België bouwt een indrukwekkende
atoomstad aan Nederlandse grens
Geen vervolging, wel blokkade
van kerk in Joegoslavië
In verbluffend en weergaloos tempo
Waarom geen royaal gebaar
NEDERLAND MIST EEN KANS BI]
DE AUSTRALISCHE JEUGD
Geleerden houden rekening met productie
van kernenergie in 1961
De menselijke stem als
krachtbron van zender
Geestkracht der verdrukten is enorm
ORTHODOXEN EN MOHAMMEDANEN
Bil le II. MIS VAN JONGE PRIESTERS
Bisschoppen met staf
en mijter in rugzak
In 1951 werd de
eerste stap gezet
DAGBLAD DE STEM VAN WOENSDAG 25 JANUARI 1956
Bob Edens kan niet eeuwig
optimistisch blijven
Naar Amerikaans
voorbeeld
Tien jaar „Mens
en melodie"
Geen
taxi s voor
geestelijken
„Uranium is zwaarder dan goud en overi
gens..,. heeft uranium de waarde van
uranium".
Wie zal deze waarheid als een koe, gelan
ceerd door een der geleerden van het nieuwe
atoomcentrum te Mol, in twijfel trekken? Met
andere woorden: uranium is kostbaarder dan
goud en wie uranium ontdekt, is een gelukkige
ontdekker! Welnu, België heeft in de Congo
uranium gevonden, in grote hoeveelheden en
zeer rijk aan splijtbaar materiaal en daarom
vaart het Belgische schip der economie met
bolle zeilen: uitvoer van uranium o.a. naar de
Verenigde Staten en Engeland in ruil voor har
de dollars en wetenschap. Ziedaar de zeer so-
(Van een correspondent in Australië)
Meer dan duizend jonge Australiërs wachten op dit ogen
blik op een gelegenheid om Nederland te bezoeken; het zijn jonge
mensen, die later in het leven veelal een leidende positie zullen
gaan innemen.
Zy zouden dan een hulp kunnen zyn voor onze landgenoten
hier, doch de kansen daartoe worden ontnomen als gevolg van
ambtelijke stroefheid in Nederland.
Het is waard er aandacht aan te besteden.
De organisatie „Youth Argosy" ver
leent in Amerika ieder jaar duizen
den jongemensen hulp bij het onder
nemen van studiereizen naar ver
schillende landen ter wereld. Ook Ne
derland is hierbij ingeschakeld en
dank zij diverse studenten en
jeugdorganisaties, worden telkenjare
nieuwe contacten gelegd tussen beide
landen.
Het behoeft geen nader betoog, dat
daaruit voor de toekomst voordelen
van verschillende aard kunnen ont
staan.
lide fundamenten, waarop de atoomstad Mol
momenteel in een werkelijk verbluffend en
weergaloos tempo wordt gebouwd, in Ameri
kaanse stijl en ongehinderd door vries of dooi.
De geleerden van Mol hebben alles voorzien. In
mei a.s. zal de eerste kettingreactie plaats vin
den; een indukwerkkend staaltje van moed en
doorzettingsvermogen, als men weet, dat tij
dens de laatst gehouden conferentie over de
kernenergie in Genève de Belgische bladen heel
slecht te spreken waren over hun regering, die
in wetenschappelijk opzicht aan deze conferen
tie eenvoudig niet te pas kwam! België, de
grootste exporteur van uranium!
Doch m juni 1954 ging het eerste berkje uit de bossen van de
Kroondomeinen, op zeven kilometer afstand van Mol, grenzend aan de
Nederlands-Brabantse grens. Nu, anderhalf jaar later, staat er een tiental
laboratoria, verspreid over 200 ha., rondom het imposante reactorgebouw.
