MOSSELDORP" Philipp ine
HARRY VAN BEEK uit DONGEN
KOCHT EEN FARM
m m
K.L.M. vliegt met straalvliegtuigen
(maar voorlopig nog op papier)
Nederlaagbili arttournooi H. B. C.
HULST
TE VER GEGAAN
Een wei vol
schapen
Waar de historie op hol sloeg
Pionierswerk in Nieuw-Zeeland
11
dagblad de stem van donderdag 18 november 1954
11
Waar eens de schepen meerden
staan nu de auto s
reserveklassen knvb
Uitslagen Zondag 14 Nov.
15 spelen voorwed-
strijden
M. v. Gemert op kop
Hard ploeteren noodzakelijke
voorwaarde voor het succes
k.n.v.b.
afdeling zeeland
De honderdste „oversteek"
Beslissing van veel
betekenis
MARKTEN
Officiële publicatie
heeft Philippine wel een merkwaardig hoofdstuk
De laatste ha ve e hryven. Het is alsof de historie er eens plezier
in zün geschiedenis moeten^schj^akman op de grens van 0ost. en Wcst
in had, in het orp biiksemvertoning van haar merkwaardige loop te
Zeeuwsch-Vlaand^emeen^
geven, ais ee beleefde Philippine een episode, welke zo veel, voor
In ruim vying J terk bepalende gebeurtenissen bevat, dat er best
zijn aanzien en hiedenis mee tc vullen zouden zijn.
twee cru"en s« 'euw vocht Philippine voor zijn in het nauw geraakte vis-
11 ruin de tegenwerking van de overheid, kréég zijn begeerde kanaal
sery, over"" het siib van de Braakman wéér bezit nemen van zijn levens-
en haven. jemv verloor en werd een rustige landelijke gemeente, mid-
a iJssen de polders, met het vrije water op vele kilometers afstand. Ver
weg en bedwongen door een zware dijk, die de Braakman voorgoed tot land
maakte' Jonge visscher: Zwijg maar, groot
vader, ik zal mijn kost wel vinden.
Als het binnenkort niet verandert,
ga ik naar Amerika.
Oude visscher: Help ons toch, Hee-
ren, of het is gedaan met de vis-
scherij van Philippine.
Minister van Financiën: Dat zou
mij spijten, dan zullen mijn mossel-
banken voor een appel en een ei
verpacht moeten worden.
eetpartijen in
„AU PORT
En heel die bliksemschicht die
de historie deed flitsen, resul
teert in een zeer prozaisch ele
ment: de Rijkswaterstaat is een
rioolwaterzuiveringsinstantie
aan het bouwen. Dat is de pleis
ter op de wonde, de compensa
tie voor een groot verlies.....
Van die prachtige plaat, die een
Zeeuws blad in 1896 afgedrukte, zijn
helaas nog meer enkele exemplaran
over Burgemeester van Hoek heeft
er een in zijn werkkamer hangen en
ook bij de heer Wiskerke in hotel Au
Port is zo'n prent te bewonderen.
In het schor zijn twee mannen dru*
bezig opmetingen te verrichten, zo
ziet men op de bewuste plaat .Op een
dijk staat een oude man: zijn klein
zoon staat stuurs cn gemelijk op een
afstandje toe te kijken, de vuisten in
de broekzakken gebald.
De oude man, een Philippiense vis
ser, is in gesprek met twee schrik
wekkend deftig uitziende heren: de
Minister van Financiën, die de vlezige
handen gevouwen op het welgedane
lichaam houdt en de oude man met
een sluw-minzaam gezicht aankijkt en
'n ambtenaar met opgetrokken wenk
brauwen en een gezicht van „hoe
waag je 't iets te zeggen". Het bij
schrift op deze sprekende prent is een
korte dialoog, welke heel de bitterheid
van toenmalig Philippine ademt.
Oude visscher: Is dat voor een
kanaal dat ze ginder in 't schorre
aan 't meten zijn, Heeren?
Minister van Financiën: Neen
man, die schorgronden moeten inge
dijkt worden. Dat zal weer een
mooi buitenkansje voor de schatkist
worden, na al die tonnen die wij er
reeds aan verdiend hebben.
Oude visscher: Nu schiet er zeker
ook wel een goeie ton over voor een
kanaaltje?
Minister van Financiën: Zouden jul
lie niet verhuizen?
Oude visscher: Verhuizen! Ik ge
loof niet, dat de Heeren goed op de
hoogte zijn van de toestand hier,
anders zouden zij. zoo niet spreken.
ER KOMT EEN TIJD.
De regering was in 1896 bezig de
Mosselpolder in te dijken en Philip
pine zag daarin een zoveelste symp
toom van de naderende genadeslag
voor de mosselvisserij. Geen wonder,
dat men pleitte voor een goede haven
en een kanaal, dat het met de Braak
man zou verbinden.
En hoe dictatoriaal de minister
blijkens het plaatje in de krant anno
1896 althans ook reageerde: Philip
pine kreeg zijn zin. Het kreeg een
kanaal en een haven, welke de mos
selvisserij nieuwe welvaart zou bren
genvoor lange tijd, dacht men.
En in 1900 wapperden de vlaggen,
want de haven werd officieel geopend.
Drommen mensen verdrongen zich
langs het water om de vlootschouw
te zien. Kortom: het was groot feest
in Philippine.
