Zaken zijn zaken
„DE SANEG
Mgr. MUTSAERTS VRAAGT
EEN COADJUTOR
Treedt Ulbricht
spoedig af?
Broeders van Joannes de Deo
bestaan honderd jaar
Communisme in Westen
op zijn retour
radio")
Wrijf Kou en Pijn
weg met DAMPO
\rr
i
iU
DAGBLAD DE STEM VAN MAANDAG 25 JUNI 1956
Herderlijk schrijven en aansporing tot gebed
Gokker schiet
gijzelaars dood
In 1875 kwamen zij naar Kaatsheuvel
kjeiier uei nylons
In ons land
Rally voor klooster
van Steenbergen
fCiestdezon&yde, kiest RANG
vezsnapeuag. van cfems&ta/uy
Amerikaanse
plattelandsmeisjes
naar Nederland
Aanvoer van aardbeien
door koude vertraagd
door Percy King
TELEVISIEPROGRAMMA'^
onze
zijn,
kan
l„Cor
lonze
1 Loc-
het
Juden
■enote
lloma
Ibaks-
n
s
r: De
t 3 uur:
Wed/iwe
en. Zaal
m 3 uur:
sclhie-
ir: De
Zondag is in het bisdom den Bosch het volgende bisschoppe
lijk schrijven voorgelezen, gericht tot de priesters, de klooster
lingen en de leken van het bisdom.
Door een minder gunstige gezond
heid waren Wij de laatste maanden
niet goed meer in staat, ons bisdom
met zijn meer dan een miljoen katho
lieken, bijna 500 kloosters en 42 se
minaria, met zijn uitgebreid en veel
soortig schoolwezen, met zijn organi
saties op allerlei gebied, naar behoren
te besturen, en de veelvuldig ge
vraagde bisschoppelijke plechtigheden
te verrichten.
Daarom achten wij ons verplicht
aan Zijne Heiligheid de Paus afdoen
de hulp te vragen in de persoon van
een bisschop-coadjutor cum jure suc-
cessionis, dat is een helper, bekleed
De correspondent van het Ameri
kaanse blad „Baltimore Sun" heeft
donderdag een exclusief interview
van twee uur gehad met de Oost-
duitse vice-premier Otto Nuschke.
Toen hij Nuschke vroeg of hij er wat
onder wilde verwedden dat Walter
Ulbricht, de leider van de communis
tische partij in oost-Duitsland,
aan het einde van het jaar nog
in functie zou zijn, antwoordde
Nuschke, dat hij daar geen geld aan
wide wagen. De correspondent kreeg
in het volgende gesprek de indruk
dat Nuschke er van overtuigd was,
dat Ulbricht aan de kant zou worden
gezet. C
Nuschke zei dat een grote golf van
„Liberalisatie en verdraagzaamheid"
over alle communistische landen
spoelt. Men zou in Oost-Duitsland de
politieke tegenstanders voortaan
trachten op te voeden en niet meer
gevangen zetten.
Een 25-jarige Duitser, Joachim
Glas, heeft in een café te Mellrich-
stadt (west-Duitsland) zelfmoord ge
pleegd na eerst op drie gijzelaars
geschoten te hebben. Toen hij grote
bedragen had vergokt dwong hij zijn
vrouw, onder bedreiging met een pis
tool, een verklaring te tekenen waarin
zij beloofde zijn schulden te zullen be
talen. De vrouw wist de politie te
waarschuwen, die hem in een café
vond. Glas waarschuwde de agenten
niet binnen te komen, daar hij anders
de drie aanwezige cafébezoekers zou
doodschieten. Toen de politie zich niet
aan deze waarschuwing stoorde,
bracht Glas zijn bedreiging ten uit
voer en pleegde daarna zelfmoord,
Twee van zijn slachtoffers waren on
middellijk dood, de derde verkeert in
levensgevaar.
(Advertentie)
met de bisschoppelijke waardigheid,
wien het recht toekomt ons als bis
schop van 's Hertogenbosch op te vol
gen.
Tot onze grote voldoening heeft
onze H. Vader de Paus zich gewaar-
digd ons verzoek in welwillende over
weging te nemen en de daartoe no
dige maatregelen te treffen.
De keuze van deze helper moet dus
beschouwd worden als de keuze van
uw toekomstige bisschop en daarom
zult gij allen, naar wij vast vertrou
wen, gaarne met ons voortdurend en
vurig bidden, dat hij zal zijn een
priester naar Gods Hart, bereid en
geschikt om ons schone bisdom in de
ze moeilijke tijden aan Maria's hand
naar Christus te leiden.
Om u daarin te helpen, bepalen wij
bij deze als volgt:
1. In alle parochiekerken zal voor
deze intentie een plechtige H. Mis ge
zongen worden, zo enigszins mogelijk
op de zevende juli, de feestdag der
Zoete Lieve Vrouw van Den Bosch,
die ons dierbaar bisdom zovele eeu
wen zichtbaar beschermd heeft. Het
zou ons zeer aangenaam zijn, als dit
eveneens in de andere kerken en ka
pellen van ons bisdom zou geschieden
2. Totdat de benoeming van de
nieuwe bisschop bekend is:
a. zal in iedere H. Mis, als de ru
brieken dit toestaan, het gebed „om
de genade van de H- Geest af te sme
ken" worden gebeden:
b. zal na iedere H. Mis (onmiddel
lijk na het laatste Evangelie) het ge
bed tot God de H. Geest worden ge
beden. zoals gedurende de pinkster
noveen:
c. zal onder het Lof gezongen wor
den: Veni Creator Spiritus.
