Met een Spaans Jezuiet door historisch Breda
W. Hirdes, Yerseke, ontvanger te Axel
Zuid-Beveland
Z.-Vlaanderen
Z..VLAANDEREN
Er zijn veel herinneringen uit het
verleden op te halen
V
Oostburgs raad debatteerde
over de straatbelasting
Conflict in Arnemuidse raad
ONDERWIJZERSEXAMEN
VALENCIANEN HOUDEN VAN ONZE REGEN
Er komt een verplaatsbare muziektent
HAMEA
Het was feest op de COKESFABRIEK
BOEMAN
DAGBLAD DE STEM VAN ZATERDAG 9 OCTOBER 1954
Doktersdienst
Dienst dierenartsen
Eerste hulp met ongelukken
R.K. SCHIPPERSSCHOOL
TE HANSWEERT
Audiëntie
Geen geld, tocli een Zwitser!
RESA - HILVERSUM
Kies Uw type, kiesl
Uw kleur, U slaagt
het best metJ
MIDDELBURG
GOES
.Jullie hadden groot gelijk je vrij te vechten
AXEL
AGENDA
HEDEN
MORGEN
MAANDAG
Als voorloper tot de benoeming: van een gemeente-ontvanger, kwam in de
raad van Axel aan de orde het voorstel tot het combineren van deze functie
met die van administrateur van het gemeentelijk woningbedrijf.
Gezien het beperkte salaris tegen
over het omvangrijke en serieuze
werk, dat van de gemeente-ontvanger
wordt geëist aldus het prae-advies
van B W moest worden uitge
zien naar een oplossing om deze be
trekking zodanig aantrekkelijk te ma
ken, dat deze functie aanvaardbaar is
voor een goede vakkundige kracht te
gen een behoorlijke bezoldiging. De
aandacht is alzo bepaald op de ad
ministratie van het Gem. Woningbe
drijf, die als tijdelijke maatregel des
tijds bij de afd. Financiën is onder
gebracht. Wanneer u deze administra
tie kon worden overgebracht naar het
kantoor van de ontvanger, zou tevens
een definitieve oplossing in het ad
ministratieve verband van de gemeen
te tot standkomen. In dit verband
werd door de raad ook bezien de be
loning van administrateur van het
woningbedrijf. Z.h.s. werd bovenge
noemd voorstel door de raad aan
vaard.
EEN VACATURE
Vervolgens werd overgegaan tot be
noeming van een gemeente-ontvanger.
Zoals bekend, zal de huidige functio
naris de heer W. A. den Boggende, in
November de pensioengerechtigde
leeftijd bereiken. Voor deze vacante
functie hadden B. W. de navolgen
de aanbeveling samengesteld: W. L.
Hirdes, gemeente-ontvanger te Yer-
seke; D. A. Huntelaar, gemeente-ont
vanger te Kerkwerve.
Aangezien de heer C. van Bende-
gem en mevrouw Folkersma-Staal
wegens ziekte absent waren, werden
voor deze benoeming elf stemmen uit
gebracht. Alle elf stemmen waren
voor de heer W. L. Hirdes voornoemd,
weshalve met ingang van 1 December
1954 hij benoemd is tot gemeente-ont
vanger op een jaarwedde volgens pro
vinciale regeling en tevens met in
gang van dezelfde datum tot admini
strateur van het gemeentelijk woning
bedrijf op een vergoeding van ƒ2.50
per woning per jaar.
Het ontmoette bij de raad geen he
rwaar, met het oog op het vastgestel
de bedrag voor algemene onkosten
Te Goes wordt Zondag de dienst
waargenomen door dokter v.d. Werff,
te Middelburg en Vlissingen resp.
door de doktoren Frumeau en de
Greef en te Arendskerke, Heinkens-
zand en Wolphaartsdijk door dokter
Vos. Dokter Folmer te Driewegen
neemt waar voor dokter Luyckx, dok
ter Kiviet te Borssele voor dokter Gel
derblom en dokter Kole te Hoedekens-
kerke voor dokter de Boo.
Op Zuid Beveland West wordt Zon
dag de dienst waargenomen door de
heren Joh. Klaassen te Heinkenszand
en M. Gaakeer, Ovezande.
door het rijk vastgesteld, de beloning
van de bode van het woningbedrijf
op te trekken tot ƒ2.90 per woning,
zulks fnet ingang van 1 Januari 1955,
hetgeen een jaarbedrag betekent van
1400.70 of 26.94 voor een halve week
werk (25 uren).
Nu enige tijd geleden de haveloze
muziektent het bijltje er bij moest
neerleggen, was de raad het er vol
mondig over eens om over te gaan
tot aankoop van een moderne ver
plaatsbare tent. Van de centen, voor
dit doel op de begroting gebracht, zal
een passende niet te grote en niet te
kleine tent, worden aangeschaft. De
bouwcommissie, aangevuld met des
kundigen op dat terrein, zal hierover
nader vergaderen en beraden om een
zo deugdelijk mogelijke keuze te doen.
