E
n
Televisie is de luxe doehter van
de film en de radio
Kapstok of ijskast voor west-Brabant
>A
s
Worden de Amerikaanse senatoren
omgekocht of niet?
Er is wel geld voor
wat noodzakelijk is
lEN
OP
PAARD
Tekenende stemmen over urgente problemen
MENDEN
Gezichtsbedrog bereikt hier het stadium
van de volmaaktheid
Het beeld reist in punten en
strepen door de lucht
10
naf
t 33
K uur
j"an Wattingen
|:h concertorgel
11
DAGBLAD DE STEM VAN ZATERDAG 31 MAART 1956
11
verteren
Een elektronenstraal zwiept a het beeld voor ogen
Zelfbouw nog niet
aantrekkelijk
België - Nederland
niet op T.Y.
Washington ruikt schandaal
Vergeten gedeelte
BOEKENPLANK
De vorst en zijn schaduw
Amerikaanse
schilderkunst
Hooischelf afgebrand te
Biezelinge
tt
3EEK
tS CAPY
TIELAND
vrolijkheid
lostuums
ITANNIA"
Vlissingen
I 8 uur
Ing inbegrepen
vanaf dinsdag
de kassa van
ING
iO uur, in DE
larkt 26, Goes,
in, Magdalena-
boekhandel D.
329.
'LAATSEN
;iZOEN
I IJS. - Geser-
lupe met aard-
nptie-ijs 10 ct.,
-I op bestelling
gebouwd
aarden. Te be-
>ifiiet, Houten
niet erg begrepen
wordt. De televisie-
dienst van de KRO
heeft, met het oog op
dit onbegrepen-zijn, 'n
boekje het licht doen
zien, dat handelt over
het hoe en waarom
van het geheimzin
nige, nieuwe medium.
Met dit boekje bij de
hand, zullen wij
trachten wat meer te
begrijpen van de
toverdoos met het
bólle oog. We moeten
dan even wennen aan
het idee, dat bij wijze
van spreken, zelfs het
noemen van 't woord
„televisie", al geld
kost. Een programma
van een uur tijd, kost
bijv. (en dit is een
schatting aan de lage
kant!) zo'n 2500 gul
den. In het jaar 1954,
toen de NTS in de
Iedere dag verschijnen
er wel ergens in de
stad of het dorp waar
U woont televisie-an
tennes op de daken,
ten bewijze dat de
jongste dochter van
de film en de radio,
populair aan het wor
den is. Het is een luxe
vrouw, deze televisie,
die met de meeste
vertegenwoordigsters
van haar klasse ge
meen heeft, dat ze
Voor Nederland is de televisie nog echt een luxe en begrijpelijk is het, dat
er vooral gestreefd wordt naar een zodanige kostenverlaging, dat de TV
gemeengoed kan worden. Door de komst van de zogenaamde streekontvan-
ger (die gericht is op één station) zijn wij enkele schreden op de goede weg
en wie weet wat men nog voor ons zal bereiken door technische vereenvou
digingen (denk eens aan de transistors, de miniatuur-radiobuizen) en ratio
nele fabricage van de apparaten. In Amerika heeft de zelfbouw van televisie
toestellen een enorme vlucht genomen. Wie weet welke mogelijkheden dit
voor ons nog inhoudt?
buis begint af te tasten. Ook deze
heeft een emulsie van "ichtgevoelige
cellen. Deze lichten op, wanneer de
electronenstraal in de opname-came
ra zijn werk doet en laten u precies
zien, wat de lens en het mozaiek van
de opnamecamera „zagen".
De straal flitst zo snel langs de
celletjes op de beeldbuisdat uw
oog (dat betrekkelijk traag rea
geert) niet merkt, dat elk beeld
eigenlijk bestaat uit kleine puntjes,
zoals een plaatje in de krantmet
dit verschil, dat nimmer alle pun
tjes tegelijk oplichten. Het oog
wordt dus wel grondig gefopt.
IN DE STUDIO
kinderschoenen begon
te wandelen, slokte de
televisie in ons land
maar eventjes bijna
f 3.5 miljoen op. En dit
is dan nog alleen
maar bekeken in Lo-
pik. Aan de andere
kant (dus die van de
luisteraar) zijn even
eens miljoenen geïn
vesteerd in de kost
bare toestellen, an
tennes en kijkgeld.
De fabrieken van televisie-appara
ten schijnen niet bijster geporteerd te
zijn voor deze zelfbouw. Het is nog
maar de vraag of dit de televisie
zélf tot voordeel strekt. Menigmaal
ontdekte de radio-amateur schakelin
gen en constructies, die wezenlijke
verbeteringen waren, vooral met het
oog op de kostprijs. Op het ogenblik
is het zo, dat 'n zelfgebouwd televisie
toestel praktisch even duur is als een
toestel, dat men kant en klaar koopt.
