IBafibtad Pc Stem Staatsman die altijd zichzelf bleef Klein portret van een groot man Sir Winston Churchill wordt 80 jaar Gevreesd door zijn tegenstanders, good old Winnie" voor zijn vrienden Verstrooid, dynamisch en een beetje ijdel 4k.„ HUNTER tieeffifc,! Graag een goed etentje Overal te laat, zelfs aan het Hof ZWERVENDE BRIL Rotterdam eert ere-Raadslid DERDE BLAD VRIJDAG 26 NOVEMBER 1954 In vooruitzien lag zijn kracht 15 En een sigaar als medicijn t ADY CLEMMY, de echtgenote van L Churchill, vertroetelt hem nog ge lijk in de eerste jaren van hun huwt wk. Ze zei: „Mijn man is dol op goed eteii en drinken. Hij eet altijd* te veel. Dat stelt me voor speciale op gaven. Niettemin hoop ik hem on danks zijn zware sigaren en zijn su preme minachting voor poeders en medicijnen naar onze gouden bruiloft te leiden. Dat is over vier jaren. Mis schien heeft hij zich dan wei uit de politiek teruggetrokken, zodat we wat rust krijgen". Churchill zelf schijnt daraover toch anders te denken, wat tegen Edtn, die al d» spotnaam van „de eeuwige troonopvolger" heeft gekregen, zei hij dezer dagen nog: „Beste jongen, waet je niet meer, dat Gladstone op 84-jarige leeftijd nog «en prima regering in elkaar prutste". Lady Clemmy heeft haar keuken volkomen verwetenschappelijkt. Dage lijks confereert ze ongeveer een uur met de chef-kok. Bij het samenstellen van het menu wordt onder andere rekening gehouden met de weersom standigheden, het jaargetijde, de bloeddruk van Churchill en zelfs met de politieke toestand. De vraag: wat zetten we hem vandaag weer voor, wordt zo maar niet een, twee, drie beantwoord. ALS HET SLECHT GAAT. I ADY CLEMMY slaagt er zo een enkele keer wel eens in de oude staatsman te matigen. Neem niet zo veel van dit, neem niet zoveel van dat. Maar als Churchill de wind tegen heeft, stoort hij zich niet in het minst aan haar goede adviezen. Hij demon streert dan zijn slechte luim en de woede over een geleden nederlaag door onbarmhartig veel te eten en de dokters tot wanhoop te brengen. Hoe zij het klaar speelde om de t,e corpulent geworden staatsman enige kilogrammen te doen verliezen is haar geheim. Ze spreekt er nimmer over, maar de artsen, die over het lichame lijk welzijn van Churchill waken we ten Intussen, dat ze beter doen alleen Lady Clemmy in te lichten. Sir Wm- ston blijkt in sommige gevallen nogal eigenzinnig te zijn. Hij nieent b.v., dat hij zelf het best voelt wat hij man keert en wat hij al of niet nodig heeft. Toen hem tijdens zijn recente ziekte het drinken van alcohol en het roken van sigaren verboden werd, zei hij tegen, de artsen: „Als ik geen sigaren rook zal mijn humeur dermate slecht worden, dat ik verkies te sterven en nu en dan een stevige slok heb ik nodig om de politieke bijsmaak weg te spoelen, D# heren zijn natuurlijk volkomen vrij mij te adviseren of te gebieden wat ze willen. Maar ik ben volkomen vrij te eten, te drinken en te roken, zoals ik wil. Gelukkig, dat we nog in een vrije wereld wonen." De lijfarts antwoordde: „In dat ge val behoeft U niet op Uw tachtigste verjaardag te rekenen". Churchill zei hierop: „U bent defai- tist en hoort te worden gearresteerd. Laten we wedden om een fles whis- LAAT NAAR BED EN LAAT OP. pHURCHILL ziet de ochtendstond maar zelden. Hij werkt tot laat in de avond, vaak zelfs nog tot voorbij het middernachtelijk uur. Zijn ontbijt gebruikt hij in bed om precies negen uur. Daarna worden hem de post en de ochtendbladen gebracht, die hij, eveneens in bed zittend doorneemt. Vervolgens draait hij zich om teneinde nog een na-dutje te doen en tenslotte, tegen twaalf uur staat hij op. Om hem de lange weg naar Londen zoveel mogelijk ta besparen bezoeken niet tlleen zijn politieke vrienden, doch ook de buitenlandse diplomaten hem vrijwel steeds in zijn prachtig buiten verblijf Chartwell. Hier vertoeft hij vrijwel steeds. Het zes eeuwen oude herenhuis, dat hij in 1922 erfde, heeft een zeer modern Interieur. Het