De levend bindteken speakerin tussen publiek en televisie Naar „Groot Marokko"? Amerikaan maakte van zijn huis een drukknop-paradijs Bezittingen werden van Glubb P in Amman geveild asja Najaarsteelt pootgoed opent perspectieven Na twee duizend jaar wonen weer holb ewoner NAAR AANLEIDING VAN EEN VONDST Terry van Ginderen niet van schoenen Garagedeuren gaan vanself open Wasserij-auto zorgde voor supersonische verrassing Huisvrouw is enthousiast Hammarskjoeld bij de Paus Prof Lysenko afgetreden toeschreven portret van In de televisie-keuken Handel tussen Oost en West Opbrengsten van 20 ton per HA. ^/„i °uu J\ x r Deuren zijn maar weggelaten Jumaa was voor Sir John h vader Dictator van de erfelijkheidsleer Bescherming van burgerrechten Verbinding Marken met het vasteland door Yorick CHARLES TRENET DAGBLAD DE STEM VAN WOENSDAG Van kindsbeen af heeft Terry van Ginderen een anti-schoenencomplex. Nog men ze naar de lagere school ging, was haar eerste werk bij het begin van de klas, haar schoenen uit te schieten. Ze kon ze eenvoudig niet verdragen. O wee echter, wanneer de onderwijzeres haar naar het bord riep. Dan was het eerst een zoeken en met de tenen tasten naar de schoenen, die vriendinnetjes soms drie banken ver verstopt hadden. Met het ouder en netter worden is het er niet op verbeterd. Ze huwde weliswaar de man met de „golden shoes", back Jos van Ginderen van Antwerp, maar haar schoenen vliegen uit zodra 's avonds de camera's van de Bel gische televisie haar in het vizier nemen. Zij is namelijk „speakerin Zo. gewoon op haar kousen, voelt ze zich gemakkelijker. Als er plots een programmawijziging komt en de realisator last plots iets nieuws in, dat Terry zonder voorbereiding moet aankondigen, dan is de improvisatie van de speakerin steeds perfect. Al leen in de video-kamer waar de tech- niekers het beeld corrigeren en kie zen vooraleer het naar de huiska mers in Vlaanderen gaat, ziet men dan aan Terry's gelaat, hoe ze met haar de tenen de vloer aan het aftas ten is naar de schoenen die dan al lang door een of andere leukerd een paar meter weggeschoven zijn. HET LEVEND BINDTEKEN De speakerin is het gelaat van de televisie. Zij is het eerste levend we zen, dat 's avonds als het programma inzet, op het glazen, scherm ver schijnt. „Een goeie avond, beste kij kers. Vandaag hebben we in onze studio...". En dan beginnen al die stukjes welke een avondprogramma uitmaken. Elk stukje, elke film, elk toneelspel, elk interview, actualiteit, cabaretprogramma of eurovisiepro gramma wordt steeds ingeleid bij de kijkers door de speakerin. En als die tienduizenden kijkers na drie, vier of meer uren opwindend vertoon ver zadigd zijn, als de camera-man voor de laatste maal zijn apparaat ge draaid heeft, dan komt de speakerin als laatste aan het woord: „slaap zacht allemaal". Even flikkert er een jeugdig lichtje in de ogen van de beeldschone op het blauwgrijze scherm. Voor tachtigduizend kijkers in Bel gië is de televisie een vriend van den huize geworden. Een middel van ont spanning, ter voldoening van de weetgierigheid, een medium dat de wereld in huis brengt. Via de spea kerin. Zij is het levend bindteken tussen de televisie en de kijker. Ze is er bijna de personificatie van. SUKSESSEN dat Terry van Ginderen, net als haar collega's Paula Semer en Nora Stey- aert, regelmatig Y laven ontvangt van onbekende aanbidders, die niet weten dat ze gehuwd is, of in het beste geval om een foto met op dracht smeken. Nu ja, als zo'n lieve dame. schoon om van te zuchten, el ke avond ongevraagd uw huiskamer binnen treedt en ge wordt er dan dag na dag meer en mt r op verliefd... De plezantste historie die Terry van Ginderen eens meemaakte was na een zondagavondquis. Uit de nage noeg 35 bezoekers die als toeschou wer zo'n quis bijwonen, kwam na afloop een heer die zich aan Terry voorstelde als een