r
Een enorm wiel wentelt in een
vreselijke vaart om de aarde
Lidlii
Een tussenstation op
weg naar de maan
de
Ruimtevaart
ikses
rstel"
Het mensdom brengt weer een Columbus voort (II)
Zwaartekracht kunstmatig tot stand gebracht
tuchtrad
op enorme
hoogte
Ouderdomspensioen
HET PROBLEEM VAN DE AANPASSING
Jazz behind
the dikes
\enngs
Perpetum mobile
„Gaar bakken"
Kosmische stralen
Spelen met tonnen
KANTTEKENINGEN
van art djt besef
Profeten in eigen
land erkend!
lefoon 254
UKE
Jederlaag. Door-
de competitie
bndenlijs nog al
jan en er is tus_
p's Spirit 2, Be
heel wat span
kracht MTTC het
niet verder
I MTTC kan zich
Is wel als uitge-
nis)
liiiseerde
iLuctor te Hein-
Ie een tienkamp,
[dgenomen door
van AMVJ uit
lewicz en Groch
risen, A. Bos en
fit Heinkenszand,
Waal van Sorry
In van Will van
rg en van Hum-
Gissingen,
(te Moerings en
yinnaar werden,
en Kolijn zich
In de eindronde
luist in deze finale
In te winnen en
lit van de wissel-
|kreeg met twee
tweede prijs en
blijn wist te ver-
1 derde prjjs naar
Iwas voor Kolijn.
romen onbekend
loopt alles vol-
en de beide el-
•cherende groe-
lidpool hun ont-
de voorhoeden
e expeditie, on
beroemde admi-
is 4 poolreizen
tarctische Ross-
t de Russen, die
al hebben ge-
de grootste ex-
komen er dan
en, Australiërs,
Chilenen, do
ners en mis-
itsers en Span-
i het kader van
rnationale Geo-
J.) dat vroeger
pooljaar werd
litser Georg pon
eerst om de 50
r nu is het voor
wintig jaar na
georganiseerd,
en beweren ove-
schreven, dat de
enorme belang-
zuidpoolgebied
'lit hoge weten-
oeit.
jet-unie
2n vooraanstaand
itaüst, heeft in 'n
„Nieuwe tijden"
'an Gandhi ver-
'i hadden Gandhi
ir en een ,,werk-
het Britse impe-
Zjoekof noemt
loraanstaande fi-
nalistische bewe-
erwijst naar zijn
sme en zijn diepe
ge nationale ver-
k van India",
rontacten met In-
jke vergissingen
DAGBLAD DE STEM VAN MAANDAG 6 FEBRUARI 1956
Advertentie)
IN ONS VORIGE ARTIKEL hebben we gezien, hoe een
klein, bolvormig instrumentarium met behulp van in
drie, als het ware op elkaar gestapelde raketten naar
een punt buiten de dampkring wordt geschoten, om
dan een horizontale baan te gaan volgen. We zagen, hoe de
aardsatelliet, zoals we de bol met instrumenten mogen noe
men, in liet luchtledige een valbeweging gaat maken. Door de
grote snelheid, welke niet door luchtweerstand wordt afge-
remd (er is immers geen „lucht" op 1730 km. hoogte) zal de aardsatelliet niet op de
aarde kunnen terugvallen. Hoewel de aantrekkingskracht van de aarde zijn invloed doet
gevoelen, is de kunstmaan in zijn gebogen haan, de aarde, die zoals we al wisten, rond
is, een tikje vóór. De kunstmaan raast dusin een onafgebroken valpartij rond de aard
bol en daarvoor heeft hij twee uren nodig. Het is het eerste, door mensenhanden ge
maakte hemellichaam, dat men door de sterke telescopen zal kunnen zien. De
gegevens, die naar de aarde worden geseind, worden verwerkt in nieuwe berekeningen,
want de mensheid zal verder willen gaan. Men wil de maan betreden Hoe fantastisch
het ook lijkt. Onze volgende stap zal zijn liet verschijnen van de mens in de oneindige
hemelruimte. Er zal een BEMANDE drietrapsraket naar de verschrikkelijke hoogte wor
den gestuurd.
