Schijnbaar achteloos schreef bergen muziek Mozart I Hoe de communisten in grote Duitse bedrijven werken Marinepatrouille aangevallen door een rattenleger Prijzen - omlaag! Kwaliteit - deze!f<L Technisch af en altijd charmant Schoenhandel C, V* (L BRANDEN OP Tweehonderd jaar geleden werd Mozart geboren Geniaal en zeer subtiel DOSTOJEWSKI Politieke eisen in een sociaal kleedje Gematigdebedrijfsraad staat steeds wankel Een ratten eiland in de Pacific ON DAGBLAD DE STEM VAN VRIJDAG 3 FEBRUARI 1956 75 Jaar geleden overleed Hoe reageren de arbeiders? Eén van de drie matrozen overleefde het drama „Zij spoten uit de bodem" Doodvonnissen in oost-Berlijn Fel protest in west-Duitsland PANTOFFELS SOLEX LAARZEN WITTE SCHAATSLAARZEN ROSKAM ST. JANSTEEN Tel. 666 Huist ??- V Bestaat er ivel muziek, die schoner is dan die van Mozart Met de naam Mozart zijn termen als gratie, charme, spiritualiteit, eenvoud, hartelijkheid, innigheid en muzikaal evenwicht verbonden. Muziek voor kerk of schouwburg, voor con certzaal of huiskamer, in een ononderbroken stroom vloeide ze uit zijn pen, zonder dat men ooit de kenmerken van veelschrijverij kan waarnemen integen deel, ze is altijd zuiver, volmaakt afgewerkt en doordrongen van een steeds sterker wordend persoonlijk aksent. Nu, na tweehonderd jaar, klinkt ze nog altijd fris en origineel, haar levenskracht is onaangetast gebleven. KONFLICT MET ZIJN VADER. Wolfgang Amadeus Mozart werd geboren op 27 januari 1756 te Salzburg. Zijn vader, die als componist en vioolpedagoog wijd en zijd vermaard was, bekleedde in die stad de functie van concertmeester van de prins-bisschop pelijke muziekkapel. De kleien Wolfgang bleek al spoedig een wonderkind te zijn en vervulde zijn vader met grote trots. Mozart heeft nooit een school bezocht; zijn vader leerde hem lezen en schrijven, rekenen, kortom alles wat men moet kennen om door het leven te gaan. Hij gaf hem ook muziek lessen. En hoe Toen de jongen zes jaar was, kende hij genoeg om met zijn vader en zusje Nannerl, die zes jaar ouder was en uitzonderlijke kwa liteiten ais pianiste bezat, een concertreis naar München te maken. Een half jaar later trok het gezelschap naar Wenen, waar het een half jaar aan het hof vertoefde. In juni 1763 ging men wederom op reis, nu voor drie en een half jaar. Deze tocht voerde naar Parijs, Londen en Holland. Er werden werken uitgevoerd van de kleine Wolfgang, die natuurlijk dapper meespeel- In onze tijd is een dergelijk uitbui ten van kindergaven gelukkig een on mogelijkheid, doch voor twee eeuwen was dit volkomen normaal. Men moet het vader Mozart dan ook niet te sterk aanrekenen, vooral daar hij het ook heeft gedaan om zijn kinderen vooruit te helpen. Want dat moeten wc erbij vertellen, hij ging altijd daarheen, waar hij wist dat de kinderen iets konden le ren. Terug in Salzburg werd Wolf gang in 1768 benoemd tot concert meester, doch kreeg meteen verlof om een uitgebreide studiereis naar Italië te maken, het operaland bij uitstek. Beladen met suksessen, een pauselijke onderscheiding en een op dracht voor een opera keerde hij te rug. Inmiddels was er een nieuwe aarts bisschop in Salzburg, die zich tegen de veelvuldige reizen van zijn concert meester ging verzetten. Mozart zag zich gedwongen om ontslag te nemen, toen hij in 1777 naar Parijs en Mann heim trok. Deze laatste grote reis was voor zijn vorming van enorme betekenis, doch sukses heeft ze hem niet opgeleverd. Tot dan toe had hij al heel wat opera's geschreven voor Milaan, Munchen en andere steden, doch nu kwam het