AM STLEVEN levensverzekering
Requisitoir in Baarlands raad
zonder vriendelijkheid
Oetter öct nylons
Felle brand te Tholen
Iedere stem heeft verrassende
mogelijkheden
Verkeersongelukken op en rond
de paasdagen
Bevolking van Keulen kroop uit
de schuilkelders enbouwde
Solistenconcoiirs te Kapelle
werd zaterdag afgewerkt
REISS" - HULST
NOVITA - TERNEUZEN
Fa. C. WILLEMSEN
Engelse kerk te Middelburg
weer in gebruik genomen
ALFRED WOLFSON BEWEERT:
Enorme mogelijkheden op
stedebouwkundig gebied
z
DAGBLAD DE STEM VAN DINSDAG 3 APRIL 1956
Hekkesluiter op begrotingsterrein
Nieuwe secretaris voor
Z.V.U. benoemd
Hoogwaterstanden
Beste prestatie J. Laroes te Middelburg
passend en verrassend elegant
Meubelwinkel
geheel in as gelegd
mooie, zachte handen
Faillissementen
Walcheren
Zuid-Beveland
Z.-Vlaanderen
Majoor Stoorvogel uit
Hulst nam afscheid
Na een grondige restauratie
lighter and milder
Ten getuige
Jenny Joluison
Twee doden en tal van gewonden
Vernielde
kerken
A. Wilking hulst
AGENDA
Heden
Morgen
In de jongste raadszitting van Baarland moest de gemeente begroting
1956 behandeld worden. Dit was vrij laat en 't gaf de heer de Vriend aan
leiding tot een krasse afkeuring van het beleid van B. en VV. in deze.
Baarland rijdt steeds op het achterste paard, zei hij en ondanks alle be
loften van beterschap is men nu weer de hekkesluiter in Zeeland.
Te vreemder is dit omdat te Oude lande, dat toch dezelfde burgemeester
en secretaris heeft als Baarland, de begrolin al lang behandeld is.
Ook over het algemeen beleid van
B. en W. had de heer de Vriend wei
nig vleiends te zeggen. Men houdt
volgens hem te weinig toezicht op
de brandweer en evenmin op de
bouw van de gemeente-woningen,
waardoor de aannemers telkens aan
'n ander werk begint en de gemeente
laat wachten.
Spreker kon niet aan de indruk
ontkomen dat de wethouders hier de
burgemeester volledig in de steek la
ten. En dit ofschoon ze gevochten heb
ben om de wethouderszetel te be
machtigen. De salarisverhogingen in
de afgelopen jaren zijn door Ged.
Staten toegekend en het wordt be
hoorlijk betaald, maar dan moet er
ook wat voor worden gedaan.
De voorzitter zei het niet prettig
te vinden, dat deze opmerkingen ge
maakt worden. Ook hem stad
het dat te Oudelande met hetzelfde
personeel de begroting in een maand
klaar is waar te Baarland ruim een
half jaar over gedaan wordt. De se
cretaris is d chef ter secretarie en
spr., heeft dit diverse keren met hem
besproken. Wanneer dit zo blijft zul
len maatregelen die spreker niet gaar
ne neemt, niet kunnen uitblijven.
De ambtenaar ter secretarie doet het
werk aan de begroting en houdt 'n
ander er buiten.
De heer de Vriend vond dat deze
ambtenaar er buiten staat en dat de
voorzitter zich niet achter die man
moet verschuilen. Daarop gaf de voorz.
toe dat B. enW. inderdaad de schuld
hebben.
De secretaris merkte op dat hij wel
verantwoordelijk is en de ambtenaar
niet.
UITSLAANDE DEBAT-BRAND.
Daarna werd er nog een poos ge
kibbeld over het toezicht op de
De heer W. H. P. Meerkamp van
Embden uit Schiedam is met ingang
van 1 mei a.s. tot secretaris van de
Zeeuwse Volksuniversiteit benoemd.
De aftredende secretaris, de heer
Sternheim, vertrekt naar Rotterdam.