(Advertentie)
Op het feest van Sint-Petrus en
Paulus, vrijdag 29 juni, zal het hon
derd jaar geleden zijn, dat de Con
gregatie van de Barmhartige Broe
ders van Montabaur in Nederland
beter bekend ais de Broeders van
Barmhartigheid van Sint-Joannes de
Deo gesticht werd.
Wie de geschiedenis van de Congre
gatie doorbladert, komt tot de con
clusie, dat het begin al even simpel is
geweest als bij de meeste andere reli-
gieuse stichtingen van de vorige
eeuw.
De op 4 augustus 1820 geboren
koopman Peter Höhr von in de vijf
tiger jaren enkele metgezellen, die
met hem onder het afleggen van de
drie eenvoudige geloften van armoe
de, zuiverheid en gehoorzaamheid de
eigen heiliging wilden beoefenen.
Onder de naam „Barmhartige
Broeders" togen zij aan het werk en
passend en verrassend elegant
Welk een verwoestende invloed de
onttroning van wijlen Stalin door
de nieuwe Russische leiders op de
communistische partijen aan deze
zijde van het ijzeren gordijn heeft
gehad, wordt duidelijk gemaakt
door bijgaande kaart. Daarbij is het
zeker, dat hetgeen tot nog toe over
verwarring en scheuringen in deze
partijen is bekend geworden, slechts
de helft van het beeld der vernie
tiging schetst.
Van oudsher zijn de communisten
sterk geweest in het geheimhouden
van hun interne ruzies en zelfs
thans heeft men op dit punt beslist
niet alle remmen losgegooid. Zo is
het bijvoorbeeld meer dan waar
schijnlijk, dat de tegenstellingen in
de Franse communistische partij,
reeds voor de dood van Stalin
openbaar geworden door de zoge
naamde zaak-Hervé, op het ogen
blik opnieuw actueel worden. De
Franse en Italiaanse communisti
sche partijen zijn veruit de sterkste
Russische bolwerken binnen de
grenzen van de vrije wereld. Hun
afbrokkeling zou een van de zwaar
ste slagen voor Moskou's invloed
in het westen betekenen.
in overleg met Mgr. P. J. Blum, bis
schop van Limburg a./d. Lahn, kre
gen zij de rector van de Zusters in
Dernbach, Johann Jacob Wittayer,
tot geestelijk leider. In Dernbach wer
den ook op 29 juni 1856 de eerste
Broeders ingekleed, waarmede de
stichting van de nieuwe Congregatie
een feit werd.
Na enkele jaren verhuisde de stich
ting naar Montabaur en sedertdien
is de officiële benaming van de Con
gregatie „De Barmhartige Broeders
van Montabaur", die in hun wapen
het devies gingen voeren „Caritas
Christi urget nos De liefde van
Christus stimuleert ons".
In het begin kwam de jonge Con
gregatie langzaam tot ontwikkeling,
maar haar sterke uitbouw beleefde
zij onder Broeder Vincenz, die van
1866 tot 1904 algemeen overste was.
Onder zijn bestuur vestigden de
Broeders zich tengevolge van de Kul-
turkamp^, waardoor de Congregatie
geen nieuwe leden kon aannemen, in
Nederland. Zij kregen toestemming
*aar ons land te komen, omdat de
koninklijke vraag „Hebben zij te
eten?" bevestigend beantwoord kon
worden.
Zij vonden onderdak in 1875 te
Kaatsheuvel een jaar later vertrok
ken zijn naar 's-Hertogenbosch, waar
in 1879 de eerste steen gelegd kon
worden voor een eigen huis op de
Papenhulst.
Intussen betekende de vestiging in
Nederland ook een, naamsverandering
voor de nog niet zelfstandige Neder
landse groep. De Barmhartige Broe-
des noemden zich in Nederland de
„Broeders van Barmhartigheid van j
St.-Joannes de Deo".
Thans beheren de Broeders in Den
Bosch een ziekenhuis, in Amsterdam
een verpleeghuis en werken zij daar
voor het Wit-Gele Kruis, in Haarlem
en Utrecht een ziekenhuis en in
Beek bij Nijmegen een sanatorium.
Het verpleeghuis in Den Haag werd
het vorig jaar opgeheven.
In ons land zijn er nu 140 broeders
van Barmhartigheid werkzaam.
Vrijdag wordt het eeuwfeest plech
tig gevierd in het Moederhuis te Mon
tabaur in tegenwoordigheid van ker
kelijke o.a. de bisschop van Lim-
(Advertentie)
Dat de Paters Assumptionisten te
Steenbergen niet origineel zijn om in
het bezit te komen van het benodig
de geld voor hun nieuwe klooster zal
wel niemand willen ontkennen. Na 'n
bridge-drive heeft men voor zaterdag
30 juni een kaartleesrit georganiseerd
op het eiland Tholen. De rit, die door
een crack op dit gebied is ontworpen,
zal ongeveer 70 kilometer lang zijn
en zal uitsluitend gaan over goede
wegen. De start van de rit, waarvan
het inschrijfgeld uiterst laag gehou
den is, zal plaats hebben te Steenber-
gen, waar ook weer gefinisht wordt.