In de onmiddellijke omgeving langs het Schelde-Maas kanaal verrijzen
ettelijke honderden huizen, flats en villa's voor het personeel, waarschijnlijk
500700 ingetal, dat straks deze eerste atoomstad op het Europese vaste
land zal gaan bevolken. Zo is België hard op weg de achterstand op Enge
land, Frankrijk, Nederland en Noorwegen om te zetten in een zekere voor
sprong, althans op het gebied van de vredelievende aanwending van kern
energie.
ding van wetenschappelijk en tech
nisch personeel. Dit tekort aan per
soneel is geen typisch Belgisch pro
bleem, maar komt algemeen voor
en is van een dergelijke omvang,
dat deskundigen van mening zijn,
dat de uitbreiding van de kern
energie ernstig in gedrang zal ko
men, indien niet tijdig de nodige
maatregelen zullen worden getrof
fen.
Meer dan voor enig ander land is
de produktie van kernenergie voor
België harde noodzaak. Het land is
niet rijk aan klassieke energiebron
nen. De kolen zijn duur, omdat de
lonen hoog en de kolenaders zeer
moeilijk te exploiteren zijn. De bron
nen van hydro-elektrische energie
zijn eveneens van ondergeschikt be
lang. België bezit geen petroleum,
dat evenmin totnutoe in de Congo
werd aangetroffen. Aan de andere
kant bezitten de overzeese gebieds
delen nog steeds de belangrijkst ge
kende uraniumertsvoorraad Het is
daarom geenszins overdreven te be
weren, dat de toekomst van België
in grota mate zal afhangen van de
snelheid en de vindingrijkheid waar
mede de kerngrondstof zal worden
aangepakt.
De eerste stap in deze richting
werd in 1951 gezet, toen Z. Exc. de
heer P. Rijckmans, gouverneur-gene
raal van de Congo en commissaris
voor de atoomenergie een groep per
sonen uit de wetenschap, nijverheid
en openbare diensten bij elkaar bracht
met het oog op de oprichting van
een orgaan, dat een nationaal karak
ter zou dragen. Dit orgaan werd op
gericht onder de vorm van een vere
niging zonder winstgevend doel en
onder de benaming van „Studiecen
trum voor de Toepassingen van de
Kernenergie".
WETENSCHAPPELIJKE KERN
In 1952 werden zeventig ingenieurs,
doctoren en licentiaten in de weten
schappen uitgenodigd tot het volgen
van cursussen en praktisch onder
licht in het Engelse atoomcentrum
Harwell. Tien van deze universitai-
ren, die geroepen waren de eerste
wetenschappelijke kern van de S.T.
K. te vormen, werden later op stage
naar de V.S. gezonden. Vier maan
den brachten zij in de laboratoria van
Argonne. Oak Ridge en Brookhaven
door. Nadien kregen zij nog ettelijke
keren de gelegenheid de V.S. en En
geland te bezoeken.
Er bestaat een nijpende behoefte
aan menselijk potentieel. De Bel
gische regering heeft er dan ook
voor gezorgd in de akkoorden met
de V.S. en Engeland een clausule
op te nemen betreffende de oplei-
Het Belgische Studiecentrum is met
veel geduld en bedachtzaam tewerk
gegaan. Het heeft zich niet uit het
lood laten slaan door de kritiek,
waaraan het in de afgelopen jaren
bloot stond. De opbouw van het gro
te gedurfde werk in Mol heeft zich
geleidelijk aan en systematisch vol
trokken. Toen de belangrijkste voor
bereidingen de samenstelling van
het menselijke potentieel en de plan
nen van het project achter de rug
waren, is de eerste spade bij Mol in
de grond gegaan.
In nog geen anderhalf jaar wer
den tien laboratoria gebouwd. Op
het ogenblik wordt met man en
macht gewerkt aan de enorme ku
bus van baksteen, beton en staal,
doorzeefd met honderden stalen
buizen, welke als konijneholen
uitmonden op de plaats, waar be
gin maart de eigenlijke reactor
zal worden ingebouwd. Over de
gehele kubus is een stalen dak ge
spannen, dat 230 ton weegt. Rond
om dit gevaarte bevinden zich
ruime door hekwerk afgesloten stel
lages, waarop de onderzoekers het
gedrag van de reactor kunnen con
troleren. De „kubus" is elf meter
lang, elf meter breed en ongeveer
vijftien meter hoog. Hij staat in een
overzichtelijke met een glazen dak
afgesloten zaal van 32 bij 42 meter.