Voor de provincie Zeeland gelden
voor morgen, woensdag 4 april de
volgende hoogwaterstanden: te Hans-
weert om 9,03 en 21,30 uur; te Ter-
neuzen om 8,41 en 21,13 uur; te Vlis-
singen om 8,15 en 20,47 uur.
(Advertenties)
brandweer, die. toen er brand kwam,
met ondeugdelijk mat' riaal zat.
Tegen de getuigenis van wethouder
van Damme, dat hij wel een gesprek
met de commandant over het mate
riaal had gehad, zette de heer de
Vriend ger. andersluidende verklaring
van die commandant en voegde er
nog aan toe te gruwen van zo'n be
leid.
Wethouder de Mol zei dat hij her
haaldelijk met de heren De Hollander
en Riemens de zaken heeft bekeken,
evenals B. en W. dit deden. En als
de voorzitter afwezig was, dan was
spreker present. Hoe dikwijls is in
de vergadering van B. en W. niet aan
gedrongen op behandeling der begro
ting, zodat hij zich afvroeg hoe het
dan zit met de verantwoordelijkheid
van B. en W.
De heer De Vriend betreurde het
dat wethouder de Mol deze late in
diening nog wilde goed praten en
concludeerde dat het slapheid is van
B. en W. en niets dan slapheid.
Tenslotte werd de begroting, waar
over geen woord werd gezegd aange
nomen op een eindcijfer van f 144.171
met een kwaad slot van f 2993.
Op het solistenconcours van de
Bond van Harmonie- en Fanfarever
enigingen, waarvan zaterdagmiddag
te Kapelle het tweede en laatste ge
deelte werd gehouden heeft de heer
J. J. Laroes te Middelburg wederom
blijk gegeven op muzikaal gebied zijn
mannetje nog te kunnen staan. Ook
dit jaar heeft hij weer het hoogste
aantal punten behaald, namelijk 79.
Op één punt na behaalde hij hier
mede de hoogste muzikale eer, die
er op dit concours te halen is. Met
deze prestatie kwam hij in het bezit
van de wisselbeker, die beschikbaar
was gesteld door de Stichting Zee
land voor Maatschappelijk en Cultu
reel Werk, benevens een medaille ge
schonken door de Commissaris der
Koningin.
De belangstelling voor deze dag
was vooral des avonds zeer groot.
Het concours kan als geslaagd ge
kwalificeerd worden, waarvoor ook
het muziekgezelschap „Ons Genoe
gen" te Kapelle alle eer toekomt, die
beide dagen de organisatie zo vlot
deed verlopen. Kenmerkend was dit
jaar de grote deelname van jongeren
in de laagste afdelingen.
De uitslagen van het tweede ge
deelte zijn
Derde afdeling solisten J. Evers-
dijk „Ons Genoegen", Kapelle, 59
pnt., 2e prijs G. den Toonder, „Excel
sior". Kloetinge. 57 pnt. 2e prijs A.
Wondergem, .Vooruit". Waarde, 66
pnt. Ie prijs L. Walhout, „OKK",
Borssele, 57 pnt. 2e prijs A. Blok,
„Vooruit", Waarde, 54 pnt.3e prijs M.
Walhout ..OKK", Borssele. 59 pnt. 2e
prijs C. C. de Jonge, ..EMM" Krui-
ningen, 56 pnt. 2e prijs M. Schriel*,
Vooruit", Waarde, 53 pnt. 3e prijs
M. van Koeveringe, „Vooruit", Waar
de 54 pnt. 3e prijs Aan vijf personen
in deze afdeling kon geen prijs wor
den toegekend, omdat het minimum
aantal punten niet behaald werd.
s
NOORDSTRAAT 39 AXEL
Een ongemeen felle brand
heeft in de middaguren van
eerste paasdag binnen een uur
tijds in Tholen een grote meu
belwinkel geheel in de as gelegd.
De schade, welke deze brand
de ergste sinds mensenheugenis
op Tholen heeft aangericht,
loopt in de tienduizenden gul
dens.
Precies drie uur brak brar.d uit
en in éen oogwenk stond de winkel,
die op de hoek van de Dalemsestraat
en de Kerkstraat is gelegen, in lichte
laaie.
