Gewoon" einde aan een vreemd leven VALSE SCHILDE RIJEN ONTDEKT Nieuwe Markies: heer Jan v. Withem /^coors ONCELIJKE STUKJEC Koffiekraam aan de Theems Het RODE KRUIS helpt U wel... EX-NEDERLANDER LEIDER» Het kwam uit in Frankfort Katholieke Vacantiehuizeii staan gereed Ledental groeit Zwerftocht door Bergens Verleden Kerken en kloosters leeggeroofd UiduSfkM' Zestiende eeuwse geit hielp de historici op weg PURIIEKE Nog eens: Humanisme en nihilisme voor mensen, die het breed zien Optreden DAGBLAD DE STEM VAN ZATERAG 22 MEI 1934 Lord Edward hield het nergens lang uit maar wat doet U? üe draaiende schiif HET „LEGIOEN" WEIGERDE HEM Grote vervalsingszaak in Duitsland Ook een fietstocht naar Lourdes uitgestippeld UNDERBERG li/ft|T/|VERF-LAKe» Tf Cn£Vf VERNISFABR: TDAMS1NGEL-88-BREDA 1135.- 4' J^ORD EDWARD MONTAGU is op 48-jarige leeftijd, te Chiapas ,in Mexico, tengevolge van zonnesteek overleden. Montagu bevond zich in Mexico in verband met onderzoekingen naar de oude beschaving der Mayo-indianen. Lord Montagu, broeder van de tiende hertog van Manchester, was een bekend avonturier, wiens naam in de jaren twintig en dertig herhaalde lijk op opvallende wijze in de pers is gepubliceerd. Na de bekende Britse school van Harrow te hebben afgelopen, werd de jonge lord in 1925 door zijn vader naar een boerderij in Canada, bezit van de familie, gezonden om met het boerenbedrijf vertrouwd te geraken. Advertentie) Tienduizenden vrijwilligers maken het mogelijk, dat het Rode Kruis voor U klaar staat. t^an 24 Mei tot 6 Juni zullen vele anderen meehelpen geld in te zamelen voor Uw Rode Kruis. Ook zij doen dat belangeloos in hun vrije tijd - voor U en allen die U dierbaar zijn. Beloon hun toewijdin; en geef van harte. INBRAAK IN VVV-KANTOOR TE 'S-GRAVENHAGE fTISTERNACHT hebben een of meer ongenode gasten zich, waarschijn lijk vla een raam in de directeurska mer van het V.V.V.-kantoor in Den Haag. toegang tot dit gebouw ver schaft. Men heeft bureaux en toon banken doorzocht en heeft gepoogd de brandkast open te breken, hetgeen echter niet gelukt is. Een bedrag aan geld en enige voorwerpen worden vermist. Mij heeft eens een echtpaar, ■waarvan man en vrouw steeds gezamelijk als pianisten op de con certpodia optraden, op mijn uraag waarom ze eigenlijk bijna altijd muziek van vóór 1800 speelden ge antwoord:: „Die kerels hadden ten minste lol". Dit antwoord heeft mij om zijn juistheid getroffen. Inderdaad is het zo, dat de 19e eeuw begonnen is met de problemenin de mu ziek. Men moet er bij denken; men wordt verzocht een ernstig gezicht te trekken, leven en dood te over peinzen, (Mahler), geluk en onge luk (Tchaikowsky)totdat Richard Strausz de deur dicht deed met het op toonzetten van philosophische gedachten. Allemaal aanwijzigingen dat de kunstenaars van toendertijd de moei lijke tijden der 20e eeuw voelden aan komen maar.... nu we midden in die knoei zitten, schieten we er weinig mee op met alsmaar naar de lieden te luisteren, die ons met hun stem mingen in de knoei houden (al is er veel belangwekkends bijl, doch hebben we behoefte aan het tegengif van de ware vreugde. Konden wij die nu bij onze eigen-tijdse kunstenaars vinden, dan was de zaak gauw beke ken. We zouden dit verschijnsel met dankbaarheid begroeten, omdat er een aanwijzing in zou besloten liggen dat we, als we een generatie verder zijn, uit de knoei zullen wezen. De ware kunstenaar is zijn tijd immers een generatie vooruit. Eilacie, we moeten, willen we mu zikaal verademen, terug naar 100 jaar en meer geleden. En omdat de mens heid aan dergelijke verademing in de herrie van alle dag zo'n behoefte heeft, komen de begin 18e-eeuwers steeds meer in de belangstelling. Zie de enorme opgang van Bach. Men zal in de toekomst zien, dat de