Eerst zullen het proefdieren zijn, zoals apen of muizen. In
de Sovjet-Unie heeft men onlangs een raket afgevuurd, waarin
enkele apen waren opgesloten. De dieren overleefden hun reis.
Deze raket bereikte natuurlijk niet de hoogte, op welke men de
aardsatelliet zal brengen. Daar ging het ook niet om. Het was de
bedoeling, na te gaan, hoe het organisme reageert op de enorme
snelheden van de raketten en op de gewaarwording van het ont
breken der zwaartekracht.
Let wel: zelfs op 1730 km hoogte is
de aantrekkingskracht van de aarde
nog aanwezig. Ook op de maan be
staat zij nog, zij het in zeer geringe
mate. Toch zal de mens, die in een
kunstsatelliet om de aardbol ijlt, het
gevoel hebben van gewichtloosheid.
De oorzaak is de enorme snelheid, die
zoals we al zagen gelijk is aan
de valsnelheid van een voorwerp. Het
is dus een gewaarwording alsof men
in een zeer snel dalende lift zit. Het
is precies het tegendeel van het ge
voel, dat de bemanning van de eerste
raket zal hebben bij de start. Dan im
mers, heeft men het idee, dat een
enorme kracht alles tegen de vloer
van de raket drukt. Het gevoel van
in een snel stijgende lift te zitten.
Heeft de bemande aardsatelliet
eenmaal de voorgeschreven hoogteen
snelheid bereikt, dan zal het er
vreemd toegaan. (Aangenomen, dat
de geleerden er niets op zouden heb
ben gevonden). De mensen zullen als
poppetjes van hun bedden opveren
en tegen het plafond van hun cabine
stoten, alsof zij stofjes waren. Een
kop koffie inschenken is een ondqen-
lijk iets. De koffie zal niet uit de pot
willen vloeien en maakt men een
onverhoedse beweging, dan zwerft de
vloeistof als een wolk door de ca
bine. Eén wet geldt hier nog slechts.
Men kan een voorwerp slechts in be
weging zetten, door het als het ware
een eigen krachtbron met voortstu
wingsmechanisme te geven.
Dit klinkt ingewikkeld, maar het
Is eenvoudig. De mens is zo'n „voor
werp". Zijn spieren zetten het lichaam
in een sprong-beweging en kijk in
onze ruimte zonder zwaartekracht
vangt het lichaam terstond een reis
aan, die eindeloos zon zijn, als er niet
iets was, dat het tegenhield: de ca-
binewand. Zouden we hetzelfde
kunstje buiten de raket uithalen, dan
Een kijkje in het inwendige van het
„lucfitrad". De enorme afmetingen
ervan blijken duidelijk. Zoals men
ziet lopen de mensen in dit tucht
rad met de voeten tegen de buiten
wand.
zouden we eenvoudig.... wegzweven
en zelf ook een aardsatelliet worden!
Het ls een verschrikkelijke toestand
Alle beweging blijft behouden. Werpt
men een discus in de ruimte, dan
blijft die eeuwig draaien, want er is
geen luchtweerstand, om hem te rem
men. Bovendien is het.... aardedon
ker, ondanks het feit, dat we dichter
bij de zon zijn. Ook dit komt door de
totale afwezigheid van de lucht, die
als een dichte ring op de aarde drukt
en die voor ons mensen zo onmisbaar
is. De lucht zorgt niet alleen, dat onze
longen zuurstof kunnen „laden", maar
zij is ook een geleider voor alles en
nog wat, bijv. het geluid en het licht.
In het luchtledige is elk gesprek on
mogelijk, want de lucht welke het
geluid moet vervoeren, ontbreekt. Bij
het veroorzaken van een geluid, wordt
de lucht namelijk tot trilling ge
bracht en het is deze trilling die onze
trommelvliezen beroert, zodat we
kunnen horen.
