VEESMOKKEL KWIJNT
Raam van Louis de Swart
Hoe het zo groeide
Heemsteedse raakte
het kookpunt
over
Ideeënbussen kwamen door oorlog
tot nieuw leven
Teveel kleine landbouw
bedrijven, meent P. v. d. A.
HOE EEN HAARD ONTSTAAT
De erfzonde en oorsprong
van de mens
Jubilea in 1957
Jemen slaat
alarm
DAGBLAD DE STEM VAN WOENSDAG 9 JANUARI 1957
Westmallemerkwaardig Belgisch centrum
Bijna huis aan huis
Paters Lazaristen
Eerste olie-aanvoer
uit de Y.S.
De stimulans voor moderne mensen
In 'r verkeer, in 't dagelijks leven,
tijdens het werk, bij de studie is
KING onmisbaaf als stimulans
voor nieuwe veerkracht
„ETNA" verrijkt met fraai jubileum-geschenk
Moeilijke opgave
Philips vorig jaar:
bijna f 85.000
LAATSTE NIEUWS
RAPIDE VERSLAAT
ZWARTWIT (1-0)
Schieting te Ovezande
Ge behoeft maar even het telefoonboek open te slaan om het
te weten. Op die enkele bladzijden van Oostmalle vindt men niet min
der dan veertig veehandelaren ingeschreven. Ook ieder die langs de
baan Antwerpen-Turnhout rijdt kan het vaststellen: forse plakkaten
met reusachtige letters (soms> Omgedraaide) met koeien en varkens
volgeschilderde voor- en zijgevels en daaronder steeds: veehandel, of
biggenhandelaar of koopman in vee. Het ene huis naast het andere
praktisch, van Schilde af tot en met Vosselaar.
tot vorming van dit veehandelscen
trum langs de baan op Turnhout. Een
zekere vingerwijzing daarvoor vin
den we in het feit, dat reeds voor 1920
het jaar dat de douanevoorschriften
op het vervoer van dieren van kracht
werden, zich heel wat veehandelaars
m de streek van Westmalle gevestigd
hadden. Het is daar gegaan zoals
met zovele andere bedrijven. Een va
der met veel zonen begint op een dag
beesten te verkopen en na enkele
jaren, wanneer de zonen volwassen
zijn floreert de zaak. Elk der zonen
begint op zijn beurt een gelijk be
drijf. Zo ontstonden de zgn. familie
trusts, die thans nog in de veehan
del bestaan.
Het centrum evenwel ligt te
Westmalle, daarachter volgen Vlim-
meren, Wechelderzande en Oost-
malle in orde van belangrijkheid.
Het heeft ons altijd geboeid die cu
rieuze menigte veehandelaars langs
één en dezelfde „baan", de staats-
baan Antwerpen-Turnhout. Welke
oorzaken had dit zonderlinge ver
schijnsel wel? Was het de geest van
concurrentie die zelfs in de soeks
van Arabië alle schoenhandelaars,
beenhouwers, textielverkopers elk
een aparte straat geeft? Was het te
wijten aan het toeval?
De Kempische Vaart
Zeker zijn er verschillende rede
nen waarom rond Westmalle, dat wel.
lioht grootste centrum van veehande
laars van België groeide. De voor
naamste oorzaak schijnt echter wel
de nabijheid van de Kempische vaart
te zijn. Dit op onze dagen vrijwel
niet meer gebruikte water valt sa
men met de zogenaamde tolzone.
Noordwaarts van het kanaal is elk
vervoer van dieren onderhevig aan
een controle van de douane, zuid
waarts de vaart bestaan er geen re
stricties meer. En nu vertellen we wel
geen geheim meer, als we schrijven
dat te lande de veehandel tot grote
bloei kwam, dank zij gesmokkeld
zwartbont vee uit Nederland.
