Benjamin Franklin, veelzijdig geleerde en geniaal staatsman Hier heerst DROSTE ^Dagblad Pe jifera Kchjckbn 'ASPRO' Den Haag houdt Brabant aan het lijntje Een gebrek aan animo Zijn idealen: Vrijheid van gedachte en eerbied voor de medemens Verpleegster Cacao DERDE BLAD DONDERDAG 19 JANUARI 1956 Ook Europa heeft hem veel te danken '„VERSTAND HEEFT NIETS MET GELD Kent U het verschil tussen en diamant? Britse brochure over bescherming tegen atoomwapens TE MAKEN" Tegen <le slavernij Gezondheid ■III! Beursoverzicht van 11 t.m. 17 januari 1956 KSG-postzegels H.\ MIERLO rs ZOOH.Ï. (Advertentie) „Degenen, die de werkelijke vrijheid zouden opgeven ter wille van een kleine mate van voorbijgaande veiligheid, verdienen noch vrijheid noch veiligheid". „De dapperen en de wijzen vermogen beiden medelijden te hebben en te verontschuldigen, terwijl de lafaards en de dwa zen geen mededogen tonen". „Alleen een deugdzaam volk is bekwaam de vrijheid te genie ten. Naarmate volken corrupt en verdorven worden hebben zij meer behoefte aan meesters". De auteur van deze spreuken, Benjamin Franklin, kan het vermogen om abstract te denken niet ontzegd worden. Op po litiek en maatschappelijk gebied was hij echter voor alles een practisch man, een empiricus. Hij distilleerde zijn gedachten uit de maalstroom der gebeurtenissen en illustreerde ze met positieve daden. In tegenstelling tot John Adams en Thomas Jefferson schreef hij geen eigenlijke essays over politieke begin selen; zijn gedachtenwereld wordt heel juist weergegeven door een opmerking die hij maakte in de woelige tijden van de jonge republiek: ,Wij zijn, meen ik, op de goede weg, want wij doen proefnemingen". (Advertentie) Tussen een stuk vensterglas en een diamant is dat verschil niet zo moeilijk te constateren, maar bij een knap geslepen stukje glas en een diamant is de overeen» komst verrassend groot en is een nader onderzoek toch wel nodig. Verpakte soepen moet U ook aan een nauwkeurige proef onder werpen. Eén ding is dan zeker.... zodra U OXO geproefd hebt, weet U, dat U „het juweel'' onder de soepen gevonden hebt. OXO, natuurlijk van smaak, voor treffelijk van kwaliteit en „loupe-zuiver". ©AO SOEPEN „Chicken"-kippensoep, Toma tensoep, Juliennesoep, Cham- pignonsoep, Vermicellisoep, Aspergesoep, Bruinebonensoep Kimasoutuon* Sögfi De Britse regering heeft een bro chure uitgegeven over de bescher ming tegen aanvallen met atoomwa pens. Hierin worden allerlei wen ken gegeven voor de bescherming b.v. tegen de warmtestraling bil een atoomontploffing. Zo kunnen witgekalkte ruiten een zekere mate van bescherming geven ook al barsten zij. De luchtdruk komt namelijk later dan de warmte- golf. Ook losse, liefst wollen, kleren eii dan van Jichte kleur bieden enh ge bescherming. Een en ander geldt uiteraard slechts voor die gebieden die ver genoeg verwijderd zijn van de ontplol'fingshaard, waar alles ver nietigd wordt. Klei en bieden geen bescherming te gen de gammastralen. Een omhul sel. dat een bescherming van vijftig procent zou geven, zou enige tonnen wegen. ,,Smog"-maskers geven bescher ming tegen radio-actieve stof, dat zich in de atmosfeer zou kunnen be- vmdon. Men kan zijn politieke ideeën in twee groepen verdelen: die welke hij ontleende aan zijn tijd en omgeving en die welke slechts ten dele aan zijn brein ontsproten, maar die in 't bijzonder aan zijn denken verwant waren. Hij was geboortig uit Bos ton, de bakermat van gedachtenwis- seling, vrije meningsuiting en onder- meningsgeest; maar nog veel meer was hij een kind van Pennsylvanië, van