Verkrijgbaar in diverse fijne wachtensmaken, los 32 cent per 100
gram en in sollen 0 cent. Let op de naam RANG ap bet 6e»
schermend omhulsel van elk „Rangetje" en op iedere col.
burg a./d. Lahn en wereldlijke
autoriteiten. In Nederlanfi is het
feest op 13 september, wanneer in
het moederhuis te Helvoirt zoveel
mogelijk alle broeders van de Neder
landse Provincie bijeen zullen komen.
Die dag draagt de rector van het
ziekenhuis Sint-Joannes de Deo in
Haarlem, mgr. C. van Trigt, de
plechtige Hoogmis te Helvoirt op.
Ook legast bij Brabantse en
Z\eeuivse gezinnen
Den Haag. Twee Amerikaanse
plattelandsmeisjes Beverley Jean
Bisliop (23 jaar) uit Sherwood in de
Amerikaanse staat Wisconsin en Ada
Diane Dameron (20) uit Marianna in
de staat Arkansas zijn per vlieg
tuig uit New York vertrokken om
zich via Parijs naar Nederland te be
geven, waar zy overeenkomstig het
internationale programma voor de
uitwisseling van plattelandsjongeren,
vier maanden zullen verblijven.
De Amerikaanse gasten zullen ieder,
zoals dat tot nog toe elk jaar het ge
val is geweest, vier tot zes weken op
drie verschillende particuliere boe
renbedrijven hier te lande worden
ondergebracht.
•Beverley Jean Bishop zal van 12
september tot en met ongeveer 20 ok
tober de gast zijn van de familie W.
Kakebeeke, N.V. Landbouwmaatschap-
pij De Bathpolders, Rilland-Bath.
Ada Diane Dameron gaat van 6
aug. tot en met 1 september naar de
familie J. v. Meer-Schrauwen, Lan-
geweg 78. Zevenbergschen'hoek en van
12 september tot en met ongeveer 20
oktober naar de familie J. Mol in
Camperland (Noord-Beveland)
Bij ons achter de plattebuis ed
d'een ouwe peedrager van den bui
ten, die lange jare me d'ons va
der sukerpeeë ad gedroge, in geure
en kleure de geschiedenis van de
sanegeit verteld, 'k Was toen nog
een klein mèske, en zulle éél ouwe
mense as ze 't leze 't meschient
nog èffekes in de gedachte schie-
te, en stillekes glimlache om 't
zeldzame geval. Ze zegge wel es
da 'ge as verteller mot zijn gehore,
maar van deze gemoedelijke
mens kon da gerust worre gezeed,
en zou 't ie in onze tijd al lank
voar de radio zijn gewist! Op één
van die mooie Brabantse durpkes
rond de Peperbus, die daer as
bonte spikkels in Gods schone
waereld legge, was een nuuwe
pastoor gekomme. Op z'n eige is
da niks bezonders, d'éne pastoor
gaat, en een andere komt. Toch
blecjk later da deze verandering
wel een bietje anders zat', omda
suust de pastoor éél bezonders
WasMè veul witte madekes 1)
een plechtige kerkdienst en schone
toesprake, was de pastoor feeste
lijk ingehaald! Wel een volle week
nadien adde de mense op 't werk,
in de kleine huskes en winkeltjes,
en op 't kerkpad der vol lof over
gesproke. Da meneer pastoor der
zo blij en gelukkig ad uitgezien,
da z'n vader zo eenvoudig was ge
wist, en z'n lieve moeder net as
de vrouwe van 't durp een ech-
te Brabantse muts ad gedroge.
Volges hore en zegge most 't ie
van goeie boerekomaf zijn, en uit
een éél groot uisouwe komme. Da
léste was nie verzonne, want daer
ware èffekes veul broers en zus.
ters, en nog een grote bonk fe-
mielje bij gewist, 't Was nou al-
aleen maar afwachte of de pastoor
een zege voor de parochie zou zijn,
en van d'andere kant of de paro
chiane hem nie zouwe teleur-
stelle. Al gauw bleek 't eerste
waar te zijn, en kreeg ieder ont-
zag* voor de wijze en hoogstaande
man, die zonder onderscheid bij
ziekte en dood, droefenis en diepe
zurg, ja bij ieder moeilijk geval
een trouwe zieleherder bleek te
zijn, en der nooit z'n eige eer in
zicht. De zuster van de pastoor,
die gelijk z'n uisouwster was,
stong ok nie van achtere, en ieuw
me'd'een aankommend meske eel
de grote pastorie schoon, en liep
in de parochie nog van alles voar
d'r broer en de kapelaan achter
na. As in een groot uisouwe de
moeder ziek was geworre, stuur
de ze 't mèske der naar toe om
bij te springe, en stopte der zelf
een grote zak kouse en sokke
voor.. Lag 't er in 't Bergse gast
huis een zieke van 't durp, of
iemand die een ongeluk was over-
komme, dan gong z'op de fiets me
meneer pastoor mee, en ad altij
wa versterkends of lekkers der
voor bij. Op 't durp zelf was ze
me d'een naaikranske begonne,
om 't vrouwvolk goed te lere
naaie en verstelle, en voor me
nig bruidje ad ze 't mantelpakske
of trouwkleed geknipt, 't Ouwe
Keesje die ier en daer nog wel es
een hofke of tuintje opknapte,
verzurgde nou éél de mooie pas-
torietuin, en zee da 't ie der nog
goed voor wier betaald ok. Toen
was de zege gekomme, en adde de
parochiane die 't er goed voorzate,
en sommigte die een wit voetje
wouwe'n ale, ullie eige nie onbe
tuigd gelate. Een pastoor die zé
mè de mense meeleefde, mocht op
z'n tijd ok worre beloond, en
toen de zomer en 't najaar was
gekomme, ware van alle kante de
goeie gave binnengestroomd.
