Krampachtige greep
naar de almacht
David Ben Goerion,
leeuw van Israël
de
de
Ewitsaletten
POLITIEKE BRIEVEN
p
Ui
Aan
GARAGE CARL PETERS
Amerikanen bouwen een
eigen stad in Frankfort
Ta
mens een
„De
foutieve
constructie
Van landarbeider tot staatsman
4
DAGBLAD DE STEM VAN WOENSDAG 29 FEBRUARI 1956
jj
Ik ben bang voor Amerika
ONBARMHARTIGE ANALYSE .VAN
DE MODERNE VOORUITGANG
I fi yzu*
Liever vredemaar een oorlog
sullen
we winnen
ZWERFTOCHTEN
Bantlversierselen
Auto's en eten
Ideaal dichterbij
parkeren
Duur en niet duur
den (^2-999-~)-
KOORTSIG, RILLERIG
Eerste uitvoering van
Guirlande van Campra
Voor verlichting Duitse woningnood
Beste Eduard,
De kandidatenlijsten - j
Dames opzij gedron- j
gen
- Het teleur-
stellende rapport - De j
trieste zaak in
Djakarta
Weter
Amice Pie ter,
Eduard.
J
Rill
■1
i ii
4
Ik ben bang voor Amerika; bang dat het land het beste wat
het bezit, zijn eerbied voor de vrijheid en de menselijkheid, in
zijn streven naar bijna goddelijke almacht wel eens zou kun
nen verliezen
Dit schrijft dr. Robert Jungk, een Duitser, die vele journalis
tieke reizen maakte en daarvan verslag deed in tal van Euro
pese bladen. Ook woonde hij jarenlang in Los Angeles, van
waar hij berichtte over de Amerikaanse toestanden en proble
men. Die problemen pakt hij ook aan in zijn boek „De toe
komst is reeds begonnen" met de ondertitel „Macht en On
macht van Amerika", in vertaling verschenen bij Lannoo, Tielt-
Den Haag.
sen, die stil en toegewijd voor vrese
lijk opgewekt arbeidende metalen
kasten stonden en met ing-spannen
blik op de dwaallichten van buizen
aggregaten tuurden...
Er is zeker het streven naar ver
menselijking van de arbeid en Jungk
brengt ons in contact met de man
nen, die de grondslag legden voor
de leer, gewoonlijk samengevat onder
de term „Human Relations". Maar
hier dreigt ook het gevaar van te
sterke binding aan „het bedrijf", dat
in Amerika hier en daar zelfs werkt
met één soort van „bedrijfsbiechtva-
ders". En Jungk hoorde de klachten
van hen, die al die zorg voor het wel-
Het is een uitermate boeiende reeks
opstellen, welke ons tot nadenken
dwingen over de betekenis van de
stormachtige vooruitgang, welke we
beleven, waarbij de Verenigde Sta
ten vóórgaan. Als het alleen een
kwestie van techniek was, zouden we
ons niet bezorgd behoeven te maken.
Technisch is op zich iets neutraals en
haar verbluffende ontdekkingen kun
nen zowel ten zegen als ten vloek
strekken. Maar er zitten zware beko
ringen in voor de geest, die zich al
machtig gaat wanen en de Schepper
wil corrigeren, doch dan juist de
slaaf wordt van de techniek en de
ontketende krachten niet meer mees
ter kan blijven.
Als Jungk in het eerste deel van
zijn boek verhaalt van de ontmoetin
gen met de mensen, die de mogelijk
heden van de ruimtevaart onderzoe
ken. dan vermeldt hij de uitspraak
van een instructeur van de Alrforce:
„De mens is een foutieve constructie".
Het trof Jungh als een blasfernie.
Maar de jonge mensen, die in San
Antonio in cursussen van zes weken
op hun theoretisch pilotenexamen
worden voorbereid, komen niet eens
op de gedachte, dat deze houding
iemand godslasterlijk zou kunnen
voorkomen. Zij zijn allemaal met de
vaste overtuiging opgegroeid, dat er
niets maar dan ook niets op de we
reld bestaat, dat niet door mensen
hand steeds verder verbeterd zou
kunnen worden.
