el. 53 CER „Ik volgde de actie voor de Poolse kinderen met verbazing: GOUDEN FEEST van Broeder Cajetanus Lode wijk Napoleon greep in Hier en daar: home-tels Dijktuinders van de Westhoek erg ongerust Het voorlopige Ned. elftal J- en 5WERK V oetbalpr oblemen De scholen van hel Bisdom Breda worden opgeroepen 8 ft 46 V IERDE BLAD ZATERDAG 1 MEI 1954 De pastoor van Rouvro (Frankrijk) enthousiast ,.Tja", zei pater BBerk (Oudenbnsch): Bit moet ik de mijnwerkers toch vertellen Maand van de politiek yjm mm Vo<yt de UidwSPiie door een overwinning Hij werd één met het onderwijs Ingewikkelde kwestie in Fijnaart-Willemstad Drastische waardevermindering van woningen? HET EINDE VAN EENKERKGEBOUW Een katholieke nederlaag, gevolgd Bewogen historie Sproeten? SPRUTOL BENNAARS WEER OPGESTELD Wij spraken af f DE rechtsbuiten van de aan vallende partij krijgt op plaats r.bu (1) de bal van zijn rechtshalf r.h. (1). Hij wacht niet tot de linksachter (l.a.) van de tegenpartij in zijn buurt is, maar speelt de bal meteen door naar zijn rechtsbinnen r. bi. 1). Meteen loopt de rechts buiten naar voren, maar komt daardoor zo dicht bij de links achter. dat zijn rechtsbinnen het beter oordeelt hem de bal niet terug te geven. Inplaats daarvan geeft hij een pass te- r",ig naar de mee opgelopen rechtshalf, die op plaats r.h. (2) terecht is gekomen. In middels is de rechtsbuiten de linksachter (zonder bal) voor bij gelopen en nu kan de rechtshalf het leder juist langs de linksachter aan zijn vleu gelman geven. Deze heeft daardoor een vrij veld gekre gen, kan de bal opbrengen voorzetten of een schot lossen of wat in de gegeven omstc >- itigheden maar wenselijk is. Dat hij deze gevaarlijke ren kan ondernemen is te danken aan de opoebouiode aanval met zijn rechtsbinnen en rechts half, een speelwijze, die men als ..driphoekspel" aanduidt. reninstallaties Perkpolder- d. Het is een rste zijn. zo- beide zijden Verder is in lijk verbeter- gemaakt. De 'en naar de bele'. de par- pterd en uit- liek een gro- De autobus hebben nu tsen en de niet. alvorens zetten, eerst men. De op- caartenbureau rst zijn recht- kan innemen iartje zorgen. h-Vlaanderen voer is opge- ustrie en ny- imen aan een vele moeilük- n welke b.v. vee (om cnigè ngen te noe- kt, doen be- ervatting van del- en indus- ugde begroet, misch opzicht dit veer gaan ook het toe- rygt," zo be- die uiteraard heugd is over de „verkeers- CXXXXXXXX oo«x>o<xx. HULST iTELLEN Tel. 92 Hulst aat - Hulst •rijs (Van onze redacteur) PATER BERNARD BERK van de Missionarissen van de H. Familie uit Oudenbosch kon zjjn ogen niet geloven. Hij slenterde met zijn kwieke huishoudster en enkele van zijn beste Poolse parochianen over de enorme, om niet te zeggen onmetelijke bloemententoonstelling van Valenciennes, een grauwe Noord-Franse fabrieksstad en daar ineens, temidden van tiendui zenden bezoekers, werd hij geconfronteerd met een verslaggever van de krant, die hij de laatste weken met belangstelling volgde, want met spanning hield de priester bij hoe het verloop zou zijn van de pakkettenactie voor de Poolse kinderenAanvankelijk klonk dit verhaal van de pater erg ongeloofwaardig, maar toen hij eenmaal verteld had, dat hij eens missio naris was in Polen en dat hij nu reeds gedurende twintig jaar pastoor is over ongeveer zesduizend Poolse mijnwerkers, was alles onmiddellijk dui delijk. temeer, omdat de priester verhaalde, dat hij in Nederland enkele goede vrienden heeft zitten, die hem zoveel mogelijk voorzien van publica ties, welke over Polen handelen. ..Ik moet u eerlijk zeggen, dat ik verrast ben over de spontaniteit van de Nederlanders en speciaal van de lezers van het ..Dagblad De Stem" Het is toch waarempel geen kleinig heid om in enkele weken ti.ids vijf tienduizend pakjes bij elkaar te krij gen. In Frankrijk wonen hele beste en hele brave mensen, maar ik zou dat niet gemakkelijk klaar krijgen. Een krant is toch wel een machtig instrument Wanneer men een ge voelige snaar bespeelt wil er toch iets lukken. Ik mag uw blad met dit suc ces feliciteren, want, zie je, voor die Polen valt het toch maar niet mee. Ik kan me levendig voorstellen, dat het in de kampen moeilijk bewegen is. Deze mensen ziin uit elkaar ge sleurd Een goed voorbeeld daarvan is miin parochie. Wat hebben de mensen, die mijn parochianen zijn, allemaal niet meegemaakt?'' ZIJN PAROCHIE PATER Bt. BERK pater B. Berk, die het betreurde, dat een tocht naar de pastorie van ziin parochie zo maar niet a bout portant gemaakt kon wekdien, ver- OOST- ROZEBEKE. 