Doodsklokken of bruisend leven HET VOORBEELD VAN DE HOLLANDSE IJSEL De plaats, levend van schelp- en schaaldieren DE ZEEUWSE STEM ONTBREEKT TE VEEL ZEGT HET Het slot VOORT Australische jeugd amuseert zich met square-dance DeliWestlancL en.... Yerseke Studiedagen te Seppe Boekenplank Meer sport dan dans „Er was voor haar geen plaats" Luctor. Danswoede, maar anders dan liier...'. A >ver >ofd :en- ude Zijn hij oor, ech- lers, lien .eeft and, ge- zou- een i dit rke- fic- eeks zal RDE n de nken ipten dden glib- hem >kge- rbert grot- ïeeën oloog n dit voor span- ij uit van zich e val speel- iiepte was veest! >ering lis hij it van 20.000 iracht ;n is. irlijke ch in ehoed irinci- tema- Een it het mster- ding landse gingen Am- ng ge- kelljxe p een in van de ecn stellen iltuur- verwe- funria- kortst adem-e DERDE BLAD VRIJDAG 26 NOVEMBER 1954 JR MARIS drukte zich op de Hogeschool- dagen als volgt uit: „In tijden van iva- terbezuaar of in tijden van ijsbezivaar zal een zeer grote spuigelegenlueid in de dam van het Haringvliet aan deze bezwaren te gemoetkomen Rlz. 54 Tegemoetkomen aan bezwaren, door de natuurlijke gang van zaken opgewor pen of door de mens, die zijn bedrijfsleven voert, naar voren gebracht, mag de Water staat als Nederlandse instelling niet vreemd zijn. Een goed voorbeeld daarvan moge volgen. Voor al wie weet, u-at daar aan de Hollandse IJssel reeds is gedaan voor ver betering, verhoging en verzwaring der dij ken, is het lezen van het Tweede Interim rapport, getekend 26 Mei 1953, een lec tuur, waarin hij kan meeleven, als hij de keur van gedienstigheden ziet, waardoor aan de practijk des levens de volle tol wordt betaald. Om de buitengewoon grote belangen ,hier in het hart van Holland gelegen, kwam naast de dijk ook afsluiting naar voren. Dat was te be reiken geweest door een dam met schut- en stroomsluizen. Die oplos sing zou een 15 millioen gekost hebben, maar de zuinigheid zou daarbij de wijsheid hebben bedrogen. De keuze viel op een plan van 20 millioen: een beweegbare kering, die alleen wordt afgesloten, als de stormvloed dreigt en waarbij, als dit niet het geval is, de gewone water- en get ij- beweging blijft. De scheepvaartbeweging op dit gedeelte van de Rot terdam-Amsterdam verbinding gaat dan gewoon door. Maar ook als de stormvloedkering wordt gesloten, is het verkeer volstrekt niet gestremd: ook de grootste schepen op deze vaart in gebruik, kunnen dan door een schutsluis passeren. Ook met de belangen van de achter de kering lig gende scheepswerven is voor heden en toekomst rekening gehouden. Waterstaat is er om land en volk te dienen! Waarom zou de dam van het Ha ringvliet een zo veelzijdig gebruik toelaten, bedoeld op alle gedienstighe den der practijk berekend te zijn: wateruitlaat, waterinlaat, ijsafvoer, scheepvaart enz.? En waarom moet in scherpe tegenstelling daarmede de dam over de Ooster Schelde zo'n ruw amorph of vormloos product zijn Zonder enig orgaan, zonder enige schakering voor het gebruik We zien daarin geen boze bedoeling, wel is het de Zeeuwse stem, die te veel ont breekt. En die zich hierbij baanbreekt in „De Stem", dagblad voor Zeeland en voor Noord-Brabant. Moet dan de doodsklok luiden Het leven bracht schrijver dezes in nauwe aanraking met een tweetal Voor jonge boeren en tuinders De traditionele studiedagen voor de bestuursleden van de plaatselijke afdelingen van de R.K.J.B. zijn weer In aantocht. Zoals ieder jaar zullen ze ook deze keer door velen worden gevolgd. Ze zijn min of meer graad meter van de activiteit van de plaatselijke verenigingen R.K.J.B. Ze zijn leerzaam en stimuleren de Ijver van de jonge mannen, die er aan deel nemen. Ook dit jaar is weer een aardig programma samengesteld, zodat 3, 4 en 5 December