E n Televisie is de luxe doehter van de film en de radio Kapstok of ijskast voor west-Brabant >A s Worden de Amerikaanse senatoren omgekocht of niet? Er is wel geld voor wat noodzakelijk is lEN OP PAARD Tekenende stemmen over urgente problemen MENDEN Gezichtsbedrog bereikt hier het stadium van de volmaaktheid Het beeld reist in punten en strepen door de lucht 10 naf t 33 K uur j"an Wattingen |:h concertorgel 11 DAGBLAD DE STEM VAN ZATERDAG 31 MAART 1956 11 verteren Een elektronenstraal zwiept a het beeld voor ogen Zelfbouw nog niet aantrekkelijk België - Nederland niet op T.Y. Washington ruikt schandaal Vergeten gedeelte BOEKENPLANK De vorst en zijn schaduw Amerikaanse schilderkunst Hooischelf afgebrand te Biezelinge tt 3EEK tS CAPY TIELAND vrolijkheid lostuums ITANNIA" Vlissingen I 8 uur Ing inbegrepen vanaf dinsdag de kassa van ING iO uur, in DE larkt 26, Goes, in, Magdalena- boekhandel D. 329. 'LAATSEN ;iZOEN I IJS. - Geser- lupe met aard- nptie-ijs 10 ct., -I op bestelling gebouwd aarden. Te be- >ifiiet, Houten niet erg begrepen wordt. De televisie- dienst van de KRO heeft, met het oog op dit onbegrepen-zijn, 'n boekje het licht doen zien, dat handelt over het hoe en waarom van het geheimzin nige, nieuwe medium. Met dit boekje bij de hand, zullen wij trachten wat meer te begrijpen van de toverdoos met het bólle oog. We moeten dan even wennen aan het idee, dat bij wijze van spreken, zelfs het noemen van 't woord „televisie", al geld kost. Een programma van een uur tijd, kost bijv. (en dit is een schatting aan de lage kant!) zo'n 2500 gul den. In het jaar 1954, toen de NTS in de Iedere dag verschijnen er wel ergens in de stad of het dorp waar U woont televisie-an tennes op de daken, ten bewijze dat de jongste dochter van de film en de radio, populair aan het wor den is. Het is een luxe vrouw, deze televisie, die met de meeste vertegenwoordigsters van haar klasse ge meen heeft, dat ze Voor Nederland is de televisie nog echt een luxe en begrijpelijk is het, dat er vooral gestreefd wordt naar een zodanige kostenverlaging, dat de TV gemeengoed kan worden. Door de komst van de zogenaamde streekontvan- ger (die gericht is op één station) zijn wij enkele schreden op de goede weg en wie weet wat men nog voor ons zal bereiken door technische vereenvou digingen (denk eens aan de transistors, de miniatuur-radiobuizen) en ratio nele fabricage van de apparaten. In Amerika heeft de zelfbouw van televisie toestellen een enorme vlucht genomen. Wie weet welke mogelijkheden dit voor ons nog inhoudt? buis begint af te tasten. Ook deze heeft een emulsie van "ichtgevoelige cellen. Deze lichten op, wanneer de electronenstraal in de opname-came ra zijn werk doet en laten u precies zien, wat de lens en het mozaiek van de opnamecamera „zagen". De straal flitst zo snel langs de celletjes op de beeldbuisdat uw oog (dat betrekkelijk traag rea geert) niet merkt, dat elk beeld eigenlijk bestaat uit kleine puntjes, zoals een plaatje in de krantmet dit verschil, dat nimmer alle pun tjes tegelijk oplichten. Het oog wordt dus wel grondig gefopt. IN DE STUDIO kinderschoenen begon te wandelen, slokte de televisie in ons land maar eventjes bijna f 3.5 miljoen op. En dit is dan nog alleen maar bekeken in Lo- pik. Aan de andere kant (dus die van de luisteraar) zijn even eens miljoenen geïn vesteerd in de kost bare toestellen, an tennes en kijkgeld. De fabrieken van televisie-appara ten schijnen niet bijster geporteerd te zijn voor deze zelfbouw. Het is nog maar de vraag of dit de televisie zélf tot voordeel strekt. Menigmaal ontdekte de radio-amateur schakelin gen en constructies, die wezenlijke verbeteringen waren, vooral met het oog op de kostprijs. Op het ogenblik is het zo, dat 'n zelfgebouwd televisie toestel praktisch even duur is als een toestel, dat men kant en klaar koopt. De prijzen van de onderdelen doen de