Baggermolens hielden steeds het
opdringende slib op een afstand. Maar
het waren niet de meest mismoedige
pessimisten alléén, die al voorspelden
dat het wel eeuwig sukkelen zou blij
ven. In 1918 werd ook de Dijckmees-
terpolder ingedijkt en bij die gelegen
heid werd meteen het bekende Boe-
choutehaventje vernieuwd. Doch wei
nige jaren later was het reeds totaal
verzand.
Het was in die tUd dat een oude
visser tegen z'n kleinzoon zei „Er komt
een tijd, dat de haven van Philippine
een stuk grond zal zijn. Je vader zal
het misschien niet meer meemaken,
maar jij zult het zéker nog beleven,
Zoals ik gevaren heb op de plaats
waar nu polderland Is (de Dijckmees-
terpolder bedoelde hij), zo zul jij eens
lopen over de plaats, waar nu de ha
veil van Philippine is!"
Hij had een vooruitziende blik. Zijn
kleinzoon hééft het beleefd en die
vertelde het ons.
v .y:.ra»«WSS*!®
„Neen, het is de oorlog die het ge
daan heeft" zeggen sommige Philippi-
nenaren nu. In die jaren is er niet
gebaggerd en de snel aanslibbende
modder en het zand verstikten de
toegang tot de haven van het mossel
dorp. In 1944 kon het practisch niet
meer gebruikt worden en de enkele
mosselvissers die Philippine nog telt,
hebben elders een thuishaven. In Yer-
seke vooral. Want in plaats van plan
nen om de haven weer toegankelijk
te maken, lagen er nu projecten op
de tekentafels der ambtenarenbureaux
om de Braakman geheel in te dijken.
EEN INSTALLATIE
zeven jaar op een mosselschip gezeten
en kent het vakl
Het geheim van de roem van zijn
mossel-eethuis? Wel, voor een deel
dat vak- en koopmanschap, voor een
ander deel het feit, dat hij zelf met
zorg en overleg de mossels bij eb
raapt", zodat zijn klanten geen zand
tussen de kiezen krijgen en tenslotte
dat ondefinieerbare, dat ieder be
roemd eethuis omgeeft ,dat wat je
geen naam kunt geven, maar dat de
mensen doet denken „daar moet ik
zijn!"
EVENWICHT.
Weer vocht Philippine, maar met
weinig geloof meer. Want dat de
Braakman toch eens en voorgoed ge
sloten zou worden, stond wel vast en
dat er geen baggermolens ooit opge
wassen zouden blijken het slibgevaar
afdoende te keren, had men wel in
gezien.
Maar Philippine gaf zich niet zó
maar over. Het diende zijn bezwaren
in. Het enige dat de Minister van Wa
terstaat kon erkennen, was dat van
de lozing van afvalwater. In Novem
ber 1950 zei Zijne Excellentie: we
zuilen er iets aan doen, als het
zo ver is.
Er werd iets aan gedaan. Men bouwt in
Philippine een rioolwaterzuiveringsin
stallatie. Zo maar cadeau. En toch
zegt geen rechtgeaard Philippinenaar:
„die brave minister", want men
voelt het niet als een cadeau. Het is
een doekje voor 't bloeden
Volgend jaar is de installatie klaar
en dan zal ze misschien wel enigszins
feestelijk in gebruik gen omen worden.
Maar dat zal dan geen écht feest zijn:
want iedere Philippinenaar blijft
daarbij denken aan de rampspoed van
zijn dorp, welke hiertoe geleid heeft.
EIGEN TEELT.
Philippine bleet mosseldorp. Neen,
de treinen aan het „station" bij
Zandstraat voeren geen kisten vol
meer mee naar Gent. Het vrolijk ge
ratel van de tientallen wagens der
handelaren klinkt niet meer op het
haventerrein. Er valt geen mosselvloot
meer binnen.
Op diezelfde plaats staan nu telken
male tientallen glanzende auto's ge
parkeerd, vooral vele met witte num
merborden en een glimmend nikke
len B.
In het wijd en zijd bekende hotel
Au Port komen de gasten uit heel
Nederland en België mosselen eten,
a la maison.
En de heer Wiskerke zet zijn klan
ten (bijna allemaal vasté klanten,
want wie hier eens kwam blijft habi
tué) een prima product voor.
Hij heeft zijn eigen mosselbank in
pacht. Niet meer in de Braakman:
daar groeit nu het koolzaad. Even
buiten de afsluitdijk ligt zijn kweek
plaats. Daar haalt hij iedere dag zijn
mossels uit het zilveren Scheldewater
en daar „zaait" hij de bijna volwassen
schelpdieren, welke hij op monster
in da handel koopt. Geen handelaar
zal hem een partij van minder dan
allerbeste kwaliteit in de handen stop
pen, want de heer Wiskerke heeft
Een halve eeuw. Een zuiverings
installatie voor een in de modder ver
stikte welvaartsbron. Een generatie,
die vocht, won en tenslotte toch ver
loor. Vooroordelen, onbegrip, tegen
werking: ze zijn te bevechten en men
kan er over zegevieren. Maar de
onberekenbaarheid van de Zeeuwse
stromen, van het water dat met gulle
hand schenkt en met twee handen
tegelijk neemt: daartegen begint zelfs
een zó met het water vertrouwd volk
als dat van Philippine, niets. Het
Scheldewater heeft zich van het oude
mosseldorp afgekeerd. Het liet zich
gewillig de pas afsnijden.
Maar waar het water neemt, daar
geeft het ook weer, zij het dan soms
indirect. Want diezelfde dijk, die Phil-
ippine's karakter zo sterk wijzigde,
behoedde het voor een waarschijn
lijke totale ondergang ln de ramp
nacht.
