OOSTERHOUT VERREES indrukwekkend
KLEIN-SEMINARIE
F ons van Esbroek gaat „met pensioen'
Het ronde perkje
Wapenzwendelaars bedrijvig
in Zwitserland
Stijlvol, modern-sober gebouwen - complex
Het herbergt thans 172 studenten,
20 Paters-leraren en 13 lekebroeders
Pater mr Laetantius
tij
P.P Capucijnen „van Langeweg" iveer thuis
Bekend en gewaardeerd in het land van Hulst
Fen krant uit het raam: het signaal
Hier zwaait Broeder-kok de scepter
Je
i»
:h-
en
aan
aan
ma A
1350 -
edige
i en
n dit
713
t!
haar
jde
(a's
ie
zuiver
ik
•llen,
;e
kleed
REGEN-
:>f SPORT-
1NFECTIE
it blad.
VIERDE BLAD
VRIJDAG 1 OCTOBER 1954
tjes een kapelletje te brengen. Door
het wegschuiven van witte gordijnen,
kunnen de verpleegden van hun leger
stede af de H. Mis bijwonen. De zieke
seminaristen kunnen dat op hun beurt
in hun ziekenafdelingen. En de pa
ters zijn op die manier in de gelegen
heid dagelijks het H. Misoffer op te
dragen; immers met zoveel paters zijn
veel altaren noodzakelijk en overal
waar dit maar mogelijk is, werd daar
in voorzien.
De school vleugel
17IER EN VIJFTIG duizend kubieke meter
is de totale inhoud van het imposante
Klein-Seminarie der Paters Capucijnen te
Oosterhout, dat half September bevolkt
werd, inmiddels liet nieuwe studiejaar be
gon, doch pas in Januari-Februari wel ge
heel zal kunnen worden opgeleverd en
rondom dat tijdstip officieel, met grote
luister zal worden geopend. Verwacht
wordt, dat tegen Kerstmis alle ambachtslie
den, die nu nog met man en macht aan de
bouw der kapel en de afwerking der ver
schillende onderdelen doende zijn, het
grootse werk met een ongetwijfeld voldaan
Sinds de Capucijnen in Langeweg werden „weggebombardeerd" (tijdens de
jongste wereldoorlog) hebben zij zich tot op de dag dat zij hun intrek konden
nemen in 't gloednieuwe gebouw te Oosterhout, in velerlei opzicht moeten be
helpen en dikwijls met grote moeilijkheden - wat huisvesting betreft - te kam
pen gehad. Na 't gedwongen vertrek uit Langeweg, waar van 't klooster weinig
meer dan wat muren overbleven, hebben de Paters even onderdak genoten in
Terheijden. Vandaar verhuisden zij wederom tijdelijk naar Tilburg; een
oude fabriek plus een patronaat kon daar ter beschikking worden gesteld.
Welgemoed zijn al de daaraan vastzittende narigheden gedragen, totdat een
nieuw home: Vila Beresteyn te Voorschoten, beschikbaar kwam. Zeker, de be
huizing bleef ook daar tekortschietend, maar ondanks alles was de sfeer er
echt gezellig, vertelde ons pater Mr. Laetantius, van Scheveningen, directeur
der school. De t H.A. bos cn het daarin door de paters aangelegde openlucht
theater, waarin jaarlijks een zestal opvoeringen werden gegeven, toegankelijk
voor de bevolking, dat alles nullen we hier in Oosterhout voorlopig nog heel
erg missen."
voortgezette culturele werk: opvoe
ringen door de seminaristen voor de
kloostergemeenschap èn de bevolking,
zal dan kunnen worden voortgezet, nu
voor de inwoners van Oosterhout en
omgeving, waardoor inniger contact
met de bevolking mogelijk zal worden.
Indachtig het bekende devies: een
gezonde ziel in een gezond lichaam, is
aan de mogelijkheid tot sportbeoefe
ning een ruime plaats ingeruimd. Zo
komen er vier voetbalvelden, twee vol-
leybal-idem, een hockeyterrein en een
tenniscourt; daarnaast is er zoals reeds
gezegd, voor binnensport een fraaie
gymnastiekzaal.