anderen zullen volgen. Ik schreef hier ter plaatse al eens meer, dat Vivaldi volgens een uitla ting van Casper Höweler ons zo zeld zaam ontheft van de aardse zorgen. „Vox" brengt nu zijn „l'Estro Ar- monico" het beste te vertalen met ,.De Welluidende Gril" op 3-PL 7420. Het zijn 12 concerten feilloos gespeeld door het Pro Musica Strijkorkest uit Stuttgart met Rolf Reinhardt als di rigent. Dit is muziek, die waarachtig schoon is, waardig, zonder wenk brauwfronsen en zonder peinzende handen door het haap. Denkt U nu niet, dat ze daarom doods is en een tonig. Verre daarvan. Afwisseling in stemmingen is er genoeg, maar dan in stemmingen van de gewone mens, die op zich al gecompliceerd genoeg in elkaar zit, niet van de gekwelde mens van tegenwoordig, die behalve zijn gewone moeilijkheden nog zoveel van buiten af te verwerken krijgt. Voor als U leeg wilt lopen vóór het slapen gaan. Drie keer luisteren en U neemt er geen afscheid meer van! Edward had er echter na een jaar schoon genoeg van Hij verliet Alber ta, dook op in Winnipeg, in de Cana dese staat Manitoba, trad daar in het huwelijk met Nora Potter, dochter van een zakenman uit Alberta en reisde vervolgens naar de Verenigde Staten, waar hij zich als „werkend passagier" voor het jacht van kapitein Waller Wandewell liet aanmonsteren. Kapitein Wandewell werd in 1932 te Los Angeles door misdadigers ver moord. Lord Montagu werd gearres teerd. omdat er iets met zijn paspoort niet in orde was. Dit maakLe, dat hij de Verenigde Staten verliet en zien weer in Canada vertoonde. In 1933 kocht hij een motorschip, waarmede hij, met nog zes mannen uit Victoria in Brits-Columbia, naar Vancouver vertrok. Onderweg werd schipbreuk geleden en de zeven gezel len moesten twee dagen op het Jones- eiland doorbrengen, voor zij gered werden. duinkerken MA DE schipbreuk verdween Monta gu. Zijn ongerust geworden fami lie het over het gehele Amerikaanse vasteland naar hem zoeken, daar ge vreesd werd dat hij ontvoerd was. Doch Montagu dook in Duinkerken weer op. Hii was. via Panama, naar Engeland scheep gegaan. Van hieruit had zijn zuster Louise die een vlieg brevet had, hem per vliegtuig naar Duinkerken overgebracht. In Frankrijk zijnde, melddo hij zich aan voor dienstneming In het Franse vreemdelingenlegioen, dat hem echter niet aanvaardde. Lord Montagu keer de daarop naar Engeland terug en kocht een koffiekraam te Maidenhead aan de Theems, waar hij koffie en broodjes verkocht aan vrienden, die mot hun motorboten op de Theems gingen varen. In 1935 schreef Lord Montagu, on der de ütei „Van Harrow naar Holly wood". ziin gedenkschriften voor een Londens avondblad. Hij was inmid dels van zijn eerste vrouw gescheiden waarna hij, in 1937, hertrouwde met Dorothy peters. Daarop kwam de tweede wereldoor log en Montagu zorgde er voor, dat hij er niet buiten bleef, Hij nam, als ge woon soldaat, dienst in het Ameri kaanse leger, hetgeen hem, na de oorlog, het Amerikaanse staatsburger schap opleverde. Ook zijn tweede huwelijk werd door echtscheiding ontbonden, waarna hii zich in 1952. geflankeerd door Cora Kellyn. voor de derde maal op het hi.welijkspaa waagde Een betrekkelijk „gewone" oorzaak zonnesteek heeft nu een einde aan dit veelbewo gen leven gemaakt. NACHTBEZOEK BIJ V. en D. IN EINDHOVEN DRUTALE inbrekers hebben hun slag weten te slaan bij Vroom en Dreesmann in Eindhoven, De politie neemt aan, dat zij zich 's avonds hebben laten insluiten, spo ren van inbraak werden althans niet gevonden. Wel kon worden vastge steld, dat de onbekende klanten een ruime keuze hebben gemaakt uit de voorradige artikelen: een groot aantal vulpennen, vulpotloden en horloges hebben zij meegenomen, mitsgaders twee tassen, waarin zij waarschijnlijk gemakshalve hun buit