't les te zeggen: voor u, in Olland. Wij zitten ier al langer met de kapotte stukken. Wij voelen ier nou goed, wat 't betekent: „L'Union fait la Force". Da wil zeggen: ,,De Bel gische Eenheid leed in de Interna tionale Soep", 'k Zijn curieus, waar de subsidies aan de bizondere scho len vandaag of morgen naar toe trekken. k Zal 'vne keer aan de socialistis&Kë "zakken gaan voelen. A propo,s: van Socialisten gespro ken, ze doen de Katholieken in de Nederlandse Partij van den Acker" dank zeggen uit de grond van hun liberaal-sociale hart voor het ge- luks-telegram met engeltjes, dat ze gezonden hebben bij gelegenheid van hun victorie op de Katho- ken. Ze hebben mij gezegd: as de Nederlanders ook zo'n victorie be vechten met de verkiezingen voor de Staten Generaal kunnen ze van onze Socialisten wederkerig 'n fe licitatie met engeltjes verwachten. Ge zult me zeggen: ..Sus. opgepast, steek uw neus nie in de politiek, da's dangereus, zulle. Ik weet 't, ik weet 't, m'nne vrind, want politiek, da's iet dat in de lucht hangt. Zie ze maar te grijpen, as ge kunt. Wie zegt u of de politiek van vandaag, die van gis teren geworden is en of ze die van morgen zal zijn? Eén treffende uit lating van een of ander Staatshoofd en uw politiek van vandaag ligt mor gen ook al in de internationale soep. En wad i e s 'n Staatshoofd? Zie naar Frankrijk, waar de Eenheid 'n cro quet is geworren. Zoekte gij er maar es iets substantieels uit. Dertig Staats hoofden hebben daar ondereen om 't Presidentschap gevochten en 't ziet er naar uit, of de politieke poppen daar vandaag of morgen weeral gaan dansen. De stukken van de Eenheid zijn daar geen eens meer heel. Er i s geen Frankrijk meer, er zijn twintig Frankrijkskes. die op voorhand zitten te bibberen bij de uitvinding van elk nieuw Duits kanon. Zie naar Perziè. zó zijt ge daar 'n Mossadeq en zo zijt ge 'n Mos-op-'t-dak. Zie de hele we reld rond, zoek er de Eenheid. Zoek eerder 'n neet in 'n hooiberg. Daar om: beter m'nnen neus in de politiek as m'nne kop in 't zand. En dat doen bij u veel politieke katholieken, as ze telegrammen met engeltjes naar socia listen sturen 't les daarmee, da Sus u toeroept: zij gewaarschouwd. 't les nóg nie te laat bij u. 'Nne goeie ver staander heeft bij ons maar 'nne hal- leve liter nodig, bij u gelukkiglijk nog maar 'n half wóórd, 't Zou bij u wel es kunnen gaan lijk bij ons, as ge de Eenheid nie terug weet te winnen. Er zijn er bij ons nog maar te veul zonder kop gaan kiezen. Die stemden op wie 't hardst schreeuwde en die koeien beloofde mee gouwe horens, waarmee ze later omver gestoten zul len worren. 't Zijn de mannen, die maar blijven schreeuwen, dat alleenig t volk mot zegepralen. Maar da zege pralen wor rap betalen, want de dui ten om al die beloften in te lossen motten uit de lengte of uit de breedte komen. Voor ze hier in Leuven de meerderheid hadden, schreeuwden ze jullie katholieken betaalt vul te veul taks en nou ze de meerderheid heb ben. motten ze daar voor 'n water-wc. voor 'n balconneke, voor 'n stortgat buiten aan oewe kelder, ja, voor de reparatie aan oewen TSF betalen. Ge hoef niet te vragen, hoe de stamme- neebazen en de restaurateurs sakke ren, die er zes deurtrek-we's op na houen. Ik zeg u: 't onnozele volk in Vlaanderen weet wel, wat kiezen zijn, maar nie wa kiezen is. Er zitten bij ons in de politieke voorlichting, nog maar te veul Franse woorden, bijkans zoveul as bij in Olland. Kwam me aaar, gepasseerde week nie gan m'n rvo 'n ven* s^aan zieveren: „Sus, de J-WP is 'n schoon politieke partaa, maar daar zitten te veul „dividenten" Jn Nou weet ik nie, waar de dividen- wat 'n dissident is, zal ze u ant woorden, dat de kaffee weeral duurder is geworren. En van haar stem kan pertang afhangen of de Eenheid aan gruuzelementen gaat of nie. Gullie hebt, lijk wij, maar drei dingen van doen en die bie ten: Eenheid, Eenheid en nog 'nne keer Eenheid. We ebben met de Eenheid chronisch overhoop gele gen. 