telt zes ontvangsalons, twintig logeerka mers en acht badkamers. Alleen de zeer intieme gasten worden in de werkkamer op de eerste étage ontvan gen. De westelijke muur van zijn werkkamer is versierd met een enor me Britse vlag. De andere wanden worden ingenomen door meters-lange rijen boeken. Op de vensterbanken staan warmwater-aquariums met zeld zame, tropische vissen. Het bronzen beeld van een buldog, die hem eens het leven redde, en een olieverfschil derij van zijn lievelingskat nemen ereplaatsen in. De jarige is een groot dierenvriend. Hij vindt er groot genoegen in zelf de dieren te verzorgen. Onmiddellijk roept hij de beste dierenartsen te hulp als zijn honden en katten ziekte verschijnselen vertonen. Dagelijks be steedt hij dertig minuten aan zijn vis jes. Toen men met Kerstmis een gent at, die Churchill zelf had gekend, legde hij mes en vork neer, omdat hij zich herinnerde, dat het dier bij hem uit de hand kwam eten. OVER Churchill is al heel wat geschreven. Maar nooit geloven we, is hij als een „held" gekwalificeerd. Hij is daar de figuur niet voor. De moed, de onverzettelijkheid, de volharding waarmee hij het Britse volk door de donkere ja ren van de oorlog heeft geleid, zouden een man, minder groot dan hij, op een voetstuk hebben geplaatst en hem het aureool hebben gegeven van een soort Übermensch. Sir Winston echter bleef voor het Britse volk dezelfde die hij voor de oorlog was. Een geniaal politicus, maar met zoveel echt menselijke hebbelijkheden (van het genoeglijke soort) dat niemand in de verleiding kan komen hem anders te zien dan hij in wer kelijkheid is. Churchill poneert nog met hetzelfde élan afwijkende meningen als in zjjn jeugdjaren, hij is nog altijd ijdel en daarom doet hij wel eens dingen die men kinderachtig zou noemen als ze niet door Churchill werden gedaan. Grote man nen hebben nu eenmaal kleine, lachwekkende gewoonten, maar soms verklaren die juist iets van hun grootheid. Churchill is voor de Engel sen „good old Winnie", enorm populair, maar geen object van ziekelijke verering- Toen hij de oorlog gewonnen had, lieten de Britten hem vallen, omdat zij vonden dat een oorlogsleider wel eens geen vredesleider zou kunnen zijn Dat Churchill desondanks opnieuw aan het roer kwam en momenteel nog altijd dit roer in han den houdt, pleit temeer voor de kwaliteiten van zijn staatsmanschap. Het politieke schip, dat Churchill bestuurt, is menigmaal van koers veranderd, maar altijd hervond het zijn oorspronkelijke vaarroute, die er op gericht was een machtige Engels-sprekende wereld te formeren om op die basis een oorlog te vermijden. Niemand zal ontkennen, dat Churchill zelf een vechtersbaas is. Als een ware bulldog slaat hij met alle middelen om zich heen, wan neer het Britse rijk in gevaar verkeert. In 1901 zei hij reeds dat, nu machtige volken met alle middelen tegen elkaar kunnen opstaan, een oorlog de ondergang met zich brengt van de verslagene en een uitput ting van de overwinnaar. Het slot van dit alles is een ondermijning van een ieders bestaan op aarde. Twee oorlogen heeft hij gevochten en beleefd om zijn inzicht bevestigd te zien en hij werd zelf geroepen om de wereld daar door te loodsen. Zijn grote kracht als staatsman is, dat hij een halve eeuw vooruit ziet. Het is het geheim van elke ware staatsman, maar zo zijn er weinig. De grootste verdienste van deze sterke man is geweest dat hij Euro pa en wellicht de wereld heeft ge red van de ondergang van het mo derne barbarendom toen hij in 1940 uitriep dat de Britten het ..houden moesten en zouden indien zijn volk hem volgen wilde door bloed en tranen". Zijn houding in die beslissende da gen van 1940 was het resultaat van kalm overleg en van jarenlang voor uitzien. Onophoudelijk waarschuwde liij in de dertiger jaren tegen het gevaar in Duitsland. Jarenlang werd Bij de kroningsplechtigheid met kleindochter Arabella hij uitgelachen. Maar als in 1940 iedereen verslagen bij de pakken