z z 5 z 3 Grootscheepse acties Demonstraties in Amsterdam Eigen muziekbeoefening Atoom bestrijdt strandvervuiling m m m m m Een brief uit Rome Nog steeds geheimzinnig waas over dood van Ivan Kreug er Naar de vrije wereld in in LS „LICHT" IS FAVORIET PANTÈNE t Z Z Z Z Het Italiaanse volk sal U oordelen Rehabilitatiepoging van broer Torsten mislukt Dood op de weg in oktober Zo wordt het muziek-leven in Suriname opgebouwd Zweedse kranten staakten hun kruistocht MONOPOLIES..,,. CJw haar Uw grote zorg? 3 3 3 (Van een bijzondere correspondent) De heldenmoed van het Hon gaarse volk heeft niet nagelaten om ook in Italië diepe indruk te makenVanuit alle grote Ita liaanse steden zijn de vorige week hulpcolonnes opgetrokken met Hoedplasma, genees- en levensmiddelen. De Italiaanse regering heeft in een bijzondere zitting de doden van Hongarije herdacht en de verschillende partijen hebben niet nagelaten hun consolidariteit met hun Hongaarse broeders te betuigen. Bovenal zijn het echter de stu denten van de Romeinse uni versiteiten geweest, die bewo gen door het heroïsme van de Hongaarse jongeren, zich niet onbetuigd hebben gelaten. We noteerden zaterdag 27 ok tober. De Italiaanse zon had het veld moeten ruimen voor een druilerige regen. Ondanks die re gen trokken op die dag echter duizenden studenten door de stad om lucht te geven aan hun ont stemdheid over hetgeen zich in Hongarije afspeelde. De politie hield een oogje in het zeil. maar er gebeurde niets, waarvoor zij zich genoodzaakt zagen in te grij- pen. Toen kwam daarna de Italianen echter ter ore, wat zich s zon dags in de zitting van de kamer had afgespeeld: dat de commu nistische afgevaardigden waren blijven zitten, toen de kamers hun medeleven met Hongarije hadden betoond en men eensgezind be sloot door een korte stilte de ge vallenen in Hongarije te herden ken. De Italiaanse kranten wisten geen woorden genoeg te vinden om hierover hun afkeuring te be tuigen. ,,11 Messagero" schreef: „Hegei had gelijk toen hij zei dat er geen helden bestaan, niet om dat zij niet bestaan, maar omdat slaven nu eenmaal slaven zijn en voor een slaaf bestaan er geen helden". Afkeer en haat Afkeer en haat tegen al wat communisme was, groeide zienderogen. Het communistische blad „L'Unita" had het gewaagd de daad van de Hongaren af te keuren, waarop on middellijk de aanplak biljetten van de „Democra- zia Christiana" verschenen, die deze houding aan de kaak stelde en er aan toe voegde: „Het Italiaanse volk zal u oordelen." De Romeinse studenten hebben het inderdaad gedaan, 's Maan dags troken zij met duizenden door de straten van Rome met vlaggen en plakkaten, waarop leuzen stonden, zoals: „Wij wil len geen communisme", „Vrij heid voor Mindszenty", „Weg met de moordenaars", „Leve Honga rije", „Rome of Moskou" en vele anderen. De filobussen en trams werden volgeschreven met op schriften als: „Weg met de Rus sen", „Weg met de P.C.I." (Par tita Communista Italiana),, „Leve Hongarije" etc. De gemoederen waren door dit alles intussen wel heet geworden en toen men voorbij de drukke rijen van „L'Ur.ita" (onze „Waar heid") ging. borstte de bom. Met stenen werden de grote vitrines waarachter „L'Unita" dagelijks te lezen is, verbrijzeld. En het zou daar niet bij gebleven zijn, als intussen niet een sterke politie macht was aangerukt, welke ge alarmeerd was, omdat ook bij de Russische ambassade reeds ge poogd was met stenen de ruiten te verbrijzelen. In de filobus, waarin ik zat, bevond zich een man, die het blijkbaar niet eens was met de demonstrerende studen ten om de een of andere reden. Zo gauw de stu denten dit in de gaten kregen, kwamen zij met zijn allen op de bus af om hem beurtelings de verschillende leuzen voor