EGYPTE VREEST EEN FRANSE
SYMPATHIE VOOR ISRAëL
STfJICOLAASCADBAVX, DIE
HEROPENEN
P. MAAS-VERDEGEM
UIT ZEELANDS HISTORIE
De opheffing der abdij te Middelburg
2e KAPERPRIJS
OP 19 MEI
GEWAARDEERD
LUXOR THEATER
PRESBURG
4
DAGBLAD DE STEM VAN VRIJDAG 26 NOVEMBER 1954
Waar bleven de monniken?
Noord-Afrikaeen broeinest van intriges
Moskou weer de lachende derde
Een „stookzender'
in Cairo
Boekenplank
Plan voor cultuurspreiding
is dringend nodig
aan te besteden:
aan te besteden:
Eindstroat 21 - Breda
TN EEN der oude jaargangen van de Analector Praemonstra-
tensia, het tijdschrift der Tongerlose Norbertijnen, troffen
wij een uitvoerige studie aan van pater Valvekens over de ge
schiedenis der Sint Michielsabdij te Antwerpen. Een der hoofd
stukken handelt echter ook over de opheffing der O. L. Vrouwe
abdij te Middelburg, die eveneens van de Norbertijnen of Withe
ren was, maar na de inneming der stad in 1574 door de Staatse
troepen ontruimd moest worden.
Ten gevolge der instelling van de
nieuwe bisdommen in Nederland,
was de Middelburgse abdij toe
gewezen aan de nieuwe bisschop
van Middelburg, Nicolaas van den
Burcht, genaamd de Castro, om uit
de opbrengsten van de abdij - bezit
tingen zijn staat te kunnen voeren.
De bisschop werd dan eigenlijk abt,
maar overigens ging het leven der
monniken zijn gewone gang.
Intussen was door het ingrijpen
van de koning, Philip II, ten gunste
van de bisschop de stemming onder de
de Witheren, althans van de mees
ten, nog meer anti-Spaans gewor
den dan voorheen.
Eind 1572 werd het beleg voor de
stad geslagen en in Januari 1573
was de om Middelburg getrokken
gordel zo goed als gesloten. Aanvan
kelijk gelukte het nog aan enkele
uit Antwerpen gezonden ravitailleer-
boten om de blokkade op de Wes
ter Schelde te verbreken, maar eind
1573 was de toestand in de stad zo
verschrikkelijk, dat de inwonders bij
honderden van ellende omkwamen.
de capitulatie
Van Kerstmis 1573 tot half Janu
ari 1574 stierven er 1500 mensen,
waaronder elf paters Norbertijnen,
of ruim een derde van hen.
Wegens de ondragelijke honger
kapituleerde de dappere Mandragon
op 18 Februari 1574.
Ond-r de voorwaarden der capitu
latie waren ook enkele opgenomen
ten aanzien der paters. Hoewel hun
anti-Spaanse gezindheid voldoende
bekend was, kon dit de haat der
Staten tegen de Kerk en Roomse
geestelijkheid niet temperen. De pa
ters moesten hun klooster in de
steek laten. Ze mochten, evenals de
soldaten vrij vertrekken, maar niets
meedragen buiten hun abijt. De
Prins van Oranje, Willem de Zwij
ger, beloofde hen, samen met het
garnizoen, behouden te laten over
brengen naar Zeeuwsch Vlaanderen;
zelf nam hij terstond zijn intrek in
de abdij en nam ook alle goederen
en eigendommen in beslag.
Op 22 Februari vertrok het Spaan
se garnizoen en mede alle geestelij
ken de stad, waaronder twintig Nor
bertijnen Nabij Terneuzen werden ze
aan land gezet en onze paters trok
ken daarop naar Antwerpen, waar
ze tegen de avond van de volgende
dag arriveerden.
Zij werden voorlopig opgenomen
in de St. Michielsabdij.