Goeie errepels en kostelijk fruit,
eiers en flink na van de slacht,
en dikkels nog een malse kiep of
vet kenijn was aan de pastorie
afgegeve. 't Mooiste was da 't er
nooit iets van alles wa wier ge-
brocht, verder dan de voordeur of
de gang was gekomme. De zus
ter van meneer pastoor was altij
d'r broer gaan roepe, en adde z'al-
lebei mè grote waardering en
dankbaarheid al 't goeie en mooie
bekeke. Dan ad de pastoor z'n no-
tisieboekske uit z'n zak genome,
en een adres opgeschreve waar
d'errepels, 't fruite d'eiers, 't
spek, de kiep, 't kenijn en de lek
kere ham most worre gebrocht
Mè d'een ondeugend knipoogske
ad 't ie dan gezeed da 't ie feite
lijk nie in de pastorie woonde, en
z'n adres bij de èrreme weduw
vrouw, die langdurige zieke, en da
grote gezin wasVoor de
rechtvaardige en deurdringende
blikke adde de mense ullie oge
beschaamd neergesloge, en be.
kant in alle gevalle was aan 't op
geschreve adres alles afgegeve
Toch ware der parochiane ge
wist, die 't er lillik deur in ullie
wiek ware geschote, en enkele
boereknechts adde nie weinig van
de boer op ullie kop gekrege, om-
da ze stom genogt, adde gedaan
wa meneer pastoor ad gezeed
Maar daer ware ok mense gewist,
die de grote levensles adde be-
grepe, en in alle stilte ware ze
aan de pastoor komme vrage waar
ze 't beste iets konde brenge, of
somwijle mè geld iemand bij
staan. En toen was die geschie
denis mè de sanegeit gebeurd,
waar éél 't durp van onderste-
Onder de Bergse
Peperbus
bove was gewist. Bij Rikus en
Keeke, in 't vinkebaantje, kort bij
de meule, was ullie grootste bezit,
de melkgeit doodgegaan. Keeke ad
't bekant nie tege Rikus, die al 'n
vol jaar ziek lag durreve zegge.
De kostelijke melk was voor de
zieke en de kleine kinders onmis
baar, en was 't een zware slag,
omda Keeke ieder centje in deze
zurgvolle .dage om most kere,
voor 't wier uitgegeve. Of 't zo
most weze was suust die middag
meneer pastoor lengs gekomme,
om weer es naar Rikus te kijke.
Aan de beschreeuwde oge van
Keeke ad 't ie daluk gezien, da
't er iets gaande was. Bedroefd
en hoofdschuddend ad 't ie naar 't
meewarige verhaal van 't vrouw-
ke geluisterd, en enkel gezeed da
ze nie mostte tobbe, maar alleen
op God vertrouwe, die vergat om-
mers z'n kinders in dage van ziek
te en kommer nooit! Getroost ad
Keeke meneer pastoor uitgelate,
die gelijk de grote polderweg was
ingesloge. Aan 't eind van die weg
cp de grote driesprong, lag de
nuuwe kapitale boerderij van Ri
kus z'n boer, waar de pastoor
éél vriendelijk en gastvrij wier
ontvange. In de mooie opkamer
èd de boerin koffie geschonke, en
ebbe de boer en meneer pastoor
later op ullie gemakske de nuuwe
stéé en landerije bekeke, en nog
een rondgang deur de stalle ge
makt. Mè kennersblik was de pas
toor bij de vier prachtige sane-
geite blijve staan, die in een
hoekske van de grote stal op wa
d'hooi en haver stonge te knab-
bele. Liefkozend ad 't ie de mooie
diere over ullie kop gestreeld en
minzaam aan de boer gevroge of
't ie zo'n geit nie wou verkope,
want da zou toch een kostelijk
bezit zijn! De boer, die nooit iets
aan de pastorie ad late brenge
omda toch alles bij een ander te
recht kwam, ad verrast opgekeke,
en daluk toegestemd. Meneer pas
toor mocht de mooiste en beste
uitzoeke. want nou wist 't ie zeker
da 't voor hem zelf was! De pas
toor ad Mina toen gekoze, en ge.
lijk z'n portefulje uit z'n binnen
zak gepakt om de boer te betale.