meenamen. De waarde der gestolen goederen wordt geschat op een bedrag van 3000 gul den. i Art ertentle ÉÉN WEEK UW BLOCMCN GRATISI Bloemen die normaal 1 week goedblijven gaan 2 weken mee, als U ze CHRYSAl geelt CHRYSAl is voedsel voor snijbloemen. Geniet meer van Uw bloemen.., fcoop CHRYSAL ProducJ van de POKQNfabriek te Naarden DE politie van Frankfort heeft bekend gemaakt, dat zij de voor de tweede wereldoorlog naar Nederland uitgeweken vroegere kunsthandelaar uit Darmstadt Kurt Gans heeft aange houden. Gans is de leider van een wijdvertakte internationale schilderij en vervalsersbende die haar hoofdzetel in Keulen heeft JTEN VAN DE GROTE WINSTEN in deze eeuw is het recht op vacantie; maar dat brengt zorg voor de nodige accomodatie mee. Dit ver klaarde dr H. M. M. Fortmann, aalmoezenier van de Katholieke Vacantie- huizen- en Jeugdherbergen-centrale, tijdens 'n persconferentie, bedoeld ter inleiding van de komende trektochten van onze katholieke jongens en meisjes. Deze Centrale, de K.V.C., is zich van die zorg welbewust en heeft haar plannen voor het komende vacantieseizoen thans gereed. I\/JEN VERWACHT een groei tot 20.000 leden, die allen zullen moe ten worden gehuisvest. Ofschoon de K.V.C. reeds kan rekenen op 40 hui zen, overal in het land verspreid, zal dit aantal spoedig te klein blijken. Reeds zijn bij het Ministerie van On derwijs K. en W. vier projecten inge diend, volgens welke uitbreiding op korte termijn mogelijk is. namelijk te Hoog Elten, Soesterberg, Klimmen en Ivnsum, maar de gevraagde renteloze lening is nog niet verleend. Intussen schijnt wel een ministeriële subsidie in aantocht te zijn, waardoor de KVC uit geldelijke moeilijkheden kan ge raken. Blijkens de nieuwe KVC-gids zullen de jongelui nochtans in alle beschik bare vacantiehuizen en jeugdherber gen plaats vinden; niemand zal behoe ven te worden afgewezen. Maar dan moet men zich spoedig melden aan het adres: Nachtegaalstraat 60 bis te Utrecht. Zowel in Duitsland als België en Luxemburg heeft het KVC-bestuur vacantiegelegenheid bereikt, waarvoor het volledige verantwoordelijkheid wil dragen. En dat doet men evenzeer ten aanzien van de reeds uitgestippel de fietstocht naar Lourdes. Op afstan den van gemiddeld 80 K.M. heeft men nachtverblijven gevonden, in vacan tiehuizen, kloosters en pensionaten. De tocht heen en terug is berekend op minstens dertig dagen en zal onge veer f5.- per dag kosten. Slechts 140 K.M., van Bordeaux tot Dax, zal per trein worden afgelegd wegens het hellende terrein. Onderweg zal men gebruik kunnen maken van de jeugd herberg van Abbé Pierre te Parijs. LEIDERS TN DE TOP van de K.V.C. heeft men intussen het leidersvraagstuk be handeld, met als gevolgd een cursus voor leiders en leidsters te Vught. Men heeft nu een vast corps van hon derd. Verder heeft men behoefte aan practische voorlichting, waar een be paald deel van de katholieke jeugd nog niet voldoende belangstelling toont. Een andere zorg is die van de vacantiespreiding. Bijna iedereen wil wel meewerken; ;alleen de school zelf heeft traditionele bezwaren. Nochtans is de Schoolraad bezig met een on derzoek over „spreiding in de tijd". pans beweert, dat hij de zoon is van een bekende Frankfortse patrici ërsfamilie en had zich in internatio nale vakkingen een zekere naam als kunsthandelaar gemaakt. Begin April verscheen Gans in Frankfort met een prachtwagen, nam zijn intrek in een eerste-rangs hotel van waaruit hij aan invloedrijke irftiustriëlen vier op het eerste gezicht echte schilderijen van Gauguin. Renoir, Pieter De Hoog en Culp te koop aanbood. De vier industrie-directeurs betaalden Gans een som van 25.000 Mark voor de vier schilderijen, nadat Gans hen een be wijs had voorgelegd van een konser- vator uit Aken, bewijs