intieme vriend van Jos van Ginderen, de Antwerp-back. Toen de heer na enkele woorden af scheid nam van de speakerin, moest hij haar toch nog toevertrouwen: „hewel juffrouw, ik moet toch zeg gen: ge gel;jkt sprekend op uw broer Jos van Ginderen!" ALS DE RIMPELS KOMEN.... Het klassieke einde van een Inter view bestaat steeds uit het informe ren naar de toekomstplannen van het slachtoffer. Doe dat nooit met een TV-speakerin, want waar voor elk ander beroep het ouder worden ge lijke tred houdt met het verstevigen der posities e.d., omsluit de horizon van de speakerin-toekomst slechts de van zorg van het afscheid nemen, het ontslag. Een tijdlang kan de grimeur de grijze haren, of de dunner wordende haardos nog retoucheren. Een tijd lang kunnen schaduwen en rimpeltjes bijgewerkt worden. Maar de natuur is genadeloos en zelfs de mooiste bloem verwelkt. Die vrees sprak Ter ry van Ginderen uit, toen we haar dezer dagen interviewden. Men mag niet oud worden in dit beroep. De kijker is in zoverre wel hartelijk, dat hij steeds een jong snoetje op zijn scherm wil. Subjectief moet deze we tenschap ongetwijfeld ook de speake- Tijdens het algemene debat over de werkzaamheden van de Economische Commissie voor Europa van de Ver enigde Naties heeft de vertegenwoor diger van de Sovjet-Unie geweien op de ontspanning, welke er volgens hem is gekomen in de internationale poli tiek. Hij vestigde er de aandacht op, dat de ontwikkeling van het handelsver keer tussen de landen van oost- en west-Europa in de eerste plaats af hangt van de wens van alle Euro pese landen Met name verklaarde de Russische vertegenwoordiger, dat de beperkingen op de handel in strate gische produikten een belemmering zijn voor de ontwikkeling van de han del van geheel Europa en beval hij een herziening aan van de lijsten van goederen, waarop een uitvoerverbod naar oost-Europese landen rust. Verder gaf hjj als zijn mening te kennen, dat de handel tussen oost en 1 APRIL 1956 Het ziet er naar uit '"t het sedert 1946 door particuliere en ambtelijke instanties verrichte uitgebreide proef veld-onderzoek over de mogelijkheid van pootaardappelteelt in het najaar zeer wijde perspectieven opent voor de praktijk. Speciaal op de zandgrond en de lichtere zwavelgronden kunnen goede resultaten worden verkregen. Naar mate de gevoeligheid voor aardap pelziekte (pytophthora) geringer is, worden de voordelen van de najaars teelt groter. De late rassen geven dan ook de beste resultaten. De omstandigheid dat na de eerste week van augustus slechts zeer wei van meer dan 20 ton per ha„ waarbij het aantal knollen dat in de poter- maat valt groot is. Ruim een vijfde deel van het Neder landse aardappelareaal wordt op het ogenblik gebruikt voor de teelt van pootaardappelen. De „landwinst' die kan worden verkregen door een ge deeltelijke overschakeling van voor- jaarsteelt op najaarsteelt kan aan zienlijk zijn, omdat een gedeelte van de 35.000 ha die thans wordt beteeld met pootaardappelen, vrij komt voor andere gewassen. Voor de boer biedt de teelt econo mische voordelen omdat hij of een extra pootgoedoogst of een extra graanoogst van de anders door poot goed in beslag genomen land kan krijgen voor dezelfde pachtprijs. rin voortdurend bezig houden als ze west op een veel steviger basis zou nig bladluizen, de verspreiders van voor de camera staat en het reeds zo moeilijk contact zoekt met de kijkers, die ze nooit ziet. Mogen we Terry van Ginderen niet een eeuwige jeugd toewensen? rusten, wanneer verdragen van lange duur in de plaats zouden komen van de tegenwoorige jaarlijkse overeen komsten. het gevreesde bladrolvirus, voorko men, is een waarborg voor een zeer gezonde nateelt. Onder gunstige weersomstandigheden kunnen opbrengsten worden verkregen Drie weken duurt deze tentoon stelling over de „ideale" woning. Ve len komen niet verder dan