a.s. in Seppe's re traitehuis het alles behalve stil zal zijn. We verwachten ten minste, dat de staf van het Centraal Bestuur van de R.K.J.B. te Tilburg, die voor deze gelegenheid een forum heeft ge vormd, in drukke gedachtenwisseling zal geraken en interessante vragen te beantwoorden zal krijgen. Theo van Steen van „Ons Erf" een bezielende spreker en wie hem eens gehoord heeft, luistert een vol geend keer weer graag naar hem, Het onderwerp „Dorps-of gemeen schapshuizen" staat momenteel in 't brandpunt der belangstelling, juist op onze dorpen. Tenslotte zal de di recteur van de K.A. de belangstel ling van onze jonge boeren en tuin ders vragen voor een onderwerp, dat niet direct de boerenstand aan belangt, maar iedere katholiek in de dorpen rond Breda beter dient te kennen. De Z.E. Heer. G. de Vet zal ons spreken over zijn werk on der arbeiders. Als steeds zal de culturele ont spanningsavond verzorgd worden door de heer E. van Eindhoven uit Tilburg. Naar we vernemen zullen er ook bestuursleden uit de Kring Roosendaal aan de studiedagen deel nemen. brengen. Dat is volop een Nederlands belang. „De eilanden zijn slachtoffer van het eiland-zijn", zo zei ir. Maris in Delft. De liefde voor Zeeland houdt in, dat men het niet als slachtoffer wil zien! Dit is dan het slot van deze beschouwingen, welke aandacht vroegen voor in 't duister gebleven aspecten van het Delta-plan. Men moge het er heel, half of helemaal niet mee eens zijn, ze moeten in ieder geval tot nadenken stemmen- De betoogtrant was puntig, praegnant, deskundig. We weten van nabij, dat ze grote aandacht trokken. landstreken, waar de cultures tot een toppunt waren gebracht. Het waren 't land van de druif en het land van het dekblad. Beide, het Westland en Deli, waren begunstigd door bijzondere ga ven van Moeder Natuur. Pnt 2 was dat van de kant van de tuinder, plan ter, voorlichter alles werd ingezet wat zij hadden te bieden. Beide land streken waren als parelen aan een kroon. Eerst later voegde zich daarbij door geschrift en aanschouwing een derde: het gebied met de kweek van schelp en schaaldieren, in en bij de kom van Zuid-Beveland, bij Bergen op Zoom, bij Tholbn, in het Westen van de Oos ter Schelde, in de Grevelingen. Even ver was deze derde voortgeschreden op de weg van voortgaande verbete ring van kwaliteit, van willige markt, van vermaardheid in velerlei landen Wat al zorgen en kosten en studie waren ook hier geweest om zo ver te komen Deli, land van het dekblad, het Westland van groenten en fruit, Yer seke en Bergen op Zoom van kreef ten, oesters, mosselen alle streken die van bepaalde producten eerste of tweede producent ter wereld zijn Mededingers elders waren er genoeg; ze moesten het afleggen, de natuurlij ke hulpbronnen waren er niet in die mate, om uit bescheidenheid aan de menselijke eigenschappen maar voor bij te gaan. Die speciale geestgrond van 't Westland^ die dubbele en natte en droge tijd van Deli, dat juiste getijverschil, die langzame stroom, die gelukkige schaarste aan slib, die geschikte vastheid van bodem, dat vereiste zout en hoge voedingsgehalte, die bizondere op- en neergaande beweging, die het water van de Oosterschelde uitvoert en die zorgt voor hoge zomertempera- turen en voor het bijeenblijven van de oesterlarven, dat waren de natuurlijke factoren, die deze streken hebben gemaakt. Geen staatsman van enig formaat zal er aan denken zulke speciale stre ken het voortbestaan onmogelijk te maken. Een minister, die de West- landse cultures nekt zulke woor den zijn zelfs als veronderstelling reeds beledigend. Weg warenhuizen, weg glascultures, weg druivenmuur- tjes De tijden van het Kaas- en Broodvolk zouden terugkeren. Weg speciale vloot, weg oesterputten cn