Eén der vele jubilea van
kanaal Gent-Terneuzen
De mensen: We zullen wel zien...
Misdaad straft zichzelf
i Limburgse le ldassers j
vormen gesloten front j
Eerste klassers spreken
ZEEUWEN zagen de Volkerensla
Laatste nieuws
Zelfde argumenten als thans weer worden aangevoerd
De wegverbetering te St Jansteen
in spoedeisende vergadering
Beetje pijnlijk....
Wil Rusland
controle of niet
Toch een profclub
in Bergen op Zoom?
j fAP EEN TE HEERLEN gehouden bijeenkomst van de
TERUG NAAR
TOURNOOIVELD
MOZARTS VIOOLCONCERT IN D
DOOR BRABANTS ORKEST
DAGBLAD DE STEM VAN ZATERDAG 16 OCTOBER 1954
TOESTAND
IETS OPGEKLAARD
Amsterdams stoker merkte:
OP DE MAN AF:
,Race der ouden
Kassier gearresteerd
Bekertournooi te Goes
ZIJ WILLEN BEKERCOMPETITIE IN DIT SEIZOEN
Surinaams international
naar „Haarlem"
AVONTUUR ONDER NAPOLEON
De lange en bange terugtocht
QP 31 OCTOBER A.S. „viert"
I het kanaal Gent—Terneuzen weer eens een
- jubileum. Dat is voor dit kanaal niet zo moeilijk: er is om de paar Ja"jen
wel een datum te vinden waarop het een mooi afgerond aantal jaren geleden
is dat er iets met het kanaal GentTerneuzen aan de hand was. Mant gedu
rende zijn gehele bestaan (en dat is al 127 jaar) is er om deze vaarweg strlJd
geweest. Een strijd welke een logische consequentie was van Gent s gevecht
om het bestaan als zeehaven. Heel zijn geschiedenis door beeft Gent moeten
«aken voor zijn belangen en zijn streven voor een nieuwe verbreding van
het kanaal en de nieuwe sluizen, dat in onze dagen deel uitmakend van
het gehele Belgisch—Nederlandse waterwegenprobleem de gemoederen
weer bezig houdt, maakt de datum van 31 October actueel. Destijds ging het
namelijk om ongeveer dezelfde verlangens: Gent kon niet uit de voeten.
SPOORWEG-TARIEVEN
Voordat het kanaal GentTerneuzen
in 1827 werd geopend, had Gent al
heel wat moeilijkheden achter de rug.
Dat ze, ondanks het nieuwe kanaal
niet weg zouden blijven, wist men
toen nog niet....
In 1251 reeds kreeg Gent toestem
ming een kanaal naar zee te graven.
Het liep naar het Zwin. destijds een
zeemonding welke talrijke bloeiende
steden tot havenplaats maakte. Maar
nog geen eeuw later was dit kanaal
verzand en moest Gent een nieuw k -
naai maken, dat de stad met de Braak
man verbond. Deze zeearm was toen
uiteraard een veel machtiger vaarwa
ter dan ze voor de inpoldering was.
Toeu ook dit verzandde, kwam er een
derde kanaal dat via Sas van Gent
aansloot op de Braakman. Dat was m
1561 Daarna volgden er eeuwen waar
in Gent geen handel van betekenis
dreef en het was eerst in de tijd der
vereniging van de Noordelijke en de
Zuidelijke Nederlanden dat een weg
naar de zee voor de hoofdstad van
Oost-Vlaanderen weer actueel werd.
Dit leidde tot het graven van het
kanaal GentTerneuzen. De eerste
narigheden kwamen al in 1830, toen
ingevolge de troebelen van 1830 het
kanaal gesloten werd en pas negen
jaar later, bij het tractaat van 1839,
werd het weer in gebruik genomen.
THEORIE EN PRACTIJK
Een kwestie welke tot ver in onze
tijd onverbrekelijk aan het kanaal
GentTerneuzen was verbonden, is
die van de spoorwegtarieven. Toen er
langzamerhand een wijziging in het
gebruik van het kanaal ontstond en
Nederland het niet langer alleen be
nutte voor de binnenvaart, kwam Ter
neuzen op. Rond 1860 kreeg het al
meer betekenis, hetgeen logischerwijze
voortvloeide uit zijn voordelige posi
tie aan de monding van de vaarweg.
De opneming van Terneuzen in het
verkeer en de zeevaart leidde tot het
aanleggen van de spoorweg van Gent
naar Terneuzen en de spoorweg Me-
chelen—Terneuzen. De Nederlandse
regering stelde de eis dat voor de ha
ven van Terneuzen dezelfde speciale
spoorwegtarieven werden toegepast als
voor andere (Belg.) havens. Toen Ne
derland met die eis kwam, knapten de
onderhandelingen af, maar op aan
drang van Gent werden ze weer her-
\at en in 1874 kwam een overeen
komst tot stand. Dat Antwerpen daar
hevige bezwaren tegen uitte is geen
wonder en dat was er tenslotte weer
oorzaak van dat de Belgische Kamer
de overeenkomst twee jaar later ver-
wieip De onderhandelingen zijn later
ten behoeve van Gent weer heropend
en de concessie ten behoeve van Ter
neuzen is toen vervangen door 1 een
andere op te lossen grenskwestie, de
wederzijdse „naasting" van de spoor
weg Antwerpen—Moerdijk namelijk.
Op 31 October 1879, 75 jaar geleden
di£ kwam de overeenkomst tot stand.