dat de echt heid van de schilderijen bevestigde. Toen hij zijn Marken goed en wel op zak had, verdween Gans om an dere belangstellenden te gaan „bewer ken". De Frankfortse kopers waren echter wantrouwend geworden, dien don een aanklacht in tegen Gans en toen bleek het, dat deze Gans tevoren dezelfde praktijken had toegepast in Hannover, Bielefeld en yooral in Keu len. In Keulen werden zeer grote som men betaald voor waarschijnlijk ver valste schilderijen. Tot hiertoe weet men zeker, dat Gans 16 schilderijen met vervalste getuigschriften van des kundigen aan goedgelovige kopers voor massa's geld heeft verkocht. Tot hiertoe kon de politie nog niet aan de weet komen waar, wanneer en door wie de schilderijen werden ver vaardigd. Advertentie» D» wlr» WEKELIJKSE UNDERBERG PRIJSVRAAGI Wat kan UNDERBERG hlar doan? Zendt een aardige tekst bij deze tekening Iedere week ontvangt de beste inzender 1 doos met 50 flacons UNDERBERG ter waarde van f. 35.- Inzenden voor a.s. Zaterdag aan de Importeur TONY van HEESWUK - ROERMOND Da eetlust opwakker de keterverdrijver, na overvloedige maaltijden, bij regenachtige dagen, een opkikker!]#, el* je je niet helemaal lakker voelt. Verkrijgbaar bij Uw drenkhandelaer. In dit blad bekend gemaakt Prijswinnares adv. 8. 5: Mej. M. Muyrers, Pasweg 71, Schaesberg JAN IV VAN GLYMES, de laatste mannelijke telg uit het roemrijke geslacht der Bergse heren was, zoals we reeds vertelden, in dienst van het land 29 Mei 1667 gestorven. Alva had beslag laten leggen op de goederen van, de Berg se heren, de rijke inventaris van het Markiezenhof was in Antwerpen geveild. Zo gingen ontelbare kostbaarheden en kunstschatten verloren die naar 't woord van archivaris Slootmans, voldoende waren geweost om een behoorlijk mu seum te vullen. PACIFICATIE VAN GENT VAN INVLOED In de Novemberdagen van 1576 te kenden de Staten-Generaal met de gewesten van Holland en Zeeland een verdrag van bondgenootschap om sa men de Spanjaarden met verenigde krachten uit onze streken te drijven. Bergen, dat door de capitulatie van Fugger 9 Augustus 1577 naar de zijde van de opstandelingen overging, viel dus onder de bepalingen van dit ver drag, de zgn. Pacificatie van Gent. Bij dat verdrag was o.m. bepaald, dat de plakkaten tegen de ketters, geschorst werden totdat de .Staten-Generaal de godsdienskwestie definitief geregeld zouden hebben. Zo geschiedde dan in de Schelde- stad. De Plakkaten werden geschorst, terwijl de Burgemeesters, Schepenen en de afgevaardigden der gilden borg bleven voor het aloude geloof der bur gers. Dat was het eerste gevolg van de nieuwe toestand. Het tweede was dit. Nu het Spaans bewind ten einde was, had daarmee ook opgehouden het bestuur namens de koning van Spanje door de super intendant, Ph. van Serooskercke. Enige erfgename voor het markie- zaat was de nog jonge, beeldschone Margriet van Merode, dochter van 'n zuster van Jan IV. Deze dame huwde met Jan van Withems, baron van Bentersem, heer van Beersel. 4 Febru ari 1578 zegende pastoor mr Steven Langriet in de kapel van het Markie zenhof dat huwelijk in. Bergen had weer zijn markies, en. ondanks de moeilijke tijden, werd dat feit met groot vertoon gevierd. IN CONFLICT MET DE HERVORMDEN TAN VAN WITHEM was een streng J Katholiek ridder, die met de steun van de geestelijkheid en vnl. met die van pastoor Langriet, onverbiddelijk tegen de Hervormden optrad en zo ..isser veel gekijfs ende verschils on der de borgers ontstaen". De Her vormden riepen daarom de hulp in van Aartshertog Matthias. Het gevolg van de Aartshertogelijke bemoeienissen was een „concept pro visioneel tusschen de catholicque en- de gereformeerde religie binnen deser stadt". Hierbij verkregen de Hervormden een eigen kerkgebouw, n.l. het „Sinte