de aanvang af een streek waar van allerlei rassen zich vestigden, waar de Quakers zich beijverden ten gunste van Indianen en slaven en reeds vroegtijdig werd aangedrongen op kosteloos doch verplicht onder wijs. Aan het Puriteinse Boston dankte hij zijn levenslange toewijding aan de vrijheid van gedachte en van me ningsuiting; op 16-jarige leeftijd pu bliceerde hij in het dagblad van zijn broer zijn ,,Doe goed" artikelen, waarin hij verklaarde dat deze voor rechten van essentieel belang zijn voor een goede regering en de be scherming van eigendommen. Open hartige kritiek op de regering, zo schreef hij, betekent niet dat men de regering ontrouw is, want op de lange duur is de publieke opinie de beste richtsnoer voor de regering. Een gezonde gedachtenwisseling is echter alleen mogelijk, wanneer daar aan ontwikkelde mensen deelnemen en in Pennsylvanië kwam voor het eerst bij Franklin een bepaalde over tuiging inzake het onderwijs tot ont wikkeling. In de door William Penn geschreven wetten werd de oprichting van scholen voorgeschreven en leer plicht voor alle kinderen tot 12-jari- ge leeftijd. In een dergelijke sfeer stichtte Franklin in 1731 de Biblio theek van Philadelphia en maakte hij plannen voor wat later de Uni versiteit van Pennsylvanië (1743) zou worden. Naarmate de mensen meer algemeen ontwikkeld zouden worden (en zijn bekende ,,Poor Richard's Almanack" bewees uitstekende dien sten bij de verspreiding van meer dere kennis onder de mensen) zou den zij naar zijn mening zich minder legen laten liggen aan de kleine be langen en meer aan het algemeen welzijn. Aan de geest van de verlichting ontleende hij andere ideeën, die hij echter van zijn eigen stempel voor zag. Deze geboren en getogen Ameri kaan, dij zijn eigen weg in de wereld ging, voelde een diepe verbittering tegen uit de feodale tijden overgeble ven gebruiken als die van het eerst geboorterecht en het onvervreemd baar erfgoed. Als men op kunstmati ge wijze ongelijkheid onder de men sen wil bevorderen, zo zeide hij, dan moest men aan de jongste en niet aan de oudste zoon de onroerende goe deren nalaten, want de jongste heeft veel minder kans een goede opvoe ding te krijgen, wanneer zijn vader komt te overlijden. Als een echte kleine landeigenaar had hij een af keer van de gedachte dat het kies recht op rijkdom moet zijn geba seerd. ..Moet dan verondersteld wor den", zo vroeg hij, „dat verstand noodzakelijk moet samengaan met rijkdom en dat iemand met activa ter waarde van duizend pond even veel verstand heeft als twintig an deren met elk slechts 999?" Hij was een voorstander van reli gieuze verdraagzaamheid en hij had zijn gedachten op dit punt reeds vast gelegd in de oorspronkelijke grond wet van Pennsylvanië. Toen hij tij dens de Vrijheidsoorlog een der op stellers was van de eerste grondwet van zijn staat, werd daarin volle dige godsdienstvrijheid opgenomen. In de laatste jaren van liet kolo niale tijdperk was er in Pennsylvanië een vereniging opgericht die de af schaffing der slavernij beoogde en Franklin werd in 1787 voorzitter van deze vereniging. Zijn laatste openba re daad was de ondertekening: van een boodschap aan het Congres in 1790, waarin hij om afschaffing ver zocht van de slavenhandel en de in vrijheidstelling- van de slaven en zijn laatste artikel was een amusant ge schrift van ,,de Raad van Algiers" waarin een parodie gegeven werd van de argumenten die de voorstanders van de slavernij te berde brengen. Ook de hervorming van het gevange niswezen en vrijwel alle hervormin gen, die in