De prijzen van de onderdelen doen
de amateur duizelen.
WEERKAATSING
Wat is nu eigenlijk „televisie"? De
lezer weet, dat elk object lichttrillin
gen weerkaatst. De meesten uwer
zullen ook wel hebben gehoord van
de foto-elektrische cel. Wanneer deze
cel door een lichtstraal geraakt
wordt, wekt hij een zeer lage elek
trische stroom op. Leidt men deze
stroom naar een lampje, dan zal dit
oplichten, wanneer de stroom maar
voldoende wordt versterkt.
Stelt u zich nu eens voor, dat u
een grote plaat hebt, die geheel bezet
is met foto-elektrische cellen. Aan
elke fotocel is een draadje bevestigd,
dat correspondeert met een dergelijke
plaat, die geheel bezet is met lamp-
es. Richt u de eerste plaat op een
Jepaald object, dan vangen de foto
cellen de uitgezonden lichttrillingen
op en leveren kleine stroompjes die
de corresponderende lampjes doen op
gloeien.
Natuurlijk is dit geen praktische op
lossing, maar we zijn nu toch op het
spoor van de televisie, zoals die in
werkelijkheid werkt. We gaan dan
kennis maken met de iconoscoop. Dit
is een merkwaardige gevormde gla
zen buis, die geheel luchtledig is ge
maakt. in deze buis bevindt zich een
langwerpig plaatje, dat men het „mo
zaiek" noemt. Dit plaatje is geheel
bezet met enkele honderdduizenden
korrels van een lichtgevoelige stof.
Elke korrel is geïsoleerd. Evenwijdig
aan het mozaiek bevindt zich een stel
sel van lenzen, waardoor een wille
keurig beeld binnenvalt. De lichttril
lingen vallen door de lenzen op het
mozaiek en laden daar overeen
komstig hun sterkte de celletjes
meer of minder sterk.
ONTLEDING
Op het mozaiek hebben we dus een
elektronisch beel verkregen, gelijk
aan het beeld voor de lens. Dit beeld
moet nu ontleed worden, precies zo
als u van een bedrukte pagina de ge
drukte tekst letter voor letter moet
lezen, om hetgeen er staat in u op te
lemen. In de iconoscoop gebeurt het
zelfde, maar daar is „de lezer", een
ragfijne electronenstraal, die in een
enorme vaart de mozaiekplaat aftast.
In één seconde zwiept de electronen
straal 25 maal langs alle celletjes op
de mozaiekplaat.
Elk celletje of korreltje op het mo
zaïek wordt door de electronenstraal
geraakt, waarna het „ontladen"
wordt. Dit verwekt dus kleine span-
ninkjes, punt voor punt en lijn voor
i'ijn.
De iconoscoop is de opnamebuis
van de camera. In het televisietoestel
bij u thuis, gebeurt precies het om
gekeerde. De spanninkjes (alles heel
eenvoudig voorgesteld) worden door
de antenne op uw dak opgevangen
en naar het toestel geleid, waar pre
es zo'n electronenstraal de beeld-
De camera's, die gebruikt worden
zijn technisch bijna volmaakt. Men
heeft er bij, die zelfs geschikt zijn
voor opnamen bij kaarslicht.
We gaan nu een kijkje nemen in de
studio. Zo op het eerste gezicht, zou
den we denken in een filmstudio te
zijn. Alleen is er dit wezenlijke ver
schil, dat men in de filmstudio het
opgenomen beeld „bewaart" op de
de filmband. In de televisie-studio
beeldscherm laten verschijnen. Maar
hij kan nog meer. Desgewenst kan hij
stukken film inlassen. Daarvoor is
een ingewikkeld apparaat voorhanden,
dat het midden houdt tussen een pro
jectie-toestel in de bioscoop en een
televisie-opnamecamera. De film
loopt door het apparaat en beeldje
voor beeldje wordt met de bekende
super-snelheid door de electronen
straal afgelast. Alle beeldpunten ko
men achter elkaar als kleine
stroompjes in de kabel terecht en te
kenen het beeld op de gebruikelijke
manier op de monitors af.
Een ander kostbaar en ingenieus
apparaat is de „beeldvertaler". De
NTS gebruikt het systeem van 625
lijnen. We moeten hierbij even te
rugdenken aan het mozaïek in de
opnamecamera, dat we vergeleken
met de bladzijde uit een boek. Wel
nu, de Nederlandse mozaïek-pagina
heeft 625 regels. De Franse echter,
heeft 819 lijnen. Door beeldvertaling
heeft de Eurovisie zo'n zegetocht
kunnen maken. Opnamen, recht
streeks uit Rome, Schotland of
Spanje zijn nu op de Nederlandse
televisie te zien en omgekeerd.