oesterpercelen, weg mosselschoonderij- en, weg kreeftenparken Houd open de Ooster Schelde voor de werking der getijden, hoe dan ook Ook het Westelijk deel der Gre velingen PLAATS DER DAMMEN kaartje mag „niet geacht worden te behoren tot het derde interimadvies van de Deltacommissie". De plaats der dammen kan dus nog verder voor uit gebracht worden. Ook het tegen deel zou mogelijk zijn. Het laatste is echter niet het standpunt van de Com missie. Op blz. 8 spreekt zij zich uit voor „een systeem van afdammingen in hoofdlijnen, bestaande uit een af sluiting der zeearmen door dammen, welke de duinreeksen verbinden". Slechts op deze wijze wordt een zee- waterkeringen verkregen, die men ook voor de toekomst betrouwbaar mag noemen". Zo 'staat het cursief gedrukt op blz. 10. Beslist en boud gesproken is dat wel, maar dat behoeft het denken van een ander niet stop te zetten. Het ver naar voren schuiven van een verdedigingslijn betekent deze blootstellen aan de zwaarste aanvallen. Het sterk inkorten van de bestaande weerstandslijn betekent, dat de krach ten van de tegenpartij zich samenbal len op een veel kortere aanvalslijn. Men kan dat een logische theorie vinden en nochtans een bewijs uit de practijk wensen. Zo'n bewijs is er. Het is de Brielse afsluitdijk, in de mond der Maas, zoals men ook de nieuwe alsluitdammen in de mond van Ha ringvliet, Brouwershavense Gat en Ooster Schelde wil leggen. Er is bij de aanleg van de Brielse afsluitdijk rekening gehouden met waterstan-1 den, die naar men zei, slechts drie maal in de duizend jaar zouden voor komen. Kortom, alle klaroenstoten wa ren op de theorieën der broodetende profeten berekend. Niettemin was in de practijk aan de dijk zelf alle zorg besteed. Door het met een steenzet ting beklede buitenbeloop, door de aanwezigheid van een stormvloedberm door de zeer omvangrijke breedte als gevolg van de langzame helling van 2 op 7, door de kruinhoogte van 8.55 m. (terwijl de stormvloed bij Hoek van Holland klom tot 3.85 ml was het een op-en-top moderne zeedijk. Er zijn 75 betonnen caissons, er is een Phoe- nix-ponton aan te pas gekomen, er laat zich een verslag van schrijven, waarvan de techniek tot de laatste tijd „bij" is. Een tekening van de beschadiging van deze dijk bracht in beeld (men zie het vijfde artikel), welk een groot deel reeds was weggeslagen. De dijk zou verder weggevreten zijn, indien de zwoegende mens niet met zandzak ken, steenbestorting en bossen blees- latten was gekomen en de wind niet was gaan draaien naar een minder ongunstige hoek. Eerst Zondagavond kon Voorne zich er op verheugen, dat de aanval op het laatst was doodgelo pen. Eind October werd er nog aan het herstel van deze dijk gewerkt. De zover vooruitgeschoven plaats der dammen is een groot waagstuk, waarvan nog steeds niet duidelijk is, waarvoor het zou dienen. In zijn rede Wat nu?" te Delft, zegt ir Maris: „De technische mogelijkheid schijnt aan wezig te Zijn". (Blz. 52). Er is schijn en wezen en zij zijn menigmaal niet dezelfde. Wat schijnt, kan anders blij ken. Op blz. 2 van het Delta-rapport toont een kaartje een schema van de afsluitingen. Ver naar voren zijn de dammen in tekening gebracht. Dat Legt men de dammen meer naar binnen, dan houdt m enhet voordeel van het bergingsvermogen dier bre de monden - de dam is aan minder grote gevaren blootgesteld; de dam komt te liggen op de plaats, waar van oud het bedrijfsleven zich heeft ontplooid. Het grote centrum van Schouwen-Duiveland, Zierikzee, moest op gronden, die evenwijdig lopen met het bovenstaande, ont staan, waar het is ontstaan, zen heel eind landwaarts in. Een heel eind landinwaarts liggen ook Mid- delharnis, Sommelsdijk, ook Mid delburg. Daar moet de grote, brede weg ko men, die