amateur duizelen. WEERKAATSING Wat is nu eigenlijk „televisie"? De lezer weet, dat elk object lichttrillin gen weerkaatst. De meesten uwer zullen ook wel hebben gehoord van de foto-elektrische cel. Wanneer deze cel door een lichtstraal geraakt wordt, wekt hij een zeer lage elek trische stroom op. Leidt men deze stroom naar een lampje, dan zal dit oplichten, wanneer de stroom maar voldoende wordt versterkt. Stelt u zich nu eens voor, dat u een grote plaat hebt, die geheel bezet is met foto-elektrische cellen. Aan elke fotocel is een draadje bevestigd, dat correspondeert met een dergelijke plaat, die geheel bezet is met lamp- es. Richt u de eerste plaat op een Jepaald object, dan vangen de foto cellen de uitgezonden lichttrillingen op en leveren kleine stroompjes die de corresponderende lampjes doen op gloeien. Natuurlijk is dit geen praktische op lossing, maar we zijn nu toch op het spoor van de televisie, zoals die in werkelijkheid werkt. We gaan dan kennis maken met de iconoscoop. Dit is een merkwaardige gevormde gla zen buis, die geheel luchtledig is ge maakt. in deze buis bevindt zich een langwerpig plaatje, dat men het „mo zaiek" noemt. Dit plaatje is geheel bezet met enkele honderdduizenden korrels van een lichtgevoelige stof. Elke korrel is geïsoleerd. Evenwijdig aan het mozaiek bevindt zich een stel sel van lenzen, waardoor een wille keurig beeld binnenvalt. De lichttril lingen vallen door de lenzen op het mozaiek en laden daar overeen komstig hun sterkte de celletjes meer of minder sterk. ONTLEDING Op het mozaiek hebben we dus een elektronisch beel verkregen, gelijk aan het beeld voor de lens. Dit beeld moet nu ontleed worden, precies zo als u van een bedrukte pagina de ge drukte tekst letter voor letter moet lezen, om hetgeen er staat in u op te lemen. In de iconoscoop gebeurt het zelfde, maar daar is „de lezer", een ragfijne electronenstraal, die in een enorme vaart de mozaiekplaat aftast. In één seconde zwiept de electronen straal 25 maal langs alle celletjes op de mozaiekplaat. Elk celletje of korreltje op het mo zaïek wordt door de electronenstraal geraakt, waarna het „ontladen" wordt. Dit verwekt dus kleine span- ninkjes, punt voor punt en lijn voor i'ijn. De iconoscoop is de opnamebuis van de camera. In het televisietoestel bij u thuis, gebeurt precies het om gekeerde. De spanninkjes (alles heel eenvoudig voorgesteld) worden door de antenne op uw dak opgevangen en naar het toestel geleid, waar pre es zo'n electronenstraal de beeld- De camera's, die gebruikt worden zijn technisch bijna volmaakt. Men heeft er bij, die zelfs geschikt zijn voor opnamen bij kaarslicht. We gaan nu een kijkje nemen in de studio. Zo op het eerste gezicht, zou den we denken in een filmstudio te zijn. Alleen is er dit wezenlijke ver schil, dat men in de filmstudio het opgenomen beeld „bewaart" op de de filmband. In de televisie-studio beeldscherm laten verschijnen. Maar hij kan nog meer. Desgewenst kan hij stukken film inlassen. Daarvoor is een ingewikkeld apparaat voorhanden, dat het midden houdt tussen een pro jectie-toestel in de bioscoop en een televisie-opnamecamera. De film loopt door het apparaat en beeldje voor beeldje wordt met de bekende super-snelheid door de electronen straal afgelast. Alle beeldpunten ko men achter elkaar als kleine stroompjes in de kabel terecht en te kenen het beeld op de gebruikelijke manier op de monitors af. Een ander kostbaar en ingenieus apparaat is de „beeldvertaler". De NTS gebruikt het systeem van 625 lijnen. We moeten hierbij even te rugdenken aan het mozaïek in de opnamecamera, dat we vergeleken met de bladzijde uit een boek. Wel nu, de Nederlandse mozaïek-pagina heeft 625 regels. De Franse echter, heeft 819 lijnen. Door beeldvertaling heeft de Eurovisie zo'n zegetocht kunnen maken. Opnamen, recht streeks uit Rome, Schotland of Spanje zijn nu op de Nederlandse