Houding van PAPOEA's pertinent
pro-Nederlands
;en
Kruiningen komt de ramp te boven
BRIEVEN
van
Nieuw Guinea, het omstreden gebied in de Pacific
Zijn Nederlandse kolonisaties
gedoemd tot mislukking?
Op zestig gezinnen na is de
bevolking intact
DE ALGEMENE
WERELDTENTOON
STELLING
Socialistische revolutie is meer clan
alleen geweld
NADELIG - ENGELS
SALDO IN E.B.U.
OSRAM lampen
KERMISMAAND
e*i 'iotS'dé ftiiySL
Het „Heilig Vuur"
van Reco
gne aan-
de weg
naai druk
aanvoer
Paal, zal
in orde
;eien wor-
begonnen
langs de
nde plaat-
enlijk aan
•den inge-
?n het ge-
tot 't ver-
ien dat de
„St. Ceci-
•en bezoek
kver. „Ex-
jelegenheid
van de di-
gezamen-
ken. Even-
Excelsior
egenbezoek
anfare „St.
e vorm.
>eldijk" is
het instu-
De Man id
van Hoof.
gloednieu-
begin No-
seizoen zal
dijk" weer
eelconcours,
ing Zeeland
Cultureel
vrachtwa-
amen in de
botsing. De
rd had ge-
:s uit op het
r passeerde.
>'s opliepen,
g gedekt.
;s - verbaal
IMA
NSTAND
lange avon-
sat, heeft de
r de R. K.
laar winter -
irin zijn een
t, ten einde
te bevorde-
ursus, waar-
'orden gege-
,er Bisschop-
tnge Boeren
•nde in staat
n inzicht te
eren en een
van veel be
lt de mecha-
indt. In deze
andeld wor-
hun bouw
onderdelen,
ttoren. Beide
enburg wor-
dsschop van
ntstaan door
ter J.B. van
van het R.K.
de Wispelae-
md doopceel
urenaar.
r Tan dit
ng geldbeurs
gebouwd, de
ntkwam niet
gen van de
igen moeten
meegemaakt
Leurenaars
de tijd van
i als Voss,
Beckhovens
en geestdrift
>t een homo-
•estelijke ge-
an het Leur
rer restant
et getreurd...
er weer net-
est: hij staat,
>ch volop in
en opge-
n een halve
g schijnen is
ver te twis-
van Bagdad.
Bever 20 uur.
Roman Holi-
zende Sterne.
City Lights.
ipia theater 8
•ouwen.
uur: Schieting
uurZonder
i: De gevan-
Luchtslag om
30 en 9 uur:
ler.
ran Dijck 7.30
en Twee ge-
van Bagdad.
van Bever
uur.
w 8 uur: De
lie.
Volleybalwed-
le (dames) en
•n). Bij A. v.
•misschieting.
Roman Holi-
tzende Sterne.
City Lights,
ipia theater 8
rouwen,
uur: Schieting
uur: Zonder
uur: Het le-
a: De gevan-
Luchtslag om
Contactavond
DAGBLAD DE STEM VAN VRIJDAG 17 SEPTEMBER 1954
TTET grote eiland Nieuw Guinea, met een to-
-tT- tale oppervlakte van 25 maal Nederland,
deels Australisch gebied en deels onder Neder
lands bestuur, is wat het Nederlandse gedeelte
betreft, nog steeds omstreden gebied. Het einde
van het geschil is nog niet in zicht en het laat
zich aanzien, dat deze kwestie een der hoofd
schotels zal vormen op de Vergadering van de
Indonesië blijft in deze kwestie agitatie voeren en hierbij bewan
delt het de meest gedurfde wegen. Zijn argumenten in het memorandum
aan de secretaris-generaal der V.N. Hammarskjold, geven daar een spre
kend voorbeeld van. De Nederlandse reactie was concreet en niet mals.
Doch we betwijfelen het, of Indonesië zich daardoor zal laten afschrik
ken. Het is nu eenmaal de mening van Soekarno dat hij de erfgenaam
is van de laatste gouverneur-generaal van Nederlands-Indië en onder,
dezen ressorteerde ook het huidige West-Nieuw-Guinea.