Zo ls er evenwicht in alle dingen.
En het past daarom te berusten, maar
zonder verbittering.
Res. Ie klasse: Middelburg 2-Taxan-
dria 2 2-1, Noad 2-PSV 2 3-5, Willem
II 2-Nae 2 5-3.
Res. 2e klasse B: Longa 3-Nac 3 4-1,
Baronie 2-Willem II 3 6-1. RBC 2-BSC
2 2-0, Dosko 2-Alliance 2 5-3, Noad 3
RKTW 2 2-3.
Res. 3e klasse B: RKC 2-BSS 2 1-3,
GW 2-RKDVC 2 afgek. Concordia 2-
BW 4 1-3, Desk 2-OJC 2 7-3, Top 2
WSC 2 6-3.
Res. 3e klasse C: Hero 2-TSC 2 4-2
Rac 2-Roosendaal 2 2-2, Rood Wit 2
Set 2 84.
Oostburg en Ovezande
overtuigend verslagen
Het nederlaagtournooi, dat de Hul-
sterse biljartclub IIBC ter gelegenheid
van haar 20-jarig bestaan organiseert,
is begonnen met twee klinkende over
winningen van de Hulstenaren. Oost
burg en Ovezande moesten beide hun
meerdere erkennen in het jubilerende
IIBC.
Tegen Oostburg won Hulst zelfs
alle partijen op één na: die tussen G.
Eeckhout en M. Mabesoone. Ook de
heer Claeyssen (Oostburg) was niet
op dreef en moest het tegen Prudent
Freyser met-115 tegen 320 -caramboles
laten afweten.
De volledige uitslag van deze wed
strijd is als volgt: P. Freyser-R.
Claeyssen 320-115, R. Lampo-A. Ver
sprille 158-58, Fr. Schelfhout-J. Oos-
terbaan 156-92, G. Eeckhout-M. Mabe
soone 71-115, J. Taelman-Iz. Verplan-
ke 71-68, J. Leeraert-H. Lippens 112-
100, Jo. Blommaert-E. Mangnus 91-77,
B. Snelleman-Urb. de Windt 91-55,
HBC behaalde in totaal 1070 punten
tegen Oostburg 680. De twee hoogste
series werden gemaakt door Pr. Frey
ser met 114 en 92 punten.
Tegen Ovezande werden de volgen
de partijen gemaakt: Pr. Freyser-J.
Van Hassel en Gabriels
geschorst
Het hoofdbestuur van de Belgische
Biljart Bond heeft de schorsing van
drie maanden bekrachtigd die door de
districtscommissie van Antwerpen was
opgelegd aan Clement van Hassel, we
gens inbreuken op een beslissing van
bedoelde commissie, die namens het
bestuur handelde.
Voorts is René Gabriëls verwezen
naar de districtscommissie van Ant
werpen, omdat hij getracht had druk
uit te oefenen op deze commissie en
op het hoofdbestuur. Gabriëls is ge
schorst, totdat hij voor de bevoegde
instantie zal zijn verschenen.
Eggermont 463-91, R. Lampo-J. V. d.
Guchte 94-214, Fr. Schelfhout-J. Rijk,
155-35, G. Eeckhout-J. de Jonge 121-
70, J. Taelman-F. Koole 92-19, J. Lee-
raert-C. Drijdijk 88-82, J. Blommaert-
W. Remijn 122-32, B. Snelleman-J. Re-
mijn 66-24, totalen: HBC 1201 en Ove
zande 567 punten. Ook hier maakte
Freyser traditiegetrouw de hoogste
series: 131 en 100.
De eerste wedstrijd van het tour-
nooi werd voorafgegaan door een of
ficiële opening, welke bij afwezigheid
van de wnd.-burgemeester door de
voorzitter van HBC, de heer Taelman,
verricht werd.
In kampioenschap eerste
klasse „groot"
Voor het kampioenschap van Ne
derland, eerste klasse groot biljart
47/2, zijn 15 deelnemers ingeschreven,
die voorwedstrjjden in de volgende
groepen zullen spelen.
In Amsterdam: S. van Lochem, C
Wijdeveld, A. Jacobs, F. Haberer en
W. Bakker (allen A'dam) en R. Over-
dijk (Zaandam).
In Eindhoven: J. Jansen (Helmond)
L. van Leur (Oss), H. Scholte (Eind
hoven), V. Wijnen (Nijmegen) en P.
van Leeuwen (Nijmegen).
In Rotterdam: J. Eichelsheim (Rot
terdam), P. Kruythof (Barendrecht)
A. van Loon (B. op Zoom) en L. van
Nijnatten (Steenbergen).
Deze voorwedstrijden moeten op 28
December a.s. beëindigd zijn. De finale
wordt gehouden van 3 t/m 6 Febr. in
Amsterdam.
Bij „De Treffers" te
Oostburg
Het schuttersconcours, georgani
seerd door de luchtbuksclub „de Tref
fers" te Oostburg, draait op volle toe
ren. Nadat 290 kaarten waren verscho
ten was de stand als volgt: 1. M. van
Gemert 289 p., 2 J. Goossen 288, 3 J.
de Zeeuw 286. 4.L. Verhulst 286, 5 M.
Hinneman 283 6 L. Willems 279, 7
P. v. Damme 277, 8 A. Buijck 276, 9
C. Riemens 276, 10 P. Allaert 276, 11
L. v. d. Hooft 272, 12 P. Riteco 272,
13 A. Merelaer 271, 14 J. Scherbeijn
270, 15 G. Boonman 270 p.
