DE
FELLAGHA'S OPEREREN
MIDDEN IN PARIJS
SCHOUWTONEEL
Is westen goede leermeester?
van
de
De dochter
Feministe no. één van
sultan
Marokko
Zal de enorme markt van
Covent Garden verdwijnen
Betalenof je wilt of niet
Leerschool voor democratie en ontvoogding
Weg met de sluier....!
Veel Algerijnen willen slechts
met rust worden gelaten
„KASMA's" GOED
GEORGANISEERD
E.D.G. de beginletters
een margarinemerlc
van
LIKDOORNS
Jlir. Beelaerts ter
aarde besteld
BOEKENPLANK
„Barend Wels"
IS
Smadelijke nederlaag
Wantrouwende houthakkers
Josefke Loerrakker
Eens de tuin van abten en monniken
zonneschijn
en wat hij beleefde ach ter het IJzeren Gordijn
Londenaars verzot op
DAGBLAD DE STEM VAN DINSDAG 3 APRIL 1956
De fellagha's opereren midden in Parijs en in vele andere
steden van Frankrijk. Zij zijn in Frankrijk even goed georgani
seerd ais in Kabylië, Tlemcen of in het gebied van Constantine.
Zij hebben chefs, een inlichtingendienst, geld, een actieplan,
wapens en commando's. Net als in de gevarenzones in Algerië
stellen zij de wet aan de Mohammedanen van het Parijse. Zij zet
ten de Algerijnse arbeiders aan naar Noord-Afrika terug te keren
om zich daar in te lijven bij de guerilla-benden. Sedert de dag
dat de Noordafrikanen in de Franse hoofdstad aankwamen, vorm
den zij steeds de stoottroepen van de politieke partijen.
Maar de Noordafrikanen in Frankrijk onder wie rr.en 80G Kabylen telt,
zijn niet meer nationalist dan communist. De eerste bekommernis van de
inwoner van Kabylië die naar Parijs komt, is zoveel mogelyk geld verdienen
ten einde zo vlug mogelijk te kunnen terugkeren naar zijn land van herkomst.
Daar ginds wonen zyn vrouw, zijn kinderen, zijn ouders.
Hij heeft dus geen tijd zich te
interesseren voor de ingewikkelde
Franse politieke verhoudingen.
Indien hij lid wordt van de door de
communisten geleide vakbond, de
CGT (afkorting van Confédération
générale des Travaillcurs) dan doet
hij dit met het doel meer geld te
verdienen. En om niet te worden
lastig gevallen. Om gerust te worden
gelaten laat hij zich zelfs inschrij
ven bij twee rivaliserende vakbon
den.
Eén zaak staat vast: de
niet Frankrijk, en ook niet Algerië.
Het is voor alles de kleine „mechta"
ergens in Algerië. Sedert 1955 heb
ben de communisten hemel en aarde
bewogen om de Noordafrikanen in
te lijven bij de partij". Ten tijde
van de oorlog in Indo-China verge
zelden de communisten de militan
ten van de MTLD (afkorting van
Mouvement pour le triomphe des li-
bertés démocratiques) van Messali
Hadj, wanneer deze laatsten de aan
wervingskantoren van de grote fa
brieken bezochten.
De communisten fluisterden de
werkzoekende Algerijnen toe: straks
zal men, onder voorwendsel uw ge
zondheidstoestand te testen, een
bloedproef nemen. Dit bloed is be
stemd voor de soldaten in Indo-China;
gij gaat toch zeker de kerels die
de smerige oorlog in Indo-China voe
ren, niet helpen!..."
OP LINKEROEVER
Officieel bestaat de MTLD niet
meer. Bij ministerieel besluit werd
de beweging na de bloedige gebeur
tenissen van Allerheiligen 1954 ont
bonden. In feite is de beweging te
rug georganiseerde het is zij welke
thans in Parijs en in de provincie
de ordewoorden verspreidt onder de
Algerijnse arbeiders. Zijn vierduizend
militanten zorgen voor de controle
van de zes „kasma's" van de Franse
hoofdstad.
