Volksdemocratie in conflict met het volk OOST-BERLIJN: EEN JAAR GELEDEN Studiebezoek aan Zeeland GELEERD EN ONBETAALBAAR JONGENSSTAD IN INDIA „Zenuwachtige" arbeiders maakten een regering belachelijk RODE VLAG GING AAN FLARDEN V1 7 DAGBLAD DE STEM VAN WOENSDAG 16 JUNI 1954 De taak van de wapens W aarschuwing Zwakheid Vrijheid ay umm 8 m?mmm m BRYLCREEM GESCHIKT OBJECT VOORAL DAAR EEN NOODZAKELIJK IETS VJEMAND kan zeggen hoe het begon. Ook bg - een brand is de vuurhaard vaak onnaspeur baar. Zeker is, dat op 16 Juni van het vorige jaar de Berlijnse bouwvakarbeiders hun onte vredenheid toonden en dat een etmaal nadien de Sovjet-tanks moesten oprukken tegen mui tende mensenmenigten. Wie het eerst zijn stem verhief? Wie de eer ste steen gooide? Niemand kon dat vertellen. Het was alsof de opgekropte haat van millioe- nen, tegen een regiem van terreur en leugen, ineens de dam van angst en berusting doorbrak en zich als een vloedgolf op de stad wierp. Brandende warenhuizen. Vernielde propagan- da-kiosken. Opengebroken straten. Schreeu wende en tierende arbeiders, samen met hun kameraden uit het Westen optrekkend tegen de willekeur van een marionettenregering, die bidt en smeekt om „bezinning", laf haar bekentenis sen doet tegenover het volk en in stilte hoopt dat de Sovjet-tanks nog onbarmhartiger door de straten zullen jagen, opdat althans de „volks wil" niet de gelegenheid zal krijgen, haar woede op de partijbonzen zelf te uiten. QPSTAND van het volk in een volksdemocratie. Naar haar re sultaten gemeten niet zo belangrijk, maar zwaar van betekenis voor wie bedenkt, dat nooit een volk het heeft gewaagd, binnen bereik van Moskous lange arm zijn verachting voor sik kel en hamer te uiten. De wanhoop en de verbittering van de arbeiders, die Sovjet-tanks met stenen bekogel den en onder het oog van een hon- Vrije verkiezingen., LIET was te voorzien, dat de de Sovjetmachthebbers alles zouden doen om de zeventiende Juni stilzwijgend voorbij te la ten gaan. Weinigen in de Sovjet- zóne weten zo goed, dat de situ atie nog zo op die van het vorig jaar lijkt, als juist de bestuur ders van de communistische par tij. Een van de belangrijkste eisen van de bevolking der Sovjetzöne tijdens de opstand was het ver langen naar vrije en geheime verkiezingen. Om tegenover de wereld een bewijs te produceren van de legitimatie van het Sov jetbewind is nu door de commu nistische regeerders een soort referendum georganiseerd, dat reeds in de opzet duidelijk alle sporen van een groots volksbe drog inhoudt. Met veel tam-tam worden de bewoners van de Sovjetzöne opgeroepen om zich per stembiljet uit te spreken over de volgende twee vragen: 1. „Bent U voor een vredes verdrag en vertrek van de bezet tingstroepen? 2. „Bent U voor het E.D.G.- verdrag en het handhaven van de bezettingstroepen voor de tijd van 50 jaar" Over de geldigheid van een stembiljet beslist het stembureau bij meerderheid van stemmen! De uitslag zal natuurlijk de vrije wereld worden opgedist als een bewijs van de populariteit van het Sovjetbewind. Dat neemt echter niets weg van de voorzorgen, door de Volkspolitie genomen, om op 17 Juni in alarmtoestand te liggen en spe ciaal bewapende jeugdtroepen door de Sowjetzóne te laten pa trouilleren Advertentie) derdtal Russen de rode vlag van de Brandenburger Tor scheurden, moet groot geweest zijn. Men waagt zijn leven niet in een strijd, waarvan men bijna tevoren kan zeggen dat hij doel loos is. „Het werk van Westerse provoca teurs", schreeuwde de Oost-Berlijn- se radio. Maar de honderden, samen geschoold op straten en pleinen, lach ten daar om. Niet alleen omdat die woorden zo dwaas klonken, maar ook omdat de omroeper zich over schreeuwde, zoals de meesten doen