De moderne straaljagerpiloot wordt
in de apparatuur, waarmede hij moet
gaan vliegen, ingezet als een voorlopig
helaas nog onvervangbaar machine
onderdeel. Zijn werkuniform staat in
verbinding met een zuurstoftank, een
radio-installatie, radar, een automa
tische temperatuurregeling en bloed
drukregulator.. Er is een instrument,
dat met een rood lampje voor drei
gende zuurstofschaarste waarschuwt,
vóórdat de zintuigen het merken. De
jonge mensen die zich aanmelden voor
deze banen, moeten zich eerst onder
werpen aan proeven, waarbij ze wor
den dooreengeschud, geslagen, geran
seld, aan gloeiende hitte en ijzige
koude blootgesteld. In het Califor-
nische Susannagebergte laten zij zich
op een smalle slee binden en lood
recht de hoogte in jagen, men teistert
hun zinnen met geluidsbanden en su
personische golven, men brengt hun
in drukkamers op hoogten van tien-,
vijftien-, twintigduizend meter, waar
bij het bloed begint te koken en de
stikstof in de vorm van blazen naar
de huidoppervlakte opborrelt. Zo wil
men dan het nieuwe ras der stratos-
feer-mensen kweken.
HET ATOOM
Over de greep naar het atoom ver
telt Jungk en angstig fascinerend is
wat men verneemt over de atoom-
stad Los Alamos, 'n stad met woon
huizen, winkels, kerken, hospitalen,
een stad met het hoogste gemiddelde
inkomen, met het hoogste gemiddelde
intelligentiequotiënt, maar gestan
daardiseerd en met tal van vrijheids
beperkingen. We maken kennis met
de plutoniumfabrieken in Richland,
waar aan alle kanten het gevaar dei-
giftige stralingen loert en waar de
kinderen telkens en telkens weer te
horen krijgen: „Raap niets op wat je
op straat of in het veld ziet liggen,"
waar de arbeiders onder minutieuse
veiligheidsmaatregelen moeten wer
ken, waar de afvalstoffen met de
uiterste zorg moeten worden begra
ven. Elke eeuw echter zal het moei
lijker worden de toenemende massa's
atoomafval onder controle te houden,
voorspelt Jungk.
Alles wat de mens tot dusver heeft
geschapen, verging, geraakte in ver
val, bedierf binnen afzienbare tijd.
Voor de eerste maal hebben wij nu.
door ons ingrijpen in de natuur, iets
voortgebracht, dat wel niet onsterfe
lijk, volgens onze maatstaf gemeten,
echter toch „nauwelijks sterfelijk" is.
Een gevaarlijk erfdeel, dat al onze
oudere scheppingen wel eens lang
zou kunnen overleven, een stukje
„bijna-eeuwigheid", „een stukje hel".
De natuur zet de mens ook naar
zijn hand: woestijnen worden welva
rende valleien, wolken worden ge
molken, men kweekt suffe luie kip
pen, die echter als eierlegmachines
prachtig dienst doen, biggen worden
van de moeders weggehaald, om ze
met synthetische melk uit een kunst
uier op te kweken, waarbij een ge
luidsband het knorren van een zo
gend varken laat horen, koeien wor
den door een beugel onder elektrische
spanning precies op hun plaats ge
houden, terwijl men de melk uit de
uier in een buizensysteem pompt,
waar ze gekoeld wordt en dan di
rect in de tankwagens terecht komt,
terwijl voor de voortplanting de
kunstmatige bevruchtjng zorgt. Het
is alles even geraffineerd knap en
toch... men huivert onwillekeurig.
GREEP NAAR DE MENS
Niet alleen echter de greep naar
de natuur, naar het dier veroorlooft
zich deze technische eeuw, ook de
mens ontsnapt haar niet. Temidden
van „denkende" robots in gemecha
niseerde kantoren werkt hij volgens
gerationaliseerde schema's. De chef is
een stem geworden, die memoranda
dicteert. Jungk is ook weer erg pessi
mistisch over het resultaat: Niets
dan telkens opnieuw melancholische
visioenen van bleke stomme men-
zijn van dé mensen zagen uitlopen op
„een groot gesnuffel en gewroet, een
idioot geklungel met vragenlijsten,
statistieken en een dozijn tests". Onze
fabriek, zo zei er een, is een wereld
zonder wanden geworden, zonder eer
bied voor het recht op persoonlijke
eigen aard, zonder achting vooor het
particuliere leven.
