tem OM DE GOUDSCHAT Winst is voor de sluwste VAN TANGER ZEEBRUGGE WACHT OP DE BESLISSING £lasBïaï» Broeinest Bredase opticien gaat Italiaans koken in Als „Den Amerikaon' maar komt New-York Nederlander was dapper Stalins lijk naar Georgië? [E Diplomaten-lunch bij Sultan Sidi Ben Yoessef van Marokko Doeniesorot ROCK 'n ROLL 4 DERDE BLAD DONDERDAG 18 OKTOBER 1956 2546 ►traat 4 IJZEN NV. Vacatures bij L. O. BOEKENPLANK Ter ontspanning Brief van Hitler; Jaren in de ban Vooruit allemaal Zware weduwe Pechvogel Meegenomen Sultan Sidi Mohamed ben Yoessef, sultan van het onafhankelijke Marokko, glimlacht breed. „Aan de vooravond van onze entree in de Verenigde Naties verklaar ik, dat wij vertrouwen met vertrouwen zullen betalen1", sprak hij met zacht-strelende stem. Dank baar applaus van de afgevaardigden der acht landen, die momenteel praten over de toekomst van Tanger. Het was de eerste zit ting. De toespraak van de sultan was het enige punt van de agenda. Onmiddellijk daarna reden de zacht verende Cadillacs voor om alle afgevaardigden naar de koele zalen van het paleis te brengen. Een voor treffelijke lunch besloot de eerste ver moeiende conferentie-dag. In het bevlagde Tanger gingen de (troebele) zaken welig verder. Dagelijks worden vele tonnen (zwart) geld verdiend. Daarom is Tanger zo belangrijk. Ook voor het onafhankelijke straat-arme Marokko. De schatrijke sultan beseft dat maar al te goed. Wat zou er dezer aagen in het zel den (van sluwheid) ontblote hoofd van Sidi, zoon van Yoessef, zijn om gegaan? Zijn verre voorvaderen heersten over Tandsja, thans Tanger geheten, met onbeperkte macht. Machtige muren ontoegankelijke stra ten en de bouw tegen de rots-hellin gen maakten de stad tot een onneem baar bolwerk. Door de goed-bewaak- te poort kregen slechts de kooplie den met hun wiegende kamelen toe gang. De karavaan-routes van de Soedan en de Sahara kwamen hier samen. Tandsja was een stad, die iedere inwoner rijkdom beloofde én schonk. Dat wisten ook de Portuge zen, die Marokko veroverden en in 1471 de vesting als welkome buit binnenhaalden. Bijna twee eeuwen la ter nam Catherina van Braganza dit pronkjuweel mee naar Engeland als deel van haar aanzienlijke bruids schat. Maar ook in de zeventiende eeuw kenden de sultans van Marokko de sluipwegen van de diplomatie. Zo kon het gebeuren, dat reeds in 1684 Tan ger weer aan Marokko werd terug geven. Toen al blonk ér klinkklaar goud aan iedere bultige straatsteen. Wellicht was het als tegenprestatie, dat de sultan besloot alle buitenland se vertegenwoordigingen in Tanger toe te laten. Zo kon met het zeewa ter de rijkdom deze toegang tot de Middellandse Zee mede beheersende haven binnenstromen. En de sultan kreeg de kans om zijn residentie, Fez van buitenlandse pottenkijkers te zui veren. Onopvallend, pijnloos en gron dig. Klauw met nagels Niettemin rekende die uitgeslapen sultan buiten de Westerse waard. Het zou wel ruim twee eeuwen duren, maar tenslotte zou de stad ..neutraal worden. Dat gebeurde definitief in 1923, toen een internationaal statuut tot stand kwam. De wetgevende macht ligt in handen van een inter nationale Raad. Een controle-com missie van de acht deelnemende mo gendheden heelt het recht van veto. De kleine mogendheden (Portugal, Nederland en België) bezetten vol gens overeenkomst de meest belang rijke bestuursposten. Maar juist door dit alles is Tanger geworden tot een klauw met vlijm scherpe nagels, die praktisch iedere dag kan uitslaan om het vlees van de omringende of belanghebbende landen diep te wonden. Hetgeen maar al te vaak gebeurt. Want Tanger is een paradijs voor smokkelaars, een broeinest van zeerovers en zwart handelaars. „Sneeuw" en andere ver dovende middelen gaan er