televisie te zien en omgekeerd. Er zou een apart artikel te schrij ven zijn over de wijze waarop het signaal, dat de electronenstraal in uw TV-toestel commandeert, door de lucht reist. Men heeft hiervoor ge bruik gemaakt van „straalzenders" „ESTAFETTE' We moeten hier onwillekeurig den ken aan een estafette. Wanneer b.v. de reportagewagen van de NTS op pad is, dan wordt op een hooggelegen punt een straalzender geplaatst. In Lopik wordt tegelijkertijd een kom vormige antenne gericht op het punt waar de antenne van de reportage wagen staat te zenden. De kom vangt het signaal op, het wordt naar een zendgebouwtje gevoerd, gecontroleerd en ingeplant op de draaggolf, die dan weer van het topje van de Lopikse zendmast wordt uitgezonden en bij u thuis het beeld doet verschijnen. Hoe wonderlijk dit alles is, beseft men wel als men weet dat er tussen het moment van opname en weergave praktisch geen tijdverschil is. Nog veel zou er te vertellen zjjn over de televisie, haar toepassings mogelijkheden, haar toekomst en nog veel meer, want langs die 625 lijnen wordt er in ons huiselijk leven een ware revolutie teweeggebracht. Pas over enkele jaren kan misschien de vraag worden beantwoord, of die re volutie, voorzover zij zich in Neder land gaat voltrekken, een zegen of een vloek zal zijn geweest. De Belgische voetbalbond heeft, tot teleurstelling van duizenden T.V.-kij- kers, geen toestemming verleend voor een televisie-uitzending van de voet balwedstrijd België'Nederland, die op zondag 8 april a.s. in Antwerpen zal worden gespeeld. leder een kan eens praten Worden de Amerikaanse senatoren min of meer re gelmatig omgekocht om de belangen van grote indus trieën te verdedigen? Is het aannemen van fondsen voor e verkiezingspropa ganda ook een verkapte vorm van omkoping? Op deze en andere vragen zal een speciale commissie, die thans de corruptie on derzoekt straks moeten antwoorden. Onder leiding van senator Gore zal zij tot januari 1947 een onder zoek instellen naar de om koperij der senatoren. Ver moedelijk zal het ene schandaal het andere ver oorzaken, zodat Amerika dus wel een aardige ver kiezingsstrijd tegemoet gaat. De verkiezingsactie kost handen vol geld. Volgens een globale schatting kost het een Amerikaan onge veer 400.000 dollar om zijn zetel te kunnen bemachti gen of te verdedigen, maar de wet schrijft voor, dat er voor de verkiezings actie maar 25000 dollar mag worden uitgegeven. Waar halen de senatoien het restant vandaan? Laten ze zich daartoe maar om kopen? Het „invloed uit oefenen op senatoren" is in de U.S.A. niet verboden. Iedereen kan eens met zijn senator gaan praten en daarvan woidt een dusda nig groot gebruik gemaakt, dat tal van relaties van se natoren zich als interme diaire gevestigd hebben. Wie wat wil bereiken is vaak op deze .lobbying" aangewezen. De wetgeving doet overigens niets min der dan de corruptie in de hand werken, want het is niemand verboden een se nator een bijdrage te schenken voor zijn verkie zingsactie, mits het bedrag maar niet groter is dan 5000 dollar. Ook de mede directeur. de vrouw van de baas en zijn kinderen mo gen hun senator een zelfde bedrag toestoppen. Maar voor wat hoort wat. Soms lijken deze bijdragen voor het verkiezingsfonds heel erg op onmiddellijke om koperij. Waar ligt de grens tussen het accepteren van geld voor het verkiezings fonds en het „verdedigen van de belangen van zijn kiezerskorps" enerzijds en het accepteren van milde giften in ruil voor politieke iteun? PIJNLIJK. Toen de senaat kort ge leden een wet kreeg te behandelen, die de olie maatschappijen zou vrij stellen van de prijzencon- trole op het lardgas een voorstel, dat de oliemaat schappijen vei arg goed uitkwam kreeg de sena tor Case bezoek van een advocaat, die hem onhan dig 5000 dollar bood, indien Case de wet maar wilde verdedigen. De senator oordeelde te recht, dat dit zuivere