Eerste champignons dit
jaar al aan de markt
»s
Kan carnaval stijlvol zijn
Ronson steentjes: 'n levensbehoefte voor uw aansteker!
De schat van Matabonga
ter
Bouwplannen
spoedi:
goedkeuring
Caricaturist Covarrubias op
53-jarige leeftijd overleden
RADIO
Een nieuwe troef voor Standdaarbuiten
HONGAREN NAAR
CANADA
Enkele vragen en een poging om daarop te antwoorden
TEGENSTELLING
Vlas
EN OVEREENKOMST
Champignons
Mr. M. Verdaasdonk
won hoorspelprijs-
vraag
Motorrijder bij
botsing gedood
Leut en kunst kunnen samengaan
Ruimte voor debat
Voetbalprogram 3 maart
8 stuks
f 0.80
door CEORCE F. WORTS
DAGBLAD DE STEM VAN MAANDAG 25 FEBRUARI 1957
Langzamerhand beginnen de plannen om in Standdaarbuiten
champignons te gaan kweken vastere vormen aan te nemen. Voor
al bij degenen, die direct bij de teelt betrokken zijn, komen de
plannen al in staat van verwezenlijking. Het wikken en wegen,
het bezoeken van kwekerijen in Limburg, de besprekingen met
mensen die alles van champignonkweken afweten, het leggen
van contacten, dat alles is nu voorbij. Het besluit staat bij hen
vast: „We gaan champignons kweken".
Jongelui zijn als volontairs naar de beste kwekers uitgezonden om daar
de ingewikkelde kwekerskunst aan te leren. Wanneer deze jongelui terug
keren moeten de champignonkwekerijen (champignonhuizen) gebouwd zijn.
Architecten uit de omgeving hebben niet alleen in Limburg hun licht opge
stoken, maar zij hebben ook het Rijksinstituut voor Tuinbouwtechniek te
Wageningen bezocht om alle mogelijke voorlichting te krijgen. Zij willen
zeker zijn van hun zaak als hun bouwplannen worden uitgevoerd.
In een gesprek, dat we met burge
meester van de Riet, de man van de
champignonplannen, hadden, heeft de
ze als voornaamste reden genoemd
,de eenzijdigheid van de economische
structuur van zijn gemeente". Men
weet dat een zeer groot aantal ge
zinnen uitsluitend op de vlasteelt is
aangewezen en dat het de laatste ja-
',en op zijn zachtst uitgedrukt „min
der goed gaat" in de vlasindustrie.
Daar zijn heel veel oorzaken voor
aan te wijzen; de kostelijke bewer
king van het vlas, doordat het veel
arbeid vereist, het weerrisico, de ho
ge landpachten en tot slot de nieuwe
goedkope en meer gewilde kunstve
zels, welke worden ontwikkeld. Het
was dus wenselijk, dat, nu een uit
breiding van het aantal vlassers niet
valt te verwachten, doch het tegen
deel daarvan, dat naar iets anders
wordt uitgezien. Wanneer de vlas
boer ook champignonboer wordt, dan
heeft hij twee troeven, nl. het vlas
en de champignons.
Is de Standdaarbuitenaar mentaal
goed ingesteld om champignonkwe
ker te worden?
Deze vraag is goed onder het oog
gezien. Een vlasser is een harde wer
ker, een man, die dag en nacht wil
werken als 't moet. De ondervinding
'heeft da' geleerd. Ware hij dit niet
geweest, dan was hij al lang van het
vlasserstoneel verdwenen.
Welnu, dit wordt ook gevraagd van
de champignonkweker; hij moet ook
bereid zijn zijn zaterdagmiddag, zijn
zondag en zijn nachtrust op te offe
ren. voor zijn produkt. Wij mogen op
goede gronden verwachten, dat het
juist de vlassers zijn, die zich daar
bij het gemakkelijkst kunnen en zul-
len aanpassen. Van alle werkgevers
van de champignonvolontairs moch
ten wij vernemen, dat zij aan alle
klaar en anderen zijn in een vol-
oende gevorderd stadium om spoe
dig ingediend te kunnen worden bij
de bevoegde instanties om de ver
eiste goedkeuringen te krijgen.
Alleen valt in de tegenwoordige
tijd niet veel te bereiken. Vandaar
dat men na rijp beraad en ernstig
o,verleg met meerdere instanties, o.a.
de N.C.B. te Tilburg, er toe overge
gaan is zich aan te sluiten bij de
Coöp. Champignonkwekersvereniging
G.A. gevestigd te Mook. Die aanslui
ting van de Standdaarbuitense cham
pignonkwekers moet gezien worden
als een aansluiting van een afdeling,
t.w. dè afdeling west-Brabant, even
goed als men kent de afdeling Bom-
melerwaard te Kerkdriel.