Maar daer was geen sprake van,
meneer pastoor kreeg de geit ke-
do, en vanavond wier 't ie deur de
knecht thuisgebrocht, zonder re
kening! Hartelijk èd de pastoor
in 't bijzijn van de sanegeit de
boer bedankt, en èbbe ze mekaar
der een hand op gegeve.Tot
aan de driesprong was de boer
meegekuierd, en èbbe z'afseheid
genome. Toch ad de pastoor, die
altij èèl secuur was z'n adres nog
èffekes opgegeve. Da was nie de
pastorie, maar hij Rikus en Keeke
in 't vinkebaantje, waar vanmor-
rege de geit was dood gegaan, en
ze nou voor de zieke zonder melk
Bloedrood was de boer aange-
lope, en ad diep beledigd gezeed
da daer toch nóóit een beste sane
geit zou worre gebrocht, wa docht
meneer pastoor wel nie? Konink
lijk ad de pastoor z'n eige opge
richt en rustig iets over Christus
gezeed, die in zijn plek, de zieke,
bedroefde, misdeelde en gevan
gene aan de mense ad nagelate..
Deur de ruisende najaarsvelde
was de pastoor langzaam in de
richting van 't durp gelope, en
ad nie éne keer meer omgekeke.
In de grote stal van de nuuwe
boerderij èd de boer en zware
strijd in z'n ééntje uitgevochte, en
èd de liefde overwonne! 's Aves,
toen Rikus vanuit de bedstee naar
't ondergaan van de zon, die een
wonderlijk spel in 't gekleurde
glas van de kerkrame speulde, lag
te kijke, was ook de jongste
knecht van z'n eige boer mè de
mekkerende Mina voorbij 't raam
gekomme, en ad die tot voor de
bedstee van Rikus gebrocht! Ok
ad 't ie de komplemente van de
boer en z'n vrouw gedaan, en oe
't nou mè Rikus was? In een oog
wenk ad éél 't gelukkige gezin om
de prachtige witte sanegeit ge
staan, en ad Rikus aangedaan 't
kostbare beest over d'r fiere kop
en lange fiere baard gestreeld
Keeke ad mè betraande oge d'r
eige netjes aangekleed, en was as
op vleugels naar de boer en z'n
vrouw gegaan, om die voor 't
grote geschenk te bedankeOp
de terugweg ad ze schuchter bij
de pastorie aangebeld, en was deur
de pastoor zelf binnengelate. Wa
daer tusse die twee is besproke,
is nooit iemand te wete gekomme,
maar nog lang ad de pastoor, na
da Keeke was weggegaan, in stille
aandacht voor 't ope raam gestaan.
In de verte lag scherp afgetekend
de fléweelblauwe avendlucht, de
kapitale boerderij mè 't felrooie
pannedak, en gunter in 't vinke
baantje konde nog net 't rokend
schouwke van Rikus z'n kreukel-
huske zienBove de donkere
bosse uit ad de Bergse Peperbus
in 't stervend licht, as bonte spik
kels in Gods mooie waereld, de
kleine durpkes zien legge....
Geloofd zij Jezus Christus!
CATO UIT BERREGE
madekes 1) - kleine bruidjes.
Het loopt nog niet vlot met de man-
voer van aardbeien op de veilingen.
De aardbeien van onder glas lijn
thans geoogst en reeds enkele weken
wordt dit produkt van de koude grond
aangevoerd, maar er zit nog steeds
geen schot in het aanbod. Dat komt
in hoofdzaak door het aanhoudende
koude weer waardoor de aardbeien
niet rijpen.
In Kapelle-Biezelinge worden altijd
heel wat aardbeien voor verse con
sumptie aangevoerd. Op het ogenblik
echter zijn hier de dagaanvoeren nog
niet groter dan 3000 tot 5000 kg.
Op andere plaatsen is het precies
eender. Hierdoor is het ook te verkla
ren dat er in Kapelle elke veilingsdag
opnieuw kopers uit het gehele land
zijn om aardbeien te kopen. Dit pro
dukt gaat vanuit Zeeland namelijk
niet alleen naar de grote steden in
Holland, maar ook worden er regel
matig partijen verladen naar Gronin
gen en Friesland-
Behalve voor het binnenland is er
ook flinke vraag naar aardbeien in
België. De goede vraag heeft tot ge
volg dat de prijs zeer hoog is geble
ven. Voor de goede kwaliteit wordt
thans 60 tot 70 et. per doos betaald.
Dit komt neer op f3 tot f3,50 per kg.
Voor de industrie zijn er nog geen
aardbeien geleverd. Verwacht wordt
dat hiermede in Kapelle vandaag een
begin zal worden gemaakt De hoofd-
aanvoer van aardbeien wordt echter
niet verwacht voor de eerste en twee
de week van juli. De aardbeien staan
er in Zeeland over het algemeen goed
voor. Wel wordt er op sommige plaat
sen geklaagd over rotte vruchten ten
gevolge, van de regen, maar dit is
toch niet belangrijk.