Een „kasma" is een eenheid wier
belangrijkheid men kan vergelijken
bij die van een cel in de commu-
nistische partij. De zes „kasma's"
politiek zijn goed georganiseerd,
raakt hem niet. Hij begrijpt de po- De militanten moeten blindelings
litiek niet. Zijn ware vaderland is de bevelen gehoorzamen. Aan het
5?
De echte onvervalste demokratie wil dat, wat er ook in de Staat ge-
beure, de stem en de wil van het volk aan het woord komen. Het is een
politiek dogma van de V.S. dat deze demokratie zo snel mogelijk maar
mits de nodige leertijd het bezit zou worden van de bevolking van de
minder ontwikkelde gebieden. Wie de verklaring leest, die de Amerikaanse
ambassadeur te Parijs aflegde in verband met de steun van de V.S. in de
moeilijkheden met Algerië, onderkent ook hierin weer de anti-kolonialis
tische en demokratische bedoelingen van de V.S.-regering, die als stem
van het Amerikaanse volk (de meerderheid!!) rekening moet houden met
de verhoudingen in de States.
De vraag rijst nu: mogen we ons zelf ten voorbeeld stellen? Hoe ge
tuigt die stem des volks! Hoe „speelt" de demokratie in verband met het
buitenlands beleid. Wat weet het volk over eigen wetgeving en over de
buitenlandse verhoudingen?
Want demokratie is in dit verband een zeer rijk begrip... vol nuanties.
Wij willen dit door enkele voorbeelden illustreren!
DUITSERS EN HUN
GRONDWET.
Even voor in Duitsland, na een pe
riode van geallieerde bezetting, de
grondwet of het „Grundgesetz" door
de afgevaardigden werd afgekondigd,
werd door een instituut van opinie
onderzoek eventjes 'n peiling gedaan...
vele duizenden burgers werden onder
vraagd over de betekenis van dit
..Grundgesetz" en over de vernieu
wing die hierdoor voor het Duitse
volk, na 12 jaar dictatuur en enkele
jaren dictatoriale vreemde bezetting,
werd ingeluid: slechts 25 pet. van de
ondervraagde personen bekenden, dat
ze aan deze grondwet „enige" opmerk
zaamheid hadden geschonken; 35 pet.
waren zo eerlijk toe te geven dat ze
er „maar vluchtig kennis" van geno
men hadden... wat vermoedelijk be
tekent dat ze er niet veel van af wis
ten; terwijl dan 40 pet. verkondigde
dat die hele grondwet hun onver
schillig liet!
En nochtans is west-Duitsland een
democratische staat, en af en toe
wordt dit democratisch karakter ook
uitdrukkelijk naar buiten verkondigd!
Wij willen nog even bij Duitsland
blijven. Duitsland dat van oudsher de
naam heeft een bevolking te tellen,
die in zake politieke opleiding voor
geen enkel volk moet onderdoen (ten
zij misschien voor de Skandinavische
landen)
WIE ZETELT
IN BONN.
In 1952 werd door een dergelijk
opinie-instituut de vraag gesteld: wie
zetelt eigenlijk in Bonn? Is de Bonds
dag de vertegenwoordiging van de
verschillende Lander; is hij de ver
tegenwoordiging van het „volk"; of
is hij de regering? Slechts 47 pet van
de gevraagde burgers wisten dat te
Bonn de Bondsdag een volksvertegen
woordiging was; 15 pet. wisten hele
maal niet wat er te Bonn eigenijlk
aan de hand was... En intussen had
den de Duitse burgers en citoyennes
toch al aan een paar verkiezingen
deelgenomen.
Alhoewel dus 53 pet. van de bevol
king toch hadden deelgenomen aan
verkiezingen, wisten ze eigenlijk he
lemaal niet waarover het ging... en
wat eigenlijk het korps was, waarvoor
ze hun stem moesten uitbrengen!
OVER BUITENLAND!
Grappig en tekenend vooral is het
onderzoek dat gebeurde over de be
tekenis der letters: E.D.G. (Europese
Defensie Gemeenschap), onderzoek
dat plaats had in oktober 1952, dus op
het ogenblik dat in alle Europese
landen de Europese Defensie Gemeen
schap aan de orde van de dag was,
dagelijks in de pers werd behandeld
en dagelijks enkele tientallen malen
door de radio in de ether werd ge
slingerd...