zijn neus te hou den waardoor de man natuurlijk nog meer verhit raakte. Hij zou er zeker niet heelhuids af zijn gekomen, als op dat moment de politie niet ingegrepen had en en kele der rumoerigste be togers naar veiliger oor den overbracht. In de namiddag begonnen de de monstraties opnieuw, die een rus tiger verloop hadden, hoewel com munistische objecten het moesten ontgelden. Dinsdag trokken op nieuw tienduizenden mensen door de stad, welke het grote vrijheids monument van Victor Emmanuel op de Piazza Venetia bezetten. Ook woensdagmorgen trokken zij opnieuw door de stad, recht en vrijheid eisend voor de Hongaren en hun afkeuring en haat ten toon spreidend voor al wat Russisch of communistisch is. Zware klap Het communisme heeft zeker een zeer zware klap gekregen in Italië. De andere partijen buiten dit natuurlijk uit in hun voor. deel. Pamfletten worden er dui zenden rondgestrooid. Tot slot xan deze brief uit Rome geef ik hier dan nog de vertaling van één dezer pamfletten, zoals die door de „Democrazia Christiana (De Christen-democraten) werden uitgestrooid: „Ieder masker is nu gevallen. De communistische regimen heb ben de volkeren van oost-Europa tot miserie en wanhoop gebracht. Na de tragische gebeurtenissen in Oost-Duitsland en Polen is ook het Hongaarse volk opgestaan om brood, vrijheid en onafhankelijk heid voor hun eigen land te vra gen. De communistische regering heeft weer eens te meer geant woord met het lood van de Sov jet-tanks. Duizenden arbeiders en burgers zijn vermoord. De communistische tirannie is nu aan allen geopenbaard. In het Italiaanse parlement hebben alle partijen de barbaarsheid van de communistische regeringen ver oordeeld. Alleen de vertegenwoor- gers var. de P.C.I. (communisten), alléén met hun schandelijke sla vernij aan de U.R.S.S., hebben de wrede onderdrukking en de af slachting van de Hongaarse ar beiders goedgekeurd. Mét het heldhaftige volk van Hongarije is het geweten van alle vrije mensen én de bewogen so lidariteit van de Italianen, die gestreden hebben en nóg strij den tegen het communisme voor de vrede, de vrijheid en de on afhankelijkheid van ons land. Tegen de communistische tiran nie, voor de vrede en de voor spoed der volkeren. Leve de vrijheid. i ii Een duizendkoppige menigte heeft maandagavond in Amsterdam gede monstreerd voor haar gevoelens van medeleven met net Hongaarse volk. Op deze foto zien we een deel van de menigte rond het Nationaal Monument - meer dan ooit symbool van vrijheid en eenheid van ons volk. 1 m Bijna 25 jaar geleden kwam door de dood van de Zweed Ivar Kreuger een einde aan een carrièregroei, die overal in de we reld met stijgende verbazing en onverholen bewondering werd gevolgd. De Zweedse zakenman en multi-miljonair, die op dat ogenblik zeggenschap had over 90 percent van alle Iuciferfabrie- ken ter wereld en aan wiens globe-omspannende handelsactivi teit nog geen grens was gekomen, werd toen in zijn woning aan de Avenue Victor Emanuel in Parijs dood aangetroffen. In zijn directe nabijheid vonden de gendarmes een revolver. I Pleegde Ivar Kreuger zelfmoord? Ja, zegt de Parijse politie en met haar vrijwel alle in deze zaak ge- Mmoeide officiële instanties ter wereld ■„Neen", zegt Torsten Kreuger, broer van de luciferkoning, zijn oude vriend en deelgenoot in zaken. „Neen, Ivar is vermoord, omdat hij teveel invloed in verschillende staten bezat. De zo genaamde aandelenvervalsingen en frauduleuze boekingen berusten op fantasie van degenen, die een scherts- j proces organiseerden om het gezicht van Zweden te redden". Wat was er aan de hand? Och, I ogenschijnlijk niets. Ivar Kreuger had zich als gezond zaken- aan een ideaal gesteld: hij zou en noest het monopolie van de