ONTDEKTE LEIF, KNUTSON
OF COLUMBUS AMERIKA?
rwgar
HET
SPORTWEEKBLAD
Geleerden strijden
nog
steeds
Amerikanen
dollars in
smeten
na-oorlogs
miljoenen
Japan
in
De Steen van Kensington
geeft aanwijsing
Fornaldarsaga
uit IJsland
Niet alles is er voor te koop
Oost - west
4
DAGBLAD DE STEM VAN MAANDAG 17 SEPTEMBER 1956
Er zullen tegenwoordig nog maar
weinig historici gevonden worden, die
van mening zijn, dat Columbus, die op 12
oktober van het jaar 1492 met zijn kor-
veel „Santa Maria,, de baai van het hui
dige San Salvador binnenzeilde, de eerste
Europeaan was, welke in Amerika voet
aan ival zette. Reeds lang wordt er dan
ook hevige strijd gevoerd over de vraag,
aan wie dan wèl de eer toekomt, het land
van Uncle Sam ontdekt te hebben.
EXAMENS
T
Velen, die het antwoord op deze
interessante vraag zochten, gingen zich
bezig houden met de bestudering van de
saga's, de oud-Noorse prozaverhalen, wel
ke dateren uit de periode 11001400.
Zoals de oorsprong van onze prachtige
middeleeuwse romansen en balladen vaak
gevonden dient te worden in een ver Ger
maans verleden, zo worden ook in de sa
ga's gebeurtenissen verhaald, ivelke eeuwen
te voren plaats grepen. Onder deze oude
Scandinavische litteratuur, geeft vooral
de IJslandse met haar fornaldarsaga's,
tvaarvan de beroemdste ongetwijfeld de
Volsungasaga is, ons een schat van aan
wijzingen.
Waarom bleef Knutson zo lang weg?
Is het erg gewaagd te veronder
stellen, dat hij, na zijn opdracht,
waarvoor hij hoogstens enkele jaren
nodig had, vervuld te hebben, is door
gezeild naar Wijnland?
Wellicht is in hem de oude Noor-
mannennatuur weer boven gekomen;
misschien ook moeten wij het als
een missiereis beschouwen. Het dra
ma, dat zich een dagreis ten noor
den van Kensington afspeelde, was
echter de oorzaak van een overhaaste
terugtocht.
Ruim honderd jaar later zou Colum
bus het continent ontdekken dat reeds
lang bij de Noren bekend moet zijn
geweest. Columbus heeft dat nimmer
geweten, zodat hij in elk geval voor
deze ontgoocheling gespaard is ge
bleven!
Een uiterst belangrijk werk, dat zich door een savanter
structuur van de andere onderscheidt; staat op naam van de mon
nik Ari, die er de lotgevallen van zijn voorgeslacht in verhaalt.
Belangwekkend is vooral de biografie van Leif, de eerste bewo
ner van het Avondland, die de Amerikaanse bodem betreden zou
hebben.
Wie was deze Leif? Leif Erikson, ook wel Leif de Fortuin
lijke genoemd, was de zoon van Erik de Rode, die, na 'n moord be
dreven te hebben, zijn land, Noorwegen, moest verlaten, daar zijn
leven bedreigd werd door de in die tijd sterk in zwang zijnde
bloedwraak. Erik, de roodharige viking, zette in zijn snelle zeil
boot, die op de plecht trots de beruchte drakenkop voerde, aller
eerst koers naar IJsland, dat reeds in 784 door de Noren ontdekt
was.
Gelijk eens, in het oude Grieken
land, Odysseus over verre zeeën
zwierf, zo dwaalde ook Erik de Rode,
samen met een aantal trouwe knech
ten, over onbekende, verraderlijke
wateren. Hij arriveert in 983 op Groen
land, waarvan hij een tweetal jaren
later, als hij op IJsland teruggekeerd
is, zó meeslepend weet te vertellen,
dat velen hem naar het pas ont
dekte eiland volgen en er, aan de
zuidkust, enkele nederzettingen stich
ten.
Op zekere dag nu, wordt een van
zijn getrouwen, Bjarni, door een ver
schrikkelijke storm, tijdens de vis
vangst, overvallen, waarna hij met
zijn vaartuig afdrijft naar verre stre
ken. Hij kwam zelfs in de buurt van
New-Foundland, doch hij getroostte
zich niet de moeite zijn schip te
verlaten om aan land op verkenning
uit te gaan. Dit werd hem, toen hij
bij zijn vrienden teruggekeerd was
en zijn belevenissen in kleurige woor
den verhaalde, bijzonder kwalijk ge
nomen.