REEDS 1961 PRODUKTIE
KERNENERGIE?
De reactor zal bij de aanvang een
calorisch vermogen ontwikkelen van
3000 kW. en een flux van 10 tot de
12e macht neutronen/kwadraat cm./
sec. kritisch zijn.
De reactor van Mol is geen proef
ondervindelijke reactor of een pro
totype, maar een onderzoeksreactor.
Hij is evengoed een laboratorium
werktuig als bijvoorbeeld een cyclo
tron. De proefnemingen slaan echter
niet alleen op de zuivere wetenschap,
doch ook op de toegepaste techniek.
Deze proeven raken de meest ver
scheiden gebieden en zij krijgen
slechts waarde door de uitrusting van
de toegevoegde laboratoria. Dit is
ook de reden, waarom in Mol labora-
De splitsing van het atoom is S
een gebeurtenis van kapitaal be- J
lang in het onderzoek van de sa-
menstelling der materie. Ze heeft
en zal nog ontelbare wegen voor
de wetenschap openen. Door haar
ontzaglijke potentiële energie zul-
len de komende generaties gedu- J
rende zeer lange tijd kunnen
voorzien in haar behoeften aan J
primaire energie. Deze nieuwe
krachtbron zal worden toegepast
op de stads- en nijverheidsver-
warming en misschien ook in de
nabije toekomst in de voortbewe-
ging van vervoermiddelen. België
dat lange tijd een achterstand in-
zake de ontwikkeling had, is hard
op weg deze achterstand in te ha- J
len. Het bouwt in de omgeving
van Mol een atoomstad uit de ex-
port van uranium, dat de Congo
oplevert. Een uiterst kostbaar
project, dat wekelijks tientallen
miljoenen guldens aan investerin- S
gen vergt. In mei a.s. zal de eer-
ste kettingreactie plaats vinden. J
Een onzer redacteuren, die dezer J
dagen een bezoek bracht aan Mol.
verteld in nevenstaand artikel
van zijn bevindingen.
In de Verenigde Staten is een kleine
radio-zender ontwikkeld, die zijn
kracht ontleent aan de stem van de
persoon, die er in spreekt. Het appa
raat heeft geen batterijen of andere
bron van elektrische energie nodig.
Het is thans dus voor het eerst mo
gelijk gebleken de uiterst geringe
energie van de menselijke stem te
gebruiken voor het doen functioneren
van een zender.
Door een bijzondere apparatuur
worden de trillingen van de stem om
gezet in elektriciteit: een membraan,
die met een kleine dynamo verbonden
is wordt in trilling gebracht. Wan
neer de man die het apparaat be
dient spreekt, wekt dus zijn stem de
elektriciteit op die nodig is voor de
uitzending en zijn woorden worden te
gelijkertijd uitgezonden.
Om op deze wijze elektriciteit op te
wekken moet de kracht van de stem
vele malen versterkt worden. Dit ge
schiedt door middel van transistors
apparaatjes ter grootte van een erwt,
die dezelfde functie hebben als va-
cuumbuizen, maar die met veel min
der stroom kunnen werken.
Door deskundigen is lang getwijfeld
of de energie van de geluidsgolven
van de stem wel groot genoeg zou
zijn om een radiotoestel in werking
te stellen. Deze energie is namelijk
zo zwak dat men wel een miljoen
mensen zou nodig hebben om een
100-wattlamp te laten branden.
Met het nieuwe apparaat kunnen
boodschappen over 'n afstand van on
geveer 175 meter worden uitgezon
den, wanneer er met normale stern-
sterkte in gesproken wordt. Men
neemt echter aan dat het mogelijk is
een apparaat te ontwikkelen, waar
mede een afstand van 1,5 kilometer
kan worden overbrugd.