De champignons zullen worden ge
veild op de veiling te Breda in over
leg met de veiling te Nijmegen. De
minimum prijzen, die daar gelden
zullen ook te Breda gelden. Wij heb
ben hier dus te doen met het nauw
ste economisch onderling verband De
afzet en de verkoop wordt dus cen
traal geregeld. Het hoofdbestuur van
de N.C.B. heeft daar zijn volledige
medewerking aan verleend.
Verwacht mag worden dat door de
ze eerste besprekingen, welk» de
Standdaarbuitenaren in Tilburg met
het hoofdbestuur van de N.C.B. en
t bestuur van de Coöp. Champignon
kwekersvereniging G.A. te Mook heb
ben gevoerd, de fundamenten zijn ge
legd voor een r.k. Landelijke Cham
pignonkwekersvereniging.
Hoe dit verder geregeld zal wor
den is een zaak van het hoofdbestuur
van de N.C.B.
De voorzitter van de r.-k. Coöp.
Groente- en Fruitveiling te Breda,
heeft alle besprekingen bijgewoond
en hij zal in de toekomst een onmis
bare spil blijken te zijn van het eco
nomisch champignonspel. dat binnen
zeer korte tijd in west-Brabant gaat
spelen.
Bestuur
Het bestuur van de afdeling „west-
Brabant" bestaat uit de heren A.Vee-
ken, voorzitter, tevens voorzitter van
de r.-k. Vlassersbond W.-Brabant te
Noordhoek, J. van de Luijtgaarden,
secretaris, te Standdaarbuiten en H.
Krijnen, penningmeester te Noord-
hoek.
Uit dit alles moet niet worden ge
concludeerd, dat de champignonteelt
niet iets is voor de boer, die met
veel jongens zit waar hij geen raad
mee weet. Juist ook voor deze jon
gens ligt er een bestaansmogelijk
heid in een vak, dat zeer nauw aan
het hunne verwant is.
Wat de financiële resultaten zullen
zijn in de toekomst, daar kan nie
mand iets met volledige zekerheid
van zeggen. De verwachtingen zijn
volgens deskundigen hoopvol. Volgens
hen ligt het niet anders dan met
andere tuinbouwprodukten, die voor
een overgroot deel worden uitge
voerd. Zij zijn van mening, dat men
nog maar in een beginstadium ver
keert in Nederland met betrekking
tot de champignonteelt.
Verwacht wordt, dat de 2000 Hon
gaarse vluchtelingen die in afwach
ting van hun emigratie naar Canada,
thans nog in Nederlandse kampen
verblijven, in juni van dit jaar allen
naar dit land zullen zijn overge
bracht.
Het betreft hier de groep van Hon
gaarse vluchtelingen die reeds door
de Canadese regering zijn geaccep
teerd doch die, in afwachting van het
zachtere jaargetijde in Canada en ter
voorbereiding van hun komst, nog
enkele maanden in Nederland zullen
vertoeven.
Met de luchtvaartmaatschappijen
een overeenkomst getroffen, op
grond waarvan alle niet-verkochte
plaatsen in de vliegtuigen ter be
schikking worden gesteld van de
Hongaarse emigranten.
Op deze wijze werden reeds 150
vluchtelingen naar Canada vervoerd.
Wéér dat ichroaland,
brandend ma&czinr.
Tijd veer 'n paar Bennie»!
Wéér een avond bedorven waarvan ze
zich zoveel hadden voorgesteld. Bij
de eerste hap eten al viel 't verkeerd.
Zuurbranden voor en na. En niet te
stillen... Totdat een paar Rennies red
ding brachten. Onmiddellijk: 'n Won
der die Rennies. U gebruikt ze toch
ook In iedere apotheek en drogiste
rij verkoopt men U graag Rennies.
■r
aan een goede champignonkwe-
kcr' gestéld, voldoen. Dit kon ook
ten volle onderschreven worden voor
een landbouwerszoon, die als volon
tair is vertrokken.
En hoe staat het met de volon
tairs zelf? Wat zeggen zij van hun
nieuw werk? Zonder uitzondering
gaan zij ten volle in hun werk op
cn hun is niets liever, dan zo spoe
dig mogelijk in een eigen bedrijf
werkzaam te zijn.
De champignonkweek is een uiterst
secure teelt; maar het is een teelt,
die met grote toewijding een goede
boterham kan verschaffen. Goede
scholing is een eerste vereiste en het
js goed gezien, dat de grootste zorg
is besteed aan het zoeken van de
beste adressen, waar de jongens als
volontair moesten worden onderge
bracht.
Een opleiding van zes maanden is
voldoende om verantwoord met een
eigen kwekerij te beginnen.