Het volstond destijds dat men zijn
gesmokkelde runderen over de Kem
pische vaart kreeg, om safe te zijn
voor de tolbeambten. Dat verklaart
ten eerste het feit dat zuidwaarts het
kanaal nog zoveel typische smokkel-
weiden bestaan. De dieren werden
daar ondergebracht tot de veekoop
man ze kwam halen in het bijzijn
van een koper-liefhebber. Dat ver
klaart ten tweede ook dat de veehan
delaars zich in de nabijheid van die
vaart, van die smokkelweiden een
huis moesten zoeken
Centrale ligging
Zeker zijn de smokkelperspectie-
ven niet de enige aanleiding geweest
Geen veemarkt
Men kan tenslotte tal van motieven
voor dit curiosum aanvoeren. Niet in
het minst het feit dat van daaruit
heel gemakkelijk de veemarkt van
Antwerpen te bereiken is. Naar de
slachterijen van Antwerpen en Brus
sel vertrekt al het slachtvee uit de
streek van Westmalle. Maar het zgn.
gebruiksvee bestemd dus voor de
kweek en de produktie, gaat altijd
buiten de provincie. Die dieren zijn
bestemd voor de veemarfkten van
Diest, St. Truiden en Tongeren. Voor
al Diest is de grote afnemer van
Westmalse runderen.
Vroeger bezat dit Brabants stadje
in eigen buurt een belangrijk vee
handelscentrum. nl. te Scfhaffen-
Schoonaarde. Hier kwamen de grote
opkopers uit Battice destijds terecht.
Ingevolge het verkopen van „poot-
zieke" dieren door een handelaar die
het niet al te nauw nam met de be
roepseer, kraag Schaffen weldra een
slechte naam en kwijnde de handel
er volkomen weg.
Het is wel opvallend dat al dit ge
bruiksvee buiten de provincie Ant
werpen terecht komt. De reden hier
voor ligt voor de hand: de Kempen
bezit zelf geen tenkele noemenswaar
dige en regelmatige veemarkt.
Reglementering
Elk jaar komen er rond Westmalle
nog veehandelaars bij. En geen en
kele zal daarom een boterham minder
eten. Er blijft steeds voldoende winst
voor iedereen Wel is het beroep
moeilijker geworden dan voorheen,
vooral in verband met de actie tegen
rundertuberculose. Nog te dikwijls
gebeurt het dat niet-TBC-vrije die
ren verkocht worden als gebruiksvee,
i.p.v. als slachtvee. Soms is het te
wijten aan werkelijk bedrog, meestal
echter aan het feit dat de vaak niet
zo erg ontwikkelde veehandelaars
niet meer wijs geraken uit de pape-
rasserij der stamboeken. Als men weet
dat 60 pet der stallen in de provincie
Antwerpen reeds TBC-vrij is en 85
pet. van het totaal der dieren, dan
beseft men dat het een hele admini
stratie vergt om het kaf van het ko
ren te scheiden.
Het is dan de wens van de bonafi
de-handelaars dat hun beroep afhan
kelijk zou worden van een vergunning
die pas zou afgeleverd worden als de
handelaar er zich toe verbindt de
beroepsvoorschriften na te leven.
Met de smokkel is het intussen
ook slapjes geworden, zeggen de
ingewijden. Met schat dat tegen
woordig misschien amper een tien
de meer gesmokkeld wordt van wat
het vijf jaar geleden was. Vroeger
kon men de zaken zelf ter hand
nemen, maar op onze dagen moet
men wegens de scherpe controle
met omwegen en heel wat hand
langers werken. Niet alleen brengt
dat tijd- en winstverlies met zich,
maar ook.... heel wat meer risico's.
Iedere mens brengt bij zijn ge
boorte een zedelijke smet, een reeds
opgelopen schuld mee, gevolg van
een historische gebeurtenis, een per
soonlijke daad van' een eerste va-
der.
Deze solidariteit in een schuld,
overgaande op alle mensen, is voor
de menselijke rede een moeilijk te
vatten waarheid. In alle tijden heeft de
katholieke theologie met deze moei
lijkheid te kampen gehad.
Onze tijd echter ziet nog heel andere
moeilijkheden.
Het geloof aan een val „in den begin
ne" veronderstelt, dat de mens eerst
in een volmaaktere toestand werd ge
plaatst.
