Z.L.M.-tentoonstelling is
agrarische jaarbeurs
E
Zelfs met water is
geld te verdienen
VAN NELLE
Positie van katholicisme blijft
uiterst moeilijk in Argentinië
Grootse manifestatie van
het herboren Walcheren
Het Spieken
Tussen Amerika en Europa
vaart een merkwaardig
Pools koopvaardijschip
Chefarine
Hfeii6Ǥir
Werkgelegenheid in de
landbouw wordt kleiner
IA
IE
rijwielenm mét'
Donderdag, vrijdag en saterdag te Domburg
Ondanks soepelheid van de Kerk:
DAGBLAD DE STEM VAN WOENSDAG 20 JUNI 1936
Parachutes
Water staatsplan
in Sovjet-Unie
Expositie over
4-voudige combinatie, een
wetenschappelijk succes!
zware shag
D las 00 een
Drs. Reinevehl stelt vast:
Vlag met de witte
adelaar met kroon
Geen subsidie
Bijzondere scholen worden
nog steeds niet erkend
SPANJE VOOR
EEN KEERPUNT
Aan de vooravond van de grote Z.L.M.-tentoonstelling donderdag,
vrijdag en zaterdag a.s. door de kring Walcheren te Domburg georgani
seerd - is 't goed nog eens na te gaan, wat deze grootse landbouw-mani-
festatie zoal te bieden heeft. Het is veel. En omdat men in dit veie
hoogtepunten in hoge frequentie aantreft, is het moeilijk een bepaald
programma-onderdeel op de voorgrond te plaatsen. Toch zijn er enkele
zaken, die door hun spectaculair karakter en hun „nog-nooit-vertoond"
allure in het oog springen. Zulks is bijvoorbeeld het feit, dat deze ten
tentoonstelling, die onder he motto „Komt en ziet wat Walcheren biedt -
't scheen verloren, 't is herboren'' (een vondst van de kring-secretaris,
de beer Wielemaker uit Koudekerke) in het teken van het herstel van
het eilan(V Walcheren zal staan, in wezen een kleine Utrechtse Agrarische
Jaarbeurs kan worden genoemd.!
De organisatie is er evenwel op be
rekend, dat zeer velen één omeer da
gen naar Domburg zullen komen; tal
van voorzieningen zijn getroffen. Een
ander, niet minder spectaculair gebeu
ren is.... het afwerpen van parachu
tes door twee vliegmachines! Deze
vliegtuigen afgevaardigden van een
gote fabriek op motorer.gebied zul
len twee keer „optreden" op twee.
nog nader te bepalen middagen. De
eerste middag zullen zij laag over het
tentoonstellingsterrein vliegen, door
middel van spandoeken reclame ma
kend. Als zij de andere middag aan
de einder opdoemen vervoeren zij
pamfletten, die boven het tentoon
stellingsterrein worden afgeworpen.
Op die pamfletten zal staan te lezen,
wat er na een uur zal gaan gebeu
ren.
Na het afwerpen van de pamflet
ten -keren de beide machines terug
om daarna dertig tot veertig para
chutes af te werpen! In iedere para
chute zit een label. Op die label
staat, of de vinder voor een prijs in
aanmerking komt.! Een alleszins ori
gineel en aantrekkelijk gebeuren, dat
ongetwijfeld velen naar Domburg zal
voeren!
MINIATUUR-TREIN
Een andere, aardige attractie zal de
miniatuur-trein zijn, die van de bus
halte te Domburg de bezoekers naar
de tentoonstelling even buiten de
kom van de gemeente Domburg, op
een 12 ha. groot terrein links van de
weg naar Westkapelle gelegen, een
terrein van de landbouwer W. de
(Advertentie)
Buck - zal brengen. Dit treintje heeft
tevens een rondrit langs de tentoon
stelling in de dienstregeling opge-
nomen.
Een andere zaak. waarvan men ge
durende alle drie de dagen zal kun
nen genieten is de cineac, waar 250
personen tegelijk een een-half-uur-
durend filmprogramma kunnen gaan
aanschouwen. Het programma zal be
staan uit ,,'t Scheen verloren, 't is
herboren", en ZLM-film over Walche-
ren's herstel, „Dorp zonder water"
„Goed werken met de melkmachine"
en „Ploegen"- Permanent zal men ook
het cultuurtechnisch werk kunnen
gaan zien.