Een dergelijk zend- en ontvangap-
de stem van de spreker vast te leggen
en deze te gebruiken voor de leve
ring van energie aan een kleine ont
vanger. Zender en ontvanger zouden
dan kunnen worden verenigd tot een
kleine, draagbare walkie-talkie"
zonder batterijen van ongeveer halve
grootte en gewicht van de thans ge
bruikte. Aangezien er geen batterijen
meer behoeven te worden verwisseld,
zou de eenheid in een afscherming
van plastic kunnen worden onderge
bracht, waardoor stof, vuil en vocht
werden buiten gehouden,
Een dergelijk zend- enontvangap-
paraat zou van groot nut kunnen zjjn
voor journalisten, sportslieden, grond
personeel op vliegvelden en brand
weermannen.
De nieuwe zender werd ontwikkeld
door Georg Bryan, ingenieur b(j de
U.S. Signal Corps Laboratories te
Fort Monnouth, New Jersey.
Sinds het jonge Australië de aan
dacht van een groot deel der wereld
op zich gevestigd heeft, hebben enkele
jongemensen ook hier de betekenis
van bedoelde contacten ingezien en
getracht deze te leggen. In het bij
zonder was het de Nederlander Bob
Edens, die voor zijn land en land
genoten de betekenis van dit soort
jeugd-uitwisseling trachtte te propa
geren en onder de aandacht van Ne
derlandse autoriteiten te brengen.
WAT EEN „PILOT-TEST"
LEERDE
In samenwerking met een tijdschrift
voor studenten en voor jeugdherber
gen, benevens een radio-omroep,
werd in 1954 een „pilot-test" gehou
den, waarbij reeds aanstonds 432
jongemensen zich aanmeldden om
een trip door Europa te maken.
De test had zich slechts beperkt
tot de staat Nieuw-Zuid-Wales, doch
zou over geheel Australië uitgestrekt,
meer dan duizend aanvragen hebben
opgeleverd.
Doch... verder is men nog niet kun
nen komen. De heer Edens heeft het
er niet bij laten zitten; hij correspon
deerde of beter gezegd, probeerde
soms te corresponderen omdat er dan
geen antwoord kwam met rege
ringsinstanties in Nederland, doch
kon niet meer dan een stroef ambte
lijk „neen" verkrijgen.
En Bob Edens. die in een interna
tionaal chemicaliënbedrijf in Sydney
een belangrijke positie heeft, welke
hem over vele landen van de wereld
voert, kan z'n leven niet ambtelijk
corresponderend doorbrengen!
Terwijl dus de Amerikaanse jeugd-
contacten met Nederland plaats vin
den, worden die met het uit oog-
Speciaal voor muziekliefhebbers be
staat er een tijdschrift, „Mens en
Melodie" genaamd. Op dit blad zou
eigenlijk iedere muziekminnaar ge
abonneerd moeten zijn. Tot deze con
clusie zijn wij eens temeer gekomen,
toen wij een dezer dagen het decem-
ber-nummer 1955 onder ogen kregen.
Het feit, dat een maandblad het
presteert, tien jaar aan een stuk iede
re maand met een nieuw, zeer geva
rieerd en interessant nummer uit te
komen, da* alleen al is als een aan
beveling te beschouwen.
In deze tien jaar is „Mens en
Melodie" méér geworden, dan alleen
maar een maandblad. De gevarieerd
heid van de artikelen en de vakken
nis van de schrijvers va deze arti
kelen maken, dat dit blad. b.v. per
jaargang samengebonden ee: naslag
werk wordt, waarin welhaast alles
oi muziekgebied te vinden is.
Het speciale decembernummer,
dat enerzijds bedoeld is als een fees
telijk slot van dit tweede lustrum
heeft nog een bijzonder aspect, het
is n.L helemaal gewijd aan Mozart.
Vele prominente Nederlandse musi
ci hebben hieraan meegewerkt. Wij
noemen slechts: Wouter Paap, Edu-
ard van Beinum, Nelly Wagenaar,
Theo Olol, terwijl Jan Mul speciaal
voor deze gelegenheid een compositie
maakte, die in dit nummer is afge
drukt. Wie deze stukken leest krijgt
een volledig beeld over het karakter
en de composities van Mozart, door
de veelzijdigheid, de intensiteit en
toch de doorzichtigheid waarmee de
stof is verwerkt.