die zelf niet geloven wat ze vertel len. Het nieuws van de opstand deed de wereld huiveren En glimlachen. Een glimlach van triest leedvermaak. Want het is een lachwekkend beeld, woedende arbeiders te zien optrek ken tegen mensen, die zich de be schermers van het proletariaat noe men. UIbricht en Grotewohl lieten zich eerst zien, toen de orde hersteld was; Otto Nuschke, een ietwat zielig man, werd door betogers naar West- Berlijn gesleurd en een minister, wiens naam we al vergeten zijn, zag zich door een breedgeschouderde bouwvakarbeider van een kist ge duwd op het moment dat hij de wer kers ging toespreken. Een spel van kat en muis was het, die eerste uren. En zelfs de Volkspo- lizisten, door hun meesters terdege bewapend, kozen de zijde van de op standelingen. Totdat de Russische tanks kwamen. 0P 16 Juni begon het. Een dag later was Oost-Berlijn in rep en roer. Terwijl in het Westen van de stad het leven zijn gewone gang ging, heerste er achter de B-andenburger Tor een sfeer van nerveuze opwinding. Het verkeer lag zo goed als stil en dat maakte de verschijning van die logge oorlogsmonsters, door Russische sol daten bestuurd, nog dreigender. Tanks in lege straten doen altijd denken aan voorhistorische monsters in een dood landschap. De Russen hadden liever niet ingegrepen. Zij wilden graag hun masker van vriendelijk heid blijven dragen. Vooral tegenover het Westen, waar de Kominform niet met de propaganda der tanks is ge diend. Liever was het de Sovjets ge weest, dat de Volkspolizei de zaak in handen gehouden had. Men had dan, óók tegenover de buitenwereld, kunnen spreken van een opstand, die door het volk zelf onderdrukt was. Nu kon dat niet. De politiemannen keerden hun meesters de rug toe en de Sovjet-commandant van Berlijn had geen keuze. Het proletariaat, dat de rode vlag in stukken scheurde en zich te gen de Russische soldaten keer de, beantwoordde niet aan Marx' en Lenins visie op de ar beiders. De mitrailleurs werden gericht. FNE bezetter ging met geweld van wapens optreden. Maar hij richt te geen bloedbad aan. Hij gaf enkele harde „waarschuwingen". De eerste dode viel op de Alexan- derplatz. Een jonge arbeider werd verpletterd door malende rupsban den. De menigte stoof uiteen. En overal verschenen de tanks. Op de Potsdamerplatz, op Unter den Linden, in de Friedrichstrasze en bij de Bran denburger Tor. Een enkele keer scho ten ze Maar een tank hoeft niet te schieten om tenslotte respect af te dwingen. Bij duizenden vluchtten de beto gers over de sectorgrenzen. Met wil de uitroepen, de woede nog opge zweept, trachtten sommigen de stryd aan te binden met het rijdende ge weld. Balken, losgetrokken van ba rakken of halfvernielde huizen, wer den tussen de wentelende rupsbanden gestoken. Het staal knapte af en hier en daar bleef een tank als hulpeloos op het wegdek staan. Men trachtte de stalen monsters te ontlopen. Waar de tanks nog niet wa ren, laaide het verzet opnieuw op. In het Ulbrichtstadion ging het portret van UIbricht geen klein portret na tuurlijk tegen de grond en tege lijk deed het gerucht de ronde, dat UIbricht zelf verdwenen was. Dat was niet waar. UIbricht had zich alleen verborgen. Hij wachtte even, tot het voorbij was. Het zou niet goed ge weest zijn, de arbeiders toe te spre ken, nu ze zo „zenuwachtig" waren. Het was geen woede, die de Oost- Duitsers tot rebellie aanzette. Het was nervositeit. Dat zei de regering tenminste. IWïAAR in eens komen er berichten iV uit Maagdenburg en Leipzig en andere steden in Oost-Duitsland. Ook daar zijn de arbeiders nerveus ge worden. Merkwaardige besmetting Maar minder merkwaardig voor de West-Berlijners, die van achter de zónegrenzen de situatie in ogen schouw nemen. Zij weten