De Thoolse brandweer, die spoedig
na het uitbreken van de brand ter
plaatse verscheen, stond voor een
schier hopeloze taak. Zij heeft on
middellijk assistentie gevraagd en ge
kregen uit het naburige Bergen op
Zoom.
(Advertentie)
voor
Uitgesproken is 't faillissement van
fa. „Gar. A. A. de Zeeuw", Oostburg
en haar firmanten A. A. de Zeeuw,
Nieuwstraat, Oostburg en J. A. de
Zeeuw, Ledeljlein te Oostburg. R. C.
is mr. J. Rink en cur. mr. H. de Mul,
Oostburg.
De beide brandweren gingen met 6
stralen de vuurzee te lijf en werden
binnen het uur de vlammen mees
ter.
Toen restte er echter van het trotse
meubelmagazijr. van de heer A. La-
ban niet veel meer dan een zwart
geblakerde ruïne. Ook de aanliggen
de huizen liepen aanzienlijke schade
op-
Tot laat in de avond is de brand
weer avn Tholen met 't nablussings-
werk bezig geweest.
De heer Laban was verzekerd.
Omtrent de oorzaak van de brand
is nog niets bekend.
(Advertentie)
Derde afdeling duettenK. Si-
monse en R. Simonse. „Advendo",
Wolfaartsdijk, 56 pnt. 2e prijs.
Tweede afdeling solistenC. van
Wecle. „OKK". Borssele, 61 pnt. 2e
prijs P. Mesu. „Luctor et Emergo",
Zoutelande, 59 pnt. 2e prijs. P. B.
Vogel. „EMM". Serooskerke, 54 pnt.
3e prijs. C. Breure. „Rillandia" Ril
land. 63 pnt. 2e prijs. A. Janse,
„EMM", Serooskerke. 52 pnt. 3e prijs.
S. J. Christiaanse, „Voorwaarts".
Koudekerke, 58 pnt. 2e prijs S. Wa
genaar, „OKK", Borssele, 54 pnt. 3e
prijs.
Eerste afdeling solisten: C. Hooge-
steger „Ons Genoegen". Kapelle, 64
pnt. Ie prijs. F. Bolle ,,Ons Genoe
gen", Kapelle, 65 pnt. Ie prijs
Eerste afdeling duetten: J den
Toonder en C. den Toonder, „Excel
sior", Kloetinge, 66 pnt. Ie prijs.
Afdeling uitmuntendheid solisten
J. Schrier, „Vooruit". Waarde. 65 pnt.
Ie prijs. C A. Verburg, „Ons Genoe
gen", Nisse, 65 pnt. Ie prijs. A. Melis
..Voorwaarts", Koudekerke, 63 pnt,
2e prijs. C. Rijn, „Advendo", Wol
faartsdijk, 70 pnt. Ie prijs. C. v. d.
Berge. „Excelsior". Kloetitnge. 62
pnt. 2e prijs. J. W. Vogel, EMM",
Serooskerke, 66 pnt. Ie prijs. M.
Braam, „Ons Genoegen". Kapelle, 68
pnt. Ie prijs. M. van Overloop, „Ons
Genoegen". Kapelle, 59 pnt. 2e prijs
H Bliek. „Excelsior", 's-Heer Arends-
kerke, 63 pnt. 2e prijs. J. Koppian,
„Rillandia", Rilland, 59 pnt. 2e prijs.
Afdeling uitmuntendheid kwartet
ten C. Rijks, A. Hannewijk, A. v. d.
Guchte en J. de Pundert, „Euterpe",
Heinkenszand, 54 pnt. Ie prijs.
Ere-afdeling solisten: M. P. Won
dergem, „Vooruit", Waarde, 68 pnt.
Ie prijs.
Hoogste ere-afdeling solistenL.
Zwartepoorte. „Excelsior", Kloetinge,
74 pnt. Ie oprijs met lof, medaille
P.Z.C., Vlissingen. J. P. Christiaanse,
„Voorwaarts". Koudekerke. 69 pnt.