Hoewel de concessie voor de haven
van Terneuzen uit de overeenkomst
werd geschrapt, bleven de speciale ta
rieven die op de Belgische spoorwegen
voor de Belgische havens gold, toch
ook van toepassing verklaard voor de
haven van Terneuzen, welke daardoor
tot ontwikkeling is gekomen. Deze
theorie en practijk is blijven bestaan
tot 1914, toen alle speciale tarieven
werden ingetrokken. Na de oorlog zijn
deze voor de Belgische bivens wel
weer hersteld, doch Terneuzen kon er
toen niet meer van profiteren.
VOORDEEL VOOR TERNEUZEN?
Op grond van de overeenkomst van
31 October 1879 werd in Sas van Gent
een nieuwe kanaalarm gegraven,
waarin een nieuwe, 12 meter brede,
sluis kwam. Het kanaal werd ver
ruimd tot een bodemdiepte van 17 me
ter. Men kan de vaststelling van deze
overeenkomst nalezen in het Staats
blad nr. 63 van 22 April 1880, juist
vóór de wet van een dag later waarin
tot vereniging van de gemeenten Sluis,
Heille en St Anna ter Muiden werd
besloten.
De overeenkomst, welke 75 jaar ge
leden werd gesloten, is later gevolgd
door een andere, welke steeds maar
weer de ontoereikende capaciteit van
het kanaal GentTerneuzen demon
streerden. De laatste was die, waarbij
in Terneuzen een nieuwe schutsluis
en een nieuwe kanaalarm en een voor
haven werden gemaakt.
We zijn nu een halve eeuw verder
en opnieuw zyn er onderhandelingen
aan de gang. Reeds jaren ijvert Gent
weer voor een bredere zeesluis, waar
door de grote, moderne zeeschepen
kunnen schutten. Nu is de toegang
naar de havens van Gent te smal voor
deze grote oceaanreuzen en in Gent
maakt het actie-comité dit duidelijk
door op enorme borden de haven van
Gent af te sluiten met een zware balk,
waarop „Terneuzen" geschilderd staat.
De nieuwe plannen voorzien tevens
in een verbreding en „ontknikking"
van het kanaal. Dit alles brengt voor
Terneuzen en het overige kanaalge-
bied van Zeeuwsch-Vlaanderen conse
quenties met zich mee en het opent
ook vele mogelijkheden. Er' leeft dan
ook een hoop op bepaalde voordelen,
welke bij vroegere verbeteringen aan
het kanaal meestal uitbleven.
AL 20 JAAR
Het is wel duidelijk geworden dat
Terneuzen een goede toekomst tege
moet gaat. De voorwaarden daartoe
zijn echter ongeveer dezelfde als die
welke voor Gent gelden. En het ziet
er thans wel naar uit dat de uitvoe
ring van het gehele waterwegenvraag-
stuk (waarbij Gent al verzocht heeft
om voorrang van zijn gedeelte!) die
voorwaarden gaat vervullen.
Hoe gefundeerd de hoop daarop mag
zijn, de bevolking langs het kanaal is
al zo aan het „schipperen" gewend ge
raakt dat men weinig toekomstplan
nen maakt welke op dr nieuwe status
gebaseerd zijn. Men laat zelfs be
paalde plannen niet tegenwerken door
de nu actueel zijnde plannen. In Sluis
kil opende iemand nog enige tijd ge
leden een nieuwe zaak, vlak langs het
kanaal, op een plaats welke straks
kennis zal maken met de dragline,
wanneer de plannen werkelijkheid
worden.
„Ze praten er nu al twintig jaar
over" zei de eigenaar ons, „we zullen
wel zien wat het wordt!" Dat is de
sfeer welke rond het kanaal Gent
Terneuzen hangt: het is een ding waar
over nu al meer dan honderd jaar
lang gepraat en geconfereerd wordt,
en meestal is het niets geworden.
We leven in een waar „kana
len-tijdperk" Kanalen lijken
langzamerhand op argumen
ten, waarmee havensteden en
regeringen elkaar bestoken.
We zullen wel zien., zeggen
de mensen rond het veelomstre
den kanaal.
Israël en Jordanië
Israël en Jordanië hebben het plan
van hun militaire bevelhebbers voor
het handhaven van de vrede in het
gebied van Jeruzalem aanvaard.
Men hoopt, dat het accoord later zal
worden uitgebreid tot andere grens
gebieden t"ussei^%sraël en de Arabi
sche landen, met name tot de streek
van Gaza.
In de overeenkomst wordt o.m. be
paald, dat in het grensgebied alleen
volkomen gedisciplineerde troepen
zullen worden gestationneerd teneinde
de kans op incidenten zoveel moge
lijk te verminderen.
DE JEUGDIGE J.J.P. uit Amsterdam, die in de afgelopen an
derhalf jaar een reeks van avonturen heeft beleefd, waar
mede een roman gevuld zou kunnen worden, zal volgende maand
zijn leven opnieuw kunnen beginnen.
Hij is door de Amsterdamse Rechtbank tot tien maanden veroordeeld, met
aftrek van vier en een halve maand voorarrest en met de bepaling, dat van
het resterende gedeelte vijf maanden voorwaardelijk zullen zijn. Dit vonnis
houdt dus in, dat hij over een halve maand in vrijheid zal worden gesteld.
De stoker had samen met een kornuit in Maart 1953 uit de étalage van
een fotohandel te Amsterdam vier camera's gestolen. Bovendien nam hij 'n
aantal horloges weg uit een juwelierszaak op de Nieuwendijk. Kort nadien
hadden beide jongens de wijk genomen naar Frankrijk en waren daar tot
het vreemdelingenlegioen toegetreden. Zij deserteerden echter tijdens hun
overbrenging naar Indo-China, en wel door van boord te springen.
