CHRISTUS LEEFT EN TRIOMFEERT
Hij is waarlijk verrezen
RADIO op de PAASDAGEN
De bloedige Pasen
DeS
Palmen uit San Remo
PLEEGZUSTER
BLOEDWIJN
I
I
^Waarom lijden?
DAGBLAD DE STEM VAN ZATERDAG 17 APRIL 1934
Kapitein Bresca riskeerde de dood
DE POOL, die bij Herman Stevens in pension
is, is gek, zeggen de mensen. Zij zien hem
zelden, want hij heeft een baantje in een fabriek,
die alleen maar 's nachts schijnt te werken,
's Avonds laat gaat hij weg met een vies allu-
minium broodtrommeltje. In de vroege mor
genuren stapt hij weer binnen bij de oude Ste
vens. Het trommeltje is nog even vies, maar het
is dan leeg. Zijn gezicht is niet geschoren. Hij
spaart de grijze baardstoppels tot Zaterdag en
het fabrieksvuil, dat er op kleeft ook. 's Zon
dags gaat hij schoon naar de kerk. Onder de
preek slaapt de Pool en hij heeft daarvoor een
beter motief dan Harry Leenhout, want hij ver
staat nog geen woord Nederlands en Leenhout
wel.
■oooooooooooo
>000000000<b0<
yyOG hangt de stilte en de
ingetogen ernst in onze
kerken en het is, of wij nog na
rouwen om de dood van Hem,
die in naamloos wee Zijn le
ven gegeven heeft op het Kruis
hout. Maar toch begint vandaag
op Paaszaterdag de droefheid
en de rouwstemming al te mil
deren. Het is alsof we de lente
lucht al voelen, die de dood
verdrijven gaat en het licht al
speuren, dat straks zal door
breken. Want ja, wij dragen de
verrijzenis gedachte in ons hart
en weten, dat uit de donkere
grafspelonk de Heiland tevoor
schijn is getreden in de volle
straling van de Paasmorgen en
dat Hij alle duisternis en droef
heid heeft overwonnen door de
stralende gestalte van Zijn ver
rezen en verheerlijkte Mens
heid.
Wanneer de avond zijn sluier
zal leggen over deze dag, zul
len wij ter kerke gaan voor de
viering van de Paasnacht, die
geen duisternis zal kennen,
maar haar zal overwinnen en
verdrijven als het Lumen Chris-
ti, Christus' licht, zijn triomfan
te intocht houdt. Dan breekt de
jubel door om zulk een hoge en
verheven Verlosser, dan roemen
wij de oude schuld gelukkig, die
zulk een Bevrijder verdiende te
verkrijgen. Dan breken de Alle
luia's en de gloriezang door en
fonkelt in de gewijde ruimte
het nieuwe licht en straalt in
de harten de zekerheid, dat
Christus leeft na die sombere
nacht van de dood. Het is goed,
dat wij telkens opnieuw Pasen
vieren en altijd weer bedenken,
dat Christus leeft. Want in de
stroom der eeuwen, die voort
vloeien naar de eeuwigheid,
staan er telkens weer opnieuw
mensen op, die menen, dat Hij
eens en voor altijd dood is.
Machtigen dezer aarde zijn het
vaak, leiders naar een donkere
toekomst, verkondigers van
valse beginselen. Hoe vaak is in
de geschiedenis al niet her
haald, wat zich in Jerusalem
afspeelde, waar de leiders van
het volk waanden, dat zij Chris
tus hadden overwonnen in Zijn
dood en dat Deze in de grafspe
lonk gehouden kon worden
door hun onnozel zegel. Bij al
hun machtsvertoon evenwel zijn
er de getrouwen van Christus,
de getuigen van Zijn kruisdood,
die rotsvast geloven in Zijn ver
rijzenis en weten, dat Hij leeft.
"yOEN het communisme in op
komst was in Rusland werd
er eens een vergadering ge
houden om te bespreken, hoe
men de godsdienst zou bestrij
den. Op het einde van de ver
gadering stond er een moedige
op, die de kreet de zaal inslin-
gerde: „Christus is verrezen!"
Tijdens de Mexicaanse vervol
ging herhaalden de Katholieken
van Mexico voor hun rechters
de oude zegekreet: „Christus
leeft!" De vervolgde Christenen
van China en de verdreven mis
sionaris, die met brekend hart
zijn kudde in de steek moet la
ten, zij houden vol in de beproe
ving omdat ze weten, dat Chris
tus leeft en nimmer sterven
kan.
In de huidige samenleving
zijn er velen, die in Christus'
dood geloven, maar niet in Zijn
verrijzenis. Gebroken hebben zij
met Zijn geboden, gebroken met
godsdienst en kerk, rechters
zijn zij geworden in eigen zaak
en zij zijn weggevlucht van de
lichtomstraalde grafspelonk
naar het opstandige Jerusalem.