En we maken kennis met de test
machines, de leugendetectors, de ge
raffineerde methode om in iemands
innerlijk door te dringen.
En als gevolg daarvan gaan mil
joenen Amerikaanse werkers, zodra
zjj de drempel van hun fabriek of
kantoor hebben overschreden, de rol
len spelen, die ongeveer aan datgene
beantwoorden wat de „ziele-ingeni-
eurs" van hen verwachten. Zo wordt
in de „wereld zonder wanden" juist
dat type mens zeldzamer en voortdu
rend zeldzamer, waarop de grootheid
van Amerika berustte: de vrjje, ster
ke, door zijn eigen geweten geleide,
altijd naar nieuwe mogelijkheden zoe
kende mens.
De greep naar de mens uit zich
ook in de toegespitste, uitgekookte
reclame-methoden. Mrs. Average-
Mevrouw Doorsnee dicteert hier en
men doet alles om er achter te ko
men wat zij verlangt.
In de stad Columbus in Ohio schijnt
men met 'n bizonder groot aantal stan
daard-creaturen gezegend te zijn. Die
wordt dan ook afgestroopt door de
marktonderzoekers en reclame-ex
perts. Mevrouw Doorsnee verbaast
zich niet, als de firma Ford aan haar
pols en bovenarm een psychogalva-
nometer laat bevestigen, om te weten
te komen, hoe sterk zij op het lezen
van de Ford-advertenties reageert.
Zij moet vóór de openbare vertoning
films zien en krijgt dan een instru
ment in de hand, waarmede zij tij
dens de vertoning met een hefboom
kan uitdrukken wat haar meer of
minder interesseert.
Tenslotte is er de greep naar de
toekomst en men piekert ook al weer
met behulp van elektronische hersens
over wat er na tien, twintig, honderd
jaar van deze wereld en haar ontwik
keling zal zijn geworden.
Er zijn denkers, tie bij deze ver
metele greep naar de geheimen van
heden en toekomst aan het aarzelen
zijn geslagen, een Einstein, een Op-
penheimer.
OMMEKEER
Jungk spreekt als zijn vrees uit,
dat de grote ommekeer echter slechts
uit de bittere ondervinding zal kun
nen voortspruiten.
„Eerst wanneer de krampachtige
greep naar de almacht loslaat, wan
neer de hybris ineenstort en voor be
scheidenheid plaats maakt, eerst dan
zal Amerika opnieuw ontdekt worden
door Degene, die het heeft verdreven,
door God..."
Het is een tot diepe ernst stemmen
de conclusie. Wellicht is ze het resul
taat van een eenzijdige belichting,
welke aanvulling zou verdienen met
meer hoopgevende elementen. Doch
tegenover het welvaartsoptimisme,
als zouden we automatisch op weg
zijn naar een steeds betere wereld
kan deze onbarmhartige en toch vol
mededogen geschreven analyse gene
zend en zuiverend werken.
(Advertentie)
Thans een ruime O mmm P
comfortabele wagen y Q
v.a. f» 6375.- m
R.A.I. stand no 10
Official D.K.W. Dealer
Westkade 107 Telefoon K 1158 - 361 SAS VAN GENT.
Imp. Hart Nibbrig Greeve N.V.
Parkstraat 91 - Den Haag
(Advertentie)
Een beginnende hoest
is voor mij al het sein
keel en luchtwegen
te zuiveren met
ABPIJSJROOP/i
AKKE1
SlftOOV
De woestijn is nog groot, droog en heet en we moeten drie
uren rijden voor we in Bersheba zijn, de jonge hoofdstad van
Negeb, in het uiterste zuiden van Israël, dicht, veel te dicht bij
de Egyptische grens. Overal heerst een vermoeiende bedrijvig
heid: plantages, fabrieken, mijnen en nederzettingen zijn uit de
grond geschoten in de kunstmatige oases, die spoedig zullen
samenvloeien tot één vruchtbaar, rijk gebied. De vragen de weg
aan een kleine jongetje, nauwelijks acht jaar. Daarna animeren
we het gesprek en veelzeggend, tekenend voor de standaardme
ning van de joden is zijn uitspraak: „Als ik groot ben zal er geen
woestijn meer zijn. Dan zullen er overal bomen groeien en we
zullen grote tuinen maken...."