ONDER ZEER GROTE belangstelling
is het stoffelijk overschot van de
Zaterdag j.l. te Amsterdam op 59-
jarige leeftijd overleden oud-speler
van het Nederlands Elftal, Hein
Delsen, ter aarde besteld. Delsen
vormde in de jaren tussen 1917 en
1925 met Jan de Natris de befaamde
linkervleugel van Ajax, In die pe
riode kwam hij enkele malen uit in
het Nederlands elftal.
4 -
NIETS dat een beter inzicht geeft in het lief en leed van onze
emigranten, dan het sobere relaas van hun dagelijkse doen
en laten. De kleine details van hun werk en levensomstandig
heden spreken meer tot de lezer dan een lange opsomming van
de problemen, waarmee de emigranten in het algemeen te kam
pen hebben. Vandaar dat we een jaar of wat geleden onze mede
werker „Jan van Brabant" aan het woord lieten over de weder
waardigheden van Harry van Beek, een jongen uit de buurt van
Dongen, die met zqn vrouw Willemien naar Nieuw-Zeeland trok
om daar de hand aan de ploeg te slaan. Harry heeft intussen
wéér heel wat brieven geschreven naar het ouderlijk huis in
Dongevaart en omdat ze leren, hoe met ondernemingslust en
doorzettingsvermogen veel kan worden bereikt, laten we hier
Jan van Brabant nog eens aan het woord. Ilij compileerde het
belangrijkste uit die brievenstapel tot een „Kroniek des dagelqk-
sen levens", die boeiend genoeg is om er kennis van te nemen.
loof maar!" Hij had ook nog wat ge
leerd en geprakkezeerd om 't land
plat te slepen, en daarvoor had hij
een zware sleep vervaardigd van dik
ke spoorbilzen en staven, 't Ging
toen gesmeerd.
VEESTAPEL EN GRONDWERK
Nadat Harry van Beek als „deel-
melker" op een farm in Wamui had
gewerkt en in nog enkele andere
plaatsen telkens belangrijker werk
had gedaan, kon hij in Waitahu, bij
Reeftan, een farm kopen, die omge
ven was door een groot ontglnnings
gebied.
„En er ls geen tijd om met de han
den over elkaar te gaan zitten,"
schreef zijn vrouw „ge moet eens
zien hoe Harry met zijn emmer met
zaad over het land marcheert.Een
zaaier ging uit om te zaaien" Waarom
Harry geen zaaimachine gebruikt
Daargelaten dat zo'n machine kost
baar is en de meeste boeren in de
omtrek er geen rijke zijnHarry
kan met zo'n machine niets uitrich
ten. Als vader zelf eens kwam kijken
zou hij wel zeggen „Neen, da ga zo
Feest in Philippine. In 1900 werd
de haven in gebruik genomen: de
vissers hadden de strijd gewonnen.
Vlaggen tooiden Philippine en de met
gasten volgeladen „hoogaarzen". Een
beeld dat uitgelaten vrolijkheid toont,
vreugde om het feit, dat de mossel-
visserij weer vooruit kon. Maar geen
van die feestende mensen kon toen
denken, dat nog geen halve eeuw
tater diezelfde haven opnieuw dicht
geslibd zou zijn en in 1954 reeds een
met groen beplant plein. Waar slechts
de naam van hotel „Au Port" herin
nert aan wat eens, nog zo kort gele
den, is geweest.
PROGRAMMA
ZONDAG 21 NOVEMBER
le klasse A: Domburg 1—Sluis 1,
Groede 1—Walcheren 1, Noormannen
i Uzendijke 1, Retranchement 1
Schoondijke 1.
Ie klasse B: 's Heer Arendskerke 1
Hansw. Boys 1, Kwadendamme 1
Rruiningen 1, Lewed. Boys 1—Vogel
waarde 1: Rapenb. 1—Volharding 32 1.
le klasse C: Zierikzee 2—Burgh 2.
-e klasse A: Middelburg 4Noor
mannen 2; Vlissingen 4—Breskens 3;
■oeelandia 3—Zuidzande 1.
2e klasse B: Ria W 2Axel, Hansw.
Boys 2Hontenisse 3.
2e klasse C: Brouwershaven: 1
Dreischor 2, SVOWK 1—Renesse 2,
Zierikzee 3Zonnemaire 1.
3e klasse A: Hoofdplaat 2—Walche
ren 2 Domburg 2EMM 3, Schoon
dijke 2Lewed. Boys 2.
3e klasse B: Luctor 3Vogelwaarde
2, Koewacht 2's H. Arendskerke 2,
Corn. Boys 3Rapenburg 2.
DE VOETBALWEDSTRIJD tussen de
0ch0t.se en de Ierse League, welke
te Glasgow zou worden gespeeld
IS wegens de zware mist uitgesteld!
De wedstrijd zal vanavond op het
gespeeld Park te GlasS°w worden
P)E K.L.M. is bijna al een jaar bezig met de practische voorbereidingen
voor het vliegen met verkeersvliegtuigen met straalmotoren. De Neder
landse luchtvaartmaatschappij heeft een plan van die voorbereidingen in uit
voering en een onderdeel daarvan heet „Paper Jet", het besturen van
verkeersvliegtuigen met vier straalmotoren op papier.
De K.L.M. is niet de enige lucht
vaartmaatschappij die zich op deze
wijze op de toekomst voorbereidt. De
K.L.M. is in Januari met het vlie
gen van straalvliegtuigen op papier
begonnen.