neerzit, is juist zijn voorbereiding: voor de grootste jaren uit zijn leven geëindigd. Op alle uitkijkposten van het po litieke leven heeft hij dan gestaan. Hij was onderstaatssecretaris van koloniën. Hij beheerde de ministe ries van Handel. Binnenlandse Za ken en was Eerste Lord van de Ad miraliteit. Dan beheerde hij het her togdom Lancaster om vervolgens in het ministerie van Munitie de coör dinatie tussen Engelse en Ameri kaanse wapens te organiseren. Dat was in de eerste wereldoorlog, die hij afsloot met een ministerszetel op het departement van Oorlog en Ma rine. In 1924 werd hij nog kanselier van de schatkist en in 1929 stapte hij even van het politieke toneel af om rond te kijken in een wereld die het niet met hem eens was. Churchill zag het gevaar van het Na zisme. Hij waarschuwde, maar men sloeg zijn woorden in de wind.... Toen Winston zijn parlementaire loopbaan begon, was hij zich bewust van de persoonlijke moeilijkheden, die hij zou moeten overwinnen, van de inspannende voorbereidingen, die hij zich zou moeten getroosten om zijn taak te kunnen vervullen. Bekend is, dat hy zich als jong officier in India aan het lezen zette en dan wordt onder dit lezen be doeld een kennis uit boeken verga ren, waartoe hij tijdens zyn studie jaren nooit was geko men. En van wat en hoe hij toen gelezen heeft, kan men nog steeds de sporen te rugvinden in de prach tige styl, waarin hy naderhand zijn be roemde boeken en re devoeringen heeft ge schreven. De nadruk valt op het schrijven, meer dan op het spreken. Want bijna al zijn re devoeringen schreef hij. Dit feit komt al heel vroeg aan het licht in een mees terlijk stukje werk, dat hij in het be gin van de dertiger jaren schreef over de onderkoning van India, Viscount Curzon, die hij als jonge man in 1896 ontmoette: ,,Ik heb het vermoeden", zo zei Vis count Curzon tegen mij, ,,dat het niet lang zal duren, dat wij u in het Lagerhuis zullen horen spreken". Hoewel zeer belemmerd door mijn onvermogen om zo vlug de juiste woorden te vinden als voor een spre ker in het openbaar nodig is, was ik het zelf volkomen met hem eens". De kleine grote man. Toch gevat (Advertentie) HOEWEL CHURCHILL er nog steeds niet van houdt om zonder voorbereiding te spreken - en het slechts zelden doaj - is er in feite niemand gevatter in gepaste woor den, die in het Lagerhuis nodig zijn om effect te sorteren. Als iemand uit de oppositie hem b.v. tijdens een zitting een vraag stelt, die zelfs dit schrandere poli tieke brein niet heeft voorzien, verheft hij zich heel langzaam uit zijn zetel. Men ziet zijn kaken wer ken als inleiding tot zijn speech. Hij wacht nog even en terwijl hij al weet, wat hij gaat zeggen, kan men er zeker van zijn, dat hij bij zichzelf de 'beste woorden over weegt om ze op de meest doeltref fende wijze te formuleren. En wat bij dan zegt, is helder en duidelijk, de nieuwe SENATOR I DINSDAG 30 NOV. a.s. wordt Sir Win ston Spencer Churchill 80 jaar. Meer dan vijf- lig jaar heeft hij het politieke roer in Enge land mede in handen gehouden, gedurende de oorlogsjaren wel 7,0 stevig, dal de hele we reld gefascineerd werd door zijn stuurmans kunst. Nog altijd slaat hij 111 de stuurhut van het Britse sehip van staat. En al menen sommigen dat het tijd wordt naar een andere roerganger uit te zien, Churchill zelf vindt zieh nog bekwaam en sterk genoeg om po litieke golven en grond- zeeën de baas te blijven doorspekt met een zekere ironie, warm door zijn menselijkheid of scherp door zijn verachting voor een geestesgesteldheid, waarmede hij niet accoord gaat. En dit alles wordt naar voren gebracht in woor den, die op dezelfde langzame ma nier geuit worden als waarop hij van zijn zetel opstaat. Zijn parlementaire techniek en antwoorden zijn ongeëvenaard. Hij kan een tegenstander door zijn woe de verpletteren. Hij kan zijn aanval ler door zijn zuiver menselijk ver nuft machteloos maken. Hij kan ontroering in het Huis opwekken en zelf