Berg
en
werd afgegraven
in de zee gestort
ONZE PUZZLE
ORCAMI
MUMMIE van priesteres bracht
eigenaars niets dan leed
Wilde paarden
nabij
onze
grens
Encyclopaedische werken
over het Katholicisme
DOUWE EGBERTS
Brazilië organiseert Eucharistisch Congres
WiHelanden
r? M'
Boosaardige wraak bleef doorwerken
Acht eeuwen
oude wildernis
DAGBLAD DE STEM VAN ZATERDAG 25 JUNI 1955
Reeds 800.000 bedden besproken
EEN MONSTRANS
VAN 2,5 M. HOOG
Fotograaf was verbijsterd.
Rust keerde weer
verhuizing"
na
doüwL
egberi
Vechtende wilde hengsten kunt Ugadeslaan
in de vrije natuur. U behoeft slechts naar
het Merfelder Broek te gaan
BOEKENPLANK
Een avond in het
cholera-jaar
De stroom van hun leven
7 o
Da mnailtilrefa
Op dit ogenblik bereidt Brazilië zich van Noord tot Zuid voor op de
grote gebeurtenis van dit jaar, het 36ste Internationaal Eucharistische
Congres, dat van 17 tot 24 Juli te Rio de Janeiro wordt gehouden.
Reeds op 18 Juli van het vorige jaar heeft de kardinaal-aartsbisschop
van Rio de Janeiro, Dom Jaime Camara, ,,het Eucharistisch Jaar van
Voorbereiding" officieel geopend, hetgeen o.m. gepaard ging met een „heilig
uur", dat in de namiddag in alle kathedralen, parochiekerken en kapellen
in de grote steden alsook in de meest afgelegen en kleine dorpen, ja zelfs
tot op de z.g. Costeiros, die de zeeverbinding onderhouden met de grote
havensteden, en waar dikwijls noch priester noch kapelletje aanwezig is,
met grote plechtigheid werd gevierd, en waarvoor de kardinaal zelf de
gebeden had geschreven. Diezelfde middag smeekten een kwart miliioen
gelovigen tijdens een Eucharistische viering in het stadion Maracana te Rio
de Janeiro, Brazilië's hoofdstad, Gods zegen af voor het komende Eucha
ristische Wereldcongres.
Bovendien hebben 83 missionaris
sen van 31 Juli tot 31 October van
het vorige :'aar in 109 parochies mis
siewerken georganiseerd, waarbij de
parochie-geestelijken, geassisteerd
door de missionarissennagenoeg al
le gezinnen, zieken, arbeiders en sol
daten een huisbezoek konden bren
gen.
Om het mishoren op Zondagen te
vergemakkelijken, maken de pries
ters in geheel Brazilië van het verlof
gebruik om 2 of zelfs 3 H.H. Missen
op Zon- en feestdagen te lezen. Daar
kerken en kapellen echter te weinig
plaats bieden aan het grote aantal
gelovigen, zijn op aanraden van het
secretariaat van het Eucharistische
Congres stadsgehoorzalen, sportter
reinen en andere voor godsdienstige
oefeningen geschikte gelegenheden in
gebruik genomen. Naast de eigenlijke
godsdienstige voorbereiding worden
overal studiekringen gevormd, die
bijeenkomsten en studieweken op
touw zetten, waar eucharistische on
derwerpen en ook de zorg voor het
eucharistische leven ter sprake ko
men.
Op 20 Januari van dit jaar woon
den 600.000 gelovigen op het enorme
nieuwe Congres-plein de H. Mis bij
Sedertdien kwamen meerdere malen
ongeveer 200.000 mensen bijeen in het
stadion Maracana om het H. Mis
offer bij te wonen, nu eens de jeugd,
dan weer de mannen enz. enz.