Merthens gasthuys" op de hoek van de Wouwsestraat en Blauwehand- straat. Daar en daar alleen mochten zij openlijk hun godsdienst uitoefenen. Beide godsdiensten zouden op de be scherming van de stedelijke overheid kunnen rekenen, maar zij mochten op geen enkele wijze, hoe, dan ook, el kaar hinderen. De benoeming van pre dikanten moest door de stadsmagis traat worden goedgekeurd. De preek stoel mocht alleen gebruikt worden om de gelovigen te stichten. Oproer makers zouden voor de gewone rech ter komen De nieuwe markies was een fel Katholiek, die niet met de nodige voorzichtigheid is opgetreden. Dat kon alleen maar de gevoelens van de even felle Calvinisten opzwepen. De gevolgen bleven niet uit. Bij zijn inhuldiging weigerde de nieuwe heer de privileges van de stad. die op dat van 1398 teruggingen, te bevestigen, hij eiste meer zekerehid voor het Katholicisme. Het kwam in verscheidene vergaderingen tot hoge woorden met het stadsbestuur, dat bij monde van de grijze d'Ayala ver klaarde: „dat hem nyet de pyne (moeite) weerdich en gaff om tant- woorden op het seggen van eenen jongen melckmuyl". In de laatste dagen van Juni 1579 was Maastricht door de Spaanse op perbevelhebber Parma, na een lang beleg, veroverd. In Holland en Zee land was men niet ten onrechte be zorgd, dat de vesting Bergen op Zoom, 'n sleutelpositie voor de rebellen, om dat het de toegangswegen tot Zee land beheerste, 'n nieuw doelwit voor de Spanjaard zou kunnen zijn. Tegen de zin van de markies, die er terecht een versterking van het protestants element in zijn stad in zag, werd 22 Juli 1579 een Zeeuws garnizoen in de stad gelegd. Bezorgd keken de Ka tholieken toe, toen deze Zeeuwen on der commando van de gouverneur van Walcheren, Alexander de Haut tain, hun eerste mars door de Bergse straten maakten. BEELDENSTORM I Iet gaat meest om schilderijen van schilders uit de achttiende eeuw. Door de politie ondervraagde deskun digen stelden vast, dat het linnen van de in beslag genomen schilderijen niet zo oud is als de ouderdom der daarop geschilderde zaken en personen. De deskundigen zijn het echter oneens over de echtheid (resp. vervalsing) van de schilderijen. Terwijl professor Holzinger, een bekend schilderijen- deskundige uit Frankfort, de door Gans verkochte schilderijen, op het eerste gezicht als vals bestempelde, menen andere deskundigen integen deel dat de schilderijen echt zijn. De criminele politie van Frankfort ver klaart, dat er nog meer interessante verrassingen te verwachten zijn in deze nieuwe schilderijenvervalsings- zaak. (Advertent e) Oude steenhopen in Doetinchem ARBEIDERS hebben in de blnnen- stad van Doetinchem op een diep te van anderhalf tot twee meter onder de srond oude gesteenten s:e- vonden, die naar alle waarschijnlijk heid dateren uit het begin van de zestiende eeuw. Men vond verscheidene bogen, die in de zestiende eeuw moeten zijn ge metseld en waarop later weer wonin gen zijn gebouwd. Sommige stenen bevatten afdruk ken van geitepootjes, waaruit wordt geconcludeerd dat de stenen moeten zijn gebakken in 1527. In dat jaar. op Goede Vrijdag brandde een groot deel van de stad Doetinchem af. Toen met de herbouw werd begon nen is vermoedelijk een veldoven op gericht om stenen te bakken. Over deze stenen moet. toen zij ter dro ging waren gelegd, een losgebroken geit zijn gelopen. Deze aldus bescha digde stenen moet men gebruikt heb ben voor de fundamenten. Deze rede nering wordt gesterkt door het feit, dat ook andere stenen zijn gevonden, die geheel misvormd waren. (Advertentie) moderne winkelinterieurs en -exterieurs VOORHAVEN 101 TEL 34971 ROTTERDAM WA*4 #<4 fÊC'tt cou xom-gs Gezicht op Bergen op Zoom in plm. 1570, F\E Calvinisten werden met de dag driester in hun optreden. Ze gooi den