Meter voor meter bekampen de twee miljoen bewoners van de
joodse staat thans de Negeb. Terwijl bun soldaten de wacht houden aan
de grenzen rukken de arbeidseenheden steeds verder op. Buitenlandse
waarnemers staan versteld van het tempo. Ze zijn verrast door de moed,
die dit volk kan opbrengen; ze staan versteld over de prestaties, welke
er de laatste jaren zijn geleverd. Maar bij de zestig miljoen omwonen
de Arabieren gaan bewondering en angst hand in hand.
Is het toeval dat Ben Goerion op
de stoep van Egypte woont, in Sede
Boker? Hij ontvangt ons zonder veel
plichtplegingen, zonder dat we anti
chambreren en samen lopen we naar
de prikkeldraadversperringen. In de
verte zien de Egyptische troe
pen.
Vijftig jaren gele
den, in 1906, ont
scheepte 'n lekke
schuit clandestien
'n handje vol jo
den in Jaffa. On
der hen bevond
zich de toen 20-
jarige David Green
de latere Ben
Goerion. Opge
voed in een mi
lieu van socialis
tisch georiënteer
de joden voelde
hij zich sterk
aangetrokken tot
het zionisme.
Tijdens de po
grom van 1905
moest hij uit Po
len wegvluchten
en na eindeloze
omzwervingen
kon hij zich ten
slotte in Odessa
inschepen. Zijn
droom om 't be
loofde land te zien en er een nieuw
vaderland voor de joden mee te bou
wen zou verwezenlijkt worden. Hij
weigerde in Jaffa te blijven en nog
dezelfde dag trok hij te voet verder
naar het werkkamp Petah Tiqvah.
„Ik was toen nog erg jong", zegt de
grijsaard. „Kijk maar eens naar deze
foto. Maar ik bezweer u, dat mijn hart
het geluk niet zou kunnen verwer
ken."
OFFERS
Rustig vertelt hij ons zijn verhaal.
Hij begon als landarbeider. De licha
melijke inspanning kon hij ternauwer
nood opbrengen en 's-avonds viel hij
doodmoe op het strobed. Aangetrok
ken door de sociale en politieke orga
nisatie stichtte hij in Rishon het eerste
landbouwsyndikaat. Tenslotte komt
hij in Sejera, in Galilea, waar hij
zijn eerste aanval opent op vele joden
in het buitenland, zich zionisten noe
mende zonder dat ze een inspanning
over hebben voor het beloofde land.
Hij schrijft er over naar zijn vader
en om te tonen, dat hij alles wil of
feren, retoerneert hij de tien roebel
die hij daags tevoren van hem had
ontvangen.
„Hier in Galilea beleefde ik de
gelukkigste periode van mijn leven
temidden van een klein groepje
overtuigde zionisten. Rond me heen
werd Engels gesproken, Pools, Rus
sisch, Arabisch, Frans, Hebreeuws.
Armeens, etc. We woonden in hut
ten en sliepen op stro. Toen kwam
cr iemand uit Jaffa, een vertegen
woordiger van het nationale fonds.
We kregen een terrein toegewezen
vlak bij Üm-Juni, dat we gezamen
lijk zouden bewerkenIeder koos
zich een taak in ons collectieve we
reldje
Ben Goerion bladert in de album
en toont ons een andere foto. „Toen
was il. soldaat. In 1908 keerde ik nl.
even terug naar Polen om de mili
taire dienstplicht te vervullen. Ik
vreesde, dat mijn vader anders moei
lijkheden zou krijgen. Maar het heeft
niet lang geduurd. Acht dagen later
kneep ik er tussen uit om weer te
rug te gaan naar Palestina
David Green werd toen geroepen
om leiding te geven aan het door hem
gestichte vakverbond en tevens werd
hij belast met de redactie van een
weekblad. Hij schreef in zijn eerste
artikel: „Acht maanden geleden stond
ik hier op een bodem bedolven onder
stenen, rotsblokken en doornen. Nu
zie ik er Europese huizen en huis
jes, werkplaatsen en knap geploegde
akkers. De Hebreeuwse arbeiders heb
ben meer gedaan dan alle joodse
congressen in de vijf werelddelen. Dit
is het enige zionisme, dat ik kan er
kennen. Al het andere is tijdverspil
lend amusementHij onderteken
de met Ben Goerion. In 1914 raakte
hij in gevangenschap van de Turken.