PRIJSVRAAG
De Commissie voor de Kerkelijke
Kunst heeft een prijsvraag uitgeschre
ven voor een hoogaltaar op het Con
gresplein, hetwelk inmiddels reeds
wordt opgebouwd. Ook is een mons
trans vervaardigd, waarvoor door ge
heel Brazilië talrijke kostbaarheden
zijn geschonken, zoals de 19 collec
ties van de meest waardevolle Bra
De moeilijkste kwestie, welke de
organisatie van het Eucharistische
Congres moest oplossen, was het ant
woord op de vraag; waar vindt men
de voldoende ruimte, die als Con
gresplein kan dienen Rio de Ja
neiro, dat geperst ligt tussen de zee
en het gebergte, bezat geen enkel
plein, dat geschikt was om een enor
me mensenmenigte te kunnen bevat
ten. Allereerst dacht men aan het
vliegveld „Santos Dumont", dat - hoe
onwaarschijnlijk het ons Nederlan
ders ook in de oren moge klinken,
in het hartje van de binnenstad is
gelegen. Men stuitte echter op de
moeilijkheid, dat het haast ondoenlijk
was het intense internationale vlieg
verkeer om te leiden over de vlieg-
haven ..Galeo". Toen deze mogelijk
heid aldus was verworpen, heeft men
een oud plan van het federale dis
trict weer voor het voetlicht gehaald
en verwezenlijkt.
De berg Santo Antonio in de stad
(Advertentie)
Kunt U
niet slapen
van de pijn?
Neem een AKKERTJE
...dat helpt direct!
werd afgegraven en letterlijk in zee
gestort, zodat op gelijke hoogte van
de stranden Russel en Gloria een
plein ontstond van 300.000 vierkante
meter, dat met gemak 2.000.000 men
sen kan bevatten. In het begin van
deze onderneming werden dagelijks
transporten van 5.000 kubieke meter
in zee leeggestort; later steeg de
hoeveelheid tot het dubbele.
Op 20 Januari waren de af te gra
ven zes honderd duizend kubieke me
ters ter bestemder plaatse gedepo
neerd en konden de organisatoren 'n
aanvang maken met de voorberei
dingen voor een middernachtmis,
welke als proefneming gold voor de
verlichting, de geluidsinstallatie en
nog vele andere noviteiten.
De Braziliaanse re6oring heeft door
het schenken van subsidies belang
rijk bijgedragen tot de oplossing van
alle vraagstukken, vooral tot dat van
het Congresplein.
Het Ministerie van Posterijen heeft
bij gelegenheid van het Eucharistisch
Congres speciale postzegels uitgege
ven.
Gezicht op Rio de Janeiro
ziliaanse edelstenen, waaronder een
500 gram wegende topaas.
Voor de uitvoering van deze 2,5 me
ter hoge monstrans is 150 kg goud
en zilver verwerkt, alsmede 4 robij
nen van 28 mm, 48 grote en 180
kleine Braziliaanse edelstenen, 680
brillanter* en een aquamarijn van
500 gram.
De Liturgische Commissie heeft
haar voorbereidingen getroffen voor
de H.H. Missen van tenminste 20 kar
dinalen, 600 bisschoppen en 10.000
priesters. Voor het uitreiken van de
H. Communie heeft het Braziliaans
Apostolaat des Gebeds 300 cibories
beschikbaar gesteld. In Februari van
dit jaar waren reeds 800.000 bedden
besproken. Vele tientallen tolken zul
len de vreemdelingen ten dienste
staan.
(Advertentie)
Verrukkelijke pepermuntsmaak
COIOATESIPE MEEST-VERKOCHTE tandpasta ter wereld
HORIZONTAAL: 1 vlinderbloemige
plant; 6 blaasinstrument; 11 water in
Brabant; 12 land door water om
geven; 14 jongensnaam; 16 pigment
vlekje; 19 stofmaat; 20 water in
Utrecht; 22 vot. alle gevallen geldig;
25 hemellichaam; 26 plaats in Duits
land; 28 Oosterse jongensnaam; 29
ketting met emmers zonder einde; 31
circa (afk.); 32 bijwoord; 33 sport-
term; 35 zoom; 37 molentrechter; 40
godin; 41 zangnoot; 42 inhoudsmaat;
43 elk; 44 bijwoord; 46 dubbelblank;
47 boom; 49 huisdier (meerv.); 52
plaats in Frankrijk; 5* rustplaats;
56 deel van een Franse ontkenning;
57 voorzetsel; 58 verdieping; 60 in
orde; 62 Europeaan; 63 koker; 64
reptiel; 67 stuk grasland; 69 pers.
voornaamw.70 wapenschouw; 72 ge
sloten; 74 uitgave; 77 verlaagde
toon; 78 bromde; 79 sterkte.