stenen door de ramen van de Geertrudiskerk, molesteerden geeste lijken en hinderden vrome burgers. Op de dag van Maria-ten-Hemel-op- neming kwam het tot een eerste uit barsting. Het waren de „graubuers", de minderbroeders, sinds 1464 te Ber gen gevestigd, die het eerst aange pakt werden: „XV Augustus 1580 is alhyer binnen der stadt by dien van de gereformeerde religie geraseert (geplunderd) het klooster van de min nebroeders ende deselve minnerbroe- ders daerbuyten gejaecht ter grooier verdriete van het geheel". Kazuivels, kelken, meubels, alles wat waarde had. tot het lood op het dak toe, werd meegenomen. De Zeeuwse soldaten plunderden om het hardst mee. Intussen kwam meer troepen de stad binnen, heer Jan van Withem verlflat daarom, uit protest, de stad en gaat op het kasteel van Wouw wo nen. 8 November 1580 kwamen de sol daten en de felle Calvinisten tot een nieuwe uitbarsting van haat tegen de Katholieken. Het gepeupel van de stad was er als de kippen bij om'te halen wat er te halen was. De Sint Geertrudiskerk op de Mai'kt werd totaal leeggeplunderd, de beel den van heiligen werden kapot gesla gen. de graven van de markiezen opengebroken en van alle kostbaarhe den ontdaan: „Op dien Villen der voirsermaendt Novembrirs (is die kerk) byden soldaten ende gerefor meerden innegenomen. ende teenemale van binnen berooft". Van de markie- zengraven wordt meegedeeld: „dese sculpture binnen en buyten ontbloot geworden van alle hetgheene week- draghers weerdich was". De rijkver sierde en prachtig met miniaturen verluchte missaals en koorboeken, al les werd meegenomen. De kapellen en kloosters drong men binnen. Ook daar vernietigde men al les wat men waardeloos vond, de kostbare kelken, ornamenten, zoals luchters en kandelaars, nam men mee. Het legendarische zwarte kruis beeld, dat eens tegen het gety in was aangespoeld en dat reeds in 1300 in Bergen werd vereerd en dat door vrome handen met 'n diadeem en ju welen was versierd werd onder hoon gelach, nadat het van zHn kostbaar heden was beroofd, verbrand. JAN SANDERS. (Ingezonden) r\E HEER T. V. wilde het In de „Stem" van 14 Mei j.l. blijkbaar doen voor komen, alsof het humanisme in Neder land geen bestaansrecht zou mogen ge nieten. Hij schrijft immers o.m.: De weidse betiteling „levensbeschouwing" verdienen ze (humanisme en nihilisme) geen van tweeën. Volgens mij verdienen ze beiden die naam wel degelijk, want men „beschouwt het leven" vanuit bepaalde gezichtspun ten, al dan niet „op los zand staande". En schrijver zal toch b.v. niet durven beweren, dat de grote Nederlandse hu manist Erasmus er geen „behoorlijke" levensbeschouwing op nahield? Zo kan men het nihilisme verfoeien, daar het, in het tsaristische Rusland ont sproten, regelrecht geleid heeft tot de huidige Sovjet-dictatuur, maar het is en blijft een levensbeschouwing. N.l. „Ont kenning van het zijn, van de kennis en van de waarde" practisch komt dat neer op een „streven tot radicale ver nietiging van een bestaande rechtsorde".. Het is dan ook logisch dat het nihilisme in die oorspronkelijke vorm voor de Sovjet-Unie en haar satellieten reeds lang heeft afgedaan. Dergelijke denk beelden zijn daar thans nog uitstekend geschikt voor export naar „het Westen" en andere minder ontwikkelde gebieden. Uit bovenstaande moge blijken, dat Advertentie) 1110.