keerpunt: Mozart was nu een opgegroeid wonderkind, dat in geen enkel opzicht meer spec taculair was. Hem werd geen vaste post aangeboden, hem restte niets over dan zijn plaats in de Salzburg- se kapel weer in te nemen. Het ontbreken van een operagezel schap te Salzburg en de drukkende, weinig aantrekkelijke werkkring heb ben hem steeds meer met tegenzin vervuld en in 1781 nam hij definitief zijn ontslag uit zijn functie en ves tigde zich als onafhankelijk musi cus te Wenen, zulks tot ongenoegen van zijn vader. Vijf en zeventig jaar geleden, in februari 1881, overleed Fjedor Dostojeivski, een der grootste figu ren van de Russische, ja van de wereldliteratuur. Hij werd te Moskou geboren in 1821. Nog jong werd hij als samen zweerder tegen de tsaristische staat ter dood veroordeeld, doch op het allerlaatste ogenblik, toen hij voor het peloton zou verschijnen dat hem zou fusil leren, werd hij begenadigd. Hij werd naar Siberië ver bannen, vanwaar hij in 1854 terug kwam, zowel lichamelijk als moreel gebroken, hoewel slechts 24 jaar oud! Naderhand moest hij herhaal delijk op de vlucht voor zijn schuldeisers, en zwierf een groot deel van zijn leven door Europa, arm, ziek en gebukt onder schulden. In 1871 kwam hij terug naar Rusland waar hij in 1881 stierf. Zijn romans schreef hij zowat overal op zijn zwerftochten. Hij was een edel mens, die het ook altijd goed bedoelde in gijn werk. Zijn kritisch temperament, zijn vele tegenslagen, zijn op vliegend, nors en achterdochtig karakter, zijn speelzucht en be stendige geldnood, zijn slepende kwaal hij was lijder aan „vallende ziekte" hebben hun weerslag gehad op zijn romans, alle doordrenkt van de meest aangrijpende tragiek: Een zeer bijzonder genre van psy chologische romans en novellen waarin hij met zijn geniale in tuïtie en uitzonderlijke zieners gave de strijd in de afgrond van de menselijke ziel tussen God en satan, in realistische, fantastische kleuren schilderde. We noemen terloops zijn meest bekende werken waar van er verscheidene zowel voor het toneel als voor de film wer den omgezet: De Gebroeders Ka.ramazow; Herinneringen uit een Dodenhuis; Netouchka; Schuld en Boete; De Speler; Uit het Duister der grote stad; Uit Siberië; De Idioot; Boze Geesten; De Half-volwassenen, enz. De geweldige invloed van Dostojewski is intussen nog vol op merkbaar in de moderne wereldletterkunde. Velen zijner discipelen echter missen zijn diepe levensvisie die overigens lang niet zonder tegenspra ken is. Wat de Dostojeioski-cultus in het algemeen betreft, velen be grijpen hem in het geheel niet of verkeerd, omdat zij ófwel de metafysische achtergrond van zijn werk, ófwel zijn Slavoni sche cultuurfilosofieófwel de Russische ziel in het algemeen niet of onvoldoende begrijpen En onder hen die hem wél kunnen volgc.i bij zijn afdaling naar de bodem van de mense lijke ziel, zullen er altijd zijn, die bij alle bewondering voor zijn kunstenaarsgenie, toch tel kens weer huiveren voor de wreedheid van zijn machtig talent. Mozart had een grote liefde voor zijn vader, hij wist wat hij aan hem te danken had en natuurlijk was er tijdens zijn jeugdjaren, toen zijn va der altijd met hem bezig was, een zeer hechte band tussen beide ont staan. Zijn verblijf in Wenen plaat ste hem voor nog grotere moeilijk heden. De vader verzette zich uit drukkelijk tegen het voorgenomen hu welijk van zijn zoon met Constance Weber. Mozart heeft toen doorgezet, doch zijn innerlijke spanningen zijn te lezen uit de brieven, die hij daar over naar Salzburg schreef, alsook uit de