Voor deze abdij was het onmoge
lijk al deze gasten lange tijd binnen
haar muren te herbergen; dit al
thans schreven de verdrevenen aan
de te Antwerpen verblijvende Spaan
se gouverneur, de bekende Don Re-
quesem. Ze vroegen hem de bemid
deling van prelaat Dupaix van Flo-
reffe. een groot man in hun orde
om hen over de verschillende abdij
en der Zuidelijke Nederlanden te
verdelen. Het doet wel zonderling
aan dat de Middelburgse paters niet
aan hun overste zelf schreven maar
wel aan de Spanjaard, hoewel ze in
meerderheid Staatsgezind waren. Mo
gelijk dat de brief werd geschreven
door proost Lambrechts Schillinck,
di- uitgesproken Spaansgezind was
en als krachtsfiguur wel gedomi
neerd zal hebben over de minder
sterke prior, die toen al ziekelijk
was.
elke abdij twee
Requesem heeft in ieder geval aan
h verzoek gevolg gegeven en aan
Dupaix zelf het schema der verde
ling voorgelegd, hierop neerkomen
de, dat iedere Witheren-abdij twee
vluchtelingen zou krijgen.
Dupaix volbracht dadelijk zijn taak
en schreef 3 Maart aan de verschil
lende abten een brief om hun het
opnemen van twee paters te gelas
ten. In Sint Michiels werden opge
nomen prior Cornelis van Schoonho
ven cn proost Lambrechts Schillinck;
te Virogne, Martinus Goetbloed van
Hasselt en Jan van Nachtwijck; te
Grimbergen, Jan Gerritsen van Leu
ven en Lambrecht Hamael; te Park,
Wouter van Wijck en Martinus Ar-
noldi van Westkapelle; te Tonger-
loo, Matheus van Iersel en Jan de
Haze; te Drongen, Joost Minne en
Ja.-ob Woert van Hoogstraeten; te
Veurne, Andries van Herck en Gas
par de la Torre en te Floreffe Jan
Wouters van Oubrouck en Jan Scut-
teput.
Voor het convent in Sint Michiels
en zeker voor de abt Greve, bracht
de opname van twee Mid
delburgse religieuzen een grote ver
andering in het dagelijkse leven
mee. 11 de smeekbrief aan Reque
sem was er al opgewezen, dat
Schoonhoven en Schillink niet als
eenvoudige religieuzen behandeld be
hoefden te worden. Voor de inlijving
van de abdij bij het bisdom waren
beiden candidaat geweest voor de
abtelijke waardigheid en bisschop
van der Burcht had hen beiden
steeds zeer hooggeschat. Prelaat
Greve nam dit alles goed in acht,
deed beiden onderbrengen in het
prelaatshuis en at met hen aan de
zelfde tafel. Schoonhoven heeft niet
lang meer geleefd, maar Schillinck
nam gaandeweg een leidende rol in
Sint Michiels. Hij bleef trouw aan
zijn Spaanse gezindheid en ontzag
hierin zelfs prelaat Greve niet, die
Staatsgezind was.
In de staatkundige troebelen, die
weldra begonnen, ontstonden hevige
spanningen tussen hen. Schillinck
moest tenslotte voor het Staatsge
weld vluchten. Abt Greve verging
het echter evenmin goed. Ondanks
zijn ijveren voor de nationale zaak
ontkwam hij niet aan de woede van
de Calvinisten. Ook hij werd gevan
gen genomen en verjaagd, maar
bleef, ondanks alles, ook toen de
kansen ten gunste van Spanje keer
den, even Staatsgezind als tevoren.
zionist?
Heinkenssand ontivierp puik
ivielerprogram
Het( succes van de eerste amateur-
ronde van Heinkenszand met als
inzet de befaamd geworden Kaperprys
zal in 1955 worden voorgezet. Dezer
dagen werd met de voorbereiding ge
start. Behoudens goedkeuring van de
K.N.W.U. is de datum bepaald op He
melvaartsdag, 19 Mei.
In verband met dé omvangrijke or
ganisatie en de grote financiële risi
co's heeft men besloten tot een stich
ting.
Het ontwerp voor 1955 wijkt geheel
af van het van 1954. Vooreerst werd
het internationale karakter sterk uit
gebreid. Daarnaast zullen de te verrij
den wedstrijden (amateurs en nieu
welingen) een nieuwe vorm krijgen,
die zeer attractief belooft te worden.