- normale uitvoering luxe uitvoering Vraag Uw leverancier F^AAR LIGT het aange klede feit: Medisch ge sproken zijn wij geheel on derlegd. Wij weten ons weetje, als het is mis ge lopen. En dat was het op de drukke straathoek. De menigte mompelde veront rust, als hadden zij een Rus „ja" horen zeggen. En keek om naar politie-agen- ten. En groeide. En zocht naar een leider, die de za ken kon bekijken en die kon roepen: „Uit de weg. De gewonde moet lucht hebben. Verse lucht". En alsof dat zo moest zijn, kwamen wij daar aan fiet sen. YY/IJ ZAGEN het direct Medisch gesprokej moest er heel wat loos zijl in het midden van de mas sa. „Uit de weg", riepen wij dwingend en er keek een heer om, die dacht, dat er wederom eentje werd aan gereden. „Verse lucht", rie pen wij weer en porden tussen de achterste lagen van de menigte. Daar had men het reeds. Daar kon den wij niet optreden en drong de meute hoe langer hoe dichter op de gewonde toe. Van verse lucht kon geen sprake meer zijn. Etensgeurtjes, luchtjes uit regenjassen en niet - met - de - voorgeschreven - pas ta - gepoetste - tanden - walmen, dat kreeg het slachtoffer. Die van niets wist. Die daar maar lag. Te kijken. Alsof hij daar zo'n beetje voor zijn lol tegen de keien was gesmakt. "W/IJ worstelden en kwa- men boven bij een machtig heer, die zelf ook geen vin meer kon verroe ren en weinig voorkomend aanvallen op zijn positie afsloeg. „Verse lucht", riepen wij hem waarschuwend toe. E.H.B.O.-technisch gezien bleek de man waardeloos. Want ons geroep bracht hem in de grootste verba zing. Ten slotte stootte hij een belendend heer aan, die hij onze visie meedeel de. Deze op zijn beurt zocht weer connecties met een knaap uit een griezel film en gezamenlijk we zen zij op het voorhoofd. Daar maakten wij ons verschrikkelijk kwaad. En oegonner zo te rukken, de machtige heer ten spijt. Wij dachten er opeens aan, dat de huisdokter eens een geval had verteld, dat met doorgesneden slagaders had te maken. „Een kwes tie van seconden", had de wetenschapsfiguur gezegd „en het is te laat." De mo gelijkheid, dat ook ONZE gewonde met zo iets lag te kijken, gaf ons reuze krachten. Wij forceerden het volk, dat het kraakte van venijn. Wij brachten een politie-agent tot het boekje, omdat hij maar stond te kijken, alsof hij zijn vrije dag had. En be merkten, dat hij ons in het gewoel uit het oog verloor en een bon uitschreef op naam van een man, die niet wist wat er precies van hem werd verlangd. „Verse lucht", riepen wij dikwijls om weer even op adem te komen. „Verse lucht, of het is verkeken". ""TELKENS keken de om standers dan bevreemd op en een jonge heer met een goede-daden-gezicht greep ons zelfs reeds in een kunstmatige ademha- lingsgreep. Net of wij oe fenmateriaal waren. „Daar kopen we niets voor", riepen wij. „Verse lucht". „We zullen zien, wat we kunnen doen", sprak de jonge heer. Het scheelde maar een haar of wij wa ren daar even van kunst matige adem voorzien. Nog vijf lagen scheidden ons van het slachtoffer en wij begonnen reeds uit te kijken naar het bloed. £JAAR gaven wij het op eens op, hetgeen men van een krachtige figuur toch eigenlijk moeilijk kan verwachten. Maar de ge wonde bleek achter een tafeltje te staan, waar hij overredend zei: „Voor niks. mijne heren. Voor niks sta ik hier scheermes jes weg te geven, alsof ik geen huishouden heb. Scheermesjes van kwali- •teitje...." men bepaalde geestelijke stromingen niet effectief bestrijdt door ze te bagatelli seren. Beter lijkt het mij hun oorsprong op te sporen en dan eens terdege na te gaan, in wat voor gedaante zij zich in de loop der tijden zoal hebben aange diend: Nu eens angstvallig verscholen achter andere „ismen", die het in een bepaald politiek klimaat „beter déden" - dan weer zelf dienend als dekmantel voor zekere politieke oogmerken, waar men onder gegeven omstandigheden lie ver niet mee te koop liep.... NTEMEN we nu als voorbeeld, de eigen- 1 aardige verhouding tussen socialisme en humanisme weer op de korrel: Het Humanistisch Verbond (en dat Ver tegenwoordigt hier nu toch het „huma nisme"?) eerbiedigt in hoogste instantie het individu, „de mens, als drager van een niet aan persoonlijke willekeur