fabri cage en leverantie van lucifers bezit- ■ten: in Zweden, in Europa, over de gehele wereld. Een machtiger doel stond hem daarbij voor de geest: hij zou één der mannen, wellicht wel dé man worden, die een hele dikke vinger in de financiële wereldpap .1 roerden. Ivar begon klein. Hij erfde van zijn vader een klein luciferfabriekje, bouwde het uit, kocht soortgelijke bedrijven op, maakte grootscheepse reclame en verwierf zich kort voor de eerste wereldoorlog door de op- riching van de N.V. Verenigde Luci- ferfabrieken in Zweden het landelijke I monopolie. Lucifers anti crisis. Zijn grote kans kwam echter in de eerste jaren na de wereldoorlog. De meeste Europese staten moesten diep in hun financiële zakje tasten 1 om aan de allernoodzakelijkste ver plichtingen te kunnen voldoen. Diver- se landen stonden op het randje van een zware economische crisis. Ivar I Kreuger sprong in de bres. Hij had 1 geld, jawel en men kon er a raison van een geringe rentevergoeding over beschikken. Natuurlijk, maar of hij dan niet het lucifermonopolie in het betreffende land mocht bezitten? Geen regering haast, die het aanbod I afwees. Een crisis voorkomen in ruü I ,wat sirapele zwavelstokjes Wat kon er gebeuren? In dertig landen bereikte Kreuger zijn doel. Zijn concern beza-t 150 luci fersyndicaten en daarmede negentig percent van de gehele wereldproduk- tie: de resterende 10 percent leidde in de Verenigde Staten een bloeiend bestaan. Maar ook daarheen wezen de tijden de luciferkoning de weg Toen in 1929 „zwarte vrijdag" in Amerika de zware economische de pressie inluidde, repte hy erheen. Maar hem wachtte een koele ont vangst: Amerika, gonsde van geruch- j zelfs aandelen-Kreuger - al- meest begeerde - niet safe waren- Ja zelfs, dat ook het snïfn van de Zweedse koning op S5'st»ml. Met een glimlach w^ \i ir reufrer alle Problemen der Wf rJuheden? Met 90 Percent MHni n bricage in eigen hand? gezond .Tl' K,eeft u eens blijk van |i gezond verstand. De directie van het bankhuis Mor- vrachtauto met Hongaarse I vrijheidsstrijderseen houwitzer met zich mee voerend, overschrijdt |ce grens van Oostenrijk hij het lp latsje Klingenach. De Hongaarse mtrijders konden de druk van de aan- i stormende Russische troepen niet ■Jonger weerstaan en weken uit naar |üe vrije wereld saties voor hun zwak optreden ge- laakt. Binnen- en buitenlandse poli tiek: het interesseerde Torsten niet. Hy vocht met zfyn kranten voor de naam van zijn broer. Heel wat Zwe den, die daar belang by hadden. En zo bedroeg de gezamenlijke oplage van „Stockholms Tidningen" en „Af- tonbladet" op het ogenblik, dat zy aan de Zweedse werkliedenbond wer den verkocht, niet minder dan 354.000 Verkocht, jawel, want drie weken geleden heeft Torsten, de strijd moe, de wapens neergelegd, nadat nog eenmaal een verzoek tot herbehan deling van de zaak door de Zweedse Hoge Raad was afgewezen. gan wilde gaarne geloven, maar wei gerde toch Kreuger een miljoenen lening te verstrekken ten behoeve van zijn transacties in Amerika. Erger nog: Morgan propageerde deze hou ding. zodat de Zweed zich, in het nauw gedreven, tot zijn landsrege ring moest wenden met het verzoek hem 8,5 miljoen gulden te lenen. De Skandinavische senatoren stemden toe. mits men voor alle zekerheid kennis mocht nemen van de zakelij ke bescheiden van het concern. Zelfmoord Toen gebeurde het sensationele: op 12 maait 1932 klonk in een riante Parijse woning een revolverschot. IJlings toegesnelde agenten vonden het ontzielde lichaam van de lucifer magnaat. Na een ampele lijkschou wing constateerde men zelfmoord. De gevolgen waren verschrikkelijk: het Kreugerconcern verloor alle vertrou wen: de aandelen zakten met hon derden punten; vele obligatiehouders