Men ondervroeg hierover arbeiders,
kantoorbedienden, ambtenaren en
akademisch gevormde personen. Van
öO ondervraagde „exemplaren" wis
ten precies 8 wat E.D.G. betekende'
16 vrouwen leverden 1 enkele die
wist wat de letters E.D.G. eigenlijk
aanduidden... een bouwingenieur
meende, dat E.D.G. de beginletters
waren van een margarinemerk! Een
politieagent dacht dat het ging over
een of andere elektriciteitsonderne
ming! Van vijf ondervraagde Ameri
kaanse leden van de bezetting wist
een officier wat het betekende, drie
konden met die letters geen weg
'voor de Amerikanen E.D.C.) en een
vijfde dacht dat men met een merk
van Cognac te doen had (door de
eindletter C.)!
Duitsland! Is het elders misschien
beter?
AMERIKA!
!n !95° werd oor een Amerikaans
^uoiic Opinion Research Institute even
onderzocht in welke mate de Ameri
kaanse burger belang stelde in de
politieke gebeurtenissen van zijn land:
het resultaat luidt: 10,3 pet. stellen
werkelijk actief- belang in het gebeu
ren; 16,8 pet. hebben een gewone be
langstelling; 34.6 pet. blijven tamelijk
onverschillig en 38.3 pet. geven toe,
dat dat hele politieke gedonder hun
volkomen onverschillig laat! Mar hoe
ver reikt het begrip: actief belang
stellen in de politiek? Van de 10 pet.
„zeer actief belangstellenden" waren
er 33 pet. die. geen enkele senator kon
den noemen...!
En zo gaat dit reeksje voort.
Laten we een mea culpa slaan voor
onze eigen bevolking...
En wanneer we dan overwegen dat
het buitenlands beleid gebeurt in
naam van het „volk", dat naar demo
cratisch principe verondersteld wordt
zijn „beredeneerde" opdracht te ver
lenen aan de gekozenen des volks...
dan krijgt dit beeld toch een beden
kelijk uitzicht! En hoe moet het dan
gaan met de nagestreefde ontvoogding
van de minder ontwikkelde gebieden?
Advertentie)
VERWIJDERD MET
WONDEROLIE
Weg met onhandige likdoornringen en
gevaariüke scheermes es. Een nieuw
vloeibaar middel, NOXACORN, neemt de
p'.in weg in 60 seconden. Eeltplekken en
eksterogen verschrompelen met wortel
en al. Bevat gezuiverde wonderolie,
iodium en het pijnstillende benzocaïne.
Een flesje NOXACORN Antiseptisch
Likdoornmiddel van t. 1.36 bespaart U
veel ellende. (59)
hoofd van iedere „kasma" staat een
actiecomité dat z telt in de achter
kamertjes van de Moorse koffiehui
zen op de linker-Seine-oever. Dit co
mité staat in verbinding met de
Noordafrikaanse vluchtelingen die
hun zetel in Kairo hebben.
Vooraleer de MTLD officieel werd
ontbonden brandschatte zij haast alle
Noordafrikanen in Parijs. Er werden
strafexpedities uitgevoerd; vrced i-
me Algerijnse arbeiders werden aan
gevallen, afgetroefd, zelfs vermoord.
En zo kwam het dat voortaan de
Algerijnen in Frankrijk een bijdrage
afstaan aan twee elkaar bestryden-
de nationalistische organisaties in
Frankrijk.
ROOK NIET MEER!
Het actiecomité bepaalt de som
die de Algerijnse arbeiders in de
Franse hoofdstad maandelijks moe
ten betalen. Geen uitvluchten, geen
flauwiteiten. Betalen! „Ge verdient
zóveel, dus zult ge zoveel betalen,
zo niet...
„De arbeider ontvangt het bezoek
van een vertegenwoordiger van dc
Algerijnse Fellagha's die hem de
volgende koop voorstelt: „ofwel stort
ge maandelijks 1000 fr., ofwel zul
len wij on,ze maatregelen nemen.
Kort daarna wordt de Algerijnse
arbeider gecontacteerd door een an
dere vertegenwoordiger van de Fel
lagha's. Ook deze eist een maande-
delijkse contributie van 1000 Fr.
frank. Bedrog is uitgesloten. De or
ganisaties die in naam van de Alge
rijnse Fellagha's spreken, hebben
postzegels uitgegeven - zegels met
de ster en met de wassende halve
maan - om de betaling van de bij
dragen te rechtvaardigen.