De andere onderdelen: het wordt
teveel om op te noemen. De meisjes,
aangesloten bii de Landbouw Jonge
ren Gemeenschap geven in de tent van
de ZLM een jnodeshow zij dragen
daarbti zelfvervaardigde kleding. Aan
de vrouw wie verwacht dat oo
een landbouwtentoonstelling is
trouwens toch goed gedacht. Nylon-
kousen. naaimachines, wasmachines en
noem-maar-op zullen er te zien zijn.
Minder vrouwelijke zaken, zoals be
strijdingsmiddelen. motoren en brom
fietsen zullen er ook te zien zijn. Zui-
velprodukten, veevoeder, tuinbouw-
werktuigen, groenteteelt-aangelegen
heden. alles ondergebracht in een vijf
tigtal tenten.
DE OPENING
Om half twee donderdagmiddag zal
de openingsstoet vanaf het Domburgse
badpaviljoen vertrekken: drie herau
ten te paard, waarachter een vijftig
tal jongens en meisjes van de LJG
komt, de vlaggenparade. „Apollo" uit
Domburg sluit de stoet en ondersteunt
muzikaal. Zodra de stoet aan de in
gang van het terrein arriveert, zal het
gegons van de landbouwmachines
donderdagmorgen is de tentoonstelling
reeds geopend enige ogenblikken
verstommen. Ir. M. A. Geuze, de
voorzitter van de ZLM, zal de ten
toonstelling dan officieel openen door
het hijsen van de ZLM-vlag.
Onder het spelen van het Wilhel
mus zullen tevens een jongen en een
meisje de Nederlandse en Zeeuwse
vlaggen hijsen Direct daarop zuller.
de machines hun technische lofzang
hervatten het gezelschap maakt een
rondgang over het tentoonstellingter
rein. In het badpaviljoen wordt hierna
de algemene vergadering van de ZLM
gehouden, 's Morgens vergadert daar
het hoofdbestuur.
JHR. DE CASEMBROOT
Na de algemene ledenvergadering
wordt het gezelschap ten gemeente
huize van Domburg ontvangen, 's-
Avonds geeft „Vlijt en Volharding"
uit Souburg van acht tot tien uur een
concert op de muziektent in het kerk-
plantsoen. Vrijdagsmorgens is er de
rijtoer, die zal gaan door het Wal
cheren bewesten het Kanaal. Het zal
een lange stoet worden: 140 auto's en
30 autobussen nemen er aan deel. In
de laatste wagen zal de Commissaris
der Koningin in de provincie Zeeland
jhr. mr. A. F. C. de Casembroot zijn
gezeten. Jhr. de Casembroot heeft ver
der de toezegging gedaan, zover dit m
zijn vermogen ligt, het programma gc-
duren-'e de drie dag"" bij te weren
's Middags is er vrijdag het défilé
van de bekroonde dieren, ''es avonds
ziin er demonstraties in het africhten
van honden.
'S ZATERDAGS
Zaterdags worden in de morgenuren
de voorkcuringen gehouden, tevens
beginnen dan de dressuurwedstrijden
van de Landelijke Ruiters. Ook begin
nen dan de sportwedstrijden tussen de
leerlingen van de landbouwhuishoud-
scholen van de ZLM. 's Middags zijn
hiervan de finales, waaraan ook het
mannelijk en vrouwelijk onderwijzend
personeel deelneemt. Tegelijk is er
dan een pony-nummer met versierde
wagentjes. Na de parade van alle
deelnemende ruiters vindt hef ring
steken per sjees plaats de organi
satie hiervan berust, bii de LJG. Het
grote nummer van de ruiters is on
getwijfeld 't eilanden-springconcours.
Tevens komen nog bespannen land
bouw- en concourswagens voor de tri
bune. die plaats zal bieden aan 1400
personen.
Zaterdagavond is er onder auspi
ciën van de VVV Domburg de re
vue „Sterrenparade" op het recreatie-
'errein Hieraan zal een keur van
Nederlandse artiesten meewerken.