Machtig complex
gevoel de rug toe zullen kunnen keren. En
mèt hun architect M. van Beek uit Eindho
ven, zomede de firma v. d. Velde uit dezelf
de stad, die als aannemer optrad. Wanneer
het gehele complex, tuinen en sportterrei
nen inbegrepen, zal zijn opgeleverd, is naar
schatting de kapitale som van circa twee
millioen gulden nodig geweest. Maar dan
staat er ook een seminarie voor honderden
jaren en is de opleiding tot priester hij de
Capucijnen daar in Oosterhout in stijlvolle,
sobere, maar practische omgeving, in alle
opzichten veilig gesteld.
Begin volgend jaar
officiële opening
Een mooie band hebben de Paters
daar in Voorschoten kunnen leggen
met de bevolking niet in de laatste
plaats door die opvr ^ringen als we en
kele jaren verder zijn, hopen we ook
hier een openluchttheater te bouwen.
Aan ruimte is geen gebrek, want we
hebben de beschikking over 12 H.A.
grond, waaraan overigens nog prac
tisch alles moet worden gedaan, wat
de aanleg betreft. Maar de plannen
zijn geheel gereed. Zij hebben vijf jaar
studie, bespreking, berekening en
overleg gevergd, maar de resultaten
zijn dan ook navenant: in alle opzich
ten schitterend."
Imposant
Men komt inderdaad tot deze over
tuiging, na een rondgang door het ge
bouwen-complex, zoals wij in gezel
schap van pater Mr. Laetantius een
dezer dagen mochten doen. De voorge
vel, waarvan wij onlangs reeds een
foto publiceerden, ligt op ongeveer 125
meter afstand verwijderd van de Wa
randelaan ver genoeg dus van het
buitenwereld-gedruis De aan te leg
gen toegangsweg die nog wordt be
straat, krijgt ter weerszijden een dub
bele rij eikebomen, waaronder, min of
meer verscholen, parkeergelegenheid
voor auto's, rijwielen etc. zal komen.
Staande voor de hoofdingang be
vindt zich ter rechterzijde het kloos
ter, aan de andere kant iet seminarie.
De middenvleugel is half door de
kloostergemeenschap ingenomen an
derdeels voor de seminaristen bestemd.
Met de bouw /an een aula en gymnas
tiekzaal, die gelijkvloers komen te lig
gen. en de kapel, die opgetrokken
wordt op gelijke hoogte met de op de
eerste verdieping zich bevindende za
len on vertrekken voor de religieuzen
en seminaristen: uitermate practisch
dus zal het complex volledig zijn.
Aan dezelfde kan worden voorts nog
twee bestrate koers aangelegd, tegen
de reeds gereed gekomen schoolvleu-
gel.
Het gehele schoolleven concentreert
zich zodoende rondom de kapel, die
tegen Kerstmis gereed zal komen,
maar pas na de vacantie in die perio
de in gebruik zal worden genomen.
Tot zolang wordt gebruik gemaakt
van een noodkapel, die in de enorme
kelder, en wel het gedeelte, dat later
voor fietsenbergplaats zal dienen, werd
mgericht ei, er keurig uitziet.
Ruimte te ovei
De bouw van het nieuwe seminarie
is vrij vlot verlopen. In Januari 1953
werd begonnen en het moet al heel
ongunstig gaan, wanneer niet met
Kerstmis alle ambachtslieden de deu
ren achter zich zullen kunnen sluiten.
Op het ogenblik herbergt het mach
tige complex 172 studenten, w.o. twee
Indonesiërs. De communiteit wordt ge
vormd door 20 Paters-leraren en 13 le
kebroeders (205 in totaal). De huis
vesting is overigens berekend op 220
studenten.
Pater-directeur zeide ons, dat er ge
gronde hoop bestaat op officiële er
kenning als gymnasium voor het
schooljaar 1954/55.