Wanneer wij een klacht laten
horen over deze ontrouw is het
uit droefheid om de ellende
hunner zielen, niet uit vrees
voor Christus en Zijn Kerk.
Want Christus leeft en steeds
opnieuw zal Zijn Kerk triomfe
ren, omdat zij de zekerheid der
verrijzenis draagt in haar hart.
£)EZE zekerheid moeten wij
ook dragen in ons gemoed,
uit deze overtuiging moeten
wij leven temidden van mensen,
die menen met Hem te hebben
afgewerkt, temidden van twij
felende mede-Christenen, die
niet de wondere schittering heb
ben gezien, die er uit de ver
heerlijkte wonden van Christus
de wereld instraalt. Wie deze
heeft gezien en heeft bekend,
gaat niet weifelend door het
leven, ook voor hem bestaat er
geen dood, hij weet, dat Chris
tus leeft en dat ook hij met
Hem zal verrijzen en zal leven.
><x>«>oo<>c>o<>c><><x><><>o<><>o<><><x><t><><><x><x><>c>o<?k><x>o<>c<><x><>o><><><>ooc><><>c><><><^^
HET Pontificaat van Paus Sixtus V
kenmerkte zich niet alleen door
grote daden ter versterking van het
gezag van het pausdom, maar groots
ook waren de werken der bouwkunst,
die onder Sixtus V in Rome werden
verricht. Wie het hedendaagse Rome
bezoekt, zal het niet ontgaan hoe op
dit Rome een stempel ligt, waardoor
aan deze stad het karakter is gegeven
van een grootse barok-bouw. Keizer
Caligula had in de eerste eeuw na
Christus vanuit Egypte een merk
waardige obelisk naar Rome laten
brengen. In het jaar waarin Petrus
gekruisigd werd stond deze obelisk in
het circus van Nero, links van de te
genwoordige basiliek. De obelisk was
als het ware getuige geweest van de
dood van de apostel en de eerste Paus.
Zij was nog de enige monoliet van de
talrijke obelisken, die de Romeinse
keizers in de loop van de eeuwen
naar Rome hadden overgebracht ter
versiering van de stad.
Paus Sixtus had besloten om de obe
lisk van het circus van Nero over te
brengen naar het Sint Pietersplein.
In het jaar 1586 begon men aan de
verplaatsing van de 25,5 meter hoge
zuil. Het werk werd verricht onder
een haast ondragelijke zenuwachtige
Advertentie)
spanning. Onder geen voorwaarde
wilde men de merkwaardige zuil met
zoveel historische herinneringen laten
breken
Opdat alle arbeiders aan dit ver
antwoordelijke werk zich geheel en
al op hun taak zouden kunnen concen
treren had Sixtus V niet minder dan
de doodstraf toegezegd aan al dege
nen, die tijdens de takeling de stilte
op het St. Pietersplein zouden ver
breken.
Niets dan het knerpen van kabels
en takels werd vernomen. De touwen
trilden als vioolsnaren en alles leek
naar wens te gaan toen plotseling een
doordringende stem de stilte ver
scheurde: ..Water op de touwen!" werd
er geroepen. Dat was de kapitein
Bresca uit San Remo. Een man die
met een zeemansoog het werk op het
Sint Pietersplein had gade geslagen.
Hij wist dat de spanning de touwen
zou verschroeien en zag reeds de ramp
van het breken der takels voor zijn
ogen. Toen had hij geroepen
De volgende dag trad Bresca uit
San Remo als een ter dood veroor
deelde voor de zetel van de Paus.
Tot zijn grote verwondering en zeker
ook tot zyn opluchting, hoorde hij
geen doodvonnis over zich uitspreken.
In tegendeel, de Paus prees hem en
bracht hem hulde voor de moed, waar
mede hij het risico van de doodstraf
had genomen ten einde een ongeluk
te voorkomen.
De Paus informeerde naar de ge
boorteplaats van kapitein Bresca en
toen hij hoorde, dat deze uit San
Remo kwam, ging het gesprek aldra
over de oude stad en zijn palmtuinen
aan de voet van de heuvel, waarop
San Remo was gebouwd. Ook San Re
mo zou de schone Phoenixpalm kun
nen leveren, waarmede in Rome de
Palmpaasprocessie op Palmzondag
werd gehouden.
Paus Sixtus V vaardigde als hulde
blijk voor de onverschrokken kapi
tein, die zo moedig zijn strenge bevel
voor een goede zaak had overtreden,
de verordening uit, dat voor de toe
komst altyd de palmen voor Rome
betrokken zouden worden uit San
Remo.