VERTICAAL: 1 Europeaan; *2
Europeaan; 4 plant; 5 vogelproduct;
6 bekwaamheid; 7 Fr. onbep. vnw.
8 plaats in Gelderland; 9 deel van e.
week; 10 ambtshalve (Lat. afk.); 11
aanblik der planeten; 13 watering;
15 school v. d. ruitersport; 17 soort;
l» gelijke; 21 voortreffelijke; 23
niet raak; 24 windrichting (afk.);
fff pelsdier; 30 tochtje; 32 algehele
Kwijtschelding; jongensnaam; 36
nijwoord; 38 en omgekeerd (afk.); 39
a«cl v. d. mond; 40 woonboot; 45
jongensnaam; 46 punt van behan
deling; 48 bevel; 50 persbureau; 51
volkeren; 53 tijdperk (meerv.); 54
land in Europa; 55 hondenras; 59
bevel; 61 vlinder; 62 tijdperk; 65
beetje; 66 regel; 68 Europeaan; 71
water in Engeland; 73 herkauwer;
75 de dato (afk.); 76 pers. vnw.
Oplossing van de vorige week
HORIZONTAAL: 1 Milaan; 6 gra
vin; 10 ir; 11 netto; 14 aa; 15 slaap;
18 U.S.A.; 19 oncUr; 21 sta; 22 ruw;
24 rif; 26 Eli; 27 na; 29 reine; 31
ur; 32 la; 34 alk; 36 pas; 38 A.G.
39 pari; 41 kor; 43 rook; 45 t.a.v.
46 ballade; 47 oke; 48 rede; 50 mat;
51 nare; 53 mt.54 olm; 56 dar; 57
r.o.59 s.l.60 Eelde; 63 ma; 65
kil; 67 ver; 68 alm; 70 new; 72
Klaas; 74 Ger; 76 rette; 78 al; 79
komma; 81 n.o.; 82 rapier; 83 gesnor.
VERTICAAL: 1 mossel; 2 liaan;
3 ara; 4 n.n.; 5 M.T.S.; 6 Go; 7 aan;
8 vader; 9 nering; 12 Euwe; 13 tarn;
16 lt.17 pr.; 19 of; 20 el; 23 Urk;
25 iep 28 aar; 30 idolaat; 31 U.S.O.;
33 apart; 35 libel; 37 arena; 38 akker;
40 Ave; 41 KLM; 42 rat; 44 oor; 49
dol; 52 arm; 53 makker; 55 mee; 56
del; 58 onweer; 59 slaap; 61 ergo;
62 darm; 64 Anton 66 il; 67 V.S.
69 fnr.; 71 et; 73 Eli; 75 Ems; 77 ons;
79 kr.; 80 a.g.
Men gaat zich afvragen, of wat
meer overleg tussen de katholieke
uitgevers met betrekking tot' de bij
hen op stapel staande plannen niet
gewenst zou zijn, als men in één week
twee specima van een encyclopaedisch
werk over bet Katholicisme toege
zonden krijgt. We kunnen niet na
gaan, in wiens brein het eerst een
plan tot zulk een uitgave geboren
werd. We willen het ook niet nagaan.
We constateren alleen het feit, dat de
katholieken thans te kiezen hebben
tussen twee uitgaven, welke heide
hetzelfde zeer loffelijke doel beogen:
op heldere en bevattelijke wijze prin
cipiële voorlichting geven omtrent de
Kerk, het kerkelijke leven, het ge
loof, godsdienstige vraagstukken,
kwesties van moraal, historische be
schouwingen, kortom alles wat een
ontwikkelde katholiek in zijn gees
telijke bagage verlangt te hebben.
Als we de lijst van medewerkers
van de uitgaven nagaan, dan treffen
we er verschillende aan, die aan beide
hun wetenschappelijke kracht schon
ken. Het feit ligt er nu eenmaal en
los van deze inleidende opmerkingen
willen we van beide uitgaven hier
iets zeggen.