voor het merendeel Zweedse midden standers - vervielen tot armoede. Bankiers, wier saldo gebouwd was op de renten van aan Kreuger geleende kapitalen, pleegden zelfmoord: een wereldillusie vervloog. De Zweedse regering begon een proces tegen ivars broer Torsten. Zijn overleden broer en hij werden beschuldigd van vervalsingen en malversaties. Het Kreugerconcern zou gegrondvest zijn geweest op corrupties en falsificaties, torstens ontkenningen baatten niets, tiij werd veroordeeld tot een jaar fnn'nni?enifjtraf en een boete van 800.000 gulden. Eenmaal uit de sombere besloten heid van zijn cel ontslagen begon torsten zijn kruistocht ter rehabili tatie van zijn broer en diens familie naam. Zijn machtigste wapens waren twee krauten, die hij opkocht en ^aakKr^o le^ere dag over de TW'Kre"ger ,werd geschreven. Door Ti 5' dl^ecteur"hoofd-redacteur nL „_eed.s.e_ ^gering werd aange- rechterlijke organi- Rapport. Dat verzoek grondde Torsten op een rapport, dat een Zweeds journa- listin Parijs hem had verstrekt en waarin de Franse politie verweten werd: 1. geen vingerafdrukken te hebben genomen van de revolver, 2. de papieren van de overledene met ongebruikelijk grote spoed te hebben vernietigd; 3. de Zweedse gezant in Parijs de toegang tot de woning van Ivar Kreuger te hebben geweigerd en 4. de dood van de luci fermagnaat niet in het zelfmoordre- gister te hebben ingeschreven. Tors ten meent, dat dit rapport, waarvan de juistheid door de Parijse politie is erkend, zo niet de Hoge Raad in Zwe den kan bewegen het proces te her zien, dan toch in ieder geval de naam van zijn broer van zelfmoord-smet zuivert. „En als Ivar niet de hand aan zichzelf sloeg, wel, dan is be wezen, dat het Kreugerconcern zo safe was als een kluis en het ver trouwen waard was van de gehele wereld. Het feit, dat hij vermoord is wijst er duidelijk op, dat derden belang hadden bij de verdwijning van een wereldbedrijf, dat wellicht teveel invloed van de staten had om veilig door te kunnen varen". Met die har de woorden heeft Torsten bij zijn af scheid van de kranten de wereld la ten weten, wie hij van een moord verdenkt. Maar zij hebben niet de sluier weggenomen, die tot op de dag van vandaag hangt over de ge heimzinnige dood van een handels man, wiens artikel de lucifer, wiens actiegebied de wereld was. (Advertertiei vallen en getart, Roos? Veel haren in Uw kam? Dat zijn ernstige waarschuwingen! Straks is Uw haar dun, brokkelig, levenloosstraks bent U het kwijt. Pas dus opBestrijd het kwaad - letter lijk - tot in de wortel. Alléén een be handeling die zó diep doordringt kan uitkomst brengen. Het beste, dat de wetenschap U thans biedt is panthénol het vitale bestand deel van het vitamine haarpreparaat Pantène. Dit panthénol wordt door zijn bij zondere vorm makkelijk in de hoofd huid opgenomen en kan dus inderdaad in de haarwortels zijn heilzame werking beginnen. Alléén Pantène bevat panthénol, dat uitsluitend wordt vervaar digd door F. Hoffjnann-La Roche Cie, Basel. Masseer er Uw hoofdhuid dagelgks mee en houd het vol! PANTÈNE bestrijdt roos en haar-uitval, bevordert hernieuw de groei van gezond, mooi haar en houdt het fris en geurig. Klassieke muziek geniet in Suriname bijzonder veel belang stelling. Het openbare muziekleven van Suriname werd tot 1947 bepaald door buitenlandse kunstenaars die op doorreis waren naar andere staten in Zuid-Amerika. In 1947 werd het Cultureel Centrum Suriname (C.C.S.) opgericht. Hierdoor werd met be hulp van de Stichting voor Culturele Samenwerking (Sticusa) het muziekleven in meer geregelde banen geleid. Het Surinaamse Jeugdorkest, de Surinaamse Kamermuziekvereniging en de di verse koren en ensembles kregen hierdoor een zeer grote steun in de