Nochtans heeft men zich in de loop
der eeuwen niet gehouden aan de
toezegging van Paus Sixtus V, gedaan
aan het stadje San Remo. In onze da
gen worden de palmen voor Rome
tegen Pasen betrokken uit het 8000
inwoners tellende stadje Bordighera
in het westelijk deel van de Riviera
di Ponte op een voorgebergte aan de
Ligurische Zee. Dit Bordighera heeft
maar 45 regendagen en 100 dagen met
bewolkte lucht per jaar. De tempera-
i Advertentie)
Waarom nog langer |p
hoofd- of kiespijn.
zenuw- of rheumatische pijnen
verduren, terwij! er Witte
Kruispoeders zijn. die direct
en afdoende helpen Zorg
ervoor, dat U ze altijd in
huis heeftZe zijn on
schadelijk voor de maag
Ook in tablet-
en cachet-vorm.
Vraagt Uw Apotheker
of Drogist!
tuur daalt er zelden beneden 11 gr. C
en wat voor de palmteelt het voor
naamste is: het heeft een betere zan
dige kalkstructuur van de grond.
Men maakt hier van de palmteelt
veel werk. De dadels rijpen er niet,
maar de bladeren vormen er zich des
te mooier. Reeds in de herfst worden
de centrale delen van de bladeren-
kroon samengebonden en zo bewerkt
men, door de palmbladeren aan het
licht te onttrekken, een etiolement.
Het palmblad groeit sterk in de lengte
en krijgt een zachtere kleur.
Deze speciaal verzorgde palmbladen
hebben thans geheel en al de palmen
uit San Remo verdrongen, die om ka
pitein Bresca eeuwig aan Rome gele
verd zouden mogen worden.
L.
met het graf. En zij besloten dat
enkelen hunner zich zelf zouden
gaan vergewissen van het gebeur
de. Petrus en enkele der onver-
schrokkenen verlieten, gewapend,
de Bovenzaal en begaven zich, bui
ten de grote weg om, naar het graf.
Zij bevonden het zoals Maria van
Magdala gezegd had: de steen was
weggewenteld, en de wachters wa
ren verdwenen. Zij traden de voor
hal binnen, en, zich bukkend, zag
Petrus dat het lichaam verdwenen
was. Alleen de lijnwaadstroken en
de zweetdoek en het mengsel van
myrrhe-hars en aloë-bladeren za
gen zij liggen naasi de grafbank.
En zij waren verwonderd over het
gebeurde en maakten er zich be
zorgd over dat de Joden het lichaam
gestolen hadden. Zij keerden terug
naar de Bovenzaal. En een nieuwe
droefheid voegde zich bij hun smart
over de dood van hun meester.
IN de middag verlieten twee der
leerlingen, Cleophas en nog
een, de Bovenzaal en begaven zich
op weg naar Emmaüs, een dorpje
enkele uren gaans van Jerusalem.
En terwijl ze op gedrukte toon de ge
beurtenissen bespraken, voegde zich
een vreemdeling bij hen. Iets heel
gewoons, want, met het oog op het
gevaar voor overvallen door struik
rovers of wilde dieren, reisden de
mensen zoveel mogelijk samen.
„Waarom zijt gij zo verdrietig en
is uw gesprek vervuld van smart?",
vroeg de vreemdeling. Cleophas
zei: „Zijt gij dan de enige vreem
deling te Jerusalem, die niet ver
nomen heeft wat daar dezer dagen
gebeurd is? Jerusalem is er vol van,
en gij weet het niet?" Hij vertelde
hem alles omstandig, van de dood
van Jezus, van het verdwijnen van
het lichaam uit het graf en van de
verwachtingen, welke nu vernie
tigd waren. Al sprekende, bleek dat
de vreemdeling zeer goed op de
hoogte was van de profetieën en
van Jezus' leer. Er groeide een on
bestemd vertrouwen tussen hen.
En toen zij Emmaüs bereikt had
den, deed hij of hij nog verder
moest. Maar de twee drongen aan:
„Blijf bij ons, want het loopt naar
de avond, en het is gevaarlijk al
leen op weg te zijn in de duister
nis!" De vreemdeling liet zich over
halen en zat met hen aan. Als gast
mocht hij het eerst toetasten. Hij
nam het brood, en ziet: Hij zegen
de het, brak het en reikte het hun
over. Toen gingen hun ogen open;
zij herkenden hem Maar nog vóór
zij iets hadden kunnen zeggen, ver
dween hij uit hun gezicht. Zij lie
pen het dorp in, leenden paarden
en reden snel terug naar Jerusa
lem, naar de Bovenzaal waar de
elf en die met hen waren, vergader
den. Zij verhaalden wat gebeurd
was en terwijl zij nog vol vreugde
spraken en de aanwezigen tracht
ten te overtuigen van de waarheid,
vlamde een licht tussen hen op. En
Jezus zelf stond in hun midden.
„Vrede zij u!" begroette hij hen.
„Vreest niet, ik ben het!" Maar
allen werden bevangen door schrik
Christus voor Herodes,
de viervorst van Gallilea.
