ïlaftbtaS
Antons huis heeft maar een vertrek
KINDEREN
MET GRIJS HAAR
Sflkgü
A
WBsm
Een speurtocht door de kosmos
Een leuk stukje speelgoed,
dat niet duur hoeft te zijn
>ol voor
Kinderen in het kamp hebben andere ogen dan wij
Een kazuifel gemaakt van een krant
STUKJE SPEELGOED IS KOSTBAAR
Voor 't liefste
nu het beste
Hoe iedereen kan helpen
Het wordt u gemakkelijk gemaakt
■■■SSSSalilH
IIIHminiM»11""
Ulr®
STERREN STRALEN NIET ALLEEN LICHT UIT
Radio-telescoop
Snelweg Utrecht-
Amsterdam
bij Dwingelo
SOEPEN
Verkeersmaatregelen in West-Duitsland
..OPOE BOSSCHAART" WORDT
HONDERD JAAR
ie
IDA
EN
HEN
tweede blad
vrijdag 2 april 1954
Maak het zelf - voor de Poolse kinderen
Haantje-pik
3. Verpak uw geschen
ken stevig (carton,
kistje of pakpapier).
4. Vermeld met duide
lijke letter „M" (voor
meisje) of „J" (voor
jongen).
5. Geef de leeftijden
op: dus „baby" of
„Jongen-6 jaar", „meis-
je-8 jaar" enz.
7. Bezorg uw geschenk
liefst op onze bijkanto
ren. Kan dit niet, dan
s.v.p. bij onze agenten.
Stuurt u het over de
l>ost, adresseer het dan
aan Dagblad De Stem,
Reigerstraat 16, Breda.
Dit vergemakkelijkt on
ze organisatie in hoge
mate.
Arbeidsgeschil in
Engeland geregeld
OP „DER BOEDE" 15 APRIL A.S.
let gehou-
Vbond voor
lierstaande
Ire Lagere
la: J. van
lionijsz, W.
IN. Haart-
|ïaneghem,
Kindts,
beint 'met
It. R. Hen-
(uteijn. E.
Ttraaten en
kschool
eisjes, Ma-
peente had
drie fees-
Eerst en
|ren kloos-
Renata, die
hooi tevens
lestond de
teken van
voorstel
en de gevel
gang van
leerlingen
gehuldigd.
It onderwij-
had plaats
droeg een
waarna
buwebeeldje
fessen, leer-
Zr. Renata
Jmderw ijzend
lathieke zus-
I 'ntuiler. in
I te werd door
led gezongen.
1 e Zr. Rena-
I uitingen van
op, dat door
liievevrouwe-
van het in
ter nog meer
I>1 zou waken.
I n allen ver-
Ikte Engelen"
Isencorps een
Iwerd begon-
Idis uit dank-
loor een neef
an J. de Wis-
op deze dag
van geschen-
»en.
ip van Breda
.tie op 4 en 7
iMMA
de Katholieke
enkele films
i worden ver
van Gent:
;D: LtaelAght,
Queen, 14 j.
Million Dollar
met de duivel,
azen. Blondjes
argekeurd. De
u\ 14 Jaar.
izen: Kinderen
urg: Verboden
streng voorbe-
voor U, alle
endijke: The
met koppen,
Kampioen op
Convooi naar
>urg: Rebecca,
Verboden spei,
rbehoud; IJsco-
n.
BERGEN
il kan nog geen
ebouwen, «aar-
voor deze bouw-
rsvergaderingen.
en eind 1953 of
>le helft van dit
tijdstip tot aan-
in het werk ge-
te komen. Het
djs te drukken,
i waarop zij is
et een ver uit-
ding; 12 scholen
eraan mee. Met
imalre opleiding
jaar een bijzon-
Het eerste heet-
he gezin", en het
king in Decem-
ice, mei. West-
issen en leraren
ien.
jkers met koppen,
stro: Verboden spel
Olympia theater,
ir, 20 uur: Blondjes
lur.
hamtva: Kampioen
Konvooi naar Malta
m. Vlaamse Opera,
ien.
im 18.30 en 21 uur:
riaid.
ma van Dijck, 19.30
rd.
>ijT">rs met koppen,
pgebouw, 20 uur:
ectro: Verboden spel
cca.
1, 20 uur: Verboden
Olympia theater,
or. 20 uur: Blondjes
eur.
uur: Kinderen van
lhambra: Kampioen
Konvooi naar Malta
Zo bouwt deze kleine jongen
torens en kastelen, waarin hij
misschien nog liet mooie kan
zien. Want hij is nog klein. Het
enige speelgoed in het kamp
bestaat uit stenen. Uit puin
i Advertentie)
NTON IS VIJF JAAR en twee jaren
daarvan lieeft hij nu al doorgebracht
in het kamp voor Poolse ontheemden in
Duitslanddat ik hezoeht heb. Anton is op
de kleuterschool, die er voor de kinderen
van zijn leeftijd in het kamp is ingericht.