Rotterdam, die het industrie gebied van Hollands vaste land ver bindt met de landbouwgebieden van Goeree-Overflakkee en Zeeland; de weg, die in Zeeland uitbreiding der bevolking en industriebedrijven zal Twee buren: een man, een vrouw. Beiden een goed gebouwd slag van mensen, vriendelijke ménsen met gevoel voor wat aan het leven kraak en smaak geeft, vertrouwd met de stijl van de betere dingen des levens. Dat korte buis, dat hooggesloten vest, dat ronde castoren hoedje van echte, zijachtige wol, die broek, waarover een fluweelachtige glans ligt. die grote, zilveren broekstukken, kortom die gehele mannenfiguur roept de gedachte op: „Hij is een boer en hij is mooi, Want alles is van 't best allooi." Die kanten muts met de gouden stukken, waarin de oorijzers eindigen, de sno'er van bloedkoralen om de hals, die beurs van zijde ook dat is mooi. Maar al dat schone is toch niet het voornaamste. Belangrijker is de gezindheid. En die is bij Zeeuw en Zeeuwse n het algemeen nog gezond en goed, afgestemd op het bekende refrein: Zo blijven we mit art en mond, Mi lief en ziel: goed Zeeuws, goed rond! Of voor de Nederlanders, die ij en h maar moeilijk kunnen missen: Zo blijven wij met hart en mond, Met lijf en ziel: goed Zeeuws, goed rond! Er is onder buren aan het venster heel wat afgedaan. Het gesprek zal veelal gaan over de onderwerpen van de dag, over de eigen omgeving. Onderwerp van de dag is thans Zeelands toekomst. Ook in Zeeland spreken de vrouwen haar woord mee vaak een verstandig woord. Bespreekt dan onder elkaar, wat u treft in deze artikelen. Zet uw licht niet onder de korenmaat. Ook de schrijver woekerde met het talent hem gegeven. Volgt hem daarin na! SAMENWERKING TUSSEN BEDRIJFSLEVEN EN ONDERWIJS De vier organisaties van wergevers zullen waarschijnlijk binnenkort een stichting in het leven roepen die het contact tussen bedrijfsleven en on derwijs zal stimuleren en zo nodig daaraan leiding geven. Uit practische overweging blijft het contact voorlopig beperkt tot het mid delbaar onderwijs. Pas nadat de sa menwerking met het middelbaar on derwijs behoorlijk is georganiseerd, zal worden overwogen een soortgelijk contact op te nemen met het uitge breid lager en lager onderwijs. Yersekejzeert zich aan het zilte nat naar oester, mossel, kreeft: bronrien van zijn bestaan, van winstgevend bedrijf bij stoere arbeid. De voorgrond toont de oesterputten. Het zijn volstrek geen gewone putten, maar cementen of betonnen bakken van 6 bij 15 meter, door scheidsmuurtjes gescheiden van de andere in gebruik zijnde bas sins. Door een goed geheel van waterlopen, sluisjes, duikers, over laten wordt met het binnengelaten getijwater het verblijf van het zozeer gezochte schelpdier tweemaal daags ververst en wordt het zilte nat in elk. vak op het daar gewenste peil gehouden. Zo blijft Ostrea in de beste levensomstandigheden. Zo zijn bij alle weer deze natte pakhuizen van de kweker in staat aan elke bestelling met kersverse oesters te voldoen. Langs de dijk stain huizen en loodsen, waarin rappe handen de oes ters sorteren en verpakken. (Van onze Australische corespondent) Enkele malen per week komen in 500 lokalen te Melbourne meer dajn honderdduizend jongemensen, „van beiderlei kunne" bijeen en amuse ren zich enthousiast met het square-dansen. Vanuit Melbourne is de victorie voor genoemd amusement begonnen en het heeft zich ver spreidt over geheel Australië, zodat momenteel tot in de kleinste coun- try-plaatsjes men square-dance avonden heeft, waar de jeugd in vrolij- ke stemming, dat vrij onschuldig vermaak beoefent. Mogelijk heeft dit Australië ook helpen bewaren voor een „dance- crazy" welke in vele andere landen werd of wordt gevonden. S.O.SVAREN Het Nederlandse reddingswezen