Wie kiest gij: Jezus of
Barabbas? vraagt Pilatus.
en vrees, en meenden een geest te
zien. En hij zeide: „Waarom twij
felt gij in uw hart? Ziet mijn han
den en mijn voeten; betast mij en
ziet of ik een geest ben". Nog wei
gerden zij te geloven. „Hebt ge hier
iets te eten?" Zij gaven hem een.
stuk gebraden vis en wat honing
raat. Hij at er van voor hun ogen:
en reikte hun, wat hij overliet, toe.
Lang nog vertoefden zij in de Bo-i
venzaal, waar hij hen sprak over
de toekomst. Dan leidde hij hen.
naar buiten, tot nabij Bethanië.
Daar hief hij zijn handen op, zegen
de hen; en terwijl hij hen zegende,
werd hij opgenomen ten hemel. En
zij vielen biddend neer en keerden
met grote blijdschap naar Jerusa
lem terug.
DE nacht was over de stad geval
len. Koel en helder, met het
gesjirp van krekels; met de geur
van bloeiende granaatbomen, en
met de rust van een verborgen on
rust, die zich weldra als een be
dreiging der oude wet en als een
jubel over het Nieuwe Verbond zou
verspreiden over steden en dorpen,
over provincies en over landen,
over zeeën en werelddelen zou uit
spreiden: een teken van tegen-
SDraak voor alle volkeren en voor
alle geslachten. L. M.
ZONDAG 18 APRIL 1954
HILVERSUM I, 402 M. NCRV: 7.30
Paaszangdienst. IKOR: 8.30 Paasvroeg-
dienst. KRO: 9.30 Nws. 9.45 Gram. 9.55
Hoogmis. 11.30 Vragenbeantw. 11.45 Strijk-
ork. en piano. 12.20 Apologie. 12.40 Ham
mondorgel en piano. 12.55 Zonnewijzer.
13.00 Nws. en Katholiek nws. 13.10 Gevar.
muz. 13,40 Boekbespr. 13.55 Gram. 14.00
V. d. kind. 14.30 Kamerork., koor en sol.
15.30 t,Op de paden van het Nabije Oos
ten", caus. 15.50 Orgelconc. 16.25 .Katho
liek Thuisfront overal". 16.30 Vespers.
NCRV: Geref. kerkd. 18.30 Paasliederen.
18.40 Gram. 18.45 Vocaal ens. 19.30 ,,Weg
en werk der Kerkhervormers', caus.
KRO: 19.45 Nws. 20.00 Gram. 20.25 De ge
wone man. 20.30 ..Die Rose vom Stam
hui", operette. 21.30 Act. 21.40 Musette-
ork. en soliste. 22.05 .Gesprek op de
weg", hoorsp. 22.40 Voordr. 22.45 Avond
gebed en liturgische kal. 23.00 Nws. 23.15
Viool en piano. 23.45-24.00 Gram.
HILVERSUM II, 298 M. IKOR: 7.00
Paasdienst. VARA: 8.00 Nws., weerber. en
postduivenber. 8.18 Gevar. muz. 8.40 Li-
terair-muzikaal progr. 9.10 Vocaal dub-
belkwartet. 9.30 Voordr. 9.45 ..Geestelijk
leven", caus. VPRO: 10.00 Paasdienstje v.
d. kind. Plm. 11.45 Ber. AVRO: 12.00 Ca
rillon. 12.15 Sportoverz. 12.20 Gram. 12.35
„Even afrekenen, Heren!" 12.45 Orgelspel.
13.00 Nws. 13.05 Meded. of gram. 13.10
„De B.B. spreekt", caus. 13.20 Verz.' progr.
14.00 Boekbespr. 14.20 „Bons Godoenow"
opera. (Proloog, le en 2e acte). 15.55
Gram. 16.00 Koorzang. 16.30 Sportrevue.
VPRO: 17.00 Korte kerkdienst. VARA:
17.30 V. d. jeugd. 17.50 Gevar. muz. 18.15
Nws. en sportuitsl. 18.25 Strijkkwartet.
19.00 Cabaret. 19.30 Discussie. AVRO:
20.00 Nws. 20.05 Omr. ork. 20.50 Cabaret.
21.25 Gram. 21.45 Journ. 22.00 Licnte muz.
23.00 Nws. 23.15-24.00 Gram.
BRUSSEL, 324 M. 12.00 Ork. conc.
12.30 Weerber. 12.34 Gram. 13.00 Nws.
13.15 Gram. 13.30 V. d. sold. 14.00 Gram.
15.30 Klankb. 15.50 Gram. 16.00 Rep. 16.45
Gram. 17.00 Pianotrio. 17.40 Gram. 17.45
Sportuitsl. 17.50 Gram. 18.00 Volkszang.
18.20 Pianorecital. 13.30 Godsd. halfuur.
19.00 Nws. 19 30 Gram. 20.00 Hoorsp. 21.21
Gram. 21.30 Operettemuz. 22.00 Nws. 22.15
Ork. conc. 23.00 Nws. 23.05-24.00 Dansmuz.
BRUSSEL. 484 M. 11.55 „Urbi et
Orbi" door 7. H. de Paus. 12.20 Gram.