Steenland, Bosland,
Wijnland
Bjarni verkocht zijn schip aan Leif.
Deze Leif, die volgens de overleve
ring een katholiek bekeerling was,
trok met een bemanning van 35 kop
pen op ontdekkingstocht. Allereerst
voer men langs het ruige Labrador,
dat men, wegens de rotsachtige ge
steldheid van de kust, „Steenland"
noemde. Vele dagen later werd New-
Foundland ontdekt, dat de toepasse
lijke naam „Bosland" toebedeeld
kreeg.
De rusteloze zeelui trokken in nóg
zuidelijker richting en toen zij, ter
hoogte van het tegenwoordige New-
York, een prachtige, visr;;ke rivier
opgevaren waren, besloten zij daar
de winter door te brengen. Het ge
bied werd naar de heerlijke druiven
„Wijnland" genoemd. Hiermee was
de ontdekking van het land, dat in
onze eeuw zich tot zo'n dynamische
wereldmacht ontwikkelen zou, een
feit geworden. De IJslandse annalen
verhalen verder nog van een nieuwe
expeditie onder leiding van Thorwald
de broer van Leif de Fortuinlijke,
terwijl ze ook vertellen over Thor-
finn die er niet in slaagde een blijven
de Noorse nederzetting op de Ameri
kaanse bodem te stichten.
Steen van Kensington
Wat is er echter van dit all.es waar?
Velen immers staan bijzonder scep
tisch tegenover de juistheid van de
in de saga's vermelde feiten. Het
sterk mythische karakter ervan kan
door niemand ontkend worden. Het
is wel bijzonder moeilijk, ja vrijwel
onmogelijk, hier de grens tussen fan
tasie en historische waarheid te trek
ken.
Men kwam dan ook tot de conclusie,
dat er andere wegen bewandeld moes
ten worden om een werkelijk deugde
lijke bewijsvoering te leveren. Het
hewys voor Noorse bewoning werd
niet in Europa, doch in Amerika ge-
onden; de steen van Kensington.
c+SS i898 ,Vond Olaf Ohman bij de
a ^ensington in Minnesota (V.S.)
loilvi en». waarin een voor hem on-
tp. cJa,ar inschrift was gekrast. De
bestond namelijk uit runen, de
umaanse schrifttekens met hun
hoekige vorm. De inhoud
luidde als volgt:
„Acht Goten (Zweden) en tweeen
twintig Noren op ontdekkingtocht
vanuit Wijnland in het Westen
Wij hadden een kamp bij twee
eilanden op een dagreis noorde
lijk van deze steen. Wij waren
een dag uit om te vissen. Toen
wij terugkwamen, vonden wij tien
van onze mannen dood en rood
van het bloed. A.V.M. Help ons
in het gevaar. Wij hebben tien
man bij de zee om op ons schip
te passen, 14 dagreizen van dit
eiland. Jaar 1362"
Deze steen bevat dus het verslag
van een ontdekkingsreis, die voor tien
mannen de laatste van hun leven
was, want terwijl het grootste ge
deelte van de bemanning was gaan
vissen, werd het kamp door inboor
lingen overvallen. De vissers, die bij
hun terugkeer hun makkers vermoord
vonden, zijn daarop ijlings in Zuide
lijke richting gevlucht en na 'n dag
reis afgelegd te hebben, heeft iemand
dit laconieke verslag in de steen ge
grift Alleen Ave) V(irgo) M(aria)
stond in gewone letters; de rest van
het inschrift bestond uit runen. De
steen is 78 cm. lang, 40 cm. breed
en heeft 'n dikte van 15 cm.
Twijfel.,, en bewijzen
Daar de vondst wellicht te spec
taculair is om zonder meer geaccep
teerd te worden, hebben velen de
echtheid ervan in twijfel getrokken.
Het aantal van hen, dat onvoorwaar
delijk gelooft in de autenticiteit van
de steen van Kensington is echter
hand over hand toegenomen. Men
kan moeilijk ontkennen, dat de laat-
sten over een wel bijzonder sterke
argumentatie beschikken.