AANBIEDING BEGROTING
Staande de vergadering werd rap
port uitgebracht door de commissie
belast met het onderzoek van de ge
meente-rekening 1949 c.a. Naar aan
leiding hiervan werd overgegaan tot
voorlopige vaststelling van die reke
ning. De gewone dienst had een na
delig slot van ruim ƒ38.000 en de ka-
pitaaldienst een batig slot van ƒ320.
Tijdens deze vergadering werd ook
aan de raad de gemeentebegroting,
dienst 1955 met de begrotingen van de
verschillende takken van dienst aan
geboden. Conform het advies van B.
W. werd beschikt op de reclames
rioolrechten 1953, terwijl tenslotte nog
een woning onbewoonbaar werd ver
klaard.
Tijdens de rondvraag vroeg de heer
Pijpeling nog aandacht voor verbete
ring van de Graafjansdijk en het Spui-
paadje.
VOORSTEL W ERD
AANGENOMEN
Op de zolder van de openbare school
kwam de raad van Oostburg bijeen.
In zijn openingswoord ze de voorzit
ter. dat hij het onwaardig achtte met
de ambtsketen om deze vergadering
te leiden. Verder deelde hij mede dat
de eerste zitting van de arbitrage over
de woningen in de Prins Maurits-
straat heeft plaats gevonden maar een
tweede zitting is nodig gebleken, die
op 18 October zal plaats hebben.
Onder dankzegging voor de vele
diensten in en buiten de school bewe
zen, werd eervol ontslag verleend per
1 November aan de heer A. de Groote
als onderwijzer aan de openbare la
gere school. Aan de heer H. Vis werd
met ingang van 1 December eervol
ontslag verleend als leraar lichamelij
ke oefening aan de openbare Ulo en
aan dr A. v. Katwijk als leraar aan
de gemeentelijke Gymnasiale afdeling
van het Kon. Wilhelmina-Lyceum.
Aan de openbare Ulo werd een cre-
diet verleend voor vernieuwing van
leerboeken en invoeren van nieuwe
methoden. Ook het verzoek van de
Chr. Nat. schooi werd goedgekeurd.
Het besluit tot het vaststellen van een
regeling voor het in bruikleen geven
van boeken en/of leermiddelen aan
leerlingen uit Oostburg, die het ge
meentelijk gymnasium bezoeken, zal
ter kennis gebracht worden van de
omliggende gemeente-besturen, ter
overweging, hiertoe ook te besluiten.
VAKONDERWIJZER
AANGESTELD
Na enige discussie werd besloten
tot aanstelling van een vakonderwij
zer lichamelijke oefening aan de hoog
ste klassen van de openbare school.
Nadat het voorstel om de gemeen-
Over de woningbouw
In de Arnemuidse raad. die de ge
meentebegroting kreeg te behandelen,
is door de heer J. Allaart (P. v. d. A.)
ernstige critiek uitgeoefend op het be
leid van B. en W. wat de woningbouw
betreft en de uitvoering der raadsbe
sluitend, die daarop slaan.
Er worden volgens die spr. toezeg
gingen gedaan voor particuliere wo
ningbouw op grond, die door de raad
bestemd was voor woningwetbouw.
Particuliere woning mag, zei spr., niet
ten koste gaan van de woningwetbouw
en B. en W. hadden zich moeten hou
den aan de genomen besluiten.
De burgemeestr antwoordde, dat in
principe medewerking voor particu
liere woningbouw is toegezegd, maar
dat geen definitieve toezeggingen zijn
gedaan. Particuliere woningbouw moet
volgens spr. zoveel mogelijk worden
bevorderd. Hij ontkende, dat B. en W.
in dit opzicht op het verkeerde pad
xijn. Het belangrijkste is, zo zei hij,
dat de gemeente zo vlug mogelijk een
groot aantal nieuwe woningen krijgt.
NEDERLAAG VOOR B. EN W.
Bij de behandeling van een verzoek
van de plaatselijke bouwvereniging
om financiële medewerking voor de
bouw van 12 woningwetwoningen op
het terrein aan het Schuttershol merk
te de heer Allaart op, dat dit terrein
duurder is dan dat aan de Schoolstraat
wat reeds eerder door de raad voor
de bouw van deze woningen was be
stemd. Hij kon daarom zijn stem aan
dit voorstel niet geven gezien de hoge
kosten.
De burgemeester wees erop, dat bij
de bouw aan het Schuttershof het
nieuwe uitbreidingsplan wordt ontslo
ten en het oude gedeelte van de ge
meente wordt afgesloten. Hij betreur
de het, dat de heer Allaart het streven
van B. en W. in de voorziening van
woonruimte afwijst. De heer Allaart
ontkende dit ten stelligste. Er ontstond
een discussie tussen hem en de voor
zitter.