om koperij was, omdat de ge ver een eis stelde. Hij weigerde dus het bedrag te aanvaarden en bracht de poging tot omkoping zelfs in de publiciteit. Deze kwestie, uiterst pijnlijk voor de betreffende olie maatschappij, die hiermee in een slecht daglicht werd gesteld bleek ook onaange naam te zijn voor de se naat. Want hoevelen zitten er op hun stoelen dank zij vreemde giften voor het verkiezingsfonds en wat hebben ze moeten doen om de gevers tevreden te stel len? Eisenhower gaf een voorbeeld: hoewel de se naat de wet op de vrijstel ling van de prijzencontróle aannam drukte de presi dent er onmiddellijk doel bewust zijn veto op. Hij formuleerde zijn houding: „als gevolg van arrogante praktijken, die de integri teit van de wetgeving in gevaar dreigen te bren gen De heren besloten ver volgens met vrijwel alge mene stemmen een uitge breid onderzoek in te stel len naar „ongepaste be ïnvloeding van leden van de senaat of leden van het uitvoerend gezag door mid del van verkiezingsbijdra- gen, lobbying of andere methoden. Vier democraten en vier republikeinen hebben zit ting genomen in de com missie en ongetwijfeld zul len ze een nieuwe methode nastreven, hetgeen ook wel nodig is om te voorkomen, dat de senatoren hun pres tige verliezen met alle ge volgen van dien. wordt het beeld direct uitgezonden. We zien dan ook, hoe elke camera (ze rijden compleet op wagentje rond) met dikke kabels verbonden is met de controlekamer. Elke camera is aangesloten op een monitor, waaraan een beeldtechnicus gezeten is. Zijn er dus drie camera's met de opname bezig, dan zitten in de controlekamer ook drie technici achter hun moni tors. Daarop zien zij de opname van drie kanten tegelijk. Er is altijd nog een extra monitor, waarop het beeld verschijnt, zoals het straks in uw huiskamer te zien is. Door een drukknopsysteem, kan men een keus maken uit de diverse camera's. Alles hangt hier af van snel en accuraat werken. Ook de cameraman heeft een zware taak. Als hij b.v. zijn camera langer dan tien seconden gericht laat op een stilstaand voorwerp, dan brandt het beeld in de foto-kathode van zijn camera. Het duurt dar geruime tijd, voor dit ingebrande beeld weer ver dwijnt en de opnamebuis kan er zelfs volkomen waardeloos door worden. FOEFJES De beeldtechnicus kan allerlei foef jes toepassen. Hij kan een opname bij klaarlichte dag het effect geven van een scene in de schemering, hij kan de beelden in elkaar laten overvloeien en hij kan er zelfs twee tegelijk op uw I. 314, HULST j Op 150 meter hoogte in de zendmast wordt een straalontvanger gericht op Bussum. Het is van bijzondere betekenis over het tijdschema van de Volkerakdam in het bijzonder en over de stemming in west-Bra bant in het algemeen hier in Dagblad De Stem een paar stemmen te kunnen doen horen van vooraanstaande personen, die als een klankbodem dienende voor wat in west-Brabant leeft, ongetwij feld ruime weerklank zullen vinden, vooreerst in de streek zelf, maar ook op het Binnenhof, waar het Ministerie van Verkeer en Waterstaat, Tweede en Eerste Kamer zetelen. Eerst de algemene stemming, dan het tijdschema van de Volkerakdam vormen hierbij de beide brandpunten. Het woord is achtereenvolgens aan de dijkgraaf van het hoogheemraadschap de Brabantse Bandijk en aan de burgemeester van Roosendaal en Nispen. Over de stemming klonken geen juichtonen. De dijkgraaf plaatste zijn hartekreet voorop; de burgemeester, behoedzaam laverend langs de voorzittershamer, plaatste zijn weergave daar van in de middenmoot. lijke haven in Bergen op Zoom, de treurige waterverbindingen van Roosendaal en Breda met Rotter dam, de droevige toestand van de Mark boven en beneden Breda, de gebrekkige verbinding met Z eeuwsch-Vlaanderen, het steeds uitblijven van de bedijking der schoren onder Ossendrecht." „Het zal u bekend zijn, dat het westelijk gedeelte van ons va derland meent te