Na veel omzwervingen waren zij in Singapore terecht gekomen. Ternau
wernood aan de haaien ontsnapt, doch niet zonder verwondingen zijn zij aan
dit gevaar ontkomen. Zij werden opgepikt door een kleine boot en na
hun aankomst in Singapore gedetineerd, omdat ze zonder middelen van be
staan waren. De stoker was later, dank zij de interventie van de Nederland
se consul-generaal te Singapore, per schip naar Nederland teruggezonden,
waar hij bij zijn aankomst werd gearresteerd.
Moeilijkheden te wijten aan G. S. en Prov. Waterstaat
Isztvan Kovaez, secretaris vap* de
afdeling Boedapest van de Hongaarse
communistische partij, heeft dezer da
gen op een partijvergadering ver
klaard, dat „talrijke kameraden gear-
LJET ENIGE PUNT van de agenda in de raad van St. Jansteen was een be-
1 spreking en het eventueel nemen van een beslissing met betrekking tot i resteerd en in gevangenschap zijn ge-
het schrijven van de Hoofdingenieur van de Provinciale Waterstaat in Zee- weest als gevolg van valse beschuldi
land te Terneuzen, waarin werd medegedeeld, dat de kosten van de verbete
ring van het weggedeelte Hemelstraat-Molenstraat ter lengte van ongeveer
450 M. na aftrek van de door de gemeente St. Jansteen voorgeschoten kosten
van de duiker in de Tragel zijn te begroten op f 64.000.
De voorzitter zeide deze spoedeisen-Een voorstel van de Prov. Water-
Op dit kaartje ziet men het bestaande
kanaal, dat weer eens een jubileum
viert, duidelijk aangegeven. Daarnaast
is een der projecten tot verbetering
uitgestippeld. Het nieuwste dat door
Van Cauwelaert: Steenbergen—Ant
werpen, is het niet.
de vergadering bijeen geroepen te
hebben omdat het niet verantwoorde
lijk geacht kan worden om de wegen
in het dorp te St. Jansteen in zulk een
staat te laten liggen, alhoewel hij di
rect moet toegeven, dat de kostenbe
rekening geen duidelijk beeld geeft,
maar in elk geval toch enig houvast.
Hij vraagt aan de raad in deze realis
tisch te zijn en hij wilde het dringend
aanbevelen, dat de inwoners niet een
tweede winter ingaan als deze van vo
rig jaar.
De raad is het hier volkomen mee
eens maar komt tot de volgende vast
stelling. Door de Provinciale Water
staat is de toezegging gedaan, dat de
weg Hemelstraat-Molenstraat zich op
het tertiair wegenplan bevond en dus
voor gedeeltelijke financiëring in aan
merking kwam. Deze weg zou nu ech
ter van het tertiair wegenplan worden
afgevoerd wat met zich meebrengt,
dat de gemeente alleen voor de kosten
komt te zitten. De Gedeputeerde Sta
ten van Zeeland maken er zich mee
vanaf met te zeggen, dat door de Pro
vinciale Waterstaat toezeggingen zijn
gedaan die niet verantwoord zijn en
niet door hen kunnen worden overge
nomen. Door de toezeggingen van de
Provinciale Waterstaat is riolering
aangelegd die volledig voldoet aan de
eisen voor het leggen van een weg van
het tertiair wegenplan. Met een voor
stel van de heer v. Acker om geheel
deze affaire eens uit te laten zoeken
door een Bureau voor Publiek- en
Staatsrecht was de vergadering het
volkomen eens nadat een voorstel van
de heer Martinet om voorlopig de ge
hele weg op het rij vlak van klinkers
te voorzien geen instemming had ge
vonden.
De heer Dobbelaer verzocht de me
dewerking van de pers om eens dui
delijk te maken aan de inwoners dat
niet het gemeentebestuur, maar wel de
Provinciale Waterstaat en Ged. Staten
van Zeeland hier de schuldige zijn.
staat om met verbetering (vernieu
wing) van de Tragel te wachten tot
na de winter werd met algemene
stemmen verworpen.
Een voorstel van de voorzitter om de
presentiegelden van de raadsleden te
brengen van f 6.op f 7.50 werd aan
genomen.
gingen en getuigenissen van de oude
Staatsveiligheidsdienst".
Aldus een bericht in „Szabad Nep",
het officiële orgaan van de Hongaarse
communistische partij.
De waarheidsliefde van de partij
bleek echter uit het feit, dat „talrijke
gevallen reeds onderzocht zijn en vele
kameraden, die onschuldig waren ver
oordeeld, in ere zijn hersteld en vrij
gelaten", aldus Kovacz.
Op de man af heeft Selwyn Lloyd,
de Britse vertegenwoordiger bij de V.
N.. aan Wysjinsky gevraagd, of Rus
land bereid is, een contröle-orgaan in
de Sovjet-Unie toe te laten, wanneer
een begin wordt gemaakt met de uit
voering van een ontwapeningsplan. Als
we daarover zekerheid hebben, zei hij,
zal het overleg heel wat gemakkelij
ker zijn.
De Engelse afgevaardigde stelde
zijn vragen naar aanleiding van het
voorstel, dat onlangs door Wysjinsky
werd ingediend en dat min of meer
aansluit op het Frans-Britse
ontwapeningsplan van enkele maan
den terug. Ofschoon Rusland door de
indiening van dit plan enige concessies
heeft gedaan aan de Westelijken, weet
men nog altijd niet, hoever de Russen
nu precies willen gaan. Vandaar dat
de Nederlandse vertegenwoordiger, de
Kadt, zich met het Frans-Britse plan
accoord verklaarde, maar zich voorlo
pig van het Sovjet-voorstel distanci-
eerde.