13.00 Nws. 14.30 Kerkkoor. 15.00 Paas-
oratorium. 15.45 Gram. 17.00 Nws. 17.05
Gram. 1.9 00 Kath. uitz. 3.9.30 Nws. 20.00
Groot symph. ork. en koren. 22.00 Nws.
22.15 Gram. 22.55 Nws. 23.00 Lichte muz.
23.55 Nws.
MAANDAG 19 APRIL 1954
HILVERSUM I. 402 M KRO: 8.00
Nws. 8.25 Hoogmis. NCRV: 9 30 Nws. en
waterst. 9.45 Gram. IKOR: 10.00 Persge
dichten en Paasmuz. 10.10 Rep. 10.30
Lutherse kerkd. NCRV: 12.00 Meisjeskoor.
12.30 Land- en tuinb. meded. 12.33 Instr.
trio. 12.59 Klokgelui. 13.00 Nws. 13.05
Gram. 13.50 Jeugdzang. 14.20 Gram. 17.00
V. d. jeugd. 17.45 Regeringsuitz.: „Rijks
delen Overzee": Ds J. M. van der Linde:
„Geestelijk sociaal werk in Suriname".
18.00 Dameskoor. 18.15 Sportpraatje. 18.30
Kon. militaire kapel. 19.00 Nws. eii weer
ber. 19.10 Oude muz. 19.30 „De a.s. ver
gadering v. d. Wereldraad van Kerken
te Evanston", vraaggespr. 19.45 Huismuz.
20.00 Radiokrant. 20.20 Paaszangdienst.
21.30 „Het Paasfeest en Paasgebruiken
in de Oosters-Orthodoxe kerk', caus.
21.45 Promenade-ork. 22.15 Koorzang.
22.45 Avondoverdenking 23.00 Nws. en
S.O.S.-ber. 23.15 „Paasdienst voor de
Hongaren". 23.35-24.00 Gram.
HILVERSUM II, 298 M. AVRO: 8.00
Nws. 8.15 Gram. 8.45 Koorzang. 9 00 Mor
genwijding. 9.15 Gram. VPRO: 10.00
Voordr. 10.30 Doopsgezinde kerkdienst
AVRO: 12.00 Sportoverz. 12.05 Gevar
muz. 12.30 Land- en tuinb. meded. 12.33
In 't spionnetje. 12.38 Gram. 13.00 Nws.
13.15 Rep. 13.22 Meded. en gram. 14.00
„Wat gaat er om in de wereld?", caus,
14.20 „Boris Godoenow", opera (3e en 4e
acte). 15 40 „De strijd om Troje", hoorsp.
16.05 Lichte muz. 16.50 Sportrevue. 17.20
Gram. 17.30 Toneelbeschouwing. 17.45
Emigranten vieren feest. 18.00 Nws. 18.15
Muz. caus. 18.30 Accord, muz. 19.00 Gram.
19.15 Rep. of gram. 19.20 Piano, gitaar en
bas. 19.45 Gram. 20.00 Nws. 20.05 Pro
menade ork. 21.00 Meded. 21.05 „De man
van Hatton Garden', hoorsp. 21.30 Piano
recital. 22.00 Strijkork. 22.30 Lichte muz.
23.00 Nws. 23.15 Filmprogr. 23.45-24.00
Gram.
BRUSSEL, 324 M. 12.00 Lichte muz.
12.30 Weerber. 12.34 V. d. landb. 12.42
Gram. 13.00 Nws. 13.15 Vlaamse liederen.
13.30 V. d. sold. 14.00 Gram. 1445 Idem.
15.00 V. d. zieken. 16.00 Gram. 17.00 Nws.
17:10 Lichte muz. 18.00 Gram. 19.00 Nws.
19.40 Gram. 20.00 Ork. conc. 20.50 Gram.
21.05 Ork. conc. 21.30 Gram. 22.00 Nws.
22.15 Gram. 23.00 Nws. 23.05-24.00 Gram.
BRUSSEL. 484 M. 12.00 Gram. 13.00
Nws. 13.15 Gram. 14.00 „La Jane", opera.
15.00 Nationaal ork. en vrouwenkoor. 16.00
Gram. 17.00 Nws. 17.05 Gram. 19.30 Nws.
20.30 Gram. 20 45 Oude muz. 21.30 Gram.
22.00 Nws. 22.15 Vrije tijd. 2255 Nws.
23.00 Dansmuz. 23.55 Nws.
(Advertentie)
VOORJAARSMOEHEID
houdt U fit en energiek.
Zeer versterkend en bloedvormend.
Vraagt Uw apotheek of drogist.
Zondagavond begint de troosteloze litanie, die
elke week vormt voor deze lange, eenzame fi
guur, opnieuw.
Alleen de Paas-Zaterdag maakt een uitzon
dering. Dan huilt hij. Zonder woorden en zon
der geluid.
Zie je wel, dat ie gek is, zeggen de buren.