Er zou een apart artikel te schrij
ven zijn over de wijze waarop het
signaal, dat de electronenstraal in uw
TV-toestel commandeert, door de
lucht reist. Men heeft hiervoor ge
bruik gemaakt van „straalzenders"
„ESTAFETTE'
We moeten hier onwillekeurig den
ken aan een estafette. Wanneer b.v.
de reportagewagen van de NTS op
pad is, dan wordt op een hooggelegen
punt een straalzender geplaatst. In
Lopik wordt tegelijkertijd een kom
vormige antenne gericht op het punt
waar de antenne van de reportage
wagen staat te zenden. De kom vangt
het signaal op, het wordt naar een
zendgebouwtje gevoerd, gecontroleerd
en ingeplant op de draaggolf, die dan
weer van het topje van de Lopikse
zendmast wordt uitgezonden en bij u
thuis het beeld doet verschijnen. Hoe
wonderlijk dit alles is, beseft men
wel als men weet dat er tussen het
moment van opname en weergave
praktisch geen tijdverschil is.
Nog veel zou er te vertellen zjjn
over de televisie, haar toepassings
mogelijkheden, haar toekomst en nog
veel meer, want langs die 625 lijnen
wordt er in ons huiselijk leven een
ware revolutie teweeggebracht. Pas
over enkele jaren kan misschien de
vraag worden beantwoord, of die re
volutie, voorzover zij zich in Neder
land gaat voltrekken, een zegen of
een vloek zal zijn geweest.
De Belgische voetbalbond heeft, tot
teleurstelling van duizenden T.V.-kij-
kers, geen toestemming verleend voor
een televisie-uitzending van de voet
balwedstrijd België'Nederland, die
op zondag 8 april a.s. in Antwerpen
zal worden gespeeld.
leder een kan eens
praten
Worden de Amerikaanse
senatoren min of meer re
gelmatig omgekocht om de
belangen van grote indus
trieën te verdedigen? Is
het aannemen van fondsen
voor e verkiezingspropa
ganda ook een verkapte
vorm van omkoping? Op
deze en andere vragen zal
een speciale commissie,
die thans de corruptie on
derzoekt straks moeten
antwoorden. Onder leiding
van senator Gore zal zij
tot januari 1947 een onder
zoek instellen naar de om
koperij der senatoren. Ver
moedelijk zal het ene
schandaal het andere ver
oorzaken, zodat Amerika
dus wel een aardige ver
kiezingsstrijd tegemoet
gaat.
De verkiezingsactie kost
handen vol geld. Volgens
een globale schatting kost
het een Amerikaan onge
veer 400.000 dollar om zijn
zetel te kunnen bemachti
gen of te verdedigen, maar
de wet schrijft voor, dat
er voor de verkiezings
actie maar 25000 dollar
mag worden uitgegeven.
Waar halen de senatoien
het restant vandaan? Laten
ze zich daartoe maar om
kopen? Het „invloed uit
oefenen op senatoren" is
in de U.S.A. niet verboden.
Iedereen kan eens met zijn
senator gaan praten en
daarvan woidt een dusda
nig groot gebruik gemaakt,
dat tal van relaties van se
natoren zich als interme
diaire gevestigd hebben.
Wie wat wil bereiken is
vaak op deze .lobbying"
aangewezen. De wetgeving
doet overigens niets min
der dan de corruptie in de
hand werken, want het is
niemand verboden een se
nator een bijdrage te
schenken voor zijn verkie
zingsactie, mits het bedrag
maar niet groter is dan
5000 dollar. Ook de mede
directeur. de vrouw van de
baas en zijn kinderen mo
gen hun senator een zelfde
bedrag toestoppen. Maar
voor wat hoort wat. Soms
lijken deze bijdragen voor
het verkiezingsfonds heel
erg op onmiddellijke om
koperij. Waar ligt de grens
tussen het accepteren van
geld voor het verkiezings
fonds en het „verdedigen
van de belangen van zijn
kiezerskorps" enerzijds en
het accepteren van milde
giften in ruil voor politieke
iteun?
PIJNLIJK.
Toen de senaat kort ge
leden een wet kreeg te
behandelen, die de olie
maatschappijen zou vrij
stellen van de prijzencon-
trole op het lardgas een
voorstel, dat de oliemaat
schappijen vei arg goed
uitkwam kreeg de sena
tor Case bezoek van een
advocaat, die hem onhan
dig 5000 dollar bood, indien
Case de wet maar wilde
verdedigen.