Odenkt u daarbij niet aan een kleuter
school, zoals we die hier kennen. Met klas
jes van 20 kinderen en ervaren leidsters,
een overvloed van speelmateriaal en elke
ochtend een flesje melk of een sinaasappel.
Hier kent men dat niet. De kleuterschool
"pjE kleuterleidster heet Anna. Zij is een jonge Poolse, die het
AJ haar toevertrouwde kroost het zijn er zo'n zestig pro
beert bezig te houden met hen liedjes en dansjes te leren. De
kinderen zijn zodoende hun eigen speelgoed. Daarom ziet men
ze zo vaak bij elkaar in de zandbak, die achter de kleuterschool
gemaakt is. Het is de enige speelplaats, waar men niet zuinig
hoeft om te gaan met het materiaalDenkt u zich dat eens
even in
Anton en alle kinderen in het kamp,
zien hun omgeving door hun eigen
ogen en niet door de onze. Wanneer
ze in de armoedige kapel komen,
worden ze stil van eerbied voor zó
veel moois. En terwijl de inventaris
van die kapel met elkaar geen tien
gulden aan waarde vertegenwoordigt.
Ik heb ook de kinderen in het kamp
zien spélen. Er waren er. die blokken
dozen formeerden uit keien. Hèèl po
pulair is het „priestertjes-spel", dat
van het ontheemden kamp is een deel van
een betonnen barak, waarin als enige meu
belstukken, drie lange banken en een kast
staan. In die kast staan een paar speelgoed
jes, die ieder Nederlands kind als volkomen
vanzelfsprekende zaken zou beschouwen.
Maar hier staan de teddybeer, een pop met
één arm en 'h houten vrachtauto achter de
gesloten kastdeuren en dat bewijst hoe
koslbuar ze narden geacht in deze omgeving
zoiuler luxe.
A NTON is een leuk, blond kereltje,
met een paar ondeugende ogen,
maar hij is ook het tekentalent van
het kamp. Kijkt u maar eens naar de
tekening, die hierbij is afgedrukt. Die
heeft hij met zijn vijf jaren, zélf ge
maakt. „Voor de mensen in Holland",
zei hij plechtig. Op het eerste gezicht
stelt Antons tekening een huis voor,
maar toch heeit zijn kunstwerk een
aparte betekenis. Vraagt u eens aan
'uw eigen kind, om een huis te teke
nen. Tien tegen één, dat er een hoog
bouwsel verschijnt, met twee of meer
verdiepingen. U ziet er minstens zes
kamers in getekend en één ervan is
de slaapkamer van mammie, daar is
de kinderkamer, daar de keuken, daar
de gang. En er wordt een overvloed
van meubilair in geplaatst. Anton
kent dit niet zo. Zijn „huis" (ik vroeg
hem om een huis te tekenen en géén
barak!) heeft maar één kamer. Klei
ne raampjes, hoog in de muren. Bed
en tafel staan in dat ene vertrek en
om het héél mooi te maken, heeft hij
het kruisbee.ld boven het bed gete
kend en op de tafel heeft hij zich een
pot met bloemen gedacht.
Een barak
A. NTON was erg trots op zijn teke-
ning. vooral toen hij hoorde, dat
die helemaal meegenomen zou wor
den naar Nederland. Als tegenpresta
tie moest ik ook voor hèm een huis
tekenen. Hij was stomverbaasd, toen
hij al die kamers zag. „Maar u moet
een gewóón huis tekenen", zei hij
boos.
ev n groot als die van Nederlandse
kizieien, die dit geliefde spel bedrij
ven. Maar het érge vond ik, dat deze
kinderen ook wanneer ze niét speel
den. zo'n vreselijke ernst ten toon
spreidden. Natuurlijk springen ook zij
weieens heerlijk uit de band, maar
over het algemeen staan hun gezicht
jes zorgelijk en wijs.
Telkens blijkt hun grote ar
moede. Wanneer ik een sigaret
opstak, keken ze met onverho
len bewondering naar de siga
ren-aansteker, die ik daarbij ge
bruikte en jongens van zes, ze
ven jaar, waren nóg in verruk
king te brengen door het tikken
van mijn polshorloge. Het zijn
allemaal maar kleine dingen,
die je opvallen in zo'n kamp,
maar zij tekenen juist zo volko
men, hoe triest en somber het
leven van deze mensen is.
voor dertig, veertig jaar ook bij ons
in zwang was. U weet het vast nog
wel! Je vroeg een kazuifel voor je
verjaardag en sommige kinderen had
den zelfs een echt, klein altaartje.