(Van een speciale medewerker)
Ver. Naties te New-York. Zou '11 grootscheepse
emigratie van Nederlanders naar dit gebied n
oplossing geven? Die vraag is gesteld. Doch
voorop ga de vraag, of 'n massale emigratie van
Nederlanders naar dat niet overal even gemak
kelijk te ontginnen gebied te concretiseren
valt
AGITATIE
Een punt van overweging is ook. dat
Nieuw Guinea tienduizenden Indone
sische staatsburgers onder zijn ingeze
tenen telt, een der redenen dat Indo
nesië in zijn eis blijft volharden. We
menen echter dat de politiek van toe
geven en steeds weer toegeven geen
verandering brengt in de eeuwige het
ze van de kant der Indonesische ex
treem nationalisten. In het Oosten
wordt toegeven aangemerkt als een
vertolking van zwakte
En waar nu ook vast staat dat Aus
tralië zich pertinent tegen overdracht
van West-Nieuw-Guinea aan de Repu
bliek zal blijven kanten, terwijl boven
dien de Papoea, de autochthoon, zich
voor het overgrote deel verklaard
heeft vóór handhaving van het Neder
landse bestuur, zo mogen wij aanne
men dat het behoud van de Neder
landse souvereiniteit (nog afgezien
van de vele andere gegronde redenen
daartoe) meer dan gerechtvaardigd is.
Uit een recente brief van een Indo
nesische vriend uit Soerabaja maken
we op dat het geval Nieuw Guinea
aan de belangstelling van de doorsnee
Indonesiërs absoluut voorbij gaat, de
beweringen van dr. Soedjarwo, voor
zitter der Indonesische delegatie bij de
V.N., ten spijt. En het mag zo zijn dat
de Oosterling zeer vatbaar is voor de
magogische redevoeringen, de binnen
landse moeilijkheden waaronder het
volk nu gebukt gaat werken ontnuch
terend, zeker wat de dubieuze Irian-
kwestie betreft.
IS EEN NEDERLANDSE
VOLKSPLANTING MOGELIJK?
Het bewaren van de souvereiniteit
over Nieuw Guinea is echter niet on
ze enige taak, of liever: daar hebben
wij onze taak nog niet mee voltooid.
Het land moet ontgonnen worden, de
bevolking beschaving bijgebracht, ter
wijl een ander punt van overweging
ook de emigratie van Nederlanders
uit het overbevolkte moederland
vormt.
Aan het lijvig verslag van de Par
lementaire Missie ontlenen we enkele
gegevens, waaruit gebleken is, dat de
Papoea bijzonder gesteld is op emigra
tie van Nederlandse boeren, want als
er één factor is, welke Nieuw Guinea
doet ressorteren onder de „achterlijke
gebieden", dan is dat zeker het ontbre
ken van landbouw en ooftteelt, van
agrarische „selfsupporting".
Wie A zegt moet ook B zeggen. De
handhaving van de Nederlandse sou
vereiniteit eist ook een volledige af
werking van een „pian van welvaart
en cultivering." Een der wegen hier
toe is de versterking van het Neder
landse element dit wordt o.a. ook
door Australië als zijn mening te ken
nen gegeven
Er is over de kwestie „Nederlandse
kolonisatie in Nieuw-Guinea" nogal
het een en ander te doen geweest. Het
waren hoofdzakelijk in Indië geboren
(z.g. Indische) Nederlanders, die reeds
sinds het jaar 1926 gepoogd hadden
gangbare kolonisaties in Nieuw-Guinea
te stichten. Na de Pacific-oorlog ver
trokken er enkele duizenden op de
bonnefooi uit Indonesië. Men is de
mening toegedaan, dat die kolonisaties
op mislukkingen zijn uitgelopen. En
de heer P. de Kadt, lid der Tweede
Kamer, uitte zich in het Parool wel
zeer pertinent daarover uit, in die zin
dat hij een Indisch-Nederlandse volks
planting naar het „onherbergzame
Nieuw Guinea als een utopie zal blij
ven beschouwen." Velen maken tevens
een vergelijking met de Amerikaanse
kolonisaties van ruim 350 jaar terug,
uit welke vergelijking zou blijken dat
i= Nederlander ongeschikt
J kolonisatie en hij een verdere
Fa te?' nS maar achterwege moet
laten. Ook voor Nederlandse boeren
Hr onbegonnen werk zijn.
We achten deze conclusies op z'n
minst gezegd voorbarig. En een ver
gelijking met de Amerikaanse volks
plantingen is geen maatstaf tot beoor
deling van de Indisch-Nederlandse ko
lonist. Een diepere studie in deze aan
gelegenheid heeft ons tot verrassende
ontdekkingen doen leiden.
