Stijgende invloed te niet gedaa door Japanners n Leiders in de ondergrondse strijd Dodenkruispunt Laren verdwijnt BOEKENPLANK ANALYST SINATRAN De Indische Nederlanders in de twintigste eeuw PER TOURINGCAR „DE PELIKAAN" Demonstratie GEBR. VAN FRAASSEN N. KI. J. H. Pyls VRIJDAG PRIJZEN room& Dreesmann HIER TE LANDE WEET MEN ER ZO WEINIG VAN Dikke vrienden DAGBLAD DE STEM VAN DONDERDAG 21 OCTOBER 1954 4 BEZETTING VAN HOGE POSTEN ONJUISTE BELASTINGAANGIFTE Vier maanden geëist tegen tandarts LOUISA MARIA MANNAERT, IJSREVUE IN ANTWERPEN GUUST MAES Heikant Tel. 5 naar de nieuwe WIENER IJSREVUE „Voor het geluk geboren" ONDIEPWERKENDE BIETENLICHTER worden gehouden WEEK - RECLAME Koggetjes Fijne slagroom gebakjes Ons melkbrood Bakkerij VLEUGEL morgen 3.25 morgen 4 TNDIEN er een universiteit voor koloniale we- A tenschappen bestond, de student zou zich geen beter proefschrift kunnen kiezen dan over de wijze, waarop Nederland zjjn Overzeese gebiedsdelen sinds 1900 bestuurde met behulp van z(jn Oosterse loten. Dit feit heeft menige Amerikaanse, Engelse en Portugese prominent, op tournee door Nederlands-Indië, hoogst ver baasd, en Nederland doen erkennen als de meest schrandere koloniale mogendheid. 1 Dank zij de volledige gelijkstelling tussen Europese en Indische Nederlanders zijn de laatster* na het jaar 1900 opgeklommen tot een groep van prominenten, intellectuelen, bank directeuren, dokters, ingenieurs en., officieren. Om dit te staven citeren wij hier een ge- Voorts nog dr J. Th. Koks in zijn proefschrift „De Indo": „Het voort durend vereenzelvigen van prestaties van Indische Nederlanders, vooral als zij fraai zijn, met daden door zuivere Nederlanders verricht, heeft er toe geleid, dat in Nederland geheel verkeerde voorstellingen omtrent de reeële verhoudingen in ons Indië hebben postgevat. Als men dus spreekt over „onze" (Nederlandse) verrichtingen in Indië, dan dient men wel in het oog te houden, dat dit alles geschiedde in de verhouding 1 10 pur sang Nederlanders tegenover Indo's En hier nu schuilt de kern van het feit, dat het Nederlandse volk zo bit ter weinig afweet van zijn Indische stambroeders. Een voorbeeld: de stich ter van onze nieuwe luchtmacht in Australië na de val van Nederlands Indië is de tegenwoordige brigade ge neraal B. J. Fiedeldij, thans comman dant der luchtvaart opleidingen te Den Haag. Zijn werk en strijd in de Pacific-oorlog is van een legenda rische faam, en ook de Australische geschiedenis vermeldt hem op een erepagina. Echter leest men er de be naming „Nederlandse" vliegofficier. Toch is hij donkerbruin van huids kleur. Nu is het waar, hij is staats rechtelijk Nederlander van nationali teit, doch had men precies willen zijn, dan moest hij genoteerd worden als INDISCH-Nederlander, want hij is het niet anders Door deze (betrekkelijk) subjec tieve weergave in Nederlandse pers en geschiedenisboek bestaat er logi scherwijze veel wanbegrip bij de Ne derlanders over de Oosterse loten van hun volksgemeenschap. In het decennium vóór het uitbre ken van de Pacific-oorlog bereikte de groep haar grootste glorie, want het Nederlands Indisch bewind stond zo goed als geheel onder haar leiding. Uitgezonderd de gouverneur generaal waren de hoogste gezagsdragers van Indisch-Nederlandse origine. De vlootvoogd C. E. L. Helfrich is een Indisch-Nederlander, zo ook de leger commandant generaal G. J. Beren schot en de chef Generale Staf gene raal majoor Bakker. De plaatsvervan gend voorzitter van de Volksraad (het vertegenwoordigend lichaam van Ned. Indië) was niemand anders dan F. H. (Dick) de Hoog, de algemene voorzit ter van het Indo Europees Verbond. Ook