Eenieder die zich op „Melis en
Melodie" abonneert, krijgt dit Mo-
zartnummer gratis toegezonden. Het
is echter ook los verkrijgbaar bij
ieder0 boek of muziekhandel of bij
de Uitgeverij Het Spectrum te Ut
recht.
H. v. H.
punt van dc emigratie zo belangrijke
Australië veronachtzaamd.
WAT GEVRAAGD WORDT
Wat nu aan Nederland en de Ne
derlandse regering gevraagd wordt?
Het eens per jaar tegen gereduceerd
tarief verlenen van overtocht naar
Europa op een schip dat emigranten
naar Australië brengt. Er is daar
naast geadviseerd om indien mo
gelijk op drie schepen per jaar
honderd a tweehonderd van deze
jeugdige Australiërs terug te bren
gen, waardoor tevens gelegenheid
wordt gegeven met onze emigranten
beter contact te maken, hetgeen we
derzijds grote voordelen zou kunnen
opleveren.
Tenslotte zouden de Nederlandse
jeugdorganisaties bereid moeten zijn
om evenals voor de Amerikanen
gebeurt de Australische jongemen
sen te helpen.
Hier ligt dus een taak in het bij
zonder voor de studentenorganisaties
zoals het bureau Contact Buitenland
se Studentenorganisaties hetwelk in
Leiden bestaat.
Doch de eerste daad moet zijn om
voor vervoer te zorgen en dit is een
aangelegenheid van de Nederlandse
regering en (of) de scheepvaartmaat
schappijen. Nu moge het waar zjjn,
dat de meeste thuisvarende emigran
tenschepen in Indonesië passagiers
opnemen, doch het zou de moeite Io
nen om een enkel charterschip ten
behoeve van het hiervoor bedoelde
jeugdcontact beschikbaar te stellen!
In Australië bestaat op dit ogenblik
nog geen „Youth Argosy", doch het
vorig jaar vond daartoe in Sydney
een conferentie plaats met vertegen
woordigers van de universiteiten, van
jeugdherbergen, padvinderij etc. Hoe
wel nog geen definitieve plannen wer
den uitgewerkt, bleken toch scheep
vaartmaatschappijen van enkele lan
den reeds bereid om de medewerking
te geven. Doch Bob Edens zag dade
lijk ook het grote belang voor ons
land en onze emigranten en probeer
de een Nederlands schip te verkrij
gen ten behoeve van deze Australi
sche jongeren. Tot nog toe evenwel
tevergeefs.
LEIDERS VAN DE TOEKOMST
Uiteraard ligt het niet in de be
doeling om de Australische jeugd in
het algemeen een goedkoop reisje
naar Europa te bezorgen; trouwens,
er blijven altijd genoeg kosten over,
welke niet eenieder zich kan veroor
loven te maken! In de meeste ge
vallen zullen het dus jongemensen
zijn, wier ouders in zulk een positie
verkeren, dat zij hun kind een derge
lijke studiereis kunnen laten onder
nemen.
Ik zou thans reeds talrijke voor
beelden kunnen geven, hoe door per
soonlijke kennismaking met ons land,
Australiërs onze landgenoten niet al
leen beter leren kennen, doch hen
tevens als immigranten meer hulp
verleenden.
Het zijn merendeels studenten; toe
komstige onderwijzers: verpleegsters
enz., die voor een dergelijke studiereis
in aanmerking komen. In het alge
meen dus mensen, die later een
meer vooraanstaande plaats in het
leven zullen gaan innemen.
Het wordt tijd dat de Nederlandse
regeringsautoriteiten deze aangele
genheid niet aan Bob Edens alléén
overlaat en evenmin ambtelijk van
de hand wijst, doch wat het zwaarste
is, ook het zwaarste laat wegen. Hoe
wel de heer Edens het plan had, in
het voorjaar 1956 de eerste Austra
lische studentengroep naar Nederland
over te brengen, is de kans niet erg
groot dat dit alsnog kan gebeuren.
toria voor natuurkunde, scheikunde,
metallurgie, biologie ens tralingscon-
trole zijn opgericht. Deze laboratoria
zullen nog voor mei van dit jaar in
gebruik genomen worden. Naar de
mening van Amerikaanse deskundi
gen zal het gehele project, een der
fraaiste en volledigste installaties in
Europa zijn.