AMERIKA 350 JAAR GELEDEN
Aan de gedenkschriften van John
Smith, stichter van de kolonie Virgi
nia, ontlenen wij: Zodra de Ame
rikaanse kust in zicht kwam, slaakten
de reizigers (emigranten) een zucht
van verlichting. Op 12 mijl van de
kust had de lucht de zoete geur van
een bloeiende bongerd. Het eerste wat
de kolonisten van het nieuwe land za
gen waren de dichte oerwouden. De
ze vormden met hun overvloed en ver
scheidenheid een ware schatkamer en
een onuitputtelijke voorraadschuur
van brandstof en timmerhout, boven
dien leverde het bos loog en verfstof
fen. Nimmer tevoren hebben hemel en
aarde er in zo grote harmonie» naar
gestreefd de mens een woning te
scheppen. Het inheemse voedsel was
al even aanlokkelijk als het klimaat.
De zee leverde grote hoeveelheden
oesters, krabben, kreeften en kabel
jauw en de bossen wemelden van vet
te, ongelooflijk-zware kalkoenen,
kwartels, eekhoorns, fazanten, elanden
en ganzen. De reëen waren er zo tal
rijk dat het vlees de mensen begon
tegen te staan. Vruchten, noten en bes
sen vond men er in overvloed en het
duurde niet lang of men kwam tot de
ontdekking dat voedzame gewassen
als erwten, bonen, mais en pompoe
nen gemakkelijk verbouwd kunnen
worden, als ook tarwe en rogge...."
Aldus John Smith.
Genoeg. Het Amerikaanse land was
dus rijk gezegend. Daarbij kwam nog
dat de kolonisten nimmer „op de bon
nefooi" gingen. Meer dan negentig
procent hunner werd door machtige
concerns uitgestuurd als contract-ar
beider, en instellingen als de Virginia
Company en Massasuchetts Bay ga
randeerden hen voor de tijd van zeven
jaar zekerheid van bestaan. Ze moes
ten er voor werken, begrijpelijk, maar
er was werk en je moest wel een aarts
luiaard zijn of een onverbeterlijke
drinker om in die tijd van honger om
te komen. Ziekten als malaria en
zwartwaterkoorts waren er zo goed als
onbekend, terwijl het juist is te me
nen dat de Indianen de kolonisten on
gemotiveerd aanvielen. Dat geschiedde
pas later en wel tijdens de „trek naar
het wilde Westen", doch toen hadden
de kolonisten zich reeds dusdanig „ge
setteld" dat er van een redelijke ko
lonie van Westerlingen kon worden
gesproken....
DE INDISCH-NEDERLANDSE
KOLONISATIES
Voor de Papoea's, de oorspronke
lijke bewoners van Nieuw - Guinea
zal uitwerking van een ..Plan van
welvaart en cultiveringeen ware
zegen zijn.
maat. Wie in het bezit is van een ge
weer, kan de dis verrijken met het al
leszins eetbare kroonduivenvlees, ter
wijl ook zwijnen goed onder schot te
nemen zijn. Noemen we dan nog de
onuitputtelijke mineralen en we mo
gen de emigratie van Nederlanders,
mits juist en niet te zuinig aangepakt,
niet al te pessimistisch tegemoet zien....
PROEFKOLONISATIE
Want het mag niet vergeten worden:
de Indische Nederlanders hebben er
zich een bestaan geschapen, zij het
dan een sober. Ze zijn niet ten onder
gegaan. Zaak is dat het Nederlandse
volk in zijn geheel meer interesse voor
de kwestie Nieuw-Guinea opbrengt.
Omstandigheden hebben de huidige
kolonisaties zeker niet tot stimulerend
voorbeeld gemaakt, dezelfde naoorlog
se omstandigheden bewegen zelfs de
regering ertoe om het bezit der kolo
nisten voor 60 te ontwaarden, dit
ter voorkoming van inflatie. We ne
men aan dat een andere maatregel niet
mogelijk was, doch het was niet be
vorderlijk voor de groei der koloni-
satiebedrijven, die het immers juist
van het eigen kapitaal moesten heb
ben. Voegen we hier nog aan toe het
residentiebesluit, volgens welke een
kolonist een stuk grond mag bebou
wen en benutten totdathet be
stuur het nodig mocht achten het stuk
grond voor rijksdoeleinden te annexe
ren, waarbij de kolonist verplicht
wordt om op staande voet er van af
stand te doen dan is de conclusie, als
zou de Indische Nederlander onge
schikt zijn voor de kolonisatie, zeker
niet af te leiden uit zijn pogingen in
Nieuw Guinea. Men heeft het hem
daar wel heel erg moeilijk gemaakt!
Het rijk geve hem een nieuwe kans,
zonder geldsaneringen, zonder energie-
slopende residentsbesluiten, en mèt
regeringssubsidie.
Want wij herhalen: wie a zegt, moet
ook b zeggen. De souvereiniteit over
Nieuw Guinea blijft bij Nederland.