on derworpen nornj-gevoel en als schepper van en deelhebber aan geestelijke waar den". Men kan zich afvragen, waar hij dan, bij afwezigheid van een Hogere Macht, een Schepper van al het gescha pene, zijn normgevoel vandaan heeft ge haald, èn zijn scheppingskracht, èn zijn geestelijke waarde, daar hierbij immers ook van persoonlijke, dus menselijke willekeur geen sprake isdus vol gens deze gedachtengang ook nooit ge weest is.... Maar vooruit: Het streven naar aards geluk voor ieder mens is hier de hoofdzaak. En wie heeft er wat op tegen, zich gelukkig te voelen en geëer biedigd te worden? Nu het socialisme: Men kan het draaien of keren, maar ook het socia lisme was en is wel degelijk en levens beschouwing, zij het dan een zuiver- materialistische: Men eerbiedigt in hoog ste instantie het stoffelijk welzijn der gemeenschap, en stelt zich (en anderen!) daarom de socialistische staat als hoog ste doel. Immers ^alleen een zuiver socia listische staat zou capabel zijn om „voor een billijke verdeling der voorhanden goederen zorg te dragenDit is de wezenlijke kern van het socialisme. De rest is propagandistische franje. Bij de definitieve vestiging van een socialistische staat (onder een zuiver- socialistische regering dus) komt de Ge meenschap als zodanig al dadelijk op het tweede plan te liggen. Immers: de gemeenschap heeft haar doel bereikt, de Staat heeft de macht en de stembus is een fictie geworden, oftewel een wassen neus. Want de socialisten weten even goed als wie ook, wat „macht" betekent in handen van lieden, die geen Hogere Macht boven zich erkennen. Het schijnt voor sommige „gelovigen" dikwijls al zo moeilijk om geen misbruik te maken van een machtspositie. Het is even op vallend als logisch, dat gedurende het hele hierboven geschetste proces het ge luk van de individuele mens en de vrij heid van zyn persoonlijkheid, practisch niet aan bod komen. (Behalve dan in verkiezingspamfletten en radio-toespra ken). De enkeling n.l. heeft in dit sy steem slechts waarde, voor zover hij zijn stem uitbrengt ten gunste van de socia listische partij, zolang er nog andere partijen bestaan, (zie: Doorbraak-Ge- dachte), en is na de overwinning geheel opgegaan in de „enige- en ondeelbare souvereiniteit van de massa", (om eens een ouderwets-communistische term te gebruiken), uitgezonderd natuurlijk die enkelingen, die „de facto" en „de jure' de macht in handen hebben; maar dat begrijpt U wel. Doch waar blijft nu in dit staatsbestel de oprechte humanist met zijn „niet aan persoonlijke willekeur onderworpen norm-gevoel"? Hoè voorzichtig hij zijn levensbeschouwing ook mag hebben ge formuleerd, hij deed verstandig, dan dergelijke principes maar zo spoedig mo gelijk aan de kapstok te hangen! Onder een bewind, dat zichzelf een god is en geen Opperwezen boven zich erkent, bedoel ik, geven zelfs de Chinezen voor de humanistische „Rechten van de Mens" geen rooie cent meer. /"^ONCLUSIE: Socialisten en humanis ten hebben inderdaad gelijk, als zij ons steeds maar verzekeren, dat de P.v.d.A. niets met het Humanistisch Verbond te maken heeft. Fun gezamen lijk optreden voor de Vara-microfoon geschiedt dan ook louter uit overwegin gen van practisch-politieke aard. Men moet soms van de nood een deugd ma ken. en het doel heiligt de middelen. Wat de V.V.D. betreft, en de uitspra ken van de heer Oudmaar dat is ook al oudl Het opportunisme is al zo oud als de wereld; evenals het nihilisme trou wens, ofschoon de Russische ziel.... Nou ja! Men moet zich niet blind sta ren op al die mooie namen. Het bloed kruipt waar 't niet gaan kan. Dat is de hoofdzaak. En de microfoon, natuurlijk. Wie de microfoon heeft, heeft de toe komst. L. PISON

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1954 | | pagina 4