behoren tot de vergeten gedeelten van ons vader land en dat het tevens meent te mogen denken, dat het dit toch niet verdient. Het heeft het geluk ge legen te zijn tussen twee haven complexen van internationale be tekenis, maar het ongeluk, dat deze gescheiden zijn door de rijksgren zen. Reeds een mensenleven lang wordt de waterstaatkundige en planologische ontwikkeling van dit gebied door deze ongelukkige sa menloop van omstandigheden prak tisch stilgelegd. Het is overbodig op deze vergadering hierop nader in te gaan en ik meen te mogen volstaan met enkele voorbeelden van deze verwaarlozing te noemen: het ont breken van een enigszins behoor- Tfjisseur (m het midden) ziet J' drie rechtse monitors de beel- en °le de camera's opvangen. Het door hem gekozen beeld verschijnt op de linker monitor en wordt uitgezonden. De schrijver Dick Ouwendijk is in de hedendaagse literatuur bijna een verschijnsel op zichzelf. Zover ons be kend, is hij vrijwel de enige katholie ke auteur, die bij geen enkele „groep" hoort en die desalniettemin zijn een maal als jongeman genomen besluit om van zijn pen te leven trouw is ge bleven, In bijna dertig jaar tijd heeft hij een aantal romans en essais het licht doen zien, die om hun inhoud ons ten tweede male noodzaken te verklaren: Ouwendijk is in de letter kundige wereld een éénling. Zijn nieuwste boek „De vorst en zijn scha duw" vormt daarop beslist geen uit zondering. Hij vertelt van een gefan taseerde revolutie, die men aan beide zijden van het IJzeren Gordijn zo i kunnen lokaliseren en die bovendien net zo goed in de 18e als in de 23e eeuw zou kunnen plaats hebben. Hij ontwikkelt 'n soort politieke poppen kast, waarbij afwisselend en om beur ten de „hoge omes" onder de poppen de rol van spullebaas krijgen toege wezen, oftewel aan de touwtjes mogen trekken. De boeken van Ouwendijk zijn altijd wel op de een of andere manier „belangrijk". Zo ook deze uit gave van Lannoo, waarin hij het pro bleem „macht" en „machtmisbruik" haarscherp weet te ontleden en dat bovendien in een vorm, die doet den ken aan een detective-story van hoge kwaliteit. Ook nu weer kan men zoals altijd bij Dick Ouwendijk het predi kaat lezenswaardig onbeschroomd aan zijn boek meegeven. Toch staan voor ons momenteel twee dingen vrij wel vast: 1. Hij bereikt in deze roman niet de hoogte van „Het geschonden gelaat"; 2. Velen zullen met ons blijven uit zien naar het meesterwerk, waartoe deze begaafde schrijver in staat moet worden geacht. Er is veel waars in de bewering van de Amerikaanse schrijver James Flexncr, dat dc meeste Amerikanen hun blik zo eenzijdig op de Europese schilderkunst richten, dat zij er zich nauwelijks van bewust zijn, dat er ook een Amerikaanse schilderkunst bestaat. In een boek „History of american painting" bewijst hij overi gens op bijzonder gelukkig wijze, dat er niet alleen een belangwekkende Amerikaanse schilderkunst bestaat (vanaf de tweede helft van de 17e eeuw), maar dat het zelfs voor de op cultureel gebied verwende Europea nen beslist een gemis is, dat men aan deze kant van de oceaan niet reeds veel eerder en in elk geval veel gron diger met het werk van de Ameri kaanse schilderkunst heeft kunnen en willen kennismaken. Wij prijzen ons daarom gelukkig, dat bij de uitgever Service Flexners boek in een zeer goede bewerking van Willem Enzinck verscheen. De uitge ver deelt wel zeer bescheiden mee, dat dit boek naar zijn mening een prettige en leesbare tijdpassering zal zijn, wij voor ons zijn zo vrij te be weren, dat dit eerste boek in de Ne derlandse taal over de Amerikaanse schilderkunst aanspraak mag maken op een veel weidsere titel. Wij maken er kennis met een groot aantal schil ders, (ook in uitstekende reproduc ties) en al die persoonlijke ontmoetin gen te zamen leveren ons een boeiend en zeer concreet beeld van de Ame rikaanse culturele geschiedenis. Hier wordt