De leiding van het Seminarie wordt
gevormd door de reeds genoemde Pa
ter Mr. Laetantius van Scheveningen
(directeur der school); Pater Dr. Ca-
lasanctius van Gilze (onder-directeur),
Pater Eusebius van Amsterdam (Gar
diaan) en Pater Drs. Plechelmus (Vi-
carius).
Het seminarie te Oosterhout is ove
rigens het enige Klein-Seminarie der
Paters Capucijnen in Nederland. De
voortgezette studies (een Pater Capu-
cijn is pas afgestudeerd na 14 jaren!)
geschieden te Helmond (3 jaar filoso
fie), denhout (4 jaar theologie), ter
wijl allen ook het Noviciaat in Ensche
de doen, dit laatste volgt direct na
Oosterhout. Na 12 jaren wordt de Pa
ter Capucijn dan tot priester gewijd.
Tot besluit volgt nog 'n jaar theologie,
plus een jaar eloquentie.
Veel afgestudeerde Paters gaan naar
de Missie op Borneo en Sumatra, de
twee gebieden, waar de Capucijnen
missioneren.
Het inwendige
Slaan we tenslotte een blik op het
interieur. Gelijkvloers, terzijde van de
hoofdingang, waar in de muur ter lin
kerzijde een gedenksteen werd aange
bracht, herinnerend aan de geschie
denis van de communiteit en in scho
ne Latijnse zinnen het verblijf in Lan
geweg, Voorburg en nu in Ooster
hout werd gebeiteld, terzijde van de
hoofdingang dus: sober, maar impo
sant, bevinden zich de spreekkamers,
waaronder één van grote afmetingen.
Aansluitend daarachter staat de keu
ken: practisch, modern en opvallend
ruim en licht. Zij weed hier gebouwd
om via liften en luiken de eetzalen
der communiteit (op de eerste ver
dieping), der seminaristen (gelijk
vloers) en der bezoekers in de grote
spreekkamer snel en zonder veel om
haal te kunne bedienen.
Gelijkvloers middenbouw-parter-
re genoemd zijn óók de vertrekken
van de directeur en onder-directeur,
de econoom, de Gardiaan en de Vi-
carus. Bovendien treft men er de do
centenkamer aan.
Alle zalen en vertrekken zijn in hun
eenvoud niettemin zeer smaakvol en
volgens moderne begrippen ingericht
in heldere, lichte kleuren gehouden en
ruim. Een opvallend verschil met de
zalen en vertrekken, welke de kloos
tergemeenschap ter beschikking staat.
Bij het verlaten van de „schoolvleu-
gel" en het betreden van de „wonin
gen" der paters en lekebroeders, voelt
men meteen de frappante tegenstel
ling: grotere rust en contemplatiemo
gelijkheid.
40.000 banden
Geheel afgescheiden van de kloos
tergemeenschap, in de parterre-school-
vleugel, naar de straatzijde gericht,
Daar bevinden zich alle klaslokalen,
behalve de vak-lokalen, t.w. twee stu
diezalen, twee recreatiezalen (met ter
ras, via openslaande deuren, hetgeen
ook het geval is bij de ziekenafde
lingen).
Óp de eerste verdieping liggen de
twee grote slaapzalen met chambret-
tes (222 tezamen) voor de seminaris
ten. Daar zijn ook de vaklokalen, de
physicaklas, het projectie-lokaal, de
tekenklas met teken-atelier, de oplei
dingsklas. Het ziet er allemaal schit
terend uit en.naar de eisen des tijds.
Aan de andere kant van deze eerste
verdieping: de achterzijde van het
hoofdgebouw, hebben de paters-lera
ren hun zaal voor besprekingen etc.,
hun reci'eatie-zaal, hun bidkoor, zo
mede hun cellen. Ook de lekebroeders
zijn daar ondergebracht en ook zij
hebben hun recreatiezaal. De refter,
ruim, sober, maar stijlvol, ligt boven
de keuken, practischer en economi
scher kan het dus niet.