Laat ons een stap verder gaan en al
thans een poging wagen, of een expe
riment, om Nederlanders op Nieuw
Guinea te doen koloniseren, gerugge-
steund door een geïnteresseerd thuis
front in het Europese Moederland. Een
welgeoutilleerde proefkolonisatie dus.
Het is echter nog in staat grootse
daden te verrichten
IEDERE MORGEN bijna houdt de burgemeester van Kruiningen,
de heer A. Schipper, spreekuur, een uur dat meestal uit meer
dan zestig minuten bestaat. De vestibulebank is regelmatig te
klein voor de vele ingezetenen, die over alles en nog wat belet
aanvragen bij het hoofd der gemeente.
i Advertentie)
Van half April tot half October 1958
zal te Brussel de algemene wereldten
toonstelling worden gehouden. Het zal
de grootste wereldtentoonstelling zyn,
die tot nu toe werd gehouden. Er zijn
uitnodigingen gericht tot de 56 landen,
waarmee België diplomatieke betrek
kingen onderhoudt.
Het terrein van de wereldtentoon
stelling omvat, behalve de vlakte van
de Heysel, met de reeds bestaande ge
bouwen, ook het bospark, het publie
ke park van Laeken en het domein van
de Belvedère.
Uitgaande van ervaringen houdt
men rekening met een totaal bezoek
van 25 millioen. Men verwacht een
gemiddeld bezoek van 125.000 perso
nen per dag.
De wereldtentoonstelling wil de
men3 wakker schudden, ongeacht zijn
nationaliteit, geloof of ras, gezien de
steeds meer dringende menselijke no
den. De snelle technische vooruitgang
brengt de gehele wereld onvermijde
lijk naar haar vereniging. Het is nu
reeds nodig, om alle vraagstukken van
uit een wereldoogpunt te beschouwen.
Het is onder dit teken der toekomst
dat de wereldtentoonstelling zich aan
kondigt.
Schetsten wij boven de Amerikaanse
trek naar de Nieuwe Wereld, hier
volgt een exposé van de omstandighe
den waarin de Indisch-Nederlandse ko
lonisten tijdens hun exodus naar
Nieuw Guinea verkeerden en thans
nog verkeren. Uit diverse publicaties
over Nieuw Guinea weten wij dat de
Nieuw Guineaanse regenoerwouden
als „mensvijandig" kunnen worden ge
kwalificeerd. De afschrikwekkende
stortregens kunnen wekenlang aan
houden en je reinste bandjirs veroor
zaken. Regent het niet, dan blijft het
brakwater staan als massale broed
plaats van zwartwaterkoortskiemen en
malarialarven. Het openkappen van
het terrein met bijl en kapmes duurt
dagen, aangezien het oerwoud bezaaid
is met het z.g. „kajoe besi", ijzerhout,
waarvan de boomstronken niet dan
slechts met dynamiet te splijten zijn.
Na een week zal men bemerken dat
de opengekapte wegen weer zijn over
woekerd met onkruid, want er bestaan
in Nieuw Guinea klimplanten, die 12
centimeter per etmaal groeien. Het
gedierte is schaars en schuw en zon
der een goed jachtgeweer moeilijk te
schieten. Rijst is haast niet te verbou
wen, zonder eerst maatregelen te tref
fen tegen de ontwikkeling van mala-
riakiemen. De strijd tegen het onkruid
is indien gevoerd met primitieve
middelen een haast niet te overwin
nen euvel.
MODERNE GEREEDSCHAPPEN
GEVEN KANS OP SUCCES
U ziet het: Amerika en Nieuw Gui
nea verschillen nog al wat. En we
kunnen gerust aannemen dat de Ame
rikaanse pionieu van 3 1/2 eeuw te
rug zouden hebben gefaald, indien ze
waren aangespoeld op het Nieuw-
Guineaanse strand.
Daar komt nog bij dat de Indische
Nederlanders op eigen risico naar
Nieuw Guinea vertrokken. Van onder
steuning door concerns of door een
sympathiserend bestuur was geen spra
ke. Ware dit wel het geval, zij zouden
de beschikking hebben gehad over
moderne ontbossings-, landbouw- en
jachtgereedschappen: tien tegen één
dat ze dan wél zouden zijn geslaagd,
althans beter dan thans het geval is.
Overigens brieven uit Nieuw Gui
nea ontkennen ten stelligste dat ge
heel Nieuw Guinea „mensvijandig" is.