dient vermeld dat vooral het Indisctt-N ederlands officierencorps van het KNIL zijn hoge waarde be wezen heeft: van de vijf Korea-eom- mandanten van het Ned. Detachement Verenigde Naties, die we tot nu toe gekend hebben, zijn drie van Indisch- Nederlandse origine, il.l. Eekhout, Christan en Knuist.... De invasie der gele dwergen Op 8 December 1941 begon voor Ne derlands Indië de Tweede Wereld oorlog. Ondanks alle heldendaden van het KNIL moest het voor de formi dabele overmacht capituleren. Des nachts - 8 Maart 1954 - riep de radio om: „Vaarwel tot betere tijden Leve de Koningin." Met het Japans bewind werd een nieuw tijdperk ingeluid voor de In dische Nederlander. Het was er één van ongehoorde ellende Niet slechts de Japanner wreekte zich op de „Nederlandse imperialist", doch ook de colla borerende Indonesische ex treem-nationalist. De Neder landse mannen werden allen geinterneerd, zelfs de meest donkergetinte z g. „kampong In dische Nederlander". Dit is uniek in de historie: een volks groep van circa 250.000 zielen werd rigoreus in tweeën ge splitst; de weerbare mannen enerzijds, de vrouwen, kinderen en ouden van dagen anderzijds. De laatste categorie werd aan haar lot overgelaten, wat nogal iets zeggen wil, gezien de wraakzucht en meedogenloos heid der bezetters en satellieten, die voor een vrouw ook niet het minste respect hebben. De Indische Nederlanders boetten wel erg zwaar voor hun Nederlandse nationaliteit. Mr Elias aan het woord Ondanks de vernederingen echter weigerde de Indische Nederlander tot verraad over te gaan: hij hand haafde zijn trouw aan het Neder landse Vorstenhuis op ontroerende wijze. „Een van de voornaamste pro grammapunten der Japanners", cite ren we uit mr W. H. J. Elias' „Indië onder Japanse hiel", „was kunstmatig een scherp onderscheid te scheppen tussen Europeanen en Indo-Euro peanen. Onze Nederlands Indische wet heeft deze onderscheiding (sinds het begin van deze eeuw) niet meer gekend. Ook in de praktijk van het Indische leven bleek deze wet geen dode letter, maar vond men Indo- Europeanen in grote getale onder bankdirecteuren, leden van de Raad van Nederlands Indië, hoge ambtena ren, dokters, officieren, ingenieurs. Allen werden op dezelfde voet behan deld als de in Nederland geboren Ne derlanders. Maar de Japanner is van een andere mening. In één van de eerste felle redevoeringen van de Ja panner te Tasik Malaya, werd de In- declte uit de toespraak van de voormalige minis ter van Koloniën S. de Graaf op 2 Juni 1932 in de Eerste Kamer der Staten Generaal: „Men kent thans in Indië Indo Europeanen in de hoogste landsbetrekkingen en pur sang Euro peanen in de meest bescheiden verhoudingen. Derhalve is een scheiding tussen de klasse der ingezetenen, die men als Indo Europeaan beti telt en de klasse der overige Europeanen prac- tisch onmogelijk meer te verwezenlijken. Ik acht het een grote lichtzijde van de maatschap pelijke opvatting in Nederlandsch-Indië, dat men daar niet meer, gelijk nochtans in naburige koloniale gewesten het geval is, in dat opzicht een scheiding tracht te trekken...." do-Europeaan aangeraden zich zo snel mogelijk gelijk te schakelen met de inheemsen. Anders zouden zij tussen kade en schip platgedrukt worden. Veel succes heeft dit dreigement niet gehad. De Indo-Europeanen ble ven aan het Nederlanderschap trouw. Zij waren het die aan duizenden en duizenden geinterneerden onnoemlijk veel goeds hebben gedaan. Zij waren het die vrijwel allen bü de Kempei (Japse Gestapo) en inheemse P.I.D. terecht kwamen en de ergste marte- Ondergrondse strijders Do pogingen die de Jap ondernam om de Ind.