De tekeningen van de te bouwen
champignonhuizen zijn gedeeltelijk
Miguel Covarrubias, een van
Mexico's populairste en suc
cesrijkste moderne kunste
naars, is dezer dagen in de leef
tijd van 53 jaar overleden.
Zijn werk verscheen in tal van
magazines, onder meer in het
bekende „The New Yorker"
(waarin de beste kortverhaal
schrijvers van de States publi
ceren).
Senor Covarrubias was een van
de populairste cagjcaturisten em il
lustrators uit de twintiger- en derti
ger jaren. Zijn grappige tekeningen
van beroemde tijdgenoten in „Vanity
Fair", een bekend Amerikaans maga
zine van dertig jaar geleden, trokken
veler aandacht. Op latere leeftijd ging
Miguel zich bezighouden met
„ernstiger" werk, met antropologie
en met oudheidkunde.
Vroeg succes
Hij werd in 1904 in Mexico ge
boren, als zoon van welgestelde
ouders.
Miguel legde van kindsbeen af
grote bekwaamheid aan de dag als
tekenaar. Door toedoen van zijn va
der kreeg Miguel een baan in een
regeringskantoor; hij moest er
landkaarten tekenen. De jongeman
amuseerde zich daar met het teke
nen van caricaturen van beroemd
heden; deze spotprenten verkocht
hij aan dagbladen en tijdschriften.
Hij bezocht nooit een academie.
Zijn cartoons kenden zulk groot
succes dat zij in bladen van zowat
alle Amerikaanse landen werden ge
publiceerd voor de kunstenaar acht
tien was. Hierdoor kreeg de jonge
geen of weinig weerrisico
kleinere investeringen;
kort krediet;
(zes weken).
veel weerrisico;
grote investeringen;
lang krediet;
(zeven maanden)
Wat deze twee teelten gemeen hebben is het volgende:
1. grote eerste investeringen.
Vlas: de vlasschuur en de machines plus de aandelen in rote-
rijen en turbmegebouwen met de daarin aanwezige machines.
Champignons: de kosten van de champignonhuizen. Eén cham-
F'fi^nnn U1S ongeveer f 18.000, een dubbel champignonhuis
J oJ.UUU.
2. afzetgebied dat voor beide produkten voor een groot deel op
het buitenland is aangewezen.
artiest de bescherming van de
Mexicaanse dichter Juan Tablada.
Deze laatste, die heel wat te vertel
len had bij de Mexicaanse regering,
zorgde ervoor dat Covarrubias naar
New York werd gezonden, waar hij
gedurende een half jaar kon stude
ren.
Rockefeller en Chaplin
Toen Senor Covarrubias in
New York aankwam, verwaar
loosde hij de cursussen aan de
academies, verteerde zijn studie-
beursgelden en deed niets anders
dan ,,free lance" werk voor po-
-.pulairé magazines.
.Vanity Fait" maakte hem be
roemd. Zijn beste caricaturen wa
ren dip van de prins van Wales,
John Rockefeller Sr., Charles
Chaplin en van tal van toneel-
en filmsterren uit die dagen.
Deze tekeningen werden gepubli
ceerd in 'boekvorm ,,The Prince of
Wales and other Famous Americans'
in 1925. Senor Covarrubias trok, ge
wapend met zijn schetsboek naar de
nachtclubs van de Harlemwijk in
New York; het resultaat van deze
bezoeken vindt men in Negro Dra
wings" gepubliceerd in 1927.
Senor Covarrubias was zeker niet
de gelijke van .de grootste artiesten
van de Mexicaanse Renaissance uit
de twiniger jaren. Rivera, Orozco,
Sequieros en anderen waren onverge
lijkelijk betekenisvoller en machti
ger, zowel van esthetisch als van so
ciaal standpunt uit. Covarrubias werk
muntte uit door het levendig kleuren-
gebruik (alle moderne Mexicaanse
schilders hebben die eigenschap). In
tegenstelling met de meeste moderne
Mexicanen echter, vervormde Covar
rubias nooit de vorm of de inhoud.
Covarrubias verzorgde de treffen
de decors voor Bernard Shaws ,,An-
drocles and the Lion" in 1925. Toen
ging hij op reis, naar Parijs, naar
Tunis en Bali. Na twee bezoeken aan
dit wondermooie eiland te hebben
gebracht, publiceerde hij zijn eerste
ernstige" boeken over volkenkun
de.
,The Island of Bali", dat in 1937
verscheen, is een geschiedenis van
het Balinese volk, van zijn plant
en dierenwereld; het is geïllustreerd
met foto's en schilderijen. De foto'
werden genomen door zijn echtgeno
te, Rose Rolando, een danseres en
fotografe, die in Los Angeles uit een
Spaanse vader en Ierse moeder werd
geboren. In 1946 verscheen zijn twee
de werk over antropologie. Mexi
co South", een geïllustreerde histo
rische studie over de Olmec-India
nen, die Monte Alban en andere ste
den in Tehuantepec bouwden.