Hoe is nu dit geloof in. overeenstem
ming te brengen met een gedachten-
gang die zich uitspreekt voor -en
ontwikkeling van „primitief" naar
steeds hoger, met een ontwikkeling
dus van wereld en leven in steeds
stijgende lijn? De natuurwetenschap
pen en de geschiedenis maken het de
moderne geest moeilijk, te geloven
in een gouden eeuw" van de oertijd.
Ook de mens doet zich in zijn oud
ste fossiele resten aan ons voor als
primitiever, dichter bij het dierlij
ke staande, dan de latere mensheid.
Wat dan te denken van een staat van
oorspronkelijke volmaaktheid, waarin
de mens zou zijn geschapen en waar
uit hij door de schuld van één mens
zou zijn gevallen.
Pater Labourdette O.P. confronteert
in zijn boek „De erfzonde en de oor
sprong van de mens" het dogma van
de erfzonde met de opvattingen van
de moderne mens en doet dit vanuit
het standpunt van de katholieke
theologie.
Een~24-jarige dienstbode uit
Heemstede heeft zich gisteren
voor Het gerechtshof in Amster
dam moeten verantwoorden,
omdat zij in september van het
vorige jaar een ambtenaar van
het woningbureau het gezicht
had opengekrabd.
In juni van het afgelopen jaar was
ze getrouwd, nadat ze een aantal
schoenen versleten had met vergeef
se wandelingen naar het woningbu
reau. Ze gaf echter de moed niet op.
Toen er echter in september jl. nog
steeds geen huis in het vooruitzicht
was, barstte de bom.
Ze had er aanmerking op gemaakt
dat de zoon van de ambtenaar in
kwestie wel een woning had gekregen
en tenslotte had ze te kennen gege
ven, niet te zullen vertrekken voordat
haar een huis was toegezegd.
De ambtenaar had haar toen bevel
gegeven het kantoor te verlaten. Ze
weigerde. Hij pakte de telefoon en
begon de politie te bellen. Zij drukte
de haak in en verbrak de verbin
ding. Daarop stapte de ambtenaar
van achter zijn bureau naar voren en
legde zijn hand tegen haar schou
der om haar uit het vertrek te du
wen.
Prompt gaf ze me een klap in
myn gezicht", vertelde hij, „maar het
deed me geen pjyn en ik zou er geen
werk van hebben gemaakt. Het bleef
er echter niet hij. Ze greep me met
beide handen by mijn gezicht en krab
de het met haar lange nagels aan
beide kanten open".
,,Ik deed het als afweer", zei de
vrouw, ,,en hij had alleen maar een
i aan kant van zijn ge
zicht',
De procureur-generaal zei de straf
van tien dagen, die de politierechter
verdachte m eerste aanleg had opge-
legd, wat „al te bar". Hij eiste 60
gulden boete.
De raadsman vertelde iets van zijn
eigen trieste ervaringen als woning
zoekende. „Er is in Heemstede een
ware overvloed aan woningruimte
50 jaar professie: 14 september,
dr. J. Heest, Surabaia; P. Cam-
maert.Cali, Columbia; J. Tiggelman,
Susteren; 16 september, P. Frans-
sen, Tabriz, Iran; 25 september H.
Vonken Helden-Panningen; 15 oktober
mgr. F. Beckmann, aartsb. v. Pana
ma.
40 jaar professie: 13 september, H.
Koek, Surabaia; J. Meys, Boaco, Ni
caragua; J. v. Megen (Vicevisita-
tor), Surabaia; J. Karregat, Madei
ra; P. v. Kuijck, Nijmegen; 16 sep
tember, F. v. Dijk, Fortaleza, Bra
zilië.
25 jaar professie: 16 september, G.
de Graaff, Caico, Brazilië; L. Meuf-
fels, Fortaleza, Brazilië; F. Janssen,
Ethiopië; J. Burm, Wernhoutsburg,
Zundert; L. Ebisch, Perryville, USA;
P. v. d. Borght, Djakarta.
40 jaar priester: 15 juli, P. Op Hey,
Verdun, Frankrijk; K. Zwarthoek,
Nijmegen; M. v. Wagenberg, Parijs.