het „dorp van vandaag en morgen". Het be staat uit zeven apart staande huizen en vier winkels op ware grootte, die span je; UM Reeds op de tweede avond, dat de Vlaamse televisie in de ether was, op 1 november 1953. was Terry van Gin deren van de partij. Maar nog niet als speakerin. Tevoren was ze reeds herhaaldelijk opgetreden voor de ra dio, te Brussel en te Antwerpen, als zangeres, soms in duo's met Bob Davidse, met wie ze overigens thans nog in de televisie regelmatig uit voeringen brengt van mooie oude volksliedjes. Terry werd ontdekt door Jos van Liempt, die een dame zocht om zijn filmprogramma „Première" aan te kondigen. Terry deed het en met sukses. In juni 1954 moest de leading-lady, de eerste speakerin Paula Semer naar Londen en op het Flageyplein zat men toen zonder speakerin. Of Terry het eens wilde proberen? Ze deed het zo overtuigend dat ze van stonde af officiële spea kerin was geworden. Maar daar bleef het niet bij. Vroe ger had ze balletschool gevolgd en dat stelde haar in staat de populaire programma's van „Ballet voor debu tanten" en „Dans met de Doorne's" te leiden en voor te stellen. En nu nog blijft het door haar gepresenteer de programma „Ra-ra-ra" en ,,Zoek de partner" hét sukses-programma. Voor vele programma's in de tele visie is het moeilijk te zeggen volgens welk coëfficiënt het door de kijkers geapprecieerd worden. Met „Zoek de partner" ligt dat an ders. Al na de derde uitzending be reikten Terry meer dan duizend brie ven van kijkers die deelnemen aan deze rebus. En toch waren de uitge loofde prijzen hiervoor meer langs de bescheiden kant, in vergelijking met de grot quisprogramma's, waar bij soms auto's als eerste prijs gin gen en waarvoor dan toch maar van 1500 tot 2000 inzendingen binnen kwa men. BRIEVEN VAN AANBIDDERS "'te* "n j^1 iv' h* ir CJL fjd -aww» "NT.I..T f.r u." 1' - //Iv X! iiG '-Sou»-? Naar aanleiding van de wijzigingen die op til zijn in de Status van Marokko tengevolge van het bezoek van Sultan Mohammed Ben Yoessef F.en lange af stands-raket, een bloedbevlekt hemd van koningin Mary van Schotland, eivormige stoelen, een tro pische tuin met palmen en orchideeën en een kookappa- raat dat een biefstuk in 60 seconden gaar stooft met infra rode stralen, dit zijn zo enkele van de duizenden beziens waardigheden die broederlijk bijeen staan in de Londense Olympiahall. Deze krasse verzaznieling heeft een Engels dagblad bij elkaar gebracht voor de jaarlijkse „Ideal Home Exhibition". samen een bescheiden hoekje van 'n hall beslaan. Wie deze bouwwerken in de totale ruimte ziet verdwijnen gaat geloof hechten aan de Engelse bewering, dat de Olympia-hall de grootste overdekte tentoonstellings ruimte in Europa is. Wie na het dorp nog verder kan is niet verrast meer in het voorbijgaan een hele serie demonstratie-theaters en een koe-op stal te ontdekken. Alles is echter nog maar klein goed vergeleken bij het kasteel, dat met slanke torentjes en balkons 30 meter boven de omringende stands uitsteekt. Voor de gevel loopt een bordes met trapjes aan weerszijden. De veste symboliseert het thema van de tentoonstelling: „Uw huis is uw kasteel". In de fundamenten van het bolwerk zijn wijnkelders inge richt, waar flessen uit enorme vaten worden gevuld met de niet klein te krijgen resten van een goed jaar. In hogere regionen liggen vele antieke kamers, gevuld met de familieschat- ten van beroemde geslachten. Van daar dat koninklijk hemd. De onge lukkige Mary moet het gedragen hebben, toen zij op 8 februari 1587 in Fortheringay werd onthoofd. Buiten het kasteel maken de an tiquiteiten plaats voor de nieuwste moderniteiten. De nadruk valt daar bij op huishoudelijke snufjes, die het de vrouw gemakkelijk moeten ma ken. Naast de ingeburgerde wasma chine, naaimachine, stofzuigers en strijkijzers met instrumentenborden tracht de industrie, aardappelschil