(Advertentie)
De K.R.O. heeft een besloten hoor
spelprijsvraag gehouden, waarin aan
18 auteurs opdracht werd gegeven
tot het schrijven van een oorspronke
lijk hoorspel. Verscheidene daarvan
zijn reeds uitgezonden, andere komen
nog.
De jury van deze prijsvraag heeft
thans uitspraak gedaan en de uitge
loofde 3000.. onverdeeld toegekend
aan de Ameterdamse advocaat mr.
Mattheus Verdaasdonk, van wiens
hand ook reeds enige dichtbundels het
licht zagen.
Het bekroonde hoorspel „De deur
van het veerhuis staat altijd open"
zal door de K.R.O. op zaterdagavond
13 april worden uitgezonden.
De 30-jarige motorrijder N. Hou-
ben en zijn duo-passagier N. van
Hommerig. beiden uit Bocholtz, zijn
in de s-bocht op de Beitel te Heerlen
met grote snelheid tegen een licht
mast gereden. H. was op slag dood,
de duo-passagier werd zeer zwaar ge
wond. Beiden zijn naar het zieken
huis te Heerlen overgebracht.
Dwingende vraag in deze dagen: kan men het carnavals
feest vieren met stijl? Zo ja, wat is dan die stijl? Moet alles aan en
in de viering wat men pleegt te noemen „artistiek verantwoord"
zijn of is het voldoende zich stijlvol te gedragen rond een artis
tiek verantwoorde versiering in de optocht en de gewone car
navalsattributen
Ziezo, de vragen staan er zwart op
wit. Maar nu de antwoorden nog.
Vooraf dit: ieder antwoord, ook het
nu volgende, wil beslist niet méér
zijn dan een hoogst persoonlijke me
ning. Het is géén dogma, er is ruim-
Advertentie)
o*V
ERE-DIVISIE.
Rapid JC—GVAV
Spel. EnschedeDOS
ElinkwjjkWillem II
Ie DIVISIE A
KFCEmma,
le DIVISIE B.
AGOVVVolendam; Sittardia—RC
H; EDO—Helmond, Blauw Wit—
Stormvogels; EBOHRigtersbleek.
2e DIVISIE A
HeraclesTubantia; Oosterpar-
kersGo-Ahead; VelocitasZwolse
Boys.
2e DIVISIE B.
Wilhelm inaUVS
BaronieZeist
LONGA—DOSKO
RES. le KLAS C.
Emma 2Willem II 2; Sparta 2
Excelsior 2; DFC 2—EBOH 2; NOAD
2Feijenoord 2; RBC 2Baronie 2.
BEKERCOMPETITIE
Veendam—HVC; VVV—ZFC; Schev.
Holl. Sp.—Be Quick. HDVS—Feije
noord; 't GooiAmsterdam; Rheden
ADO; LeeuwardenRBC; Helmondia
'55Fortuna '54.
le KLAS A.
VCS—Unitas; Zeeburgia—Gouda;
RFC—Velox.
le KLAS B
HengeloWAVV; Arnhem Boys
—WW; Quick '20Sneek; Achilles
Borne.
(Advertentie)
le KLAS C.
VVH '16Brabantia
VSV '34—De Spechten
TSCSportclub Emma
2e Klas A
Boxtel—DESK; OSS '20—Veloc;
JVC '31O DC;
2e KLAS B.
MiddelburgAxel; Roosendaal
Goes; Taxar.driaRAC.
3e KLAS B.
CVV—Nevelo; RWB—WSC; De
SchuttersVirtus.
Se KLAS D.
RCSHontenisse; Zeeland Sport
Grenswachters.
4e KLAS E.
Oirschot VooruitWere Di; Zigo
Nieuwkuik.
4e KLAS F.
Groen WitBreda; Boeimeer-
SCO.
4e KLAS G.
NoordhoekBurgh; Kaaise Boys
Halsteren; DHVNieuw Borgvliet.
4e KLAS H.
RIA-WAardenburg; Sluiskil
Yerseke; Hansweertse BpysBres
kens; 's Heer ArendskerkeLuctor.
RES. 2e KLAS B.
LONGA 3—NAC 3; BW 3—WSC 2
RES. 2e KLAS C.
Middelburg 2Axel 2; RCS 2—
Hontenisse 2; Breskens 2—Terneu
zen 2; Goes 2Vlissingen 3; Vlissin
gen 2Middelburg 3.
RES. 3e KLAS C.