't Begint al in onze huiskamers. As ze bij ons 'nne paster op 'nnen nieu wen velo zien passeren, zeggen ze: ..Dat doet 'm van ons centen." al heeft dieje sukkelèèr z'nnen velo van z'n moeder cadeau gekregen. Ge hoefx dus nie te vragen, was ze van hun eigen politiek zeggen As ze in hun partij nie met volle muziek worden binnen gehaald en mee nog meer mu ziek boven aan de candidatenlijst worden gezet, worren ze waardeloos ..divident" en dan steken ze 'n eigen partij ineen. En dan: „Adieu, be roemde Union, die la Force maakt." Ik weet 't. ja ik zijn goed gerenseig- neerd. zulle, dat er bij u simpelaars aan 't stembureau komen en d'r stem biljet oningevuld in de bus gooien, om hun gemeente te pesten, al heeft er de gemeente geelegans niks mee te maken. Er zijn er gewiest, die alle hokskes rood hebben gemaakt, om maar goed op rood te stemmen. Da zijn er die zot zijn van af- en inbraak, 'k Zal nie zeggen: rood kan goed werken. Da heeft Oud-Holland bewe zen deur 't rood in d'n drapeau te kiezen, maaaar.. met 't wit en 't blaauw er naast, om da rood goed in de gaten te houcn. Wij hebben er geel en zwart tegen aan. Geel da's de haat en zwart da's de rouw over de dooien, die er gaan vallen. SUS VAN TESTELT. (Advertentie) ff pyrometers MANOMETERS THERMOMETERS PROMPTE VAKKUNDIGE SERVICE nvObSERVATOR ROTTERDAM telde, mild glimlachend, over zijn pa rochie. „Kijk eens," zei hij: „u zuit zich afvragen hoe deze parochie tot stand is gekomen Dal liikt verschrikkelijk ingewikkeld, maar het is erg eenvou dig- In de twintiger jaren werkte ik m Polen Ik verbleef er een tiental iaren en men verzocht mij te gaan werken onder de Poolse bevolking, die in alle Noord-Franse steden is te vinden. Mijn parochianen zijn m de oorlog van 1914-1918 hier blijven han gen. Zij keerden niet naar hun vader land terug en zijn thans zo bli.i als een kind in een vriie wereld te leven. Zoals ik vertelde heb ik vijf- of zes duizend parochianen. Die wonen na tuurlijk met allemaal in Rouvro bij elkaar, maar zil huizen verspreid ovei' de dorpen. Ik heb dus een zeer uit gebreide gemeenschap, maar ik weet ze wei in mijn herderstal te verzame len De Polen zijn diep. diep gods dienstig. Elke Zondag is mijn kerk vol en. Ill dit Mariajaar, als er feesten worden gevierd kan ik ook op door de weekse dagen vaak rekenen op een volle kerk. De Polen bidden voor hun vaderland. Zij leven, ook al wonen zij ver ran elkaar (ik sprak daareven toch over een verscheurd volkti toch mét elkaar. De oude banden worden blijft, maar het vaderland...." Pater B. Berk maakte een gebaar, alsof hij wilde zeggen. wat zal er van terecht, komen?" „Ik zou Polen weer willen terug zien, maar die mogelijkheid is uit gesloten. Achter het iizeren gordijn is het moeilijk doorbreken." De missionaris sloot zijn verhaal al Hij vroeg of het begrepen was waarom hij toevallig deze Poolse actie van de krant volgde. Zijn ogen glinsterden. In zijn stem lag oen zekere voldoening over dit alles. Hij begreep waardin deze actie was ondernomen beter dan wie ook. Hij kon dit, omdat hij zich vereen zelvigde met de Polen en hun lot deelde. „Ik voel me gelukkig onder deze mensen te mogen werkciV' zo zei de priester, wiens aandacht nu weer werd getrokken door de bloemen van Valenciennes. Hij bekeek ze met een liefdevolle blik HET pad der Roosendaalse Katholieken is niet altijd over ro zen gegaan, en anders waren het wel stekeligen. Leek het aanvankelijk alsof het Katholicisme hier rustig zou kunnen voortbloeien, toch werd deze illusie al gauw verstoord door het optreden van de protestanten, gesteund door de Staten-Gene- raal. Eind 18e eeuw trad er een verandering in, de protestantse druk blijft nog steeds voelbaar, maar de Katholieken gingen ook 'n woordje meespreken en pogingen in het werk stellen om de oude St. Janskerk weer in eigen bezit te krijgen. Alvorens rht zeer interessante onderwerp te