Tweehonderd, minstens vijftig jaar
oude auto's zullen deel nemen aan de
„race"-wedstrijden Londen-Brighton
voor oude wagens, die 14 November
a.s. zal worden gehouden. De oudste
deelnemer is een 68-jarige Deense
Hammell, die in 1886 het levenslicht
aanschouwde.
De wedstrijd zal door meer dan een
millioen toeschouwers worden gadege
slagen hetgeen meer is dan het be
zoekeraantal van welke Britse snel
heids-wegwedstrijd ook.
Vijf mille verduisterd
De rijksrecherche heeft de 30-jarige
J. S„ kassier van de Boerenleenbank
te Opperdoes (N.H.) gearresteerd. Hij
wordt verdacht van verduistering en
valsheid in geschrifte. Een onderzoek
van de inspectie der centrale Raiff-
eisenbank te Utrecht heeft aan het
licht gebracht, dat een bedrag van
5000 is ontvreemd. Omtrent een be
drag van 5000 a 7000 is het onder
zoek nog gaande. S. bekleedde zijn
functie pas twee jaar en is destijds
zijn vader opgevolgd. De verduistering
is gepleegd in de periode van een jaar.
Opnieuw worden in Bergen op Zoom
pogingen in het werk gesteld om te
komen tot de oprichting van een be
roepsvoetbalclub. Het is momenteel
bekend, dat andere personen pogingen
aanwenden om een dergelijke club te
stichten dan enkele maanden geleden,
toen er ook van de oprichting sprake
was. Of de huidige initiatiefnemers
kans van slagen hebben dient nog te
worden afgewacht.
Heden, Zaterdagmiddag wordt te
Goes op het terrein aan de De Ruyter-
laan de beslissingsvoetbalwedstrijd ge
speeld in het bekertournooi van
Euhponia.
Tegen elkaar uit komen het perso
neel van de Keuringsdienst en dat van
de Spoorwegen. De ploegen vertrek
ken met muziek van de Grote Markt,
's Avonds worden de prijzen uitge
reikt.
ONZE LANDGENOOT Lodewijk Prins
heeft te Paramaribo een simultaan-
séance gegeven tegen twaalf van de
sterkste schaakspelers van Suriname
Prins wist tien partijen te winnen
en één remise te beëindigen; één
partij ging voor de Amsterdammer
Prins verloren.
j GEEN AMATEURCLUBS N N.B.V.B.
Limburgse eerste klassers is met algemene stemmen de
volgende motie aangenomen:
„De gezamenlijke Limburgse eerste klassers van de K.N. j
V.B. vertegenwoordigend 3500 leden, op 14 October in ver-
gadering bijeen te Heerlen, protesteren tegen de wijze,
waarop door de pers, speciaal door een deel van de katho-
j lieke pers, in artikelen het publiek eenzijdig wordt voorge- j
5 licht en het gezag van de K.N.VB. in zijn strijd tegen de
N.B.V.B. hetzij bewust, hetzij onbewust wordt ondergraven
en waarschuwen in het belang van de voetbalsport ernstig
S tegen de pogingen welke worden aangewend om amateurs- j
i clubs onder te brengen in de N.B.V.B.
In een op korte termijn te houden vergadering van de Vereni
ging van Eerste Klassers zullen de door het bestuur van de V.E.
K. uitgewerkte plannen voor een nog in dit seizoen te houden
bekercompetitie besproken worden.
Het ligt in de bedoeling de 52 eer-
ste klassers onder te brengen in acht
poules, vier van zes en vier van ze
ven clubs. In elke poule zal een hal
ve competitie worden gespeeld. De
acht poule-winnaars spelen volgens 't
afvalsysteem, in groepen van vier op
dezelfde dag op twee plaatsen. De hal
ve finales en de finale zullen uiter
aard in een van de grote steden wor
den gehouden.
Aan deze competitie om de KNVB-
beker zullen alleen eerste klesse ver
enigingen deelnemen.
KICK SMIT
gaat weer voetballen
Nu de mogelijkheid is opengesteld
om oud-voetballers, die thans als trai
ner hun bestaan vinden, weer te laten
deelnemen aan de KNVB-competitie,
is het niet uitgesloten, dat de oud-in
ternational, Kick Smit, binnenkort
weer binnen de lijnen zal verschijnen.
Kick Smit, heeft zich weer als lid
van „Haarlem" van welke vereniging
hij trainer is, aangemeld. Het Haar
lem-bestuur heeft aan de K.N.V.B. een
verzoek gericht, Smit toestemming te
verlenen om weer te gaan spelen.
Smit, die op 3 November a.s. 43 jaar
wordt, speelde de laatste maal in het
Oranje-team tegen Engeland in Hud-
dersfield in 1946. Hij nam in Augus
tus 1950 officiëel afscheid als actief
voetfealler tijclens êen vriendschappe
lijke wedstrijd tussen Haarlem en
Ajax.
Als lid van de H.F.C. „Haarlem",
heeft zich aangemeld André Kamper
veen, de nationale midvoor van het
Surinaamse voetbal elftal.
Kamperveen zal gedurende twee
jaar een cursus volgen aan het cen
traal instituut voor de opleiding van
sportleiders (CIOS) te Overveen. De
ze 30-jarige Surinamer speelde reeds
vanaf 1944 in het Surinaamse elftal,
waarvan vier jaar als aanvoerder. Hij
stond ook opgesteld in het Surinaam
se Bondselftal, dat in 1946 wedstrijden
in Nederland speelde, o.a. tegen Ajax
1 en Feyenoord.