voor grof geld van hand tot hand. Achter de dikke wit-gepleisterde muren der der middeleeuwse huizen worden scheepsvrachten wapens verhandeld Voor Egypte en Israel, voor de Soe dan en voor de Algerijnse opstande lingen. Voor al wie tot welk doel ook dat vernietigingstuig kopen wil. Welvoorziene dis Daarom vond Sidi ben Yoessef net meer dan de moeite waard om na vriendelijke woorden de buiten landse deelnemers aan de Tanger conferentie te doen aanzitten aan zijn welvoorziene dis. Zij mochten de bokalen met champagne heffen, luisterend naar de zoete muziek van snaar-instrumenten en zich verza digend aan de ritmische bewegingen van slanke danseressen. De zoon van Yoessef zou dan wel glimlachend toezien, de volmaakte gastheer in een volmaakte zaal vol oosterse praal. En niemand zou mo gen bevroeden, wat er achter de dun ne schedelwand van deze afstamme ling van de Profeet omging. Want Tanger met alle rijkdom, met alle mogelijkheden tot internationale macht, staat op het spel. Een kans spel met duizend en één mogelijkhe den, boeiend als de sprookjes van Duizend en één Nacht. Even verlei delijk ook. En even gevaarlijk. Een slaaplied voor het in zachte kussens wegdromende Westen. Een giftige minnedrank in handen van een ge wetenloos koppelaar. Vol dynamiet De conferentie gaat voort. Rusland staat terzijde. Engeland heeft er zwa re economische belangen. Een eigen postdienst, zendstation en investerin gen ten bedrage van vele miljoenen pond sterling. De sultan weet dat en houdt er rekening mee. Ook met A- merika, dat met de ondoordringbaar heid van een Egyptische sfinx de con ferenties aanstaart. De slimme Sidi probeert de raadsels te ontwarren. Wil Amerika Marokko sterk maken als tegenhanger van het gevaarlijke Egypte, de twee uiteinden aan de lont in dat met dynamiet volgestop te brok zwarte wereld? De sultan weet het niet. Verward denkt hij aan de miljarden dollars, die tegelijk met een ontploffing de lucht iri zouden gaan. Die zijn het dollar-land toch wel wat waard, zo mijmert hij. Nie mand geeft hem antwoord. Geen wonder ook, want aan niemand durft hij hardop die benauwende vraag te stellen. Verboden waar Met een beleefde neiging houd Ben Yoessef de Franse vertegenwoordiger zijn gouden aansteker voor. De lunch is bijna ten einde. Nog een kop geu rige mokka, een stukje licht gebak en de suizende Cadillacs zullen de gasten weer brengen naar de broeie rig hete hotels. Dan is er schijnbare rust voor enkele uren. Maar in de werkkamer van de sultan werken de secretarissen koortsachtig. In de ho telkamers rinkelen de telefoons. In lounge en bars worden heftige fluis tergesprekken gevoerd. Om het goud van Tanger. Om de belangen van de 60.000 Europeanen en de 15.000 in heemse Joden van Tanger. Om de inhoud van talrijke schepen, waarbij de vlag zo goed als nimmer de la ding dekt. Want Tanger is de internatio nale dump voor verboden han delswaar. De winst is voor de sluwste. Sidi Mohamed ben Yoessef werkt koortsachtig verder. En neemt maatregelen voor een groots afscheidsdiner voor de dag, dat de afgevaardig den zullen vertrekken. Geen stad ter wereld is immers zo „gastvrij" als Tanger (li Mohammed Ben Joessef legt een krans bfj het graf van de onbekende soldaat Mef muziek en gejuich begroette een geestdriftige menigte de uit Franse ballingschap in 1955 terug gekeerde sultan Sidi ben Yoessef. De sultan ontslagen gevangene legt een krans bij het graf van de Onbekende Soldaat alvorens naar zijn land terug te keren. Op 16 september bestaan bij het lager onderwijs in Nederland 410 vacatures bij het onderwijzend perso neel. Dit blijkt uit een brief, die de minister van O., K. en W. aan de Tweede Kamer heeft gericht. Hiervan zijn er bij het gewoon la ger