Hardstikke gek.
Zij kennen de herinnering niet.
jT)E HERINNERING van de Pool Stefan Remarc
begon in het begin van 1944. Zo tegen Pasen.
Hij hoorde tot het Tweede Poolse Legercorps en
overleefde de bloedige gevechten, die om het
Benedictijnerklooster Monte Cassino werden ge
voerd Zijn mede-soldaten zagen ook toen al niet
veel heil in de verstandelijke vermogens van Ste
fan. Hij sprak uiterst zelden en wanneer hij dat
wel deed ging het over luitenant Stakanow, die
hij haatte als de bieten. De luitenant had die haat
in de basis in Engeland al opgelopen, al had het
er alle schijn van, dat hij er zich niet te veel van
aantrok. Hij was een levenslustige kerel, die graag
een borreltje luste en nog liever twee en die over
katholieken sprak als gevaarlijke krankzinnigen
of als oude schoenen, naargelang zijn stemming.
Stefan Remarc was uit Polen gevlucht, omdat hij
het onder de Duitsers niet uithield. Hij was soldaat
geworden en had het handwerk van geschoolde
doder geleerd. Hij haatte de mannen die spraken
over de oorlog, alsof het een wetenschap was. Hij
haatte vooral luitenant Stakanow. Die dronk te
veel. En meer van die dingen.
Stakanow was voortdurend dronken. Of van de
jenever, of van de levenslust in zijn bloed.
JN HET sombere Italiaanse land bij Monte Cassi
no, waar de armoede van de bewoners door de
kale wintermaanden nog duidelijker naar voren
kwam, werd dat allemaal heel wat beroerder. Sta
kanow had dertig liters sterke drank uit Engeland
weten mee te smokkelen. Toen die op waren zakte
het peil van zijn welstand aanmerkelijk.
De rantsoenen waren niet om hoera te roepen
en de luitenant begon uit te zien naarNaanvullin-
gen. Hij liet in het geheim bekend maken, dat de
knaap, die zijn rantsoen aan hem afstond in een
goed blaadje zou komen staan. Daarmee was de
basis gelegd voor het eerste conflict tussen Sta
kanow en de zwijgzame Remarc.
De Pool zat in zjjn ambulance-wagen, waarvan
hij chauffeur was, net zo lang te wachten tot de
luitenant langs kwam. Toen begon hij alle rantsoe
nen jenever, die hij had opgespaard, langzaam leeg
te gieten op de grond. Stakanow kreeg bijna een
beroerte en hij bewoog hemel en aarde en tenslotte
zelfs de hel om Stefan van verdere verkwisting te
weerhouden. Maar de Pool bleef door gieten. Vijf
liter naar de haaien. Het gelaat van Stefan Remarc
bleef onbewogen. Hij zei geen woord. Hij kiom
alleen saluerend uit de auto en liep het kamp bin
nen.
F.LFS de levenslustige Stakanow ging op de
duur somber kijken. Somber als de lucht boven
dit vervloekte land, waar de grond drassig was van
de koude regens, die er op neersloegen. De Duit
sers in de hechte veste, die ze van het klooster
hadden gemaakt, waren bovendien nog steeds niet
verslagen. Zij tracteerden de soldaten van de ge
allieerde legers practisch dagelijks op een schep
kanonvuur. Ze hielden alle toevoerwegen onder
controle. Soms kon men zich niet aan de Indruk
onttrekken, dat de mannen eigenlijk finaal wa
ren ingesloten. De dalen van Liri en Gari, het dal
Rapido in het Oosten, het hele land werd bestre
ken door de hoge, ongenaakbare veste, die de
Duitsers in hun vuile handen hadden. De Polen
van het Tweede Legercorps hoorden regelmatig
van de klappen, die er vielen. Zij zelf zaten voor
lopig op een tamelijk veilige plaats. De kogels die
in hun kampementen vielen, waren blindgangers.
Het was tijdelijk, maar elke dag die ze mochten
verder leven, was er eentje. Al was het dan nog
zo'n beroerde.
De Amerikanen waren het eerst het haasje. Zij
waagden de eerste stormloop naar het klooster.
Dwars door de mijnenvelden en onder het onge
nadig vuur van de belegerde Duitsers De helft
werd aan flarden geschoten. John was er bij, die
steeds kauwgom knaagde. En Pete, die een meisje
had in Engeland. En Jack, die meende, dat hij na
zijn dood als aap zou terugkomen. De meesten
kenden de Polen wel. Ze waren met hetzelfde
troepenschip gekomen. Er werd over gepraat. La
ter ook over de Engelsen, die in doodgewoon
marstempo hadden geprobeerd naar Monte Cassino
op te trekken en zonder veel misbaar waren af
geslacht. Alleen Stefan Remarc onthield zich van
commentaar. Zijn leven van de auto schoonmaken,
proefritjes maken, wat gewonden vervoeren,
scheen door niets te kunnen worden onderbroken.