die tijd de maatschappij Benjamin Franklin. Naar een por tret van 1783 door de Franse schilder Duplessis. een ander aanzien gaven, vonden in Franklin steeds een warm voorstan der. Zijn meest opvallende politieke ideeën waren evenwel voor een groot deel van henzelf afkomstig, althans in de uiteindelijke vorm die hij ze gaf. In zijn idee over het federalis me, zijn strijd voor een vrij econo misch bestel, zijn geloof in een de mocratische regering en zijn cosmo- politische geest was hij zijn tijd ver re vooruit. Franklin was een van de grootste baanbrekers voor het federalisme als regeringsstelsel - het stelsel dat la ter in meer of minder gewijzigde vorm werd aangenomen in de Ver enigde Staten. Canada, Australië, Zuid Afrika en enkele andere landen. Toen in 1754 de oorlog tegen de Fransen Momenteel wordt in vete landen het feit herdacht, dat 250 jaar geleden de beroemde staats- man-filosoof Benjamin Franklin te Boston, in de Amerikaanse staat Massachusetts, werd ge boren. Zijn werk en denkbeelden heb ben niet alleen grote in vloed gehad op het po litieke en sociale den ken in de Verenigde Staten, maar ook op dat in Westeuropa. en de Indianen scherpere vormen be gon aan te'nemen, stelde hij te Alba ny in een bijeenkomst van alle kolo niën een plan op voor 'n permanente federale unie onder een centrale rege ring. Wanneer dit voorstel destijds was aangenomen, dan zou Amerika vermoedelijk de status van dominion hebben verkregen en had de Vrijheids oorlog vermeden kunnen worden, om dat de onafhankelijkheid zich langs vreedzame weg zou hebben ontwik keld. Zijn koene ideeën vonden veel begrip en waren van grote invloed bij de opstelling van de grondwet in later tijden. Hij had juist gezien: de behoefte aan veiligheid zou Amerika er tenslotte toe brengen een bond van staten te vormen evenals in onze tijd dezelfde drang aanleiding heeft ge geven tot oprichting van de NATO en andere defensie-organisaties. „Modern" In zijn opvattingen omtrent de re gering door het volk was hij merk waardig modern van opvatting. Franklin was een onvermoeid strij der voor de onafhankelijkheid van de Amerikaanse koloniën. Op bo venstaande plaat ziet men de vijf belangrijkste leden van het comité, dat de onafhankelijkheidsverklaring bij het Continentale Congres heeft. ingediend. Dit geschiedde op 1 juli 1776. Van links naar rechts: Tho mas Jefferson, Roger Sherman, Benjamin Franklin, Robert R. Livingstone en John Adams. (Advertentie) Als U er voor zorgt, dat er altijd een pakje 'ASPRO' in Uw medicijnkastje ligt, behoeft U niet bang te zijn voor ver koudheid, griep, hoofdpijn of rheuma- tische aandoeningen in Uw gezin. Een rilling? Pijn? Een opkomende koorts? Geen nood. Twee 'ASPRO'tabletten, met wat water of melk ingenomen, en de verkoudheid is voorkomen, de hoofdpijn of zenuwpijn gestild en de koorts gezakt. GRIEP - VERKOUDHEID - HOOFDPIJN - KOORTS - RHEUMATISCHE AANDOENINGEN KEELPIJN KIESPIJN - NERVOSITEIT. Niet alleen wilde hij het stemrecht instellen voor alle mannelijke inwo ners en was hij voorstander van even redige vertegenwoordiging, hij wilde de regeringsmacht in handen stellen van een parlement dat uit één ka mer bestond, waarvan de leden elk jaar gekozen werden. Wanneer toen al het begrip van Initiatief en Refe rendum had bestaan dan zou hij het zeker hebben aangenomen f Zijn ge dachte inzake directe volksregering zijn ver wezenlijkt in het hedendaag se Nebraska, waar één kamer be staat; de Britse regeringsvorm, die over de gehele wereld is nagevolgd uitvoerende macht in kabinet en