Vermeld zij tevens nog, dat enkele
Westkapelse dames in de ZLM-tent 'n
demonstratie kantklossen zullen ge
ven. De muziekvereniging „Apollo"
zal gedurende de drie middagen haar
medewerking verlenen.
In de Sovjet-Unie is men begon
nen met de uitvoering van een ge
weldig waterstaatsplan.
Het Russische persbureau Tass
meldt hierover de volgende bijzon
derheden: Er zal een onderling ver
bonden stelsel van waterwegen ge
graven worden dat zich uitstrekken
zal van de Kaspische Zee tot de
Noordelijke IJszee.
Er zuilen nieuwe rivierhavens ge
bouwd woden en bestaande havens
bouwd worden en bestaande havens
breid.
In rivieren die in de Noordelijke
IJszee uitmonden zullen stuwdammen
gebouwd worden. Het peil van de
Wolga zal hierdoor stijgen en in mid
den-Rusland zal een groot meer wor
den gevormd.
De hydro elektrische produktie zal
hierdoor met 11.000 miljoen kw-uren
stijgen.
Blijkens een bericht in het Rotter
damse Parool heeft men in Spanje
een tentoonstelling gehouden, welke
aan het spieken was gewijd. Het merk
waardige is, dat men, aldus genoemd
blad, in het land van Sinterklaas spie
ken niet als oneervol beschouwt, mits
men niet wordt gesnapt. Uit die merk
waardige expositie bleek, dat het
euvel van het spieken daar ook in
studentenkringen hoogtij viert.
De eerste prijs want aan de ten-
toonsteling waren ook prijzen ver
bonden is gegaan naar de student,
die een langgerekt spiekbriefje op
een spoeltje gerold had opgeborgen
in een lucifersdoosje. In het doosje
was een smalle spleet, waardoor de
student zijn aantekeningen kon lezen.
De tweede prijs was voor een klein
slukje uieschil, waarop complete uit
treksels waren geschreven in drie
kleuren, voor elk onderwerp een af
zonderlijke kleur. De derde prijs ging
naar de eigenaar van een stukje berg
kristal, dat als presse-papier dienst
deed, maar, wanneer men er onder
een juiste hoek in keek, een prachtige
vergroting gaf van een reeks chemi
sche formules.
Volgens prof. dr. Pi y Suner, hoofd
van de juridische faculteit is een
scherpzinnig ontworpen sv»ieKmiddel
een bewijs, dat de student zich iiverig
en langdurig met zijn st he had be
ziggehouden. Hij herinnerde aan het
merkwaardige geval van een dove
student in kerkelijk recht, die op een
mondeling examen voortreffelijke ant
woorden gaf. Maanden .ater is men
er achter gekomen, dat zijn gehoor
apparaat met een lange draaJ was
verbonden met een ander vertrek,
waar een collega-student, gewapenc'
met een dik handboek over kerkelijk
recht de antwoorden regelrecht in het
oor van de geëxamineerde telefoneer
de. De professor gaf hierop de vol
gende commentaar: ,,Als ik had gewe
ten, dat die student mij op dat ogen
blik zo slim bedroog, dan had jk hem
nog hogere cijfers gegeven. Die jon
gen zal het nog ver brengen
In dit laatste heeft de professor ver-
moedelijk gelijk. Helaas. Aldus tekent
de Nieuwe Rotterd. Ct. hierbij aan.
(Advertentie)
QVEp. DE K.L£lN£ GÊVOEGE^S D*5 C*VEN.J
Na het eten „bij de Chinees'
een Spencer
Haaievinnensoep of vogelnestjes wat
prefereert tl? Kikvorsbilletjes of pang-
sit Jonge bamboe of gebakken vis met
ananas De Chinese keuken heef t een
traditie van duizenden jaren en is een
der fijnste ter wereld. Probeert IJ de
volgende keer dus in elk geval eens iets
anders dan loempia voor en bami na.
Chinees eten is pittig - hoewel nooit
scherp - en vraagt eenvoudig om een
Spencer na afloop van Uw smulfmrtij.
Want Spencer sigaretten zijn ook pittig
en toch zacht het gouden product van
de eeuwenoude traditie van Virginia.