door deze ontroering tranen in de ogen krijgen, zoals gedurende de oorlog meermalen voorgekomen is. als hij om bevestiging van de trouw en de steun van het parle ment vroeg. Man van karakter IN HOEVERRE zijn politieke wijsheid nog is toegenomen na zijn verwerping als leider door het brit se volk onmiddellijk na een oorlog, In moeilijke jaren Toen Churchill In 1932 door New-York wandelde, werd hij aangereden. Hij was er vrij ernstig aan toe. Zodra hij echter in het ziekenhuis tot bewustzijn kwam, beschreef hij tot in details zijn gewaarwordingen op het ogenblik van het ongeval.... Men haalt dit voorbeeld wel eens aan om te bewijzen, dat hij teveel belangstelling zou hebben voor zichzelf, voor eigen fysieke en geestelijke reacties, zowel op de dingen om hem heen als op het wereldgebeuren. Voor Churchill is maar één mening de juiste, die van hèm. Zelfs aan de mening van de partij, die hem in het zadel hielp, heeft hij zich nooit iets gelegen laten liggen. Er waren momenten dat men hem in het Lagerhuis voor een extreme socialist had kun nen houden, soms echter schrokken de conservatieven van zijn conservatisme. pectief en daarom kan men hem soms op een schijnbare tegenspraak van eigen bewering betrappen. Hij was de eerste die na de oorlog durfde zeggen, dat Moskou een ge vaar voor het Westen werd en dat Stalin zijn beloften niet was nage komen. Maar nu iedereen hem dat nagezegd heeft (en terecht is hl] weer nuchter genoeg om aan een gesprek met Malenkov te den ken. Na de oorlog ook de werkelij ke vrede te winnen, zou hij een be kroning achten van zijn levenswerk. Verstrooid ■H «Wij mogen niet versagen." Nooit heeft Churchill geschipperd. In alle dingen is hij zichzelf geble ven. ,,Een klein onhebbelijk jonge tje" heeft H.G. Wells eens 'gezegd, maar men zou er aan toe mogen voegen dat het dan toch een jonge tje was, dat de volwassenen wist te verbluffen door zijn dynamische geest, zijn ongebreidelde fantasie en de hardnekkigheid waarmee hij be paalde idealen nastreefde. De Britse premier, die nu meer dan vijftig jaar ,,in de politiek zit", is meer dan een politicus. Sommigen beweren zelfs dat hij eerst en voor al een kunstenaar is. Niet omdat zijn schilderijen, die hij in vrije u- ren pleegt te maken, zo goed zijn en zelfs niet omdat hij met zijn schrijven de Nobelprijs voor littera tuur heeft verdiend, maar eerst en vooral omdat zijn handelen wordt bepaald door een grootse, universe le visie op de dingen. Hij is nooit de slaaf van de gangbare mening. Hij ziet die feiten in een breder pers- Men kan geen portret van een groot man tekenen door louter op zijn grote daden te wijzen. Juist uit de kleine hebbelijkheden en gewoon ten spreekt het karakter. Interessant is het portret, dat de privé-secretaresse van Churchill, Phyllis Moir, van hem heeft gege ven en waaraan Pierre Dubois it zijn prettig leesbare boekje over Churchill enkele dingen heeft ont leend Iedere avond kleedt Sir Winston zich voor het diner. Hij treuzelt dan een beetje, vindt het prettig om wat met zijn vrienden te praten of aan een secretaresse wat te dic teren, terwijl hij zijn das strikt en de laatste hand aan zijn toilet legt. Zijn bril staat dan op het puntje van zijn kleine, ronde neus. Die bril is de grote zorg van sergeant Thomson, die sinds vele jaren bij hem in dienst is en zo'n beetje zijn schaduw is geworden. Voortdurend moet Thomson achter de bril aan, want in kleinigheden is de premier uitermate verstrooid. In afwijking van de meeste Engelsen draagt Churchill geen monocle. Vrijwel altijd heeft hij een wandel stok bij zich. In het begin van de oorlog ontwierp met zijn speciale wandelstok voor hem, met een elec- trisch lampje erop gemonteerd van wege de verduistering. De stok, waaraan hij de voorkeur geeft is die welke hij bij gelegenheid van zijn huwelijk van Koning Eduard VII ten geschenke kreeg. Hij was toen jongste minister. Churchill houdt ervan de mensen te verrassen en op