belichten is het goed een blik in de hieraan voorafgaande periode te slaan. dooi- ook bii anderen tot ontkieming te brengen wat als een veroorgen Godisgave in hun diepene innerli jk besloten lag. Zo werd zijn werk In dienst van de evenmens door het licht van het Geloof ook een werk in dienst van God en di Keek. De Gelofte, 5(1 iaar geleden afge legd, *irh als religieus-onderwijzer geheel aan God te geven, heeft hij trouw vervuld en daardoor heeft hij zich ook de dank van honderden, ja duizenden zijner medemensen ver worven. Advertentie) Voorkom molschade. Koop uitsluitend r wol en wolgoed voorzien van hel MITIN-etikei OP ZONDAG 9 MEI zal Br. Ca jetanus, directeur der St Fran- ciscuskweekschool, het middelpunt zijn der feestelijke hulde, die hem gebracht wordt bij gelegenheid van zijn 50-jarig professiefeest. Merkwaardig mag het zeker heten, dat deze 50 jaar Sijna geheel in dienst"' hebben gestaan van de onder wijzersopleiding. Reeds in 1908 werd Br. Cajetanus als jong onderwijzer benoemd tot leraar aan de St Fran- ciscuskweekschool, die toen nog te Bergen op Zoom was gevestigd. In 1917 verhuisde de kweekschool naar Breda en zo werd Br. Cajetanus in gezetene van de Baroniestad, die hij sinds die tiid even trouw gebleven is als zijn leraarschap lil de 46 jaar, dat Bir. Cajetanus on afgebroken aan de KweeKschool ver bonden is, heeft hij op de hem eigen talentvolle wijze meegewerkt aan de vorming van honderden onderwijzers, die in hem niet alleen een uitstekend docent, maar evenzeer een goed raads man en vriend waarderen. Zijn functie ais ieraar in de Ne derlandse Taal en Letterkunde stelde hem in staat zijn werkzaamheid een sterke culturele en aesthelische inslag te geven, waardoor hij een zeer waar devolle bijdrage heeft geleverd aan de culturele opleving van ons gewest, teiwiil vele leerlingen de resultaten van zijn vormingswerk ook buiten de grenzen van de provincie uitdroegen. Meerdere verdienstelijke werkers in en buiten Brabant danken de ontdek king en ontwikkeling van eigen ta lenten op literair en niet te vergeten op toneelgebied aan de vruchtbare lessen, die zij op de kweekschool van Br. Cajetanus mochten ontvangen. Dat zulk een begaafd en toegewijd leraar Ook door de onderwi.jsautori- teiten werd erkend en gewaardeerd, blijkt uit zijn jarenlang lidmaatschap van verschillende examencommissies en niet het minst uit ziin benoeming tot. officier in de orde van Oranje- Nassau bii gelegenheid van zijn 40- jarig leraarschap in 1948. Deze gouden jubilaris mag inder daad op een prachtig en welbesteed leven terugzien, dat geheel in dienst gestaan heeft van wetenschap en schoonheid. De gaven hem door God geschonken, heeft, hij verveelvoudigd Uitkomst voor doorgaande reizigers ("NP verscheidene plaatsen in ons land is men bezig- met de voorberei ding; tot de stichting van home-tels, o.a. nabij de Vinkeveenseplassen, bij de Rijksweg AmsterdamUtrecht, bij Den Bosch, nabij Arnhem en Breda. Er is een N.V. Home-tel combinatie in oprichting, die de verschillende plannen uitwerkt. De heer Pril die een studie heeft gemaakt in Amerika van de daar reeds ingeburgerde zogenaamde „mo tels" verklaarde dat de Hollandse home-tels het midden zullen houden tussen de Nederlandse hotels en de Amerikaanse motels. Het is niet de bedoeling dat de va- cantie-centra zullen worden, doch ze zijn uitsluitend voor doorgaande reizi gers, die een kort nachtverblijf wen sen benevens een garage voor hun wa gens. De opzet van het home-tel is zo danig dat men een eenheid kan hu ren bestaande uit een 7,it-slaap-kamer met slaapplaatsen eventueel voor vier personen, verder een douchecel, toi let en wasgelegenheid en een klein keukentje. Er komt ook een restaurant met keuken bij. benevens een winkel, waar men levensmiddelen in kleine hoe veelheden kan kopen. Verder is een terras, een zwembad en een zonnebad ontworpen en een kinderbewaarplaats. In de nabijheid komt een benzine- servicestation met de nodige garages bij het home-tel De kosten worden gerekend op f 10 tot f 12 per eenheid per dag benevens een bepaald bedrag per bed. Door opvouwbare wanden zal het mogelijk