25 jaar priester: 24 juli, F. Ver
hoeven, Nijmegen; J. Schilder, Vo-
lendam; L. v. Ruyven, Nijmegen;
T. Herijgens, Chiao-Hsi, Formosa;
Th. Kroes, Recife, Brazilië; J. Way,
Belem, Brazilië.
60 jaar professie: 7 september,
mgr. Eug. Lebouille, Susteren.
50 jaar priester: 25 mei, J. Rey-
mers, Par ij*.
betoogde hij. „want er zijn enorm
veel grote villa's, waarvan veel ruim
te onbenut blijft. Dagen lang heb ik
adressen, mij door het huisvestings
bureau verstrekt, afgelopen, maar
niemand was bereid mij met mijn
kleine gezin op te nemen...."
(Van onze parlementaire verslagg.)
De socialistische fractieleider, mr.
In 't Veld, heeft in de Eerste Kamer
de aanval herhaald op de kleine boe
renbedrijven, die onlangs door de
socialistische oud-minister van Fi
nanciën, de heer Van der Kieft, in
het Vrije Volk was ingezet. Er zfjn
teveel kleine bedrijven die niet ren
dabel kunnen werken, waardoor de
landbouw het tempo niet bij kan hou
den, aldus de socialistische spreker.
Hij pleitte voor een politiek van sa
nering en stelde, niet terug te schrik
ken voor ingrijpende maatregelen, zo
wel op het gebied van de bedrijfsvoe
ring als van de grondpolitiek. Het
tweede onderwerp, waarvoor de Eer- i
ste Kamer belangstelling toonde was
de misère van de kabinetsformatie
in de afgelopen zomer. Verschillende
fractieleiders, waaronder mr. Krop
man (KVP) vonden het systeem scha
delijk.
Men zou al bij de verkiezingsstrijd
een soort gedragslijn moeten gaan
opstellen.
Prof. Molenaar ging zo ver, dat hij
moest spreken van een ondermijnen
van de beginselen van ons staatsbe
stel. Hij puurde dit behalve uit de
kabinetsformatie ook nog uit de wijze
waarop de positie van de ministers
in zijn ogen steeds devalueert, daar
dezen nu ook al vakantietoeslag, krij
gen. Straks komt er nog kertsgratifi-
catie ook, jammerde hij.
De socialistische fractieleider In 't
Veld zei namens de gehele fractie,
en Engeland inzake het Suezkanaal
unaniem afkeurt.
De C.H. heer Kolff vroeg aan dr.
Drees om bij deze gelegenheid dui
delijk te maken wat er gaat gebeu
ren met het departement van Over
zeese Rijksdelen. Er gaan geruchten
dat een C.H. - minister binnenkort
hiervoor zal worden benoemd. Mr.
Kropman hield een krachtige verde
diging voor het eigen departement
voor de P.B.O.
In zijn eerste deel bepaalt hij met
grote nauwkeurigheid de juiste in
houd van het dogma van de erfzon
de, zoals het door de Kerk onfeilbaar
aan het geloof wordt voorgehouden.
In zijn tweede deel geeft hij een
theologie van de erfzonde aan de hand
van zijn grote leermeester S. Thomas
van Aquine.
In het derde deel worden de nieu
we moeilijkheden onder het oog ge
zien, niet alleen om er een apologe
tisch antwoord op te geven, maar
vooral om zo goed mogelijk door te
dringen in het grote mysterie van de
heilseconomie en ons geloof erin te
bevestigen. Want het bestaan van de
erfzonde is niet een bijkomstige waar
heid, maar hangt ten nauwste samen
met'het mysterie van de Verlossing
en maakt er deel van uit. Zo^wordt
deze diepgaande studie een bijdrage
tot een juistere verhouding van de
mens en de heilseconomie.
De Franse theoloog Jean Danlélou
gaf het boek dit getuigenis mee: Een
der belangrijkste theologische wer
ken der laatste jaren. De dien
ste van dit opmerkelijke boek is de
nauwgezetheid, waarmee de auteur
deel uitmaakt van een eensgezinde
theologische verklaring van wijsge
rige beginselen en wetenschappelijke
theorieën en dus vatbaar voor ver
andering".