(Advertentie)
Vier werkelijk betrouwbare middelen
helpen elkaar andoen wonderen I
Een belangrijke ontdekking op geneeskun
dig gebied is „synergismus". Hiermede
wordt bedoeld de wederzijdse versterking
van de werking van verschillende genees
middelen. De vier middelen verenigd in
Chefarine,,4". elk afzonderlijk al beroemd-
werken tezamen nóg beter. Ze helpen ook
dan, wanneer andere middelen lalen en
doen werkelijk wondéfen!
BEROEMDE GENEESMIDDELEN
IN ÉÉN TABLET 1
Tegen pijnen en griep Geschikt voor de gevoeligste n-.aag,
«r«*t d»« wordt b«tch«rmd door h« t baitonddaal Chef area
(Speciale
berichtgeving).
„De handel in water
heeft een uitstekende
toekomst en iedere
morgen vraag ik me af,
waarom we zo weinig
concurrentie hebben
Over drie tot vier ja
ren zal onze produktie
vertienvoudigd moeten
zijn. willen we aan de
vraag kunnen vol
doen,..
Aldus zei Robert
Morrisson, de man die
samen met zijn broer
Ralph een fortuin ver
diende door keurig
leidingwater in conser-
venblikjes te verpak
ken en te verkopen.
Hun „waterhandeltj'e'.'
in ieder geval origi
neel. levert de iaats'e
.laren een netto-winst
op van vijf miljoen Ne
derlandse guldens oer
jaar. De Amerikanen
znn nu eenmaal gek op
in blik verpakte din
gen. Ze vinden hun
eigen leidingwaer
slecht, ongezond, „sma
keloos maar het dood
eigen leidingwater
van de Morrissons vin
den ze heerlijk, omdat
>n een keurige,
fleurige verpakking zit.
HET begon in de
OORLOG
.De beide broers Mor
risson hadden in het
S»de laatste
cent "feu 2*, nos Reen
ril? a een weekblad,
flat de Amerikaanse sol-
het buitenland
moesten oppassen met
hun drinkwater en niet
maar overal water
moesten putten omdat
ze daarmee ziektes op
hun Jijf konden halen.
„Waarom moeten die
jongens dat risico ne
men", vroeg Ralph zich
af. Hij haalde er zijn
broer bii en een uur la
ter was hun geldmake-
rij uitgevonden. Ze zou
den prima. Amerikaans
leidingwater in nette
blikjes verpakken, niet
te groot, niet te zwaar,
zoiets van een goed half
pond. dat iedere soldaat
gemakkelijk kon mee
nemen. In tijd van nood
kon hij dan zonder ge
vaar zijn dorst lessen.
Robert wilde er on-
middelüik het betref
fende ministerie in
mengen, maar Ralph
dacht, dat ze daar wel
niet gauw warm zouden
lopen. Niettemin stap
ten ze de andere mor
gen in hun versleten
auto om een bezoek te
brengen aan een oude
vriend van hun overle
den vader, wiens neef
hen kon introduceren
bii een nichtje van de
broer van een generaal.
De lange weg duurde
maar zes dagen- Toen
hadden Ralph en Robert
contracten van 't leger
in hun zak en daarmee
gewapend vonden ze
spoedig voldoende be
ginkapitaal. Vanaf 1942
tot mei 1945 liep hun
zaak uitstekend. Ze le
verden zeshonderd mil
joen blikjes water af
elk inhoudende 340
gram, hergeen hun al
een brave grijpstuiver
had opgeleverd. Het zou
geen ramp meer ziin ge
weest als ze toen de
poorten hadden moeten
sluiten.
NIEUW
AFZETGEBIED
Ze vonden spoedig
nieuw afzetgebied; we
tenschappelijke expedi
ties. legereenheden op
oefeningen, vliegtuig
maatschappijen en boot
ondernemingen. die er
de voorkeur aan gaven
ideaal verpakt water
mee te nemen in de
beleende hoeveelheid,
Daarna kwam de vraag
van ziekenhuizen, va
kantiekolonies en ten
slotte volgden de parti
culieren. die het prach
tig vonden een hele r«
blikjes water in hun
ijskast te zetten. Hun
produktie is hiermee
opgelopen tot 300.000
blikjes per week en nog
steeds hebben ze geen
noemenswaardige con
currentie.