Uitgewezen vond hij exil in de U.S.A.
waar hij behalve rijke, joodse orga
nisaties ook zijn vrouw vond, toen
nog een knap jong verpleegstertje,
Paula Munwies. Zijn huwelijksge
schenk is de verklaring van de En
gelse staatsman Balfour, dat de joden
een nationaal tehuis zullen krijgen
in Palestina.
Nauwelijks zijn de wittebroodswe
ken voorbij of hij neemt dienst in 't
39e bataillon der Royals Fuseliers
van het Engelse leger. Hij vertrekt als
korporaal in de hoop zijn land te be
vrijden van de Arabieren. Onmiddel
lijk na het staken der vijandelijkhe
den is hij weer in het beloofde land
Hij lanceert het ene appèl na het an
dere en poog* de werkers te binden.
Overal zoekt hij geld om het joodse
tehuis op te bouwen. Hij is nu al een
van de grote mannen geworden met
een beroemde naam .„Ben Goerion".
In 1938 kiest hij de moeilijkste,
maar de enige juiste weg. Hij ver
deelt zijn taak tussen Londen, waar
hij lid is van het Joodse Agentschap,
een officieel lichaam dat de Britse
regering moet bijstaan in het uit
oefenen van het mandaat over Pa
lestina en tussen Jerusalem, waar hij
het joodse volk vertegenwoordigt.
Nu komen er moeilijke, uiterst
zware jaren. Telkens schijnt het
joodse tehuis aan een zijden draad
te hangen en de Britten maken
geen haast met het inlossen van de
boodschap van Balfour. Maar dan
tenslotte op 14 mei 1948 om vier uur
in de prille morgen leest hij voor
een honderdtal genodigden te Tel
Aviv de onafhankelijkheidsverkla
ring voor. ,Ons land zal Israël he
ten." Gelijktijdig breekt de oorlog
uit met de omliggende Arabische
staten.
De verantwoordelijkheden stapelen
zich nu op het hoofd van David Ben
Goerion. Hij wordt grijs en geregeld
moet Paula hem van zijn werktafel
slepen. Hij bezoekt de troepen. Hij
schrijft, telefoneert, dicteert, reist en
werkt dag en nacht. Van alle kanten
komen nu de nieuwe immigranten
toestromen.'Het handjevol wordt een
volk, dat nu twee miljoen telt. En
steeds komen er nog anderen. Ze
moeten vrijwel altijd worden omge
schoold hetgeen de jonge staat per
persoon op tienduizend gulden komt
te staan. De financiële zorgen zijn nu
groter dan ooit Maar Israël heeft kre
diet, omdat het werkt en moedig is.
(Advertentie)
Er
ze stevig en betrouwbaar mee tussen de groten,
komen er bovendien hoe langer hoe meer.
Het ideaal van een eigen auto is daardoor wat dich
terbij gekomen.
Denkt Gij, dat dit rubriekje over alles wat er
rond wielen zit, deze keer met iets anders vol-
gezet kan zijn dan met RAI-nieuws?
De RAl-tentoonstelling is tenslotte het grootste ge
beuren, dat Nederland op dit gebied kent. Ze is de
moeite waard. Ze is geen afgietsel van de auto-shows,
die Europa vooraf al gezien heeft. Ze is niet zo maar
opgezet om ook eens wat te hebben. Ze is echt, met
primeurs en zo, met modellen, die de exposities in Pa
rijs en Brussel niet te pakken konden krijgen.
Op de RAI worden
voor het eerst in
Europa losse, mon-
teerbare zijvlakken
voor autobanden
geëxposeerd. Dat
is hoog - Ameri
kaanse mode. De
zijvlakken dienen
om zwarte banden
wat op te frissen.