meer gegeven dan een panora ma, een overzicht op verre afstand dus, omdat wij telkens weer gecon fronteerd worden met bijna geraffi neerd ingelaste close ups, die ons een rijk gevarieerd en zeer scherp om lijnd beeld geven van land en volk, waar de behandelde kunstenaars ten slotte één geheel mee vormen. Wij zijn ervan overtuigd, dat deze eerste kennismaking met de Amerikaanse schilderkunst ontelbaar velen naar méér zal doen verlangen. Vrijdagmorgen is op het erf van de hofstede van de heer K. Dees in de Willem Annapolder te Biezelinge een hooischelf afgebrand. Aanvankelijk liet deze brand zich nog al ernstig aanzien, vooral omdat de hooischelf zeer dicht bij de grote landbouw- schuur stond. Gelukkig was de wind hier vandaan en de brandweer van Kapelie was zeer vlug op het ten-ein van de brand aanwezig zodat de schuur geen schade opliep. De ver moedelijke oorzaak is dat kinderen met vuur hebben gespeeld. De hooi schelf brandde geheel uit. Ook de burgemeester wond er geen doekjes om; „Wat ik ga zeggen, plaats ik tus sen haakjes, doch ik cursiveer het tevens. Het belang van west-Bra bant eist een beslissing op korte termijn omtrent de Westbrabantse aangelegenheden, welke tot lieden alle aan de kapstok van het Moer dijkkanaal werden opgehangen en die nu in rechtstreeks of zijdelings verband met het Deltaplan komen staan. Wij zijn bevreesd, dat deze noodzakelijke werken nu, met Moerdijkkanaal en al, opnieuw op de lange baan zullen worden ge schoven, doordat ze nu in het slop van het Deltaplan zullen komen. West-Brabant is verbitterd en dat ligt toch eigenlijk niet in de Brabantse aard dat er nog steeds geen beslissing is genomen over het Moerdijkkanaal., dat geen af doende verbetering van de Bergen- op-Zoomse haven, met de noodza kelijk daaraan vastzittende verbin ding te water via Roosendaal, de Roosendaalsche en Steenbergsche Vliet naar de Mark, is tot stand ge komen. Eveneens stelt het ons te leur, dat Rijksweg 17, die, zolang de Zoomweg er niet is, (en dat zal nog wel even duren) de afstand tussen west-Brabant en Zeeland enerzijds en Rotterdam anderzijds met 10 a 12 km. zal verkorten en die ook na aanleg van de Zoom weg voor het steeds frequenter wordende gemotoriseerde verkeer van groot belang zal blijven, nog niet is aangelegd, niettegenstaande het feit, dat een deel van de voor die aanleg benodigde gronden reeds vóór de oorlog was aangekocht en dat het aarden bed voor een ge deelte reeds was aangelegd. Gaarne zien wij een ontsluiting van de uiterste noordwesthoek van Noord- Brabant door aanleg van een goe de weg. die na aanleg van de Zoom weg die weg met de Moerdijkbrug zou moeten verbonden. Verdere dringende west-Brabantse aangele genheden zijn de doorsteek tussen Mark en Vliet, de verbetering van de Rode Vaart en de Mark zelf en last not least een afdoende verbe tering van de waterafvoer en de watervoorziening in west-Brabant". De Desiderata Over de Volkerakdam zei de bur gemeester: „Onze desiderata, die ik hierbij namens alle aanwezige en niet aanwezige collegae van west- Brabant naar voren breng, zijn: 1. Een spoedige bouw van de dam door het Voikerak en de aanleg van de daardoor mogelijk geworden Zoom - weg. Deze Zoomweg toch zal prachtig medewerken aan de opheffing van 't isolement van west-Brabant, een iso lement, dat wel niet zo hinderlijk is als dat van de Zeeuwse en van som mige van de Zuidhollandse eilanden, maar dat toch verhindert, dat de reeds veel te lang bestaande achter stand van west-Brabant, wordt inge lopen en dat de grote potenties, die west-Biabant in zich sluit, tot ont wikkeling en ontplooiing komen. In de Memorie van Toelichting tot het ontwerp-Deltawet worden (op blz. 18, de 7e nieuwe alinea) argumenten aangevoerd voor een spoedige aanleg van de Volkerakdam, maar de daar aan voorafgaande alinea derzelfde bladzijde wijst op een aan de vlugge afsluiting van het Volkerak verbon den bezwaren, hierin bestaande, dat het scheepvaartverkeer tussen Ant werpen en Rotterdam, zolang het Delta-pian nie is voltooid dus tij delijk een derde sluis zal moeten Dasseren. Dit argument mag o.i. ook al zit er een internationale kant aan niet zo zwaar wegen, omdat de schutsluis in de dam ongetwijfeld op de meest moderne wijze zal zijn geoutilleerd en het oponthoud voor de schepen, dus tot een minimum zal worden beperkt. 