De laatste zei nog, dat wanneer aan
het Schuttershof niet wordt gebouwd
door de gemeente, er nooit woningen
op dat terrein zullen worden ge
bouwd. De heer Joosse achtte de visie
van de heer Allaart kortzichtig
steunde 't voorstel van B. en W. Par
ticuliere bouw is volgens spr. aan de
Schoolstr. wel mogelijk maar niet aan
het Schuttershof.
De heer C. v. Hemert drong aan op
snelle realisering van het plan. Hij
vroeg zich echter af waarom het eer
der genomen besluit tot bouw aan de
Schoolstraat terzijde moest worden ge
legd. De heer Allaart wenste tenslotte
stemming.
Een voorstel Allaart om te bouwen
aan de Schoolstraat werd aangeno
men met 4 tegen 2 stemmen (tegen de
A. v. O. te Goes had enige naam
gekregen als handige hulp in alle za
ken, ook in huishoudelijke. Zo kwam
hij in connectie met de dames P. voor
wie hij toen allerlei diensten ging ver
richten tot die van „meisje voor halve
dagen" toe. De bewondering der da
mes voor O. verminderde naarmate
zij meer uit hun keuken en kasten
misten. De politie kwam er bij en v.
O. bekende de diefstallen.
De Off. eiste tegen hem 8 maanden,
waarvan 4 voorwaardelijk.
heren de Ridder en Joosse). De burge
meester wees erop, dat door dit be
sluit de woningbouw ernstig zal wor
den gestagneerd en betreurde het ge
nomen besluit ten zeerste. De heer
Allaart wees er tenslotte op dat wan
neer er in de Schoolstraat was ge
bouwd de woningen bijna klaar waren
geweest.
tebegroting 1954 te wijzigen was goed
gekeurd, kwam het voorstel tot vast
stelling van een straatbelasting aan
de orde. dat slechts na hevige discus
sies onder de hamer uit kwam. De
voorzitter deelde mede, dat deze be
lasting in overweging is gegeven door
Geriep. Staten, waarvan de redelijk
heid niet is te ontkennen. Volgens de
heer Schippers zijn de mensen er van
overtuigd, dat deze belasting al is ver
disconteerd in de grond en vindt 't
dan ook een extra zware belasting;
hij wenst tegen te stemmen om het,
wanneer ze er toch niet onderuit kun
nen, door G. S. te laten opleggen.
De heer Leenhouts vindt 't onbil
lijk, dat er mensen aan betalen, die
in een modderpoel wonen, zoals b.v.
in de Violetstraat. Het voorstel werd
echter met 6 tegen 4 stemmen aan
genomen. De kolentoeslag voor de ou
den van dagen gedurende de maan
den Januari, Februari, Maart zal ƒ3.60
per week bedragen.
(Advertentie)
Een Geschenk voor de banden
Definitieve opheffing
De laatste tijd zijn er tegenstrij
dige berichten verschenen over het al
dan niet terugkeren van de R.K.
Schippersschool te Hansweert, die zo
men weet tijdelijk naar Sittard was
overgebracht. Van de moeder-overste
der Tilburgse congregatie, welke de
school en het internaat beheert ont
vingen wij in dit verband een ophel
derend schrijven.
De waarheid is, dat men alle ouders
van de kinderen, die momenteel nog
op het internaat verblijven, de bedroe
vende tijding heeft moeten sturen,
dat de zusters, gezien de financiële on
mogelijkheid het internaat weer op te
bouwen, op 31 Augustus 1955 de school
en dus ook het internaat opheffen.
De Bisschop van Breda zal geen au
diëntie verlenen op 10 October.
Twee maanden geleden miste dok
ter P. te Middelburg zijn auto. Later
bleek, dat die gestolen was door de
Zwitserse avonturier M., die er zo snel
mee was vandoor gegaan, dat hij
eer Brabant bereikt was, over de kop
sloeg en ternauwernood aan de dood
ontsnapte.
Gister stond M. terecht en bekende
alles. Gebrek aan geld had hem tot
zijn misstap gebracht, zei hij. Hij hoor
de 5 maanden tegen zich eisen.
(Advertentie)
De kortste en voordeligste opleiding:
(Bekende Schriftelijke Cursus).
LIET PAST, dunkt ons, geheel binnen, het kader van een zo bij uit
stek „mannelijke" onderneming als de Cokesfabriek, dat we daags
na het plaatsen van ons verslag over het feest „van het naoorlogse
herstel" een mannelijk gebaar stellen: door een onbegrijpelijke ver
gissing verwisselden we de Cokesfabriek met L'Azote Dit geschiedde
ondanks het feit, dat onze correspondent een volkomen correct ver
slag telefonisch doorgaf. Vandaar aan hem en aan de Cokesfabriek on
ze zeer welgemeende verontschuldiging.