Letten wij immers op de inhoud, dan
bevat deze niets, wat onmogelijk of
zelfs maar onwaarschijnlijk is. Dat
er bijvoorbeeld sprake is van „eilan
den" en „vissen", is niet verwonder
lijk, wanneer men weet, dat Kensing
ton bij de grote Amerikaanse meren
ligt en dat de steen gevonden werd
op een rotsachtige hoogte, die vroeger
een eiland geweest is. Doet voorts
een zinswending als „dood en rood
van het bloed" niet typisch middel
eeuws aan?
Wanneer de steen niet echt is, dan
moet hij door iemand vervalst zijn.
Waarom zou dat gebeurd zijn? Men
zou het hebben kunnen doen om er
een museum mee op te lichten, maar
deze mogelijkheid is uitgesloten, wan
neer wij letten op de vondstomstan
digheden. Toen men de steen vond,
zat hij totaal ingesloten door de wor
tels van een oude espeboom. Volgens
deskundigen moet hij daar minstens
sedert het begin van de groei van
de boom, ongeveer 70 jaar vóór de
vinding, gelegen hebben.
Er rest ons nog een ander motief
tot vervalsing; chauvinisme. Herhaal
delijk is de veronderstelling geuit,
dat Scandinavische immigranten de
steen vervaardigd zouden hebben.
Waarschijnlijk heeft de naam van
de vinder, Olaf Ohman, hiertoe sterk
bijgedragen. Ook hier weten zij, die
in de autenticiteit geloven, een sterke
reeks argumenten tegenover te plaat
sen.
Eerst in 1868 zetten Scandinaviërs
zich voorgoed neer in Minnesota. Zo
als reeds opgemerkt, lag de steen
echter al 70 jaar op dezelfde plaats,
zodat hij derhalve vóór 1830 vervaar
digd moet zijn. Maar in die tijd k.wa^
men in deze streken slechts weinig
trappers en landlopers en de kans,
dat daar een of meer Scandinaviërs
bij waren is al gering. Nóg geringer
is de mogelijkheid, dat hier iemand
onder was, die voor zijn plezier een
vals inschrift in een steen ging zitten
krassen. Hij had warempel wel wat
anders te doen! We gaan echter ver
der.
Hoeveel mensen in Scandinavië ken
nen het runenschrif.?
Ze dienen niet alleen de tekens te
kennen, miar moeten ook de taal
machtig zijn. Ovn-ptwOfeld is hun
getal klein, terwijl zij voor
het grootste gedeelte tot de intellec
tuele kringen zullen behoren. Uit die
milieus zijn echter bijna geen land
verhuizers voortgekomen. We gaan
nu nóg verder. Bijna alle Scandina
viërs zijn protestant en zij zullen het
niet in hun hoofd halen een bede tot
Maria in een steen te plaatsen, wan
neer dit geheel onnodig is.
In de Katholieke kerken kwamen
de initialen A.V.M. in de tijd van
de steen van Kensington (1362) veel
vuldig voor, terwijl de Mariadevotie
sterk verbreid was. Verder is het nog
zeer onwaarschijnlijk, dat een even
tuele vervalser rekening zou hebben
gehouden met het feit. dat de plaats,
waar hij zich bevond, vroeger een
eiland was en dat hij zich bediend
zou hebben van een typisch middel
eeuwse uitdrukkingswijze. Moet men
uit dit alles niet de conclusie trekken,
dat de steen echt en NIET vervalst
is?
KRAAMVERZORGSTER
Voor het diploma kraamverzorgster
slaagden te Hulst de dames Jenny de
Jonge uit Ovezande en Tea de Kort
uit Hengstdijk.
De vrouw van een mijner Amerikaanse vrienden, een Ja
panse, die een academische studie achter de rug heeft, verzocht
ik eens haar mening te zeggen over de Amerikanen, die nog steeds
in haar land verblijf houden.
Zij keek haar echtgenoot aan, die knikte, ten teken dat zij
rustig van leer mocht trekken.
Zij zei zo ongeveer: „Het Japanse volk haat de Amerika
nen. Het waardeert de dollars, die zij uitgeven, doch het kijkt uit
naar de dag dat de laatste Amerikaan het land verlaat. De Ame
rikanen denken, dat zij alles voor geld kunnen kopen."
Ik vroeg haar hoe zij dacht over
de Europeanen, die toch ook de stra
ten van Tokio en Yokahama bevol
ken „Die zijn nauwelijks anders dan
de Amerikanen. Alleen laten zij niet
zó duidelijk blijken, dat zij voor geld
alles menen te kunnen kopen."