Voor jongens, die
wit nog niet mooi
genoeg vinden,
zijn er ook in de
tinten rood, geel,
lichtrood, groen
en blauw. De
montage is kin
derwerk.
De foto geeft het
voorbeeld „wit"
Er stond ook een
juffrouw bij, maar
die hebben we
(mot lichte spijt)
van de foto moe
ten knippen. We
mogen niet afdwa
len: Dit rubriekje
gaat nu eenmaal
over auto's....
Neem die drie Fords (in gedachten wel te verstaan,
want anders is het diefstal). Die Fords werden tas op
het laatst met grote geheimzinnigheid de RAI-hallen
binnen gebracht en daar uitgestald als Sinterklaas-
surprises. Als groot en kostelijk speelgoed voor begerige
kinderen.
De drieling Zodiac, Zephyr Six en Consul heeft niet
veel meer weg van hun vroegere uiterlijk. Ze zijn lager
en breder geworden, terwijl de motor wat „adem"
meer kreeg.
Een efficiënt snufje is, dat de kofferruimte (meestal
snel over het hoofd gezien) met aandacht (en met re
den) zo royaal mogelijk is uitgevoerd. Zie het plaatje,
dat het achterste toont van de Zephyr 2500 en dat het
overtuigend bewijs geeft.
De mensen in de Amerikaanse staat Georgia besteden
meer geld aan auto's daij aan hun maag. Een door
de regering ingesteld onderzoek heeft uitgemaakt, dat
er 26.9 procent van hun salaris in auto's gestoken
wordt. Het voedsel mag slechts 22.8 procent kosten.
Tussen haakjes: Kijk eens naar die scooterauto's. Ze
zijn lollig. Ze vormen het zoveelste experiment, dat
de autobouwers in de loop der tijden al in die richting
hebben gedaan, en het heeft er alle schijn van, dat ze
het nu gewonnen hebben. Vroeger gingen de miniatuur
wagentjes binnen korte tijd van de weg af. Nu rijden
111
Vrouwenstem in een restaurant: O, ik uind
parkeren helemaal niet moeilijk. Ik rijd een
eindje terug, totdat ik tegen de wagen achter mij
stoot. Dan trek ik even op, totdat ik de wagen
«ióór mii raak. En dat doe ik een paar keer, totdat
ik plotseling geparkeerd ben.
Enkele uren voor de opening van de RAI-expositie
liet men nog even weten, dat de Daimler Hooper niet
zou verschijnen.
Dat betekende één curositeit minder, want Daimler
kost 74.000 en zou de duurste wagen van de hele
tentoonstelling zijn. Het prijs-record ging een stuk
omlaag: Het duurste exemplaar is nu de Ford Con
tinental Mark 2 geworden, die „slechts" 55.000 kost.
De goedkoopste is de Messerschmitt, een scooter
auto, die net bene
den de drieduizend
gulden werd gehou-
n-HSVoor mensen, die
het graag precies
uitzoeken en die
zeggen, dat de
Messerschmitt met
zijn drie wielen ei
genlijk geen com
plete auto is, zij
gemeld, dat de
Goggomobiel voor
3495 gld. mee naar
nuis genomen kan
worden. Die prijs
maakt hem tot de
goedkoopste vler-
wieier.
Illlllllllllll
verjaag dat lorna griapgavoal mat
,'n Z.W/TSAL preparaatJ
Het muziekstuk de Guirlande van
Campra vormt een aantal variaties
of meditaties op een thema van de
opera Camille van Campra, door
verschillende componisten. Dit werk
dat nooit eerder in ons land is uit
gevoerd, zal de VARA zaterdagmid
dag 3 maart uitzenden in het geza
menlijk programma. Het omroepor
kest zal het ten gehore brengen onder
leiding van de Franse gastdirigent
Pierre Leconte. Vooraf gaat de lan
delijke suite van Emmanuel Cha-
brier.
In Frankfort openen de Amerikanen
binnenkort een nieuwe nederzetting.
Officieel draagt die de naam „Frank
furt Community Center" (Gemeen
schapscentrum Frankort), maar de
Duitsers noemen het al „Klein Ame
rika."