zijn de kamers in tweeën te verdelen. Men is reeds met benzinemaatschap pijen en levensmiddelenbedrijven in onderhandeling voor de verdere uitzet van het plan. Gemeentebesturen, die veel voor de stichting in hun ge meente voelen, hebben reeds aanbie dingen gedaan om goedkope grond ter beschikking te stellen. ten van onze Christelijke Volkspartij torwï maaU ^at er dissidenten in zit- l- j "aar zijn ik zekers van, net as ker" *n "^ar^aa van den Ac- Ziet ge; daarom mot uw volk y in meer eenvoudige woord,' i worden opgevoed. As ge uw „femme a journée, die uwen rottoir staat te kuischen, vraagt (Van onze redacteur). JN DE WESTHOEK van Brabant, hoofdzakelijk in de plaatsen Willemstad en Fijnaart, is een zeer moeilijke en ingewikkelde kwestie ontstaan als gevolg van de watersnoodramp 1953 De Provinciale Waterstaat oefent na melijk druk uit op de polderbesturen, die moeten bewerkstelligen dat de dijktuintjes gaan verdwijnen. Deze tuintjes, zo wordt gezegd, hebben er mede toe bijgedragen, dat op sommige plaatsen de dijken zijn doorgebroken tijdens de Sint Ignatiusvloed. Raken de dijkbewoners hun tuintjes kwijt dan wil dit zeggen, dat hun woningen drastisch in waarde verminderen. Bovendien zitten er andere „sociale nadelen" aan deze kwestie, die niet gemakkelijk oplosbaar zijn. Tn het provinciale reglement od de waterkeringen, daterend ran 1905 wordt gezegd, dat het is verboden om in de dijken te graven, ontzodingen toe te passen enz. Het polderbestuur alleen kan ontheffing geven van dit verbod en wordt dit gedaan dan dient hiervan bericht te worden gelaten aan Gedeputeerde Staten. De practijk is echter sinds meer dan een eeuw zo geweest, dat door de dijktuinders (behoudens een hoog enkele uitzondering!) nimmer vergun ning is gevraagd in de dijken te gra ven af ontzodingen te doen. De meeste tuintjes van de arbeiders en dijken van Willemstad en Fijnart. dateren reeds van het midden van de vorige eeuw en sommige zijn zelfs nog ouder De tuintjes worden meer dan houderdvi.jftig jaar als zodanig gebruikt en zodoende is er een soort gewoonterecht ontstaan, dat voor de ramp nimmer aanleiding is geweest om tn te grijpen. Van de zijde van de provinciale waterstaat is voor de ramp nooit enige druk uitgeoefend om het reglement onverkort gehand haafd te nebben en de polderbesturen hebben zich er evenmin veel van aan getrokken. Verklaarbaar is dit. want wie dacht er. dat ook de binnendijken nog dienst zouden moeten doen als waterkeringen? INGEWIKKELD F\e provinciale waterstaat oefent, zo- als gezegd, druk uit op de polder besturen. om het reglement stipt uit gevoerd te krijgen Dat weten de dijk tuinders, maar zij merken op. dat de dijkgronden door de provinciale waterstaat zelf als tuin- en bouwgrond zijn beschouwd. Gewezen wordt b.v. op een grondverkoop aan een dijk bij Fijnaart Niet minder dan f 1.25 per m2 deed deze grond m het begin van deze eeuw. De waterstaat gaf dus te kennen, dat de grond geen weiland was! Honderden personen hebben in de loop der jaren huizen gekocht langs de dijk. Zij kochten met tuinen en betaalden dus meer dan wanneer zil een huis zonder meer aanvaard den De dijktuinders vragen zich af wie deze schade zal betalen. Zou de provinciale waterstaat vol gens de regementen werken, dan kon men zelfs (het gewoonterecht buiten beschouwing gelaten!) zeggen, dat de dijken m hun vroegere toestand moeten worden teruggebracht op kos ten van dijktuinders. Zo ver is het inmiddels natuurlijk niet en het zal zo ook wel niet gaan. De kans bestaat echter en dit haast zeker dat de dijktuinders hun tuint jes kwijt raken. Dat betekent een drastische vermindering ban hun woningwaarde, tevens houdt het in dat de arbeiders hun vrije tijd minder nuttig kunnen besteden. Dit is zon der twijfel een belangrijke sociale ichtergrond Om dit te ondervangen probeert de gemeente Willemstad door grondaan kopen een compensatie tot stand te brengen. De vragen wie het zal betalen en wat er uiteindeijk gebeurt zijn nog onbeantwoord, maar MADAT men in 1268 een kapel had gekregen kon door de hoge mate van welvaart op 't einde van de 14e eeuw een prachtige nieuwe