Ook het licht volgt deze weg. Bui
ten de dampkring heerst de abso
lute nacht. De zon en de sterren
zien we als hei-schitterende bollen
en punten. Toch kunnen we de
voorwerpen zien, want deze wor
den natuurlijk belicht. Men ziet ze
opglanzen in de duisternis, alsof ze
met lichtgevende verf bestreken
zijn. De maan vertoont ons ook zo
aan ons oog, wanneer we haar van
af de aarde gadeslaan. Onze ruimte
vaarders zullen trouwens van hun
enorme hoogte de aarde ook als 'n
lichtende schijf zien.
De zon is een vreselijke vuurbol.
Haar stralen (die pas zichtbaar zijn
op alles wat terugkaatsend werkt) be
reiken ongefilterd de huid. Wie de
onbeschermde huid aan deze (ultra
violette) stralen blootstelt, zou bijna
op slag verbranden. De temperatuur
in het hemelruim is ijzig koud, want
er is geen lucht om de warmte te ge
leiden. In de zonneschijn verschroeit
dus alles, terwijl aan de schaduwzijde
een moorddadige kou heerst. Verder
zijn er de kosmische stralen, waar
voor wij op aarde gespaard blijven,
dank zij de luchtlaag. De inwerking
ervan op het lichaam moet fataal zijn.
Tenslotte moeten we nog rekening
houden met de meteoren, soms zo
De kostuums van onze ruimtevaar
ders, die verstoken zullen zijn van
gewone lucht en die bovendien be
dreigd door allerlei en nog onbe
kende gevaren, zullen er niet zo
modieus uitzien, als de tekenaars
van stripverhalen ons willen doen
geloven. Eerder zulen ze lijken op
dit olifants-achtige wezen. Dit pak
is ontwikkeld door de amerikaanse
marine en het heeft honderddui
zend guldens gekost.
groot als kiezelstenen, maar vele ook
niet groter dan stofjes, die de raket
kunnen doorboren.
Wat heeft de wetenschap nu bedacht
om al deze gevaren het hoofd te
bieden? Het ontbreken van zuurstof
is niet zo'n groot bezwaar. Net als in
een duikboot zonder Schnorkel-appa-
raat, kan men geperste lucht mee
nemen. Met de gewichtloosheid zal 't
wel loslopen. De ademhaling gaat ge
woon door en de werking van alles in
het lichaam is onafhankelijk van de
zwaartekracht.
De uitra-vioiette stralen zijn al iets
ernstiger. De vensters van de beman
de aardsatelliet zullen geblindeerd
moeten zijn, ook de vensters die naar
de aarde gekeerd zijn. De aarde
werkt namelijk als een geweldige
spiegel. Het blote oog zal de zon
nooit kunnen zien, maar daarvoor zijn
apparaten te maken.
De temperatuurDe kant van de
raket, die naar de zon is gewend,
wordt uiteraard gloeiend heet. terwijl
de andere zijde ijzig koud is. Het me
taal van de raketwand en de inwen
dige lucht geven enige geleiding van
de hitte, maar toch zullen er koel
installaties moeten zijn. om te voor
komen. dat de heeial-reizigers letter
lijk gaar bakken. Het gevaar van 'n
ontmoeting met een meteorenzwerm
is niet groot, omdat men vanaf de
aarde de aanwezigheid van zo'n
zwerm van tevoren al kan vaststellen.
Maar buiten die zwermen dwalen er
nog duizenden grote en kleine me
teoren door het hemelruim.
Een kans, dat de raket door een
meteoor getroffen wordt en lek slaat
(waarmee alles verloren is) bestaat er
altijd. We" moeten echter in 't heelal
rekenen met enorme afstanden en
onze raket is maar een zandkorrel,
vergeleken met vele meteoren. De
gemiddelde trefkans is dan ook slechts
één meteoor per twee maanden. En
ook hierop hebben de wetenschaps
mensen iets gevonden. De bemande
aardsatelliet zal waarschijnlijk een
dubbele wand krijgen. De buitenste
wand, die zeer dun kan zijn, bv. van
blik, breekt de schok van binnendrin
gende kleine meteoren. Treft een gro
te meteoor de raketja, dan is de
gehele expeditie een tragedie gewor
den, maar zoals gezegd de kans
is maar klein en in verhouding niet
groter dan dat u of ik op straat door
een auto wordt aangereden.