heeft in de hele wereld een goede naam. Sommige figuren, die storm en zee trotseerden om eenjnedemens aan de golven te ontrukken, hebben een bijna legendarische faam verwor ven. Denk maar aan Dorus Rijkers. Piet Bakker, die graag en goed pleegt te vertellen over dingen, waar op de Nederlander trots is, schreef indertijd een reportage over de man nen, die niet om eigen lijfbehoud den ken als er onder de kust een boot in gevaar verkeert. Die reportage („Sorm op de kust"j is nu herdrukt in een prettig uitgegeven, fraai ge- illustreerd boek, dat bij Holkema en Warendorf te Amsterdam verscheen Het vertelt niet alleen wat de Neder landse redders gedaan hebben en nog doen, maar ook hoe ze het doen en hoe de reddindsdienst aan onze kust zich ontwikkeld heeft tot een tech nisch perfect geoutilleerde organisa tie, die echter slechts kan bestaan bij de gratie van moed en durf. Een re portage die zich als een boeiende ro man laat lezen. (geb. 7,90) „DE LONDENSE WANDELAAR" Daan de Vat, de Londense corres pondent van „De Tijd", die wekelijks zijn kroniek van het Britse leven schrijft, heeft een aantal schetsen in deze trant gebundeld in ecn boekje dat bij het „Spectrum" verscheen en dat hij „De Londense wandelaar" heeft genoemd. Die wahdelaar is de schrijver zelf. Geen detail van het boeiende, kleine en grappig-menselijke bedrijf in het Engeland van vandaag is hem ont gaan. Hij beschrijft het gebeuren in straal en steeg van Londen en op het platteland zó, dat het een geestig-ba- dinerende bespiegeling werd, waar uit soms verrassend het typisch eige ne van „good old Engeland" naar vo ren springt. Een glimlach roepen de schetsen altijd op, soms zelfs ecn schaterlach, want de schrijver verstaat de kunst, gewone alledaagse dingen voor een lachspiegel te zetten. De stijl van deze vertellende „wan delaar" is subliem; verzorgd en wel overwogen, maar altijd soepel en speels. Een boekje om niet ineens uit te lezen, maar om er rustig nu en dan een uurtje van te genieten. „Square-dance" heeft veel gemeen met hetgeen bij ons „volksdans" wordt genoemd, behalve dat laatstge noemde dans veelal meer op een soort „Folklore" berust en soms eeu wen terug kan gaan in de uitvoering ervan. Uit een combinatie van volksdansen, ontstond in het Amerika van de pio niers, de square-dance, welke zich ook in het moderne Amerika bleef handhaven en naar Australië werd geëxporteerd. Er zijn zelfs complete „koorts-tijden" voor genoemde dans geweest en ook Australië heeft die tijden gekend. Het is zelfs de vraag of de koorts óver is! Het is niet zo erg moeilijk om ook die square-dsinsende jeugd als ver foeilijk voor te stellen, doch per slot van rekening, de jeugd moet, althans wil iets voor amusement doen. En dan is square-dansen een onschuldig vermaak. Eerlijk gezegd, ik heb al diverse van dergelijke square-dance-avonden mee gemaakt, niet alleen in de „jungle plaatsjes", waar de jongemannen en veelal ook de meisjes, te paard naar een weinig luxueus gebouwtje kwa men, om bij gitaar en harmonica dat „do-si-do" te beoefenen, doch ook in de grote steden zoals Melbourne en Sydney, waar bij duizenden de jonge lui des avonds zich in rijen of kringen scharen, teneinde aan de gezamelijke dans deel te nemen. Het is geen „kleverig" dansgedoe, doch een open en vrolijk spel, dat nu eenmaal de naam van „dans" heeft te dragen. Er is voor beoefenaars en beoe- fenaarsters van de square-dance een speciale kleding. Neen, voor wat laatstgenoemde groep betreft, geen „baljurk", welke soms ouderen de wenkbrauwen doet fronsen, doch een kleding die past bij de sportieve, vro lijke sfeer. Een veelkleurige en ge makkelijk zittende jurk of blouse. De jongemannen dragen veelal shirt en halsdoek. Soms danst men op blo te