3)
Om dividend, steeds hoger dividend
m "e wacht te slepen! Jij hebt eens
gezegd dat je mee wilde strijden om
helpen onrecht de wereld uit te
,A'e'te zat een poosje zwijgend en
in k op de handen, die gevouwen
Ra a r scl,oot lagen. Toen zag ze
ai5uP me* een zachte glimlach aan
va'l Ejnar, je hebt een hart
>n goud!" „Olala!" Hij grinnikte,
ölrect weer ernstig, ,,'k Moet nu
maal tegen onrecht vechten, waar
üpwle' Daarom heb ik Horn's partij
van a"' Daar°m sta ik aan de zijde
zelf h ontrechten in Chigang, die
hehkaS moed en de kraent niet meer
't ooi ?h ,te vechten. Misschien ook
in Ho ,niet meer. omdat ze zich
wie „if k gelaten zien door leiders,
en van ïUn belangen toevertrouwden
taalden'"uin schamel loon er voor be-
verw k r viel een «01 te. Mette
Isce Hote?ïar'- eJe lo6eert 't Pa
zal zien wat®1 ik i, "J5"' "A£sel'
niet, Aage doen. Vergeet
de stryd'nfetmvVrl^/n®^-Horn "mag
jp i uucii. v w
echtgenoot6 >'s nu eenmaal mijn
Zakenmanai ls„hÜ een gewetenloos
van betow'on- k iets hoor, dat 'k
ht ben het hel ik je daar
ui
Ernst Smidt zat in de hal van 't
Palace, Soroe's eerste hotel. Hij hul
digde het principe dat, ais men van
andermans leer snijdt, de repen flink
dik mogen zijn. De Verenigde Fabrie
ken waren er goed voor. Hij was in
derdaad de makelaar in bouwgrond,
huizenverhuurder, verzekeringsagent
en adviseur van de Istedgade, een
midden veertiger, niet groot, stevig
gebouwd, onberispelijk gekleed, een
man die zich in elk milieu kon be
wegen. Toen de Istedgade nog niet
de eer genoot hem te huisvesten,
zetelde hij als particulier detective
in een andere wijk, maar de vrijmoe
digheid, waarmee hy dit beroep uit
oefende deed de recherche het
dringend verzoek tot hem richten,
naar een andere kostwinning om te
zien, wilde hy niet de kans lopen,
voor geruime tijd van zijn relaties
atscheid te moeten nemen, teneinde
in onvrijwillige retraite te bepeinzen,
wat op dit ondermaanse is geoorloofd
en wat niet. Smidt had de welgemeen
de raad ter harte genomen zijn benij
denswaardigs veelzijdigheid deed
DINSDAG 26 JUNI
HILVERSUM I 402 m - KRO: 7,00
Nws. 7,10 Gram. 7,45 Morgengebed en lit.
kal. 8,00 Nws. en weebrer. 8.15 Gram. 9,00
V. d. vrouw 9,35 Waterst. 9,40 Lichtbaken,
caus. 10,00 V. d. kleuters 10,15 Gram.
11,00 V. d. vrouw 11,30 Schoolradio 11,56
Als de ziele luistert, caus. 12,00 Angelus
12,03 Gram. 12.30 Meded. voor land- en
tuinb. 12,33 Inetr. oet. 12,55 Zonnewijzer
13,00 Nws. en kath. nws. 13,20 Dansmuz.
13,50 Pianospel 14,00 Promenade ork. en
solist 15,00 Lichte muz. 15,25 La Favorita,
opera (gr.) 16,00 V. d. zieken 16,30 Zie-
kenlof 17.00 V. d. jeugd 17,15 Idem 17,40
Beursber. 17,45 Regeringsuitz.Rijksde
len overzee: prof. dr. K. Voous: De die
renwereld in de Nederlandse Antillen
18,00 V. d. jeugd 18,20 Int. tenniskamp.
te Wimbledon 18,30 Lichte muz. 10,00
Nws. 19,10 Gram. 19,15 Uit het Boek der
Boeken 19,30 Gram. 20,20 Act. 20,35 Gram.
20,50 Het gezag van de man, caus. 21.10
Holland Festival 2956: Jeanne d'Arc au
bueher 22,35 Gram. 22,45 Avondgebed en
lit. kal. 23,00 Nws. 23,15-24,00 Gram.
HILVERSUM n 298 m - AVRO: 7,00
Nws. 7,10 Gym. 7,20 Gram. VPRO: 7,50
Dagopening. AVRO: 8,00 Nws. 8.15 Gr.
9,00 Gym. v. d. vrouw 9,10 V. d. vrouw
9,15 Gram. 9,40 Morgenwijding 10,00 Gr.
10,50 V. d. kleuters 11,00 Lichte muz.
11,30 Hobo en piano 11,50 Gram. 12,00
Mil. kapel 12,30 Land- en tuinb. meded.
12.35 Hammondorgelspel 13,00 Nws. 13,15
Meded. of gram. 13.20 Amus. muz. 13,55
Koersen 14,00 Gram. 14,40 Schoolradio
15,00 V. d. vrouw 16,00 Gram. 16,30 V.
d. jeugd 17,30 Lichte muz. 18,00 Nws.
18,15 Pianospel 18,30 Amus. muz. 19.00
Paris vous parle 19,05 V. d. jeugd 19,20
Dansmuz. 19,45 Toneelbeschouwing 20,00
(Advertentie)
yGEDttOmgOHANDaSMERK
hem weldra andere wegen vinden, die
per slot van rekening tot 't zelfde
doel leidden: zich zonder al te zware
arbeid een herenleventje te verschaf
fen. Aksel Lomholt - Randrup's
vriend Erik Larsen had deze bijzon
derheden ingewonnen omtrent de man
die in opdracht van de Verenigde Fa
brieken de recalcitrante Niels Horn
tot rede zou gaan brengen, maar
Randrup moest bekennen, daarmee
niet te zijn gevorderd met de oplos
sing van 't probleem, hoe dat zou
worden klaargespeeld.