MARKTEN
CONCERT US GIL1E
Het Brabants Orkest zal op Zondag
17 October a.s. des middags om half
vier concerteren in Gilzc in gebouw
Katholiek Leven.
Aan deze uitvoering, die onder lei
ding van Hein Jordans staat, zai de
('oneer.meester van het orkest, de vio
list Simon Kooke, als solist medewer
ken. Hij speelt het vioolconcert in D
van Mozart. Dit concert van de Salz-
burger meester, het Zondagskind der
muziek, stamt uit het jaar 1775, toen
Mozart's muziek een veel ernstiger ka
rakter begon aan te nemen dan tot nu
toe het geval was.
Mozart begint met de scherpe kanten
van het leven kennis te maken en
geeft daar in zijn muzijk uitdrukking
aan Daar is in dit concert overigens
weinig van te merken. Het i- nog ge
heel geschreven in het besef van
bracht en levenslust, in welke stem
ming de melodieën als vanzelf uit de
pen vloeien. Het gehele stuk is fijntjes
en scherp getekend. De violist heeft
een zeer dankbare partij.
Het concert wordt geopend met de
ouverture ..Egmont" van Beethoven.
Hij heeft dit geschreven bij het gelijk
namige toneelstuk van Goethe, dat een
van de voornaamste perioden uit de
Nederlandse geschiedenis tot onder
werp heeft. Beethoven heeft aan de
gestalte van Egmont muzikale vorm
gegeven. Het werk beeldt de conflicten
uit, waardoor de held wordt beroerd
en waarin hij tot val komt, evenwel
niet zonder dat in de verte de vrijheid
begint te dagen.
Na de pauze hoort men de heerlijke
onvoltooide symphonie van Franz
Schubert. Deze was een van die on
begrijpelijke figuren uit de muziekge
schiedenis, die zonder een ballast van
theoretische kennis in weinig tijd hon
derdtallen muziekstukken schrijft, al
leen uit innerlijke rijkdom.
Tel slot wordt gespeeld de Piet Hein
rhapsodie van de bekende Peter van
Ar.rooy, de vroegere dirigent van het
INAVID VERVENNE schrijft in zijn Kroniek, hoe 16 October 1813 de Volke-
renslag bij Leipzig in volle kracht woedde, 's Morgens om vier uur zette
de kanonnade in en even later begon de slag, welke de hele dag tot 's avonds
tien uur voortduurde. Er werd verschrikkelijk en onophoudelijk geschoten.
De aarde dreunde van het geweld der van weerskanten brullende kanonnen
en van het musketvuur.
Vervenne was begerig om iets meer
van de slag te zien, dan hem mogelijk
was van het kroegje in de voorstad
uit. Hij had gehoord dat er in Leipzig
gelegenheid was om op de toren te
komen. Met zijn vriend Morel verliet
hij zijn schuilplaats en trok naar de
stadspoort in uniform en al. Voorge
vende, dat ze benodigdheden voor het
hospitaal moesten halen, wisten ze
binnen tê komen. Op de toren werd
echter niemand toegelaten, die geen
bewijs had van de plaatselijke com
mandant en die bleven de deserteurs
liever onder de ogen vandaan.
Na lang wachten kwam er iemand
van de toren, waarmee ze in een kof
fiehuis kennis hadden gemaakt en die
gaf hun zijn toegangsbiljet.
Menig spotwoord moesten ze van de
burgers horen, maar ze kwamen op de
trans en zagen hoe de strijd op één
uur afstand van Leipzig woedde over
een enorme oppervlakte. Om vier uur
's middags bemerkten ze met verre
kijkers, hoe de koning van Zweden,
Bernadotte, een generaal van Napoleon
met zijn troepe., de geallieerden tegen
de Fransen te hulp snelde. Toen het
duister viel, zagen de vrienden, hoe
tal van dorpen en steden brand
stonden.
Om tien uur verlieten Vervenne en
Morel de toren en zochten hun onder
duikadres weer op. De volgende dag,
toen er niet gevochten werd, trok Ver-
venne met Callenfels, Wendels. van de
Broecke en Jacob Hennegrun naar het
slagveld zelf. „Wij zagen daar ijselijke
dingen: de doden lagen opeengesta
peld; men was bezig ze 'te begraven.
Het gekerm der geblesseerden rees ten
hemel. Doordien de boeren zo gebeten
waren op de Fransen, weigerden zij
ze zelfs met hun wagens of karren te
vervoeren. Wij plaatsen ons vervolgens
tussen de beide legers en bezagen een
weinig hun posities."
in hst heengaan hoorden zij trom
geroffel. Napoleon zelf hield revue
over zijn troepen en liet ze hergroe
peren.
Op 18 October, weer om vier uur,
Residentie-Orkest en een van de beste begon de slag opnieuw. Tot tien uur
orkestkenners die wij rijk zijn. s morgens hadden de Fransen zo'n
MEMOIRES VAN EEN
GOESENAAR
In ons blad van 8 en 14 October
ontleenden we een en ander
aan een merkwaardig boekje
dat zich in het Goese Museum
bevindt en dat de memoires
van de Goesenaar David Ver
venne bevat. In nevenstaand
artikel geven we het vervolg
en slot van de adembenemende
avonturen.
succes, dat de commandant van Leip
zig de klokken liet luiden.