Het eerst ontvingen we van de uit
geversmaatschappij Pax te Den Haag
een aflevering van Catholica. De be
doeling is om de 3 a 4 weken zulk
een aflevering te laten verschijnen,
zodat het werk, 24 afleveringen tel
lend, in 11/2 a 2 jaar tijds voltooid
kan zijn. De samenstelling van dit
„geïllustreerd encyclopaedisch vade
mecum voor het katholieke leven"
staat, onder leiding van A. M. Heidt,
bijgestaan door een rubrieksredactie
van 22 erkende, deskundigen. Het zijn
stuk voor stuk namen, die een klank
bezitten. Op zo'n aflevering van 32
pagina's, lopend van A tot Amalberga,
kan natuurlijk nog geen definitief
oordeel gebouwd worden. Laten we
echter reeds verklaren, dat ze een
zeer veel belovende introductie vormt.
De tekst is duidelijk en zakelijk
we noemen als voorbeeld de verhan
delingen over Aanbidding en Aflaat
druk en lettertype doen aangenaam
aan, de papiersoort veroorlooft hel
dere illustraties tussen de tekst. Het
geheel maakt een voorname indruk.
De tweede uitgave, welke we hier
bespreken, is de Encyclopaedic van
het Katholicisme, door Paul Brand te
Bussum uitgegeven. Deze zal drie de
len beslaan en het eerste deel met
een kleine 1000 kolommen tekst, lo
pend van A tot Marnix Gijsen, kwam
nu van de pers. Ook hier een stoet
van medewerkers ruim 75 in getai
onder opperredactie van drie Pa
ters Augustijnen: dr E. Hendrikx, J.
C. Doensen en dr W. Bocxe.
Het werk maakt ook een uiterst
verzorgde indruk, zowel naar het
uiterlijk als naar de inhoud. De vrij
talrijke illustraties (behalve de kaar
ten) staan hier uitsluitend buiten de
tekst. Enkele onderwerpen, welker
behandeling verscheidene kolommen
beslaat, zijn in dit deel; Amerika (de
missionering wordt uitvoerig bespro
ken), Arbeidsovereenkomst (moralis
tisch en sociologisch beschouwd),
Augustijnen, België en Belgisch Con
go, Benedictijnen, Byzantijnse Kunst,
Calvinisme, Carmelieten, Cisterciën-
sers. Dans (algemeen en moreel be
schouwd), Doopsel, Duitsland, Eucha
ristie, Frankrijk, Geloof. Genade (ook
de Protestantse opvatting)Gezin, God,
Gothiek.
Kardinaal de Jong en Kardinaal
Van Roey gaven het werk een aan
bevelend schrijven mee.
(Advertentie)
In het jaar 1860 maakten vijf Engelse vrienden, allen gefortuneerd, een
reis naar Cairo. Het beviel hen in deze stad zo goed, dat zU besloten
er de hele winter door te brengen, en vandaar uit tochten te ondernemen.
Zij huurden een dahabeeyah een Egyptische zeilboot en voeren ermee
de Nijl op. In Luxor aangekomen, werden zij ontvangen door de toenmalige
Britse consul, de Egyptenaar Mustapha Aga, die terloops aanroerde dat
diezelfde dag een Arabier hem had verteld dat hij een kist met een mum
mie had gevonden in de ruïne Thebe. De vijf Engelsen, avontuurlijk van
aard, gaven daarop de wens te kennen eens met deze Arabier te praten en
de consul bracht hen met deze man in contact.
Zo begon de zonderlinge geschiedenis van de amethist van de priesteres
van Amon-Re.
Luxor is een van de drie gemeen
ten, die op de ruines van Thebe zijn
gebouwd. De beide andere zijn Me-
dinet-Abou en Karnak. Het roemruch
te Thebe was één van de grootste
en merkwaardigste steden uit de Oud
heid, zij was op de linker- en rech
teroever van de Nijl gebouwd en had
honderd stadspoorten. Later in
1923 om precies te zijn werd er
de begraafplaats van heersers over
Thebe gevonden, de „Vallei der Ko
ningen" méér graftomben leeg aan-
dat de mummie van de priesteres
van Amon Re vandaar werd wegge
sleept. Er zijn in de „Vallei der Ko
ningen" méé rgraftomben leeg aan
getroffen. Ofschoon Thebe in puin
ligt, zijn de ruines op zichzelf nog
indrukwekkend en er valt daar nog
heel wat merkwaardigs te ontdekken.