machines, automatische bordenwas sers, zelf-controlerende kooktoestel- len, afval-collectors en ijskasten, die voor niets staan, aan de man te bren- aan generaal Franco, plaatsen wij een kaart van Frans en Spaans Marokko. Toen Jacqueline Joubert de spea kerin van de Radio Televisie Fran- gaise haar kijkers eens vertelde dat ze een handschoen verloren had, ont ving ze kort daarop honderden paren handschoenen als geschenk. In Ame rika is het interesse van de TV- kijker voor de speakerin nog van an dere aard. Daar moest het wicht ten aanschijn var de miljoenen kij kers werkelijk in levende lijve tussen de wol kruipen en het licht aanknip pen vooraleer men daar het pro gramma als geëindigd aanziet. In België houdt men er gezonder opvattingen op na. Toch belet dat niet De Amerikaan Theodore M. Biakeslee, een elektro-technisch ingenieur ls ongeveer een jaar geleden begonnen in zijn huis het drukknoptijdperk tot 'een levende werkelijkheid te maken. In de loop van deze jaren heeft hij bijna 200 drukknopjes uitgedokterd om in elke kamer muziek aan te zetten, de garagedeur te openen, de motor van zijn auto warm te laten draaien en door afstandsbediening allerlei andere dingen te doen. gaan. Hij heeft het zo ingericht, dat hij via een telefoonnet allerlei kar weitjes gedaan kan krijgen door alleen maar een nummer te draaien. Als hij 74 draait, gaat de garagedeur open en 73 brengt de motor aan het draaien om warm te lopen, 473 doet allebei. Draait hij 39, dan wordt de radio aangezet en 3939 brengt de mu ziek via een luidspreker in de keuken. Wil hij de muziek in zijn studeerka- Maar het installeren en uitbreiden van drukknoppanelen op tal van plaat sen begon wat kostbaar te worden en daarom is hij nu een stap verder ge- Tweehonderd Arabische zakenlieden, marktkooplie den en hun vrouwen dwaal den dezer dagen door de kamers van het huis van de Britse generaal Sir John Glubb Pasja, vroeger hoofd van het Arabische Legioen, lie onlangs door koning Hoessein van Jordanië is ontslagen. Temidden van alle rumoer rond de open bare verkoop van Glubbs bezittingen stond een grij/e vrouw alleen in een hoek. Het was Gamra, een be jaarde weduwe, die jaren lang als wasvrouw bij Glubb Pasja in dienst was geweest en een goede vrien din was van diens kinde ren. Zij leunde met het hoofd op haar arm en snikte onophoudelijk. Ze was te zeer van streek om vragen te beantwoor den, maar Jumaa, die 20 jaar lang Glubb Pasja's kok is geweest, vertelde, dat Sir John haar, na de dood van haar man, in huis had opgevoed. Jumaa zelf vertelde, dat hij met Sir John zijn „vader" had verloren. Ofschoon deze zelf met financiële moeilijkheden had te kam pen, had de generaal hem een som in de hand ge drukt voordat hij onder be waking naar het vliegveld werd gevoerd. De veiling werd geleid door een kapitein van het Arabische Legioen. Hij scheen er weinig genoegen aan te beleven en het ging er dilettantistisch aan toe. Hij werd bijgestaan door een regeringsmakelaar, een mager, verwaand mannetje in een felgroen kostuum en met een witte hoofddek om. Hij sprong van tafel tot tafel en trachtte de menigte te overschreeuwen. Hij ha merde de stukken af met een ,,Uno, due, tre!" Deze Italiaanse telwoorden zijn gebruikelijk in het Nabije Oosten. HONDERDEN- KANARIES. De veiling begon aan een tafel in de tuin vóór het huis, waar de menigte zich verdrong. Toen de af slager drie theelichtjes cn een broodrooster onder de hamer bracht, had hij moeite honderden kanaries en andere vogels in een nabije volière te overstem men. Op de trappen was wat kinderspeelgoed uitgestald: autootjes en poppen. Zij gingen nu over in de han den van Arabische kinde ren. Later ging de afslager naar binnen. Temidden van de grootste wanorde werd de gehele inhoud van de slaapkamer van Glubbs zoon een eenvoudig bed, tafeltje, stoelen en boeken planken