NAC 4—Hero 2; BSC 2—SET 2.
te voor debat. Er zijn (vele) andere
antwoorden mogelijk.
We zijn van mening, dat het hele
maal niet nodig is om een carnaval
op te zetten, dat aan alle kanten ge
tuigenis aflegt van een bepaald hoog
artistiek gehalte. Immers, dan zou
het voor de meeste mensen geen
„feest" zijn, maar een vrij vervelen
de geschiedenis. Van spontaan „leut
hebben" kwam dan al weinig of niets
terecht natuurlijk. Wie wil proberen
het carnaval een kunstzinnig -keurs
lijf aan te trekken, is volop bezig dat
carnaval de leutige nek om te
draaien.
Maar nu de andere kant van de
medaille. Carnaval is voor de
beschaafde burgers van steden en
dorpen in een streek, die er trots op
gaat al vele eeuwen kern en weer
stand uit te maken van wat men ge
woonlijk het christelijk bewustzijn
noemt, niet alleen maar een ver
klede hos-partij, een wildemansboel
zonder meer, geen aanleiding om on
gecontroleerd uit 'de band te sprim
gen. Dit zij éven -Vastgesteld om-ze
kere misverstanden bjj voorbaat uit
de weg te jruimen.
Welnu, als dat dan zo is, dan zal
die burgerij er van binnenuit be
hoefte aan hebben om „in stijl" te
blijven. Wat velé geslachten vóór
ons moeizaam aan cultuur hebben
bijeengegaard, zal en moet óók in
de viering van carnaval tot uit
drukking komen. Zo niet, dan zal
een zeer omvangrijk en waardevol
deel van „het publiek" zich wel
bewust en in het oog lopend ter
zijde houden. Hetgeen door alle
voorstanders van een goed carna
val alleen maar betreurd zou (kun
nen) worden.
Hiermee hebben we dan ook met
een een van de diepste gronden aan
geraakt, waarom het maken van
goede carnavalsmaskers in steden als
Bergen op Zoom en Maastricht een
zo hoge en artistiek verantwoorde
vlucht heeft genomen. Frisse pro
dukten van huisvlijt-kunstenaars heb
ben in de loop van de jaren zoveel
injecties gekregen van de scheppin
gen der beeldende kunstenaars, dat
we met het gezamenlijke resultaat al
leen maar gelukkig kunnen zijn. Zo
is het in de stad Den Bosch gebeurd,
dat alle kunstschilders zich vorig
jaar in het café „De Meijerijsche
Kar" hebben ingezet om wanden en
plafond stijlvol en carnavalesk te ver
sieren.
Zie, dat vinden we nu allemaal
goede voorbeelden van „hoe het kan"
en we zouden een stad als Breda, dat
druk bezig is zichzelf een carnavals
traditie op te bouwen, in overweging
willen geven: maak het niet helemaal
en door en door „artistiek", maar
overweeg op welke wijze de kun
stenaars (in de vormgeving van de
optocht of anderszins) nog méér kun
nen worden ingeschakeld dan tot nu
toe het geval is geweest.
L.B.
De eigenaar van „De Meijerijsche
Kar" in Den Bosch bekijkt met wel
gevallen de versieringen, die dank
zij vele Bossche Imnstenaars zijn
café-restaurant een onvervalste en
verantwoorde carnavalssfeer gaven.
DINSDAG, 26 FEBRUARI 1957
HILVERSUM I. 402 m. AVRO: 7.00
Nws. 7,10 Gym. 7,20 Gram. VPRO:
7,50 Dagopening AVRO: 8,00 Nws. 8,15
Gram, 9,00 Gym. v.d. vrouw 9.10 V.d.
hiuisvr. 9,15 Gram. 9,35 Waterst. 9,40 Mor-
genw. 10,00 Gram, 10,50 V.d. kleuters
11,00 Lichte muz, 11,30 Piainorec. 12,00
Orgelspel 12,30 Land- en tuinh.meded.
12,33 Twee piano's 13.00 Nws. 13,15 Me-
ded. of gram. 13,20 Prom.ork. 13,55 Beurs-
ber. 14,00 Gram. 14,40 Schoolradio 15,00
V.d. vrouw 15,30 Clavecimlbel, koor en
kamerork. 16,25 Gram. 16,30 V.d. jeugd
17,20 De dierenwereld en wij, caus. 17.30
Gram. 18,00 Nws. 18,15 Pianospel 18,30
RVU: Godsdiensten der wereld, door prof.