Nog later werden de verhalen over doden en open
geschoten gewonden minder. Toen kwamen na
melijk Brits-Indiërs in de slag en die kende nie
mand.
I_JET GEVECHT om Monte Cassino werd voort
gezet, omdat ze bij de staf redeneerden, dat
het bezit van de abdij belangrijker was dan de
jongens. Dat was het, als je kei-hard door rede
neerde, misschien ook wel. Na de oorlog hebben
ze Monte Cassino de poort van Europa genoemd,
zo donders belangrijk was dat.
Ze knepen hem, omdat de dood een angstig ding
is. Alleen Stefan Remarc toonde niet de minste
opwinding, maar die had ze dan ook niet alle vijf.
Toen het sein tot de stormloop kwam durfde
niemand omhoog uit de stellingen, die ze in het
nachtelijk duister in het geheim hadden betrok
ken. Alleen Stakanow stond op. Hij begon vloe
kend naar voren te rennen, met grote zijdelingse
sprongen en plotselinge dekkingen.
In de ambulance-wagen, achter in de opstelling,
zat Remarc te kijken met nietszeggende ogen. Hjj
startte de wagen en reed de luitenant achter na.
Het was de grootste waanzin, die ooit was ver
toond, want een ambulancewagen is geen tank.
Maar één goed ding was er een gevolg van: Alle
Polen van het legercorps begonnen de opmars, ge
dreven door de eer. die door mannen als Stakanow
en Remarc was geraakt.
In woeste horden stormden ze naar boven. De
helling naar het trotse klooster werd steiler en de
dekkingen minder. De Duitsers openden het vuur.
In de voorste linies reed de wagen van Remarc,
de gek, die met zijn stomme gezicht de kogels, die
in de ruiten en in de motor sloegen, negeerde en
dacht aan zijn moeder, die haar man om zijn oren
durfde rammelen, wanneer hij teveel had gedron
ken. Plotseling zag hij vlak voor hem luitenant
Stakanow vallen. Hij keek naar hem. Hoe hij daar
lag met het schuim op zijn mond. Van het vloeken
en van de uitputting waarschijnlijk. Met woeste
gebaren trachtte hij het bloed van zijn gezicht te
vegen.
Langzaam klom Stefan uit de wagen. De Duitse
mortieren sloegen hoe langer hoe dichter in.
Nog twintig meter", hoorde hij de luitenant
zeggen, „nog vijftien. De Duitser, die mij met zijn
mortier raakt gooi ik een baksteen naar zijn her
sens al moet ik het vanuit de hemel doen."
Zwijgend sjorde Remarc hem op de brancard.
Toen hij de wagen had gedraaid sloegen de mor
tieren in op de plaats waar Stakanow had gelegen.
J^JE OFFICIER was wild toen hij met zachte han
den werd behandeld. Men had hem in de kaak
geschoten en de dokters konden er met hun pet
niet bij hoe hij er niettemin in slaagde aan één
stuk door te praten.
Welke gek heeft me van die plaats wegge
haald? Denken jullie, dat Stakanow niet durft te
sterven?"
Twee antwoorden", klonk een stem naast de
operatietafel. „Die gek was ik. Stefan Remarc en
tweedens: Nee, U durft niet te sterven. U drinkt
liever jenever en kijkt te graag naar meisjes. Ik
heb getracht te ruilen. U het leven en
Donder op", schreeuwde Stakanow met over
tuiging. Hij vroeg om een mitrailleur, omdat hij
daarmee zo donders goed kon raak schieten. Of
om een mes, omdat hij dat zo donders graag in de
richting van Remarc zou werpen. Hij was geraakt
tot in het diepst van zijn wezen.
Na enkele uren hield luitenant Stakanow zijn
mond. Hij kon geen boe af ba meer zeggen. Er
hadden zich complicaties voorgedaan en zijn hele
gezicht was ontstoken.
Nog drie uur en Stakanow is wijlen", zei de
dokter. „We hebben hier de spullen niet om in te
grijpen. Jammer, het was een goede kerel". En hij
liep naar het volgende bed.
De Polen werden afgeslagen.
Het wordt een bloedige Pasen", zei de aal
moezenier. die niet naar'de dokter wilde met zijn
aangeschoten arm. Het was de eerste keer, dat dit
hoogfeest van bevrijding en definitieve verlossing
ter sprake kwam. Waarschijnlijk ook de laatste
keer. want kort daarop moesten de soldaten op
nieuw de strijd in en in die omstandigheden denkt
men aan andere dingen. De ambulance-wagen van
Remarc stond dit maal niet in de achterste gele
deren gereed voor het transport van gewonden.
De Pool was verdwenen voor een merkwaardige
missie.
Hij hoorde, dat Stakanow was opgegeven en ver
voegde zich bij de dokter met de mededeling, dat
hij de officier naar het medisch centrum ver ach
ter de linies wilde rijden.