Het is een stad op zich zelf met
elektrische krachtcentrale, bioscoop,
levensmiddelenzaak, een reusachtige
garage, een lagere en een middelbare
school, twee kerken en 18 flats met
450 woonruimten. Er komt nog bij een
bibliotheek, verschillende barakken,
een restaurant en een snack-bar, een
administratiegebouw en 18 woningen
voor ongehuwde officieren. Voor het
einde van dit jaar komen er nog een
schouwburg, een hotel en nog meer
woningen.
Zodra „Klein Amerika" klaar is
zullen de Amerikaanse officieren en
onderofficieren, al dan niet met ge
zinnen, de Duitse huizen verlaten, die
zij tot nu toe bewoonden. Deze huizen
komen dan weer ten goede aan de
Duitsers zelf. Het is trouwens om de
druk op het woningtekort in Frank
fort te verlichten, dat de Amerikanen
hun eigen stad hier hebben gebouwd.
Alleen één groot Duits gebouw zal
door de Amerikanen verder worden
gebruikt, namelijk het voormalige
administratiegebouw van de IG Far-
benindustrie, Generaal Eisenhower
had hierin destijds zijn hoofdkwar
tier geïnstalleerd. Later nam het
Amerikaanse militaire bezettingsbe
stuur het gebouw als hoofdkwartier
over. Enkele afdelingen van de Ame
rikaanse staf hebben zich hier nu
blijvend gevestigd. Enkele weken ge
leden werd het gebouw door de
Westduitse regering gekocht. Bonn
verhuurt het nu aan de Amerikanen
tegen een behoorlijk hoge huur. De
organisatie, die de nalatenschap van
de IG Farbenindustrie heeft overge
nomen, is nog steeds met de Ameri
kanen in een twist gewikkeld over een
bedrag dat als schadevergoeding
wordt geëist voor waardevol inven
taris dat naar het heet is ver
dwenen in de loop van de tien jaren,
dat de Amerikanen het gebouw heb
ben gebruikt.
Er is sinds mijn laatste brief op
politiek gebied nogal wat aan de
hand geweest. Daar zijn allereerst
de kandidatenlijsten, door de Ver-
kiezingsraad van de KVP opgesteld.
Ik geloof wel, dat men ijverig ge
tracht heeft, elk wat wils te geven.
Het was heel wat gemakkelijker
geworden, omdat nu vrij zeker ge
rekend kan worden op uitbreiding
van de Kamer. Al zit daar natuur
lijk nog wel enig element van ri
sico in. Want ook de Eerste Kamer
zal ontbonden en nieuw samenge
steld worden. Waarna ze dan met
twee-derde meerderheid de betref
fende grondwetherziening moet
goed keuren. Maar goed, men re
kende dan met meer ruimte en nu
moet ik zeggen, dat ik de klacht
van de vrouwen over „slechts drie
verkiesbaren" kan verstaan. De
overigens zo beminnelijke mejuf
frouw Klompé heeft zelfs het harde
woord „schandaal" gebruikt. In
het dagelijkse leven is het voortdu
rend „Na U", „Na U" in het ver
keer met de dames, maar nu drin
gen de mannen haar op drie na met
de ellebogen opzij. Zal de groslijst
stemming er nog iets aan kunnen
veranderen?
Een kwestie van ruimte is ook
aan de orde gekomen door het SER-
rapport. Ik wil je wel eerlijk be
kennen, dat ik het niet van de eer
ste tot de laatste letter gelezen heb.
Maar zoveel is me wel duidelijk
geworden, dat ik hadde ik het
gedaan toch niets wijzer ware
geworden. Gaat al dat gecijfer en
gemillimeter, om welvaartshoogten
te meten, nu werkelijk niet te ver?
Bij het najagen van die wiskunstige
vastigheden komt men toch ook
weer in de grootste verwarring te
zitten. Dat is nu wel gebleken. Het
leven zit nu eenmaal vol verrassin
gen en wie het in statistieken en
schema's wil vastleggen, wordt
door de realiteit toch telkens weer
begoocheld. Inzake de bevolkings
groei en de woningbouw zijn de
prognoses herhaaldelijk beschaamd.
Over de belastingramingen praat iV
maar niet eens. Wat zeg. jij daar
van?