Voorts is in het organisatie-schema
eeen auto-, motor- en bromfietsen-
bloesemtocht naar Zuid-Beveland op
genomen en wordt gezocht naar een
origineel programma op amusements
gebied voor de avonduren.
Werden de financiële kanten van de
Kanerprijs 1954 afgedragen aan het
uniformenfonds van de fanfare Euter
pe, het doel voor 1955 zal zijn: oprich
ting van een model speeltuin.
Het bestuur van de „Stichting Ka
perprijs" staat onder voorzitterschap
van burgemeester Derckx, terwijl
daarnaast in het bestuur zitting heb
ben de heren Verhulst, van Engen, de
Regt, Schuurmans en Andringa.
De Algerijnse bevolking helpt de
Franse roepen. Op tal van plaatsen
zijn opstandelingen gegrepen op aan
wijzingen van de bevolking. En dit is
wel het meest afdoende antwoord op
de lasterpraat van de radiozenders in
Cairo en Budapest. In Arris, dat door
de Franse troepen werd gezuiverd
smeekten de mannen en vrouwen de
Franse troepen te blijven teneinde
hen te kunnen beschermen tegen de
bandieten. Deze hebben inderdaad
een aantal mannen en vrouwen mee
gevoerd, huizen platgebrand en voor
raden gestolen.
,.Is het oorlog?" vroeg ik een kapi
tein.
„Nee, maar we moeten die bende
meester worden en Cairo en Moskou
tonen wat we kunnen teneinde een
oorlog te voorkomen.
Hiermede komen we op het terrein
der buitenlandse politiek. De Egyp
tische pers bejubelt de moordpartijen
van de fellaghas als enorme victo
ries, waaruit te lezen valt, dat bijna
de eenheid van het groot-Arabische
rijk al is hersteld.
SPELEN MET VUUR
(Speciale correspondentie)
IN Batna wemelt het van parachutisten, kerels
die van hel noch duivel bang zijn en die er
vast van overtuigd zijn, dat ze het opstandje
der fellaghas over enige dagen meester zijn.
Lange rijen militairen vertrekken van hier naar
het grensgebied van Tunis en Algerie. Verken-
ningstocstellen gaan hen vooruit. Ze hebben
zwaar materiaal en tanks. Allen zijn tot de
tanden gewapend. De wegen zijn hier spaar
zaam en lopen uit in een grauwe, rotsachtige
wildernis. Is er hier dan oorlog? Vreemde oor
log.
kingen tussen Egypte en Frankrijk
verwekken in Egypte geen enkel of
ficieel commentaar. Officieel schijnt
Nasser voornemens te zijn de fellag
has slechts zijn volledige sympathie
te schenken, doch zich van wapenle
veranties te moeten onthouden. Maar
in hoeverre is Cairo dan de aan
stichter van de vreselijke moordpar
tij welke hier op 1 November plaats
vond? We weten het niet.
We weten wel, dat Nasser per
soonlijk een actie leidt tegen de aan
wezigheid der Fransen in Noord-Afri-
ka. We weten ook, dat sedert 1 No
vember Radio Cairo de Arabieren in
Noord-Afrika onophoudelijk oproept
tot gewapend verzet en aanspoort tot
een heilige oorlog.
HULP VAN BUITEN
De Franse ambassadeur in Cairo
heeft geprotesteerd tegen de anti-
Franse uitzendingen van radio Cairo
Geruchten over het verbreken der di
plomatieke en economische betrek-
De moordpartijen waren de inlei
ding tot een militaire actie en voor
het eerst traden daarbij de nationa
listen van Tunis en die van Algiers
gezamelijk op. Voor het eerst ook
hadden ze militaire eenheden ge
vormd en eveneens voor het eerst be
schikten ze over machinegeweren,
mausers, springfields, walkie talkies
en ander modern materiaal. Dat heb
ben ze zelf niet gemaakt. Hoe komen
ze er dan aan? Niemand weet het
nog, maar vast staat, dat ze hulp
van buiten-moeten hebben ontvangen.