Van deze gelegenheid maken we dan tevens gaarne gebruik om te
vermelden, dat tijdens de uitreiking van de hoge onderscheidingen
aan de president-commissaris en de directeur van. de Cokesfabriek de
harmonie „Sint Franciscus" uit Sluiskil vaardig en waardig medewer
king verleende.
Tijdens de lunch werd het woord gevoerd door vele sprekers: de
burgemeesters mr P.H.W.F. Teilegen en C.J. van Hootegem, pastoor
F.J.W. Schmeltzer, de heer C. Jansen van het Gewestelijk Arbeidsbu
reau te Terneuzen en de heer H. Colsen, oud-raadslid van Terneuzen.
Deze laatste drong er in een geestig speechje op aan, Sluiskil.... van
gas te voorzien.
4
i
4
i
f
4
i
t
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
■W w. w, w.
W m. w "w w
(Advertentie)
BURGEMEESTER OPENDE
INDUSTRIEEL BEDRIJF.
Bij de ingang van het Middelburgse
industrie-terrein wapperde gistermid
dag de driekleur op de grote automof-
fei-, spuit- en uitdeukinrichting van de
heer Waverijn, die eerst en op veel
bescheidener schaal zijn werkplaats op
de Molenberg had.
Het op een industrie-hal gelijkend
gebouw is verdeeld in een plaatwer
kerij, waarin ook het kantoor en ma
gazijnen en in de moffelinrichting,
waar 'n ingewikkelde machinerie is
aangebracht om de grote cabine naar
speciaal patent gebouwd en waarin de
auto's, na de bespuiting, dank zij de
hoge verhitting met een gasoven in 'n
luttel tijds ingedroogd en gediepglansd
zijn.
Het is de tweede moffelinrichting
vogens dit systeem in Nederland en
tevens een der modernste.
Burgemeester Bolkestein, vergezeld
van zijn wethouder, heeft de opening
verricht en zijn vreugde erover uitge
sproken dat dank zij de ondetnemings-
geest van de heer Waverijn, weer een
deel van het industrie-terrein bezet
was, wat van veel belang voor de ge
meente is. De heer Baarspul uitte zijn
beste wensen namens het Eti en wet
houder van 't Westeinde namens de
middenstand.
De heer Waverijn dankte de spre
kers en schetste de ontwikkeling van
zijn bedrijf, dat hij 4 jaar geleden be
gon.
INLICHTINGEN VERZOCHT
De Commissaris van Politie verzoekt
de wielrijder, die op Dinsdag 5 Octo
ber 1954 te omstreeks 13.30 uur over
het Molenwater reed, terwijl er in zijn
onmiddellijke nabijheid een aanrijding
plaats vond tussen een vuilnisauto en
een personenauto, zich ten spoedigste
te melden aan het Bureau van Politie
afdeling Verkeer, voor het verstrek
ken van inlichtingen.
ZEVENDE LUSTRUM VAN DE KAB
In een feestelijke bijeenkomst werd
gister in Schuttershof het zevende
lustrum der KAB gevierd. Voordat
„Klaveren Vijf" in verrassend tempo,
de zaai schateren liet, is er in het of
ficiële gedeelte menig ernstig woord
gesproken en werden er heel wat goe
de wensen geuit. Na een inleidend
woord van de voorzitter der plaatselij
ke afdeling, de heer B. de Rechter,
tot de stampvolle zaal, heeft onze De
ken de jubilerende vereniging en haar
bestuur hartelijk gefeliciteerd.
De deken typeerde de KAB als de
steunpilaar der kerk en prees haar als
stut van de katholieke HBS te Goes
in haar eerste moeilijke jaren. Vervol
gens hield de heer Weeber, secretaris
van de diocesane KAB, een pittige
propagandaspeech en tenslotte vertel
de de heer A. de Jonge, een der ze
ven nog in leven zijnde, eerste leden
der afdeling, episoden uit de begin
periode.
STATION WORDT VERBOUWD.
Binnenkort zal het station der ff.,,?,
net als'drt bij dat van Middelburg net
geval was, een zeer ingrijpende inter
ne verbouwing ondergaan.
O.K. KRIJGT BEROEPS
REGISSEUR.
„Onderling Kunstgenot", dat na het
heengaan van de heer Molhoek, zon
der vaste regisseur zat, heeft.de moei
lijkheid opgelost door een beroepsre
gisseur die verbonden is aan de To
neelschool te Amsterdam, te engage
ren.
Kapelle
VEEL ANIMO VOOR
AARDBEIENCURSUS
De animo voor de cursus in aard
beienteelt, welke in de komende win
ter gegeven zal worden door de Rijks-
tuinbouwvoorlichtingsdienst, de N.F.O.
en de veiling Kapelle, is zeer groot.
Er hebben zich thans al 80 deelnemers
voor deze cursus opgegeven. De be
doeling is in een tiental lessen de
fruitkwekers op de hoogte te brengen
met de aardbeienteelt. Ook zal de
frambozenteelt worden behandeld.