De senator oordeelde te
recht, dat dit zuivere om
koperij was, omdat de ge
ver een eis stelde. Hij
weigerde dus het bedrag te
aanvaarden en bracht de
poging tot omkoping zelfs
in de publiciteit. Deze
kwestie, uiterst pijnlijk
voor de betreffende olie
maatschappij, die hiermee
in een slecht daglicht werd
gesteld bleek ook onaange
naam te zijn voor de se
naat.
Want hoevelen zitten er
op hun stoelen dank zij
vreemde giften voor het
verkiezingsfonds en wat
hebben ze moeten doen om
de gevers tevreden te stel
len? Eisenhower gaf een
voorbeeld: hoewel de se
naat de wet op de vrijstel
ling van de prijzencontróle
aannam drukte de presi
dent er onmiddellijk doel
bewust zijn veto op. Hij
formuleerde zijn houding:
„als gevolg van arrogante
praktijken, die de integri
teit van de wetgeving in
gevaar dreigen te bren
gen
De heren besloten ver
volgens met vrijwel alge
mene stemmen een uitge
breid onderzoek in te stel
len naar „ongepaste be
ïnvloeding van leden van
de senaat of leden van het
uitvoerend gezag door mid
del van verkiezingsbijdra-
gen, lobbying of andere
methoden.
Vier democraten en vier
republikeinen hebben zit
ting genomen in de com
missie en ongetwijfeld zul
len ze een nieuwe methode
nastreven, hetgeen ook wel
nodig is om te voorkomen,
dat de senatoren hun pres
tige verliezen met alle ge
volgen van dien.
wordt het beeld direct uitgezonden.
We zien dan ook, hoe elke camera (ze
rijden compleet op wagentje rond)
met dikke kabels verbonden is met
de controlekamer. Elke camera is
aangesloten op een monitor, waaraan
een beeldtechnicus gezeten is. Zijn er
dus drie camera's met de opname
bezig, dan zitten in de controlekamer
ook drie technici achter hun moni
tors. Daarop zien zij de opname van
drie kanten tegelijk. Er is altijd nog
een extra monitor, waarop het beeld
verschijnt, zoals het straks in uw
huiskamer te zien is.
Door een drukknopsysteem, kan
men een keus maken uit de diverse
camera's. Alles hangt hier af van
snel en accuraat werken. Ook de
cameraman heeft een zware taak.
Als hij b.v. zijn camera langer dan
tien seconden gericht laat op een
stilstaand voorwerp, dan brandt het
beeld in de foto-kathode van zijn
camera. Het duurt dar geruime tijd,
voor dit ingebrande beeld weer ver
dwijnt en de opnamebuis kan er
zelfs volkomen waardeloos door
worden.
FOEFJES
De beeldtechnicus kan allerlei foef
jes toepassen. Hij kan een opname bij
klaarlichte dag het effect geven van
een scene in de schemering, hij kan
de beelden in elkaar laten overvloeien
en hij kan er zelfs twee tegelijk op uw
I. 314, HULST j
Op 150 meter hoogte in de zendmast
wordt een straalontvanger gericht
op Bussum.
Het is van bijzondere betekenis over het tijdschema van de
Volkerakdam in het bijzonder en over de stemming in west-Bra
bant in het algemeen hier in Dagblad De Stem een paar stemmen
te kunnen doen horen van vooraanstaande personen, die als een
klankbodem dienende voor wat in west-Brabant leeft, ongetwij
feld ruime weerklank zullen vinden, vooreerst in de streek zelf,
maar ook op het Binnenhof, waar het Ministerie van Verkeer en
Waterstaat, Tweede en Eerste Kamer zetelen.
Eerst de algemene stemming, dan het tijdschema van de
Volkerakdam vormen hierbij de beide brandpunten. Het woord
is achtereenvolgens aan de dijkgraaf van het hoogheemraadschap
de Brabantse Bandijk en aan de burgemeester van Roosendaal en
Nispen. Over de stemming klonken geen juichtonen. De dijkgraaf
plaatste zijn hartekreet voorop; de burgemeester, behoedzaam
laverend langs de voorzittershamer, plaatste zijn weergave daar
van in de middenmoot.
lijke haven in Bergen op Zoom, de
treurige waterverbindingen van
Roosendaal en Breda met Rotter
dam, de droevige toestand van de
Mark boven en beneden Breda, de
gebrekkige verbinding met
Z eeuwsch-Vlaanderen, het steeds
uitblijven van de bedijking der
schoren onder Ossendrecht."