Sedert de rebellie in het Aurés-
gebergte gaat er geen dag voorbij
zonder dat de oproerzaaiei's in het
Parijse rondgaan om dc laatste or
dewoorden te verspreiden: ,,in naam
van Allah, bevelen de Oulémas het
roken stop te zetten. Gij moogt geen
wijn, geen bier en zelfs geen koffie
meer drinken. Speel niet meer met
de kaarten!!" Men ziet in Parys haast
geen enkele Algeryn meer in het
openbaar roken
Onder zeer grote belangstelling is
zaterdag het stoffelijk overschot van.
jhr. mr. F. Beelaerts van Blokland op
de begraafplaats Oud Eik en Duinen
te Den Haag ter aarde besteld.
Prof. Beel heeft in de aula van de
begraafplaats dankbare en sympa
thieke woorden geuit over de persoon
van de thans ontslapene. „Hij ging
zijn eigen weg", aldus prof. Beel,
„vertrouwend op Hem, die sterkte
geeft aan allen, die in verantwoorde
lijkheid zijn gesteld en zich hun roe
ping bewust zijn."
Dit boek van Theo Thijssen, waarin
wordt verteld hoe uit een slecht on
derwijzer een goede leerkracht groei
de is een zwak nummer in de zo
voortreffelijke Prismareeks. Het is de
eersteling van de bekende schrijver,
die later heel wat beter voor de dag
kwam met „Het grijze kind" en
„Kees de jongen", zijn beste boek.
Het verhaal en d Hele sfeer doet
wat oudbakken aan en de schrijver
komt er uiterst moeilijk in op gang.
„Barend Wels" heeft ons maar matig
kunnen boeien.
(Advertenties)
BENZINE EN PETROLEUM HANDEL MAATSCHAPPIJ N V. AMSTERDAM Verkooporganisatie voor Nederland van The British Petroleum Co.'lid,
Honderden vrouwen stroomden de hoofdstad van Frans-Marokko, Rabat,
binnen om de nodige eerbewijzen te brengen aan sultan Sidi Mohammed ben
Yoessef. Er kwamen oude en jonge vrouwen, slanke en dikke, rijke en arme,
maar één ding hadden al die vrouwen gemeen: zij droegen geen sluier voor
het gezicht.
slavernij waarin de vrouw zich be-
Vijf en twintig jaar geleden zouvindt.
dergelijk schouwspel gelijk gestaan
hebben met een aanslag op de open
bare zedelijkheid. Het dragen van 'n
sluier dat niet uit de Koran-wet
is afgeleid, maar dat, zoals de mees
te vrouwenmode afkomstig is van een
instinct van „kunstvol verbergen"
is in heel wat gemoderniseerde de
len van dc Islamwereld verdwenen,
maar in Marokko bleef het gebruik
bewaard, en werd het langzamerhand
een zinnebeeld van de toestand van
In Minnesota zijn voorverkiezingen gehouden voor het presidentschap
der Ver. Staten. Het resultaat is sensationeel geweest. Want terwijl
iedereen dacht, dat de knappe Adlai Stevenson die andermaal wordt
gedoodverfd als Eisenhowers zwaarste concurrent het op z'n sloffen
zou halen, leed hij een smadelijke nederlaag tegen andere democratische
candidaten en streefde de houwdegen Kefauver hem glansrijk voorbij.
Deze voorverkiezingen zijn ook in een ander opzicht veelbetekenend.
Want Minnesota is een landbouwprovincie. En nu veel landbouwers hun
voorkeur niet hebben uitgesproken voor de republikeinse Eisenhower,
doch sympathie toonden voor de democraat Kefauver, wordt het niet
onmogelijk geacht, dat ook ontevreden landbouwers in andere staten
niet republikeins zullen stemmen, hetgeen een lelijke tegenvaller voor
Eisenhower zou zijn. (Tekening van Rogerson in Newsday (N.Y.), ge
reproduceerd in The New York Times).