Onnodig derhalve het werk nader
aan te bevelen. Deze aanbeveling
willen we echter hoofdzakelijk rich
ten tot theologisch-gevormden, onder
wie wij niet uitsluitend „geestelij
ken" willen verstaan. Wat de Neder
landse uitgave betreft, kunnen wij
niet in alle dele enthousiast zijn. Met
alle erkenning van de speciale moei
lijkheden, waarvoor de vertaler van
een theologisch werk zich geplaatst
ziet, hadden we van een doctorandus
een gavere Nederlandse tekst ver
wacht. De vertaling is te schools, zo
dat men op elke bladzijde de „ver
taling" speurt.
Men late zich echter hierom niet
afschrikken, om het werk aan te
schaffen. Wie de moeite neemt het
boek te bestuderen, zal het „probleem
erfzonde" nader zijn gekomen. (Uit
gave Foreholte, Voorhout; 't Groeit,
Antwerpen)
J. H.
Hel beste dagelijkse middel ter opwekking en verkwikking.
Het gebruik van ideeën van bedrijfswerknemers te belonen
naar rato van de besparing of de opbrengst, die door hun vin
dingrijkheid wordt bereikt, heeft in Nederland na vele jaren
eindelijk gewoonte-recht verkregen. Het is zelfs zo, dat minis
teries en andere openbare overheidsinstellingen zijn overge
gaan tot ideeënbussen, die weliswaar vaak onder een andere
zaken van de prijsstijging van 35 dol-
- larcents per vat, die de vorige week
dat deze het optreden van Frankrijk is aangekondigd.
conclusie: vanuit een kern van laai
end en toch door mensenhanden be
heerst vuur vervloeien lijnen en kleu
ren in evenwichtige rondingen en
zwenkingen doelbewust tot 'én sterk
spel van lijn en kleur. Er is nauwe
lijks onderscheid te maken in de
„waarde" van lijnen en kleuren, om
dat Louis de Swart een samenspan
nen van beide functioneel zo belang-
Louis de Swart heeft een gebrandschilderd raam vervaardigd, waarin
verteld wordt, hoe een haard ontstaat. Dit deed hij in opdracht van
een vereniging en twee stichtingen, die een geschenk voor de „Etna" te
Breda zochten bij gelegenheid van het eeuwfeest. In twee opzichten
dus een zakelijke opdracht: zowel het eeuwfeest als „de haard" moest
worden uitgebeeld. Daar ver bovenuit stond Louis de Swart voor het
probleem er een kunstwerk van te maken.
In een rand van rustige letters
vatte hij in zes beelden de wordings
geschiedenis van de haard samen.
Deze beelden staan harmonisch ge
groepeerd rond een forse mannen-
roert" en er een zengende vuurgloed
figuur, die symbolisch „in de aarde
aan onttrekt. Vanuit dit middenstuk,
vonken spattend in een zowel door de
kleuren als door de strakke lijnen
zichtbaar beheerste kracht, groeien
als het ware de zes taferelen op
verantwoorde en ongedwongen wijze
tot een sterk sprekend geheel. Het
gehele raam heeft daardoor iets mee
gekregen van de overtuigingskracht,
zoals we die in aloude epische ver
halen zo vaak ontmoeten en die ons
dwingen tot geboeid luisteren.
Achtereenvolgens koos de Swart de
volgende onderwerpen:
1. het maken van de technische te
kening van een haard. Kleur en lijn
zijn hier soepel en bijna poëtisch,
alsof mede daardoor de kunstenaar
de waarde van de verantwoorde in
dustriële vormgeving heeft willen aan
duiden.