Grote delen zijn uitermate vruchtbaar,
de bergplateau's bieden Europese emi
granten een permanent voorjaarskli-
VICE-PRESIDENT VAN ROOD-CHINA:
BOURGEOISIE KAN
MEE W ERKEN
VICE-PRESIDENT Lioe Sjao Tsji van
communistisch China heeft gezegd
dat de socialistische revolutie in Chi
na niet kon worden verwezenlijkt door
het omver werpen van het kapitalis
tische stelsel, doch dat zij, stap voor
stap, door verwerkelijking van socialis
tische doeleinden, werkelijkheid moest
worden. „De socialistische staatsecono
mie is reeds de beheersende kracht in
het Chinese economische leven, waarin
het kapitalisme niet meer de toon aan
geeft", verklaarde hij.
Volgens Lioe is China, na de stich
ting van de volksrepubliek, nu vijf
jaar geleden, „niet langer een kolonie
of vazalstaat, beheerst door het bui
tenlandse imperialisme, doch een on
afhankelijke staat, die thans een grote
mogendheid is." „China is nu tezamen
met de Sowjet-Unie en de volksdemo
cratieën, een bolwerk geworden bij de
verdediging van de wereldvrede."
Hij zei verder dat leden der bour-
geosie, die bereid waren mee te wer
ken aan het socialistische hervormings
werk. „passend werk" zouden krijgen
en dat zij niet van hun politieke rech
ten zouden worden beroofd.
Blijkens gepubliceerde cijfers was
Engeland in de Europese Betalings-
Unie (E.B.U.) in Augustus het land
met het grootste nadelige saldo, na
melijk 23,3 millioen dollar. West-
Duitsland behield zijn leidende positie
met het grootste voordelige saldo over
Augustus van 45.2 millioen dollar. Het
werd gevolgd door Zwitserland. Ne
derland had een totaal saldo van
316.2 millioen dollar (nad. 3 millioen).
NORMAAL AANZIEN
F) it verschijnsel is wel een typerend
overblijfsel van de ramp,die vorig
jaar de bloeiende dubbelgemeente
trof. Het is ook bijna het laatste ver
schijnsel, want Kruiningen is zo goed
als zijn onheil te boven en komt fris
ser en mooier uit de Februari-chaos te
voorschijn.
Men loopt in Kruiningen niet meer
in de gaten van uitgespoelde straten;
men struikelt er niet meer over ber
gen bouwmaterialen; men stuit niet
meer op legioenen vreemde werk
krachten en men glijdt er ook niet
meer uit over de blubber. welke de
zee en de grondtransport achter
lieten.
Kruiningen heeft zijn normaal aan
zien weer herkregen. Toen wij over
het Marktplein naar het gemeente
huis liepen, zagen we zelfs hoe twee
mannen, naast een kermiswagen, oe-
zig waren een circus op te zetten, dat
die avond het 6tond op een bord
gekalkt met drie dames en even
veel heren twaalf nummers te zien
zou geven voor de civiele prijs van
vijftig cent.
Burgemeester Schipper, die alleen
heel wat meer nummers per dag weg
geeft, vertelde ons, dat het herstel
van de honderden zwaar- en licht-
beschadigde huizen in zijn gemeente
zijn beslag heeft gekregen. Op zestig
nog geëvacueerde gezinnen na, is de
dorpsgemeenschap weer intact. Nog
vóór de winter hoopt men haar zo
goed aLs helemaal weer te herstellen,
want de veertig in aanbouw zijnde
huizen, in de z.g. Armenboomgaard,
komen over twee maanden gereed en
worden voornamelijk toegekend aan
de nu nog van huis en haard verdre
venen. Er zijn bovendien 35 huizen in
aanbouw bij Hansweert en zeven in
de omgeving der Zweedse woningen.
Worden die afgeleverd, dan is er
aan de woningnood nog geen eind ge
komen, want in Kruiningen zelf zijn er
og vele gedwongen samenwoningen,
de wachtlijst der jongelieden die trou
wen willen, groeit bij d>e dag en de
opkomende industrie wordt ook al
belemmerd door gebrek aan huizen
voor nieuw personeel.
Het herstel is mede zo snel verlo
pen door de soepel toegepaste schade
regelingen; ook in de herbouw van
de elf verwoeste boerderijen begin te
kening te komen.
Buitengewoon goed te spreken is
men ie Kruiningen over de wijze,
waarop Landbouw herstel de zaak aan
gepakt heeft. Het grootst* deel van
de Kruiningerpolder ligt weer be
drijfsklaar en de millioenen M3 zand
•die afgegraven moesten worden, lig
gen tegen de dijkflanken, in de kre
ken of werden ondergespit. Alleen
de percelen waar de bouwvoor van
afspoelde zijn er slecht aan toe.