BEVOLKINGSONDERZOEK
OP TBC
Maandag a.s. gaat in Kapelle voor
de tweede keer het bevolkingsonder -
zoeek op tbc beginnen, Namens het
gemeentebestuur is tot alle gemeente
leden een dringende oproep gericht
om hieraan deel te nemen.
VEEL FABRIEKSAPPELEN
Nog nimmer is een zo grote aanvoer
van fabrieksfruit geweest als Vrijdag
op de veiling in Kapelle het geval was
Door de storm en de hagel bedroeg
alleen het kwantum Goudreinetten
voor de fabriek, dat werd aangevoerd,
Er werd vlot gekocht door de bin
nenlandse conservenfabrieken voor
prijzen van 10 - 15 cent per kg.
Sint Jansteen
UNIFORMEN EN LAARZEN VOOR
DE BRANDWEER
Ons brE#idweercorps werd weer voor
zien van nieuwe laarzen, terwijl een
aantal uitruk-uniformen in bestelling
is
UITBREIDING CONFISSERIE
„DE BIE"
De suikerwerkfabriek van de Con-
fisserie „De Bie" nadert haar voltooi
ing. Door deze uitbreiding is het fa
brieksgebouwencomplex eens zo groot
geworden. Een aanzienlijk aantal ar
beidskrachten zal hier nu weer tewerk
kunnen worden gesteld.
FABRIEK SCHOORSTEEN IN
AANBOUW
Aan de breigoederenfabriek van de
gebrs. Van Hove in de Oude Galgen
straat, waar momenteel meer dan 100
arbeidskrachten werkzaam zijn, is men
met de aanbouw begonnen van een 15
M. hoge fabrieksschoorsteen. Steeds
meer en meer geven deze schoorstenen
de aanwezigheid weer van verschillen
de takken van nijverheid in onze ge
meente.
Graauw
TRAP VAN EEN PAARD
De landbouwersknecht A.A. was bij
de smid om een paar paarden te laten
beslaan, toen één der dieren hem een
zodanige klap op het bovenbeen gaf,
dat hij naar huis moest werden gedra
gen. Bij behandeling door de wijkzus
ter bleek, dat er geen ernstige com
plicatie moest worden geconstateerd.
Koewacht
ONGELUKKIGE VAL
Toen onze dorpsgenoot Philemon de
Pau aan het appels plukken was, slip
te hij van de ladder en kwam zo on
gelukkig te vallen, dat hij zijn been
brak. Een lid van de plaatselijke EH-
BO-vereniging, die werd geroepen,
verleende eerste hulp, waarna hij per
ambulance naar het Ziekenhuis te
Sluiskil werd overgebracht.
V ogelwaarde
VERKEERSONGEVALLEN
In de afgelopen week deden zich op
de weg VogelfortGroenendijk twee
verkeersongevallen voor, die eikaars
spiegelbeeld konden genoemd worden.
In beide gevallen was een bus van de
Z.V.T.M, betrokken. Het eerste onge
val deed zich voor in de buurt van
Groenendijk toen een Z.V.T.M.-bus bij
het uitwijken voor een vrachtwagen in
de zachte berm van de weg geraakte
en omkantelde. Enkele dagen later
kwam ter hoogte van Vogelfort een
vrachtauto by het uitwijken voor een
Z.V.T.M-bus in dezelfde omstandig
heid te verkeren. De vrachtwagen, die
met buizen geladen was, kantelde
eveneens om. Persoonlijke ongelukken
deden zich wonder boven wonder in
ALENCIA: De son blaakt de smalle
Moorse straatjes rond de Miguelete, de
eeuwenoude campanile van de kathedraal.
Een zoel ivindje speelt door palmbomen,
die het standbeeld van de Cid, Spanjes na
tionale held, overschaduwen. De mensen
schuilen in hun huizen, tenvijl de bedelaars
in het park hun siësta''s doen in de schaduw
van een bank. Slechts een vaag geroeze
moes klinkt uit de Horchata-tentjes, waar
Buitenlandse toeristen en vacantiegangers, waaronder door regen
gekwelde Nederlanders, gingen in de warme sinaasappelstad de zuide
lijke zon opzoeken, Maar de Valencianen zelf, die het hele jaar van de
„koperen ploert" kunnen genieten en van de hitte 's nachts niet kunnen
slapen en over dag moeten kampen met een verlammende loomheid,
probeerden de Middellandse Zee te ontvluchten naar koelere oorden, zo
als die aan de Noordzeestranden. Ook Prfter Bertran S.J., litteratuur
leraar aan het Jezuïetencollege en tevens een der bekendste godsdien
stige dichters van Spanje, had besloten om tijdens de vacantie, die van
wege de hitte drie maanden moet duren, naar Nederland terug te
keren.