-Ned. voor het Japanse le ger te winnen werden met gehoon ontvangen. We zullen hieromtrent Johan Fabricius aan het woord laten in zijn: „Hoe ik Indië terugvond": „De Indo Europeanen werden door de Ja panner uitgenodigd om zich voor Azië te verklaren en voor Dai Nip pon, de Beschermer van Groot Azië te strijden. Toen een paar honderd jonge Indo's al te nadrukkelijk „neen" zeiden, werden zij in de Glodokse ge vangenis geworpen, mishandeld en uitgehongerd; zij voedden zich op het laatst met ratten en wat een cel ver der aan eetbaars kan opleveren, slechts een klein gedeelte keerde le vend terug...." Echter hadden zich enkelen uit het gevangenschap weten te bevrijden. Dezen voerden een guerillastrijd te gen de overweldiger. Bekend werd o. a. de aanvoerder der ondergrondse op Java, Weiter, een zoon van het huidig Kamerlid. De jonge Weiter werd door verraad gegrepen en gefu silleerd. Dan nog de bekende Vic de Bruin, de Jungle Pimpernel van Nieuw Guinea, eveneens Indische Ne derlander. En niet te vergeten Maurits Kok- kelink. Deze kolonist uit Manokwari (Vogelkop van Nieuw Guinea) riep tijdens de capitulatie van Nederlands Indie" een keur van jonge Indo's' te wapen en trok met hen de wildernis in. Met dat handjevol militairen keer de hij zich tegen een overmacht van 40.000 Japanse militairen Hij werd dermate geducht, dat er 100.000 yen op zijn hoofd werd uitgeloofd. Doch hij bleef tot aan het einde van de oorlog een kwelduivel voor de bezet ter en zag zich daarna gedecoreerd met de Militaire Willems Orde. Als slaven weggevoerd Het overgrote deel der Indisch-Ne- derlandse geinterneerden zag zich ge deporteerd naar Birma en Japan, om er resp. ^an de beruchte Birma-road en in de diepmijnen van Nagasaki slavenwerk te verrichten In Japan maakten zij, slecht ge kleed en ondervoed als ze reeds wa ren, voor de eerste maal van hun le ven kennis met de barre Japanse win ter. Volgens de laatste telling heeft de Indisch-Nederlandse volksgroep sinds het begin van de Pacific-oorlog tot aan de laat ste politiële actie, 60.000 zielen aan slavenarbeid, molestatie, gijzelingen en andere oor logs- handelingen verloren, dit is meer dan er Amerikaanse mili tairen in de oorlog gesneuveld zijn. De groep verloor dus bijna 30 pet. van haar totaal aantal. Welke andere Nederlandse volksgroep heeft dit verlies ge leden? Nog tragischer is het, dat de door snee Nederlander hier niet mee be kend is. Hij zou naar mijn inziens dan meer begrip tonen voor de noden van zijn Indische stamgenoten, waar van er niet minder dan 150.000 in ons land wonen.... Zijn merkwaardig vasthouden aan het Nederlanderschap ondanks al les heeft hem doen brandmerken als de verstokte, Oosterse speerpunt van het Nederlandse Koninkrijk. Hier zal hij nogmaals zwaar voor moeten moeten: de bersiapperiode. K. C. SNIJTSHEUVEL (Volgende aflevering, slot: Naoorlogse omstandigheden des te deerniswek kender - Is een oplossing van het pro bleem nu nog mogelijk?) MENEER JOHNSON Meneer Johnson is een negerklerk in dienst van het Engelse gouverne ment in Nigeria. Meneer Johnson voelt zich een gewichtige persoonlijkheid met gewichtige relaties. En hij heeft een rijke fantasie, in welker producten hij zelf heilig gelooft. Meneer Johnson heeft ook wel eens last met de punc tualiteit ten opzichte van werktijden en geldzaken. Het gaat wel eens op corruptie lijken dat wat hij uithaalt. Dat ondermijnt de standvastigheid De Officier van Justitie bij de Utrechtse Rechtbank eiste tegen de 42- jarige Utrechtse tandarts A. R. wegens 't doen van onjuiste belastingaangiften een gevangenisstraf van vier maanden. Hoewel de Officier slechts de foutieve aangiften over