D ur ge meeste r Schipper vertelde dat
er nog heel wat op stapel staat,
wat de bouwplannen aangaat. Met de
nieuwe landbouwhuishoudschool van
de Z.L.M. is reeds een aanvang ge
maakt. In portefeuille zit nog het
plan voor een nieuw* kleuterschool.
Lang zal dat er niet meer in blijven,
want het Zweedse Jeugd Rode Kruis
zon<j er een belangrijke gift voor.
Ook is eerstdaags de bouw te ver
wachten van een Groene Kruisge-
bouw, waarvoor Zwitserland gelden
gaf. Men zou al begonnen zijn indien
bij de onlangs te Utrecht gehouden
aanbesteding niet zulke hoge inschrij
vingen uit de bus waren gekomen.
Het dorpshuis is het andere grote
object waar men naar streeft. Ottawa
gaf daar al f 45.000 voor. maar men
hoopt nog op een extra-bijdrage uit
het Rampenfonds, omdat uitvoering
van dit object twee ton vraagt.
Als persoonlijk initiatief valt te
loven wat de firma Meyer onder
neemt. Bij het spoorwegemplacement
laat die n.l. een groot koelhuis annex
aardappel bewaarplaats bouwen, dat
een model-inrichting zal worden.
'n Tweede particulier initiatief,
maar dan op kerkelijk terrein, wil de
gereformeerde gemeente ondernemen,
door de bouw van een nieuwe kerk
tussen de Elenbaasstraat en de Armen
boomgaard.
Voorts moet er nog iets gebeuren
aari schoolbouw in Oostdijk waar het
onderwijs thans zo goed en kwaad als
•het gaat bedreven wordt in een nood
gebouw, dat men cadeau kreeg. Aleer
men hier spijkers met koppen kan
slaan, zal men moeten wachten op het
bezoek van ministers Cals. Dit zou
reeds begin September hebben plaats
gehad, maar is toen plotseling afge
zead
DE SCHEEPSWERF
Gaarne hadden zowel de burgemees_
ter als wij zelf 'het onderhoud nog
wat gerekt, maar regelmatig kondig
den zich nieuwe bezoekers aan om te
proberen hun problemen en verlan
gens een gunstig oor te doen vinden
bij burgemeester Schipper, die sinds
een half jaar het zwaar beproefde
Kruiningen als een goede schipper,
door de branding helpt komen..
(Advertentie)
Beter-lichl voor huishouding
en industrie
Een lichtzijde, speciaal voor Hans-
weert is, dat de werf Zeeland
na veel gesukkel, thans onder be
proefde leiding van een bekende
Terneuzense firma er boven op komt
en meer tobt met het aantrekken van
vakbekwaam personeel dan met
nieuwe orders.
Minder mooi is weer dat d* katho
lieke schipperschool zeer waarschijn
lijk niet meer terugkomt en in Lim
burg blijft. Gelukkig zal „Maria-oord"
zijn poorten tegen Januari a.s. weer
openen voor de bejaarden en zijn er
plannen tot verdere uitbouw van dit
katholieke rusthuis.
Als laatste nieuws vertelde de bur
gemeester ons nog, dat de eerste Am
bones* gezinnen de twee verlaten
werkkampen zijn komen bevolken; m
totaal zullen er veertig gezinnen in
ondergebracht worden.
Waterschapsbenoeming
Bij Koninklijk Besluit zijn met in
gang van 22 September 1954 benoemd
in de provincie Zeeland tot dijkgraaf
van het waterschap Oud- en Nieuw-
Noord - Beveland de heer M. W. van
Arentshals te Kats (gemeente Kort-
gene) en tot gezworene van het wa
terschap Oud- en Nieuw - Noord - Be
veland, de heer G.M.F. Bom te Wisse-
kerke.
Oost-Rozebeke
Wte zou bij het zien van dit landschap aan 'mens-vijandig" denken?
Gemeenlijk klagen de foormannen
omdat de kermis zo goed in Leuven
as ier, achter de vacantie valt. Maar
deze keer wrijven zc zich de handen,
vermits al wat met vacantie naar zee
trok, door de regen weer naar huis
gespoeld is met een deel van liun va-
cantiegeld in de zak. En wij kennen
ier nog de ouwerwetse foor en de
Jaarmarkt. Ge ziet er gedecoreerde
foormannen, die de rotte tanden van
de Keuning van Spanje en Italië ge
trokken hebben. Ze staan boven op
hun stellage te schreeuwen, dat ze re
gelrecht van Madrid en Rome zijn ge
komen. Natuurlijk per vliegtuig anders
kunnen ze de keuningen, prinsen en
prinsessen nie rap genog de kiezen uit
de mond trekken. Ze duwen U de o-
ninklijke kiezen onder de neus en gaa-
de gij dan Keunink Alphonso van
Spanje es uit z'n graf krabben, om te
zien of die kiezen werkelijk in z'nne
mond passen. Ze hebben er schatten
aan verdiend en 't ies daarmee, dat ze
U nou maar eene franc per tand reke
nen. En, pijnloos. Geen levende ziel
hoort U krijsen, deur 't lawaai van de
koperen muziek.