kerk ge bouwd worden. Dit gebouw, dat de bewondering van eenieder opwekte, ging echter geen voorspoedige tijd te gemoet tcmvvolge van verschillende branden. Gebrek aan geldmiddelen veroorzaakt door de ongunstige om standigheden in de 80-jarige oorlog maakte herstel practisch onmogelijk. De toenemende invloed van protes tantse zijde en de steeds groter wor dende macht van de Staten-Generaal in deze streken was oorzaak, dat op 25 Juni 1648 de kerk inbeslag genomen werd en de Katholieken hun toevlucht moesten nemen tot een eenvoudige schuurkerk op Spaans grondgebied en wel te Steenpaal. Het steeds zwakker wordende Calvinistische karakter van de Republiek opende de mogelijkheid voor de Roosendaalse Katholieken, dat men tegen betaling toestemming kreeg om de schuurkerk te Roosen daal weer op te bouwen. Na verloop van jaren ging het er naar uitzien, dat de oude ideeën en beginselen niet meer konden gehandhaafd blijven. Nieuwe stromingen, vooral van Fran se zijde, gaan meer en meer opgang hier maken en het einde was een al- ïehele omwenteling en volkomen ge lijkstelling der Katholieken. T~NE oude St. Jan raakte na verloop van jaren danig in verval en om dat de protestanten het gebouw niet wilden en ook niet konden onderhou den (hun eigen kerkje in de Dominéé- straat was ook al niet veel meer) werd de kerk al gauw meer last dan voor deel voor hen. Wat te doen? Men trachtte de kwestie op te lossen door het aangaan van een overeenkomst met de abdij van Tongerloo om haar, natuurlijk tegen concessies, er toe te bewegen gedeeltelijk in het herstel bij te dragen. En zo trokken in November 1792 drossaard Willem Pannenboeter, vrij metselaar en fel anti-papist, en de pastoor de Hoogeerwaarde Heer Gre- gorius Tallon naar Tongerloo. Het door de prelaat, Godefridus Hermans bij eengeroepen convent stemde toe en 24 November 1792 werd overeengeko men, dat de abdij met 20.000 gulden zou bijdragen in de restauratie en zij bij jaarlijkse betaling van 200 gulden niet meer kon worden aangesproken voor herstel of vernieuwing, op voor waarde, dat èn Katholieken èn Her vormden van het gebouw gebruik mochten maken. Op 5 Augustus 2793 keurden de Hoog Raden van Brabant de overeen komst goed. Alles leek nu in kannen en kruiken. Maar veel plezier beleef den de Katholieken er niet van, want de overeenkomst is men nooit nagekomen. Zeer waarschijnlijk wa ren de herstellingskosten ondanks de toegewezen 20.000 gulden zo hoog, dat het voor het gemeentebestuur onmo gelijk was om in het ontbrekende te voorzien. Dit was een grote tegen slag. Ondertussen liep de Republiek op zijn laatste wankele benen en de den de nieuwe ideeën van vrijheid, gelijkheid en broederschap hun in trede. eerst door de patriotten, daar na dooi; de Fransen zelf, die hier in 1795 hun intocht hielden. In 1798 werd vrijheid van godsdienst toegestaan en de scheiding tussen Kerk en Staat doorgevoerd. Van de bepaling, dat de kerken verdeeld zouden gorden vol gens het percentage der bevolking kwam hier door tegenwerking van Pannenboeter niets. Integendeel. Op 7 Augustus 1798 bepaalde het gemeen tebestuur, dat de oude St. Jan in pro testantse handen zou blijven. De 20 000 gulden, zo redeneerden zij, behoorden tot het bezit der Katholieken. De pro testantse reactie op de Katholieke op welling van geestdrift bevestigde het in 1798 genomen besluit, want in de Grondwet van 1801 staat in art. 13: „Ieder kerkgenootschap blijft on herroepelijk in het bezit van het geen met de aanvang dezer eeuw door dezelfde wierd bezeten". Veel was men dus nog niet opge schoten en sommige kerkmeesters gaven de hoop om de kerk te krijgen maar op .De behoefte aan een nieuw gebouw deed zich nog niet direct dringend gevoelen omdat het bezwaar van een tg kleine ruimte ondervangen werd door het zestal priesters waar door meerdere H.H. Missen konden worden opgedragen. QNDERTUSSEN was het met de St. Jan van kwaad tot erger geko men. De kerk werd voor Pannenboe ter en het gemeentebestuur een ware nacntmerrie cn daarom probeerden de protestanten er nog zo veel mogelijk voordeel van te behalen door het ge bouw eenvoudig af te breken