K.L.M., B.O.A.C., en U.A.L. wisse
len eikaars ervaringen, opgedaan met
het vliegen met straalvliegtuigen op
papier, uit. Op 1 November j.l. had 't
dozijn K.L.M.-vliegers dat thans
met „paper jet" bezig is, de honderd
ste „oversteek" van Prestwick
(Schotland) naar Gander (New
Foundland) volbracht, zonder dat zij
ook maar een meter met een ver
keersvliegtuig met straalmotoren
hadden gevlogen.
PROBLEMEN
De K.L.M. heeft het vliegen op pa
pier ter hand genomen om de vlie
gers vertrouwd te maken met de
vliegtechnische vraagstukken die
zich voordoen bij het vliegen met
straalvliegtuigen. Het traject Prest-
wick-Gander over de Atlantische Oce
aan wordt thans met een modern,
met zuigmotoren uitgerust, verkeers
vliegtuig afgelegd in negen uur. Het
met straalmotoren uitgeruste ver-
keerstoestel zal er vermoedelijk maar
een uur of vijf voor nodig hebben.
Het vliegtuig met straalmotoren is
niet alleen sneller, maar het vraagt
ook snellere handeling in de lucht en
op de grond.
Nadat de vlieger zich enig inzicht
heeft kunnen verschaffen in de pres
taties van een verkeersvliegtuig met
straalmotoren zijn mogelijkheden en
moeilijkheden, kan worden begonnen
met het maken van een vliegplan
voor het genoemde traject. Daarvoor
heeft hij nodig de weerkaart en de
weersverwachting, het aantal pas
sagiers, de hoeveelheid vracht en
post die aan boord zijn. Op het vlieg
plan geeft hij dan aan, hoeveel
brandstof hij meeneemt, hoe hoog hij
zal gaan vliegen, in hoeveel uur hij
het traject zal afleggen.
Daarna wordt aangenomen dat de
vlieger zich met zijn verkeersvlieg
tuig met straalmotoren in de lucht
bevindt kort na de opstijging van
Prestwick. Hij ontvangt de heersende
windkracht en -richting, vergelijkt
die met de verwachte en in zijn vlieg
plan verwerkte en moet, als die
twee verschillen, zijn vliegplan her
zien. Dan komt het eerste weerbe
richt van Gander, dat eveneens aan
leiding kan zijn het vliegplan weer
te wijzigen. Heeft de vlieger dit plan
herzien, dan volgt het tweede weer
bericht enz, op deze manier wordt de
vlucht in circa twee uur volbracht.
DIENSTREGELMAAT
Nu reeds meer dan honderd keer
de Atlantische Oceaan op deze wijze
ls overgevlogen is het de K.L.M.
zelfs mogelijk een zekere dienstregel-
maat op te stellen. Bovendien heeft
men zich een indruk verworven in
wat er aan de gehele thans bestaande
organisatie zal moeten worden ver
anderd.
De president-directeur van de K.L.
M., heeft in Augustus meegedeeld dat
een beslissing over het verkeersvlieg
tuig met schroef-turbines of turbines
binnen een half jaar zou moeten wor
den genomen. De helft van de door
de heer Aler genoemde periode is
thans verstreken, zodat het geen ver
bazing zal wekken wanneer, op grond
van genoemde uitspraak, wordt ge
concludeerd dat die beslissing nabij
moet zijn.
Maar wanneer men weet, welke
verkeersvliegtuigen met straalmoto
ren thans aan de markt zijn, dan
blijkt wel dat het nog wel enige ja
ren kan duren voor de K.L.M. met
dergelijke toestellen gaat vliegen.
Gedurende die tijd zal haar ervaring
uit het voorbereidingswerk en uit het
met de B.O.A.C. en de U.A.L. uitge
wisselde materiaal zijn gegroeid, al
zal de werkeljjke ervaring, naar men
zal hegrijpen, eerst kunnen worden
verkregen, wanneer de bemanningen
inderdaad op straalvliegtuigen heb
ben gelest.
niet'.'. Hier 'n boomstronk, daar 'n
grote dikke boom die plat ligt, daar
weer een hoop stenen, en daar moet
dan het zaad tussen gezaaid worden,
hier een bochtje, daar een hoekske,
dus haalt hier machinaal werk niets
uit. Ja, ja, er moet heel wat voor
gedaan worden.
En dan voegt Harry als postscrip
tum er onder: „Ja, ja die vrouw van
mij praat wei over hard werken maar
daar bedoelt ze zich zelf mee, hoor!
Hij zegt verder, dat hij met z'n
zaaien er nu mee klaar is. In 5 dagen
tijds 10 ton kalk, 1.5 ton super ge
strooid en 10 acres (morgen lands)
haver en gras gezaaid... is dat goed
gewerkt, Pa? In zijn volgende brief
er op doorgaand schrijft hij dat va
der niet moet denken, dat het bij hem
alleen wildernis is op zijn farm. Nee
er liggen hier duizenden hectaren
grond even woest en wild. Ik zal u
uitleggen waar dat vandaan komt.
GOUDDORST
Om egn denkbeeld te geven van de
uitgestrektheid van N. Zeeland: een
kennis van Harry heeft een farm
van ongeveer 100.000 acre, maar daar
is veel bij, dat waardeloos is n.l. ber
gen en barre rotsen. Hij heeft daar
2.000 koeien lopen en 3.000 schapen.
Dat is nog eens een bedrijf, hé pa!...