O, 't ies oprecht plezant op ons foor.
Ge kunt er „De Comtesse zonder on
derlijf" gaan zien. Dad ies 'n attractie
eerste klas, die veul publiek trekt te
gen d'n entrée van vier franken. Gis
teren is daar 'nnen boer buiten gesto
ken. Hij legde twie franken voor de
neus van de Madame in d Cassa. En
as ze hem zegden dat-ie er vier moest
geven, reclameerde hij: ,,'t les maar 'n
alleve Comtesse, zodus, twie frank en
geene centime meer!"
Ik kan U nochtans verzekeren, dat
ze er wel 'n onderlijf op na hield,
want gepasseerde Zondagavond wa
ren er twie Uilenspiegels binnen ge
gaan en die begosten op eene keer
„Brand.... Brand!!" te schrieven. De
Comtesse zonder onderlijf pakte d'r
benen onder d'rren erm en trapte 't af.
De vent is er mee z'n kraampke stil-
lekes van onder getrokken. De plek,
waar 't gestaan heeft is sjuust 't gat
van 'nne kies, die ze er uit gehaald
hebben. Ik eb persoonlijk gezien, dat
de Comtesse zonder onderlijf, as ze
wegrejen, in de foorwagen op haar.,
onderlijf zat. „Tout compendre c'est
tout pardonner" zegt de Fransman, Ge
mot goe begrijpen, dat de foormannen
hoog pachtgeld motten betalen en dan
vergeeft ge die Comtesse dat ze zon
der onderlijf rond kuiert, 't les bij tijd
om compassie te krijgen. Ze motten
hele vaudevilles opvoeren, om 't ker-
mispubliek vast te krijgen. Diejen we
reldberoemde dentist pakte 'nnen
doodskop uit z'n kist en alleman deins
de achteruit, maar hij stelde ze ge
rust: „Ge mot geene schrik hebben,
hooggeachte toeschouwers. Deze kop
heeft nog al z'n tanden. Het is de kop
van een van mijn beste vrienden, die
ik zeven tanden getrokken heb, na
dat ik hem met mijn beroemde won
derzalf had ingesmeerd, zijn ze alle
zeven weer gaan groeien!"
En dan stond er 'nne grappenmaker,
die schreeuwde: „Kunt ge diejen glad
de kale kop ook nie met uw wonder
zalf insmeren?" En lijk de bliksem zo
rap, antwoordde de dentist: „Da zou ik
al lank gedaan ebben, maar 't ies geen
avnace.de roodhuiden hebben hem
gescalpeerd!"
Ziet ge: dat kunt ge allemaal op ons
foor en jaarmarkt beleven, zonder dat
het U eene centime mot kosten. M'n
vrouw en m'n schoonmama hebben mij
de kop suf gepraat om 'nne keer met
mij de kermis op te gaan. Maar, ik kèn
datte. ,Ze sleuren U overal binnen, en
waar broeken zijn. betalen geen doe
ken. Daarom heb ik beleefd, maar be
slist geweigerd.
Op dicje zelfden avond leest m'n
schoonmama 'n bericht van 't Persbu
reau Reuter in d'n Gazet. Permitteer
me: ik weet niet of ik dieje Reuter
mot geloven lijk m'nne catechismus.
As ze me voorgelezen had, wat daar
stond, heb ik er straf aan getwyfeld. In
China, ik meen dat het in Hongkong
gebeurt, worden er, in de maand Juli,
duuzenden dollars deur de Chinezen.,
verbrand. Voor dat ze zo'n bankbiljet
verbranden schrijven ze daar op: Be
taalbaar in het hiernamaals. Ze me
nen dat in de maand Juli de dooien
vacantie krijgen.
M'n schoonmama, as ze dat gelezen
had sakkerde nog harder as de Com
tesse zonder onderlijf, toen die
„Brand!" hoorde schreeuwen. Ze sloeg
met de platte hand op de tafel dat
de kaffezjatten 'nne sprong maakten.