Voor het ogenblik besteden de men
sen echter liever tijd en geld om de
halve wereld te industrialiseren, als
het niet is om toebereidselen voor
een oorlog te treffen.
Onze vijf touristen dan, werd de
mummie van de priesteres in haar
kist getoond, zij waren het erover
eens dat het een vrouw van grote
schoonheid moest zijn geweest, maar
koel en hooghartig, en met een on
heilspellende blik in haar ogen, waar
boven de amethist fonkelde.
Een van de Engelse heren A. War
ner, kocht tegen een goede prijs de
mummie van de Arabier.
Deze edelsteen heeft een diep-vio-
lette kleur en fonkelt bijna onheil
spellend; het gaat echter in dit ge
val niet, althans niet rechtstreeks,
om een „ongeluk aanbrengende"
steen; de amethist is gezet midden
in het voorhoofd van de priesteres,
of beter van haar mummie, en al
het ongeluk dat werd aangericht,
wordt niet toegeschreven aan de ame
thist, maar aan haar, die hem draagt
Het is één van die bekende gevallen
van „wraak" van gebalsemde Egyp-
tenaren, die na duizenden jaren in
hun rust werden gestoord. Alle Egyp
tologen kennen deze verhalen en le
genden, een deelnemer aan een ex
peditie behoeft slechts onverwacht te
overlijden en de bijgelovigen zijn er
als de kippen hij om dit toe te schrij
ven aan de invloed van een Egyp
tische farao, wiens mummie uit een
bijna onvindbare graftombe werd
weggehaald om ffergens in een mu
seum te worden geplaatst. De mum
mie van de priesteres van Amon Re
kan men, met de amethist ongeschon
den in haar voorhoofd, heden ten da
ge aantreffen in het Brits Museum
te Londen.
DE RUINES VAN THEBE
De Arabier verklaarde zich de vol
gende dag bereid het gezelschap zijn
mummie-in-kist te tonen. Men be
hoefde er niet ver voor te gaan, want
.nfi C>A
S suff geACC°
i ,uaG
-e-
Niet ver van Duimen, een dorp in het Bisdom Munster, ligt het
Merfelder Broek. Het is een natuurreservaat zonder weerga in Europa,
want het is de enige plaats in ons werelddeel, waar nog heden ten
dage een kudde paarden in volmaakt wilde staat leeft. Er is daar in het
Merfelder Broek geen quaestie van veeartsen af stallen, van roskammen of
optuigen. De dieren ongeveer 175 in getal worden er in het wild ge
boren en sterven er in het wild.
De geschiedenis dier kudde
wilde paarden is oud. Reeds in
de 12e eeuw 800 jaar geleden
dus was het Merfelder Broek
bekend om zijn wilde paarden.
Alle technische vooruitgang,
alle industrialisatie, alle oorlo
gen ten spijt handhaafde de
kudde zich. Het is moeilijk om
de paarden te observeren in hun
Westfaalse wildernis. Niet al
leen omdat de dieren wild en
mensenschuw zijn, doch ook
omdat hun „wildernis" afgele
gen en moeilijk begaanbaar is.
Bossen, heidevelden en moe
rassen vormen die wildernis.
Paden zijn er niet of nauwelijks.
Daar, in het „Wilde Westen" van
Duitsland eten, sterven,rennen, spelen
en vechten de paarden. Ja, vechten
ook, want als in de bronstijd het
paardenhart sneller gaat kloppen, to
nen zich de hengsten vervaarlijke
vechtersbazen. Dan slaan, bijten of
stampen zij, dat het een lieve lust is.
Dan blijkt eerst recht, hoe moedig en
krachtig een hengst in vrije staat is.