composities, die in die tijd ont stonden. Aanvankelijk verging het Mo zart uitstekend in Wenen; als componist en als klavierspeler stond hij er hoog aangeschreven. Met con,certen, lessen en compo neren kon hij ruimschoots in zijn levensonderhoud voorzien. Na enige jaren echter vergat de Weense bevolking hem totaal en verviel hij tot bittere armoede. Hij oogstte weliswaar grote suk sessen met z'n opera's in Praag, doch zijn materiële nood werd daardoor niet opgeheven.Dood arm is hij op 5 december 1791 gestorven; in een massagraf werd hij begraven. Hjj was toen ruim 35 jaar oud. MEESTERWERK In menselijk opzicht is Mozarts le ven te Wenen een volkomen misluk king geweest. In diezelfde periode ontstonden echter zijn grootste mees terwerken. Noemen we slechts zijn opera's ,,Die Entführung aus den Serail", Le Nozze di Figaro", „Don Giovanni", „Die Zauberflote", zijn symfonieën vanaf no. 32, de z.g.n. Haffner-symfonie, tot de laatste, de Jupitersymfonie, zijn pianoconcerten, zijn laatste strijkkwartetten, zijn fan tasieën voor piano, zijn Requiem. Het is juist de diepe tragiek van dit leven, dat het met zijn hoogtepunt tevens de materiële en fysieke ineen storting bereikte. BERGEN MUZIEK Als componist was Mozart een wonderkind; schijnbaar achteloos schreef hij reeds in zijn jeugd bergen muziek, die technisch af was en altijd charmant klon,k. Doch het is niet daarom, dat het nageslacht hem rert als een der grootste. Mozart was een men senkenner. Zijn mensenkennis leefde zich uit in zijn opera's. Mozart was een gevoelsmens. Zjjn eigen gevoelsleven wist hij in zijn werken uit te drukken. Zijn opera's worden niet door ma rionetten, doch door levende mensen gespeeld. Een opera als de Zauber flote - wiens libretto overigens nau welijks enige artistieke waarde heeft toont dit duidelijk aan. Elke figuur in dit werk is door Mozarts muziek gekarakteriseerd, elke zielstoestand der optredenden zelfs wordt nauw keurig getekend. Herinneren we slechts aan de aria „Ach ich fuhl's", die heel wat meer is dan een stukje belcanto; daarin wordt op treffende wijze Pamina's zieleleed geschilderd. In zijn symfonieën beluisteren we Mozarts humor en scherpzinnigheid, zijn optimistische kijk op het leven, zijn moeilijkheden en innerlijke con flicten, de welbewustheid, waarmee hij het leven tegemoet trad, zijn vreugde en zijn smarten. We hoeven slechts op de Jupitersymfonie te wij zen om zulks te bevestigen. Hetzelf de moge ook gelden voor zijn piano concerten, waarvan het merendeel overigens bij het grote publiek slechts weinig bekend is, en zijn strijkkwar tetten. GENIAAL Mozart is een der hoofdfiguren uit de muziekgeschiedenis; zijn rol in de ontwikkelingsgang der muziek was echter niet zo groot als men geneigd is aan te ne men. Om school te maken was hij veel te geniaal en veel te sub tiel. Bovendien was hij geen lichter; hij sloot het tijdperk der rococo af, samen met Haydn, die hem nog 18 jaar overleefde. Men heeft hem wel een voorloper van Beethoven genoemd wegens de sterke persoonlijke inslag zijner laatste werken, doch het is o.i. nauwkeuriger te zeggen, dat Beet hoven bij de algemene Weense traditie aansloot en van daaruit zijn eigen ontwikkelingsgang be gon. In deze moderne tijd hoeft men maar aan een radioknop te draaien om iets van deze onvergelijkelijk -schone muziek in zich op te kunnen nemen. Of wel stapt men naar de concertzaal. Vroeger was zoiets niet mogelijk. Toen nam men een viool ter hand of ging aan het klavier zitten en wijdde zich actief aan Mozarts muziek. Dit contact met Mozart