Dr. G. J. Eleeker, 3e lez: Boeddhisme
19,00 V.d. kleuters 19.05 Paris vous parle
19,10 Disco-caus. 19,50 Filmpraatje 20,00
Nws. 20,05 Gevar.progr. 22,15 De ant
woordman 22,30 Orgelconc. 22,55 Ik ge
loof, datcaus. 23,00 Nws. 23.15 Beurs-
ber. te New York 23,16 Act. 23,35-24,00
Gram. met comm,
HILVERSUM H. 298 m. KRO: 7,00
N,ws. 7,10 Gram. 7,45 Morgengeb. en
lit. kal. 8,00 Nws. en weerber. 8,15 Gram.
8.50 V.d. vrouw 9,40 Lichtbaken; caus.
10,00 V.d. kleuters 10,15 Gram. 10,30
Schoolradio 10,50 Gram, 11,00 V.d. vrouw
11,30 Gram. 11,50 Als de ziele luistert,
cans. 12,00 .Apgelus 12,03 Gram. 12,15
V.d. boeren 12,30 Land- en tudinb.meded.
12,33 Lichte muz. 12,55 Zonnewijzer 13,00
Nws. en kath. nws. 13,20 Viool en piano
13,50 Gram. 14,00 Schoolradio 14,20 Gram.
14,30 Wij vrouwen v,h. land 14,40 Ca
baret 16,00 V.d. zieken 16,30 Ziekenlof
17,00 V.d. kind. 17,40 Koersen 17,45 Re-
geringsuitz.: Rijksdelen Overzee: P. A.
Florschtitz: Orchideeën in Suriname 18,00
Strijkork. 18,20 Sportpraatje 18,30 Lichte
muz. 18,50 Gram. 19,00 Nws. 19,10 Gram.
19,15 Uit het boek der boeken 19,30 Gram.
20,30 Act. 20,45 De gewone man 20,50
En Gij zult het aanschijn der aarde ver
nieuwen, klankb. 22,45 Avondgeb. en lit.
kal. 23,00 Nws. 23,15-24,00 Gram.
BRUSSEL, 324 m. 12,00 Gram. 12,30
Weerber. 12,34 Gram. 13,00 Nws. 13,1(1
Gram. 14,00 Schoolradio 15,45 Symi.ork.
en sol. 16,00 Koersen 16,02 Recital 16,30
Gram. 17,00 Nws. 17,10 Gram. 17,15 Omr.
opk. 17,45 Boekbespr. 18,00 V.d jeugd
18,30 V.d. sold. 19,00 Nws. 19,40 Lied v.d.
week 19,45 Gram. 19,50 Caus, 20,00 V.d.
vrouw 21,00 Omr.ork. 22,00 'Nws, 22,11
Piano ree. 22,55-23,00 Nws.
BRUSSEL. 484. m/— 12,00 Gram. 13,00
Nws. 13,10 Gevar.muz. 14,45 Omr.ork.
16,05 Lichte muz. 17,00 Nws. 17,10 Gram.
17,30 Verz.progr. v.d. zieken 19,30 Nws.
20,00 Symf.ork., koren en sol. 22,00 Nws.
22,55 Idem.
Televisie-programma's
DINSDAG, 26 FEBRUARI 1957
NTS: 20,30 Journ. en weerber. NCRV
20,45 Piano, zang, gitaar en viool 21.00
Film.
FRANS BELG.:' 19.00 V.d. jeugd 19,30
Kunst-, literair, en wetensch.overz. 20,00
Act. 20,40 Selectie uit Fidelio, opera plm.
22,30 Wereldnws.
VLAAMS BELG.: 19,00 V:d. jeugd 19,30
De liberale gedachte en actie 20,00 Nws.
20,30 Kennismaking met architect R.
Braem 20,5o Gretry, docum. film 21,15
Voetbalwedstr. SchotlandEngeland 22.00
Pianorec. 22,15 Nws, en journ.
Lida nam hem aandachtig op en
trachtte op zijn gelaat, in zijn stem,
zijn blikken een verklaring te vinden
voor de eigenaardige indruk, die hij
op haar gemaakt had. Hij droeg een
Srijs pak met zijn demobilisatiespeld-
m ln zlJn kno°Psgat. Zijn gezicht was
mager en schrander. Hij had een
y Kleine neus en in het volle licht
as de overeenkomst met de gebo-
s n snavel van een roofvogel min-'
nt. epvallend. Hij zat gemakkelijk
dat a" stoe'- maar toch voelde ze
"i1 'etwat zenuwachtig was en
houden ^gierigheid moest in toom
crnntm0eide' dat ze net als baar
\u-t r teëenover hem stond.
1 ze hem bepaald wantrouw-
o|en ,zar wat w#s het dan? Zijn
depri a-fen ÊrÜs en koud, maar wat
heidir.ii er toe' Hij was een oud-
Eeleprl?olge' een geleerde, en van
liik j veronderstelt men gewoon-
niet waar?' k°el C" bcrekenend z«n'
Ze zei ondeugend: „Ik heb al zoveel
metsen horen praten over de boe
ven' t 2e v2n plan waren te schrij-
u L U1? boek er een, waarover
Praat, of wat u werkelijk aan het
schrijven bent?"