De leiding heeft waarachtig niet te
vergeefs vijf jaar gedokterd aan het
1 plan, dat nu vrijwel geheel werd uit
gevoerd en de bezoeker sterk onder
de indruk brengt. In de enorme kel
ders tenslotte is de centrale verwar
ming opgesteld, werkelijk formidabel
van afmetingen; er is een bakkerij
gepland, een wasserij voor de religieu
zen m bewaarplaatsen voor fruit.
En zo hebben de paters van Capu
cijnen, via Tilburg en Voorschoten
daar in Oosterhout dan weer Brabant-
i se grond onder de voeten gekregen.
Goed gefundeerde grond, waar zij hun
I leven en werken weer gaan voortzet-
ten, óók temidden van ons, want de
i Capucijn staat immers met zijn veel-
I zijdig apostolaatswerk midden in het
moderne leven! Mét al zijn eenvoud
i en oprechte hartelijkheid, welke zijn
stoer en ruig karakter kenmerken,
i Zoals in het klooster alles stoer en
I ruig is, en vanwaaruit hij telkens
weer terugkeert naar zijn priester-
werk onder de mensen, voor wie hij
I altijd opnieuw een hartelijk woord
j van troost en opbeuring weet te vin-
i den. Ook in het woonwagenkamp, óók
in de woonschuiten en verder overal
in de samenleving, waar de Capucijn
met zijn typische apostolaatswerk on
misbaar is geworden, zelfs in de straf
gevangenis, waar hij het licht van
Christus' Blijde Boodschap komt
brengen. Oók naar vreemde landen,
naar de Missiegebieden.
Paters Capucijnen van Oosterhout:
groeiende stad heeft u ongetwijfeld
reeds in haar midden opgenomen. Het
leggen en verstevigen van de gewens
te banden zal daarom niet moeilijk
zijn!
DIRECTEUR DER SCHOOL»
GEWICHTIGE OPGAVE!
Zaterdag Z October a.s. zal Fons van Esbroek uit Kloosterzande zijn werk
zaamheden als „bode voor kleine zaken" op Hulst staken, dit na ruim 36
jaar als zodanig te hebben gewerkt. Dit feit zou niet worden vermeld ware
het niet dat Fons al die jaren een geheel aparte en onmisbare schakel is
geweest in het dagelijks leven der bevolking van het land van Hulst ten be
hoeve waarvan hij duizenden en nogmaals duizenden boodschappen heeft ge
daan en waarbij niet het gewin doch de dienstbaarheid als eerste gebod gold.
Er is daar een bibliotheek, welke
thans uit nog wel 40.000 banden be
staat. Vroeger, te Langeweg, was ze
nog omvangrijker, doch het bombar
dement heeft veel boeken in vlam
men doen opgaan en niet alleen boe
ken, want zeer veel kostbaar onder-
wijs-materiaal op allerlei gebied is
toen verbranrEr bevinden zich in
diezelfde vleugel voorts nog een kleer
makerij, een ziekenafdeling voor de
religieuzen enz. Zeer ingenieus is on
getwijfeld de gedachte geweest van de
ontwerpers, om tussen de ziekenzaal-
MET PAARD EN KAR
Fons van Esbroek begon zijn loop
baan in 1918 met een vaste lijndienst
van Kloosterzande naar Hulst en hij
deed dat in het begin met paarden-
tractie; een oude huifkar en dito
paard, zo toog Fons elke dag opnieuw
naar Hulst, boodschappen medevoe
rend uit Kloosterzande. Groenendijk.
Walsoorden etc. bestemd voor ,,de
Stad" en evenzoveel boodschappen
bracht hij 's avonds in tegenoverge
stelde richting mede. Na enige jaren
verwisselde hij de kar voor een wa
gen en in 1926 ging Fons zijn bedrijf
geheel moderniseren en schafte een
vrachtauto aan want met zijn tijd
meegaan, dat deed hij. In 1939 kocht
Fons een fraaie bestelauto in de hoop
hier lange tijd mee te kunnen doen,
Er is héél wat nodig om dagelijks ruim tweehonderd magen te vullen.