was veel dieper dan het onze! En hoe veel mooier tegelijkertijd! Daarom waarde lezer, wilt gij Mozart in uw eentje herdenken, zoek uw oud sona- tenboek op en ga aan de piano zit ten, of, zo ge kunt zingen, neemt een liederenbundel ter hand. In ieder geval, brengt Mozart zelf tot klinken! T.F. De ingespannen en voor een deel met sukses bekroonde pogingen van de communisten via de bedrijfsraadverkiezingen invloed in de Duitse industrie te verkrijgen, zijn eigenlijk tamelijk laat bekend geworden. De vakbonden hebben kennelijk gemeend, dat het enkele op zichzelf staande gevallen betrof. In werkelijkheid is echter van een systematische en goed voorbereide aanval van de communisten op zeer belangrijke takken van het Westduitse bedrijfsleven sprake. Het begin van deze actie valt ongeveer samen met het radicale program van actie, waartoe het Duitse vakverbond op een bij eenkomst in oktober 1954 in Frankfort besloot. De richtlijnen voor tactiek en strategie voor de strijd in de bedrijven werden door het congres van de Duitse communisten in Hamburg in december 1954 vastgesteld. „Wie deze „thesen" met aandacht bestudeert, behoeft er niet aan te twijfelen, dat ten minste van dat tijdstip af de communisten welbewust het doel nastreven vaste voet in de bedrijven alsook in de massa-organisatie van de arbeiders beweging te verkrijgen. Op dit congres in Hamburg waren de Duitse communisten zich ten volle bewust van het teruglopen van hun politieke invloed in West-Duitsland. Het feit van die politieke achteruit gang had dan ook tot gevolg, dat men nauwelijks nog enige aandacht aan hen schonk. De West-Duitse ar beiders werden geacht immuun te zijn jegens het communisme. Intus sen is wel gebleken, dat in tal van bedrijven de werknemers geenszins immuun zijn tegen radicale sociale en politieke eisen, vooral niet waar 'n deel van die eisen overeenstemt met de door de vakbonden zelf gestelde radicale eisen. De communis ten kregen het daarom betrekkelijk gemakkelijk politieke eisen, waarv r zij tot dusverre openbaar verge fs hadden gestreden, als vakbondsleden en nu als sociale" eisen gecamou fleerd te propageren. Om een voor beeld te noemen: de strijd tegen de herbewapening, waartegen ook de vakbonden zich uitspraken. Daarmede hebben zij, naar de fei ten intussen hebben geleerd, aanvan kelijk goede resultaten behaald, die in hun groeiende invloed in de be- drijfsraden van talrijke West-Duitse industriebedrijven tot uiting kwamen. Slechts zelden slaagden zij er in, zoals dit bij de Westfalen-hoogoven- bedrijven in Dortmund het geval was, de absolute meerderheid te behalen. In tal van gevallen echter wisten zij sociaal-democraten van hun bedrijfs- raadzetel te verdringen. Een sukses, dat zeker niet mag worden onder schat. DE OPEL-FABRIEKEN. Omdat wij wel eens wilden weten wat er in een bedrijf gebeurt, wan neer 'n sterke communistische groep in 'n bedrijfsraad wordt gekozen heb ben wij een bezoek gebracht aan de Adam Opel A.G. in Rüsselsheim, de grootste automobiel-fabrieken in W. Duitsland. Hier werken 25.000 mensen. Bij de bedrijfsraadverkiezingen in het voorjaar van 1955 verloren de sociaal democraten 11 zetels en wisten de communisten hun aantal van 2 tot 13 zetels te verhogen. De bedrijfsraad telt 35 leden. De bedrijfsleiding gaf twee van de gekozen communisten, hun meest ac tieve mensen, op staande voet ontslag omdat kon worden aangetoond, dat zy hadden gepoogd een illegale sta king te ontketenen. Daarop distanci- eerden zicli direct twee partylozen" ,,Het eiland moet onbewoonbaar