Behalve radio Cairo is dok radio Bu
dapest in speciale, Arabische uitzen
dingen al enige maanden doende de
bevolking in Noord-Afrika tegen het
Franse gezag op te hitsen. Speelt
Egypte dan toch onder één hoedje
met Rusland?
De zaken liggen gecompliceerder
dan men aanneemt. Egypte vreest,
dat Mendes-France zionist is en, nu
Cairo de strijd om het Suezkanaal ge
wonnen heeft en zodoende tevens wa
penen kreeg van Amerika en Enge
land. bevreesd is geworden voor de
belangen van Israel. Nasser schuift
hem in de schoenen, dat hij samen
met Tel-Aviv tegen Egypte en de
Arabieren complotteert. Het Egyp
tische dagblad „Al Gomhuria"
schrijft, dat Mendès-France zionist is
dat Frankrijk wapens levert aan Is
rael, dat Parijs naar een as Frank-
rijk-Israel streeft om te ageren tegen
de Arabieren.
Op de achtergrond van deze Egyp
tische uitlatingen staat ongetwijfeld
de angst voor een constructieve
Franse politiek in Noord-Afrika, die
de Franse Arabieren met Parijs zou
verzoenen en de pan-Arabische ge
dachte zou vermoorden. Egypte is
hierdoor nerveus geworden, maa het
ziet misschien wel spoken. Afgezien
daarvan is wel zeker, dat de span
ningen tussen Frankrijk en Noord-
Afrika uitermate interessante perspec
tieven bieden voor Egypte en Rus
land. Misschien, dat onze onderofficier
die vechten wilde om een oorlog te
voorkomen misschien toch gelijk had.
goudzoeker
Emil Ludwlg,
geromantiseerde
in griekenland
vermaard om zijn
om
levensbeschrijvingen
van grote mannen, heeft in zijn laat
ste werk dat persoonlijkheid en le
vensgang van Heinrich Schliemann
schildert, zulk een vloed van brieven
en aanteneningen tot zijn beschikking
gehad, dat hij geen hiaten met gis
singen behoefde op te vullen. Het is
er niet minder boeiend om geworden.
Een wonderlijke persoonlijkheid is
het, deze zoon van een verlopen pre
dikant, die op reis naar de Nieuwe
Wereld door een schipbreuk op de
Waddeneilanden aanspoelt, zich in
Amsterdam vestigt en in een pijlsnelle
carrière omhoog schiet tot handels
man van groot formaat, naar Rusland
trekt, zich daar een enorm fortuin
verwerft en dan plotseling gegrepen
wordt door de begeerte naar weten
schappelijke roem op het gebied van
opgravingen in de landstreken waar
van Homerus verhaalt. Een geniale
dilettant blijkt hij te zijn waarover
allerlei geleerde bollen het hoofd
schudden. Maar hij doet opzienbaren
de ontdekkingen omtrent het oude
Troje, in Majcene, op Ithaka. Zijn
tweede vrouw, een Griekse, die hij
op zeer verrassende wijze uitverkoor,
staat hem trouw bij. Hij moet vech
ten met autoriteiten en benijders,
ook met zijn eigen invallen en grillen
en onstuimigheden. Maar hij heeft
dingen bere'kt en wegen gebaand,
waar geleerden in overmaat van ge
leerdheid nooit aan toe gekomen zou
den zijn. Een wonderlijke mens, een
verrassende mens, zo treedt hij in dit
boek naar voren. Hier is de werke
lijkheid inderdaad vreemder dan fic
tie. Een deeltje uit de Prismareeks
van Het Spectrum, dat aandacht zal
trekken.
dertig jaar onder de aarde
Welke geheimzinnige kracht kan de
mens ertoe verleiden, in spelonken
en holen naar steeds dieper diepten
te vorsen? Wat zoekt hij temidden
van duisternis, rotsblokken en glib-
berig-steile paden? Wat trekt hem
naar het gezelschap van de spookge
stalten der vleermuizen? Norbert
Castèrt, die als kind reeds de grot
ten der uitlopers van de Pyreneeën
indook en di" later een speleoloog
van de eerste rang werd, tracht in dit
boek ook de lezer er enthousiast voor
te maken. Hij verhaalt van vele span
nende tochten en vooral weidt hij uit
over de avontdren in de grot van
Pierre Saint Martin, waarbij zich
ook het bekende drama van de val
van de onderzoeker Loubens afspeel
de. Hierbij werd in 1953 een diepte
bereikt van 728 meter. Zo diep was
de moderne mens nog nooit geweest!