wat ei gaande is. Ze weten ook, dat de on- Woedende stakers haalden de vlag op de Brandenburger Tor omlaag. Aan de andere kant van de zone- grens keek West-Berlijn zwijgend toe. rust in andere steden al even lang broeide als in Berlijn en dat de arbei ders (en niet alleen zij!) slechts wachtten op een geschikt moment om het gehate juk aan kant te gooien. De logge tanks, hoe zwaar en dege lijk ook, kunnen het niet aan. Mos kou wringt zich de handen. Geen bloedbad op de grens van het Wes ten. Dat kan niet. Hoe zou men zich, ondanks een goedgevuld arsenaal van uitvluchten en propaganda-gemeen- plaatsen tegen de arbeiders in het Westen moeten rechtvaardigen? Er gaan telefoontjes van Berlijn naar Moskou en omgekeerd. De op lossing is er: er zal een „provocateur" gefusilleerd worden. Dat brengt er de schrik in. Zijn naam moet openlijk bekend worden gemaakt, met naam en adres. OOR het eerst sinds 1917 raakte vorig jaar het Kremlin in con flict met hen die het zegt te beschermen. Arbeiders in Oost-Berlijn demon streerden legen hun re gering en binnen 24 uur nam de opstand zulke afmetingen aan, dat Gro tewohl zich gedwongen zag, de hulp in te roepen van het rode leger. De opstand werd onder drukt, maar de haat en verbittering in Oost- Duitsland werden natuur lijk niet bedwongen. He viger dan voorheen smeu len die voort achter de uiterlijke rustOost Duitsland hoopt. En wacht.... Een West-Berlijner, Willy Goett- ling, komt toevallig in Oost-Berlijn. Hij moet zijn werklozensteun halen. Zijn weg loopt door de Sovjet-sector en hij wordt gearresteerd, 's Avonds hoort zijn vrouw, in de Westelijke sector, dat haar man is gefusilleerd. Hij heeft zich nooit met politiek be moeid. Maar de Oost-Berlijnse radio zegt: „Wat met hem is gebeurd, zal met alle provocateurs geschieden P)E relletjes houden aan, ofschoon de opstand in hevigheid afneemt. En de regering klopt zich op de borst. Zij geeft toe, dat haar bevel van „pres tatieverhoging" misplaatst was en dat het besluit zal worden ingetrokken. De rebellen zullen niet worden ge straft, als zij zich opnieuw loyaal to nen tegenover de regering. „Alleen de leiders zullen hun gerechte straf niet ontgaan Natuurlijk niet. De zwakheid en machteloze afhankelijkheid van het Kremlin mag niet tot het uiterste worden gedemon streerd. Dreigend blijven de Russische vuurmonden gericht. In hun zwijgende kracht zijn de tanks in elk geval imposanter dan de brallende onmacht van de regeringsbonzen. De Sovjets weten althans wat zij willen Regeren en de macht van het Kremlin verdedigen tegen elke aanranding, ook van het prole tariaat. Men kan met stenen en balken geen revolutie meer maken. Zelfs in 1917 had men de wapens van het Tsa ristische leger nodig om de republiek der socialistische sovjet-republieken te grondvesten. En de Russen in Ber lijn geven hun wapens niet af. Er is geen contact tussen de rood- gardisten uit Moskou en Charkov en de stakende Oost-Berlijners. Ondanks de geheimzinnige verbondenheid van het wereldproletariaat, grondslag van de communistische leer, is er een on overbrugbare kloof. Aan deze kant de stakers, aan de overkant de goedmoe dige. maar door hun willoosheid ge vaarlijke robots van het Kremlin. Als een geweldige arm van staal kan het leger alles neerslaan wat zich in Ber lijn tegen Moskou's wil durft verzet ten. Die slag is niet nodig. De tanks pa trouilleren alleen. Slechts hier en daar valt een dode; bij wijze van waarschuwing! Geleidelijk aan wordt het weer rustig in Berlijn. Er komen tanks uit het Oosten om het leger in de andere delen van Oost-Duitsland te versterken. In Maagdenburg en Leipzig vloeit bloed. En na een week kan Grotewohl trots verkondigen, dat het volk van Oost-Duitsland