de belastingjaren 1948 en 1949 had ten laste gelegd, bleek uit het door de fiscale recherche ingestel de onderzoek dat zich reeds eerder dergelijke onjuiste aangiften hadden voorgedaan. In de periode 1946 tot 1952 werd in totaal een bedrag van 54.000 aan reëel inkomen verzwegen. van zijn baantjes. En tenslotte raakt hij zelfs zo in de nesten, dat hij het onderwerp wordt van een doodvonnis. Maar door alles heen bewaart hij een hartelijke menselijkheid en een Mi- cawberachtige grandeur, welke hem sympathiek maken voor zijn omgeving en welke zijn chef ertoe beweegt de strop, waartoe Meneer Johnson is ver oordeeld te vervangen door een onver wachte executie met een revolver. Joyce Cary heeft met de tekening van deze figuur zijn reputatie als belang rijk schrijver zeker bevestigd. Hij heeft ook ervaring gehad als bestuurs ambtenaar in dit deel van de wereld. Hij is toen getroffen door de conflicten en verscheurdheden, welke moeten ontstaan doordat de primitieve mens plotseling wordt gesnoerd in een op Westerse leest gemodelleerde be stuursvoering. En daar is die arme Meneer Johnson eigenlijk het slacht offer van. De bestuurs-ambtenaren met hun begrippen en voorschriften kunnen er eigenlijk ook niet veel aan doen. dat mensen als Meneer Johnson zo in de knel komen. Dat laat Cary in de schildering van deze figuren ook goed uitkomen. Zo zit er in dit veelal geestig eboek een diepe tragiek waar- docr het de aandacht stevig grijpt en vasthoudt tot het tragische en in ze kere zin heroïsche einde van Meneer Johnson. Clara Eggink heeft dit merk- wa: 1'rilge boek uitstekend vertaald en de Uitgeverij Kosmos stak het in een v/aardig gewaad. Voor volwassenen. Heden overleed tot onze diepe droefheid, na een geduldig gedragen lijden, geheel overgege ven aan Gods H. Wil. voorzien van de H. H- Sa cramenten der Stervenden, onze geliefde echtge note, moeder, behuwd- en grootmoeder, zuster behuwdzuster en tante mevrouw echtgenote van de heer JOSEPH JOHANNES DEN TENTER geboren te Hulst 17 Juli 1886 en aldaar overleden 20 October 1954. Hulst: J. J. den Tenter Bergschen Hoek: M. A. v. d. Goes-den Tenter C. A. v. d. Goes Amsterdam: C- L. J. Gelens-den Tentet J. H. Gelena en kinderen Hulst: E. W. den Tenter J. M. den Tenter Bergschen Hoek: L. M- den Tenter G. den Tenter-de Waal en kinderen. Familie Mannaert Familie den Tenter De plechtige uitvaart waarbij U beleefd wordt uitgenodigd zal plaats hebben in de Basiliek van de H. Willibrordus te Hulst op Zaterdag 23 Octo ber a.s. om 10 uur. Vertrek vanaf het sterfhuis Gentsepoort 3 te 9-45. Zij die geen uitnodiging ontvingen gelieven deze als zodanig te beschouwen. WIJ RIJDEN a.s. Zondag 24 October naar de naar de Matinee. in het SPORTPALEIS te ANTWERPEN. Grootste en mooiste revue van Europa. Vanuit Walcheren 5.p. p. en uit Zuid- Beveland f 4.50 p. p. IEDERE ZATERDAG. ZONDAG en WOENS DAG vanaf 23 October a.s. tot 21 November. Wij zorgen ook weer voor prima plaatsen voor de REVUE: - Woensdag f 2.40—f 4.— en f 5.60 p.p. Zaterdags en Zondags f 3.20 f 4.80 en f 6.40 p.p. Het beruchte kruispunt op de weg AmsterdamAmersfoort, nabij Laren, is gedoemd te verdwijnen. Sinds enige maanden wordt er hard gewerkt aan een nieuw wegtraeé ter verhoging van de verkeersveiligheid. Naar men hoopt zullen binnen énkele maanden wan neer de baan gereed zal zijn de vele verkeersongelukken tot het verleden behoren. (Luchtopname A.N.P.