2. de gietvorm komt tot stand. Hier
zijn de kleuren en de lijnen al strak-
„v.' ruw®re werk is begonnen.
het gieten zelf vormt in deze kleu-
rensymfonie een zeer krachtige sa
menklank van donkere noten, om
lijst door markante lijnen.
emailleren brengt ons weer
emgszms terug in het dichterlijke
het tot^tsnrt mterllike schoon van
net tot stand komende werkstuk hier
op de voorgrond moet treden.
p„n Lwn wordt gemonteerd tot
n VI Va V traaie en Strakke lij
nen. De kleur heeft hier een dienende
functie bij Uitnemendheid.
6. De haard in gebruik. Een
huiselijk tafereel van een vrouw en
een man in gemakkelijke fauteuils
bij het haardvuur. De kleuren roe
pen in dit onderdeel van het raam
vooral de juiste sfeer op, de om
ringende lijnen zorgen voor een
soort bescherming van de aldus
verworven rust en intimiteit.
Eén sterk spel
Wanneer we het geheel van dit
werkstuk, uit de aard van de zaak
vovoor een kunstenaar een zware op
gave, rustig overzien en thans los
van de verbindende onderdelen beoor
delen, dan komen we tot de volgende
rijke hulpmiddelen bij glas in lood
opzettelijk nastreefde.
Aldus kwam hij tot een voor
zijn „zakelijk onderwerp" opval
lend goed resultaat. Zo, leverde
hij ook het niet te weerleggen
bewijs, dat een streng omschre
ven opdracht het scheppen van
levende kunst geenszins in de
weg behoeft te staan. Integen
deel, de beperkingen van de op
dracht deden hem de noodzaak
van artistieke zelfbeheersing
aan de hand, waaraan reeds me
nig groot kunstwerk het bestaan
te danken heeft. L. B.
toepassen; namelijk om de arbeider, van hoog tot laag, vooral
laag, te belonen voor zijn inventieve aandelen in de bloei van
de onderneming
Het tankschip .,,CaItex Nederland'
is te Pernis binnengekomen met de
eerste ruwe aardolie uit Amerika ten
mt°^hipTervdocr£aleerratogde^ i ~naam geïntroduceerd zijn, maar in wezen dezelfde gewoonte
15 000 ton awi ri mVioi/-Ior vro v» Vt r\r\rr TDT IflflO" TlfVOTfl I
Volgens de New York-Times is de
capaciteit van de oliebuisleidingen in
de Verenigde Staten niet voldoende
om het vervoer van olie naar West-
Europa te doen geschieden in de ge-
wensté omvang. Naar het blad schrijft
vormt de onvoldoende buisleidingca-
paciteit een grotere hinderpaal voor
de olielcverantie aan Europa dan het
tekort aan olietankschepen. Er wordt
.piet voldoende olie aangevoerd in de
verschépingshavens aan de Ameri
kaanse kust en dit is een van de oor-
Dat is een hele mond vol, maar
het betekent bijvoorbeeld niets min
der dan dat een bedrijf ais de N. V.
Philips, die een zijner vestigingen
heeft in Roosendaal, in één jaar tijds
en wei in de achter ons liggende
twaalf maanden, maar liefst 85000
gulden heeft uitgekeerd voor ideeën,
die voor een beloning in aanmerking
kwamen.
En dat waren er van de bijna
4500 ingezonden verbeteringen In dat
jaar niet minder dan ruim 1600.
Onder de beloningen treft men be
dragen van 1000 gulden, 1250 gulden,
waarnaast honoreringen als 100, 200,
350 en 500 gulden al gemeengoed zijn
geworden.
Natuurlijk, het ideeënbuswerk heeft
niet steeds die vruchten afgewor
pen. Bezien wij slechts een ogenblik
het verleden en bladeren we enkele
hoofdstukken terug in het boek der
industriële geschiedenis.