Spaans of Italiaans lijkt, zegt B, Ber
tran. Het klinkt ons bovendien zo
vertrouwd in de oren, omdat we in
Catalonië ook een plaats van die naam
bezitten. Het is een oud stadje, gele
gen aan de spoorlijn van de Franse
grens naar Barcelona. Naast het sta
tionnetje rijzen hoge cypressen op.
waarachter groene heuvels liggen met
wijngaarden beflankt. Er staat ook 'n
Middeleeuws kasteel.
Dan komt het, wat dat laatste be
treft, tenminste overeen met het Ne
derlandse Breda, dat zijn ontstaan te
danken heeft aan het slot, waar thans
de militaire academie in gevestigd is.
Een van zijn beroemdste burchtheren
was graaf Hendrik III van Nassau,
wiens tweede opvolger Willem van
Oranje zou worden. In zijn derde hu
welijk verbond de graaf zich in de
echt met de Spaanse Mencia de Men-
doza.
Terug, want twee jaar gelden leer
de hij ons land al kennen en bemin
nen. Onze grauwe wolkenluchten, de
schilderachtige schakeringen van het
landschap, de gezelligheid van de hui
zen en de gastvrijheid van hun bewo
ners, verheerlijkt door onze zeven-
tiende-eeuwse meesters, inspireerden
hem tot de mooiste gedichten van zijn
bundel „Tussen stilte en vlucht",
waaruit een vers over Vincent van
Gogh vertaald werd in het Juli-num-
mer 1953 van het tijdschrift Dietsche
Warande. Zelfs of beter juist de Ne
derlandse regen verrukte hem om zijn
zachte doordringende muziek en
wonderlijke lichtreflexen. We hadden
P. Bertran gewaarschuwd, dat Plu-
vius hier dit jaar rare kuren vertoon
de, maar het was voor hem slechts 'n
reden te meer om zich naar het neve
lige Noorden te spoeden, waar hij dit
keer ook Breda met een bezoek zou
vereren.
Het Spaanse Breda
Breda, dat woord is zo gemak
kelijk uit te spreken, dat het wel
Van Zenete voegt P. Bertran
er spontaan aan toe. Ik weet dat er
een edelvrouwe van die naam in het
Valenciaanse Dominikanerklooster be
graven ligt in eer kostbaar grafmo
nument, maar ik meende, dat zij ge
trouwd was met de vice-koning van
Valencia.
de Valencianen zich verkoelen aan hun
nationale drank. Straks in de lautve avond
zal het leven pas ontwaken. Boven de Jar-
dines del Real zal een groots vuurwerk ont
bloeien, dat de toeschouwers urenlang weet
te bloeien. En wanneer om middernacht de
feestenden huiswaarts keren, zullen uit
de steegjes de serenades klinken voor een
jarige Carmen of Dolores.
Dat klopt ook. want, toen haar
eerste echtgenoot Hendrik III over
leed, keerde zij naar Spanje terug om
te huwen met de onderkoning van uw
woonplaats.
Er woonden toen heel wat van
mijn landgenoten in de Lage Landen.
Ook Luis Vives, de grote vriend van
Erasmus. moet hier jarenlang ver
toefd hebben.
Met name in Breda, want hij
was twee jaar lang de leermeester
van Mencia de Mendoza, met wie hij
de klassieke schrijvers las. Dit onder
wijs inspireerde hem tot een beroemd
werk over de opvoeding van de chris
telijke vrouw Nog een ander opus
voltooide de grote Valenciaan in de
Baroniestad, nl. over de armenzorg,
waarmet hij zich actief hier bezig
hield.
Vives was een grote bewonde
raar van de Nederlanden, waarvan
hij de bewoners prees om hun ener
gie en gematigdheid. Mencia zal zich
hier wel thuis gevoeld hebben.
Ze was er algemeen bemind en
om het verblijf nog aangenamer te
maken, liet haar echtgenoot het slot
herbouwen in de Spaanse plateresco-
stijl. Terwijl hij als paladijn van Karei
V door Iberië zwierf, stuurde hij te
keningen van paleizen in Salamanca
en Alcala naar de Italiaanse bouw
heer van het kasteel. Zo verbreidde
de Spaanse architectuur zich vanuit
Breda over heel de Nederlanden.
Omgekeerd is er bij ons veel Ne
derlandse beeldhouwkunst bewaard
gebleven.
Hier werd juist veel van onze
sculptuur vernield door de Beelden
storm, het voorspel van de Tachtig
jarige oorlog. Tussen twee haakjes:
hoe'staan jullie daar eigenlijk tegen
over?
Geen blijvende wroki
Wij vinden, dat jullie voor
ouders flinke krijgslui geweest
moeten zijn, want ze hebben
ons overwonnen. Jullie hadden
groot gelijk ie vrij te vechten.