verkocht. Tot laat in de avond duurde de veiling voort. Het was het trieste einde van een rieste periode, die begon met het dramatisch ontslag van de generaal. mer hebben, dan draait hij 394 en voor het verwisselen van stations draait hij 1. De cijfers 44 zetten de verwarming in zijn studeerkamer aan, 404 zet haar af. Het is nl. zo, dat iets, dat door het draaien van twee cijfers aan de gang is gekomen, door het tussenvoegen van nul tussen die cijfers wordt be ëindigd. Buiten dit alles valt een automatisch zonnescherm dat met de warmte van de zon mee op en neer gaat een automatische sproeier en een au tomatische grasrandschaar om de grasrand keurig recht te houden. Voor Biakeslee is dit allemaal lief hebberij, maar het geeft u een denk beeld van de automatisering, welke de toekomst wellicht in uw huis zaï brengen. Biakeslee heeft de gehele aanleg zelf verzorgd. Er zitten meer dan drie km draad en 120 relais in. Alleen in de slaapkamer zitten al 47 knopjes om de verwarming in de kamers aan te zetten, de radio te laten spelen, uit zes verschillende stations te kiezen, drie platenspelers te bedienen, lampen aan te draaien en deuren te sluiten. Als Biakeslee in zijn auto naar huis rijdt, drukt hij op een knopje op zijn dashbord, waardoor de onhoorbare su personische golven worden uitgezon den, die de garagedeur openen, d.m.v een daarin aangebrachte microfoon. Rijdt hij in een wagen van de onder neming, dan blaast hij op een superso nische hondenfluit, die geluidsgolven van een frequentie van 14.500 perio- den per seconde voortbrengt. „Maar daarmee heb ik moeilijkhe den gehad", zegt hij, „De gierende remmen van de wagen van een was serij brachten geluidsgolven van de zelfde frequentie voort die de deur deden opengaan. De bezems van een straatveegmachine deden hetzelfde. Ik verhielp deze moeilijkheden door een code te gebruiken, die twee fluitsto ten binnen de drie seconden nodig maakte. Nu gaat het fijn." En wat denkt mevrouw Biakeslee nu wel van het leven in een draai-, schijf- en drukknophuis? „Het is heer lijk", zegt zij. „Het spaart zoveel ge loop en energie." Wat deze grappenmakerij kost? Bla keslee zegt, dat hij de totale kosten zelfs niet kan schatten. Het zou erg duur zijn, als hij er nog eens aan moest beginnen en gebruik zou moe ten maken van betaalde werkkrach ten. De hele zaak loopt op een accumu- latorenhatterij van zes volt, die na tuurlijk automatisch wordt geladen. gen- Allemaal ingenieus en aantrek, kelijk, maar veel te duur voor de normale portemonnee. KOEL EN ONGEZELLIG Het meest opzienbarende van de „Ideal Home Exhibition" is het huis van de toekomst. Twee jonge archi tecten hebben zich uitgeleefd op de opdracht een woning voor het jaar 1981 te ontwerpen. Het huis is ge bouwd rond een tuintje, dat door 'n doorzichtige wand te zien is. Het is letterlijk van alle gemakken vorzien en wordt gedreven, indirect verlicht en verwarmd door atoom-energie. Maar het kenmerkt zich door een kale ongezelligheid, waarin zelfs een abstract schilderij niet meer op zijn plaats is. De tafel rijst door een druk op een van de talloze knoppen uit de grond. De bewoners worden veron dersteld daar omheen te gaan zitten op de eivormige en zadelvormige stoelen, die door het gebruik van iele ijzeren pijpjes in de lucht schijnen te zweven. Deuren zijn er niet. „De ruimten vloeien in elkaar over als de compartimenten van een grot", zegt de officiële catalogus. Dat chrijven de Engelse bladen dus ook. En een verslaggeefster van de BBC zei: „De kamers en de keuken slui ten bij elkaar aan als. ja.wat zal ik zeggen.als grotten is misschien het beste woord": Het is onwaar schijnlijk, dat de meerderheid van de Britten reeds in 1981 tot het tijdperk van de holbewoners is teruggekeerd tenzij dan juist door toedoen van die gemakkelijke atoomenergie. Z.H. Paus Pius 12 heeft maandag morgen Dag