wetgevende macht in volksvertegen woordiging is geenszins in tegen spraak met het ideaal dat Benjamin Franklin zich gesteld had. Het meest kenmerkende en belang rijke onderdeel van de politieke leer van Franklin was evenwel zijn Cos- mopolitisme. Daar hij lange jaren in Brittannië en Frankrijk had doorge bracht voelde hij naast toewijding aan zijn vaderland, bewondering voor het „moederland" en grote genegen heid voor Frankrijk; overal genoot hij grote achting. Ofschoon zijn pa triotisme eerst Anglo-Amerikaans, daarna Amerikaans nimmer ver flauwde, was hij eer een burger van de Westerse beschaafde wereld dan van een enkel land te noemen. In Londen wordt zijn woning in de Cra ven Street nog steeds te zijner ere in stand gehouden; hij voelde zich daar altijd thuis. In Frankrijk waar hij het symbool was van de vrijheid waarnaar de Fransen snakten, werd hem door het volk grote eer bewe- zen. Slechts weln.ig Europeanen begre pen hun eigen continent zo goed als h« en niemand was als hij zo goed op de hoogte van wat er in het Wes ten omging. Ofschoon zijn medeleven n.iet werd begrensd door standsver schillen en hij met rijken en armen met koningen en kooplieden, geleer den en ongeletterden sprak, voelde hij zich in het bijzonder aangetrokken tot het gewone volk. Het was nog te vroeg om te den ken aan een organisatie als de Ver enigde Naties. Maar in 1789 schreef hij: „God geve dat niet alleen de vrijheidsliefde, maar 'n gedegen ken nis van de rechten van de mens al le volkeren op aarde moge doordrin gen, opdat wanneer een filosoof er gens zijn voet neerzet hij kan zeggen „Dit is mijn land". NU EEN KOP VERKWIKKENDE PRIJS VERLAAGD ALTIJD WELKOM! De provincie Noord-Bra bant zal blijk geven van zo groot mogelijke loyali teit, maar wij voeren in ons wapen een leeuw, nauw verwant aan de Ne derlandse, en geen huis dier, dat zich goedmoedig laat scheren.. (Mr. Sassen sprekend in de Statenzit- ting van 29 jan. 1952). Aangezien west - Brabant reeds langer dan een eeuw wacht op de oplossing van zijn waterstaatkundige no den... (Mr. v. d. Schrieck in zijn Nieuwjaarsrede 1956). Onze noodtoestand, die al jaren, ja tientallen jaren voortduurt, is nijpend ge worden. (Prof. de Quay in Elseviers Weekblad van 13 jan. '56). Veel goeds is er over de afgelopen periode niet te vertellen. Er bestond deze week weinig animo om iets te ondernemen en dit had ten gevolge, dat over het algemeen de markten onregelmatig en ongeanimeerd ver liepen, hetgeen toen New-iYork de laatste dagen steeds lagere koersen bleef melden, uiteindelijk een kleine daling in de hand werkte. Van enige onrust in de markt kon eehter niet worden gesproken. Koninklijke Olie's liepen van 639 3/4 terug tot 626 en sloten vervolgens op 629. Philips met een vorig slot van 343 1/2, eindigde nu op 335 1/2 en de nieuwe aandelen Philips zijn dienovereenkomstig van 335 1/2 tot 327 3/4 teruggelopen. Uni lever's verloren 14 punten en sloten op 357 1/4, terwijl AKU's iets meer dan 10 punten terugliepen en op 325 1/4 de markt verlieten. Mede onder invloed van de slechte berichten uit Genève, zoals men weet, zijn de onderhandelingen tussen Ne derland en Indonesië afgebroken, lie pen de koersen van onze cultuur waarden terug. Amsterdam Rubber verloor 8 punten, slot 129 1/4; H.V.A. boekte 5 12 punt verlies, slot 141; Deli Mij. 7 punten, slot 142 1/2; Se- nembah 5 1/ punt, slot 101. Ook de minder courante soorten verloren één of meer punten. Onze scheepvaartmarkt hield zich betrekkelijk goed en voor sommige fondsen konden zelfs koersverbeterin- gen