voeten, hetgeen de uitvoering van de vaak ingewikkelde en snel wis selende figuren, gemakkelijker maakt Wat de muziek betreft, deze wordt niet verzorgd door een jazz-band, doch door een klein orkestje, waarbij violen de eerste viool spelen. Hetgeen bij square-dance beslist taboe is, dat is drank; in elk geval alcoholhoudende drank. Zelfs bier, hetgeen voor Australië erg rigou reus is! Er wordt practisch alleen limonade gedronken, want de warm te - zelfs in wintertijd soms - maakt dorstig. Merkwaardig is dat er bij square- dansen geen „muurbloempjes" zijn, omdat volgens de „square-dance eti quette" het meisje, dat bij een dans overschiet, voor een volgende dans het eerst aan bod behoort te komen. En waar een dans niet alleen in pa ren. doch meer nog in vier - of acht- persoons groepen wordt uitgevoerd, verwisseld men vaak van dame. „CALLER-PROBLEEM" Het welslagen van een square-dans avond hangt grotendeels af van de „caller", de man die de leiding heeft. Niet alleen dat hij voor iedere nieu we dans de figuren moet verklaren, doch hij zingt ook zijn aanwijzingen tijdens de dans, en dat nu is iets spe ciaals. Daarvandaan komen beroemd heden als Eddie Carol „Smiling" Blinkhorn en anderen, terwijl de vroegere journalist John Brennan In Melbourne, grote faam heeft als „cal ler" en er zelfs een goed fortuin door maakte. In de kleine - en country plaatsen moet men het veelal met de knaap doen, die daar het best kan zingen. Er is momenteel een tekort aan goe de „callers". Waarom men nu de square-dance ook wel met „do-si-do" aanduidt? Dit houdt verband met de bepaalde figu ren welke worden gemaakt in tegen stelling met „promenading". BEPERKT AMUSEMENT In het algemeen kan worden ge zegd, dat het amusement in Austra lië zeer beperkt is, vooral ook voor wat de jeugd betreft. Behalve aan „square-dance", wordt ook vrij veel aan „Old time-dance" gedaan, waarbij dus de oude dansen worden uitgevoerd. Nu is de behoefte aan amusement in dit land van zon, strand, berg en bos veel geringer dan in ons land, te meer waar het klimaat een welhaast ononderbroken leven in de natuur toestaat, doch de Australische jeugd wil ook wel eens iets anders dan bos, autotocht, picnic of zeil-genoegens. En daarom wordt des avonds naar ander amusement gezocht, dat voor een belangrijk deel in de hier be schreven „square-dance" wordt ge vonden. Kerstspel van drs L. Lockefeer Première te Lamswaarde De bekende Zeeuwsch Vlaamse to neelschrijver en regisseur Drs. L. Lockefeer zal met het „Reizend ZEEUWS Voll kincel" dit toneelsei zoen openen met een nieuw kerstspel, getiteld „Er was voor haar geen plaats", een spel in drie bedrijven dat door Drs. Lockefeer pas dit na jaar is geschreven. De inspiratie daar toe deed hij op tijdens een va- cantieverbljjf in Tirol. Het kerstspel speelt zich dan ook in Tirol af, korte tijd na de tweede we reld oorlog. Zoals ook in de voor gaande toneelspelen heeft de schrij ver zijn verhaal geweven om een boe renfamilie, ditmaal 'n zeer oud ge slacht uit de Alpen. De dramatiek van de onderlinge verhoudingen wordt vooral in het eerste bedrijf, door ko mische scenes afgewisseld, totdat in liet derde bedrijf spelend in de kerstnacht de gelukkige oplossing volgt waardoor de engelenzang „Vre de op aarde aan de mensen van goe de wil" van toepassing wordt op de boerenfamilie waar vrede en eenheid plots terugkeren. Met de opvoering van dit kerstspel wordt aan het toneellievend publiek iets voorgeschoteld van voortreffelijk gehalte. De première van dit kerstspel zal plaats vinden te Lamswaarde in het patronaatsgebouw en wel Zaterdag 27 November a.s. gevolgd door een twee de voorstelling op Zondag 28 Novem ber.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1954 | | pagina 5