De eerste maal, dat er in de ge
schreven bronnen sprake was van die
wilde paarden is in een oorkonde uit
de twaalfde eeuw. In dat document
eiste een Westfaals ridder, tevens
Heer van Merfeld, het eigendoms
recht op van alle in het wild levende
paarden. Het ligt in de rede, dat lang
vóór deze ridder zijn rechten deed
gelden, in de streek van Duimen wilde
paarden leefden. In de eerste helft
der vorige eeuw werden de marke-
gronden in Westfalen tot dan toe
gemeenschappelijk bezit der vrije of
eigenerfde boeren verdeeld. De
boer, die het woongebied der wilde
paarden kreeg toegewezen, bepaalde,
dat het paardenreservaat een paar-
denreservaat moest blijven, tot in de
lengte van dagen. Aan deze West
faalse boer is het dus te danken, dat
Europa zijn kudde wilde paarden
behield.
Hoogst opmerkelijke fokresultaten
zijn daar in die Merfelder wildernis
ontstaan. Mensen, die de paarden
vaak hebben bespied, zeggen, dat er
dieren bij zijn, die lijken op steppe-
paarden, waarop Attila's woeste Mon
goolse horden Europa binnenstorm
den. Ook zouden er paarden zijn,
die veel gelijkenis vertonen met het
„oerpaard" van Pryzewalski. Mis
schien zouden die oud. primitieve
vormen talrijker zijn, als de mens
zich helemaal niet bemoeide met de
Merfelder kudde. Hij moet dit echter
wel doen, omdat op het de dieren
ter beschikking staande gebied van
250 hectares niet meer dan 200 paar
den kunnen leven.
FRIS BLOED.
Om te sterke groei der kudde en te
sterke inteelt te voorkomen, worden
telken jare de eenjarige hengsten ge
vangen, terwijl zo nu en dan jonge
hengsten uit Arabië, Spanje, Ierland
of Engeland worden aangevoerd om
voor fris bloed te zorgen. Dit ingrijpen
van de mens is noodzakelijk, omdat
de wilde paarden nabij onze Oost
grens niet beschikken over onmete
lijke steppen, doch slechts over een
betrekkelijk kleine wildernis. Niette
min is een bezoek aan het Merfelder
Broek alleszins de moeite waard,
maar natuurlijk alleen dan, als U niet
bang bent voor wilde paarden.
EEN SPROOKJE
De terugtocht werd door het ge
zelschap aanvaard, met de kist bij
zich aan boord van de dahabeeyah.
Onderweg werd één van de reizigers
in de linkerarm getroffen door een
kogel van een per toeval afgaand
geweer. Complicaties treden op, de
arm moet met primitieve middelen
ijlings worden geamputeerd, en de
patiënt overleed nog voor Cairo was
bereikt. Later kreeg de Egyptische
priesteres de schuld, evenals van h-i
ongeluk, dat de heer A.Warner trof.
Deze vond namelijk bij zijn terug
keer te Cairo in het hotel telegram
men, waarin hem bericht werd dat
een paar grote ondernemingen, waar
in al zijn geld was belegd, bankroet
waren gegaan.
De heer A. Warner was plotseling
straatarm ién haastte zich de mum
mie met amethist /je
andere drie- vrigndjën over te doen,
Al dat geldverlies,; heette h'et> weer,
had de verontwaardigde priesteres
van Amon Re hem j
was klinkklare onzif
§tere
lezorgd maar "dat
Immers, de be
wuste telegrammerf hadden het hotel
reeds bereikt nog' voor het gezel
schap in Luxor was aangekomen, en
de déconfiture van dié Engelse fir
ma's was een voldongen feit nog
voor de heer A. Warher ook maar
iets vermoedde van het bestaan van
de mummie van de priesteres.
HET „NOODLOT"
hy kon nieuwsgierigen „het protest"
laten bewonderen, maar van dat
ogenblik af stonden de mummie en de
amethist met zün boze stralen in het
brandpunt van de openbare belang
stelling.
OPSCHUDDING
Bekende Egyptologen werden in
consult geroepen en konden uit
hiëroglyphen op het kistdeksel opma
ken dat de mummie een priesteres
van Amon Re was geweest, en van
koninklijke bloede. Haar eigen naam
stond echter nergens vermeld. Het
werd mode om lezingen bij te wo
nen, waarop bekende figuren als mr
Fletcher Robinson en mevr. St. Hill
het woord voerden over de mummie
uit Thebe, die inmiddels door de
eigenaresse was afgestaan aan het
Britse Museum. Toen de karrevoer-
der, die de kostbare last transpor
teerde enkele dagen later bij een on
geval werd gedood, een knecht door
de van de wagen afvallende kist
werd gewond, zij het dan niet ernstig
en één der zaalwachters van het mu
seum met zijn hand bekneld raakte
tussen de kist en een deurpost, wa
ren de poppen weer aan het dansen.