Toen ik haar vertelde, dat ik haar
oprechtheid bewonderde, maar dat
deze oprechtheid haar Amerikaanse
Document
Men vraagt zich nu onmiddellijk
af: wie was dan wel de maker van
de steen van Kensington? Volgens
sommigen, die zich sterk met deze
proDlematiek beziggehouden hebben,
was het een der leden van de Knut-
sonexpeditie. Waarschijnlijk zelfs een
priester, gezien de initialen A.V.M.
tussen de runen, waaruit te conclu
deren zou zijn, dat de schrijver ook
Latijn kende. Wat weten we van deze
expeditie?
Zeshonderd jaar geleden op 28 ok
tober 1354 zond de koning van Noor
wegen een zekere Paul Knutson met
manschappen naar Groenland, om
zich op de hoogte te stellen van de
godsdienstige toestanden aldaar,
,voor de eer van God en het belang
van onze ziel en terwille van onze
voorgangers, die op Groenland het
christendom hebben gevestig en het
hebben gehandhaafd tot op deze tijd."
Aldus een document in de Konink
lijke Bibliotheek van Kopenhagen. De
expeditie van Paul Knutson keerde
terug in1364.
Geen warmte zo gezellig en gezond als die
van een haard. Geen haard zo' mooi,
comfortabel, doeltreffend en zuinig als
een Permanent Duplex.
Deze moderne, perfect geconstrueerde
haard is in een paar minuten aan te maken -
één maal, voor maanden - en met een
handomdraai te regelen.
Het moderne systeem van dubbele circulatie
en treknivellering laat geen calorie warmte
onbenut en zorgt voor snelle, gelijkmatige
verwarming van het gehele vertrek,
'n Keuze waar U Uw leven lang plezier
aan beleeft.
Vraagt geïllustreerde catalogus.
staat een huis
in dat huis
daar woont een heer
en die heer
die kiest een vrouw
en die vrouw
die kiest een
Permanent Duplex haard
gg Permanent Duplex Haard DD
H f 269.- met mica
w f 289.- Jena-glas in bovendeur
"A\l I///
Een product van:
„0E SCHELDE" N.V. HAARDENFABRIEK BERGEN OP ZOOM sinds 1834
echtgenoot hard in de oren moest
klinken, antwoordde zij, dat haar
man buiten deze mening stond.
Niettemin hadden wij een belang
rijk punt in de verhouding tussen het
Oosten en het Westen aangesneden.
Het is natuurlijk zo, dat het zelfs
na een verblijf van enige jaren, moei
lijk is om als Westerling een oordeel
te vellen over de Oosterling.
De oprecht idealistische Amerikaan
die na de tweede wereldoorlog een
belangi ijke rol begon te spelen op
het podium der internationale poli
tiek, meenden dat men de Westerse
gewoonten en ideeën moest toepas
sen ui het Verre Oosten.
Zij zijn bedrogen uitgekomen, on
danks de miljoenen dollars, die zij
daar tevergeefs hebben geinvesteerd
en nog investeren.
Zij beginnen dat nu zij het te
laat in te zien. Nadat Japan op
de knieën was gedwongen, begon
generaal Mac Arthur een pacificatie-
kruistocht en voerde de democratie
in. Geen leer om leer dus, geen
wraak, maar herstel. Wanneer een
vreemde mogendheid in Nederland 'n
bezetting zou uitoefenen en het volk
Uit het land
van de
rijzende zon
een feodaal regiem zou opleggen, dan
zou dit minder ingrijpend zijn dan
wat Mac Arthur verlangde en wel:
democratie; een nieuwe grondwet ge
lijk aan die van Amerika; geen heili
ge keizer meer en verzaking van de
superioriteit van het Japanse ras.
Enige jaren geleden begonnen de
Amerikanen aan de opbouw van een
groot Japans politie-leger. Het was
een diep geheim. Iedereen sprak er
over.
Of men nu in Tokio kwam, Kioto,
Sasebo of Tojama, overal werden po
litiemannen opgeleid en men behoef
de hun maar machinegeweren, ka
nonnen, vliegtuigen en tanks te geven
en zij zouden weer gevaarlijk kunnen
worden.