Weer zijn er ontwapeningsbesprekingen (te Londen)
gehouden tussen de Westelijke Grote Drie en de
Sovjet-Unie. Het Westen toonde andermaal veel
goede wil (alhoewel er een controverse is tussen
Engeland en Frankrijk en de Ver. Staten, omdat de
eerste twee verder willen gaan dan Washington),
doch aan de kant der Russen is het weer bij mooie
woorden, doch zonder daden gebleven. Geen won
der dan ook, dat het Westen de Sovjet-Unie terecht
blijft wantrouwen. De bewapening wordt gevoed
door de wortels van het wantrouwen zegt Palmet in
The New Leader Press. Laten we beginnen met
die wortels door te kappen, zegt het Westen, vol goe
de bedoelingen voorzien van een zware bijl. Maar
een achterdochtige Iwan krabbelt terug met zijn
speelgoedbijltje
(gereproduceerd in The New York Times).
De parade is nu juist deze: in het
paleis van de sultan van Marokko
zit de feministe nummer één van
Marokko, de dochter van Ben Yoes
sef. Prinses Lalla Aisha is al enige
jaren een campagne begonnen voor
de ontvoogding van de vrouw. Deze
campagne wordt gevoerd onder het
motto: „weg met de sluiers..."
EMANCIPATIE.
Prinses Lalla Aisha, een aardig
meisje van wijf en twintig lentes,
heeft nog nooit een sluier gedragen.
Zij werd, op Europese wijze, opge
voed door een aantal Franse gouver
nantes; zij verft haar lippen rood,
draagt een jekker, beluistert oorver
scheurende gramofoonplaten, en geeft
partijtjes als alle andere moderne
meisjes.
Het is de sultan zelf die verant
woordelijk is voor het feit dat Aisha
een militante feministen-loopbaan
heeft gevolgd. Toen Aisha zestien
jaar was, en nog geen snars begreep
van de vele sociale vraagstukken,
moest zij een speech afsteken, welke
door haar vader was geschreven, en
waarin meer rechten voor de vrouw
werden opgeeist. „Ik begreep niet
waarover het allemaal ging, maar
nadat ik de speech had afgestoken,
begon ik een beetje in te zien wat
er nog allemaal moest gedaan wor
den", zo zegt Aisha thans.
Aisha wierp zich op als de kam
pioene van de ontvoogding der vrouw
haar vader veroordeelde haar actie
en de gluiperige oude El Glawi (Pas
ja van Marrakesj) die met de
Fransen onder één hoedje speelde
om de sultan aan de dijk te zetten
maakte er een gewoonte van foto's
van de sultansdochter in badkostuum
te verspreiden.
Aisha zelf hield zoveel toespraken
over de vrouwenemancipatie, dat de
Franse resident-generaal haar beval
haar actie stop te zetten. Toen de
oude El Glawi in 1953 zijn zin kreeg,
en de Fransen Ben Yoessef de weg
der ballingschap opstuurden, waren
het juist de vrouwen van Marokko,
die, het eerst, de terugkeer van Ben
Yoessef eisten.
Vele vrouwen werden bij straatge
vechten gedood.
TAAK VOOR DE JEUGD.
Toen Ben Yoessef in november
van het vorig jaar opnieuw de Ma
rokkaanse troon besteeg, waren de
vrouwen van Marokko genoeg geor
ganiseerd om hun beloning te eisen:
stemrecht, het recht lid te zijn van
vakbonden, het recht op beter on
derwijs voor hun kinderen. Sommige
vrouwen gingen zelfs „zo ver" beter
behandeld te willen worden in huwe
lijksaangelegenheden. Ofschoon wij
niet tegen polygamie kunnen zijn,
vermits Allah de polygamie decre
teerde, is er toch nogal tijd de Ko
ran die bepaalt dat een man slechts
vier vrouwen mag huwen indien hij
hen op gelijke wijze behandelt."
Maar de sultansdochter die in een
paleis woont (met de twee echtge
noten en meer dan twintig concu
bines van de sultan) geeft redelijk
toe dat de volledige ontvoogding van
de vrouw niet zo maar kan worden
bereikt. „De oudere generatie", zo
zegt zij. „doet er niets voor. Het
zijn de kinderen die de revolutie in
Marokko moeten verwezenlijken."