Hammarskjoeld, secre taris-generaal van de Verenigde Na ties, in particuliere audiëntie ont vangen. Dag Hammarskjoeld, die door Zijne Heiligheid vriendelijk werd welkom geheten, getuigde van zijn diepe dank baarheid voor al hetgeen de Paus voor de zaak van de vrede doet. De H. Vader bracht zijnerzijds zijn warme wensen tot uitdrukking voor de vredesmissie van de secretaris der organisatie van de Verenigde Naties in het Nabije Oosten en sprak zijn gelukwensen uit voor al het werk. dat door de organisatie der Verenigde Naties voor de grote zaak van de vrede in eensgezindheid is verricht. De Sovjet-bioloog Trofim Lysenko, is op zijn verzoek ontheven van zijn functie van president van de Sovjet- russische Lenin-academie van land bouwwetenschappen. Lysenko wordt als hoofd van de academie opgevolgd door Pavel Lo- banof. die sinds mei vice-premier is geweest en met landbouwkundige za ken was belast. In deze hoedanigheid wordt hij opgevolgd door Wladimir Matskewitsj. Professor Lysenko was Stalin's „dic tator op het gebied van de erfelijk heidsleer" en heeft sedert de dood van Stalin aan kritiek bloot gestaan. Hij is gekritiseerd wegens belem mering van de Sovjet-russische we tenschappelijke vooruitgang. Het te ken voor aanvallen in de Russische pers op sommige zijner opvattingen Plan van Eisenhower president Eisenhower heeft maan dag bij het congres een program in gediend, dat voorziet in een betere bescherming der burgerrechten. Amerikaanse burgers die menen dat hun grondwettelijke rechten zijn ge schonden, zullen zich volgens het pro gram direct kunnen wenden tot een federale rechtbank. Men moet thans eerst voor de rechtbank der staten procederen. Tevens wordt o.m. voorzien in de benoeming van een commissie, be staande uit vertegenwoordigers der twee partijen, welke moet onderzoe ken in welke gevallen grondwettelijke rechten zijn geschonden. werd gegeven toen Kroestjev hem indirect kritiseerde. De stelling van Lysenko in augus tus 1948, dat zijn opponenten „een verkeerd biologisch en ideologisch standpunt innemen" op het terrein van de erfelijkheidsleer en de agra rische wetenschappen heeft belang rijke gevolgen in de Sovjet-unie ge had. Een aantal vooraanstaande ge leerden werd ontslagen en sommige instellingen werden als gevolg van de kritiek van Lysenko gesloten. Verwacht mag worden dat binnen kort met de aanleg van de verbinding tussen Marken en het vasteland zal worden begonnen. De dienst der Zui derzeewerken te 's Gravenhage heeft namelijk het maken van deze ver binding gegund aan de firma J. P. Broekhoven te Arnhem. De firma Broekhoven was enige weken geleden bij de aanbesteding de laagste in- schrijfster met een bedrag van f3.264.000. De aanleg van de dijk kan 15 december 1957 zijn voltooid. Produktiebeperkiiigen in aulo-industrie De 20 vakverenigingen, die leden hebben onder het personeel van de Engelse auto-industrie, hebben bij de regering aangedrongen op verlaging van de omzetbelasting en verzachting van de krediet- en huurkoopbeper kingen om kortere werktijden en overproduktie in de auto-industrie te voorkomen. Zij verzochten de regering tevens onmiddellijk een onderzoek in te stellen naar de toestand in de auto-industrie. In de autofabrielcen in de Midlands werken thans ongeveer 16.000 arbei ders met verkorte arbeidsduur. Nog niet zo lang geleden graaide ik in een anti- kwariaat te Antwerpen uit een wankele stapel oude rommel een boek vandaan, dat in verregaande staat van ontbinding verkeerde. Toch was het nog niet zóver weg, dat het niet meer tegen een aanraking kon en ik heb het betrekkelijk ongedeerd uit de win kel naar buiten kunnen dragen. Ik had het uit die stapel gewurmd omdat de auteursnaam nog duidelijk zichtbaar was op de rug. Deze luidde: Charles Trenet, beter bekend als le jou chantant, de zingende dwaas, van wie de meeste mensen alleen het