Smidt had reeds enige malen onge
duldig zijn horloge geraadpleegd, toen
twee heren de hal binnentraden en,
na even te hebben rondgezien, op
hem toestapten.
„Hr. Smidt?" vroeg de één.
Een korte hoofdknik was 't ant
woord.
„Thomas Lime. Ik heb Blad mee
gebracht, een ontslagen employé. Hy
werkte aan de boekhouding en weet
mogelijk dingen, die van belang kun
nen blijken."
„Je Hr. Blad interesseert me geen
spaan!" snauwde Smidt. Hij wierp
een snelle blik op de tafel naast de
zijne. De heer, die er zat, had de
aandacht zozeer bij zijn lectuur, dat
de brute uitval hem blijkbaar was
ontgaan, ,,'k Heb ^ïiets aan ontsla
gen employé's, wel aan lui die op de
hoogte zijn! Kom mee naar die hoek;
we zitten er uit gezicht en buiten
gehoor. Goeie dag, Hr. Blad."
Aksel Lomholt-Randrup klapte zijn
boek toe. De verhuizing van Smidt
en Lime maakte 't onmogelijk een
woord van 't komend onderhoud op
te vangen, 't Voorbeeld volgen en
opnieuw een plek in hun buurt in
nemen, liep te erg in de kijker. Ran
drup slenterde een telefooncel in om
Erik Larsen mee te delen, dat over
komst naar Soroe gewenst was. Ver
volgens zocht hij de portier op en
vroeg het adresboek ter inzage. De
rubriek makelaars had zijn speciale
belangstelling. Hy noteerde enige
adressen, waarna hij het hotel ver
liet.
„Horn sloeg gisteren 't laatste bod
van de Verenigde af," opende Smidt
de besprekingen. „Vier miljoen kro
nen voor de boel zoals die reilt en
zeilt. De vent moet stapel wezen.
Verspéélt zeker liever de zwik!"
Lime schokschouderde. „Hom is er
niet één die je makkelijk klein krijgt.
Allerminst nu, met de Sodaanse or
der achter zich."
„Ja? Ik denk er anders over. Breng
rapport uit, volledig alsjeblieft!"
,,'k Betwijfel, of zonder de tijdelijke
werkkrachten uit Kopenhagen, de ar
beiders in beweging waren te krij
gen geweest!"
„Wat jij twijfelt doet er minder
toe. Feiten!"
„Wel, in zekere zin maakte Hom
zelf de bodem klaar door eerst hun
winstaandeel in te trekken en daarop
een loonsverlaging van vyf procent
te laten volgen. Hij kon moeilijk an
ders; de fabriek draait al jaren met
verlies. De ouderen legden er zich
by neer. Ze redeneren, dat wie goede
tijden met een patroon heeft gekend
hem in kwade dagen het vel
met over de oren mag halen.
De jongeren, vooral die met
grote gezinnen, namen het niet
zo licht op, ofschoon van verzet geen
sprake is geweest vóór Mikkel Fryd
met de Kopenhagers kwam. Fryd
keek eerst de kat uit de boom; hij
begon pas nadat een paar weken aan
de Sodaanse order werd gewerkt. Al
gauw had hy dóór, welke lui hij 't
best voor zijn karretje kon spannen.
Hij smoesde met ze, dat 't nu toch
billijk zou wezen, als Horn de loons
verlaging ongedaan maakte. Er werd
dik aan de order verdiend; daar hoef
de 't dus niet aan te liggen. Zonder
veel moeite kreeg hy het zover, dat
een deputatie naar de baas ging om
de zaak te bepleiten. Hom weigerde,
maar beloofde aan het verzoek te
gemoet te komen, zodra nieuwe or
ders volgden, waarop hy goede moed
had. Koren op Fryd's molen en je
snapt, dat hij de wieken lustig liet
draaien. Een handige vent. Nooit zal
hij de arbeiders op warmen of eerst
heeft hij Hom geprezen... De sukkels
hebben niet in de gaten, dat hy steeds
minder vindt te prijzen en des te
meer af te kammen."
„De beproefde tactiek", knikte Smidt.
„Eerst in de hoogte steken, dan om
laag duwen. Je komt er altyd mee
waar je wezen wilt".
,,'t Toppunt. Fryd heeft nog met
geen woord over staken gesproken
en toch zoud ensommigen liever van
s'®^ dan morgen de boel neergooien
Niet doen jongens, adviseert hij, vóór
gebleken is, dat met overreding het
doel niet wordt bereikt, 'n Patroon
moet soms wel loonsverlaging invoe-
ren- 't een goede patroon is,
geeft hij zelf het voorbeeld in ver-j
sobering. Dat doet Hr. Horn immer»
ook? Zo groeit de ontevredenheid.