Ie prijs. M. C. Steketee, „Excelsior".
Kloetinge, 66 pnt. Ie prijs. J. den
Toonder,, „Excelsior". Kloetinge, 72
pnt. Ie prijs met lof. medaille M. de
Loof, Kortgene. J. J. Laroes. „Excel
sior", Middelburg, 79 pnt., Ie prijs
met lof, wisselbeker, medaille Com
missaris der Koningin en boekenbon
gemeente Kapelle
Hoogste ere-afdeling kwartetten:
J. Walhout, A. Geus, M. Mallekoote
en M. Hoek-van Dijke, „Euterpe",
Heinkenszand, 62 pnt. 2e prijs.
De overige prijzen waren geschon
ken door de middenstand te Kapelle.
MIDBCLSURG
PAAS-SAMENZANG OP DE MARKT.
Op zondag, eerste paasdag, werd
op de Markt alhier van 11 tot 11.30
uur een Paas-samenzang gehouden,
welke was georganiseerd door de In
terkerkelijke Commissie voor Paas-
samenzang. Er werden verschillende
Paasliederen gezongen, welke wer
den begeleid door het muziekkorps
van het Leger des Heils. terwijl Ds.
Aalders, Ned. Herv. predikant, alhier
een korte toespraak hield.
Ondanks het gure weer bestond
voor deze samenzang een zeer grote
belangstelling.
Kloetinge
PAARDEN OP HOL.
Een met paarden bespannen wagen
van de vrachtriide: M. S. is in de
Prins Bernhardstraa* zonder voerman
in actie gkomen toen de paarden op
hol sloegen.
Nadat de auto van dokter Entifik,
die in genoemde straat geparkeerd
stond, enige averij had bekomen, wer
den de paarden tenslotte tot stilstand
gebracht. Eén en ander liep dus met
materiële schade af.
HULST
SLOTREUNIE OUDLEERLINGEN
LYCEUM.
Woensdagavond houdt de Bond van
oudleerlingen van het Jansenius Ly
ceum een feestavond ter besluiting
van het seizoen 19551956 in „De
Koning van Engeland'. De vorige
avonden zijn alle geweldig in de
smaak gevallen en hebben er onge
twijfeld toe meegewerkt dat de bond
een bloeiend bestaan is gaan leiden.
Deze slot-contactavond heeft de klap
op de vuurpijl te worden, getuige
het door het actieve en altijd van
originaliteit getuigende bestuur opge
stelde programma. De muziek wordt
een verrassing die indruk zal maken
en omdat het schrikkeljaar is krij
gen de dames bijzondere voorrech
ten hetgeen voor de heren natuur
lijk weei- een reden temeer is om de
avond bij te wonen. Wie flauw mocht
worden kan aan een snackbar terecht
Zaterdag heeft majoor J. C. Stoor
vogel van de Rijkspolitie te Hulst in
„De Koning van Engeland" afscheid
genomen van zijn superieuren, zijn
collega's, zijn ondergeschikten en te
vens van allen, met wie hij in zijn
politieloopbaan in Zeeuwsch-Vlaan-
deren te maken heeft gehad. Op 1
april ging majoor Stoorvogel nl.
met pensioen, zoals wij enige tyd ge
leden reeds berichtten.
Bij het afscheid waren talrijke auto
riteiten aanwezig, die hem de ver
diende hulde brachten op de wijze
waarop de scheidende rijkspolitie
officier zijn taak volbracht. Behalve
de districtscommandant, majoor Bal-
legooyen-de Jong, was er ook zijn op
volger luitenant Bloemers. Vanuit
Den Haag was er ook kolonel Gerrit
sen naar Hulst gekomen en verder
waren er de stubstituut-officier mr.
Andrea, de hoofdinspecteur te Ter-
neuzen en als vanzelfsprekend talrij
ke politiemensen uit vele Zeeuwsch-
Vlaamse plaatsen. Ook talrijke bur
gemeesters namen aan het officiële
afscheid van majoor Stoorvogel deel.