zijn. Het is uw taak om dit te onderzoe ken. Over drie dagen zullen we U weer afhalen. Neem voor alle zekerheid een zendstation mee. Misschien stuit U nog op verdwaalde Japanners De Nieuwzeelandse oorlogsbodem „Tobroek" koos vervolgens het ruime sop en drie matrozen roeiden naar de kus van een klein, eenzaam gelegen en nog naamloos rotseilandje, waarmee de Pacific is bezaaid. Soortgelijke on derzoekingstochten worden er dagelijks uitgevoerd, want sedert Amerika, Australië en Nieuw-Zeelapd het Pacificverdrag hebben gesloten wordt ook het kleinste eilandje onderzocht. Maar deze expeditie kostte het leven aan twee van dedrie mannen. De derde kon ternauwernood worden gered. Men gipg e ratten te lyf met machinegeweren, met stokken en met schoenen maar tegen de vreselijke overmacht mocht niets baten. Zo werd dezer da gen het ,,Ratteneiland" ontdekt. den uit de boc'em op. Het was vrese lijk. Intuitief voelden we aan, dat we dit avontuur met de dood zouden be kopen. Ze beten in onze benen en en kele minuten later zaten we vol bloe dende wonden, waarin de satansbees ten zich vastzogen. In panische schrik vlogen we naar de kust, gelukkig onze wapens meene mende. We kwamen juist op tijd om onze boot te zien zinken. Een nieuw leger ratten, dat de boot had lek gebeten vloog ons nu tegemoet en wederom zaten we aan alle kan ten ingesloten. Bill riep toen, dat onze enige kans op behoud de rots zou zijn, waarop we de meetinstrumenten hadden geplaatst. Inderdaad lag dit rotsblok vrij hoog en we dachten er de ratten door te ontlopen." STRIJD IN DE NACHT Volgens oude sagen bestaan er in de Pacific nog eilandjes, die het on betwiste eigendom zijn van vreselij ke legers ratten. De inboorlin gen schuwen ze en de enkelen, die de moed opbrachten om er voet aan wal te zetten, werden onmiddellijk gedwongen terug te keren of moesten het met hun leven bekopen. Nauwe lijks hadden de drie mannen op één der eilandjes voet aan wal gezet of één hunner viel tot zijn knieën in een rattengang. Ze gingen nochtans verder om een geschikte kampeeer plaats te zoeken, waar ze hu tent opsloegen. Daarna werden de meet instrumenten opgesteld op een stevi ge rots. Nauwelijks was de duisternis gevallen of de mannen in de tten hoorden een piepend, jankend en kla gend geluid, dat steeds sterker werd. Enkele seconden later hoorden ze de ratten al aan hun tent knagen. Toen ze in het licht van hun elee trische lantaarns -de omgeving bui ten de tent wilden verkennen zagen ze zich al aan alle kan,ten door een leger van miljoenen, grote, bruine ratten ingesloten. De brutaalsten sprongen tegen hun lichamen op, an dere vraten aan de schoenen en tien tallen dieren tegelyk spron.ge: i hen in de nek. Met alles wat ze konden krijgen begonnen ze te vuren en te slaan, doch aldus de enige overle vende: „overal waar we tien ratten van kant maakten spoten er honder- Op deze rots speelde zich het laat ste bedrijf af van dit drama. Het nog steeds groeiende rattenleger be stormde de rots. Omdat de drie man nen hun machinegeweren op de aan vallers leegspoten slaagden ze er in een grote slachting aan te richten, doch juist toen ze zich gered waan den, bleken andere ratten over de kadavers naar boven te zijn geko men. In een minimum van tijd was nu de rots met ratten bezaaid en wee begon de vreselijke strijd. De drie mannen waren aan alle kanten omgeven door de ratten, die zich in hup vlees poogden vast te bijten. Eén hunner, de waanzin naby sloeg dwars door het leger op de vlucht, omdat hij liever in de zee wilde sterven. Duizenden beesten