en van de opbrengst een eigen nieuw gebouw op te trekken. Op 16 Augustus werd dienaangaande tussen de Gerefor meerde kerkeraad en het gemeentebe stuur een overeenkomst gesloten waarbij de protestanten het recht kre gen, om de kerk ten eigen bate af te breken uitgezonderd de toren. Uit drukkelijk werd bepaald: „De gemeente zal nooit dulden, dat op dit terrein nog enig gebouw van welken godsdienst ook wordt opgericht". Dit laatste is uitsluitend tegen de Katholieken gericht. Punt vijf van de overeenkomst hield in, dat het ac- coord van 23 November met Tongerloo gesloten bleef bestaan. De 20.000 gul den zouden bij ontvangst verdeeld worden tussen het gemeentebestuur en de hervormden. Blijkbaar rekenden de heren deze 20.000 gulden als een vergoeding voor reeds gedane her stellingen. Inderdaad hebben zij later dit bedrag gekregen van de Staat die de plaats van de abdij, welke in 1796 (6 December) was opgeheven, als al gemeen tiendenheffer had overgeno men. LODEWIJKS HERSTELDE „VERGISSING" FNE steeds toenemende invloed der Katholieken was oorzaak, dat van het afbraak-plan vooreerst nog niets terecht kwam. Óp 23 Augustus dreven zij in de gemeenteraad door, dat, al vorens tot uitvoering over te gaan, toestemming van hogerhand moest ge geven worden, en die kwam pas in 1806, toen het smeekschrift aan ko ning Lodewijk, waarin om teruggave van de kerk werd gevraagd als volgt beantwoord werd: „De Kerkeraad van de Hervormde gemeente van Roosendaal wordt gea.u- thoriseerd om het plaatselijk kerkge bouw aldaar te doen afbreken, en om uit de gelden uit dien afbraak sprui tende te employeren tot de opbouw van een nieuw kerkgebouw alles overeenkomstig de bepalingen welke deswegens tussen bet Gemeentebe stuur en denzelver Kerkeraad op den 16 Augustus 1804, zijn vastgesteld". Alle hoop was nu met één slag ver nietigd. De protestanten, sterk door dit besluit, begonnen in het voorjaar 1807 aanstonds met de afbraak. De op brengst bedroeg 4200 gulden. In Roo sendaal ontstond tengevolgen van de ze afbraak twee „partijen" waarvan de ene de moed opgaf en meende, dat het beste was de schuurkerk geheel af te breken en op dezelfde plaats een geheel nieuw gebouw op te trekken, de andere groep daarentegen verkoos te wachten tot het oude t<#rrein weer in hun bezit zou komen. Een beslis sing in deze kwestie werd niet geno men, noch door de Apost. Vicaris Mgr. van Dongen te Breda, noch door de pastoor. Wel ging de wens van de „wachters" plotseling in vervulling, toen het oude terrein aan de Katho lieken werd teruggegeven door.... koning Lodewijk. Ondertussen gaf schout Pannenboe ter een zeldzaam nummertje kleinzie ligheid weg door te besluiten op het vrijgekomen terrein, en dan nog juist op de plaats waar vroeger het Hoog altaar stond een magazijn voor de ge meentewerken op te richten. Maar laat ons terugkeren tot koning Lodewijk. Deze besloot namelijk om op 1 Mei (1809) 'n bezoek te brengen aan Roo sendaal. Een zo gunstige gelegenheid om de wensen kenbaar te maken zou wellicht nooit meer terugkeren, daar om belegden de kerkmeesters op 28 April een vergadering, waarbij de he ren A. van Gilse, A. T. Beels, J. R. van Hilst en C. L. Knipscheer mach tiging werd verleend, om een smeek schrift aan te bieden. De commissie van vier kreeg toegang tot de koning waarbij de heer van Gils een kort verslag gaf van het doel van hun komst en overhandigde Lodewijk het adres. Op 4 Mei kwam het met span ning verwachte antwoord. Dit luidde: „Te Roosendaal wordt aan de Rooms Katholieke gemeente toegestaan het terrein waarop de afgebroken kerk zich heeft bevonden, ten einde daar op een nieuwe kerk voor haar ge meente te bouwen, en vermag op voor noemde grond of terrein geen ander gebouw worden gesteld of doen op getrokken, en wordt aan haar tot ge- deeltel^e goedmaking der kosten ene somma toegestaan van 20.000 gulden. Het gemeentebestuur aldaar moet het kerkhof of begraafplaats welke op dat terrein zou worden gemaakt, op een andere plaats buiten het dorp aanleg gen". (Advertentie) Bij weerbarstigeSprutol-Sterk. J_IET voorlopig Nederlands elftal, dat op 5 Mei in het