onderwijs, het voortgezet lager onderwijs en het buitengewoon lager onderwijs 95 voor wat betreft het ver plicht personeel, 55 voor het boven tallig personeel, 111 wegens ziekte, militaire dienst enz. voor het ver plicht personeel en 10 wegens dezelf de redenen voor het boventallig per soneel. Deze cijfers zijn voor het uitgebreid lager onderwijs respectievelijk 38, 60, 35 en 6. Twee aardige ontspanningsboekjes zijn weer in de Prismaserie versche nen. Het enene is van de Zuid-Afrika geboren Brit David Divine, iemand die veel boeken over de zeevaart heeft geschreven, maar die „Eros on der de Waterspiegel" wellicht ook tot eingen genoegelijk tijdverdrijf heeft gecomponeerd. Het brengt ons naar een verrukkelijk Griek eiland je, vol zon en liefde mitsgaders de daarmee nu eenmaal verbonden pe rikelen. Er is een prachtig oud beeld ontdekt op de zeebodem en daarop richt zich de veelsoortige aandacht van mensen van verschillende natio naliteit. Het meisje Pero strijdt met veel list voor het behoud van het beeld en dat lukt haar natuurlijk ook, maar ze verliest er een minnaar bij, om er een andere en betere voor ir. de plaats te krijgen. Het is met veel humor in een fijne toonaard verhaald. Het andere boekje, dat we hier bedoelen, is weer een Wodehou- se, „De ontvoerde zeug". Het gaat na tuurlijk weer over kastelen en graven en lichtzinnige jongemannen en schatrijke meisjes alsmede een tang van een oude dame. Een prijsbe- kroonde zeug wordt een instrument in de strijd om een meisjeshart en het wordt weer een opeenstapeling van verwarringen, verwisselingen, misverstanden. Maar natuurlijk komt alles terecht, nadat de schrijver ons twee honderd bladzijden lang heeft vermaakt met zijn kolder. (Advertentie) Per rustige ezel geschiedt het ver voer in de Spaans) -Pfttrokkaanse omgeving van onrustig Tanger. De Nederlandse soldaten bo den (in mei 1940) veel krachti ger verzet dan wij verwacht hadden. Dit schreef Hitier op 25 mei 1940 in een brief aan Mussolini, waarin hij zijn me ning gaf over de Nederlandse, Belgische, Franse en Engelse soldaten. ,,Veel Nederlandse eenheden voch ten bijzonder dapper. Zij hadden ech ter geen passende opleiding gehad en misten oorlogservaring. Daardoor konden zij over het algemeen worden overwonnen door Duitse troepen die dikwijls numeriek zwakker waren". Aldus Hitiers brief, die maandag in Londen is gepubliceerd samen met een aantal andere documenten over de Duitse buitenlandse politiek tij dens de oorlog. De publikatie ge schiedde door de Britse regering, in samenwerking met de Ver. Staten en Frankrijk. „Gaan we naar tante Angelica in Amerika?" Dat zegt het 6-jarige dochter tje van de heer Pie ter Henri van Genk (41), opticien-bedrijfslei der bij de fa. M. Segers-Loomans te Breda. De heer van Genk, zijn doch tertje en zijn 39-jarige vrouw Elizabeth de la Cour gaan in derdaad naar Amerika. Naar New York. Naar Coney Island tenslotte, massa-badplaats en vermaaksoord van New-York, waar de heer van Genk als kok gaat werken in het Italiaanse hotel-restaurant van de schoon zoon van „tante Angelica". Zoals men al begrepen heeft: alles draait om tante Angelica. Zij woont in New York en heet: miss Angelica Amoia. De heer Van Genk heeft ken nis met haar gemaakt, toen hij in de oorlogsjaren als koopvaarder de zee- en bevoer. Tijdens zijn verblijven in New York was hij bij haar in pen sion. Terug in Holland (in 1946) is er altijd via de luchtpost en pakketjes een blijvend contact geweest tussen de vriendelijke „miss" uit New York en de heer en mevr. Van Genk-de la Cour (deze ras-Bredanaars, die zo goed als buren waren in de Halstraat, trouwden op bevrijdingsdag 1948). Miss Amoia heeft alles in het werk gesteld om hen in de gelegenheid