„Het zal u bekend zijn, dat
het westelijk gedeelte van ons va
derland meent te behoren tot de
vergeten gedeelten van ons vader
land en dat het tevens meent te
mogen denken, dat het dit toch niet
verdient. Het heeft het geluk ge
legen te zijn tussen twee haven
complexen van internationale be
tekenis, maar het ongeluk, dat deze
gescheiden zijn door de rijksgren
zen. Reeds een mensenleven lang
wordt de waterstaatkundige en
planologische ontwikkeling van dit
gebied door deze ongelukkige sa
menloop van omstandigheden prak
tisch stilgelegd. Het is overbodig op
deze vergadering hierop nader in te
gaan en ik meen te mogen volstaan
met enkele voorbeelden van deze
verwaarlozing te noemen: het ont
breken van een enigszins behoor-
Tfjisseur (m het midden) ziet
J' drie rechtse monitors de beel-
en °le de camera's opvangen. Het
door hem gekozen beeld verschijnt
op de linker monitor en wordt
uitgezonden.
De schrijver Dick Ouwendijk is in
de hedendaagse literatuur bijna een
verschijnsel op zichzelf. Zover ons be
kend, is hij vrijwel de enige katholie
ke auteur, die bij geen enkele „groep"
hoort en die desalniettemin zijn een
maal als jongeman genomen besluit
om van zijn pen te leven trouw is ge
bleven, In bijna dertig jaar tijd heeft
hij een aantal romans en essais het
licht doen zien, die om hun inhoud
ons ten tweede male noodzaken te
verklaren: Ouwendijk is in de letter
kundige wereld een éénling. Zijn
nieuwste boek „De vorst en zijn scha
duw" vormt daarop beslist geen uit
zondering. Hij vertelt van een gefan
taseerde revolutie, die men aan beide
zijden van het IJzeren Gordijn zo i
kunnen lokaliseren en die bovendien
net zo goed in de 18e als in de 23e
eeuw zou kunnen plaats hebben. Hij
ontwikkelt 'n soort politieke poppen
kast, waarbij afwisselend en om beur
ten de „hoge omes" onder de poppen
de rol van spullebaas krijgen toege
wezen, oftewel aan de touwtjes mogen
trekken. De boeken van Ouwendijk
zijn altijd wel op de een of andere
manier „belangrijk". Zo ook deze uit
gave van Lannoo, waarin hij het pro
bleem „macht" en „machtmisbruik"
haarscherp weet te ontleden en dat
bovendien in een vorm, die doet den
ken aan een detective-story van hoge
kwaliteit. Ook nu weer kan men zoals
altijd bij Dick Ouwendijk het predi
kaat lezenswaardig onbeschroomd
aan zijn boek meegeven. Toch staan
voor ons momenteel twee dingen vrij
wel vast:
1. Hij bereikt in deze roman niet de
hoogte van „Het geschonden gelaat";
2. Velen zullen met ons blijven uit
zien naar het meesterwerk, waartoe
deze begaafde schrijver in staat moet
worden geacht.
Er is veel waars in de bewering
van de Amerikaanse schrijver James
Flexncr, dat dc meeste Amerikanen
hun blik zo eenzijdig op de Europese
schilderkunst richten, dat zij er zich
nauwelijks van bewust zijn, dat er
ook een Amerikaanse schilderkunst
bestaat. In een boek „History of
american painting" bewijst hij overi
gens op bijzonder gelukkig wijze, dat
er niet alleen een belangwekkende
Amerikaanse schilderkunst bestaat
(vanaf de tweede helft van de 17e
eeuw), maar dat het zelfs voor de op
cultureel gebied verwende Europea
nen beslist een gemis is, dat men aan
deze kant van de oceaan niet reeds
veel eerder en in elk geval veel gron
diger met het werk van de Ameri
kaanse schilderkunst heeft kunnen en
willen kennismaken.
Wij prijzen ons daarom gelukkig,
dat bij de uitgever Service Flexners
boek in een zeer goede bewerking van
Willem Enzinck verscheen. De uitge
ver deelt wel zeer bescheiden mee,
dat dit boek naar zijn mening een
prettige en leesbare tijdpassering zal
zijn, wij voor ons zijn zo vrij te be
weren, dat dit eerste boek in de Ne
derlandse taal over de Amerikaanse
schilderkunst aanspraak mag maken
op een veel weidsere titel. Wij maken
er kennis met een groot aantal schil
ders, (ook in uitstekende reproduc
ties) en al die persoonlijke ontmoetin
gen te zamen leveren ons een boeiend
en zeer concreet beeld van de Ame
rikaanse culturele geschiedenis. Hier
wordt meer gegeven dan een panora
ma, een overzicht op verre afstand
dus, omdat wij telkens weer gecon
fronteerd worden met bijna geraffi
neerd ingelaste close ups, die ons een
rijk gevarieerd en zeer scherp om
lijnd beeld geven van land en volk,
waar de behandelde kunstenaars ten
slotte één geheel mee vormen. Wij
zijn ervan overtuigd, dat deze eerste
kennismaking met de Amerikaanse
schilderkunst ontelbaar velen naar
méér zal doen verlangen.