Hoewel er nauwelijks nog een knop
je te zien is aan de bomen op de
Londense pleinen en hun takken zich
nog kaal en zwart tegen de koude
hemel aftekenen, krijgt men bij een
wandeling over de markt van Covent
Garden tenminste een indruk van de
warme zonneschijn in andere landen.
Want hier vindt men produkter van
over de gehele wereld bijeengebracht.
De nauwe straten van deze wijk zijn
van de vroege ochtenduren tot laat
in de namiddag door vrachtwagens
geblokkeerd, terwijl de kruiers met
kisten en dozen op het hoofd gesta
peld, in een nooit eindigende optocht
van de vrachtwagens door donkere
galerijen naar de pakhuizen lopen
met sinaasappelen uit Israël en Span
je, meloenen uit Argentinië, tomaten
en aardappelen van N.-Zeeland en
Italië, bananen uit zuid-Amerika, gra
naatappels en druiven uit zuid-Afrika
en alle mogelijke bloemen van orchi
deeën tot narcissen.
Er is een advies uitgebracht om
deze enorme markt, die tussen Strand
en Holborn ligt, naar een punt buiten
Londen te verplaatsen, maar het zal
nog wel vele jaren duren voordat
hieraan uitvoering wordt gegeven (in
dien ooit), want de Londenaren zijn
verzot op hun Covent-Garden. met het
Opera-theater dat vlak bij de pak
huizen ligt. Covent Garden behoort
al bijna driehonderd jaar bij Londen.
Het moet eens de tuin van de abten
en monniken van Westminster zijn
geweest, hoewel andere deskundigen
beweren dat het een „convent gar
den" (de tuin bij een nonnenklooster)
was; hetgeen ook de afleiding van de
naam zou verklaren. In ieder geval
was het eens het eigendom van een
kerkelijke instelling en toen de kloos
ters werden ontbonden kwam het in
handen van de Hertog van Somerset
en daarna van John Russell, de Graaf
van Bedford. In 1671 werd het een
markt.
Toen koningin Elisabeth, de konin
gin-moeder, de Frans-Schotse tentoon
stelling in het 18de eeuwse paleis in
de Rue Vieille du Temple in Parijs
opende, zei ze: „Ik tel Fransen onder
mijn voorouders". Het is niet aan
iedereen bekend dat de koningin
moeder verschillende Frans-Schotse
schakels in haar familie-geschiedenis
heeft. Haar rechtstreekse voorvader,
John Lyon, de derde Lord Glamis,
was in 149i ambassadeur op een bij
zondere missie van Schotland naar
het Franse hof. Door het huwelijk van
haar over-over-grootvader Thomas,
Lord Glamis, stamt zij af van Jere
miah Lanjol, een Franse Hugenoot,
die na de herroeping van het Edikt
van Nantes naar Engeland vluchtte,
terwijl haar moeder, de achter-klein
dochter was van een Franse dame,
Hyacinthe Gabrielle Roland, die Lord
Wellesley huwde en daardoor de
schoonzuster van de grote Hertog van
Wellington werd.
ACHTER DE STUURKNUPPEL
Zelfs cle hoogste officieren van de
Royal Air Force zijn geen administra
teurs, die de hele dag op een stoel
achter een bureau doorbrengen. Dat
is dezer dagen wel zeer duidelijk ge
demonstreerd toen de nieuwe chef
van de luchtmachtstaf, maarschalk
Sir Dermot Boyle, vertrok voor een
rondreis door het midden-oosten en
zelf aan de s urknuppel plaats nam.
Zijn plaatsvervanger, vice-luchtmaar-
schalk J. R. Whitley, die deze zomer
zijn nieuwe functie zal aanvaarden,
vliegt met zijn eigen Canberra en
heeft pas kort geleden een 18.000
kilometer lange rondreis per vliegtuig
door west-Afrika gemaakt. Hoogge
plaatste officieren van de RAF met
administratieve functies in het bui
tenland komen regelmatig „thuis"
om hun „opfrissingscursus" te door
lopen. Air Commodore A. A. Adams,
DFC, de Britse luchtvaartattaché in
Bonn, is zojuist op zijn post terug
gekeerd na een cursus van 3 weken
op 'n één-persoons Meteor straal
jager.