2. Een tweede desi deratum ten aanzien van de dam door het Volkerak, is, dat deze zo noor delijk mogelijk zal worden aangelegd. Hierdoor zal een groter deel van wes telijk Noordbrabant worden ontsloten en zal een groter aantal van onze ge meenten mede van deze weg nut heb ben. Bovendien menen wij, dat bij een meer noordelijke aanleg van de dam er minder gelegenheid zal zijn tot ijs- opeenhoping in de zak van het Helle gat ten noorden van de dam." De dijkgraaf deelde mede, dat het hoogheemraadschap van de Brabantse Bandijk het Deltaplan en het ontwerp -Deltawet uitvoerig had besproken; 't voornaamste „wat uit de discussie is neergeslagen vatte de dijkgraaf sa men in twee punten, waarvan het tweede later en het eerste hier ter zake is, n.l. „de plaats van de Volke rakdam in het tijdschema van de deltawerken." „Het staat nu wel vast, dat het enige grote werk dat voor westelijk Noordbrabant sinds ongeveer 20 jaar op het program van de rijkswater staat voorkomt, ik bedoel rijksweg 17, ook weer voor onbepaalde tijd is uitgesteld, en met de straks genoem de en veel andere voor ons belang' rijke zaken in onze overvolle ijskast is geplaatst. In plaats van rijksweg 17 is ons thans een verbinding met Rotterdam via de Volkerakdam en Tiengemeten in het vooruitzicht gesteld. Wanneer binnen ongeveer tien jaar dit plan werkelijkheid zou worden, zouden wij ons met het afvoeren van no. 17 van de rangorde der rijksautowegen kun nen verenigen, en de twintig jaren, die dit nummer, zonder uitzicht op uitvoering, op die lijst als figurant heeft gespeeld, willen vergeten. Maar men zal het ons hier in de residentie natuurlijk niet euvel duiden, wan neer we wat kopschuw blijken in west-Brabant, als het gaat over het tempo van rijkswerken in het gebied tussen Rotterdam en Antwerpen. Van alle deltawerken lijkt ons juist de Volkerakdam de pijnlijkste plek van de Nederlands-Belgische wrijfviakken. De memorie van toe lichting van het ontwerp-Deltawet heeft ons niet rustiger gemaakt. Daar in wordt weliswaar enerzijds het gro te nut van een spoedige aanleg van deze dam uiteengezet, maar ander zijds worden de bezwaren daartegen onverwacht breed uitgemeten. Vindt men het vreemd, dat wc de deur van de ijskast weer vrezen te zien open gaan?" Slotopmerkingen Bij deze uiteenzettingen sloot zich de secretaris van de Kamer van Koophandel in west-Brabant, die schrijver dezes tot zijn spijt niet meer aan zijn jas heeft kunnen trekken, in hoofdzaak aan, zodat bestuur, water schap en koophandel zich in dezelfde geest hebben geuit. En om nu het klaverblad tot een klavertje vier te maken men zegt, dat het geluk aanbrengt moge ook mijnheer Luc- tor, zoals de dijkgraaf hem noemde, ook nog het een en ander in het midden brengen. Het is verdrietig en zeer teleur stellend, als van de uitvoering van een zo lang verbeide weg maar niets komt, te weten, dat met de uitvoering elders van het laatste Rijkswegenplan van 1948, waarop men uiteraard ook weer voorkomt, elders in snel tempo wordt voortgegaan, zodat de lengte van de Nederlandse planwegen de 13.000 km reeds overtreft en dat lut tele aantal kilometers voor Noord west-Brabant maar niet tot stand kan komen, ofschoon het met Moerdijk kanaal of Deltaplan bijzonder weinig te maken kan hebben. En had het er op een of ander ondergeschikt punt wel mee te maken, dan zou dat nog geen reden zijn tot uitstel. Het rond lopen met allerlei grote plannen is geen