Blijft tenslotte nog het gevaar van
de kosmische stralen. Hiermee weet
men nog niet goed raad. De eerste le
vende wezens zullen daarom slechts
voor zeer korte tijd in de hemel
ruimte vertoeven, totdat men genoeg
over deze stralen weet om maatrege
len te kunnen treffen.
Dat de vraagstukken zullen
worden opgelost is wel zeker.
Over circa tien jaar, misschien
nog eerder, zullen we kunnen
Herhaaldelijk zijn de laatste tijd
berichten opgedoken over de
plannen in diverse landen, om
in het geofysisch jaar (1957-
1958) onbemande aardsatellieten
te sturen naar gebieden, die bij
uitzondering nog nooit door
mensen zijn bezocht. Op 1730
km hoogte zullen de „kunst
manen" om de aarde razen
Hiermee wordt de eerste stap
gezet in de onbekende ruimten
van het heelal. Het is tevens
de eerste schrede op de weg
naar... de man en mogelijk de
planeten. O^er de vele aspec
ten van de ruimtevaart, die 1
reeds thans in theorie tot de
mogelijkheden behoort, hebben
wij een drietal artikelen ge
schreven, waarbij als documen
tatiemateriaal vooral gebruik
werd gemaakt van het nieuwe
boek „Ruimtevaart", door Ca-
rel Beke, da.t verschenen is bij
Sheed en Ward in Antwerpen.
Aan dit uitstekende, populair-
wetenschappelijke werk zijn
ook de meeste van de bij de
artikelen geplaatste illustraties
ontleend. I
denken aan de bouw van een
permanent ruimte-station, op
1730 kilometer hoogte. Ook
deze is geen einddoel van het
gigantische theoretische werk
dat wordt verzet. Het einddoel
is de reis naar de maan.
De ruimtevaart-experts van thans
denken, voor dat tussenstation, aan de
bouw van een enorm rad, een „lucht
rad". En hiermee komen we aan een
plan, zo stoutmoedig, dat zelfs Jules
Verne het niet zou hebben kunnen
bedenken. Alles is gebaseerd op de
wetenschap (die men heeft verwor
ven zonder dat men daarvoor ter
plaatse een onderzoek moest instel
len), dat op 1730 kilometer hoogte
elke beweging, welke niet wordt ge
remd, ten eeuwige dage blijft voort
duren. Alles wat zich hier bevindt
blijft zweven en gaat deelnemen aan
de eeuwige valpartij van de raket, die
we als „kwartiermaker" omhoog heb
ben geschoten. Voorwerpen, mensen
of dieren; alles moet aan deze wet
gehoorzamen.
Willen we een luchtrad bouwen,
dan zullen we daarvoor toch uit onze
raket moeten komen. En dat gebeurt
dan ook. De ruimte-pioniers, gestoken
in speciale pakken <die er heus niet
zo uit zullen zien als de stripverha
len over ruimtevaart ons willen doen
geloven), met zuurstofapparaten bij
zich, zullen de raket verlaten. Zij
zullen echter door lange kabels met
de raket verbonden blijven, want één
stap in de ruimte en zij zweven weg
om nooit meer terug te keren. Zij
zullen verder uitgerust zijn met zeer
kleine raketten. Immers, alleen de
raket is in staat in het luchtledige
zichzelf in beweging te zetten, om
dat hij geen lucht nódig heeft om
er zich tegen af te zetten.
Wat gebeurt er nu op de aarde? In
juiste volgorde en op precies bepaal
de tijdstippen, worden nieuwe raket
ten afgevuurd, die de bouwmateria
len voor het luchtrad aan boord heb
ben. Alles is op aarde al pasklaar ge-
maaty. Ook heeft men precies het
moment van de start berekend, want
het is de bedoeling ,dat de bouwma
terialen niet een paar duizend kilo
meter van de kwartiermakers-raket
terechtkomen. Dit is niet zo moeilijk
als het lijkt De kwartiermakers-raket
loopt even getrouw rond de aarde als
de maan dat doet. Als men een maan
stand tot op een seconde precies kan
berekenen, dan kan men ook bepa
len, waar de raket zich bevindt en
hoe men hem precies op tijd kan be
reiken. Zodra de raketten met de
bouwmaterialen aankomen, verlaten
de ruimtepioniers hun eigen raket,
om vallend met een enorme snel
heid, waarvan zij echter niets merken,
omdat er geen luchtweerstand is
de onderdelen van het luchtrad te
gaan monteren.