Want ze merken aan niets dat hij'
zich bekrimpt. Anderen komen kla
gen over het intrekken van het winst
aandeel. Jongens bekijk het logisch,
is Fryd's antwoord. Wordt er geen
winst gemaakt, dan kan er ook niet
uitgekeerd worden. Voor mij zit de
onbillijkheid hierin, dat jullie in to
taal maar zes keer een winstuitke
ring hebben gehad. Waarom vergat
Horn jullie te laten meedelen in ja
ren daarvoor, toen juist de dikste
winsten gemaakt werden? Dat is me
tegengevallen van iemand, die zich
graag arbeidersvriend noemt. Had hy
in tijden van hoogconjunctuur wat
voor jullie op zij gelegd, dan werd
nu nog een aandeel uitgekeerd. Horn
denkt liever niet aan de vette ja-
ren, die jullie hem bezorgden; wèl
was hij er als de kippen by om de
uitkering ongedaan te maken, toen
hy maar even voelde aankomen, mis
schien iets van zijn overdaad te moe
ten afstaan. Hij kent 't leven van 'n
arbeidersgezin niet; daar moet van
zovéél afstand worden gedaan en
t gebeurt nooit van overdaad! Zó
kreeg Fryd de meesten aan 't lyntje.
Houdt Hom voet bij stuk, dan zie ik
t op staken uitdraaien."
„Ja, laat Fryd maar schuiven!
■loch was 't hem niet zo makkeiyk
afgegaan als hy niet direct contact
met de Verenigde had gezocht toen
Hom om extra werkkrachten verle
gen zat. De heren zijn zeer tevre
den over je Lime. Als blijk van er
kentelijkheid moet 'k je deze duizend
kronen overhandigen." Smidt zei er
Nws. 20,05 Fopularis 21,00 Klaver Vier,
hoorsp. 21,35 Radiojourm. en Met een
postkoets onderweg, rep. 22,30 Holland
Festival 1956: Strijkkwart. 23.00 Nws. 23,15
Koersen en New York calling 23,25-24,00
Act. o£ gram.
BRUSSEL 324 m: 11,45 Gram. 12,30
Weerber. 12,34 Gram. (om 12,50 koersen)
13,00 Nws. 13,15, 14,00, 14,15. 14,40, 14,55
en 15,45 Gram. 16,00 Koersen 16,02 Orgel
spel 1630 Ork. conc. 17,00 Nws. 17,10 Zang
en pano 17,45 Boekbespr. 18.00 Wereld
dag van de H. Kindsheid 18,30 V. d.
sold. 19,00 Nws. 19,40 Gram. 19,50 Beroeps-
belangen van de middenstand 20,00 V.
d. vrouw 21,00 Ork. conc. 22,00 Nws. 22,15
Kamermuz. 22,55-23,00 Nws.
BRUSSEL 484 m: 12,00 Gram. 13.00 Nws.
13,15 Lichte muz. 14,00 Ork. conc. 15,00
Gram. 16,05 Lichte muz. 17,00 Nws. 18,30
Gram. 19,05 Idem 19,30 Nws. 20,00 Ork.
oanc. 20,45 en 21,45 Gram. 22,00 Nws. 22,15
Gram. 22,55 Nws.
DINSDAG 26 JUNI
NTS: 20,30 Journ. en weerber.
VPRO: 20,45 Eilmprogr.
FRANS België: 18,45 Testbeeld 19,00 V.
d. jeugd 19,30 De club v. d. uitvinders
20,00 Act. 20,15 Nws. 20,40 A vous Lon-
dres 20,50 Cabaret 22,20 Litterair progr.
23,00 Wereldnws.
VLAAMS België: 19,15 Testbeeld 19,25
Gram. 19.30 Openingsbeeld 19,31 Culturele
en edukatieve uitz. 20,00 TV-strip 20,05
Nws. 20,30 Rep. daarna nws.
niet bij. dat 't de helft was van "t
bedrag, dat hy voor Lime's hulp in
rekening had gebracht. „De meer
derheid Is dus bereid in staking te
gaan. We forceren de zaak niet. 't
Steekt niet op een dag."
„Zelfs ouderen, die vroeger ja en
amen zeiden op wat Horn decreteer
de, zijn tot ander inzicht gekomen. Ze
betwijfelen, of Hom wel zulke zware
verliezen heeft geleden als hij voor
geeft. Dan had hij de boel gesloten,
is hun opinie, 't Verhaal, dat hij
miljoenen bezit, wordt grif geslikt.
„Nu de kwestie van organisatie."
„Horn is er altyd tegen geweest.
Dat is natuurlijk een onrecht en bo
vendien stom. Evenwel, vrywülig ver
zekerde hij jaren geleden zijn perso-
ne?.1,.t®sen ziekte, ongevallen en in
validiteit; 't krygt pensioen op zes
tigjarige leeftijd. Recht is recht -
nergens in ons land kan beter voor
de arbeider worden gezorgd. Daar
om was 't goed ingezien, dat Fryd
de kwestie van organisatie voorlopi'g
liet rusten. In de ogen van de Soroe-
ers is elke vakbond rood, en van
rood moeten ze, op een enkele uit
zondering na, niets hebben. Toen
kreeg Fryd bericht dat »n ethische
wereld-organisatie zich er voor wil
spannen als het op een staking uit
loopt. Gisteren en vandaag heeft hij
er aruk mee gecolporteerd. Er is
veel belangstelling voor de vergade-
ring, die over een paar dagen wordt
is *t voor een organi
satie?"
(Wordt vervolgd).