Casteret verhaalt van de ontroering
welke d" onderzoeker bevangt, als hij
op de wander tekeningen ontdekt van
voorouders, die in deze holen 20.000
jaar geleden leefden. Van de pracht
der kristallen, die er te vinden is.
En dan ook van het wonderlijke
volkje der vleermuizen, dat zich in
het duister voor botsingen behoed
door toepassing van het radar-princi
pe. Castèret vertelt wat onsystema
tisch, maar toch onderhoudend. Een
reeks van mooie foto's verlucht het
boek, door J. H. de Bussy te Amster
dam uitgegeven.
De voorzitter van de Nederlandse
federatie van beroepsverenigingen
van kunstenaars heeft op de in Am
sterdam gehouden jaarvergadering ge
wezen op de behoefte aan werkelijke
cultuurspreiding, gebaseerd op een
plan, dat voorziet in het treffen van
een aantal maatregelen gedurende een
afzienbaar aantal jaren. Het opstellen
van de hoofdlijnen van een cultuur
plan gaf spreker in ernstige overwe
ging. Verder vond hij het van funda
mentele betekenis, dat op de kortst
mogelijke termijn een dansacadenvo
wordt gesticht.
Een gedeelte van de prachtige Adbij'-geboüwen te Middelburg.
MAC SCHELDEGOUWEN te Middel
burg bestaat 25 jaar. Ter gelegen
heid van dit jubileum zal het be
stuur Zaterdagmiddag recipiëren in
het Nederlands Koffiehuis te Mid
delburg. Zaterdagavond is er in l.et
Schuttershof een jubileumfeest-
avon.d.
DE VLISSINGSE tafeltennisclub
Wilno ging voor de competitie van
de landelijke overgangsklasse op
bezoek bij DOS 2. Na het hoopge
vende resultaat van verleden week
stelden de Vlissingse Polen danig
teleur, want zij zagen zich kansloos
geklopt (1(10).
FAMILIEBERICHTEN
(Uit andere bladen).
Geboren: Marieke, doch.
ter van A. KnegtelSteen-
berghe, Tilburg.
Verloofd: Helene van
Horsigh en mr. Adriaan
Schmutzer, 's-Heerenhoek
Utrecht.
Getrouwd: Mans van
Benthem en Ria Minderop,
Rotterdam.
De Heer en Mevrouw
M. J. Groen-Konst
melden U met grote vreugde
en dankbaarheid, jegens God
de geboorte van hun zoon
THEODORUS PETRUS
Wij noemen hem
Theo.
Hulst, 25 November 1954.
v. d. Leijenlaan 24.
bekendmaking
Het Bestuur van de calami-
teuze Hoofdplaatpolder te
Hoofdplaat, maakt bekend:
1. dat bij besluit van H
H. Gedeputeerde Staten
van Zeeland d.d. 9 Novem
ber 1954 nr. 10/1, 2e afde
ling de vaststelling der
grootte van de gronden in
de cal. Hoofdplaatpolder
liggende in de gemeenten
Hoofdplaat en Biervliet
alsmede de onzuivere op
brengst van die gronden,
gewijzigd is vastgesteld;
2e. dat het onder sub 1 be
doelde besluit vanaf heden
gedurende 30 dagen ter in
zage ligt ten kantore van
de ontvanger griffier van
de polder, de heer G. A.
Nelissen te Hoofdplaat;
3e. dat hoger beroep, gedu
rende gemelde termijn te
gen genoemd besluit inge
volge artikel 19 juncte ar
tikel 21 van de Water
staatswet 1900, voor alle
belanghebbenden open staat
Hoofdplaat, 22 Nov. 1954.