Een nieuwe bron van verdienste heeft
H. ook aangeboord: brandhout. Hij
hoeft er niet veel meer aan te doen,
dan het op hopen rijden. Er is hier
van uit de stad veei vraag naar en
't wordt goed betaald ook. Harry zijn
veestapel stond op: 16 melkkoeien,
13 vaarstkalveren, 4 jonge ossen, i
jonge stier, 1 paard, 2 honden, 1 lam,
28 kippen, 26 eenden, plus een 4-ja-
rige vaars.
Hij heeft het dan weer over de
kreek, 'n stuk moeras, die zit 'm
dwars, midden in zijn akkerland,
doch te elfder uur was hij tot ont
dekking gekomen, dat die vol pols-
dikke paling zat. Ze is wel niet zo
smakelijk dan die uit de heldere stro
men, iriaar Wilhelmien weet er toch
wel wat betere smaak aan te bren
gen. Hij moet oppassen voor de a-
len die het op zijn jonge eendjes be
grepen hebben, zoals hij met eigen
ogen gezien had....
Aan een sollicitant, die als zuivel-
industrieel oirt raad vroeg of hij zou
overkomen, meldt Harry, dat het
hem hier mogelijk best zou meeval
len, maar over 't algemeen loopt
men op dit gebied op den duur 'n
fiasco. Eerstens hebben de diploma's
van Nederland weinig waarde in N.
Zeeland, ten tweede, op 't gebied van
zuivel kan Holland eerlijk gezegd,
nog wel wat leren, omdat hier met
veei grotere massa's, en toch met
minder personeel wordt gewerkt, ten
derde, omdat die immigranten ge
heel op de onderste sport moeten be
ginnen, wat heus niet zo eenvoudig
voor hem is. Maar...het kan ook mee
vallen...
SCHAPEN
Rond het jaar 1900 was Reefton,
een stad van 50.000 inwoners, ter
wijl deze er nu nog slechts 2.000 telt.
Er was in die tijd goud gevonden in
de grond, veel goud, eerst dicht bij
en toen verder op. De boeren lieten
alles achter en gingen goudzoekers
worden. Het vee, paarden, varkens,
schapen, joegen ze de vlakten in. Die
goudziekte is de oorzaak dat hier in
den omtrek weinig goede* farmers
zijn; al zitten ze weer op de oude
farms, het werken is er uit en ze le
ven toch wel, daar ze met minder
werk toch genoeg bij elkaar garen,
om er van te leven!...
Als ik bezig ben op 't land om ste
nen in een kreek te rijden, om een
harde hoilem te krijgen en er later
met de tractors door te kunnen,
komt vrouwlief op z'n tyd met de
thee. Zo ook vanmiddag. Ze had zo'n
zin in 't werk, dat ze direct op de
tractor sprong en een handje mee
hielp. Ons Marijke lag in haar reis-
korfje te slapen, net als Mozes in
zijn blezenmandje. Zodoende leek het
liier op een paradijs Ter verpo
zing had Wilhelmien een fraaie
Kerststal gemaakt in de pa
rochiekerk, een echte Brabantse, iets
wat ze in N. Zeeland niet kennen,
maar wat ze toch verbazend leuk
vonden en nog nooit had de krib zo
veel bezoekers gezien als toen. Om
12 uur hadden ze een groot diner,
een Christmass-diner bij de Matrone
van 't hospitaal en waren zij er de
eregasten, ik zat rechts van haar
aan de hoofdtafel, manlief naast me.
Veel speechen, ook een van Harry en
er werd mooi gezongen. Wij samen
hebben ook een paar Hollandse kerst
liedje- laten horen, waar we veel
applaus voor kregen! 't Was een reu-
zefcestje, deze Kerstmis.
Wilhelmien voegt er aan toe, dat
ze met Kerstmis nog oude vrienden
te gast hadden. Die stonden paf van
de verandering die de farm in hun
afwezigheid had ondergaan cn hadden
niets dan lof over de „hard Working
Dutchman at Waitatue" en U be
grijpt dat ik er trots op ben als ik
dat zo allemaal aanhoor! 't Laatste
woord is aan Harry: „Gras, haver en
klaver hebben nu de kop opgestoken
en daar staat een vracht voer op nu,
zo wil ik méér behandelen, nou, ge-
Terloops meldt Harry dat hij een
boer had helpen hooi binnenrijden;
een paar dagen met de tractor hel
pen had tot resultaat 4 ton hooi en
de prijs is 7 dollar per ton als men
't moet kojoen! Goed werk hé!
Zjjn prestaties schenen zijn roep
als deskundig farmer, 't land over
gebracht te liehhen. Er kwam al
thans een ambtenaar van de „Grond
kamer" en die bracht de boodschap
dat Harry 'n goede kans maakte om
'n renteloos voorschot te krijgen van
het Gouvernement, omdat hij, bewe
zen had iets te kunnen presteren. Of
hij er toe over zou gaan wist hij nog
niet, 't zou er van afhangen of zijn
broer Jan zou overkomen. En dan
lucht hij zijn hart over het feit, dat
die papieren voor de toelating toch
zo ijselijk lange tijd nodig hebben,
't is om bU te huilen. Hij vertelt aan
't eind van zijn brief een grap, die hij
met zijn vee in de wei beleefd had.