Alles toevalvermoedelijk, maar
het geval trok belangstelling van een
der grootste journalisten, die Enge
land ooit heeft gekend, William Tho
mas Stead (1849-1912), die met zijn
welversneden pen zeer interessante
artikelen schreef, welke indirect met
de mummie verband hielden doch
feitelijk Egyptische studies waren.
EEN SéANCE
De man, die de mummie in tweede
instantie kocht, kwam in de straten
van Cairo door eigen onvoorzichtig
heid om het leven. De twee over
blijvende vrienden lootten ofn de
mummie, de man die gelukkig lootte,
vond het geraden zijn bezit onmid
dellijk naar Engeland te laten over
brengen. Het schip waarop zij ver
voerd werd, leed schipbreuk bij Tu
nis, maar de boze invloed van de
priesteres scheen niet zover te rei
ken dat er iemand bij verdronk. Alle
schipbreukelingen en byna de gehele
lading konden van het wrak worden
gehaald, met inbegrip van de mum
mie.
Zij werd op een ander schip over
geladen en bereikte veilig de haven
van Londen. Het is waar dat de
nieuwe eigenaar Geo Jeffries
binnen het jaar stierf, maar hij leed
sinds lang aan een slopende kwaal,
en met of zonder mummie waren
zijn dagen geteld. De mummie ging
over in het bezit van zijn enige ver
wante en erfgename ,een ongetrouw
de zuster, die in-een buitenwijk van
Londen woonde.
De onheilspellende priesteres werd
naar haar woning vervoerd, de
vrachtwagen kwam in botsing met
een door paarden getrokken ouder
wets omnibus, waarna één van de
gewonde paarden moest worden af
gemaakt, terwijl de koetsier van de
vrachtwagen tamelijk ernstig letsel
opliep. Dit ongeluk v/as te wijten aan
een onhandige manoeuvre van deze
koetsier zelf, maar het was roman
tischer de mummie van de prieste
res de schuld te geven, en dit had
een belangrijk gevolg: mevrouw Bla-
vatsky ging er zich mee bemoeien,
DE FOTOGRAAF
Helena Petrovna Blavatsky, die van
1831 tot 1891 leefde, was -een theo-
sofe van Russische afkomst, en
stichtster van de Theosophical So
ciety, dus in ieder geval niet de eer
ste de beste. Zij vroeg de eigenares
de mumm e te mogen zien en dit
werd haar toegestaan. Zij verklaarde
dat „de geest van de mummie" zich
in het vertrek bevond, en wond zich
zo op, dat zij het bewustzijn verloor.
Toen zij weer bijkwam, deelde me
vrouw Blavatsky mede dat de pries
teres „van wraakzucht brièste", en
dat door de amethist „stralen van
een kwaadaardige masht" werden
uitgestraald. Mej. Jeffries, een nuch
tere dame, weigerde het advies van
mevrouw Blavatsky om de mummie
en de steen weg te doen, op te vol
gen.
ZU liet een week later een foto
graaf uit Baker Street foto's van ëe
mummie-in-kist maken. Twee dagen
daarna kwam de fotograaf opgewon
den aanzetten: zijn platen vertoonden
geen kist en geen mummie, maar
het konterfeitsel van een Jonge,
beeldschone, levende vrouw in Egyp
tische kledij. Dit kan een handige
reclametruc zUn geweest van de fo
tograaf die het zeer druk kreeg, want
Stead verzocht ook met enige spi
ritisten een „séance" te mogen hou
den op de plaats waar de mummie
stond opgesteld, wat door de direc
tie van het Brits museum wijselijk
werd geweigerd.