liedje „boem" en zo nog een paar kennen. Ik wist, dat hij twee romans geschreven heeft en hier lag er een van. In het Middelheimpark het was in de late zomer heb ik het daarna languit liggen lezen. Het boek bevestigde de mening, die ik al lang had, nl.: Trenet is een dichter. Wie aandachtig zijn liedjes heeft beluisterd, weet dit. De klank van het woord „dichter" ls niet geweldig populair in onze noordelijke contreien en in onze van wielrenners wemelende dagen. Wij denken, als We het horen, aan de luierende in zazou-hemden rondhangen de Batavier-harigen, die van tijd tot tijd als grote in secten neerdalen op de stoelen van ParijSe artiesten- café's en zo vereenzelvigen we al makkelijk de bohé miens met de echte kunstenaars, aan wie gewoonlijk uiterlijk niets geks is. Er. we hebben daarin, dunkt me, wel een beetje gelijk, nu elke jonge dichter zijn zelfbe klag naar de maan huilt en zich er maar eens netjes niets van aantrekt, wat wij, de lelijke burgers, daar nu aan vinden. Het visioen van honger en hanebalken rijst op voor de geest. De zenuwachtige reactieroep klinkt jongens, haal de was binnen; daar komen de piassen. We zien artiesten niet voor vol aan, maar we nemen intussen, dat ze van tijd tot tijd maar al te vol zijn; van vuurwater, whisky of andere soortgelijke bedwelmings middelen. En toch moet ik zeggenTrenet is een dich ter. In de goede zin. Men bedenke dus, dat een voorbijganger nauwelijks verschil kon zien tussen Nijhoff en een gemiddelde Nederlandse boekhouder. De faam van Trenet, deze moderne troubadour, heeft in Frankrijk hoge toppen bereikt. Radio-pastiche, de verbluffend-handige scherts-uitzending van Radio-Paris op zondagmiddags zo rond half twee (vlak na Pierre Cadot's „Op zolder in Montmartre"), biedt ons bij tjjd en wijle een bedrieglijke imitatie van Charles' stem en voordracht. Men imiteert zelden knoeiers. Levensvreugde Charles is de zoon van een notaris. Hij werd geboren ir. Narbonne. De kern van zijn werk zou men ai, hoe origineel kunnen aanduiden met het woord levensvreugde. Het klinkt inderdaad wat Roomse-Blij- heid-achtig, maar Trenet heeft liedjes gemaakt, bij het beluisteren waarvan men nauwelijks kan begrijpen, dat de grammofoonplaat zo onverschillig haar zwarte om wentelingen blijft maken en hoe ze niet soms, onder het gekriebel van de naald, gaat meedansen op het ritme. Maar hij is toch veel meer dan alleen maar een grapjas of komlek-voor-bruiloften-cn-partijen. De suksesnummers „Boum", „Y'a d'la joei", „j'ai ta main dans ma main" zijn zo dikwijls beluisterd, dat gevaar lijkt te bestaan voor het afslijten van de beel denaar van hun werkelijke waarde. Degenen echter die met meer nauwgezetheid luisteren naar deze en andere liedjes merkt al gauw, dat Trenet in zijn genre grote dingen heeft gedaan. Hij is een licht-ont- roerbare jongeman, maar dat is niet genoeg om een goed chanson te maken. Hij beheerst zijn taal en kent haar mogelijkheden. Hij weet, dat er na een gevoelige regel weer eens een grapje moet komen; dat weten grote toneelschrijvers ook, al doen die het niet regel om regel. In Trenet's geval ontstaat er een woordspeling „pendant tant de temps, tar.t de prlntemps". Dat heeft Verlaine al voorgedaan, goed. Maar er is om met Bomans te spreken nooit iets nieuws gezegd, er ls altijd al iets nieuw gezegd en Verlaine beoefende niet het schrijven van cabaret-liedjes. Hij vindt ook de goede muziek en dat is niet zo'n kleine verdienste, nu er zoveel muziek wordt gemaakt zónder melodieën. Hij is in zijn klein kunstsectortje nog een knap instrumentator ook. In „Papa pique et maman coue" vertelt hij van twee oude mensen, die dag en nacht aan een naaimachine velerlei stoffen èn hun lcvenspleizier vernaaien. De zoon, die de wereld introk groots en meeslepend wil ik leven, zegt Marsman zal zijn levenlang dat zielige beeld niet vergeten. Met