De personele Unie tussen beide
landen berustte eigenlijk meer
op de dynastieke politiek van de
Habsburgers dan op het belang
van het volk Maar het is jam
mer, dat er na de vrede van|
Munster niet de vrijheid kwam,
die onze gezanten tot het laat
ste toe voor hun geloofsgenoten
opeisten.
En onze soldaten zouden nooit zo
fagatiek gevochten hebben, als de
godsdienstige kwestie hen niet verbit
terd had. Overigens was het een on
handige zet van Philips II om een
onverdraagzaam krijgsman als Alva
naar deze gewesten te sturen. Hij
heeft er later spijt genoeg van gehad,
maar toen was het ai te laat. Toch was
de zoon van Karei V, toen nog geen
staatszorgen hem drukten, een opge
wekte Infante. Hij was een charman
te verschijning en hield van jacht en
spel.
Hij heeft in die tjjd ook Breda
bezocht. In 1549 was hij een week te
gast op- het kasteel bij de toen nog
katholiek,. Willem van Oranje, die, of
schoon pas 16 jaar oud, al Heer van
Breda was. Niemand kon toen ver
moeden dat de beide mannen, die de
twee grootste staatslieden van hun
eenw genoemd zijn, eens als onver
zoenlijke vjjanden tegenover elkaar
zouden staan. Toch hebben onze vol
keren tijdens de langdurige worstc -
ling eens als geljjkwaardigen naast
elkaar gestaan. Dat was bij de over
gave van Breda in 1625 op het moment
van de overreiking van de sleutels
der stad, dat Velasquez vereeuwigde
op zjjn beroemde schilderij, dat in de
volksmond De Lansen heet.
Las Lanzas
geen van beide gevallen voor. Deze
buitelingen bewijzen overigens wel,
dat de nieuw aangelegde weg Vogel
fortGroenendijk hoewel 'n prach
tige verbetering nog niet de breedte
heeft gekregen, die voor het verwer
ken van de huidige verkeersdrukte
wel wenselijk zou zijn.
Sas van Gent
We staan een ogenblik in de an
tieke koelte van de sobere raadshal
voor de copie van het beroemde werk
en lezen de text er onder van Calde-
róns comedia. Dan gaan we naar het
archief op het Stadserf om meer te
vernemen van het vermaarde beleg.
Pater Placides wijst ons op de Obsl-
dio Bredana van P. Bertran's orde
genoot Hermannus Hugo S.J., wiens
werk in de belangrijkste Europese ta
len werd overgezet. Tijdens de Spaan
se bezetting, die tot de herovering in
P. Bertran S. J.
„De sleutels van het hart"
1677 duurde, zo verklaart de in ge
schiedvorsing vergrijsde Capucijn, was
er in Breda zelfs een Jezuïetencollege.
De Sociëteit moest echter tegelijk met
de Spanjaarden de stad verlaten, op
welke uittocht de Calvinistische poëet
Revius een fel hekeldicht schreef in
het Spaans.
Spes patriae
Juist voor de godsdienstige geschie
denis van Breda interesseert P Ber
tran zich bijzonder Hij verneemt van
het Sacrament van Nieuwervaert, van
jaardjes ook geen Brave Hendrikken
zijn.
DE SLEUTELS VAN BREDA
Wannee rwe tenslotte, vermoeid van
de zwerftocht door historisch Breda,
onze dorstige kelen laven op een ter
rasje aan de markt, dan wordt de be
zieling over de Spanjaard weer vaar
dig cn terwijl we het schuimende
kersteunat laten fonkelen in de stralen
van een bij uitzondering schijnende
zon, zegt hij in de bloerijke stijl van
zijn klankrijke taal:
„Eens eeft Justinus van Nassau het
gezag over de stad overgegeven aan
een Spaans veldheer. Onze wereld
macht is echter vernietigd zoals de
uwe.
Het heeft geen zin het oude leed
weer te vernieuwen, maar als de vol
keren in de toekomst elkaar beter
gaan begrijpen, en zich bewust wor
den van hun gemeenschappelijk cul
tuur-bezit, dan zal eens Breda de
sleutels weer overreiken aan Spanje,
niet die van de stad, maar die van
het hart."
Drs. S. A. VOSTERS
GOUDEN BRUILOFTSFEEST
Ook deze week was er in onze ge
meente weer een gouden bruidspaar,
n.l. de heer en mevrouw C.A. Visser-
Boscher, die in de kring van familie
leden op feestelijke wijze het feit her
dachten, dat zij voor 50 jaar, n.l. op
6 October 1904 in Sas van Gent, het
huwelijksbootje bemanden om samen
daarmee de wereldzee te gaan beva
ren. Ruchtbaarheid was niet aan dit
jubileum gegeven, zodat velen van
dit heugelijke feit in het gezin van de
heer Visser onkundig waren. Doch de
genen, die er net op tijd achter waren
gekomen, d.w.z. -van de naaste buren
in de Stationsstraat, hadden er dan
toch nog zorg voor gedragen, dat de
nationale driekleur ter ere van het
gouden bruidspaar van de woningen
wapperde.