Harde werkers
Het moet worden gezegd, dat met
dezelfde ijver, waarmede de Ja
panners Pearl Habour hadden aan
gevallen met het „goddelijk wind-
korps" zelfmoord-aanvallen in
vliegtuigen), zij de economische
problemen van na de oorlog aan
pakten.
Zij worden de Duitsers van het
Verre Oosten genoemd. Zij werken
hard en lang. Copiëren alles wat
er in de wereld te koop is en stop
pen de markten vol.
De Amerikanen spendeerden en
spenderen miljoenen dollars in dit
land, dat in de oudheid het „land
van de welige rietvlakten" werd ge
noemd, dat in onze tijd vrees en
wreedheden bracht onder de naam
van het „land van de rijzende zon".
Wanneer men gezaghebbende Ja
panners spreekt, dan ontmoet men
weer zeer veel serviele mannetjes,
die U het beste toewensen en geen
mens zal kunnen geloven, tot welke
wreedheden zij in staat zijn geble
ken.
De Japanners zijn uitstekende gast
heren.
De Japansen heten de trouwste
vrouwen ter wereld.
Zij blijven op de achtergrond en
zij hebben slechts tot taak de man
nen dezer schepping te behagen en
te dienen. Slaafs, naar onze begrip
pen, maar
Enfin, geen boze brieven uitlokken.
Aanvankelijk stonden de Amerika
nen perplex dat de wereld zulke vrou
wen kende.
In de eerste jaren ging soms meer
dan 60% van de daar vertoevende
getrouwde Amerikaanse mannen
scheiden om een Japanse schone tot
vrouw te kunnen kiezen.
Nu nog worden per week zeer vele
aanvragen gericht door de Ameri
kaanse militairen, om een Japans
meisje te mogen trouwen.
De Amerikaanse dames, thuis voor
zien van auto, ijskast en permanent,
gaan met gezichten als onweersbuien
door de Japanse steden. Wanneer
men over de Ginza in Tokio gaat,
dan komt men nóg meer ontevreden
Amerikaanse vrouwen tegen dan Ne
derlandse in geheel Amsterdam.
Dollars
Het geld dollars wordt
in het land, dat de oorlog ver
loor, gesmeten.
Een equivalent vindt men óók
in Europa. U weet wel waar
Ondanks al die dollars, die te
vens nog door de militairen die
met verlof van Korea komen,
naar Japan worden gebracht,
spreken de gezaghebbenden van
dit land van economische crisis.
De oorzaak daarvan zoekt men in
het enorme aantal geboorten. Van
1945 ai is de bevolking met bijna
8 miljoen zielen toegenomen. De in
Japan gestationeerde Amerikanen le
ven hier als vorsten. De dollar ver
schaft vele yens.
Elke zichzelf respecterende Ame
rikaanse sergeant rijdt in een grote
wagen en veel in de States achterge
bleven echtgenotes zijn met haasti
ge spoed naar de rijzende zon komen
kijken vóór de huwelijkszon zou on
dergaan.
Het aantal anti-Westerlingen groeit
met de dag. Zij zien met verbeten
heid toe, dat de Japanse meisjes
Westerse kleren beginnen te dragen
en kauwgom malen. Zij kijken met
minachting naar de paartjes, die bij
het keizerlijk paleis foto's maken.
Nu er jarenlang zoveel geld is bin
nengekomen en de welvaart toch niet
vooruit is gegaan, zoekt men naar de
zonde-bok. De regering.
De Japanner heeft als elke Ooster
ling geduld. Het gist in Japan.
Of het tot een uitbarsting komt
valt moeilijk te beoordelen. Nog
moeilijker is het een tijdstip te be
palen. De Westerse wereld kan in
ieder geval blij zijn, dat Japan de
oorlog tegen Rusland (die van 1904-
1905) niet vergeten is. Het lonkt ge
lukkig niet die kant uit.
Misschien heeft Mac Arthur dat goed
gespeeld.
waarop U wachtte
Over alle sporten
de meest deskundige voorlichting
door bekende binnen- en buitenlandse
sportjournalisten
Speciaal voor abonnees op het Dagblad De Stem
verkrijgbaar
a 20 cent per week of f 2.60 per kwartaal
Voor niet-abonnees op het Dagblad De Stem
30 ct per week, of
3.90 per kwartaal
Op te geven by de bezorger of aan de kantoren van bet
Dagblad De Stem.
UNIC,