Waarom sturen die spleetogen d'r dol
lars nie naar ier? Die communisten
willen de dooien ook nog vacantie-
toeslag geven! Is 't geen schand! Eén
zo'n bankbiljet van duuzend dollars en
wij konden de hele week naar de
foor. En gij, Sus, ge zoudt er nog 'n
schoon televisie-appareil bij kunnen
kopen." Ik antwoordde: „Luister
schoonmama, die Chinezen zijn nog zo
zot nie. As gij met Melanie naar Del-
haize gaat om uw inkopen te doen,
krijgt ge tien procent terug. Da's voor
mijn precies hetzelfde of ze ver
brand worren, want ik zie er nooit
'nne centime van terug. En die Chine
zen zijn nog zo généreus om er op te
schrijven: „Betaalbaar in het hierna
maals", Maar gullie peist: Liever be
taalbaar in het hiervoor as in 't hier
namaals. Ze heeft er nie op gereageerd
en ik monkelde: wie zwaagt semt toe.
'Nne televisie? Me zullen er nog 'n
bietje mee wachten. Neeje, as die Chi
nezen geen dollars sturen, dan koop ik
zo'nne „tape-recorder".vergeef me
as ik weeral, net as honderdduuzende
Hollanders, verschijnselen van de En
gelse ziekte vertoon.
Maar as ik ooit es 'n paar duuzend
francs te veul eb, moet ik zo'n ding
in uis lialen, dat precies regi
streert wat er gezegd word.
Speciaal voor m'n schoonmama,
as die „légèrement enmuc" is. En
da gebeur nog al es. Ik zal haar
monoloog dan aan de vergetelheid
ontrukken en komt ge in Oost-Ro
zebekeik zal 't voor U afdraaie
zonder belasting. In mot eindigen.
Ik mot 'nne vent gaan feliciteren,
die honderd jaar is geworren. Hij
heeft de Kroonorde met de Palmen
gekregen. Ik hoop dat 'm ongestraft
onder de palmen mag kuieren.
SUSKE VAN TESTELT
In het programma dat het Zwitserse circus Knie dit jaar het publiek pre
senteert is Reco, de komiek op 't koord, een hartveroverende vagebond, die
argeloze passen zet op het slappe koord des levens. Zijn manhaftige pogingen
0111 staande te blyven, zijn schrik en zijn grote vreugde over het tóch nog be
reikte veilige punt wekken iedere avond weer zoveel sympathie voor deze
artist - van - klasse, dat hij zich nimmer kan drogen, alvorens drie, vier maal
in de piste terug te keren om de spontane bijval in ontvangst te nemen.
Op die momenten staat er in het pakje van de artist Reco de heer Wroe, die
zich wat jaren en geld betreft rustig op zijn landgoed bij Darlington zou kun
nen terugtrekken. Een paar jaar geleden heeft hij het geprobeerd. Het circus
waarmee hij acht jaar lang uitstekende zaken had gedaan en waaraan hij, on
danks zijn bezwaren tegen het officiële directeur-gedoe, de beste jaren had
gegeven, was verkocht. Zijn grootste zorg gold toen de artistieke opvoeding
van zijn twee dochtertjes, die thans als de Reco-Sisters een uitstekend draad
nummer maken. Er was alle reden om gelukkig en tevreden te zijn. Hij kon
op een geslaagd leven terugzien, waarin hij zich van arm kermisjochie had
opgezwoegd tot vermogend circusdirecteur. In het circus van zijn oom Paulo
twee paarden en twee wagens! moest hij ééns voor de kost paardrijden,
voltigeren, aan de trapeze werken, voor clown en staljongen spelen en de tent
mee opbouwen. Als het circus verder trok ging hij de paar affiches ophalen,
om ze in het volgende dorp weer te gebruiken. Soms waren er geen hoefijzers
en spijkers om een paard te beslaan; de eerste de beste hoefsmid kon het dan
overkomen, dat hij voor deze zaken onder een afleidende babbel werd opge
licht. In latere en betere jaren koos hij zich een dochter uit het circusgeslacht
der Fossett's tot vrouw en sindsdien maakten zij als Reco en May een draad
nummer en, in de vakwereld, een goede naam. Later, in het eigen circus waren
dit nummer en Koringa, de vrouwelijke fakir, waar wij al eens eerder over
schreven, de hoogtepunten van het programma. Als landheer en eigenaar van
twee renpaarden en een model chickenfarm' leefden de heer en mevrouw
Wroe na hun drukke circusleven zoals men dat van twee mensen die op een.
zekere leeftijd zijn gekomen en niet onbemiddeld zijn, kan verwachten.
Maar de artisten Reco May konden in dit leven hun draai niet vinden. Zij
verlangden naar het applaus. Daarom treden zy nu weer op: voor hun plezier.
Of, zo ge wilt, uit liefde voor het vak: „Pour le feu sacré het heilige
vuur