volg den hem, beten zich in hem vast en van de communisten, zodat het com munistische aantal zetels in de be drijfsraad praktisch tot 9 daalde. De communisten eisten van het uit zes personen bestaande dagelijkse be stuur van de bedrijfsraad twee ze tels op, werden bij de verkiezingen daarvoor echter verslagen, zodat dit dagelijks bestuur thans bestaat uit vier-sociaal-democraten en 2 chris ten-democraten. De ontslagen be- drijfsraadsleden hebben bij het ar beidsgerecht een klacht ingediend en eisen weer in het bedrijf te worden opgenomen. Deze eis wordt door de metaalbewerkersbond on.dersteund, die ook de juridische bystand finan ciert. Het dagelijks bestuur van de be drijfsraad van dit grote bedrijf zetelt in een paar zeer sobere vertrekken. Het heeft niet de beschikking over een auto. De voorzitter bekleedt de ze functie al sinds jaren. Hij heeft dus grote ervaringen. In een uitvoerig gesprek heeft hij mij verteld van de grote moeilijkheden, waarvoor het bedrijf, alsook de bedrijfsraad, door de versterkte communistische in vloed komt te staan. ,,De werkgevers", zegt hij, „zullen moeten inzien, dat het beter is aan een democratische bedrijfsraad con cessies te doen, dan de communis ten argumenten tegen het bedrijf te leveren. Zulks is hier wel eens het geval geweest. Wij zijn er nu in ge slaagd de loononderhandelingen, die volgens de nog geldende tarief-over eenkomst pas op 1 maart a.s. ten einde moeten zijn, al op 1 novem ber j.l. af te sluiten. Wij hebben ook een verhoging van de kerstgratifaie weten te verkrijgen. Daarmede werd de communisten de door hen gestelde, niet geheel ongevaarlijke eis, dat een duurtetoeslag van 50 mark per per soon zou worden verstrekt, uit han den geslagen. Wij hebben hen hier dus schaakmat gezet". ,,Het resultaat van de bedrijfsraad- verkiezing", zegt hij voorts, „heeft nog 'n ander belangrijk gevolg gehad. Vroeger gaven alleen de communis ten een bedrijfskrant uit, .,Aan de lo pende band" geheten. Thans geven zowel de sociaal-democratische als christelijk-democratische bedrijfsgroe pen een eigen bedrijfskrant uit. In beide kranten worden de communis ten op fundamentele vraagstukken aangevallen. Waren deze bladen al voor de verkiezingen verschenen, dan zouden die wel anders zijn uitgeval len." REISGELD. ,,Hoe werken nu de communistische bedrijfsraadsleden?", vraag ik. „Wij kunnen hun werk in het bedrijf niet controleren," antwoordt hij. „Wan neer u eens een vergadering van de voltallige bedrijfsraad zoudt kunnen bijwonen, dan zoudt u de communis tische leden ervan er niet uit kunnen halen." „Hoe bedoelt u dit?" vraag ik, „zijn zij allemaal even gematigd of allemaal even radicaal in hun ei sen?" Glimlachend haalt de voorzit ter zijn schouders op. „Wij hebben 'n communistisch bedrijfsraadslid. dat in de vergaderingen hartstochtelijk de veertig-urige werkweek bepleit. In zijn afdeling in het bedrijf heeft Glanzende auto's op de lopende band in de Opel-fabrieken. hij echter zonder een kik te geven de 48- tot 56-urige werkweek aanvaard. Overigens proberen de communisten in het bedrijf, zich voordoende als hulpvaardige collega's en goede vak bondsleden, voortdurend zij het nog zo geringe ontevredenheid uit te buiten en zo mogelijk tot een „aktie" op te blazen. In dit bedrijf is het reisgeld een bron van ontevredenheid. Velen van onze arbeiders moeten uit ande re plaatsen komen. Zij moeten het reisgeld voor bus of trein of eigen vervoermiddelen zelf dragen. Het bedrijf wijst het betalen van reisgeld af. Nu is het reisgeld natuurlijk een zeer