inbegrip van de klokken van- de begrafenis heeft de grote cabaretier zijn indrukken prachtig in dit miniatuurtje verwerkt. In het kwijnende „les enfants s'ennuient le dimanche" is volmaakt de gapende provinciale burgerlijkheid ge tekend van een kleine Franse stad. Heel die lamme zondag lang glimlachen, in de étalages de starre pop pen hun ijskoude wassen glimlach en de kinderen stappen dapper aan de hand van papa et maman door de gestolde verveling heen. In het knap voorgedragen „Polka du roi" smelt de koninklijke minnares aan het slot onder de omarming, omdat zij ah, triste sire maar een wassen poppetje is uit het museum, waar de Loaewijken en hun families opgeborgen zijn. Hij heeft ook gedichten var. Verlaine getoonzet en het is heus, als de cultuursnobs dat al mochten den ken, geen ontwijdend werk geworden. Het is allemaal heel erg Frans; lichtvoetig, scherts- send, nu en dan wat ondeugend (maar nooit aanleiding gevend tot de scheldroep „vuile viezerik"), altijd aar dig en nooit smaakbedervend of beneden A(rtistiek) P. De man ls zuinig op zijn talent en vraagt een uiterste aan aandacht. Daarom is hij een paar jaar geleden woedend weggelopen, toen er een juffrouw in de zaal zat te kwebbelen en daarmee, na een gedegen waar schuwing niet ophield. Wat een driftkop, zal die juffrouw thuis wel gezegd hebben. Maar ze had on gelijk. Men haalt nu eenmaal geen kras met een spijker door een schilderij van Dufy; toch zéker niet, als de mar. daar zelf bij staat te kijken en al een paar keer heeft gezegd, dat je de spijker moet weggooien. Dodo Manières En Trenet schildert ook en schreef dus, zoals ik zei, twee romans. Eigenlijk was het heel toevallig, dat ik een van die laatste daar in dat zaakje voor lectuur- parelvissers te voorschijn spitte uit die enorme bouw vallige stapel tweedehandse boeken. Het werkje lag er vereenzaamd en vergeten, als ik het wel heb tussen een boeketje baarlijk slechte poëzie (Kostschoolbloe- men of zo) en een bonte massa recepten, waarmee men desgewenst op kille dagen zijr. verveling en misschien zijn goede spijsvertering zou kunnen verdrijven. Dodo Manières heet het. Dat is alleen maar een naam van een jongetje, dat natuurlijk eigenlijk Charles Trenet heet. Nog eens, maar nu in romanvorm, de jeugd van deze genieter, mes jeunes années. Hij heeft er al zoveel over gezongen, over die goede tijd, waarin hij opgroeide aan de voet van de Pyreneeën. Het boek is gegroeid in hetzelfde geestelijke klimaat. Natuurlijk. Als men een vulpen met groene inkt vult, schrijft hij groen. Daar is geen ontkomen aan.; zelfs al worden er processenverbaal, sonnetten of traktaten over de Rode Zee of over roodvonk mee geschreven. Maar ook de vormgeving is erg knap. Het verhaal over Dodo wordt van tyd tot tijd onderbroken door intermezzi, waarin de schrijver zichzelf als getuige in het verhaal zet. U moet tóch eens proberen, of U het ergens te pak ken kunt krijgen Trenet bezit het zonderlinge ver mogen om, zoals dit wel eens van een andere schrijver is gezegd, het op een verrukkelijke manier ineens zondag te laten zijn op een werkdag. Dit nu kan alleen een dichter. Er schijnt in dit stoffige boek uit dat Antwerpse kabinet van letterkundige en keukenkun- stige rariteiten een zelfde zon als die, welke men in de goede Franse films aantreft. Ik bedoel dusniet in de „laisser-faire'-prenten vol evensmodder met Boyer o' Gabin, maar in films van oijvoorbeelde Jacques Taii. Want het is heus ondanks de vermolmde regerings kabinetten en de zazou's en de stakingen, ondanks de driehoeksverhoudingen en de bikini's en de pikante rietjes nog niet allemaal verwording in la douce France. Er is een zoon van een notaris uit Narbonne gekomen om dL te bewijzen en dit is dan tóch weer aardig, in die rare wereld van ons.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1956 | | pagina 7