„Evenwel men scheide daar gauw
mee uit toen na de Beieren de
Rijnvorsten zich opeens wendden en
met mitraille stukken en musketvuur
de Fransen, eertijds hun vrienden, met
een hevig geweld aanvielen en ze ver
sloegen. Tien uur 's avonds begon men
af te trekken. De gardes d'honneur, die
achteraan hadden gestaan, het eerst.
Dit duurde de ganse nacht. Wij lieten
ze maar voorbijtrekken en sliepen ge
rust met het voornemen, om ons zo
lang in ons bivak op te houden, tot de
keizer, met zijn ganse stoet, zelf af zou
trekken, hetgeen 19 October 's morgens
geschiedde. Toen stegen wij allen te
paard en naderden lot aan de poort
der stad, dewelke door de geweldige
vlucht der Fransen ongenaakbaar was.
Men trok de voorstad door, welke zeer
fraai is. De vlucht geschiedde langs
een nauwe gracht, welker randen te
smal zijnde, veroorzaakten dat er ver
scheidene in het water vielen; ik
onde' anderen had het ongeluk er ook
met mijn paard in gedrongen te raken.
Kortom: het propte alles op elkander,
ja zelfs zo, dat de keizer met zijn ge
volg niet door kon.
NAPOLEON KEEK VER
WILDERD.
Wij, de heer Callenfels en ik, n.l.
stingen tegen het paard van de keizer
aan en zagen zijn ogen, dewelke ver
wilderd in zijn hoofd stonden. Wij
hoorden hem met een barse stem zeg
gen; „il faut que toutes les bagages res-
tent", of op z'n Hollands gezegd: „al
de bagage moet hier blijven", hetgeen
door een generaal, die daar de last toe
kreeg terstond gecontroleerd werd.
Men gooide de wagens en koetsen aan
de zijden van de weg en stak ze in
brand, nadat eerst tot de daarin ver
voerde gewonden werd gezegd: „sauve
qu 'il peut" of: die lopen kan, loopt
heen.
Op een der wagens lag een mijner
vrienden met wie ik vertrokken was,
de heer Bosch, die geen woord meer
kon zeggen. Hoe het verder met hem
afgelopen is, weet ik niet te beschrij
ven.
TOEN DE ELSTERBRUG
SPRONG.
Vervenne verhaalt dan verder van
de wanordelijke vlucht langs de weg
naai Fulda en van het bekende geval,
dat mei. de Elsterbrug te vroeg liet
springen, zodat 20.000 man der achter
hoede afgesneden waren en door de
geallieerden werden overvallen. Enke
len wisten nog de rivier zwemmend
over te komen, de rest viel in handen
der geallieerden. Een korporaal had
volgens Vervenne het brug-incident op
zijn rekening; om de kogel te ontko
men wierp hij zich in de rivier en
verdronk.
NIEUWE RAMPEN.
Steeds achtervolgd door de Kozak
ken, die regelmatig afdelingen afsne
den en de soldaten afmaakten of uit
schudden, geraakte het verslagen leger,
onder onbeschrijfelijke ellende in Er-
flirt, waar het een weinig werd gepro
viandeerd en waar de soldaat er aller
bedroevendst afkwam.
Een nieuwe ramp kwam over de
armee, doordat de Beieren met aan
zienlijke macht en 84 stukken geschut
zich tegenover de Fransen plaatsten.
Om en bij Hanan begonnen de voor
postgevechten.
„Men verzamelde toen op de rechter
zijde van de grote weg heel de Franse
armee met behulp van de gendarmerie
en douanes, die de vluchtenden op
vingen en soort bij soort plaatsten, in
fanterie bij infanterie, cavalerie bij
cavalerie, tot men een aanzienlijke
armee bij elkander had. De koning van
Westfalen werd met het commando
belast en die viel de B lieren direct
aan. De heer van Anbroecke en ik, die
nog goede paarden hadden, stapten uit
en namen de weg naar Anneberg om
te zien hoe het met de slag zou af
lopen. Het leek ons onmogelijk dat de
Fransen zich er doorheen konden
slaan. De garde van de keizer, die bij
reputatie goed is, ging vooruit en
vocht ferm. De gardes d'honneur met
uitgetrokken sabels, jaagden de deser
teurs op. Toen wij zagen, dat er door
straling in de weg kwam, stegen wij
ook te paard en vochten ook benevens
de anderen. De weg was van weers
kanten bezaaid met doden en gewon
den, die men aan hun lot en de be
schikking van de vijand overliet. De
keizer was vooruit naar de stad Frank
fort gereden. Ik maakte met van
Anbroecke, dat wij er ook inslopen,
wat eigenlijk verboden was, omdat de
burgerij legering van troepen had af
gekocht, bang als ze was voor plun
dering."
Vervenne plunderde niet, maar werd
zelf van al zijn spullen bestolen en
sukkelde met van Anbroecke naar
Kassei, waar ze weer enige oude ken
nissen ontmoetten. Die waren hun
paarden allemaal kwijt en omdat Ver
venne vreesde dat hij, bij de nog wel
bereden gardes zou worden ingelijfd,
en geen lust had nog meer geld aan
zijn paard te vermorsen, verkocht hij
het.
Met hun zessen: de heren Callenfels,
Jar, en Jacob Hennequin, Tielens,
Lammens en Vervenne wandelden zij
naar Mainz, waar zij 4 November 1813
arriveerden.
NOG EENS GEDESERTEERD.
Geruime tijd bleven ze daar tot de
order kwam: op naar Frankenthal. Erg
veel lust hadden de heren daar niet
in en halfweg zijnde, charterden zij
een rijtuig, waarmee ze zich naar
Worms lieten brengen.