rug. De heer E. R. Wessels stichtte in 1948 het Surinaams Philharmonisch Orkest. Dit orkest is samengesteld uit circa 60 muziekliefhebbers. Dit orkest heeft enige tournees gemaakt naar Trinidad en de Nederlandse Antillen. Gedurende 4 jaren leidde Arnold Juda dit orkest en thans vervult Harman Haakman deze taak. Zelfs een Volksmuziekschool staat op papier en de plannen verkeren in een vergevorderd stadium. Vanaf f3.75 Grote flessen f 5.75 Voor WIT en GRIJS haaf is er Pantène-Bleu Vraag Uw kapper om een Pantène friction Het enige diepwerkende haarpreparaat «XARO IMPORT OEN HAAG De radiouitzendingen in Suriname worden verzorgd door de Algemene Vereniging Radio Omroep Suriname (AVROS). Deze vereniging werd in 1935 opgericht en zendt haar pro gramma's uit over een zender van 350 watt. Dagelijks verzorgt zij een programma van 11 en een half uur en 's avonds een programma van 13 en een half uur. De gelden voor deze uitzendingen komen vooral uit de advertenties, want het is een reclame-omroep met alle voor- en nadelen die daaraan zijn verbonden. Verder komen genoemde kosten uit de opbrengst van de abonnementsgelden van de omroep- gids. Buiten de zondagochtenduren en I de gebruikelijke woensdagavondcon certen wordt er voornamelijk Spaan se muziek uitgevoerd. Het woensdag avondconcert wordt meestal verzorgd door een discophiel uit Paramaribo, die enige platen uit zijn verzame ling laat horen en daarbij meestal een kleine toelichting geeft. Deze concerten bestaan voornamelijk uit populaire werken van bekende com ponisten. De lichte muziek. De lichte muziek voelt zich in Su riname meer op haar gemak, om reden de Surinamers echt een Zui- derlyk temperament hebben. De mu ziek die misschien daar verwacht wordt door u, n.l. de muziek van Max Woisky en Lex Vervuurt, wordt er bijna nooit ten gehore gebracht. Nu en dan hoort men een enkel plaatje via de radiouitzendingen en dan is dit plaatje in Nederland ge perst. Op de Ned. Antillen treft men meer orkesten die zich met deze stijl bezighouden. In Suriname zelf is het de Merengue, de mambo, de bolero en voornamelijk de cha-cha- cha, die zich in Zuid-Amerika naar de top heeft gewerkt momenteel, nog erger dan zelfs de Rock 'n Roll hier in Europa momenteel doet. Bui ten enkele plaatjes uit Noord-Ame- .rika viert de z. g. „Spaanse mu ziek" hoogtij in Suriname. Iedereen in Suriname, van groot tot klein, kan zich zeer verdienstelijk op de maten van deze muziek voort bewegen. En als u daar als Euro peaan komt, wordt u dat zeer vlug eveneens bijgebracht. De in Noord-Amerika en Europa In Californië is onlangs atoom energie gebruikt in de strijd tegen de vervuiling van de kust van de Stille Oceaan. De nieuwe methode werd ontwikkeld door ingenieurs van de stad Los Angeles, die aan uitbreidingsplannen werken van de bestaande stedelijke riolering, wel ke 40 miljoen dollar zullen kosten. De afvoer van het water uit een nieuwe riool wat e-r-zuiveringsinstalla tie zal plaats vinden door middel van een buisleiding, die niet ver van het mooie, veel bezochte strand van San ta Monica in de Oceaan uitmondt. De ingenieurs stonden nu voor de moei lijkheid te bepalen hoe lang de onder het zeewater lopende pijpleiding moest zijn, teneinde er zeker van te kunnen zijn dat er geen bacteriën weer naar het strand teruggespoeld zullen worden. Daartoe werd gebruik gemaakt van het radio-actieve Scan- dium-4>6, waarvan de aanwezigheid kan worden vastgesteld, en dat on schadelijk is voor mensen en vissen. Het werd gemengd met water uit de zuiveringsinstallatie en in zee uitge stort in een gebied van ongeveer 75 vierkante kilometer oppervlak in een hoeveelheid die ongeveer in overeen stemming is met de te verwachten af voer uit de