Toen Stead in 1912 bij de ramp
van de „Titanic" om het leven
kwam, had de „Ka" (Egyptisch
woord voor geest) van de priesteres
dat natuurlijk gedaan. In dit geval
kwam zij wel wat laat met haar
wraak, en de journalist had haar ook
eigenlijk niets in de weg gelegd.
Toch schijnt W.T. Stead iets te heb
ben geloofd van de onheilbrengende
eigenschappen van de mummie en de
amethist, of anders heeft hij zich In
teressant willen maken, wat men
echter van een journalist van zijn
formaat weer moeilijk kan aanne
men. Hij schreef de directie van het
Brits Museum een brief, waarin hij
als zijn mening te kennen gaf, dat
de „boze invloed" vermoedelijk on
gedaan kon worden gemaakt, door
de mummie een waardiger plaats in
te ruimen, waartoe niet een ieder,
die het museum bezoekt toegang
heeft.
Op deze brief reageerde de direc
tie door de mummie te laten over
brengen naar de Egyptische Kamer,
waar haar een plaats werd inge-
tiiimd tussen Egyptische koningen en
priesteressen van gelUke rang. Daar
bevindt zij zich nog met de fonkelen
de amethist in haar voorhoofd. Van
de overbrenging naar deze Egyp
tische Kamer van 't Britse Museum
af, heeft nog de priesteres van Amon
Re, noch de edelsteen waarmee zij
is getooid, iemand ooit meer 'n haar
gekrenkt.
Tijdens de cholera-epidemie in het
Kopenhargen van 1853 kwamen drie
mensen uit de upper-ten van de stad
voor een dinertje bijeen. Alle drie
vertellen ze een verhaal, geïnspireerd
op het thema „angst en schuld met
betrekking tot het religieuze gevoel".
Het zijn lugubere, fantastische ver
tellingen; evenwel, naar de intentie
van het drietal, geïnspireerd op een
persoonlijk ervaren. Uit de verhalen
spreekt iets van het karakter der
vertellers en van hun levensgevoel.
Zij vormen dan ook een voorspel
van wat er dezelfde avond gebeuren
gaat in het vermaakscentrum van de
Deense hoofdstad, waar het drietal
zich gaat verpozen onder de dreiging
van de plotseling toeslaande cholera,
die al duizenden slachtoffers heeft
gemaakt. De plotselinge ziekte van
de hoofdfiguren en de onthullingen
die op het vermeende sterfbed ge
daan worden, geven het voorafgaan
de perspectief en betekenis.
Men vermoedt dat zich achter het
pseudoniem Alexis Haveng een van
de bekendste Deense schrijvers ver
schuilt. In elk geval is het een boek
dat nu in goede vertaling bij de uit
geverij Meulenhoff in Amsterdam
verscheen, knap gecomponeerd en
met raffinement geschreven. Een blij
boek is het geenszins, ook al heeft
het een bevrijdend slot. Het verhaal
ademt een geest, die gedachten wekt
aan het levensgevoel van een Kier
kegaard en andere moderne existen
tialisten. Het moet, zowel om zijn in
slag als om de aard van bepaalde
passages aan mensen met onder
scheidingsvermogen worden voorbe
houden.
De roman, die onder bovenstaande
titel bij „De Fontein" in Utrecht ver
scheen, vormt het debuut van Victor
Brandenburg. Dat het een eersteling
is. kan men opmaken uit een gebrek
aan technische routine, merkbaar
vooral in die passages waar de tech
niek omwille van de verhaalscom-
positie meer nodig was dan de
directe bezieling.
In elk geval is het een boek dat
zich prettig lezen laat en dat blijk
geeft van een gezonde, warme kijk
op mensen en dingen. Niet overal
kan de levensgeschiedenis van de
hoofdfiguur in deze roman overtui
gen. maar in zijn geheel is het ver
haal acceptabel en confronteert het
de lezer vaak verrassend met eigen
levens vagen en de eigen werkelijk
heid van alle dag.
Victor Brandenburg zal nog wel
meer van zich doen horen. En het
zou ons niet verwonderen als de fei
len, die dit boek nog aankleven, in
een volgend werk verstek lieten gaan.
Merkwaardig genoeg is het tweede
gedeelte van zijn eerste roman al
veel sterker dan zijn eerste hoofd
stukken.