Feijenoord-stadion te Rotterdam tegen Bolton Wanderers zal spelen, is als volgt samengesteld: doel: Steiger (PSV) achter: Odenthal (Haarlem en Tebak (Eindhoven) midden: van Schijndel (SVV), Ter louw (Sparta) en Biesbrouck (RCH) voor: van Beurden (BW) Michels (Ajax), van Melis (Eindhoven), Bennaars (Dosko) en Louer (Noad). Reserves: de Rijk (MOC 39), Bos kamp (Ajax), van der Hoek (Feijen- oord), van der Kuil (VSV). ERKENDE GROOTHEDEN JWTET SPELERS als Lofthouse, Hassall en Moir tegenover zich zal de verdediging van het voorlopig Ne derlands elftal op Woensdag 5 Mei in het Feijenoordstadion te Rotterdam in de wedstrijd tegen de Engelse eerste divisieclub Bolton War.'ierers vol doende gelegenheid krijgen te tonen, waartoe zij in staat is. Vooral met midvoor Nat Lofthouse is het, op een voetbalveld althans, kwaad kersen eten. Het feit, dat deze virtuoos in de afgelopen jaren zijn club reeds aan meer dan 200 doelpunten heeft gehol pen, wijst daar duidelijk op. ..Lofthouse telde nauwelijks 15 len tes, toen hij al zijn debuut in het eer ste elftal van Boiton maakte. Een goed debuut, want tegen Bury schoot hij twee maal raak. Links naast Lofthouse staat Harold Hassal, voor wie Bolton enkele jaren geleden aan Huddersfield Town een klein fortuin heeft betaald. Ook hij heeft internationale ervaring, want met Engeland heeft hij tegen Schot land gespeeld. Moir bezet de rechts binnenplaats. In 1943 werd hij, uitko mende in een RAF-ploeg, door de Bolton-trainer ontdekt en hij heeft bewezen dat dit geen misgreep is ge weest. Moir is goed voor elke plaats in de voorhoede. Twee jaar geleden was hij een van de top-scorers in de Engelse eerste divisie. In de Engelse defensie is rechtsback Ball de opvallendste figuur. Zowel aanvallend als verdedigend een prima kracht, werd hij gekozen bij de 31 spelers, uit wie het Engelse A-elftal, dat binnenkort tegen Zuid-Slavië en Hongarije en de B-ploeg, die tegjen Zuid-Slavië B en Griekenland uit komt, zullen worden gevormd. Driehoekspel ETNIGE tijd geleden hebben we een bisschop ontmoet, die heel graag alle scholen van het bisdom Breda zou hebben bezocht om te vertellen over de vele zieke kinderen in Suriname, die overal rondzwerven terwijl ze eigen lijk in een ziekenhuis thuis boren. Maar in het ziekenhuis van Paramaribo zijn veel te weinig kinderbedden. Die bisschop zou aan alle kinderen van het bisdom Breda willen vragen of ze hem niet wilden helpen om kinderbedies te kopen voor zijn ziekenhuis. Wij hebben hem toen beloofd dat we alle kinderen zouden oproepen. YUe hebben toen aan die bisschop beloofd dat alle kinderen van het bisdom nog vóór de volgende grote vacantie zouden zorgen dat er in het ziekenhuis van Paramaribo 40 gloed nieuwe kinderbedjes zouden staan. Toen is die bisschop met een blij hart weer vertrokken naar z'n geliefd Su riname. Maar intussen zitten wij met die belofte, cn belofte maakt schuld..! Maar, de 40 kinderbedjes kunnen er komen en moeten er ook komen, nog vóór de Augustus-vacantie. Daarom moeten alle kinderen meewerken. Hoe? Wel, 't is doodeenvoudig: alle jongens en meisjes brengen zoveel mogelijk zilverpapier, gebruikte post zegels. loodcapsules (van wijnflessen e.d.), aluminium-capsules (b.v. van melkflessen), lood en koper mee naai school. welke v.oor verdere verzen ding zal zorg dragen, en wij sturen de opbrengst dooi- naar Suriname voor de 40 kinderbedjes. Hiervoor is natuurlijk véél geld no dig. en dit kunnen we alléén bemach tigen als werkelijk alle kinderen meehelpen. Dus maar flink aan de slag: verzamel alles wat je mag! Vlak voor de grote vacantie zullen we aan alle scholen mededelen of we werkelijk de 40 kinderbedjes bij elkaar hebben gespaard. Laten we het hopen! We schrijven dan naar die bisschop in Suriname: „Hierbij sturen we u de kinderbed jes voor de zieke kinderen in Suri name...." En monseigneur heeft dan weer een zorg minder! Diocesaan Brokkenwerk Missievereniging Groot Seminarie Hoeven. mi R.H.1 mmmmmm LOOp VOn d t bal i Loop van dc spelers Aanvallende spelers V Verdedigende spelers F7 |V PELT

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1954 | | pagina 9