Vrijdagmorgen is op het erf van de
hofstede van de heer K. Dees in de
Willem Annapolder te Biezelinge een
hooischelf afgebrand. Aanvankelijk
liet deze brand zich nog al ernstig
aanzien, vooral omdat de hooischelf
zeer dicht bij de grote landbouw-
schuur stond. Gelukkig was de wind
hier vandaan en de brandweer van
Kapelie was zeer vlug op het ten-ein
van de brand aanwezig zodat de
schuur geen schade opliep. De ver
moedelijke oorzaak is dat kinderen
met vuur hebben gespeeld. De hooi
schelf brandde geheel uit.
Ook de burgemeester wond er geen
doekjes om;
„Wat ik ga zeggen, plaats ik tus
sen haakjes, doch ik cursiveer het
tevens. Het belang van west-Bra
bant eist een beslissing op korte
termijn omtrent de Westbrabantse
aangelegenheden, welke tot lieden
alle aan de kapstok van het Moer
dijkkanaal werden opgehangen en
die nu in rechtstreeks of zijdelings
verband met het Deltaplan komen
staan. Wij zijn bevreesd, dat deze
noodzakelijke werken nu, met
Moerdijkkanaal en al, opnieuw op
de lange baan zullen worden ge
schoven, doordat ze nu in het slop
van het Deltaplan zullen komen.
West-Brabant is verbitterd en
dat ligt toch eigenlijk niet in de
Brabantse aard dat er nog steeds
geen beslissing is genomen over
het Moerdijkkanaal., dat geen af
doende verbetering van de Bergen-
op-Zoomse haven, met de noodza
kelijk daaraan vastzittende verbin
ding te water via Roosendaal, de
Roosendaalsche en Steenbergsche
Vliet naar de Mark, is tot stand ge
komen. Eveneens stelt het ons te
leur, dat Rijksweg 17, die, zolang
de Zoomweg er niet is, (en dat zal
nog wel even duren) de afstand
tussen west-Brabant en Zeeland
enerzijds en Rotterdam anderzijds
met 10 a 12 km. zal verkorten en
die ook na aanleg van de Zoom
weg voor het steeds frequenter
wordende gemotoriseerde verkeer
van groot belang zal blijven, nog
niet is aangelegd, niettegenstaande
het feit, dat een deel van de voor
die aanleg benodigde gronden reeds
vóór de oorlog was aangekocht en
dat het aarden bed voor een ge
deelte reeds was aangelegd. Gaarne
zien wij een ontsluiting van de
uiterste noordwesthoek van Noord-
Brabant door aanleg van een goe
de weg. die na aanleg van de Zoom
weg die weg met de Moerdijkbrug
zou moeten verbonden. Verdere
dringende west-Brabantse aangele
genheden zijn de doorsteek tussen
Mark en Vliet, de verbetering van
de Rode Vaart en de Mark zelf en
last not least een afdoende verbe
tering van de waterafvoer en de
watervoorziening in west-Brabant".
De Desiderata
Over de Volkerakdam zei de bur
gemeester: „Onze desiderata, die ik
hierbij namens alle aanwezige en
niet aanwezige collegae van west-
Brabant naar voren breng, zijn: 1.
Een spoedige bouw van de dam door
het Voikerak en de aanleg van de
daardoor mogelijk geworden Zoom -
weg. Deze Zoomweg toch zal prachtig
medewerken aan de opheffing van 't
isolement van west-Brabant, een iso
lement, dat wel niet zo hinderlijk is
als dat van de Zeeuwse en van som
mige van de Zuidhollandse eilanden,
maar dat toch verhindert, dat de
reeds veel te lang bestaande achter
stand van west-Brabant, wordt inge
lopen en dat de grote potenties, die
west-Biabant in zich sluit, tot ont
wikkeling en ontplooiing komen. In
de Memorie van Toelichting tot het
ontwerp-Deltawet worden (op blz.