Halve zachte", zei de dokter. „Alle toevoer
wegen staan onder Duits artillerievuur. Ze schie
ten je van de weg zonder dat je er zelf erg in hebt."
Remarc kreeg geen toestemming. Toen haalde
hij Stakanow eigenhandig van zijn bed af en was
met hem vertrokken, voordat iemand het in de
gaten had.
Geen mens heeft ooit geweten, dat de Pool nog
steeds wilde ruilen. Dat hij de eerste granaten be
groette met een gezicht, dat alles behalve angst
verried. Hij reed zo voorzichtig mogelijk en ont
week zo goed en zo kwaad als dat ging de gra
naattrechters in de weg. Het lukte niet altijd en
achter zich hoorde hij telkens het uitvoerig ge
kreun van Stakanow. Het gaf hem telkens de ze
kerheid. dat die althans nog leefde.
Remarc dacht na over wat hij zou doen. wanneer
zijn auto in dé prak werd geschoten. Hij zou de
luitenant op ziin schouders nemet en hem verder
dragen Hij vermeed te denken aan de gang van
zaken, wanneer HIJ werd geraakt. Stakanow zou
in dat geval verloren zijn en dan klopte het ruiltje
niet meer. dat de gekke Pool wilde leggen.
De ambulance-wagen werd alleen geraakt door
wat scherven Hij haalde het. De Duitse artille
risten hadden er schijnbaar niet veel zin in en
richtten slordig.
In het medisch centrum nam men alle twee on
derhanden. Stakanow, omdat ziin toestand veel er
ger was geworden en Remarc. omdat men twijfel
de aan ziin verstandelijke vermogens.
Na twee dagen raakte Stakanow bewusteloos en
hii legde het loodje zonder nog bij kennis te zijn
gekomen.
Remarc is terug gereden naar zijn stellingen en
heeft de verovering van Monte Cassino overleefd.
jyjAAR het ruiltje. dat hij in zijn gekke kop had
gezet, is niet gelukt. Hij overleefde de slag om
Monte Cassino. de invasie bij Caen. de opmars naar
Berlijn. „Je hebt geluk gehad", zeggen de arbei
ders. met wie Stefan thans in Nederland in de fa
briek werkt.
Stefan Remarc zegt daar niets op. Alleen rond
Pasen wordt het hem te veel.
Je zou zeggen: hij is werkelijk gek.
J. N.
J~)E LAATS
wikkelir
tiek een zo
dat men ziel
de laatste fa
Europees co
beginstadiun
vorige eeuw
mers verplai
in Europa v
malige centi
lige Roomse
sche Berlijr
nog in opkt
toezag. De
Pruisen hie
Frankrijk til
grondslag ac\
Frankrijk et
tegen elkaai
De Fransi
van deze er
trouwen tei
het is daan
Amerikanen
ondervinden
gen tot een
meenschap
Duitsland ge
nemen, ook
tot dit defe
tief genome
Nog te 2
moeilijkhede
de oorlog n
stelt, terwijl
en in grote
ren.
Een van
schil in ont
gen, dat het
nomie al jar<
organiseert,
veel minder
in eigen lan
nen opgedas
ger-patriot i
voor de pla
gratie, waar
Europese si
aan de dee
gaan opleggf
T~)E RUSSE
tuatie.
voor Duitsla
dingen houd
Gemeenschaj
met kracht
pa zelf. Dit
band met de
de eerstkon
versterkt en
communistisd
China, dan r|
Op de dagf
Februari, he
en -generaal:
kracht van
macht. Vele
cialisten erk
bedreiging b
verschil in oi|
bommen tus:
er op direct
land geen bej
munistische
op te voerenl
Wanneer li
schrikt en
de wereld
lievendheid,
H-bom word
economisch
ding. Het re
de Sovjet-U
hoeveelheid
dit te verhel
ruimer handi
Tegelijk hei
stapel voor
liggende gro
Vooral dez
opmerkelijk,
de kolchozei
de gebieden
1.800.000 he
zaaien, hoofi
daar zou dit|
moeten bijki
onmiddellijk
ren maagdel
worden gen
jaar.
Nog afgezi
metingen va|
merkwaardij
ducten wore
lijk geen tek|
de laatste ja
vendien valt
concentreert
ten van de
wijl de plari
land ten Wil
den opgesch
king genor
waarnemers
de Sovjet-U
vat binnen
daarvoor de
agrarische
De handel
thans tegen
dag legt, w
passen alth:
Hierbij is O'
laatste tijd
goederen. F
veren, omd;
industrie z
omschakele
a I
Willia
37)
„Hoe laat
„Mijn hor
Alan keel
nice's misti;
gebruikten
als klok H
sing drie ui
twee uur v
uur om de
den zij onr
zouden zü h
reiken, waai
maar zij ko
en de Grot
vóór de dag
tekende een
man.
Gedurend
verloor ooi
Ujd en afst
staan. Hij I
v°ort te wc
molen van
snellingen,
jes, waar
wierp en