te stellen de oceaan over te steken. Na twee jaar is dat gelukt. De Grote Beer neemt het gezin Van Genk (waarvan het dochtertje Angelica ge noemd is) op 23 november aan boord. Weg uit Breda, weg uit Nederland. Een nieuwe toekomst tegemoet. Dat het allemaal zo gelopen is, ligt aan de 17e april 1940, toen de heer Van Genk voor het eerst als kok op een Nederlands koopvaardijschip zee koos, richting Genua. De Duitse overrompeling was oor zaak, dat Pieter van Genk vijf jaar lang alle zeeën heeft doorkruist,, dat hij driemaal schipbreuk heeft gele den, dat hij in San Francisco de Ita liaanse keuken heeft geleerd, dat hij kanonnier was op zijn eigen koopvaar dijschip, kok op een troepentransport schip en dat hij tenslotte in New York in het pension van miss Amoia terecht kwam. In 1952 werd hem het oorlogsher'nneringskruis met de ges pen „Oorlogsdienst koopvaardij 1940- 1945", „Java Zee 1941-1942" en „Oost Azië-Zuid Pacific 1942-1945" op de borst gespeld. De Italiaanse keuken, waarin de heer Van Genk gaat werken, is eigen dom van mister Polacco of beter mis schien (hij is Italiaan): signor Po lacco. Deze laatste is getrouwd met een dochter van miss Angelica Amoia. De heer van Genk: „De keuken heeft me altijd aangetrokken, ik houd van Italianen en de bedoeling is dat ik na verloop van tijd een eigen hotel kan beginnen met naast een Italiaanse ook een Hollandse keuken." Mevrouw van Genk: „Ik vind het heerlijk om naar New York te gaan." De kleine Angelica tenslotte wordt later vast en zeker een echte Amerikaanse. (Advertentie) (van een medewerker) Iemand, die op het kleine station netje in Zeebrugge aankomt, kan niet direct zeggen, dat Zeebrugge een eenheid vormt. Rechts liggen de dichte rijen garnalenschepen, soms meer dan tweehonderd in ge tal. Recht voor u strekt het won der van Zeebrugge zich uitde muur, die bijna twee en een halve kilometer diep in zee grijpt. En he- lemaal links ligt het brede strand, met een statige, maar korte boule vard. En daartussenin ligt-... niets, gewoonweg niets. Maar dat zal allemaal verande ren. zeggen de Zeebruggelingen. „Als den Amerikaon maar eenmaal komt". En er zijn nu werkelijk al gron den, die verkocht zijn aan eigenaars van hotels en restaurants, gronden, Werd ons gevraagd, of wij reeds onze houding hadden bepaald ten opzichte van de Getuigen van Rock and Roll. Met andere woorden, bij welke groep wij wensten te worden ingedeeld: „the Cats, the Gators or the Squares?" Inderdaad, dat hadden wij; „maar," informeerden we iet wat benepen, „wat is een gator?" De bezoeker meesmuilde inqui sitoriaal. „Hoe kunt u uw hou ding bepaald hebben, als u nog niet eens weet wat 'n gator is!" ..Nou ja... Zo'n technische futi liteit... Wij hebben al een hele poos niets meer aan ons Haar lems gedaan... Nou, wat is 't?" ..Bij Bill Haley! Futiliteit! Haar lems!... Meneer, you are a square. A real square indeed!" Dat dachten wij al. Wij hadden altijd het gevoel, dat er iets es sentieels aan onze opvoeding man keerde. Zoiets als een oog, of een houten been. Nu is het ons klaar. Het is Rock en het is Roll, wat dat dan ook mag zijn. Zo staan de zaken: Iedereen heeft het, en niemand weet wat het is. behalve wij. Dat is te zeigen. .'iedereen weetnou ja. Zo leefden wij jarenlang in de ban van Bunk Johnson, zonder een gavotte van een tuba te kunnen onderscheiden, maar wat zou dat? Jazz is moorddadig. Wij jasten van de avond tot de morgen. Geen piepers, doch Cool, begrijpt u. Jas is Jazz natuurlijk. Eén ding staat vast. Wij allen dienen te getuigen van Rock en van Roll, anders gaat Europa op de fles. Geen diplomatieke snoep reisjes zullen ons baten, en alle conferenties zullen vastlopen, zo lang wij Rock blijven lasteren en Roll niet