Eén duwtje tegen een onderdeel dat
op aarde duizenden kilo's weegt en
het zweeft al weg. Zwaar werk zal
het dus niet zijn, maar wel enerve
rend. Langzaam maar zeker groeit 't
luchtrad, dat zijn naam eer aandoet.
Het lijkt een enorme opgepompte
band met dikke spaken. Waarom men
de radvorm gekozen heeft? Het is de
bedoeling, dat de mensen die in dit
luchtrad zullen gaan werken en le
ven, tenminste verlost zullen zyn van
het euvel der gewichtloosheid. Daarom
brengt men het rad in een draaiende
beweging. De middelpuntvliedende
kracht, die ook daarboven geldt,
zorgt ervoor dat alles in het luchtrad
met de vloer naar de buitenste wand
gedrongen wordt. Daarom worden
alle vertrekken in het luchtrad met
de vloer naar de buitenste wand ge
keerd. De mensen wonen er dus
horizontaal. Ze zijn echter gewicht
loos en het enige waarop zij zich kun
nen oriënteren is.... het luchtrad
zelf. Hoe wij het op de aarde doen
interesseert hen niet, zij merken het
niet. Duizelig worden ze evenmin als
wij het worden op de draaiende aard
bol, ook al hangen we soms op onze
kop!
Is het rad eenmaal in beweging ge
zet (alweer door middel van raket
ten) dan zal het blijven draaien, tot
men weer raketten in werking stelt,
die remmend kunnen werken.
Als de enorme bedragen gevonden
kunnen worden (vier biljard dollar zal
et luchtrad kosten) worden deze
hijnbaar krankzinnige plannen wer
kelijkheid. daarvan zijn deze geleer
den overtuigd.
(slot volgt)
(Ingezonden)
In uw blad van 31 januari jl. ci
teert u met instemming de mening
van de heer Slooff over de aanpas
sing van de huidige pensioenregelin
gen aan het toekomstige algemene
ouderdomspensioenen. Concluderend
spreekt u de hoop uit, dat de K.V.P.
haar fiat zal onthouden aan het voor
gestelde wetsontwerp Algemene Ou
derdomsvoorziening. We nemen al
thans aan, dat U hierop doelt, wan
neer u spreekt over „een regeling,
die nog juridisch noch moreel door
de beugel kan". 1).
Het zy mij vergund hiertegenover
van een andere visie te doen blijken.
Daarbij moet ik dan eventueel voor
opstellen dat mijn dagtaak mij niet
toelaat mij grondig in de juridische
e_n financieel technische factoren van
dit onderwerp te verdiepen. Wat mijn
opmerkingen daardoor ontberen aan
deskundigheid, winnen zij hopelijk
aan begrijpelijkheid en leesbaarheid.
Vooreerst dan de juridische zijde
van de zaak. We geloven niet, dat
hier van ernstige bezwaren gesproken
kan worden. In het recht geldt im
mers het adagium „Lex posterior de-
rogat priori" ofwel populair gezegd
,.de laatste wet gaat vóór". We ont
kennen niet dat de toepassing van
dit adagium soms tot onrecht leidt,
maar dan komen we op het morele
vlak, waarover later. Eveneens mag
ik bekend veronderstellen, dat een
wet preveleert over Algemene maat
regelen van Bestuur en boven bepa
lingen van contracten, dus ook van
pensioenregelingen.