installatie. Met een spe ciaal daartoe uitgerust schip werd gedurende 36 uur dit gebied door kruist, teneinde de verspreiding van het radio-actieve afvalwater te kunnen opmeten. Hierdoor kwamen de ingenieurs te weten waar ze het best de afvoer- leiding kunnen doen uitmonden. Dank zij dtt uiterst moderne experiment kon niet alleen een groot stuk pijp leiding en de kosten om deze aan te brengen worden gespaard, maar werd tegelijk de zekerheid verkregen dat het zeewater dat het strand van San ta Mon'ca bespoelt even zuiver blijft ais nu het geval is. zeer bekende Pérez Prado is toch niet de populaire figuur, zoals u misschien verwacht zoudt hebben. Deze mambo-koning heeft zich de laatste tijd een meer westerse stijl aangepast, alhoewel zijn muziek toch nog voor velen vreemd zal lijken. Lievelingen van het publiek De grote lievelingen van het pu bliek zijn het in Zuid-Amerika aan de top staande ensemble Sonora Matancera en de ook aldaar zeer po pulaire zanger Bienvenido Grando, waar u zeer zeker eens een plaatje van moet aanschaffen, wanneer het in Nederland op de platenmarkt ver schijnt. De bekendste liedjes van hem zijn „Oyeme Mama" en „Las Mu- chachitas del cha-cha-cha". Het So nora Matancera heeft zich tot de hoogste roem gebracht met de me rengue „El Nigrito del Batey". De Spaanse muziek kenmerkt zich vooral door het vele gebruik van het koper en de strijdkrachtige kreten „Oeh" of „Ah", doch ook de roman tische liedjes hebben veel aanhan gers. Enkele andere bekende orkesten zijn: het orkest van Facundo Rivero, het Alfredito Orchestra en het or- kers van Ernest Lamy, doch ook Pérez Prado weet zich op de pla tenmarkt zeer goed te handhaven. Een zeer geliefde zangeres van het Spaanse lied is Cecilia Cruz die veel met het Sonora Matancera samen werkt. De Cha-Cha-Cha. De beste kasmagneet voor de gram- mofoonplatenhandelaars in Zuid-Ame rika is momenteel wel de Cha-Cha- De Nederlander Jacques Pereboom verbleef twaalf maanden in Suriname. Hij heeft gedurende die tijd het muziekleven in Suriname met grote nauwkeurigheid bestu deerd. Hij vertelt daar van in de hierbij afge drukte reportage. Cha. De „Top-lijsten" zijn bijna ge heel gevuld met deze ritmische dans. In Suriname is bijna ieder een in het bezit van een grammo fooninstallatie en de platenfirma's vinden er dan ook een groot af zetgebied. Dagelijks kan men voor de grammofoonplatenzaken tientallen jongens vinden, die zich verdringen om toch maar alle noten op te van gen die keihard door een grote luid spreker worden weergegeven. Tijdens deze „publieke uitzending" wordt zelfs een dansje niet achterwege ge laten. Wanneer er iemand verjaart, wordt er een groot dansfestijn op touw ge zet. Op een aan de woning aanslui tend erf, staan dan enkele luidspre kers van circa 9 uur 's avonds tot diep in de nacht keihard te loeien. Men stoort zich niet om eventueel burengerucht. De buren trekken er zich evenmin van aan, want zij zijn ook uitgenodigd. De feestelijke stem ming wordt dan nog verhoogd door de nodige flessen bier (Djoggo Bas- sie's) en whisky. Persoonlijk was ik in de gelegen heid enkele van deze feestjes mee te maken, want de Surinamers zijn ontzettend gastvrij. Voor muzieklief hebbers, voor danslustigen en voor dorstigen een waar groot festijn. Vlak voor mijn vertrek uit dit won derlijke land, heb ik me goed voor zien van de nodige „Spaanse" gram mofoonplaten (ondanks de hoge prijs). Toen ik echter terugkeerde in Nederland ontdekte ik dat reeds verschillende van deze platen op de Nederlandse platenmarkt zijn ver schenen. Ik vind dit een zeer verheu gend feit, omreden deze muziek de aandacht zeer zeker ten volle waard is.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1956 | | pagina 9