beleven. Rock, alleen Rock is de enige van Rock, en Roll is zijn partner. Niemand ontkome aan de tengels van Rock, of Roll zal hem ver slinden. Gans Amerika kronkelt aan de voeten van Rock, en ook Groot-Brittannië kust reeds de hielen van Roll; mogen wij dan achterblijven? Zal er straks weer van ons gezegd worden; AU devils! Zij eten bloembollen! Zij hebben Rock niet beleefd, en Roll bolderde over de beschaving, doch zij zagen haar niet, the bloody squares! Welnu dan, lieve lezeresjes en lezertjes. Doeniesorot! Vooruit, nozems, allemaal: Main wiechiewaas Unstaafselkissie Staafselbaa Jerokjordaon. Ollééé - Kapasidosia. Vooruit lui. Rock n Roll. Hotsekee. Kapot- stampen die tent. In mekaar don derstenen. Sulleme die miezerige provinsiale seffes 'n pietsie kui tuur indur kersepit pleure. Houje- vast. Rock-and-Roll-rock 'n roll- rocken, rollrockenroll. Geen stuk mag er heel blijven. Bill Haley heeft geroepen. Wij zijn bereid. Hebben nog getracht uit te vis sen, wat nu precies een gator is, want wij koesteren het vermoeden dat de Grote Bill Haley het zelf niet weet; al doet hij dan tegen over de pers nogal wetenschappe lijk. Helaas! Het is er wel, doch. zoals dat meer gaat: nergens te vinden. Voor kater" vonden wij crofter". hetgCen wijst op rela tie met ,,hufter'; niet te verwar ren met „huiver", alhoewel de „clodhoppers" hele volksstammen kunnen doen schurken. „Kom eens op de eerstvolgende jamsessie", ried ons de enthou siasteling, wat milder gestemd nadat we hem een zware weduwe hadden aangeboden. „En alles zal u duidelijk worden. Tussen twee haakjes, 't is niks als ritme. Het ritme pakt je om zo te zeggen bij je lurven en dan gaat 't van eigens van jetje, voel je?" Wij voelen het. Goed beschouwd moeten wij toch rgcnlijk wel een gator zijn; zij het dan een AL1 GATOR waarop deze zomer mog de dorsma chines hebben gebromd. Het gaf in Zeebrugge een grote sensatie, toen de miljonair Cantor met zijn brede Cadillac naar de ha ven reed en peinzend aan het eind van de lange zeemuur stond. Het was niet de eerste haven, waar hij was geland, maar ditmaal toch kwam er een glimp van voldoening over zijn door en door Amerikaans gezicht. In gedachten zag hij langs de lange ka de zijn cafetariaschepen aanleggen, 80.000 ton, gigantische kolossen. En in gedachten zag hij zijn cliënten, 6000 elke week, zich ontschepe» en uitzwermen naar alle windstreken van het oude Europa. Brugge is immers vlakbij en waar leeft de historie sterker dan in de ze schone stad van Breydel en De Coninck? Even verderop is er Brus sel als een spin in het web van spoor wegen. Maar het allerbelangrijkste was toch wel, dat Zeebrugge een heuse zeehaven is, weliswaar worstelend tegen het zand, maar een haven, die geschikt gemaakt kan worden om zelfs deze gigantische schepen te ont vangen. Er is een tijd geweest, dat het scheen, alsof Zeebrugge een gouden toekomst tegemoet zou gaan. Dat was in het jaar 190?, toen de grijze Koning Leopold de grootste haven werken opende: de aanleghaven van Zeebrugge, gelegen in de beschutting van een muur. die tot een léngte van 2400 meter zich uitstrekte in de zee, een kaarsrecht kanaal, elf kilo meter lang, dwars door de akkers naar Brugge leidend én bovendien in Brugge een moderne binnenhaven. De toekomst lokte en grote gebouwen verrezen (waarmee men nu eigen lijk nog geen raad weet), op de ka de heerst grote bedrijvigheid, maar zie... de wereldcrisis legde ook hier voor het grootste deel de scheep vaart lam. En toen dit eenmaal over wonnen was, namen de troepen van de Kaiser" bezit van Zeebrugge en legden er hun verraderlijke duikbo ten neer. Onverschrokken Engelsen voerden de zo beroemde raid op de muur en de haven uit. Nog steeds staan de heldhaftige