Benders lachte gemoedelijk, maar
werd terstond weer ernstig.
„Zodra mijn manuscript in leesba
re staat verkeert, zou ik het u graag
ter lezing aanbieden, juffrouw Rus-
sei. Ik ben er heus mee bezig"
„Dan hebt u natuurlijk ook al een
uitgever", meende grootmoeder.
„O, jazeker. Stodder en Wills stel
len er heel veel belang in. Ze zouden
het graag in hun voorjaarscatalogus
zetten, maar ik betwijfel of ik het
dan ook maar half af kan hebben. Ik
had er, toen ik er aan begon, geen
besef van, hoeveel belangrijke bij
zonderheden te verwerken zijn. Het
is werk, dat me geheel in beslag
neemt en ik ben erg fortuinlijk juf
frouw Russel, dat ik een dame heb
gevonden, die zulk een uitmuntend
geheugen bezit als uw grootmoeder".
Grootmoeder hield hem scherp in
het oog. „Op slot van zaken gaat
mijn geheugen nog niet zo heel ver
terug".
Hij glimlachte welwillend, toegeef
lijk. Lida wierp een snelle blik op
zijn handen. Uit de handen van een
man viel zoveel op te maken. De
zijne waren slank en nerveus, maar
gespierd. Ze zagen er heel bekwaam
uit. Ze richtte haar blik op zijn don
kere magere en verstandige gezicht,
dat ze gedeeltelijk en profiel zag. Ze
kon nog net het litteken zien. Het
zat iets naar links op zijn kin. Het
was nog geen twee centimeter lang
en ongeveer even breed en het vorm
de een volmaakte Z. De huid zag er
als pas genezen uit en had een zacht-
rode kleur.
„Ik zal u erg lastig moeten vallen
juffrouw Russel", zei hij. „Ik ben
bang, dat u het uiterst vervelend
zult vinden".
Waarop grootmoeder zei: „Ik moet
de persoon nog ontmoeten, die het
vervelend vindt over zichzelf of zijn
verwanten te praten.
Weer dat zachte, doffe, gemoede
lijke lachje.
Voordat ze ter zake kwamen, wens
te Lida echter eerst een bepaalde
vraag beantwoord te zien; daardoor
zou de eigenaardige vaagheid, die
Jack Benders omzweefde, allicht wat
verdwijnen.
„Bij welke tak van dienst bent u
geweest, mijnheer Benders?" vroeg
ze.
„Ik was vliegenier bij de marine",
antwoordde hij terstond. Ik ben
eerst aan boord van het oude vlieg-
dekschip Samson geweest en daarna
op verschillende schepen die convooi-
en vergezelden."
„Bent u gewond geraakt?"
„Niet ernstig. Dat littekentje op
mijn kin", vervolgde hij lachend, is
veroorzaakt door een scherf van het
afweergeschut tijdens een gevecht bo
ven de Golf van Leyte"
„U bent uit de Zuidelijke staten,
niet waar?"
„Oorspronkelijk ben ik uit Presscot
in Arizona".
Dat maakte haar wel iets wijzer,
maar het bleef toch nog vaag en
vermoedelijk was het meer verbeel
ding van haar, dat ze zich onzeker
voelde Was er wel enige reden,
waarom ze hem niet als een aardige
man kon aanvaarden? Als een intelli
gente jonge man, die een boek tracht
te te schrijven over de oude geslach
ten en huizi van haar eigen streek?
Hij richtte zijn aandacht weer op
grootmoeder, „ik zou toch nog graag
zoveel te weten willen komen".
„Vraag maar op!" antwoordde zij
opgewekt.
Hij begon met vragen over het
huis te stellen - wanneer het gebouwd
was en onoer welke condities en waar
kwam die eerste Russel vandaan?
Was er iets over zijn voorouders be
kend? Crootmoeder antwoordde vlug
en beslist en Benders maakte aan
tekeningen in een notitieboekje, in
leer gebonden, onder het vertellen
door. Lida bemerkte, dat hij de zaken
vlug bevatte, maar geneigd was op
onbetekenende bijzonderheden te veel
in te gaan. Met dat al schoten ze
toch vlug op en al spoedig was hij
in het bezit van uitvoerige inlich
tingen over het wel en wee der fami
lie Russel tijdens de onafhankelijk
heidsoorlog en daarna tot ver in de
negentiende eeuw. Benders toonde
bijzondere belangstelling in de dagen
en lotgevallen van Sam Russel, die
door de regering la 1812 van kaper
brieven voorzien was.