Het Belgische studiecentrum, dat
zich splitst op de eerste kettingre
actie voorziet op korte termijn
reeds grote uitbreidingen. Het heeft
in de Verenigde Staten een reactor
besteld, welke een elektrisch ver
mogen van 11.000 kW. ontwikkelt.
Deze wordt opgesteld in de nabij
heid van de wereldtentoonstelling
en hij zal de tentoonstelling gedeel
telijk van stroom voorzien, waar
schijnlijk de grootste sensatie van
de tentoonstelling. I
En ofschoon Mol zich voorlopig
bezig houdt met onderzoekingen,
zal met aan zekerheid grenzende
waarschijnlijkheid de eerste reac
tor ten bate van de industrie reeds
in 1961 in bedrijf worden gesteld.
COMFORT EN ESTHETIEK
De inspanningen, welke het Studie
centrum zich getroost om de achter
stand op het gebied van de kernener
gie in te halen, strekken zich ook uit
tot het terrein der menselijke ver
houdingen. Het mag het personeel
van de atoomstad, ver afgelegen van
elke ontspanningscentrum aan niets
ontbreken. Kleurige villa's en eenge
zinswoningen scharen zich aaneen in
de bossen rondom het complex. Een
comfortabele flat wordt gebouwd voor
de ongehuwden. Elk huis een appar
tement beschikt over een maximum
aan comfort.
Er is gedacht aan amusementsge
bouwen en sportterreinen enz. enz.
Biologie
Onder«t»t'On
Administratie
- Watertoren
Metallurgie
Algemene werkplaats A
Cafeteria °q
Refter 0
Hoofdiegang £1
C'ub-House
Zweminrichting
Situatietekening van de Belgische atoomstad Mol.
Hetgeen de Joegoslavische diplomaat, Milan
Bartos, onlangs te Wenen verklaarde: „Momen
teel wordt de Kerk in Joegoslavië niet vervolgd,
men blokkeert haar eenvoudig", blijkt maar al
te waar te zijn. In vele streken heeft men van
de open vervolging afgezien en is men naar de
blokkade-tactiek overgestapt. Men treedt niet
meer met groot geschut op, men doodt niet, noch
steekt men bisschoppen met benzine in brand.
Neen, men nodigt de bisschoppen nu uit op con
ferenties, waarop men hen beleefd glimlachend
Dit heeft in Joegoslavië reeds tot grote conflicten geleid; op dit punt
blijven de bisschoppen onverzettelijk. Hoe belangrijk deze priesterver
enigingen voor de communisten zijn, blijkt wel uit de woorden van
kardinaal Stepinac: „Zij (de priesterverenigingen) zijn een duivelse
blindedarm aan het gezonde lichaam van de Kerk. Men kan ze vergelij
ken met de gele reformatie van na de eerste wereldoorlog". Deze
„Jansenistische reformatie" verwierf zich in Bohemen 1 miljoen aan
hangers, in Kroatië daarentegen kreeg deze oud-katholieke beweging,
ondanks de steun van de toenmalige overheid, slechts een duizend aan
hangers.
Rijeka te verleggen van 8 uur naar
half acht, toen bekend werd, dat een
bisschop op het gewone uur van de
bus gebruik wilde maken.
LOKMIDDELEN
eisen stelt en hen tracht te bewegen toe te
stemmen in een compromis tussen Kerk en
Staat. Deze methode heeft iets van de glimlach
van de Conferentie van Genève. De werkzaam
heden van het regiem concentreren zich nog
steeds op het organiseren van zogenaamde
priesterverenigingen. Men heeft buiten de ker
kelijke hiërarchie om deze priesterverenigingen
in het leven geroepen om zodoende de geeste
lijkheid in de hand te hebben.