18, de 7e nieuwe alinea) argumenten
aangevoerd voor een spoedige aanleg
van de Volkerakdam, maar de daar
aan voorafgaande alinea derzelfde
bladzijde wijst op een aan de vlugge
afsluiting van het Volkerak verbon
den bezwaren, hierin bestaande, dat
het scheepvaartverkeer tussen Ant
werpen en Rotterdam, zolang het
Delta-pian nie is voltooid dus tij
delijk een derde sluis zal moeten
Dasseren. Dit argument mag o.i.
ook al zit er een internationale kant
aan niet zo zwaar wegen, omdat
de schutsluis in de dam ongetwijfeld
op de meest moderne wijze zal zijn
geoutilleerd en het oponthoud voor
de schepen, dus tot een minimum zal
worden beperkt. 2. Een tweede desi
deratum ten aanzien van de dam door
het Volkerak, is, dat deze zo noor
delijk mogelijk zal worden aangelegd.
Hierdoor zal een groter deel van wes
telijk Noordbrabant worden ontsloten
en zal een groter aantal van onze ge
meenten mede van deze weg nut heb
ben. Bovendien menen wij, dat bij een
meer noordelijke aanleg van de dam
er minder gelegenheid zal zijn tot ijs-
opeenhoping in de zak van het Helle
gat ten noorden van de dam."
De dijkgraaf deelde mede, dat het
hoogheemraadschap van de Brabantse
Bandijk het Deltaplan en het ontwerp
-Deltawet uitvoerig had besproken; 't
voornaamste „wat uit de discussie
is neergeslagen vatte de dijkgraaf sa
men in twee punten, waarvan het
tweede later en het eerste hier ter
zake is, n.l. „de plaats van de Volke
rakdam in het tijdschema van de
deltawerken."
„Het staat nu wel vast, dat het
enige grote werk dat voor westelijk
Noordbrabant sinds ongeveer 20 jaar
op het program van de rijkswater
staat voorkomt, ik bedoel rijksweg
17, ook weer voor onbepaalde tijd is
uitgesteld, en met de straks genoem
de en veel andere voor ons belang'
rijke zaken in onze overvolle ijskast
is geplaatst.
In plaats van rijksweg 17 is ons
thans een verbinding met Rotterdam
via de Volkerakdam en Tiengemeten
in het vooruitzicht gesteld. Wanneer
binnen ongeveer tien jaar dit plan
werkelijkheid zou worden, zouden wij
ons met het afvoeren van no. 17 van
de rangorde der rijksautowegen kun
nen verenigen, en de twintig jaren,
die dit nummer, zonder uitzicht op
uitvoering, op die lijst als figurant
heeft gespeeld, willen vergeten. Maar
men zal het ons hier in de residentie
natuurlijk niet euvel duiden, wan
neer we wat kopschuw blijken in
west-Brabant, als het gaat over het
tempo van rijkswerken in het gebied
tussen Rotterdam en Antwerpen.
Van alle deltawerken lijkt ons
juist de Volkerakdam de pijnlijkste
plek van de Nederlands-Belgische
wrijfviakken. De memorie van toe
lichting van het ontwerp-Deltawet
heeft ons niet rustiger gemaakt. Daar
in wordt weliswaar enerzijds het gro
te nut van een spoedige aanleg van
deze dam uiteengezet, maar ander
zijds worden de bezwaren daartegen
onverwacht breed uitgemeten. Vindt
men het vreemd, dat wc de deur van
de ijskast weer vrezen te zien open
gaan?"
Slotopmerkingen
Bij deze uiteenzettingen sloot zich
de secretaris van de Kamer van
Koophandel in west-Brabant, die
schrijver dezes tot zijn spijt niet meer
aan zijn jas heeft kunnen trekken, in
hoofdzaak aan, zodat bestuur, water
schap en koophandel zich in dezelfde
geest hebben geuit. En om nu het
klaverblad tot een klavertje vier te
maken men zegt, dat het geluk
aanbrengt moge ook mijnheer Luc-
tor, zoals de dijkgraaf hem noemde,
ook nog het een en ander in het
midden brengen.
Het is verdrietig en zeer teleur
stellend, als van de uitvoering van
een zo lang verbeide weg maar niets
komt, te weten, dat met de uitvoering
elders van het laatste Rijkswegenplan
van 1948, waarop men uiteraard ook
weer voorkomt, elders in snel tempo
wordt voortgegaan, zodat de lengte
van de Nederlandse planwegen de
13.000 km reeds overtreft en dat lut
tele aantal kilometers voor Noord
west-Brabant maar niet tot stand kan
komen, ofschoon het met Moerdijk
kanaal of Deltaplan bijzonder weinig
te maken kan hebben. En had het er
op een of ander ondergeschikt punt
wel mee te maken, dan zou dat nog
geen reden zijn tot uitstel. Het rond
lopen met allerlei grote plannen is
geen verontschuldiging om een naast-
bijliggende plicht te verzuimen.