Driekwart eeuw geleden kon
men, zowel in Europa als in
Amerika, de -eerste activiteiten
Dit raam vervaardigde Louis de
Swart uit Breda voor de vorig jaar
jubilerende (koninklijke) Etna. Hiet
kunstwerk is een geschenk van de
Stichting Vakcursus Verwarmings
artikelen, de Vereniging van Han
delaren en de Stichting ter bevor
dering van Verwarmingsartikelen.
op dit gebied bespeuren. Reeds in
1880 namelijk werden de eerste
Engels-namige officiële „Sugges
tions Systems" ingesteld en wel
tezelfdertijd in Amerika en Enge-
landr™
De wieg stond in Albion in de Wil
liam Denny Ship Building Company
en in 't land van Uncle Sam in de
Yale and Town Manufacturing Com
pany. In 1894 schaarde zich de Natio
nal Cash Register Company in de rij
der ideeën-belonende bedrijven. An
dere grote concerns, als Eastman Ko
dak Company, Westinghouse Electric
Corporation en Western Electric
Company, volgden nog voor de
eeuwwisseling.
Produktieslag
Maar al werd het gebruik om
ideeën van werknemers in bedrijven
en openbare diensten te belonen reeds
in de avondjaren van de negentiende
eeuw aangepast, het groeide eerst tij
dens de tweede wereldoorlog tot vol
wassenheid.
Het verwoedste gevecht in die ja
ren immers werd in de oorlogsin
dustrieën gestreden. Zoals in de tij
den van maliënkolders en kantelen,
een landentwist beslist werd in één
slag, zo zou ook in de tweede we
reldoorlog de slag om de produktie
beslissend blijken. Beslissend, want
de omstandigheid, dat de snelst en
kwalitatief best-producerende naties
het lied der overwinning zouden zin
gen, is geen these, die de jongste
geschiedschrijvers aan de laatste we
reldoorlog hebben toegevoegd, maar
was zonder meer het parool, waar
onder werd gestreden.
De inatie met de snelste bommen
werper, de rankste jager; 't land dat
de beschikking zou hebben over de
meeste wapens en projectielen en de
eerste bom, die zijn vernielkracht
zou ontlenen aan een haastig in toe
passing gebrachte theorie over de
kernsplitsing: dié naties en dié lan
den zouden als overwinnaars uit de
meedogenloze strijd te voorschijn
treden.
Tegen het decor van die tijd bezien
wij een ogenblik de industrieeen
ogenschijnlijk r.erveuse gemeenschap,
waar de opvoering van de produkti-
viteit in het vaandel geschreven
staat. Er moet méér geproduceerd
worden. Méér, in korter tijd en met
minder hulpmiddelen. Ir. laboratoria
wordt naarstig researchwerk ver
richt; jonge academici ontwerpen
hulpapparaten en mechaniseren han
denarbeid. Tekeningen en cijfers,
stellingen er. theorieën.
De praktijk? Vraag het de man aan
de band, het meisje aan het felsap-
paraat. „Waarom dit schroefje geen
millimeter korter? Het bespaart ma
teriaal!". „Waarom tin- en pekpot
niet tegelijk verwarmd? Het kost
mir.der energie en gaat sneller"!.
„Waarom een priem gebruiken voor
het opnemen van plaatjes. Een pincet
heeft twee puntjes: daarmee gaat
het tweemaal zo snel! Waarom niet
dit en waarom niet zo....?"
Idee-beloning
'pjEBdS
Middel om deze kritische creatieve
mentaliteit te doen resulteren in een
omschreven en toegepaste verbetering
was: het belonen van elk idee in de
zelfde mate, waarin het de arbeids-
produktiviteit ovoerde.
Dat was het idee voor het ideeën
buswerk, dat, alhoewel dus reeds eer
der bekend, in de oorlogsjaren een
dermate snelle vlucht nam, dat het
na de wereldstrijd een intrinsiek on
derdeel werd van elk groot bedrfc'f.
Bezien wij. één van die bedrijven:
de N. V. Philips' Gloeilampenfabrie
ken. De in dat concern in 1925 opge
richte „Opmerkingenbus" leidde tot
1946 een vrijwel noodlijdend bestaan.
Pas in het eerste oorlogsjaar bereikte
men er meer dan 1000 inzendingen
per jaar. Tegelijk echter met het na
oorlogse herstel van het Phllipsbe-
ijr raakte ook de Ideeënbus in de
pas: in 1945 nog maar 50 ideeën, in
1947 reeds 1732, 1603 in 1950. In dat
laatste jaar maakte die ideeënbus de
balans van een kwart eeuw op:
10.000 ideeën, waarvan er 3800 waren
beloond.