Hij had, een, in zijn oog flink, breed
en diepe sloot gegraven om 't vee er
binnen te houden en joeg er toen een
partij kalveren in. Op de terugweg
sprong hij over de sloot, maar toen
sprongen al de beesten hem netjes
achterna, zelfs een lammetje, dat al
tijd bij de kalveren loopt, dito. Dus
daar zullen we weer moeten zorgen
voor een schrikdraad. En zo, is er
altijd wat te doen.
Een ander punt van Harry's pro
gram werd vervuld: z'n veestapel met
schapen uit te breiden. En zo ge
schiedde het dat er op zekere dag 93
schapen werden aangevoerd met
rhmmen. De le truck kwam om
uur aan" schrijft Willemien, ,,en al
hoewel 't pikke donker was, kregen
de beestjes toch in de wei. Óm 11
uur kwam manlief thuis en kroop hij
moe en wel, onder de wol, maar och
arm. om 1 uur moest hij er weer uit
voor de 2de truck schapen. Maar 't
was toch een mooi gezicht, zo'n wei
vol wolletjes! Daar mag je wel wat
voor over hebben!
Ook Willemien verveelt zich niet
gauw. Er is genoeg waarbij ze Har
ry helpen kan en als er tijd over is
breit ze voor buren en kennissen.
Die hebben dat degelijke Nederland
se werk graag en de kas wordt er
weer een beetje voller door.
Verder draagt ook het werk van de
emigrantenvrouw tenvolle het stem
pel van pioniersarbeid: interessant,
maar zwaar...
GOES, 17 Nov. Groenten: bloemkool
Al 40-49, A2 37-47, BI 30-33, C2 17-18, afw.
12-44, tomaten A 36, spruiten Al 43-45,
A2 30-34, BI 28, kropsla A2 8, BI 4-9, gr.
sav. kool 7-15, rode kool 7-15, gele sav.
kool 8, boerenkool 6.50-10, kroten 23, uien
3-8, prei 15-19, andijvie 8-19, veldsla 33-
41, boswortelen 25-30, wortelen per kg
28, peen 12-16, koolrapen 2-5, knolselderij
1.50-11.
GOES, 17 Nov. Eierenprijzen. Be
richt van handelaren. Kippeneieren 15,
poelje-eieren 10, eendeneieren 8, kalkoen
eieren 15, ganzeneieren 15.
's-BOSCH, 17 Nov. Op de veemarkt
van vandaag zijn aangevoerd 7076 stuks
vee, zijnde: 3027 runderen, 269 vette kal
veren, 761 nuchtere kalveren, 66 fokzeu-
gen, 276 slachtzeugen, 78 lopers, 2177 big
gen, 405 schapen, 17 geiten.
De prijzen waren als volgt: melk- en
kalfkoeien 700-990, guiste koeien 500-750,
zware soorten boven notering, kalfvaar-
zen 575-923, klamvaarzen 5Ö0-600, guiste
vaarzen 475-570, pinken 315-400, graskal
veren 200-280, nuchtere fokkalveren 80-
135, nuchtere slachtkalveren 35-49, zware
soorten 52-80, drachtige zeugen 255-340,
lopers 70-90, biggen 34-60, schapen 70-100,
zuiglammeren 80-105, alles per stuk.
Aanvoer van slachtvee: 910 stuks. Prij
zen: extra kwaliteit vaarzen tot 2.80, le
kw. 2.60-2.70, 2e kw. 2.40-2.50, 3e kw. 2.15-
2.25, vette stieren 2.30-2.40, worstkoeien
1.90-2.10, alles per kg gesl. gew. Vette
kalveren zware soorten 2.60-2.90, vette
kalveren middenklasse 2.30-2.50, vette kal
veren lichte soorten 1.90-2.25, nuchtere
slachtkalveren 1.22-1.325, zware soorten
I.40-1.77, slachtzeugen 1.53-1.62, fijne
jonge slachtvarkens 1.76-1.80, alles per
kg lev. gew.
Verdere mededelingen: ruime aanvoer
van rundvee. Handel in melk- en kalf
koeien slepend, de goede soorten werden
prijshoudend verhandeld. Grote aanvoer
van guiste koeien, over het geheel kalme
handel met staande prijzen. Aanvoer van
jongvee iets minder, handel traag, prij
zen moeilijk te handhaven of iets minder.
Korter aanvoer van vette kalveren, de
lichte soorten kalme handel met iets la
gere prijzen, de zware soorten werden
prijshoudend verkocht. Nuchtere slacht
kalveren handel vlot met wat hogere
prijzen. Schapen en zuiglammeren wer
den redelijk goed verhandeld, prijzen
bleven stationnair. Fokzeugen bij korter
aanvoer kalme handel, prijzen voor de
mindere soorten lager. Groter aanvoer
van lopers en biggen ,de zware soorten
prijshoudend, de lichtere trage handel
met iets lagere prijzen. Grote aanvoer
van slachtvee, de extra kwaliteiten vaar
zen werden verkocht tegen onveranderde
prijzen, de le en 2e kwaliteiten werden
lui-slepend verhandeld, prijzen moeilijk
te handhaven of minder. Weinig aanvoer
van vette stieren, prijzen ongeveer als
vorige week. Worstkoeien, prijzen min
der. Minder aanvoer van slachtzeugen,
handel trager met lagere prijzen.