De toekomst ziet er
uitstekend uit. want od
het internationale plan
is momenteel een voor
schrift in studie, om
ieder schiD te verplich
ten drie liter gecontro
leerd drinkwater per
persoon mee te nemen
Volgens de Morrissons
zal het. voorschrift bin
nenkort van lcracht
worden en daarna bre
ken er gouden tijden
aan voor de waterleve
ranciers. Ze zijn doende
hun produktie op te
voeren tot 600.000 blik
jes per week. Want wa
ter is «r genoeg.
In een beschouwing; te Wageningcn
over de agrarische werkgelegenheid in
de toekomst, heeft drs. Reineveld, lid
van de afdeling; streekonderzoek van
het Landbouweconomisch Instituut, de
verwachting; uitgesproken, dat de
werkgelegenheid in het agrarisch be
roep sterk af zal nemen.
Op zuiver economische overwegin
gen, aldus drs. Reineveld, kan men
stellen dat het gewenst en noodzake
lijk is, dat de agrarische beroepsbevol
king in Nederland met tenmins'.-e
100.000 vermindert binnen de komende
twintig jaar.
Dit, is namelijk van de twee fac
toren die in de landbouw arbeidspro-
duktief verhogend werken de ver
meerdering van de produktie en/of
vermindering van het aantal arbeids
krachten de meest gunstige. De
stofopbrengsten zijn reeds zeer hoog,
zei drs. Reineveld.
Als het aantal agrarische beroeps
personen in Nederland in 1910 op het
indexcijfer 100 wordt gesteld, ver
volgde spreker, dan zien wij dat deze
cijfers voor 1920, 1930. 1947 en 1953
respectievelijk 106. 107. 110 en 105
bedragen-
In de naoorlogse periode valt dus al
een daling te constateren. De vraag
is nu, meende drs. Reineveld. of deze
daling zich in de toekomst zal voort
zetten. en dit zal er van afhangen
of de landbouw gelijke tred zal kun
nen houden met de industrie.
(Advertentie)
Sinds begin van dit jaar vaart
er tussen Amerika en Europa een
merkwaardig koopvaardijschip. 't
Heet „Wolna Polska" wat in het
Pools betekent „Vrij Polen", en 't
is merkwaardig, dat dit schip niet
onder de Poolse maar onder een
vreemde vlag vaam'. De beman
ning echter, van dit 10,000 ton^
schip bestaat geheel uit Polen en
op de mast waait trots de rede-
ryvlag, die grote gelijkenis vcr-
toónt met de vooroorlogse Poolse
koopvaardijvlag met het teken van
he vrije en souvereine Polen: de
witte adelaar met kroon. Want s.s
„Wolna Polska" is overeenkomstig
z\jn naam: 'n vrij Pools schip
Tot nu toe het eerste schip, van
de in het begin van dit jaar tn
Amerika opgerichlte vrije Poolse
koopvaardijvloot „Pulaski Trans
port Line." Gezagvoerder van s.s.
„Wolna Polska" is Polens be
kwaamste koonvaarrl ij officier, ka
pitein Jan Cwiklinski, de voorma
lige gezagvoerder van de Poolse
oceaanstomer m.s. „Batory" dje
enkele jaren geleden de vrijheid
verkoos.
Kapitein Jan Cwiklinski is in Ne
derland geen onbekende. Reeds voor
de oorlog voer hij als kapitein van
s.s. „Puck" en later s.s- „Warsza-
wa", tussen Nederland en Polen.
ONDERGEDOKEN
In 1940 kwam kapitein Cwiklinski
in opdracht van de Poolse regering
in Londen naar Nederland om een
nieuw, in ons land voor Polen ge
bouwd schip over te nemen. Helaas
werd hij hier verrast door de Duit
se inval. Hij kon niet meer weg en
dook onder en wel te Amsterdam,
waar hij de oorlogsjaren meemaak
te. Het- is daarom niet zo zeer te
verwonderen, dat kapitein Cwiklins
ki vloeiend Nederlands spreekt.