Tot de blokkade-taktiek behoort b.v
het bevel dat het communistische
regiem heeft uitgevaardigd voor alle
taxi-chauffeurs. Het is aan alle taxi
chauffeurs in Joegoslavië verboden
bisschoppen of geestelijken in hun wa
gen te vervoeren. Men ging zelfs zo
ver de dienstregeling van de bus in
Ondertussen gaan de staatsbemoei
ingen vanzelfsprekend uit naar de
toekomstige priesters. Men roept ze
op voor militaire dienst, probeert ze
tot een huwelijk te bewegen en stelt
hun hoge rijksbetrekkingen in 't voor
uitzicht. Natuurlijk zijn deze practij-
ken de oorzaak van uitvallers onder
de seminaristen, doch van een sukses
aan communistische zijde is geen
sprake. Dc geest onder de semina
risten is uitstekend; zij zijn hetgeen
in de omstandigheden zo van node
is, werkelijk offervaardig. Het opdra
gen van een eerste H.Mis vormt nog
steeds een aanleiding om daar, waar
dit nog mogelijk is, een waar volks
feest te organiseren. Vooral in
Kroatië is dit het geval. In Bosnië
en Herzegowina gaat het bij derge
lijke gelegenheden wat eenvoudiger
toe. Men houdt er echter nog aan
vast, dat ook de Orthodoxen en Mo
hammedanen zo'n eerste H.Mis bij
wonen.
IN GEVANGENSCHAP
Naar gecontroleerde berichten is de
Regent van het seminarie van Rije
ka, Kaps, die tot verscheidenen ja
ren gevangenisstraf was veroordeeld,
in de gevangenis van Stara Gradis-
ka krankzinnig geworden. De andere
vier geestelijken, die tegelijkertijd
met hem werden veroordeeld, leven
in dc strengste afzondering. Zij heb
ben geen contact met andere ge
vangenen en mogen geen pakketten,
noch brieven, itoch bezoek ontvangen.
In Slovenië werden in januari van
dit jaar 11 katholieke geestelijken
vrijgelaten; 14 bevinden zich nog in
gevangenschap. Pastoor Smolic, een
van de 14, zal zijn straf pas in 1972
hebben uitgezeten. In Bosnië en Her
zegowina zijn de voormalige presi
dent van de katholieke jeugdbewe
ging Davorin Sankovic, en de vice-
president, Emil Lasic, na een gevan
genschap van 10 jaar vrijgelaten. Bei
den zijn intellectuelen, maar kunnen
hoogstens nog in een fabriek werk
vinden.
ZANGVERENIGINGEN
De talrijke kerkelijke zangvereni
gingen zijn het regiem een doorn in
het oog. Het veelvuldig kerkbezoek
van de jeugd komt de overheid ook
niet in de kraam te pas. In Tucepi
en Brela (Kring Makarska) is men
tot de vernietiging van de nog be
staande bonden overgegaan, om al
dus de „schadelijke invloed van de
kerkelijke zangverenigingen" te be
teugelen. In de Kring Drnis werden
geestelijken ter verantwoording ge
roepen, omdat zij schoenen hadden
uitgedeeld onder arme kinderen. Een
geliefd treitermiddel is het ombou
wen van kerken en pastorieën in om-
scholingscentn.
De bisschoppen begeven zich in
burgerkleren naar hun bisschoppelij
ke bezigheden. Wanneer zij op dc
fiets gaan, nemen zij hun mijter en
bisschopsstaf in een rugzak mee.
PAUSFOTO GRIF VERKOCHT
Speciaal de Kroaten zijn trouw aan
hun geloof en kunnen menig groter
volk tot voorbeeld dienen. Onlangs
heeft het humoristische weekblad
van Zagreb „Kerempuh" een onver
gefelijke blunder begaan. Zij publi
ceerde namelijk een foto van de H.
Vader met een beledigende tekst er
onder. In rekordtijd waren alle num
mers uitverkocht. De gelovigen had
den overal de nummers opgekocht,
de foto los van het onderschrift uit
geknipt om vervolgens de H.Vader
een ereplaats in hun huis te geven.
Geen wonder dat de communisten
des duivels waren by de ontdek
king, dat zijjuist het tegenover
gestelde hadden bereikt van het
geen zij beoogden