„Wij waren gelogeerd in het „Kei-
zershoofd", alwaar wij het genoegen
hadden van vier dagen uit te rusten en
ons van benodigdheden te voorzien.
Doch wii werden schielijk in onze rust
gestoord, doordien men ons zeide, dat
wij verplicht waren ons tc Franken
thal te melden, of wij zouden be
schouwd worden als onwilligen, zoals
het ook inderdaad was. Wij lieten ons
onder die drang weer medeslingeren,
voorzagen ons te Frankenthal van
logemontbiljetten en bleven daar enige
tijd tot wij naar Grimstad' gedirigeerd
werden. Hier gekomen is van de vier
escadrons er cén geformeerd, genaamd
l'escadron de guerre (van oorlog)".
De memoires breken hier vrij abrupt
af. Vervenne meldt nog, dat de heer
Lammens te Grimstadt is overleden
de typhus woedde toen hevig in Duits
land en dat de heer Callenfels op
gezonden is naar het depót wegens
ziekte. Zelf belandde hij, nadat met
Napoleon's troonafstand de oorlog was
afgelopen, in April 1814 behouden te
Goes. Of zijn andere Goese makkers
dit buitenkansje
GOES, 15 Oct. '54 Cox Orange AA
55-56, A 51, B 52, C 23, I 22-49, II 9. Lax-
ton Superbe A 29, B 28, C 28, I 31-33. II
7.50. Glorie v. Holland I gr. 21, I 16, II 9.
Sterappel Bic 20-26. Goudreinette A 25,
I gr. 20, I 15. Notarisappel I gr. 21 I 16,
II 9. Bramley Seedling I gr.16, I 14. Jo
nathan I 19-30, II 7.50. Ellisons Orange
A 42. B 39, I gr.38, I 36, IT 23. Peren: Con
ference A 24, Bic 21, I 18, II 9. Legipont
I gr. 28-31, I 26-30, II 9.50. Zwijndr. wijn
peer A 18, B 16, C 11, I 15-17, II 3. Ponds-
peer I gr. 9.50, I 9.50, n 7.50, Br. Alex
Lucas A 31-32, Blc 27, I gr. 31, I 26, II 9.
St. Remy I gr. 14, I 14, II 12. Em. d'Heyst
I gr. 14, I 9.50. Gewone veiling: Cox
Orange K 24-41, F 12-19. Laxt. Sup. K
9-16, F 5-6. Gl. v. Holland K 13-16, F 7.
Sterappel K 10-14, F 4-6. Goudreinette K
14-15, F 9-10, val 8.80, kr 3. Conference
K 13-19, F 15-16. Legipont K 12-18. F
5. Doyenne K 37. Zw. wijnpeer K 6-7, F
3. St. Remy K 9-11, F 5-7. Br. A. Luxas
K 9-12, F 4-7. Groenten: Bloemkool Al
35-49, A2 25-41, BI 17, afw. 10-26. Toma
ten A 61-68, C 60, C 51. Kropsla Al 7,
A2 6-6.50, BI 3-4. Gr. Sav.kool 8-12. Rode
kool 10-15." Andijvie 6-8. Kroten 13-24.
Uien 6-7. Prei 26-29. Waspeen 31-36. Wor
telen 24-27. Veldsla 34-37. Bosselderij 7.
Wittekool 7-8. Spinazie 25-29. Herfstrapen
15. Spruiten 43. Dubb. pr.bonen 28-90.
Rentegevers 104. Pronkbonen 66. Drui
ven 78-110.
KAPELLE, 15 Oct. '54 Industrie- en
exportveiling: Appelen en peren: Goud
reinette AAA 25-25.90, A 19.30-21, BC
17.20, I gr. 17.50-18.20, I fijn 16.50-16.60, k.
14.50- 14.60, fabr. 9.90-10.15, met hagel-
besch. 8.40-8.70. Cox Orange Pippin AAA
55.10, AA 56.80, A 52.60, B 48.80, C 24.50,
I gr. 45.10-45.60, I fijn 36.30, I kl. 21.80.
II 6.30, k. 25.30-26.50, fabr. 8,50-12.30. Glo
rie van Holland I kr. 25.90, I fijn 17.30,
II 8.80. k. 16. Jonathan I gr. 25.10, I fijn
81.60-21.70, k. 10.95, fabr. 6,40. Sterappel
A 32.20, BC 22-22.20, I gr. 25.50, I fijn
17.70, II 6.80, k. 15.40-15.50, fabr. 3.i0.
franse' 'Reinette I ,gr. 14.70; I fijn 13.50,
k. 11.10, fabr. 9.50. Ellisons „Orange I gr.
25, II 15.10, fabr. 12.40. ZSete Bloemee
I fijn 14.90-15.30, k. 11.90. Keulemans I
gr. 15.10, I fijn 12.50, k. 8.30, Doyenne de
Cornice I gr. 57.10, I fijn 57.40, II 33.70,
k. 36-36.80, fabr. 10.95-25.20. Beurre
Alex Lucas AAA 31.70, A 32.80, BC 29.90.
I gr. 34.20, I fijn 28.80, II 11.60, k. 12.20,
fabr. 4.20. Conference I gr. 19.60, I fijn
17.30-18, II 7.30, k. 12-14.20, fabr. 5.60-5.80.
Legipont I gr. 28.90, I fijn 29.40, II 9, k.