de pro vocateurs en Westerse agenten van repliek heeft gediend. „Sterker dan voorheen zal het land naast de Sov jets opmarcheren voor vrede, vrij heid en welvaart". TN West-Berlijn worden de doden ge- eerd. De eerste slachtoffers van het rode regiem. Verbitterd gaat Oost- Berlijn weer aan het werk. De mensen zyn teneergeslagen. Wanneer zullen zij van de grote vrij heid mogen proeven? De vrijheid van West-Berlijn. Niet de vrijheid om voor levensgrote portretten met rode vlaggen te wuiven en strijdliederen te zingen, maar de kleine, goede vrij heid van de mannen op het terras, vlak achter de Brandenburger Tor, van de Schupo, de West-Berlijnse agent, die in het openbaar naar een politieke grap durft luisteren en van de arbeiders, die niet door een Sta- chanov-systeem tot steeds maar ho gere prestaties worden opgejaagd Vandaag zullen de Oost-Berlijners hun blik naar het Westen richten. Zij zullen zich de zestiende Juni van vo rig jaar herinneren en aan het werk gaan. Het zal, waarschijnlijk, rustig zijn in Berlijn. Even rustig als in Ne derland tijdens de bezetting. w/s m siwi if -jmm -m?m m os?- mmc nm mm mmw s mwmm mmmicb MMMUsus»** Knuppels en stenen tegen Russisch staal. De strijd was tevoren al beslist.... Als protest tegen de isolatie-politiek der regering, verwijderen demon stranten de wegversperringen op de Zdnegrens tussen Oost en West. (Advertentie) mannen die „gezien" zijn, preiereren Wat een verschilhaar dat mooi en soepel zit of die nare „geplakte" haren. Laat Uw haar wel verzorgd zijn - gebruik Brylcreem, de volmaakte hairdressing. Met Brylcreem nooit overdadige vettigheid de oliën zijn geëmulgeerd. De heilzame bestanddelen verkwikken de hoofdhuid, bestrijden roosvorming, maken droog haar weer vitaal. voor mooi, gezond baar County Laboratories Ltd., Stanmore, England - Joeg. Mot N.V., Amsterdam Gasten uit India, Pakistan en Suriname p\EZE week vortoeft een gezelschap buitenlanders in Zeeland, waar van de bevolking niet veel zal merken. Het zijn één dame en zes heren, die een cursus volgen aan het Institute of Social Studies in Den Haag en die hier oen onderdeel van hun practische studie willen voltooien. Drie komen er uit Ir dia, drie uit Pakistan en één uit Suriname. Zij hebben elk een ver schillende studierichting en zijn hier niet om de schoonheid van Zeeland te bekijken (dat natuurlijk ook w^l), maar vooral om te werken. Het gezelschap was erg te spreken Oost-Rozebeke, Revolutiemaand. 0NZE POL vroeg: „Vader, 'nne stu- dent, wad ies da voor 'n ding?" Ik zeg: „Manneke, dad ies 'n ding. dat heel geleerd en verstandig wil wor- ren, en dat bijkans niemeer te betalen is." „Lijk de kaffee?" „Lijk de kaffee, want 't is nog al es dikkels aangebrand." „Allee, allee" zegde m'n vrouw, „leert da kind toch geen zotte din gen." Is 't mijn fout, dat 'n vrouw nie 't verband begrijpt tussen student en aangebrand? Of noemt ge de revolu tie die de studenten in 't Ter Kame renbosch in Brussel gemaakt hebben, nie aangebrand? Eerst hebben ze jnnen eigen Keunink gemaakt, dan 'nnen eigen Gazet (de Libre Bel- giquo) en nou 'n eigen revolutie. Vijf van die onbetaalbare, die geleerd en verstandig willen worren zijn over dc vijver gezwommen. Ze maakten dan alle bootjes die daar lagen los en gingen daarmee meer as honderd kameraden halen, die aan de kant te wachten stonden, 't Ging alles heel stil, geleerd en verstandig, maar, as ze met de hele bende op 't eiland Robinson, midden in de vijver waren gearriveerd, hebben ze dat eiland tot Republique uitgeroepen, 't Ging alle maal zonder bloedvergieten, maar dan hebben ze 'n nachtelijk kabaal gemaakt, dat ze het tot in het Palais de Justice konden horen. Ze wilden 't café-restaurant van dat eiland atta