daden van de ..Intrepid" en de „Vindictive" inge- beiteld in de muur van Zeebrugge. De haven werd versperd en toen de Duitsers aftrokken, verwoestten ze alles, wat nog over was. Zeebrugge kon opnieuw beginnen. En nauwelijks waren de wonden ge heeld of de troepen van Hitier bouw den hun machtige bunkers bij het hayenhoofd. Weer werd door de Geal lieerden de haven versperd en toen de Duitsers aftrokken, lieten ze één troosteloze puinhoop achter, de hui zen verwoest en vele Zeebruggelin gen gedood. Maar Vlamingen zijn er niet naar het hoofd in de schoot te leggen; dat heeft de historie bewezen en weer werd met de opbouw begonnen. Maar toch havens, krioelend van schepen, zoals Antwerpen en Rotter dam,neen, dat kunt u in Zeebrugge niet vinden. Wel leggen er de grote passagiersschepen aan van interna tionale lijnen en vindt men er heuse douaneloodsen en wisselkantoren, die echter voor het grootste deel van 't jaar leeg en verlaten staan. Maar meer en meer verrijzen co kesovens, olietanks, zagerijen en hijs kranen op de kade en twee maal per dag glijdt de grote ferry-boat naar Harwich de haven uit, zijn buik volgeladen met minstens 35 .spoor wegwagons, die vruchten en vlees, machines en auto's in een ruk naar en van Engeland brengen. Er is een actie in Zeebrugge, dat is niet te loochenen en de Zeebrug gelingen lachen in hun vuistje. De tankers worden groter en groter, zeg gen ze. Antwerpen sukkelt met zijn Schelde, Rotterdam heeft zorgen over zijn Waterweg, Hamburg -zint op middelen de haven te verleggen. Maar hier, hier twee en een halve kilometer in de zee, is een natuur lijke haven en waar vindt men die op het vasteland van Europa. En als maar eenmaal „den Ame rikaon komt" zulle.„dan gaat de gou den tijd voor Zeebrugge lichten. De schepen van Cantor zullen een diepe re haven nodig hebben en als die die pere haven er eenmaal is, zullen de supertankers komen en zullen de gro te gebouwen van 1907 eindelijk tot le ven komen en zal het strand even levendig worden als dat van Knokke. Maar zover is het nog niet... men spreekt van het lieve centje van ruim 100 miljoen gulden en boven dien (Cantor is een zakenman), gaan er geruchten, dat België 30 procent van de bouwkosten dragen moet van de grote Cantorschepen en dat is ook geen kleinigheid. Maar, ook al gaan de plannen niet door, de ogen van de wereld zijn weer eens op Zeebrug ge gevestigd en ditmaal niet om droe vige redenen. En dat is alvast mee genomen. „Als den Amerikaon maar eenmaal komt".„dat hoort men overal. In de kleine stamineekes, waar de blauw- getruide garnalenvissers hun pilske komen drinken, bij de sportvissers langs de zeemuur, die polsdikke zee palingen en kreeften naar boven ha len, bij de hoteliers langs het bre de strand, waar men donkerrode Ro- denbach drinkt, sproeiend op lichtro- se mosselen, bij de arbeiders aan de haven, de bemanning van de drifti ge sleepbootjes...kortom bij ieder, die een rechtgeaard Zeebruggeling is. Charles Crutchfield, de directeur van een Amerikaans radiostation, heeft verklaard dat hij op een reis, die hij kortelings door de Sovjet-Unie heeft gemaakt, een hoge Sovjet-func tionaris heeft horen zeggen dat het gebalsemde lichaam van Stalin bin nenkort uit het mausoleum op het Rode Plein in Moskou op verzoek van de zoon en dochter van de Sovjet leider naar diens geboorteland Ge orgië zal worden overgebracht. Naar de mening van het Amerikaanse mi nisterie van Buitenlandse Zaken zal, aldus Crutchfield. de overbrenging binnen een half jaar geschieden. Crutchfield zei voorts dat de hoge functionaris, wiens naam hij weigerde te noemen, deel uitmaakt van het pre sidium van de Opperste Sovjet.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1956 | | pagina 5