15. Zwijndrechtse wijnpeer A 22.40, BC
17.40-17.50, I gr. 20.25-21.20, I fijn 15.10-
16, II doorgedraaid, k. 5.20-5.90, fabr.
doorgedr. Emile d'Heyst I fijn 10.05, II
3. k. 3.30. Ponspeer I fijn 11.80, n 8.80,
fabr. 3.80-4. St. Remy I gr. 14.30. I fijn
13.90, II 9.90, k. 10.40-10.50, fabr. 3-5. Val
zure kroetappelen 3.40-3.50, geplukte zure
kroetappelen 3.80-4. Goudreinette val 9.40-
9.50, valsterappelen 3-3 20. Gewone vei
ling: Bramen 40-54. Noten 150. Blauwe
druiven 63-106. Appelen en Peren: Beurre
Clairgeau 8-21. Zoete ribbeling 14. Peper
appel 17. Triomph de Vienne 10-25. Bon
ne Louise 8-32. Laxton Superbe 6-13.
Beurre Dirondeau 6-12. Zoete kroon 5-
13. Le Cure 3-5. Beurre Hardy 8,5. Beurre
Superfin 4-16. Eva van Tet 5-7,5. Groen
ten veiling: Wittekool 7,5-9,3. Rodekool
11-12. Bloemkool 9-38. Andijvie 8-10. Prei
10-19. Sav.kool 6-10. Aardappelen 7,5-8,5.
Spruitkool 16-42. Knolselderei 3,5-8. Kom
kommers 9. Dubb. princ.bonen 20-70. To
maten 20-33. Kropsla 6-6,5. Kassnijbonen
131. Bosselderei 4. Bospeen 15.
KOEWACHT, 14 Oct. Gezwingeld
vlaslint W.R. 210-300, D.R. 180-230. Breek-
vlas 110-140. Klodden: gezwingelde 70-85,
ruwe 35-42. Lijnzaad, gekeurd 65-75, on
gekeurd 38-40. Bolraap 2-4 ct. In boven
genoemde vlotte handel, in ongerepeld en
gerepeld vlas practisch geen handel.
LEEUWARDEN, 15 Oct. Aangevoerd
zijn 6385 stuks vee: 75 stieren, f 2,22-f 2,62
per. kg. slachtgew. 275 vette koeien le
kw. 2,62-2,72. 2e kw. 2,24-2,61, 3e kw.
2,10-2.25; 2105 melk- en kalfkoeien van
500-925; 400 pinken van 350-500; 1051 gras
kalveren van 180-290; 364 nuchtere kal
veren van 34-48; 1290 vette weidescha-
pen en lammeren, vette en weidescha-
pen noteren 85-120; lammeren 70-100;
337 vette varkens, oude varkens noteren
1.55-170; vette biggen 1,80-1,83 en zouters
1,80-1,82; 277 biggen en lopers, biggen
noteren 35-65 en lopers 66-100; 95 bokken
en geiten (geen notering); 115 paarden
500-900. Overzicht: stieren: aanvoer kort,
stemming beter, prijzen hoger. Melk- en
kalfkoeien: aanvoer zeer ruim, stemming
matig, prijzen niet hoger. Pinken: aan
voer kort, stemming rustig, prijzen niet
hoger. Graskalveren: aanvoer zeer groot,
stemming zeer rustig, prijzen niet hoger.
Nuchtere kalveren: aanvoer matig, stem
ming kalmer, prijzen lager. Varkens: aan
voer kort, stemming rustig, prijzen alle
soorten lager. Biggen en lopers: aanvoer
kort, stemming zeer traag, prijzen niet
hoger. Schapen: aanvoer ruim, stemming
rustig, prijshoudend. Lammeren: aanvoer
ruim, stemming beter, prijzen iets ho
ger. Paarden: aanvoer iets ruimer, stem
ming kalm, prijzen als vorige week.
TERNEUZEN, 15 Oct. Sla 5-9.90.
Bloemkool A 22-52, B 12-31, C 10-12. Witte
komkommers 68. Meloenen 44-53. Peen 31.
Andijvie 6-12. Princ.bonen 68-94. Rode
kool 11-20. Sav.kool 21-23. Wittekool 13-
14. Prei 18-20. Knolselderij 8-11. Sprui
ten 42-46. Tomaten 25-55. Uien 7-11. Veld
sla 30. Appelen: Cox Orange Pippin H gr.
41.90-50.30, Hl 17.20-36, H2 10. K 23-25, F
10. Jonathan dubbel A 24.80-26.60, A 24.80-
26.60, B 21.80-23.60, C 16.20-18, H gr. 20.20-
23. Hl 13.20-17, K 18. Peren: Beurre Alex
Luxas A 23.10-29.90, BC 22.20-24, H gr.
26.20-28.20, Hl 20.29-22.10, H2 5.20-7.10, K
9.20-20, F 7. Doyenne du Cornice AAA
65.20-68, AA 68,20-70.10, A 65.20-68. H 56-
64, K 36.10-43.10. Zwijndr. wijnpeer A
19.20-21, H gr. 15.20-17. K 15, F 5. Ove
rige soorten peren 3-13.
WATERSTANDEN
zwijgt de schrijver.
Mannheim 386 (-14), Kaub 291 (-14)
Trier 198 (-8), Koblenz 302 (-16), Keu
len 315 (-22), Ruhrort 545 (-25), Lo-
bith 1185 (-25), Nijmegen 967 (-24),
Arnhem 952 (-20). Eefde 490 (-20), De-
venter 383 (-19), Namen la Plante 157
ook hadden, ver-l(-3). Borgharen 402 (-15), Belfeld
1180 (-4), Grave 498 (-5).