verontschuldiging om een naast- bijliggende plicht te verzuimen. Er is een verschilpunt tussen bei de sprekers en dat is gelukkig; 't is altijd verdacht, als twee Neder landers het tot de laatste kruimel met elkaar eens zijn. De dijkgraaf, ais zovelen in west- Brabant bezorgd er over, ja gewend niets te krijgen, heeft zijn verlangen zoveel mogelijk getemperd. Daarom liet hij het én - én maar achterwege en zich tot het óf - óf beperkend, kiest hij uiteraard de Zoomse weg en niet weg no. 17. Zijn Brabantse gulle aard doet hem een streep halen door de teleurstelling over het uitblijven van no. 17. De burgemeester houdt het op het én - én; beide wegen zijn nodig en beide moeten er komen. Het antwoord Het antwoord van Ir. Maris was, dat de zaak van het Volkerak in een „nare impasse" was geraakt. Die woorden stemmen niet bepaald tot vreugde en voldoening, meer tot vrees dan tot hoop; men denkt daar bij aan een doodlopend slop, aan een vastgelopen-zijn. Er kwam aan de zaak heel wat te pas: veel metingen, berekeningen en modelonderzoek. Maar het was toch vooral het inter nationaal overleg, dat de moeilijkhe den veroorzaakte. De spreker hoopte, dat een beslissing over het Moerdijk plan niet meer „zo gek lang" op zich zou laten wachten en als hij mocht afgaan op de couranten, dan zou het wel meevallen. Maar de vrees, dat de Volkerakdam wel eens het sluitstuk kon zijn, zo gelijk met de afdamming van de Ooster-Schelde, nam hij niet weg. Waarom zo somber? Menige im passe is zeer wel op te lossen al leen moet men er menigmaal wat voor over hebben. Als de Volkerakdam eerst aan de beurt komt tegelijk met de Ooster-Schelde, dan kan de Regering west-Brabant daarop niet laten wachten. Als er nog zich eindeloos voortslepende onderhandelingen, telkens ge volgd door nog langduriger onderbrekingen nodig zijn, dan kan de Regering west-Brabant niet langer laten wachten. Er is dan een andere oplossing. De Moerdijkbrug De Moerdijkbrug, 1352 m lang met 14 overspanningen kwam 84 jaar ge leden gereed, de bouw had toen vijf jaar geduurd. Een langere brug zou nu in dezelfde tijd gereed kunnen komen. Maar op de tijdgenoten maak te die brug en dat doet zij nog een grote indruk. Het is wel gebeurd, dat buitenlanders, nadat zij de brug waren gepasseerd, aan de noodrem trokken, omdat zij die ongelofelijk lange brug toch nog wel eens even op hun gemak wilden bekijken. De navolgers van zulke vrijmoedige toe risten kunnen nu beter bij de straat van Messina dan bij het Hollands Diep terecht, al moeten we in een spoortrein zulke buitensporigheden wel afraden. Van de teen van Italië naar het eiland Sicilië komt over de Straat van Messina een brug van 3300 meter met een driedubbele overspan ning tussen de twee torens van 1524 meter en twee zijoverspanningen van 732 m, samen 2988 m. Het wordt een brug met een onderste verdie ping voor treinverkeer en de bovenste voor personenverkeer. De Volkerak- brug zou van een dergelijke soort kunnen zijn, een iets mindere lengte is voldoende. Zuinigheid met 's lands gelden is uitstekend, maar het werkelijk no dige kan er in Nederland zijn. Ir. Maris heeft onlangs de kosten van het Deltaplan ,in totaal 2400 mil joen of 100 miljoen per jaar, eens ver geleken met verschillende andere posten. Die 2400 miljoen zjjn 2.5 pet. van het nationaal vermogen; die 100 miljoen per jaar zijn 0.4 percent van het nationaal inkomen; 3.6 percent van de jaarlijkse investeringen; 7.5 pereent van de jaarlijkse defensie uitgaven en 11 percent van de jaar lijkse woningbouw. De leidende ge dachte bij het geven van deze cijfers zal wei geweest zijn: het kan er wel af. Inderdaad, het noodzakelijke kan er in Nederland af. Maar geef het zuidwesten van het land dan ook de middelen om vooruit te komen, waarnaar het reeds zo lang heeft uit gezien. Luctor.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1956 | | pagina 15