queren, maar de generaal van diejen Brusselsen Dien Pien Phoe barrica deerde d'n entree cn de vensters en telefoneerde de Rijkswacht. De po litieauto's zijn aangestormd. Ze zaten vol Rijkswachters, en de Republikei nen werden gesommeerd zich over te geven. Ge ziet da van ier. Studenten èn overgeven! Ik zal nie zeggen, dat ze da nooit gedaan hebben, maar al- lenig in de clublokalen van de Vrije Universiteit en dc Hoge School in Leuven. De bezetting van 't eiland was Donderdag in de vroeg-nacht be gonnen cn dieje nacht om drei uur waren alle verdedigingswerken nog in handen van de geleerde revolu- tionnairen. die seffes 'n uitval deden op de politie die heel 't meer had omsingeld. Als symbolique verdedi gingsmiddel gebruikten de republi keinen voetzoekers, die vanuit de bo ten naar de aanvallers werden afge vuurd. Sissend floepten de voetzoe kers door de prachtige meinacht en dan ging de roeiboten-vloot tot den aanval over. De stoottroepen nader den zo dicht den oever, dat hun rotte groente- en tomatenbatterijen de Na tionalistische Rijkswacht troepen in 't gezicht en de ogen konden schieten. Brussel heeft twee wereldoorlogen door gemaakt, maar nooit is er fu rieuzer gevochten als in dieje nacht van Donderdag op Vrijdag. Een van de aanvoerders heeft met de Griekse vlag gezwaaid cn geroepen: „Wij hou den stand tot Vrijdag 12 uur! Slechts over al onze lijken zult gij dit eiland heroveren, dat wij „Plato" hebben herdoopt!" Maar om zes uur 's mor gens hadden de Nationalen dertig Re publikeinen in de kraag gepakt en in 't kot gestoken. En da waren geen lij ken. De Parlementair met de Griekse vlag en nog 'n koppel geleerde en verstandige „dingen" zijn vast ge- houen. En zo is Brussel aan 'n se rieuze overrompeling ontsnapt, 'n Leuvense student zegde: ,,'t Is zekers zo heet toe gegaan as bij jullie in 't Bredase Spanjaardsgat. Allenig: 't was geen bloed dat er vloeide maar tomatensap.... om de Rijkswacht 'n bietje meer vitaminen te geven!" En wie zal de boete betalen, die ze aan hun broek krijgen? Natuurlijk „hers papa et maman". Hal ik gelijk toen ik zegde, dat ze bij kans niemeer te betalen zijn, lijk de kaffee? Maar, waarom ze da Terka- meren-eilandje as Republique bij Griekenland wilden inlijven, waarom ze da Plato gedoopt hebben, dad ies voor mijn lang Grieks gebleven. Ik vroeg aan onzen Onderpaster „dieje Plato, wad ies dad eigenlijk voor 'nne vent? Wad ies 'm van z'nne stiel?" „Plato Sus, die is in 't jaar 420 voor Christus geboren en in 't jaar 347 gestorven." Maar ik liet me nie voor d'n aap houen. Wie sterft er nou 82 jaar voor z'n geboorte? En hij doceer de verder: „Naar Plato is de Plato nische liefde genoemd omdat hij de liefde schilderde tot het edele en hel goede, de deugd, waarheid en schoon heid." „Wilt ge daar mee zeggen, dat die studenten op dat eiland een Repu blique van deugd, waarheid en schoonheid wilden vestigen?" „Wie weet, Sus, wie weet?" „Da weet i(c nog wel met mijne stomme kop. Of is 't deugd en schoon heid as ge de vitrines van 'n restau rant kapot slaat als ze weigeren U binnen te laten en druppels te tap pen?" „Er zit pertang wel 'n bietje sym bolique in dat uitroepen van de Re publique Plato. Luistert: er bestaat ook nog 'n Platonisch ideaal. Het ide aal van deStaat, waarin elk denk beeld van eigendom wordt opgehe ven". „Aha, nou zijn ik er achter. Die mannen hebben gepeisd: op dat eiland zit maar ene vent, 'nne stam- menee-baas. en 's nachts mag daar geen kiek komen om 'nne pint te pakken. Dad ies schand. Eigendom betsa nie. Vraag 't maar aan Plato. Wij maken er 'n studenten-kroeg van!" Ziet ge: tot zulke zotte dingen ge raakt ge, als ge geleerd en verstandig wilt worren en bijkans nie te betalen zijt. Want, ik