De Engelse kerk, een van Middel- kroon, die uit de brand van mei'1940
burgs oudste kerken en zeker de
kleinste en intiemste er zijn
slechts 145 zitplaatsen is zaterdag
officieel weer in gebruik genomen na
een ingrijpende restauratie, die in de
herfst van 1954 begon en waarbij tal
van in de loop der eeuwen aange
brachte veranderingen, welke meestal
geen verbeteringen waren, weer on
gedaan zijn gemaakt.
Zo zijn de ramen van de noord
gevel naar de zuidgevel verhuisd, ter
wijl de beide dichtgemetselde ramen
van het koor zijn opengemaakt. Dit
koor, dat enkele honderden jaren af
gesloten is geweest, werd bij de kerk
getrokken en daar is nu een litur
gisch centrum ingericht. Ook de toe
gangsdeur is op de oorspronkelijke
plaats aangebracht, nadat zij eeuwen-
hangen. Ook uiterlijk heeft het
uit 1761 daterende orgel is geheel
gerestaureerd en er is een koperen
nauwelijks kon worden gered, opge-
handgen. Ook uiterlijk heeft het
kerkje, dat tot een bouwval was ge
worden, een ingrijpende opknapbeurt
ondergaan. De Engelse kerk is om
streeks 1475 gebouwd als kapel door
de Cellebroeders, een monnikenorde,
die zich in Middelburg vooral bezig
hield mete het begraven der doden.
Aan het eind van de 16e eeuw werd
in de kapel een tapijtfabriek inge
richt door de uit Brussel afkomstige
tapijtwerker Jan de Maeght, die hier
o.m. een aantal gobelins vervaardig
de, waarvan er twee in de provin
ciale bibliotheek hangen en er vijf
in restauratie zijn. In 1629 werd de
kapel afgestaan aan de Engels.e ge
meente. die er tot 1921 gebruik van
heeft gemaakt. Toen werd de ge
meente opgeheven. Het kerkje werd
eigendom der Hervormde Gemeente,
die het nu gaat gebruiken voor jeugd-
en trouwdiensten.
(Advertentie)
De menselijke stem is
steeds het meest expres
sieve muziekinstrument
van de mens geweest; tot
voor enkele eeuwen was
de menselijke stem te
vens het meest buigzame
instrument. Toen vond
men het zingen van af
zonderlijke partijen uit;
de stem van de zangeres
sen en zangers werd in
een van de volgende zes
categorieën gerangschikt:
sopraan, mezzo-sopraan,
alt, tenor, bariton en bas.
En net zoals onze spie
ren dikwijls in haar moge
lijkheden bewust worden
beperkt, zo ook werd de
menselijke stem de slaaf
van de beperkingen.
Af en toe echter hoorde
men nog een stem die fu
rore maakte, zo hadden
wij bijvoorbeeld de stem
van de sopraan Lucrezia
Agujari, die bijna drie oc
taven gerekend van de
midden re, bereikte;" zo
hadden wij verder de stem
van de negentiende eeuwse
Eugenia Mela, een vrouw
die een tenorstem had;
verder citeren wij de bas
stem van een driejarige
jongen in Praag, in 1936;
en, meer recent, is daar de
stem van de Peruviaanse
Yma Sumac, wier stem 4
octaven bestrijkt.
In Londen is er enige
dagen geleden een nieuwe
„stem" ontdekt. Het is de
stem van 't aardige meisje
Jennifer Johnson; die stem
bestrijkt vier en een halve
octaaf, dit is van bas tot
sopraan.
Jenny bezit een zachte,
machtige stem; zij houdt
haar stem onder controle
(haar stem kan, behalve
de 4,5 genoemde, nog 2
octaven meer bestrijken,
maar als zij dit doet, wordt
haar zang zonder veel mu
zikale waarde)
Sommige critici vinden
Jenny's stem wat droogjes,
maar Jenny meent dat dit
euvel kan worden verhol
pen, alvorens zij haar be
roepsdebuut maakt. De
eerste twee jaar wil zij
nog oefenen. Haar leraar
is de uit Duitsland afkom
stige Alfred "Wolfson, een
59-jarige man, die, na de
eerste wereldoorlog, zijn
brood verdiende; hij
vluchtte, nadat Hitier aan
de macht kwam, naar
Londen, en ontwikkelde
daar een theorie die voor
hem haast een obsessie is
geworden.