Er is een verschilpunt tussen bei
de sprekers en dat is gelukkig; 't
is altijd verdacht, als twee Neder
landers het tot de laatste kruimel
met elkaar eens zijn.
De dijkgraaf, ais zovelen in west-
Brabant bezorgd er over, ja gewend
niets te krijgen, heeft zijn verlangen
zoveel mogelijk getemperd. Daarom
liet hij het én - én maar achterwege
en zich tot het óf - óf beperkend, kiest
hij uiteraard de Zoomse weg en niet
weg no. 17. Zijn Brabantse gulle
aard doet hem een streep halen door
de teleurstelling over het uitblijven
van no. 17.
De burgemeester houdt het op het
én - én; beide wegen zijn nodig en
beide moeten er komen.
Het antwoord
Het antwoord van Ir. Maris was,
dat de zaak van het Volkerak in een
„nare impasse" was geraakt. Die
woorden stemmen niet bepaald tot
vreugde en voldoening, meer tot
vrees dan tot hoop; men denkt daar
bij aan een doodlopend slop, aan een
vastgelopen-zijn. Er kwam aan de
zaak heel wat te pas: veel metingen,
berekeningen en modelonderzoek.
Maar het was toch vooral het inter
nationaal overleg, dat de moeilijkhe
den veroorzaakte. De spreker hoopte,
dat een beslissing over het Moerdijk
plan niet meer „zo gek lang" op zich
zou laten wachten en als hij mocht
afgaan op de couranten, dan zou het
wel meevallen. Maar de vrees, dat de
Volkerakdam wel eens het sluitstuk
kon zijn, zo gelijk met de afdamming
van de Ooster-Schelde, nam hij niet
weg.
Waarom zo somber? Menige im
passe is zeer wel op te lossen al
leen moet men er menigmaal wat
voor over hebben.
Als de Volkerakdam eerst
aan de beurt komt tegelijk met
de Ooster-Schelde, dan kan de
Regering west-Brabant daarop
niet laten wachten. Als er nog
zich eindeloos voortslepende
onderhandelingen, telkens ge
volgd door nog langduriger
onderbrekingen nodig zijn, dan
kan de Regering west-Brabant
niet langer laten wachten. Er
is dan een andere oplossing.
De Moerdijkbrug
De Moerdijkbrug, 1352 m lang met
14 overspanningen kwam 84 jaar ge
leden gereed, de bouw had toen vijf
jaar geduurd. Een langere brug zou
nu in dezelfde tijd gereed kunnen
komen. Maar op de tijdgenoten maak
te die brug en dat doet zij nog
een grote indruk. Het is wel gebeurd,
dat buitenlanders, nadat zij de brug
waren gepasseerd, aan de noodrem
trokken, omdat zij die ongelofelijk
lange brug toch nog wel eens even
op hun gemak wilden bekijken. De
navolgers van zulke vrijmoedige toe
risten kunnen nu beter bij de straat
van Messina dan bij het Hollands
Diep terecht, al moeten we in een
spoortrein zulke buitensporigheden
wel afraden. Van de teen van Italië
naar het eiland Sicilië komt over de
Straat van Messina een brug van 3300
meter met een driedubbele overspan
ning tussen de twee torens van
1524 meter en twee zijoverspanningen
van 732 m, samen 2988 m. Het wordt
een brug met een onderste verdie
ping voor treinverkeer en de bovenste
voor personenverkeer. De Volkerak-
brug zou van een dergelijke soort
kunnen zijn, een iets mindere lengte
is voldoende.
Zuinigheid met 's lands gelden is
uitstekend, maar het werkelijk no
dige kan er in Nederland zijn.
Ir. Maris heeft onlangs de kosten
van het Deltaplan ,in totaal 2400 mil
joen of 100 miljoen per jaar, eens ver
geleken met verschillende andere
posten. Die 2400 miljoen zjjn 2.5 pet.
van het nationaal vermogen; die 100
miljoen per jaar zijn 0.4 percent van
het nationaal inkomen; 3.6 percent
van de jaarlijkse investeringen; 7.5
pereent van de jaarlijkse defensie
uitgaven en 11 percent van de jaar
lijkse woningbouw. De leidende ge
dachte bij het geven van deze cijfers
zal wei geweest zijn: het kan er wel
af.
Inderdaad, het noodzakelijke kan
er in Nederland af. Maar geef het
zuidwesten van het land dan ook de
middelen om vooruit te komen,
waarnaar het reeds zo lang heeft uit
gezien.
Luctor.