Eindelijk zei hij: „Ik vraag me
af, of het niet verkeerd is, al deze
voorvallen precies naar tijdsorde te
rangschikken. Het zijn er zo ver
schrikkelijk veel en ik ben bang, u
te veel te vermoeien, mevrouw Rus
sel. Misschien is het beter, dat we
zo hier en daar een greep doen, en
het spreekt vanzelf, dat ik bijzonder-
veel belang stel in uw eigen levens
geschiedenis en de tijd, die u zelf
hebt meegemaakt!"
„Het vermoeit me niet", antwoord
de grootmoeder. „Maar u kunt na
tuurlijk doen, wat u 't beste vindt".
Ze zat met haar handen gevouwen
in haar schoot. Lida bemerkte, dat
de gezinsleden een voor een de kamer
waren binnengekomen. Sam en Suze
deden samen een spelletje kaart. Wil
ly zat ogenschijnlijk in een aardig
boek verdiept, maar miste, naar ge
woonte, geen woord van het gesprek.
Moeder was bezig een overhemd van
Willy te verstellen. Benders stelde
grootmoeder een reeks vragen be
treffende haar ouders en verdere ver
wanten en over haar jeugdjaren en
vroeg daarop; „En.... op ./elke da
tum viel uw trouwdag? Ik ben al
op het bevolkingsregister geweest,
maar daar had men zulke oude re
gisters niet voorhanden".
„18 juni 1872", antwoordde groot
moeder.
Hij glimlachte. „Dus een zomer-
bruid! En hoe Iaat vond de trouw
plechtigheid die dag plaats, mevrouw
Russel?"
„Om acht uur 'e avonds", ant
woordde grootmoeder prompt.
Lida wilde haar in de rede vallen,
maar hield zich meteen in. Ze wist,
dat de plechtigheid in de namiddag
plaats gegrepen had. Waarom - zo
vroeg ze zich verbaasd af - zat groot
moeder over zo'n onbetekenende bij
zonderheid een leugen te vertellen?
Of loog ze met een zekere bedoeling?
„En... hoeveel kinderen hebt u ge
had. mevrouw Russel?"
„Slechts één' dat in leven Is ge
bleven. Dat was Frederik Russel,
naar een vriend van mijn man ge
noemd".
„Maar.... die gestorven kinderen?"
Grootmoeder deed haar mond open
om te antwoorden, maar bedacht
zich. Ook dat was Lida opgevallen.
Misschien kwam het, omdat er in
de houding van Benders een nauw
merkbare verandering was gekomen.
Het was wel niets opvallends, maar
toch was ze plotseling op haar hoe
de.
„Ja", zei grootmoeder. „Ons eerste
kind is gestorven".
„Was het een zoon of een doch
ter?"
„Een zoon, Han genaamd, naar
mijn man....maar hij stierf reeds als
heel klein kind".
„Ja, juist. Maar hoelang heeft die
Han dan nog geleefd, mevrouw Rus
sel?"
Weer aarzelde grootmoeder even.
„Precies een half jaar, meneer Ben
ders". Hij tekende iets in zijn boekje
aan.
„Op de dag af een half jaar?"
vroeg hij daarop.
„Op de dag af", antwoordde groot
moeder.
„En zou ik zijn geboortedatum mo
gen weten?"
„Zestien april 1873".
Lida hield hem scherp in het oog.
Weer voelde ze, dat hier iets bijzon
ders gaande was. Waarom stelde die
man zoveel belang in die onbelang
rijke datums? Wat voor belang kon
hij bij het schrijven van zijn boek
hebben bij de geboorte van een kind,
nu drie en zeventig jaar geleden,
dat slechts een half jaar geleefd had?
Hij kreeg een kleur, alsof onder de
gebruinde huid een felle blos om
hoog kroop. Doch zijn manier van
doen bleef heel gewoon, zijn glim
lach gemoedelijk en zijn stem rus
tig
„Als ik vragen mag, zoudt u me
dan wellicht nog iets meer over uw
echtgenoot willen vertellen, mevrouw
Russel?"
Grootmoeder begon gretig te ver
tellen. Lida had het reeds allemaal
eerder gehoord, maar ze werd nim
mer moe, er naar te luisteren. Ook
ditmaal werd Han Russel door de
toverkracht van grootmoeders ver
haal weer levend en stapte hij de
kamer op en neer met zijn handen
op de rug, met verwarde haren,
schitterende ogen en een jolige grap
pigheid, die iedereen meesleepte.
Grootmoeder besloot haar verhaal op
dramatische toon mot de woorden:
„Zijn schoener verging met man en
muis ergens in de Stille Zuidzee in
de orkaan van 1897.
(Woedt vervolgd)