„De mensen hebben hun
stem onderschat, verwaar
loosd en ten slotte kapot
gemaakt," zo zegt hij. „De
mensen hebben deze zonde
tegen de natuur tot een
dogma verheven, het dog
ma van de strikt genum
merde categorieën: manne
lijke en vrouwelijke stem,
hoge en lage stem, kinder
stem en stem van volwas
sene. In werkelijkheid om
vat de natuurlyke mense
lijke stem al deze regis
ters."
„DE TOVERFLUIT"
Wolfson illustreert zijn
theorieën aan de hand van
de suksessen welke hij
met zijn tien leerlingen
behaalde. Hij bezit band
opnamen van een van deze
tien leerlingen, die al de
„grote" rollen zingt van
„De Toverfluit" van Mo
zart, (gaande van de moei
lijke coloratuur-partij van
de „koningin van de nacht"
tot Sarastro's diepe bas).
Een groep van vier vrou
wen liet een opname ma
ken van het menuet van
een kwartet voor snaren
van Haydn; de vier vrou
wen zingen daarbij de cel
lo, de viola- en de viool
partijen. Een joruge man
heeft, onder Wolfson's lei
ding, 'n terrein van negen
octaven bestreken!
Jennny Johnson is Wolf
son's ster-leerlinge. Nadat
zij documenten had over
gelegd waaruit bleek dat
zij geen afwijking van
structurele aard in haar
stemmechanisme heeft,
zong zy ae noge noten
van coloratuur - selectie,
waarna zy met een man
nelijke tenorstem „Ridi,
Pagliaccio/' zong zonder
schijnbaar al te veel in
spanning te moeten doen.
Wolfson zegt: „De be
roemde larynx van goud
van de grote zangers is
alleen maar een legende.
Iedereen heeft een gouden,
strottenhoofd." Wolfson
wil van Jenny en van zijn
andere leerlingen de eer
ste wezens met een nieuw
soort stem maken; men
kan het misschien een
„omnitoon-stem" noemen
(alle tonen omvattende
stem).
TOONDICHTER
GEZOCHT
Jenny heeft de laatste
vijf jaar doorgebracht met
iedere dag een uur aan
stemoefening te doen. Zij
zoekt thans muziek welke
voor haar stem is geschre
ven, want vele toondich
ters heben lange tijd de
helpende hand verleend
bij het in een keurslijf
wringen van de menselijke
stem. Mozart schreef „do
delijke" coloratuur naria's
voor zijn schoonzusters,
die een hoge stem hadden,
(de gezusters Weber); Giu
seppe Colla schreef muziek
voor zijn verloofde Agu
jari; Moises Vivanco
schreef en schrijft muziek
voor zijn vrouw, Yma Su
mac. Jennifer Johnson
zoekt thans iemand, die
muziek voor... Jennifer
Johnson zal schrijven.
In de verkeersdrukte op en
rond de paasdagen hebben zich
enkele ernstige ongevallen voor
gedaan. Een zeer tragisch on
geval maakte een slachtoffertje
in het gezin van de familie van
de Sande aan de Koeleweg te
Ossendrecht.
Het anderhalfjarig dochtertje van
dat gezin speelde in de buurt van een
vrachtauto van de fa. B. uit Putte.
De chauffeur had het kind niet be
merkt en toen hij wegreed kwam de
kleine onder de auto terecht. Het
kindje is op slag gedood.
In Breda deed zich eveneens een
dodelijk ongeval voor. Daar reed za
terdag op de Beeksebaan de perso
nenauto van de heer G. M. uit Lies
hout. Plotseling stak vanuit de Rithse-
straat een fietser de weg over, die
niet op het snelverkeer lette en
daardoor gegrepen werd door de
auto. De man, de 76-jarige A. Coer-
tjens, werd zwaar gewond (vermoe
delijk met een schedelbasisfractuur)
naar het St. Laurensziekenhuis te
Breda vervoerd, waar hij in de loop
van de middag is overleden.