Stevige, eenvoudige kost, vermeldt doorgaans het menu, en in de kloos
terkeuken wijdt men zich steeds met grote zorg aan die opdracht. De
voldane glimlach waarmee men Broeder-kok hier de laatste hand aan
het middagmaal ziet „roeren", spreekt voor het verkregen
product-van-de-dag.
Achter het hoofdgebouw komt de
'rtuin, waarvoor een oppervlak-
van circa 12 H.A. beschikbaar is.
'tot is in die tuin, welke nog moet
"i'den aangelegd, dat de Paters zich
foorstellen straks een openluchtthea
ter te doen verrijzen. Het in Voorscho
ten begonnen en met zoveel succes
„Nou hebben we, geloof ik, alles", zei ik het
lijstje naziende. „Neen, toch niet. Wat doen we
met het ronde perkje achter in het grasveld?"
„Begonia's", zei mijn vrouw.
„Geraniums", zei ik beslist.
„Die zijn zofel van kleur enneze rui
ken zo naar", vond zij, haar neusje optrekkend.
„Bovendien hebben we nog helemaal geen be
gonia's."
„We hebben er nergens plaats voor. We kunnen
ze toch niet zo maar ergens tussen poten?"
„Neen. Maar in dat ronde perkje?"
„Maar liefste, we kunnen toch geen begonia's
en geraniums door elkaar zetten?"
„Helemaal niet nodig. We zetten er enkel be
gonia's in."
Grappig uitdagend keek ze me aan. Vreemde
schepseltjes toch, die vrouwen.
„Jij ook met je malle geraniums", zei ze, als
of dat een argument was.
„We zouden er toch wat anders in kunnen plan
ten, reseda, bv.", zei ik.
„Enkel, omdat ik nou graag begonia's zou wil
len hebben," pruilde ze.
„Ik kan me echt niet begrijpen, waarom je me
altijd zodwars zit."
Dat ontkende ik ten stelligste.
„Ja, dat is wèl zo", hield ze vol. „Gisteren nog.
toen ik je vroeg tarbot te bestellen...."
„Nu ja, maar ik ben de enige niet. die het zegt
Tante Mina heeft het ook al opgemerkt...."
1 „Het verschil tussen heilbot en tarbot?"
„Och nee.Maar je geeft me ook nooit eens wat
toe. Dat heeft zelfs je moeder meer dan eens ge
zegd."
En op dat ogenblik het spreekwoord van
iemand op zijn staart trappen, kwam weer eens
uit belde mijh schoonmoeder aan.
„We waren juist bezig een lijstje van zaden sa.
men te stellen voor de tuin", zei ik meteen maar,
om haar op de hoogte te brengen. „Ik wou in dat
ronde perkje geraniums zetten, maar Mies ver
kiest begonia's."
„O ja?" vroeg schoonmama ietwat tergend.
„Neen, dat is helemaal zo zeker niet", beweer
de mijn vrouw. „Er komen geraniums in."
„Goeie genade, kunnen jullie als jonggetrouwde
lui elkaar nu niet eens wat toegeven?" vermaande
mijn schoonmoeder. Nou toen begon het lieve le
ven weer. We verzonden het lijstje, zonder tot 'n
besluit te zijn gekomen en lieten de zaak een week
rusten.
„Het wordt nu toch tijd, die geraniums te be
stellen", zei mijn vrouw.
„Ja, ik moest die begonia's nu maar bestellen",
meende ik.
Enkele ogenblikken laaide de ruzie weer op.
Eindelijk ging ik zitten en bestelde een pakje zaad
van een dubbeltje.
„Ik moet begonia's hebben", zei ik akelig toe
gevend.
„En ik heb besloten, geraniums te nemen", riep
Mies weerbarstig en ook zij bestelde een pakje zaad
van een dubbeltje.
We brachten ieder onze eigen briefkaart naai
de post. We waren vol sombere voorgevoelens en
in wanhoopstemming.
Twee dagen later bracht de post antwoord.
„Die stommeriken", viel ik uit. „Nu hebben ze
me toch geraniums gestuurd."
Mies onderzocht haar pakje. „Begonia's", kreun
de ze.