worden geboekt. Holland Ameri ka Lijn steeg van 217 1/2 tot 219. Ko ninklijke Java Paket steeg van 202 tot 2Ö4. K.N.S.M. bleef onveranderd 220. Paketvaarten moesten echter één punt prijsgeven en verlieten de markt op 206. Rotterdamsche Lloyd was precies hetzelfde, 195, terwijl Scheep vaart Unies 2 1/2 punt vooruitgingen en 205 1/2 sloten. Van Ommeren daarentegen was op 267,4 punten la ger. Stoomvaart Mij. Nederland maakte een zeer gunstige uitzonde ring en steeg van 208 1/2 tot 216. HOOGOVENS De belangrijkste gebeurtenis van de week was de aankondiging van de Hoogovenemissie. Het prospectus, dat in verband met deze uitgifte versche nen is, geeft ons belangrijke inlich tingen omtrent het bedrijf. Zo wordt o.a. medegedeeld, dat er plannen bestaan tot de investering van een bedrag van 198 1/2 miljoen gulden. De emissie bedraagt 25.777.800.zo dat een belangrijk deel van de voor investering benodigde bedragen uit eigen middelen moet komen. Deze in vesteringen hebben productieuitbrei ding ten doel en om de lezer een in druk te geven van deze productie vergroting, laten wij onderstaand volgen in kolom I de productie," zoals deze in de toekomst gepland is en in kolom II, zoals deze medio 1955 op jaarbasis was. Productie Hoogovens. (Alles in 1000 ton per jaar). Ruw IJzer c.a. 1000 680 965 250 40 Stalen blokken 1100 Dikke platen 275 Gegoten buizen 40 Productie Breedband Warmgewalste roll. en plat 130 130 idem koudgewalste 290 290 Dompelblik 70 70 Electrolytisch vertind blik 75 nihil Belangrijk is, dat de directie van de Hoogovens meent, dat de thans be reikte afzet duurzaam is. Daarnaast vermeldt de directie nog, dat de ren- tabiliteitsverwachtingen der additio nele productie zowel voor Hoogovens als voor Breedband bevredigend te achten zijn. Bekijkt men de balans van de Nederlandsche Hoogovens, dan zal men ontdekken, dat met in begrip van het door de uitgifte bij komende bedrag en de vooruitbeta ling voor gasleveranties, welke de Gemeente Amsterdam doet, er altijd nog een bedrag van 45 a 50 miljoen ontbreekt om de voorgenomen inves teringen te financieren. Dit bedrag zal dus vrij moeten komen uit af schrijvingen, hetgeen in verband met de omstandigheid, dat de voorgeno men uitbreiding ongeveer drie jaar zal vergen, zeer zeker mogelijk zal zijn. De investeringen, welke Breedband moet doen, zijn in de hiervoor ge noemde bedragen buiten beschouwing gelaten. Deze kunnen geheel uit ei gen middelen worden voldaan, zodat De administratie van de PTT van het groothertogdom Luxemburg heeft een prijsvraag uitgeschreven, waar aan door kunstenaars van de zes deelnemende staten der Europese ge meenschap voor kolen en staal, kan worden deelgenomen. De prijsvraag heeft ten doel een aantal ontwerpen voor een serie bij zondere postzegels le verkrijgen, wel ke in 1956 ter ere van de EGKS en ter gelegenheid van de vestiging van haar zetel te Luxemburg, zullen wor den uitgegeven. op de Hoogovens geen beroep behoeft te worden gedaan. Verder is het belangrijk, dat mede gedeeld is, dat van de Staatssecreta ris van Financiën een mededeling werd ontvangen, dat geen termen aanwezig zijn bevonden om goed te keuren, dat een bijstempeling op de aandelen geen aanleiding zal geven tot heffing van inkomstenbelasting. De directie zegt dan ook, dat het vraagstuk van de bijstempeling niet meer bestaat, aangezien dezè zowel voor de vennootschap als voor de aandeelhouders zinloos zou zijn. De eerste koers voor de claims met een theoretische waarde van f 175,08, was f 169,50. Later werd een notering ge maakt van f 