Een soortgelijk ongeval dat zich te
Roosendaal voordeed eiste gelukkig
geen leven op. Daar was het de 82-
jarige K., wonende Kortedijk, die met
zijn fiets de rondweg rond de stad
overstak. Hij werd daarbij door een
auto .gegrepen. De man moest met
ernstige verwondingen aan het hoofd
naar het ziekenhuis worden overge
bracht, nadat hij op de plaats van
het ongeluk van de Laatste H.H. Sa
cramenten was voorzien. Maandag
middag was zijn toestand nog wel
"rnstig, maar direct levensgevaar ws»
öiet meer aanwezig.
BUS TEGEN BOOM.
Niet minder dan 21 gewonden
gelukkig allemaal licht-gcwonden
waren er bij een botsing van een
autobus tegen een boom te Nieuw-
kerke (B.) De bus vervoerde Belgi
sche en Z.-Vlaamse arbeiders, afkom
stig uit Hulst, St. Jansteen. Clinge,
enz., die in Antwerpen werkten.
Het ongeluk, dat in de nacht van
vrijdag op zaterdag gebeurde, werd
veroorzaakt door een gesprongen voor
band. De chauffeur raakte daardoor
de macht over zijn stuur kwijt. Aan
vankelijk liet het zich ernstig aanzien,
maar er bleken toch geen ernstig ge
wonden te zijn. De 21 mannen zijn
overgebracht naar de klinieken van
St. Niklaas en Be veren-Waes.
Toen ruim tien jaar geleden de Amerikanen Keulen binnentrokken, stond
de Dom nog overeind, ropdom lag de stad echter in puin en as. En wie
vandaag van de trans van de Dom om zich heen kijkt, ziet nog talrijke
ruines. In de oude winkelstraten wemelt het van 1e kijkers en uit tal van
noodwinkels zijn al weer grote warenhuizen ontstaan. Slechts 44 duizend
van, de 780 duizend inwoners hielden het tot het bittere einde uit. Slechts
63.000 van de 262.000 woningen overleefden de bombardementen en zelfs
daarvan waren er 44.000 beschadigd. Keulen beleefde in totaal 262 bom
bardementen, méér dan enige andere Duitse stad.
Er waren in 1945 Amerikanen, die de vroede vaderen van Keulen aan
rieden die puinhopen maar te laten liggen en de hele stad een paar kilo
meter verder weer op te bouwen. Maar de bevolking van Keulen zocht
een plaatsje in de ruïnes en bouwde zoveel als zij kon. In Keulen wonen
thans al weer 690.000 mensen (88 procent van 1.939) cn er staan al weer
(68 procent van 1939). Men zit alleen wat dichter op
153.000 woningen
elkaar.
Niet ver van de nauwe straten van
de oude binnenstad steken twee wol
kenkrabbers in de lucht. Een er van,
een bakstenen gebouw aan de Han-
saring doorstond zelfs de oorlog, het
nieuwe hoge gebouw van 15 verdie
pingen van het Gerling-verzekerings-
concern concurreert met de toren van
de nabijgelegen St.-Gereonskerk, een
prachtig Romaans bouwwerk. Twee
derde van de 150 kerken werden door
de bommenhagel volkomen vernie
tigd. Er zijn vele oude kerken bij,
die nauwelijks meer kunnen worden
hersteld. De grotere kerken, waarvan
het oorlogsgeweld tenminste de bui
tenmuren overeind liet, zijn in stei
gers gehuld, zij worden door kerk en
overheid samen weer opgebouwd. De
Dom zal over enkele maanden her
steld zijn en ter gelegenheid van de
Duitse katholiekendag weer plechtig
worden ingewijd. De universiteit van
Keulen in Lindenthal wordt ijverig
hersteld; zij telt al weer meer dan
9.000 studenten en is na München de
grootste der Duitse universiteiten.