Ik kan toch niet eindigen zonder
nog iets gezegd te hebben over de
treurige gang van zaken in Indo
nesië. In de pers circuleert een foto
van Jungschlaeger, waarop men
deze man ziet als een gefolterd en
gekweld man met wanhoop in zijn
blik. Het is toch onverdragelijk, dat
we dit maar machteloos moeten la
ten gebeuren
Veel groeten,
Uiteraard heb ik met jou be
merkt, dat de Verkiezingsraad der
KVP blijkbaar zijn best gedaan
heeft om zoals jij dat noemt
elk wat wils te geven. Waarmee ik
bedoel, dat men nadrukkelijk ge
poogd heeft de regionale en maat
schappelijke verscheidenheid van
ons volksdeel op redelijke wijze tot
haar recht te laten komen. Maar de
Verkiezingsraad deed meer: hij
heeft bij zijn advies de kwaliteit
der kandidaten gewogen, hij heeft
ook aan een aantal kandidaten, wel
ker verkiezing hij vooral omwille
der deskundigheid op vele politieke
terreinen noodzakelijk achtte, een
definitieve plaats gegeven op de
straks in te dienen officiële lijsten
der KVP.
Er zullen dus drie vrouwen zit
ting nemen in de nieuwe, uitge
breide KVP-fractie. Om te kunnen
verklaren, dat dat getal een schan
daal is, zal men eerst een volledig
beeld van de mogelijkheden voor
ogen moeten hebben. Met name zal
men moeten weten of niet gepoogd
is om dat getal uit te breiden. Mij
bereikte b.v. een informatie, waar
uit bleek, dat deze poging inderdaad
ondernomen is en dat een zeer ge
schikte kandidate niet in aanmer
king wenste te komen.
Je vraagt mij of de groslijststem
ming in de vrouwen-bezetting nog
een versterking kan brengen. De
mogelijkheid is inderdaad aanwe
zig, maar ik betwijfel het zeer.
Het SER-rapport over de ruimte
ter verhoging van de inkomens der
loontrekkenden was, ook als je het
geheel leest, inderdaad teleurstel
lend. Wil de SER de hem toebe
dachte en ook al verkregen positie
handhaven, dan zal een herhaling
van een dergelijk rapport, waaruit
in feite geen conclusies te trekken
zijn, wel heel nadrukkelijk verme
den moeten worden. Het tragische
van dit werkstuk is wel, dat de
Raad er blijkbaar niet in geslaagd
is een gezamenlijk uitganespunt te
vinden. De verhoudingen zijn blijk
baar veel ongunstiger geworden. En
toch zal hierin verandering moeten
komen omwille van de onder deze
omstandigheden zo gewenste vrij
ere loonvorming, omwille van de
ontwikkeling der PBO, omwille van
het realiseren der bezitsvorming.
Bovendien is het mijn mening,
zoals die van jou, dat berekening
en planning voor een gesprek wel
belangrijk is, maar dat bet bereiken
van een overeenstemming ook door
andere factoren wordt bepaald.
Over de trieste gang van zaken
na de conferentie van Genève en
over het beruchte proces in Dja
karta zwijg ik liever. Machteloos
heid wordt door spreken en schrij
ven niet tót kracht.
Met hartelijke groet t.t.
Parijs,
drt
manned
mode 1
prinsen
ses en
Kippen
mode, -fi
wang n<
een sn<
men bij
iagl
IIET me
F» merk
de modev'
pares mag
onder de
Maar
Hjn heel
we coupe
uit de voo
heeft bijv.
iets afzak,
stof van
laten dooi
hoogte va
schouder 1
mouw aa
merk is
woord voc
was het
Spencer
pandjesja.
haardvuur
en
grond,
de voor
blijfsel v
kimonos
zeer stra
ses je An
genlijk r
hoog zijr
Als U to
zet dan ij i
- wat mij
aksent v;
borst.
Het ma| I
strikje of I
in het oogl
ouderwetse I
steentjes. 11
taille dan I
mene ind: I
omhoog ge I
vrouwen rij
kunnen ecH
niet alleen I
achter, tus]
en dan vaïl
plooien. Sa
kerid; kraal
hals. I
En heel
rug op
Maar dan i
der kijken
want dan
meisje dat
jongen ach
om haar z:
JB