Gelijktijdig bekeken we de couverts. We had
den toch ieder het voor ons bestemde pakje ge
kregen.
„Hm.... nu ja.... feitelijk is het geen vergis
sing", zei Mies eindelijk glimlachend.
„Niet? Enfin, nu je toch geraniums hebt., het
is geen vergissing. Ik heb geraniums besteld. Ik
dacht zo, dat ik je toch maar je zm moest geven,
omdat je zo volhield en.
„En ik wilde jou juist je zin geven. En daarom
s begonia's, om je te tonen
„Jij hebt tegen mij gezegd, dat ik jou nooit iets
toegaf", zei ik opstuivend. „Nou sta ik erop je
toe te geven."
„Ik oök", verklaarde Mies.
„Toen jij begon met begonia's te willen hebben,
heb ik je.... Ja, Peters, wat is er?"
Onze oude tuinman was voor de openstaande
deuren verschenen.
„Ik hoop, dat u het me niet kwalijk zult ne
men, meneer en dat u niet zult zeggen, dat ik te
veel op mijn eigen houtje doe. maar dat ronde
perkje achter in het grasveld, ziet U
„Ja. wat is daarmee?"
„Och daar groeide toch nooit iets en het lag er
.o verlaten bij en toen heb ik het maar omgespit
en er graszaad in gestrooid, begrijpt u?"
maar het geluk was ditmaal tegen
hem. In hetzelfde jaar werd zijn wa-
'•en gevorderd door de gemobiliseerde
Nederl. legermacht. Fons zat niet bij
de pakken neer en zag kans een per
sonenauto te kopen, maar ook dat
bracht maar een korte vreugde want
in de inmiddels ontbrande oorlog met
de daaraan verbonden Duitse bezet
ting was er voor Fons geen benzine
en zo was hij genoodzaakt het op een
oude fiets te doen welke hij van „ba
gageruimte" had voorzien door aan
weerszijden een bak te bevestigen.
Door weer en wind toog Fons elke
dag opnieuw en op zijn vaste tijd naar
Hulst en was de bagage te groot dan.
nou ja, dan reed zijn schoonzuster
mee ais „voigwagen". Neen, zijn klan
ten in de steek laten dat kende Fons
niet, daar maakte hij een gewetens
zaak van. Na de bevrijding schafte hij
zich weer een wagen aan en tot op
heden rijdt Fons in z'n „rode driewie
ler". Met dit voertuig gaat hij Zater
dag zijn laatste rit volbrengen.
EENVOUD EN EERLIJKHEID
Fons van Esbroek heeft gedurende
36 jaar voor de mensen uit het land
van Hulst allerlei boodschappen ge
daan, men kan ze zo gek niet inden
ken. Of men medicijnen van de dok
ter nodig had, brood voor kat of hond,
potten en pannen, een zakdoek of een
hemd, of men belasting moest betalen
op het ontvangkantoor te Hulst, de
krant uit het raam (ook onze Stem)
en Fons begreep het. Immers die
krant betekende dat men een bood
schap voor hem had. De heer Van
Esbroek heeft mooie eigenschappen
zoals vriendelijkheid, eenvoud maar
bovenal eerlijkheid. Het vertrouwen
in deze eerlijke en dienstbare mens
is dan ook nimmer beschaamd. De
mensen komen er voor uit en zij me
nen wat zij zeggen: „Een bode als
Fons, zo braaf, zo goed en gewillig,
neen, die kunnen wij nimmer terug
krijgen". En werkelijk, de mensen in
het land van Hulst hebben veel spijt
dat deze eenvoudige mens wars
van egoisme zijn bodediensten gaat
beëindigen. Anderzijds gunt men de
73-jarige Fons van Esbroek de door
hem zo wel verdiende rust.
(Advertentie)
Koop gezondheid voor Uw
geld. Vraag dus uitdrukkelijk
FYFFES. Want dan alleen
neemt U het béste van het
beste mee naar huis... voed
zaam én~. verrukkelijk.