170,20, terwijl het slot kwam op f 168,Gezien het vrij gro te bedrag, dat met deze emissie ge moeid is, is de ontwikkeling van de claimprijs zeker niet onbevredigend te achten. De oude aandelen werden na donderdag van de vorige week eerst dinsdag j.l. verhandeld op een koers vin 283 ex claim. A.K.U. Op 18 januari verschenen reeds de voorlopige cijfers van de Algemene Kunstzijde Unie. Deze doen een om zet zien van 210 miljoen gulden te genover 192 miljoen in 1954 en 181 miljoen in 1955. Dit lijkt ons een be vredigende vooruitgang. Minder ver heugend is, dat de netto-winst we derom is teruggelopen n.l. van 37,1 miljoen in 1954 tot 33,5 miljoen in 1955. De winstmarge welke in 1954 nog 19.3% van de verkopen bedroeg, is in 1955 teruggelopen tot 16%. Naast de winst uit de bedrijven ver antwoordt A.K.U. als winst op deel namen een bedrag van 11,9 miljoen tegen 10,8 miljoen in 1954 en aan di verse baten en lasten 6.2 miljoen te gen 15,9 miljoen in 1954. De laatste twee bedragen zijn uiteraard niet vergelijkbaar, aangezien hier in 1954 inbegrepen is de winst, gemaakt op de verkoop van 13,5 miljoen gulden aandelen Vereinigte Glansstof. De belastingen over beide jaren zijn ge lijk, n.l. 19,4 miljoen gulden, zodat uiteindelijk de netto-winst van 44,4 miljoen is gedaald tot 32,2 miljoen. Dit verschil lijkt zeer groot, doch in werkelijkheid is de eigenlijke be drijfswinst slechts 2,5 miljoen gulden gedaald. Wat verder de koersen betreft, zou den wij willen verwijzen naar achter staand staatje, aangezien het deze week meer nog dan anders onmoge lijk is, alle koersafwijkingen te ver melden. De stemming op de obligatiemarkt wordt steeds beter en de koersen konden dan ook over de gehele linie, zij het slechts fractionneel, stijgen. (Advertentie) Bankier. Anno 1884 BELEGGINGSADVIEZEN OBLIGATIES 10/1 '56 17/1 '56 3 Nederland '62-'64 100 1,8 100 1 8 3-3'/,<r„ Nederland 1947 99 7 16 99 7 16 3 Ned. 1947 (doll.l.) 96 3 8 95 7 8 3 Nederland 1937 96 96 3 8 3 Ned. Inv.cert. 99 1/2 99 9/16 3 Grootboekobl. '46 97 1/2 97 3 8 3 Ned.-Indië 1937A 97 3/8 97 1 2 3"<% Nederland 1953 102 1,2 102 1:4 AANDELEN Amsterdamsche Bank 269 3 4 268 Rotterdamsche Bank 279 3.4 272 3 4 De Twentsche Bank 262 1/2 260 Nationale Handelsbank 162 160 1 4 Nederl. Handel-Mij 258 3 4 248 Alg. Kunstzijde Unie 335 1 2 323 1/4 v. d. Bergh en Jurgens 311 313 Machinefabriek Breda 198 202 1 2 Van Gelder Zonen 269 275 3 4 Unilever 3713/4 357 1/4 Ned. Kabelfabriek 317 309 G.B. v. a. Philips' Gl. 343 1/2 335 1 2 Kon. Ned. Hoogovens 371 283 ex claim Wilton Fijenoord 275 275 Int. Gew.beton Bouw 157 150 Internatio 158 1/4 156 Billiton Mij II 320 310 Kon. Ned. Petroleum 639 3 4 629 Rubb.cult. Mij A'dam 137 1,2 129 1.4 Bandar Rubber Mij 184 184 Holland Amerika Lijn 217 1/2 219 Kon. Ned. Stoomb. Mij 220 1,2 220 Ned. Scheepvaart Unie 203 205 1/2 Rotterdamsche Lloyd 195 195 Kon. Java China P. L. 202 1 8 204 Ver. Vorstenl. Cult. Mij 52 1 2 49 3 4 Handelsver. Amsterdam 146 1 2 141 Ned.-Ind. Suiker Unie 100 96 1'4 Ver. Deli Maatschappijen 149 12 142 1,2 Senembah 106 1 2 101 AMERIKAANSE FONDSEN Anaconda Copper M. C. 71 1/16 69 1/4 Bethlehem Steel Corp. 159 1 2 155 1 2 General Motors 132 1/4 130 1/4 International Nickel 84 1,2 82 1,4 Republic Steel Corp. 47 1 8 46 1/4 United States Steel Corp. 55 5'8 52 Cilies Service Comp. 58 3 8 58 1/4 Shell Union Oil Comp. 62 3 4 64 7 8 Tide Water Ass. Oil C. 34 34 1 4 Southern Pacific Comp. 56 3 4 55 1/4 Union Pac. Railroad C. 183 180 1 8

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1956 | | pagina 9