In 1946 kwam kapitein Cwiklins
ki weer in Engeland terug en kreeg
daar direct het bevel over de 10,000
ton metende vrachtvaarder „Bialy-1
stok" en later over het trotse zee
kasteel m.s- „Batory".
Als kapitein van dit schip ver
leende hij meermalen hulp aan
schepen in nood; in 1949 bijv. aan
de Nederlandse sleepboot „Stentor."
Het leven in het naoorlogse com
munistische Polen beviel kapitein
Cwiklinski. die als Pool en als zee
man aan de vrijheid was gewend,
helemaal niet. Langzamerhand werd
hij het beu en in 1953 toen hij er
genoeg van kreeg, verkoos hij de
vrijheid'-
NAAR DE VER. STATEN
Hij trok naar de Verenigde Sta
ten. waar hij al gauw een actie voor
de oprichting van een vrije Poolse
koopvaardijvloot ontplooide. Hier
schreef hij ook zijn boek: „Captain
Leaves His Ship."
Zijn idee: oprichting van een vrije
Poolse koopvaardijvloot, die de tal
rijke in het buitenland verblijven
de Poolse zeelieden een werkkring
zou verschaffen, maar bovendien 'n
levend en voortdurend protest op de
zeeën en in de havens van de vrije
wereld, tegen de bezetting van Po
len zou zijn vond ingang bij het
„Polish American Congres." Rijke
Polen stichtten in Philadelphia de
„Pulaski Transport Line. Inc."
S.s. „Wolna Polska" is het eerste
en voorlopig enige schip.
Het vervoert kolen uit Amerika naar
Europa en de winsten zijn bestemd
voor de aankoop van nieuwe sche
pen, die eveneens bemand zullen
worden met Poolse matrozen en of
ficieren, die het leven in balling
schap hebben verkoren boven het le
ven in slavernij in hun eigen land.
De G. S. van Zeeland stellen voor
afwijzend te beschikken op een vei''
zoek om subsidie van de Federatie
van verpleeginrichtingen voor lang
durige zieken te Middelburg. G. S.
zijn van mening dat inwilliging van
het verzoek tot de consequentie zou
kunnen leiden, dat tal van andere fe
deraties. bonden en commissies, die
ieder afzonderlijk een nuttige taak
hebben, een beroep op de provincie
gaan doen om financiële steun.
GEMONTEERD MET VREOESTEIN-BANDEN
De positie van de Katholieke Kerk in Argentinië is sinds
de val van Peron niet veel gunstiger geworden. Enerzijds weigert
de regering van president Aramburu de katholieke scholen te er
kennen en zelfs het godsdienstonderwijs op de openbare scholen
te doen geven, anderzijds voeren de Peronisten felle aanvallen
tegen de Kerk uit.
De eis der katholieken, vooral van de bisschoppen, dat de katholieken
hun eigen scholen zullen bezitten door de staat gesubsidieerd, is kort gele
den door president Aramburu en door vice-president Isaak Rojas opnieuw
afgewezen. Tegenover buitenlandse persvertegenwoordigers heeft Aramburu
verklaard, dat „een troebele opvatting omtrent bijzonder onderwijs een over
bodig probleem in het leven geroepen heeft."
TT mOPt crprllllrl betogen van de Kerk tegenover het
O afwijzend standpunt van de regering
I I r noemde hij „onbetekenende manifes-
lieDDen taties, die alleen maar politieke moei
lijkheden ten doel hebben."
Om de eenheid zuiver te bewaren Twee dagen te voren had vice-pre-
moesten de bijzondere scholen zich sident Rojas tijdens een onderhoud
volgens hem aanpassen aan het fis- met mEr. Germ. Esort in Bahia Blan-
cale program van de regering. Alle ca geantwoord, „dat er geen enkele
reden bestond om een conflict tussen
Kerk en Staat uit te lokken; hij voel
de niets ervoor kunstmatige verdeeld
heid te scheppen". Deze uitlating
vormde het motief waarom de Rege
ring vasthoudt aan de wederinvoe
ring van de 72 jaar oude wet, waarin
het godsdienst-onderwijs gedurende
de normale schooluren verboden is.