Slag en ideeën
Toen werd de slag om Ideeën inge
luid. Er waren persacties en prijs
vragen. In 1932 werd een tentoonstel
ling, „Vernuft en Fantasie" op pad
gestuurd. Het succes was groot: in
1951 ruim 1650 ideeën, het jaar daarop
2142. In 1954 de eerste stap over de
2500-grens: 2610 inzendingen, in 1955
ruim en het afgelopen jaar dus meer
dan 4000. Dit laatste succes kan me
de toegeschreven worden aan de
Philips' Reizende Idee-tentoonstelling
„Denken en Doen", die sedert juni
van het vorig jaar het land door
trekt,. tot op heden vele tienduizenden
bezoekers trok en die binnenkort
zoals wij enkele maanden geleden
reeds berichtten ook haar tenten
in Roosendaal gaat opslaan.
Dat de Philips' Ideeënbus, niet
de oudste, maar verreweg de
grootste in Nederland en één der
toonaangevende in West-Europa
is, wordt bevestigd door de N.
A.S.S. (National Association of
Suggestion Systems), de wereld
organisatie, waarvan slechts vier
Europese concerns lid zijn.
Deze organisatie omvat ruim 7 mil
joen werknemers en in een in 1954
uitgegeven rapport kan men lezen,
dat vanaf 1942 tot en met dat jaar
1.300.000 ideeën werden ingezonden,
die in totaal met een bedrag van
9.000.000 dollar werden gehonoreerd.
Inmiddels is het 1957 geworden en is
het Ideeënbuswerk overal in dé we
reld ook in ons land met zulk
een voortvarendheid aangepakt, dat
de veronderstelling, dat deze bedra
gen al door veel hogere zijn ach
terhaald, alleszins gerechtvaardigd
mag worden geacht. En het is een on
noemelijk imposante som, die door al
deze ideeën voor de bedrijven is be-
Het Jemense gezantschap te Bonn
heeft dinsdagavond een verklaring uit
gegeven, waarin wordt verklaard dat
de Britse luchtaanvallen op Jemense
steden heviger zijn geworden". Engel
se troepen en tanks blijven stellingen
in het gebied van Jemen en Jemense
burgers aanvallen, zo werd gezegd.
De Jemense zaakgelastigde Abdel
Rahman Abdaidani heeft tegenover
verslaggevers verklaard te menen dat
de Jemense regering „gedwongen zal
zijn een beroep te doen op vrijwilli
gers uit de gehele wereld, om de
Britse aanval te helpen keren".
(Hockey-competitie).
Rapide slaagde er in te Breda een
nauw behaalde overwinning op
Zwart-Wit te boeken (10). In de
eerste helft was Rapide iets sterker,
maar in de tweede was er geen over
wicht te bespeuren. Pas in de laatste
minuten konden de Hulstenaren door
midvoor Picavet scoren, een mooi
schot.
De reserves, die in Hulst roet 80
van Breda IV verloren, sloegen dit
maal tegen de ongeslagen leldersploeg
een beter resultaat. Na lang met 31
voor te hebben gestaan, verloren de
Hulstenaren met 43.
Rapide I dames gelukte het door
een 00 uitslag tegen Breda III aan
deze nog niet geslagen leiders het
eerste puntje afhandig te maken.
„Spes Nostra" te Ovezande gaf een
schieting op de liggende tvlp, waar
aan door 50 schutters werd deelge
nomen.
De uitslag was: Hoogvogel: C.
Raas, Willem Teil, Ovezande, le zij
vogel: L. Vermue, Soranes, Heinkens-
zar.d, 2e zijvogel: M. Bal, AULM, le
bovenkal: L. Vermue Soranes, Hein-
kenszand; 2e bovenkal: J. v. d. Berge,
Batavieren. Goes: le onderkal: A. de
Jonge, Willem Tell; 2e id. P. Sohreurs
„Zeelandia"; kleppen: C. Westdijk.
Zeelandia; A. de Jonge, Willem Teil
en K. van Steenbergen, idem.