Het Bestuur voornoemd:
a. j. Cammaert, Dijkgraaf
g. a. Nelissen,
ontvanger-griffier
In verband met ons vertrek,
wensen wij langs deze weg
onze hartelijke dank te be
tuigen aan onze cliëntèle en
leveranciers "'oor het vertrou.
wen, dat zij ons gedurende
30 jaar hebben geschonken.
Van Zaterdag 27 November
a.s. af zal onze zaak v. d
Maelsedeweg 16. voor het pu
bliek gesloten zijn.
J. L. de Blok-
van Craenenbroeck
Toekomstig adres: Bosjesweg
8, Sluiskil. 279-C
Damstraat (14 Tel. 3771 Roosendaal
presenteert u vanaf Vrijdag 26 November:
DE SCHAT VAN DE GOUDEN
CONDOR
Een film die eenieder moet gaan zien.
Spannend tot de laatste minuten.
brengt voor St. Nicolaas een ontzag
lijke Pantoffel-collectie (vilt, kameel
haar, leer, vacht enz.) voor Dames,
Heren en Kinderen. Een cadeau, waar
iedereen eveneens eer mee inlegt zijn
Presburg's prachtige vacht-gevoerde
laarsjes. En...kijk eens hoe voordelig
alles bij Presburg is
ZATERDAG 27 NOVEMBER
wij ons gemoderniseerd pand. Wij kunnen U dan
onze grote voorraad beter laten zien.
Uw speciale aandacht vragen wij voor onze OPE
NINGSRECLAME gedurende de week van 27 Nov.
tot 4 Dec.
lste PRIJS is een DAMES- of HEREN GABARDINE
naar keuze
2de PRIJS f 75.— kopen wat U wilt
3de PRIJS f 50. —kopen wat U wilt.
4de PRIJS f 25.— kopen wat U wilt.
5de PRIJS f 10,— kopen wat U wilt.
Wij nodigen U gaarne tot een bezoek uit
ZUIDSTRAAT
MAATWERK
SAS VAN GENT
CONFECTIE
TEL. 447.
MODES
Het GEMEENTEBESTUUR van AXEL zal op Woensdag
15 December 1954, des namiddags 2.30 uur, ten Ge
meentehuize, in het openbaar trachten
Het maken van rioleringen t.b.v. uitbreidings
plan-West in Axel, met bijkomende werken,
uit- te voeren in handkracht met D. A, C. W.
subsidie.
Biljetten kunnen worden gedeponeerd vóór 15 December
1954, des namiddags 2.30 uur in bus, geplaatst ten
Gemeentehuize.
Bestek en tekening zijn tegen betaling van f 8.(fran
co per post na vooruitbetaling van f 8.25) te verkrijgen
bij het ADVIESBUREAU IR K. DROK, Van Steenber
genlaan 6 te TERNEUZEN. 224—o
Het GEMEENTEBESTUUR van HULST zal op Donder
dag 16 December 1954, des namiddags 2,30 uur, ten Ge
meentehuize, in het openbaar trachten
Bestek 1: Het maken van rioleringen in Hulst,
In de Van de Maelstedeweg, Steensedijk en
Steenweg, met bijkomende werken, uit te voe
ren in handkracht;
Bestek 2: Het maken van rioleringen in de
Linieweg, met bijkomende werken, uit te voe
ren in handkracht.
Biljetten kunnen worden gedeponeerd vóór 16 Decem
ber 1954, des namiddags 2,30 uur in bus, geplaatst ten
Gemeentehuize.
Bestekken en tekeningen zijn tegen betaling van f 8,
per bestek (franco per post na vooruitbetaling van
f 8.25) te verkrijgen bij het ADVIESBUREAU IR K.
DROK, Van Steenbergenlaan 6 te TERNEUZEN.
PRESBURG
DAMES
REGENLAARSJE
van water
afstotende suède.
Leder-montering
Warm-gevoerd 14.90
'v.v.
AMSTERDAM ALKMAAR HAARLEM LEIDEN DEN HAAG - BUSSUM HILVERSUM AMERSFOORT UTRECHT ARNHEM NIJMEGEN BREDA GRONINGEN