-foto) Op de volgend» dagen en plaatseri zal een d-e m o ni tf i l i t met een DONDERDAG 21 OCTOBER: 14-15 uur bij de heer CLAAYS, op een perceel aan de Iseweg te OUDELANDE, 16-17 uur bij de heer D. P. WOUTERS te KRABBENDIJKE. VRIJDAG 22 OCTOBER: 13.30-14.30 uur op het voorbeeldbedrijf ,,'t Hof Zwagerman" te GRIJPSKERKE - 15.30-16.30 uur bij de heer W. K. VAN NIEUWENHUIJZE te OOSTKAPELLE. ZATERDAG 23 OCTOBER: 10-11 uur bij de heer J. DE LOFF te GEERS- DIJK op een perceel tussen GEERSDIJK .1 WISSEKERKE. De Technische Commissie van de Stichting voor de Landbouw Zeeland, De Rijkslandbouw-Voorliehtingsdienat. 231-0 ZONDAG 24 October naar de VOETBAL WEDSTRIJD BELGIE-NEDERLAND te Ant werpen f 5.p.p. Bestelt tijdig uw plaatsen. AUTO-REISBUREAU P. Krugerstr. 21. Telef. 2175, VLISSINGEN In MIDDELBURG bij de heer J. BOOM, kapper. Gravenstraat 14, telefoon 2288. In GOES bij de heer P. SCHIPPER, Siga renmagazijn, Beestenmarkt 6. Telefoon 3133 N.V. BIERBROUWERIJ „DE DRIE HOEFIJZERS", BREDA vraagt voor spoedige indiensttreding In het bezit van analystendiploma le deel of daarvoor studerend. Schriftelijke sollicitaties te richten aan bovenge noemd adres. 221 FAMILIEBERICHTEN (uit ander» bladen) O v e r 1 e j e n: G. de Beer, 32 jaar, Groningen. H. Cuy- ten 79 jaar, Vught. E. van Son-de Kort, 71 jaar, Tilburg. R. Jurgens, 79 jaar, Berg en Dal. M, Gerritsen, 72 jaar, Zeist. KENNISGEVING. De VéGé-kruideniers willen even onder Uw aandacht brengen, dat U bij hen altijd volop geldzegels krijgt. INBOEDEL CLINGE. DE NOTARIS te HULST, zal op Vrijdag 22 October 1964 namiddags 2 uur ten verzoeke van de familie Drumont-de Puysseler, aan de 's-Graven- straat 196 te Clinge openbaar a contant verkopen: ENIGE MEUBILAIRE GOE DEREN, bestaande uit kasten, tafels, stoelen, spiegel, regula teur, ledikant, gastoestel, pot ten, glas en aardewerk, bak trog, vleeskuip, toonbanken, bascules, benevens bietenmo len, snijmolen, haverkist kruiwagen, schaafbank, ce menten drinkbak, ploegen, eg gen, schelfbalken, planken, brandhout en hetgeen verder ;al worden gepresenteerd. Be. zichtiging een uur vóór de verkoping. 744-0 60 ct. per half pond. 's Zaterdags gekocht, is 's Maandags nog vers GOES. 's-H H. Kinderenstr. 33 Telef. 3065. 200-O "Sinatran" Vriendschap met Sinatran" komt Uw kinderen zeer ten goede, vergoedt hun het zon-tekort van deze "Sinatran" js zonneschijn I zomer, Deze lekkere levertraan maakt hen weerbaar tegen allerlei infectie-ziekten en helpt hun de winter opgewekt en levenslustig door te komen I Alle kinderen zijn tr dol op een Nederlands natuurproduct van levertraan met sinaasappelsap I Zeer hoog vitamine-gehalte. N.V. HANDELSVER. A.J.TEN DOESSCHATE - ZWOLLE bieden wij U 7 arti kelen aan tegen een ABNORMAAL LAGE PRIJS Dames handschoenen primo „Nappa" kwaliteit, geheel gevoerd, zeer chic model, in de kleuren zwart - rood - bruin r\ HE en bordeaux Getekende ontbijtlakens 120 x 150 cm, prachtige des sins in kruis of platsteek. Dat kan nog Juist klaar voor St. Nieolaes en is dan een aardig cadeau Practisch stadstasje modern emmer model, ruime bodem. Een uitkomst voor het dagelijks lunchpakket. In de effen modekleuren: bruin - grlj» en groen en GE in schotse ruit Speelkaarten 55 prima speelkaarten met duidelijke plaatjes en cij fers, 2 jokers f Q NU PER 2 SPEL QQ Schemerlampje Delfts Blauw met zijden mooi beschilderd kapje met snoer, fitting 1 HE en stekkerI Theebeuts met metalen beugel en knip sluiting, overtrek diverse kleu men gebloemd afwasbaar plos- Hc, .lavakapok vulling, kurk- odem met bijpas- Eft ~rde aonoakker O Gecondenseerde koffiemelk 0'0 vetgehalte, inh. 410 ram, te gebruiken voor alle doeleinden. Extra voordelig Q Q NU 2 BLIKJES O BREDA BERGEN OP ZOOM •f chriftelijke bestellin- ?n, welke Zaterdag ons bezit zijn, wor- nrompt uitgevoerd

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1954 | | pagina 6