die manier een be paalde indruk te maken. De Ameri kaanse pers verwachtte hem in de oorlog te zien als de klassieke Brit se staatsman, deftig in het zwart. Hij verscheen echter op een pers conferentie 111 een donkerblauwe, zij den kamerjas en de journalisten wisten niet hoe ze het hadden. Een onprettige eigenschap van de premier is, dat hij de mensen nog al 'ns laat wachten. Overal pleegt hij te laat te komen ofschoon men hem altijd ziet draven. Zelfs de Prins van Wales heeft eens ongeduldig op zijn horloge staan kijken, toen hij met Churchill een afspraak had Geen emaneipalie Romantische liefdesgeschiedenissen waren er niet in het leven van Chur chill. Hij was 34 jaar toen hij met Miss Clementine Hozier in het hu welijk trad en er is alle reden om aan te nemen dat het een bijzonder gelukkig huwelijk is geworden. Chur chill heeft overigens weinig waarde ring voor de vrouwelijke intelligen tie en hij is daarom een tegenstan der van steeds verder doorgevoerde emancipatie. ,,In Amerika", zei hij eens, ..spelen teveel vrouwen een belangrijke rol." Een van de dingen waaraan Chur chill de meeste aandacht Mijdt, is zijn correspondentie. Hy beschouwt die als uiterst belangrijk en ver zorgt ze met haast literaire zorg. Hij verstaat uitnemend de kunst on derhoudende brieven te schrijven, waarin hij over de meest uiteenlo pende onderwerpen uitweidt, niet alleen over politiek, maar ook over de poëzie, over Ghandi en de keu ken. Zijn stijl is kleurig en wispel turig. Churchill is van mening, dat een eenzijdig man nooit een groot man kan zijn. Veel intieme vrienden heeft Chur chill niet. Hij heeft er niet het ka rakter voor en is tevreden met zyn gezinsleven. Ondanks zijn tachtig jaren is hij nog jong genoeg om de vermoeie nissen van het premierschap te dra gen. Hij neemt zich hoogstens wat meer in acht dan vroeger. Hij spaart zijn krachten -én doet dit door aan zijn gewoonten zoveel mogelijk vast te houden. 4 in 1 WW WÊm De oorlog gewonnen; nu de vrede.. waarin hij het aangemoedigd en tot de overwinning geleid heeft, zullen wij misschien nooit te weten komen, althans totdat men misschien deze politiek in het licht van de historie zal kunnen beoordelen. De geschiedenis van Winston Chur chill en de loop van de parlementai re en politieke gang van 'zaken sinds de oorlog laten in elk geval zien. dat dankbaarheid niet noodzakelijk of speciaal een eigenschap is. die de britse kiezers vooropstellen bij hun overweging, wat politiek goed voor het land is. Het spreekt van het karakter van Churchill, dat hij deze manier van denken aanvaardt. Men leert dit uit zijn zelfgeschreven politieke levens geschiedenis. Men kan het terugvin den in zijn beoordeling van andere mensen, zoals bv. in zijn wei;k: ..Grote Tijdgenoten". Zo schreef hij daarin over Herbert Henri Asquity: ..Aan de macht of niet, onbaatzuch tig vaderlandsliefde en onwankelba- Ad verten tie) re onkreukbaarheid waren zijn lei draad." Hij zou er stellig zeer trots op zijn. wanneer een ander parle mentslid dit nog eens van hem zou zeggen. In opdracht van de Rotterdam se Kunstinrichting heeft de beeldhouwer W. Verbon een bus te gemaakt van Winston Chur chill, welke aan het gemeente bestuur zal worden aangeboden ter jtlaatsing in het stadhuis. Churchill is. zoals men weet, se dert 1946 ere-lid van de gemeen teraad van Rotterdam. De plechtige overdracht zal ge schieden op Churchill's verjaar dag, 30 November, 's-middags om half twee. De nieuwe HUNTER, mef de voortreffelijke melange 1955 herkent U aan de woorden „MELANGE 1955", onderaan in Ü^'-V rood op het cellofaan, 't Is een prima - prima sigaret voor 75 ct Om de kennismaking met deze nieuwe Hunter „Melange 1955" te bevorderen, zijn tijdelijk ook luxe blikjes (z.g. tins) van 50 stuks verkrijgbaar^ voor fl. I.S8. (Dus niet duurder dan de pakjes van 20 stuks Hunter voor 75 ct.) Triomf na de overwinning.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1954 | | pagina 7