populaire eis en de communisten hebben zich hiervan meester ge maakt. Wanneer zij een gunstig mo ment afwachten, kan deze eis in het gehele bedrijf als een bom inslaan. De communisten wijzen namelijk naar de volkswagenfabrieken, waar met sukses voor het reisgeld werd ge staakt." In ieder groot bedryf bestaan wel aanleidingen, waardoor ontevreden heid kan worden aangewakkerd. Het zal voor de werkgever altijd 'n vraag van doelmatigheid moeten zyn of hy gerechtvaardigde verlangens van een democratische bedrijfsraad wil inwil ligen, dan wel het risico wil lopen dat deze door radicalere eisen van de communisten bij de volgende ver kiezingen wordt afgezet. In het be drijsleven zijn de werkgevers en de vakbonden verantwoordelijk voor het afweren van de communisten. Beiden zullen er in eigen belang dus niet aan ontkomen bij deze afweer samen te werken. Veel meer, dan tot dus verre is geschied. De Westduitse regering en het par lement hebben donderdag in een ge meenschappelijke verklaring gezegd, dat het „moord" zou zijn als de twee Oostduitsers terechtgesteld zouden worden, die de vorige week in oost- Berlyn ter dood zijn veroordeeld. Uitvoering van de vonnissen zou de ordelievende wereld tonen, aldus de verklaring, dat het „voor de grote mogendheden geen zin heeft te werken voor vermindering van de spaning." Dr. Gerstenmaier, de voorzitter van de Bondsdag, las donderdag onder lui de bijval de verklaring voor. Hij zei, dat de Oostduitse aanklager de „bru taliteit had te verklaren, dat de gang van het ene deel van Duitsland naar het andere verraad van Duitsland is". De veroordeelden zouden aan spionna- ge hebben gedaan. lieten pas los toen hy zich in zee wierp Toen de morgen aan de hemel grauwde wierp de „Tobroek" weder om het anker voor het onbekende eiland. De gezagvoerder, ongerust ge worden doordat radiomededelingen uit blev enhad de steven gekeerd. Hij kwam juist op tijd om de matroos uit de zee op te pikken. Rond zijn bewusteloze lichaam dreven duizen den rattenkadavers. De beesten had- den zich in hun woede zelf verdron ken. De matroos, hoewel hij in le vensgevaar verkeert kan vermoede- lijk nog gered worden. Toen de kapitein zelf en nu met een sterkere eenheid aan land ging vond hij het eiland weer stil en ver laten. Overal trapte men in diepe rattengangen. Van de tent en de uit rusting der mannen was vrijwel niets overgebleven. Op de rots vond hij de stoffelyke resten van de beide matro zen. Ze waren letterlijk door de rat ten opgevreten. De rattenkolonie zal zwaar moeten boeten, want er is reeds een verdel gingseenheid onderweg, die het hele eiland vol zal stoppen met een snel werkend vergif. Een luchtfoto van de Opel-fabrie- sche ken, waar een sterke communisti- groep in de bedrijfsraad is gepenetreerd. met dikke zolen, 100 pCt. WOL, in de maat 3642 van 7.95 NU 3 55 in de maat 43 46 - van 8.95NU 1 A Q«ï geheel met vacht gevoerd 2Q yg prima kwaliteit, geheel het vacht gevoerd van 29 75 NU 21.75 Onze bezorgers zijn geen bankiers! Indien U ons dagblad per week betaalt, mag onze bezorger er dan ook op rekenen, dat 't abon nementsgeld klaar ligt en dat dit wekelijks uiter lijk des Dinsdags aan hem wordt voldaan. Hij moet in het midden van de week met ons contant afrekenen en de abonné's kunnen dan toch niet van hem ver langen, dat hij hun ach terstallig abonnements geld uit eigen zak voor schiet Voor Uw medewerking zeggen wij U namens onze bezorgers vriende lijk dank. Administratie Dagblad Da Stem.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1956 | | pagina 10