Neutraliteit mag niet in gevaar worden gebracht
Oude kanonnen via Zuid-Amerika naar Egypte
TN Zwitserland en ook daarbuiten doen geruchten de ronde ,dat
A het in Zwitserland wemelt van wapenzwendelaars en geheime
agenten die zonder scrupules met West en Oost handel drijven.
Zij allen worden door een openbare mening bewaakt, die de neu
traliteit van Zwitserland niet in gevaar wil zien gebracht worden.
Onlangs kwam een blad uit Luzern met onthullingen over Duitse
wapenhandelaars die in Luzern, Lugano en Zurich en vooral in de hoofd
plaats van Liechtenstein, Vaduz, hun bedrijf uitoefenden, die hun net
ten tot in Bonn en Madrid spinnen de naam Skorzenv tvordt daarbij
genoemd of die met ,,China-kenners" in Duitsland samenwerken aan
de oprichting van een as V.S.A.-Duitsiand-Rood en nationalistisch China!
Waar ligt Vudaz
Men moet natuurlijk oog hebben
voor de gevaren, maar men mag deze
niet overdrijven. Er worden Zwitsers
gevonden, die iedere wapenhandel
willen verbieden om de neutraliteit
integraal te behouden. Maar wie ac-
coord gaat met een gewapende neu
traliteit. moet ook de regering de mo
gelijkheid geven het Zwitsers leger te
bewapenen. Daartoe is er een eigen
staats- en private wapenindustrie van
node. Uit het buitenland moeten die
wapens, die Zwitserland zelf niet
voortbrengt, worden betrokken.
Opdat het buitenland deze leverin
gen zou doen, biedt de Zwitserse wa
penindustrie door haar vervaardigde
speciale wapens aan. Zo maakte de
fabriek Oerlikon (Buehrle) raketwa-
pons, die zij than ook in de VSA fa
briceert. De export maakt de serie-
fabricatie mogelijk, doet de prijs da
len. Niet alleen drie private firma's
in Zwitserland verkopen wapens en
munitie aan het buitenland. Ook het
leger zelf treedt als verkoper op. wan
neer de gelegenheid zich voordoet.
EEN VERVALST DOCUMENT
In laatste instantie beslist het mi
nisterie van Buitlandse Zaken te Bern
over de uitvoer van wapens. Men legt
de buitenlandse staat de verplichting
op de wapens niet verder uit te voe
ren Absolute zekerheid dat deze ver
plichtingen steeds worden nagekomen,
heeft men natuurlijk niet.
Tot hun pijnlijke verrassing stelden
de Zwitserse autoriteiten vast, dat, tij
dens de oorlog tussen Israël en zijn
Arabische buurstaten, Zwitserse ka
nonnen van een oud model in Egypte
opdoken. De kanonnen waren door
Bern aan een Zuidamerikaanse staat
verkocht. Het bleek weldra dat men
het departement in Bern een vervalst
document had voorgelegd.
Enige tijd geleden schreef de Zwit
serse pers, dat Buehrle een wapentuig
van de modernste constructie aan Rus
land had verkocht. De anders zo be
heerste man was woedend, omdat men
hem voor zo dom hield dat hij om
een gelegenheidszaakje zijn hele zaak
in gevaar zou brengen.
„VADUZ, ZWITSERLAND'
Een Zuidamerikaanse diplomaat
vroeg in Bern, waar de munitiefa
briek lag, waarvan op het briefhoofd
van een firma uit „Vaduz Zwitser
land" een foto stond. Dat Vaduz niet
in Zwitserland ligt, maar in Liechten
stein, wist de diplomaat niet.
Maar niet steeds heeft de Zwitser
se Bondspolitie het zo gemakkelijk om
zwendelaars op he'. spoor te komen.
Ondanks alle moeilijkheden, die de
Bondspolitie tegen komt, mag men
aannemen, dat zij meer weet dan men
over het algemeen aanneemt. Zij be
schikt toch over de ervaring van twee
wereldoorlogen, tijdens welke het neu
trale Zwitserland door geheime agen
ten en door zwendelaars werd over
spoeld.