Moreel is het onderwerp o-i. min
der eenvoudig. Overzichtelijkheids-
halve formuleren we daarom deze
mening in een aantal punten,
a. Een algemeen ouderdomsvoorzie
ning als basis, zonder onderscheid
naar behoefte, achten wij juist. We
vinden het eveneens juist, dat ieder
daaraan naar vermogen bijdraagt.
b. Particuliere pensioenvoorzienin
gen zijn over het algemeen eveneens
uit sociale overwegingen getroffen en
hei; behoefte-element bepaalde de
grootte van deze pensioenen. We ne
men aan, dat deze pensioen-grootte
sociaal evenaardbaar is. (Natuurlijk
valt ook hier over te twisten, maar
dit is een onderwerp apart). Degene,
voor wie een pensioenregeling is ge
troffen. hebben derhalve geen moreel
recht op een hogere pensioen-grootte
tenzij zij hierdoor zelf grotere offers
brengen. 2).
c. De premies voor de algemene
ouderdomsvoorziening komen via een
loonsverhoging in feite voor rekening
van het bedrijfsleven, althans in het
overgrote meredeel van de gevallen.
Gezien het sub. b. gestelde zul
len toekomstige pensioenvoorzienin
gen rekening houden met het alge
meen ouderdomspensioen en een
dienovereenkomstig lagere pensioen-
grootte vaststellen. Aangezien het be-
drijfsleven reeds het ouderdomspen-
sioen betaalt, is het billijk, dat het
werkgeversaandeel in de particuliere
voorzieningen evenredig kleiner
wordt-
e. De oudere generatie ontvangt de
ouderdomsvoorziening min of meer
als een overigens van harte ge
gund cadeau van hun jongere col
legae en via de loonronde ten
slotte van het bedrijfsleven. Deze be
drijven tonen zich hiertoe bereid 'ut
overwegingen van sociale aard, maar
deze overwegingen geiden niet voor
die gevallen .waarin reeds een be
hoorlijk pensioen wordt genoten
Deze pensioenen zijn bovendien ge
financierd. 3)
f. Het komt ons daarom ook lo--
gisch en billijk voor, dat het bedrijfs
leven het recht krijgt de bestaande
pensioenvoorzieningen aan het alge
meen ouderdomspensioen aan te pss-
sen evenals dat voor toekomstige
pensioenvoorzieningen het geval zal
zijn.
g. De hieruit voortvloeiende baten
kunnen dan worden aangewend ter
verhoging van de efficiency, in het
bedrijfsleven en kunnen aldus onze
concurrentiepositie, welke door de
genoemde loonronde wordt verzwakt,
weer versterken.
Gezien deze overwegingen komt 't
ons voor, mijnheer de hoofdredacteur,
dat het niet in het algemeen belang
is om het volk diets te maken, dat er
door de compensatiemogelijkheid on
recht wordt gepleegd. Het zou o.i.
juist de taak van de constructieve
pers zijn om duidelijk te maken, dat
hier in het geheel niet van onrecht
sprake is. 4).
Enkele kanttekeningen onzerzijds:
1. Niet de verwerping van de Alge
mene Ouderdomsvoorziening beplei
ten we. Alleen het aanpassingsartikel
60. Door amendering kan het wets
ontwerp een in allen dele toe te jui
chen project worden. Prof. Romme
gaf trouwens op de jongste partij
raadsvergadering reeds te verstaan,
dat er aan dit artikel 60 „iets gedaan
moest worden".
2) Dit klopt niet met het algemeen
aanvaarde, ook door de Hoge Raad
gesanctioneerde standpunt, dat pensi
oen uitgesteld loon is, dus iets, waar
op de werknemer recht heeft in ruil
voor zijn arbeidsprestaties- Drs.
Slooff illustreert dit met onomstote
lijke aanhalingen. Dat het behoefte
element hier niet bepalend is, blijkt
ook wel uit het feit, dat de hoogte
van het pensioen afhankelijk is vau
het aantal dienstjaren.