Door de vernieling van vele wonin
gen moeten de mensen veel langere
wegen afleggen van hun woning naar
werk en bedrijf. Trams en autobus
sen zijn voller dan ooit. Dagelijks
rollen vijf- tot zeshonderd personen
treinen via de ..Hohenzollernbrug"
over de Rijn, naast het centraal sta
tion.
De straatnamen van Keulen zijn als
het ware een kroniek van de 1900-
jarige geschiedenis van „Colonia
Claudia Ara Agrippinensis". De ge
deelten van de grote ringstraat dra
gen de namen van alle middeleeuwse
keizersgeslachten en de imperatoren
van het oude Rome, wier legioenen
de stad vijfhonderd jaar lang ver
dedigden. Op de Rijn, onder de brug
gen van Mülheim en Deutz varen
de vele aken en sleepboten, de Neder
landse. Zwitserse, Belgische, Franse
of Duitse vlag in top. Zij passeren
de jaarbeurshallen in Deutz. Keulen
is groothandelscentrum, de beurzen
voor huisraad en ijzerwaren, textiel
en confectie zijn internationaal be
kend.
NIEUWE WOONVORMEN
Toen het grote plan voor de we
deropbouw van de stad werd ontwor
pen, werd het een „nooit terugkomen
de, unieke gelegenheid" genoemd.
Dit wederopbouwplan staat in grote
trekken thans vast, de uitvoering er
van zal slechts stapje voor stapje ge
schieden. Het geld is schaars en tal
loze grondstukken met ruïnes zijn
eigendom van particulieren, die niet
direct allemaal onder één hoedje zjjn
te vangen. Weliswaar was al in de
tijd, dat Konrad Adenauer nog „Ober-
biirgemcister" van de stad was, meer
dan de helft van het reusachtige
stadsgebied eigendom van de stad,
maar het grootste gedeelte van dit
gebied ligt meer aan de rand van de
stad, niet in het centrum. Om grond
en ruïnes in de binnenstad te ont
eigenen is een wet nodig en dergelijke
wetten vergen tijd.
De autoriteiten van Keulen hebben
met Rudolf Schwarz, hun belangrijk
ste stedebouwkundige en plannen
maker de grote plannen overwogen.
Immers nu al dient de toekomstige
ontwikkeling vooruit te worden ge
zien. De voormalige kolonie van het
keizerlijke Rome werd in de middel
eeuwen middelpunt van het Christen
dom en in onze eeuw economisch
centrum. Door de beroemde musea
en de handelshogeschool, waaruit in
1920 de universiteit ontstond, bleef
Keulen voor de grauwe eentonigheid
van de loutere industriestad be
spaard. Wat zal in de toekomst over
heersen? Zal de woningbouw het ka
rakter van de stad bepalen? Niet
van huurkazernes, maar van kleine
tuindorpen rondom de binnenstad en
de fabrieken. Woonwijken van 8.000
mensen, met de school als middel
punt, doorsneden door tuinen en
plantsoenen, zullen het toekomstige
stadsbeeld van Keulen bepalen, deze
enorme stad, die nu al grenst aan
Leverkusen en Brühl. Maar ook in
de toekomst zal de helft van de oude
stad, de „bovenstad" de stadskern
blijven.
(Advertentie)
EPEDA cn CLECO matrassen
op een STALEN LEDÜCANT
GOES
De ideale combinatie
AXEL Het Centrum 8 uur: Huis van
bamboe.
HULST Bioscoopgebouw 8 uur: Terug
uit de hel, 14 j,
SAS VAN GENT Olympia 8 uur:
Mambo.
rERNEUZEN Luxor 8 uur: House of
Bamboo.
ANTWERPEN Kon. Vlaamse Opera
8 uur: Tosca.
KOEWACHT O. v. Hove 3 uur:
Jaarmarklschieting.
3 uur: Schieting bij A. de Nijs.
MOERBEKE-KOEWACHT 3 uur:
Jaarmarktschieting.
OOSTBURG Ledel 8 uur: De Mantel
SAS VAN GENT Olympia 8 uur:
Mambo.
TLRNEUZEN Luxor 8 uur: House of
bamboo.