Deze wet zal van kracht blijven tot
nieuwe verkiezingen plaats gehad
hebben
„U moet geduld hebben tot de be
slissing van het parlement genomen
is," zeide Rojas, tegen de bisschop,
„de macht van de Kerk is alleen maar
geestelijk".
Een pezoek van drie bisschoppen
aan de Minister van Onderwijs. An-
drogue, die de wegens zijn katholieke
gezindheid afgetreden Atilio DelI'Oro
Maini is opgevolgd, heeft geen succes
gehad.
Het Peronisme
In Argentinië leeft het Peronisme
nog, niet alleen met zijn politieke en
sociale ideeën, maar ook in zijn anti
kerkelijke houding.
Aanslagen gepleegd door Peronis
ten op kerkgebouwen blijven aan de
orde van de dag. Zo had begin mei
op Nicolas Blanco, pastoor van de H,
Kruiskerk te Corrientes, een moord
aanslag plaats.
Toen deze priester herinnerde aan
de christelijke principes en hierbij de
Peronistische ideologie ontleedde,
werden van de middenbeuk der kerk,
waar hij zijn preek hield, verscheide
ne pistoolschoten op hem afgevuurd.
Pastoor Blanco bleef ongedeerd en
vervolgde, na het herstellen der orde
in de kerk, zijn preek.
Onlangs werd een nachtelijke in
braak gepleegd in de parochiekerk
van Carlos Casares in de provincie
Buenos-Aires. Alle beelden werden
grondig vernield, een vlugschrift met
de woorden „De wraak van Peron"
vond men de volgende dag op het al
taar.
Niettegenstaande deze feiten neemt
de Kerk in Argentinië een verzoe
nende houding aan tegenover de Pe
ronisten Zo werd destijds tegen de
Peronistische Minister van Buiten
landse Zaken, dr. Jeronimo Remorlno
wegens de maatregelen tot Kerkver
volging die hq trof, de excommuni
catie uitgesproken. Remorino, die
thans te Parijs vertoeft, heeft in een
verklaring uiting gegeven aan zijn
spijt over di eanti-chrtsteljjke poli
tiek. De Kerk heeft de tegen hem
uitgesproken excommunicatie opge
heven.
Z. Exc. mgr. dr. Froilan Ferreyea
Reinafé, bisschop van La Rioja, heeft
de voormalige Peronistische Minister,
der provincie La Rioja, dr Romero
opnieuw in de kerkelijke gemeen
schap opgenomen. Dr. Romero heeft
CPANJE is de laatste tijd regel-
matig „in het nieuws".
In februari waren het de relletjes
onder de Madrileense studenten,
die de aandacht van de kranten
lezer opeisten en in april werd de
wereld opgeschrikt door berichten
over grote stakingen, die het ont
slag van tienduizenden arbeiders
ten gevolge hadden.
Alles wijst erop, dat Spanje zich
in een toestand van gisting be
vindt, zowel op geestelijk als op
sociaal terrein, terwijl het al even
zeer duidelijk is, dat deze toestand
grote gevaren in zich bergt, zowel
voor het land zelf als voor heel het
westen, gevaren, welke alleen kun
nen worden afgewend, indien tij
dig het roer wordt omgegooid en
een andere koers gevolgd.
Dat er uit de Spaanse burger
oorlog een autocratisch bewind
werd geboren, zal niemand ver
wonderen, die de geschiedenis kent
van de voorafgaande, veelal als
„democratisch" aangeduidde perio
de, waarin chaos, corruptie en
godsdiensthaat om de voorrang
streden. En men mag veilig aan
nemen, dat het Spaanse volkska
rakter en de Spaanse traditie ook
thans nog een beletsel betekenen
voor een staatsvorm als Nederland
en Engeland hebben.
Dit neemt niet weg, dat de hui
dige Spaanse regering zich ernstig
zal moeten afvragen, of de tijd om
de teugels wat te vieren en het
land wat meer vrijheid toe te staan
niet is aangebroken. Met name zou
zij kunnen overwegen de censuur
op de pers te beperken binnen de
grenzen van hetgeen, met het oog
op de bijzondere omstandigheden
van Spanje, redelijk is te achten
en meer vertrouwen te stellen in
het verantwoordelijkheidsbesef en
de zelfdiscipline van redacteurs en
journalisten.