3). Ten aanzien van c. en d. het
volgende: Hier verliest inzender uit
het oog de voor de werkgevers voor
genomen compensatie van een weg
vallen van de vereveningsheffing van
vier procent, welke als het ware voor
deze Algemene Ouderdomsvoorzie
ning, is gereserveerd. Voor de werk
gever blijft er aldus op zijn hoogst
twee procent meer aan bedrijfslasten
over. Verder verwacht de memorie
van toelichting zonder dit af te
keuren dat de werkgever zal trach
ten de looncompensatie geheel of ge
deeltelijk door te berekenen in de
prijzen. Drs- Slooff poneert dan ook
de stelling, dat ondanks de looncom
pensatie het voor de werknemer be
stemde bodempensioen ten goede kan
komen aan de werkgever als extra
bate, terwijl de werknemer door de
afwenteling van de looncompensatie
en van de premies voor de zelfstan
digen als consument zal meebetalen
aan de algemene ouderdomsverzeke-
ring voor allen, die alleen hèm kan
worden ontnomen
4). Het dunkt ons wel in het alge
meen belang de wetgever er op at
tent te maken, dat uitgesteld loon ook
loon i3, waarop men krachtens zijn ar
beidsprestatie recht heeft, 'zodat
slechts met toestemming van de pen
sioengerechtigde hierin verandering is
te brengen. De Nieuwe Rotterdamse
Courant, een blad. dat de werkgevers
toch zeker na staat, schreef dan ook.
dat het van grote betekenis is het be
sef van de principiële onaantastbaar
heid van de individuele pensioentoe
zeggingen steeds meer te versterken.
Het blad meent, dat de radicale over-
naar alle kanten ondermijnt.
Dit alles geldt natuurlijk niet voor
vrijwillige toeslagen van de werkge
ver oo het pensioen.
Er is nu trouwens ook sprake van,
dat het hele ontwerp weer terug gaat
naar de Raad van State, omdat die
het aanpassingsartikel nog eens wil
bestuderen.
„Jazz behind the dikes", de eerste
langspeelplaat met moderne Neder
landse jazz, is sinds de verschijning
in maart 1954 een begrip voor de
jazzfans geworden. Voor de jonge
mensen die deze muziek in ons land
„bedrijven"is de plaat een ver
diende en nauwelijks te over
treffen propaganda geweest.
Want ook in Engeland, Duitsland,
Scandinavië en Amerika, waar men
nog nauwelijks van het bestaan van
Nederlandse jazz afwist, heef „Jazz
behind the dikes" vele ogen doen
opengaan: radio en pers in die lan
den hadden louter prijzende woor
den voor de prestaties van onze
jonge musici.
Gezien dit sukses - waartoe de be
kende jazz-criticus Michiel A. de Ruy-
ter als „producer" bijdroeg - mocht
een tweede plaats, van nog groter op
zet, niet uitblijven. Zo is er dan nu
..Jazz behind the dikes" No. 2, die
verleden jaar augustus - september
werd opgenomen.
ELF NEDERLANDSE
COMPOSITIES
Die tweede plaat bevat nog méér
muziek dan de eerste: in totaal zes
tien nummers (waarvan elf Neder
landse composities!). Vijf combo's
hebben avonden lang geploeterd om
tenslotte in de platenstudio hun beste
beentje te kunnen vóórzetten. Dat
war enhet trio van de Haagse pia
nist Rob Madna; de kwartetten van
Rob's stadgenoot Frans Eisen en van
Tony Vos; de combo (vijf man) van
drummer Wessel Ilcken, die haar
vaste standplaats in Amsterdam
heeft; en het zevental van Herman
Schoonderwalt. Zowel Tony Vos als
Herman Schoonderwalt zijn Eindho-
venaren. zodat ook „het Zuiden" sterk
vertegenwoordigd is.
JONG TALENT
Het algemene peil van de plaat
is „hoog tot zeer hoog" zoals een
criticus het uitdrukte; de sfeer is
tastbaar. Opvallend zijn de van groot
vakmanschap getuigende arran
gementen van Jerry van Rooyen
(„For minors only", „Herman han
ky"), de fraaie klankkleur van het
Schoonderwalt-septet met de leider
op de bariton-sax, en he' vitale
swingende ritme in de pi?.- ntjes
van Madna en Eisen. Ker.r dien
opmerken, dat het altspel v Tony
Vos niet onderdoet voor cl 1 r- zijn
Amerikaanse collega's Bn< nnk en
Paul Desmond; dat Ce' ^ce de
drummer bij het Eisen k let.' de
ritmische kwaliteiten van zijn oude
re tegenhanger Ilcken al benadert.