KAPELLE, 17 Nov. Industrie- en
exportveiling. Appelen en peren: Goud-
reinette AAA 28.40, A 24.20, BC 16.60, 1
grof 23.60-24, 1 fijn 15.40-15.90, 2 8.60, K
13-14.10, F 7.90-8.30, hagel 6.80. Jonathan
A 30.95, B 26.60, C 21.90, 1 grof 22.70-22.90,
1 fijn 22.40-22.50, 1 20.05-20.65, 2 10.50-
II.90, K 11.60-12.60, F 3.80-5.10, hagel
3.20-3.30. Cox Orange pippin AA 49.60-
61.50, A 45.20, B 46.50, C 29.10, 1 grof 40-
56.60. 1 fijn 31.40-47.50, 1 17-22.30, 2 5.60,
K 28-28.60, F 8.70. Sterappelen BC 21.70.
1 grof 24.30, 1 fijn 21.10-22.30, 2 4.50, F
3.40-3.70, Glorie van Holland 1 fijn 18.70-
19.20. Brabantse Bellefleur 1 9.70, 2 3.40,
F 3.30, Comtesse de Paris 1 grof 30.45,
1 fijn 23.50-24.30, 2 5.10-6.50, K 15.60-16.90,
F 4.40-4,80, 1 grof rijp 31.40, 1 fijn rijp
26.90. Jodenpeer 1 grof 13.50, 1 fijn 8.60.
Zwijndr. wijnpeer K 10.60, F 5.10. St Re-
my 1 grof 16.20, 1 fijn 17.10, 2 12.70, K
10.24, F 7.30, hagel 6.20. Zure kroetappe-
len 3.20. Bramen industrie 40.50. Verpakt
fruit; Jonathan AA 31, A 28-30, B 25, C
19, 1 26-28. Goudreinette 1 25-27.
Gewone veiling: Zoete Ermgaard 10-30,
Sterappel 4-11, Golden Delicious 5-12,
Pomme d'Orange 18-36, Nouveau Poiteau
3-7.5, Zwijndr. wijnpeer 5-11, Zoete Hol-
laert 11, Gieser Wildeman 8-31, Campag-
nezoet 7-17, Zoete Bloemee 10-14, Mis
pels 14, Emile d'Heyst 14-24, Kleiperen
5-16, Beurre d'Aniou 9-25, Beurre Alex
Lucas 15-25, Glorie van Holland 13-17,
Franse Reinette 7-14, Princesse Noble 7-
16, winterrietpeer 5-13, Uotarisappel 10-
16, Groninger Kroon 9-15, Lunterse pip
pin 12.
Groenten veiling: Aardappelen 7-8, wit
te kool 8-13, andijvie 9-13, rode kool 12-
15, sav. kool 8-13, bloemkool 9-38, veldsla
25, spruitkool 37-45, uien 10-11, knolsel-
derie 4.5-10, kropsla 5.5, prei 19-21, wit
lof 52, tomaten 40-63.
TERNEUZEN, 17 Nov. Sla 2.50-7.60,
bloemkool A 39-50, B 20-37, C 9-19, sel
derij 4, peen II 9-17, kroten 12-13, Bintjes
5-6 .andijvie 6-11, kroten 10-20, rode kool
18-19, sav. kool 16-20, witte kool 12-13,
v/aspeen 15-21, prei 17-21, knolselderij
10-13, spinazie 28-30, spruiten II 25-35,
tomaten 28-57, uien II 5-7, witlof 22-49.
Appelen: Golden Delicious 15-40, Goud
reinette AA 29.90-31, A 21.10-25.20, BC
15-18.30, Hl 15-23.90, H2 8-12, K 13-16, F
7-11. Jonathan AA 31.20-33, A 25.30-27.30,
B 24.70-26.50, C 20.60-22.40, Hl 19.90-26,
K 17, F 10. Overige soorten appelen 5-25.
Peren: Beurré Alex Lucas H grof 32.20-
34, Hl 29.20-31, F 14-16. Comtesse de Pa
ris A 29.20-29, BC 21.20-26.40, Hl 28-23.
K 13, F 8. Overige soorten peren 4-20.
WATERSTANDEN
Mannheim 251 (—0.03), Kaub 182 (—0.04),
Trier 190 (—0.08), Koblenz 206 (—0.04),
Keulen 187 (—0.06), Ruhrort 406 (—0.02),
Lobith 1024 (—0.02), Nijmegen 809 0.02)
Arnhem 818 (—0.02), Eefde 370 (—0.13),
Deventer 277 0.12), Namen la Plante
157 (4-0.35), Borgharen 4044 (0), Belfeld
1163 (—0.02), Grave 502 (+0.09).
OPKOMST HERHALINGS
OEFENINGEN.
Ten behoeve van de dienstplichti
gen, die op 19 November a.s. voor her
halingsoefeningen onder de wapenen
komen, worden twee extra-treinen in
gelegd. Genoemde dienstplichtigen
moeten van deze extra-treinen gebruik
maken en daartoe op een dusdanig
tijdstip van hun woonplaats vertrek
ken, dat zij op het betreffende station
aansluiting hebben op de voor hen
bestemde trein.
De dienstplichtigen, die geen ge
bruik kunnen maken van één de2er
treinen, moeten ingevolge hun lastge
ving reizen met de eerste reisgelegen
heid na 0.6.59 uur. De dienstplichti
gen met bestemming Leiden of Delft
moeten reizen met de extra trein.
Amsterdam C.S. v. 8.53, Haarlem v.
9.11, Leiden v. 9.34, den Haag H.S. v.
9.48, Delft a. 9.55. De dienstplichtigen
met bestemming Delft moeten reizen
met de extra trein, Utrecht C.S. v.
9.15. Woerden v. 9.27. Gouda v. 9.39,
Rotterdam Noord v. 9.52, Delft a. 10 07
70-o