lioor de „Chers Papas et Mamans" al sakkeren: „Ge betaalt 'n duur pension voor uwen zoon en as ge pcist dat 'm te bedde ligt, staat 'm 's nachts met rotte tomatgn te schieten!" SUSKE VAN TESTELT. oveir onze provincie, vooral ook over de ontvangst, die het hier ten deel was gevallen Zeeland bleek voor hun ver dere studie een heel geschikt object met vele aanknopingspunten. Drs. M.C. Verburg heeft het één en ander verteld van het Ontwikkelings plan Zeeland en daarna werd over ae herverkaveling van Walcheren gespro ken. Een trip naar Kruiningen besloot de ie dag. Dinsdag ging men de eigen studie opnemen. De dame zal enkele dagen practisch werken bij de Voog dijraad, twee heren gaan onderzoeken hoe het in Zeeland met de landbouw voorlichting is gesteld, een derde be studeert speciaal het cooperatiewezen. terwijl de vierde gaat uitkienen hoe het administratief met de gemeenten, de provincie en het Rijk in elkaar zit. De beide andere heren maken studie van de industriële structuur of van wat met een moeilijk vertaalbare term public relations wordt genoemd, waar bij ook personeelsvraagstukken aan de orde komen. Eind deze week komt men weer bij elkaar om gedane indrukken uit te wisselen, waarna een rapport wordt op gesteld, dat volgende maand met en kele Zeeuwse figuren zal worden be sproken. GROTE INTERESSE ITIT gesprekken met de heren is ons wel duidelijk geworden, dat zij grote interesse voor Zeeland hadden en dat bii alle verschil tal van problemen gelijk liggen. Een der Pa- kistanen heeft iets verteld over de enorme vraagstukken, waarvoor zijn land is gesteld. De bevolking van 100 millioen zielen leeft voor 80 procent van de landbouw, die op vele plaatsen nog primitief wordt beoefend. De re gering durft momentee de mechanisa tie niet aanmoedigen, omdat dan het werkloosheidsprobleem nog veel ern stiger zal worden. Pas wanneer de in dustrialisatie voldoende is voortge schreden. zodat grote aantallen arbei ders werk kan worden verschaft, is er meer toekomst. Wat de heren tiidens hun verblijf in Nederland was opge vallen was de grote religieuze ver scheidenheid. Maar ook de volledige persvrijheid! Pok India heeft zijn Jongensstad, gelegen in Cochin. Het doel van ,b ze jongensstad is .jonge jongens gelegen heid te geven in de sfeer van huise lijkheid op te groeien cn goede bur gers vari de maatschappij te laten worden door ben op het leven voor te bereiden en te zorgen dat ze z;oh daarin zelf kunnen redden. In India groeien zeer vele kinderen niet in gezinsverband op. Naar anz'ogie van de „jongensstad" van father Flanagan in Nebraska, die voor de tweede wereldoorlog o a. grote bekendheid kreeg door de j -rt- film met Spencer Tracy als fatner Flanagan, is met steun van de Pesia- lozzi stichting in Amerika in Ccam eei jongensstad opgericht. De capa- citei. is nog te klein om de vele ge- gaaivden op te kunnen nemen, n aar men heeft goede hoop dat door schen kingen binnen niet al te lange bid enige honderden jongens kunnen wor den ondergebracht. Op het door de regering van Travencore-Cochin ge schonken land in Munnar zuilen kleine huizen worden gebouwd die ieder tien jongens onderdak kunnen verschaffen Verder komen er een handelsschool, een kapel, een boer derij om in de behoefen aan levens middelen van jongensstad te Kunnen vcoizien, een bibliotheek, enz. De Unesco heeft de toezegging ge daan. dat „jongensstad van India" huip zal ooivangen door middel ven het internationale postzegelplan E" zal ook een film van jongensstad in l o-liin worden opgenomen, die ciaa:- na zai gedistribueerd worden door de filmafd. van de Unesco. Van vele en velerlei zijden is al hulp ontvangen.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1954 | | pagina 7