Onder degenen, die de heer en me
vrouw Visser persoonlijk kwamen fe
liciteren, bevond zich het voltallig col
lege van B. en W. met de gemeente
secretaris. Dit zal voor de feestelingen
zeer zeker een aardige verrassing bete
kend hebben.
AUTO VERBRAND
Toen de familie G.K. alhier des
nachts om 2 uur van de kermis te
Hulst per auto huiswaarts keerde, ge
raakte de wagen nabij Kijkuit zonder
benzine. Ondanks het nachtelijke uur
wist mij bij de 'aldaar wonende heer
Q. nog de onontbeerlijke brandstof te
verkrijgen. Tijdens het vullen even
wel geraakte de licht ontvlambare
vloeistof in brand met het gevolg dat
een oogwenk later de auto in lichter
laaie stond.
De inzittenden zijn er goed afgeko
men, maar de auto was weldra een
ontoonbaar vehikel.
BENOEMINGEN
De heer L. Hamelink, onderwijzer
aan de Chr. Nat. School „Nieuwstraat"
is benoemd tot leraar aan de Chr. UL
O school alhier.
De heer Houtekamer, wonende te
Krabbendijke is in zijn plaats benoemd
aan de school „Nieuwstraat".'"
ANTWERPEN Kon. Vlaamse Opera
8 uur: Kleermaker Wibbel. Museum
voor Schone Kunsten 10-17 uur: De
Madonna in de kunst.
AXEL. Het Centrum 8 uur: Quo Vadis.
DE KLINGE Kinema van Dijck 7.30
uur: Het mysterie van het leven.
GOES Grand: Roman Holiday. Schut
tershof: Feestavond K.A.B.
HULST Bioscoopgebouw 8 uur: Quo
V adis.
MIDDELBURG Electro: Shane.
Schouwburg: Prins Vaillant.
OOSTBURG Ledel theater 8 uur: Tar-
zan en de duivelin.
SAS VAN GENT Olympia theater
8 uur; Quo Vadis.
TERNEUZEN Luxor 8 uur: Terugtocht
der helden. Concertgebouw 8 uur: De
wraak van Tonino.
VLISSINGEN Luxor: Schatgravers van
Doodskopeiland. Alhambra: De mantel.
ANTWERPEN Museum voor Schone
Kunsten 10-17 uur: De Madonna in de
kunst. Kon. Vlaamse Opera 14.30 uur:
Prins Igor; 20 uur: De Vice-Admiraal.
GENT Kon. Ned. Schouwburg 15 en
19.30 uur: U spreekt met een moorde
naar.
STEKENE-HELLESTRAND Bal bij A.
van Daele om 4 uur.
SAS VAN GENT Olympia theater 4
en 8 uur: Quo Vadis.
GOES Grand: Roman Holiday.
MIDDELBURG Electro: Shane.
Schouwburg: Prins Vaillant.
VLISSINGEN Luxor: Schatgravers v.
doodskopeiland. Alhambra: De Mantel.
TERNEUZEN Luxor 4.30 en 8 uur:
Terutgocht der helden; 2 uur: Wraak
van Torriano. Concertgebouw 8 uur;
De wraak van Toriano.
HULST Bioscoopgebouw 2, 5 en 8.15
uur: Quo Vadis.
AXEL Het Centrum 4.15 en 8 uur:
Quo Vadis.
DE KLINGE Kinema van Dijck 3 uur
Speciale Jeugd vertoning De vliegende
tijger; 7.30 uur: Het mysterie van het
leven.
HULST Schieting bij Jos v. Hels-
land-d'Hooghe begin 3 uur.
KOEWACHT Schieting op staande wip
Kalkoenschieting bij p. v. Hove begin
3 uur; en bi] J. Aerens.
ST JANSTEEN Kermisschieting bij P.
Pluym, Heikant, begin 2 uur.
STEKENE-HELLESTRAND Concert
avond bij A. van Daele om 7 uur.
SAS VAN GENT Olympia theater 8
uur: Quo Vadis.
ANTWERPEN Museum voor Schone
Kunsten 10-17 uur: Dc Madonna in de
kunst.
GOES Grand: Roman Holiday.
MIDDELBURG Electro: Shane.
Schouwburg; Prins Vaillant.
VLISSINGEN Luxor: Schatgravers v.
doodskopeiland. Alhambra: De Mantel.
TERNEUZEN Luxor 8 uur: Terug
tocht der helden.
OOSTBURG Ledel 8 uur: Tarzan en
de duivelin.
HULST Bioscoopgebouw 8 uur: Quo
V-adis.
AXEL Het Centrum 8 uur: Quo Vadis
ST JANSTEEN Kermisschieting bij P.
Pluym, Heikant begin 2.30 uur.
DE KLINGE Kinema van Dijck 7.30
uur: De verleidster en Ik ben de vader.