Ook zal de overheid ernst en
haast moeten maken met het zoe
ken van geëigende oplossingen voor
het steeds urgenter wordende so
ciale vraagstuk. De recente sta
kingen waren een teken aan de
wand, waarvan men zich niet kan
afmaken met een simpele verwij
zing naar politieke onruststokers,
die trachten in troebel water te
vissen.
We geloven niet, dat de stakingen
uit politieke oorzaken verklaard
kunnen worden; zij zijn veeleer te
beschouwen als een wanhoopsdaad
van mensen, wie het water tot aan
de lippen is gestegen.
In dit opzicht rust er overigens
een zware schuld op de hele wes
telijke wereld. De na-oorlogse boy
cot van het Franco-regime, waar
door Spanje uitgesloten bleef van
de Marshallhulp, heeft zeker tot
een verdere verpaupering van de
Spaanse arbeiders bijgedragen.
Dit neemt niet weg, dat er voor
de sociale wantoestanden ook bin
nenlandse oorzaken zijn aan te
wijzen, die om een energieke aan
pak vragen. We noemen slechts het
grootgrondbezit, dat het aanzijn
schonk aan een talrijk plattelands-
proletariaat.
Ook op godsdienstig gebied zal
men aan zekere liberalisering niet
kunnen ontkomen. Spanje staat
mede in een kwade reuk door de
wijze, waarop het zijn weinig tal
rijke protestantse onderdanen heeft
behandeld. En het moge waar zijn,
dat het optreden van zekere uit de
Angelsaksische wereld afkomstige
zendelingen het Spaanse wantrou
wen jegens het Reformatorische
Christendom voedsel heeft gege
ven, dit kan geen rechtvaardiging
vormen voor vrijheidsbeperkingen,
die alle protestanten in Spanje
treffen, ook hen, die slechts op
waardige wijze en zonder de ge
voelens van de katholieke Span
jaarden te kwetsen, voor hun ge
loof willen getuigen.
Eerbied voor historisch gegroei
de verhoudingen is zinvol, maar zij
kan ontaarden in een verstarring,
die iedere ontwikkeling in de kiem
smoort en op de duur ofwel leidt
tot een natuurlijke dood door ver
stikking ofwel oorzaak is van een
gewelddadige omwenteling, een ge
neesmiddel, dat veelal erger is dan
de kwaal.
Het wil ons voorkomen, dat deze
verstarring in Spanje reeds vrij ver
is voortgeschreden en dat het voor
de verantwoordelijke leidslieden
van dit prachtige land hoog tijd is
zich af te vragen, of zij geen nieu
we wegen moeten inslaan.
De westelijke wereld kan de ge
boorte van een nieuwe aera in
Spanje vergemakkelijken door het
land zonder wantrouwen of reser
ve in haar gemeenschap op te ne
men en door op onbekrompen wijze
economische hulp te bieden zonder
daaraan politieke bemoeizucht te
koppelen.
Er wordt zo veel gepraat over
hulp aan onderontwikkelde gebie
den en het schijnt mode te zijn
daarbij primair te denken aan Azië.
Dit lijkt ons strijdig met die an
dere moderne stroming, die streeft
naar een zo groot mogelijke Euro
pese solidariteit.
Spanje is ook onderontwikkeld
en als trouwe bondgenoot tegen het
communistische imperialisme ver
dient het eerder steun dan het neu-
tralistische, naar Moskou lonkende
India.
Mr. K. H. J. Dorren.
in een publieke verklaring de beledi
gingen en aanvallen, die hij destijds
tegen de Kerk richtte, betreurd. Van
zijn kant heeft de bekende Arge„
tijnsp katholieke publicist, mgr. Fran-
ceschi, de interneringskampen op
Vuurland en in zuid-Patagonië be
zocht. Na zijn terugkeer heeft hij
publieke verklaringen afgelegd over
de mensonwaardige behandeling der
aldaar opgesloten ex-Peronisten. Op
zijn verzoek werden tien voormalige
vakbondsleiders vrijgelaten.
Intussen blijft de situatie gecompli
ceerd omdat vele andere verhoudin
gen van politieke aard, persoonlijke
ambitie en corruptie een grote rol
blijven spelen in Argentinië.