Hier gaat dat natuurlijk niet. Als al
taar fungeert bij dit aandoenlijke kin
derspel een oude kist, waar vroeger
blikjes melk in gezeten hebben. En
de Miskleren zijn geknipt uit papier.
De kleine priester die ik zag, had een
kazuifel aan, dat hij had gemaakt uit
een oude krant, waarin op de vouw
Qen gat was geknipt. Maar voor deze
kinderen had dit kazuifel de pracht
en schittering van het kostbaarste
Mis-gewaad.
Ernst
A NDERE kinderen waren er, die te-
keningen maakten in het zand.
Wéér anderen speelden het spel van
vader-en-moedertje. Hun ernst was
i
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
A
P
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
i
4
4
i
4
i
4
4
i
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
t
4
4
4
4
t
IN onze reportages kunt u lezen hoe ontstellend groot de
nood is, die heerst in de Poolse ontheemdenkampen in West-
Duitsland. Allen te helpen, is zelfs bij benadering niet moge
lijk, maar laten wij ons tenminste inspannen voor de kinderen
Die hebben recht op vreugde!
Onze hulpactie, die moet zijn een Vastenkruistocht voor het
Poolse Kind, is als volgt opgezet. Ieder gezin kan een pakje
klaarmaken, zoals men dat zou doen voor zijn eigen kind als
het ontbering en honger leed.
7o'n pakket kan bevatten, kle
ding. lappen stof, knotten wol,
dus textiel, in het algemeen. En
verder levensmiddelen (behalve
koffie, thee en tabak) en snoep
goed (liefst snoepgoed, dat wat
langer houdbaar is. dus geen koek
bv., tenzij het in blik zit). Heel
geschikt kan men levensmiddelen
in blik in het pakket doen. Wij
denken bjjv. aan gecondenseerde
melk, vlees in blik, e.d. Tenslotte
kan men ook speelgoed inpakken.
Doe hierbij 'n beroep op de of
fervaardigheid van uw kinderen en
ge zult zien. dat zij voorbeeldig
zullen zijn in hun naastenliefde.
De pakketten zijn voor kinderen
bestemd en om de verdeling er
van gemakkelijker te laten verlo
pen, wordt u verzocht op het pak
ket'te schrijven, of het voor een
jongen of voor een meisje bestemd
is. We hebben ook leeftijdsgren
zen gemaakt, omdat de één bv. al
leen maar babykleren heeft en 'n
ander juist zaken voor oudere kin
deren. Deze groepen zijn als volgt
Van 0 tot 1 jaar (babies), van 2
tot 4 jaar, van 4 tot 7 jaar, van
7 tot 10 jaar en van 10 tot 14
jaar.
Wilt u een pakket, dat bv. voor
een kind van 2 en een kind van
8 jaar bestemd is, klaarmaken,
doet u het dan liever in tweeën,
dus één voor het kind van 2 en
één voor dat van acht jaar.
Inzameling
Pak uw geschenken stevig
in, liefst in kistjes of
dozen, of anders in goed
pakpapier.
Breda wordt het „stapelcentrum"
voor onze grote Paas-actie. Het ge
meentebestuur heeft ons daar be
langeloos opslagruimte afge-
staan. Nu is het woord dus aan
u. Op Goede Vrijdag (is er een
betere dag denkbaar?) gaan we
uitreiken. Zoig ervoor, dat er een
karavaan van auto's nodig is, om
alle geschenken te vervoeren!
Iedere dag vindt U in de krant
een verantwoording van de
binnengekomen giften. Het woord
is aan u! Het Poolse kind in de
kampen lijdt nood! Mag het op u
rekenen? Onze bijkantoren zijn
gevestigd te Roosendaal, Ber
gen op Zoom, Waalwijk, Goes,
Hulst. Terneuzen en Oostburg.
Daarom moét onze actie voor het
Poolse Kind een succes worden. Voor
deze kinderen is een teddybeer een
bezit uit een wereld, waar zij mis
schien alleen maar van kunnen dro
men. Het gammele driewielige fietsje,
of de autoped, die men in bijna elk
Nederlands huis waar kinderen zijn,
vindt, betekenen voor de Poolse kin
deren artikelen van een luxe, die je
bijna de adem beneemt. Geef hen van
wat u missen kunt, maar als het
énigszins kan, laat het dan geen zaken
j^inderspeelgoed behoeft niet duur
te zijn en wanneer het zelf ge
maakt wordt kost het bijna helemaal
niets. Neem nu b.v. dit haantjepik
Het is een stukje werk dat met de
figuurzaag of de electrische dccou-
peerzaag in no time gemaakt kan
worden.
Begonnen wordt met een grond-
plankje van 210 bij 75 mm. Aan de
voorzijde komt een sleuf van 65 bij
22. Deze kan worden uitgezaagd of
gestoken. Verder komt er nog een
sleufje in waar straks de haan in
wordt gepoot. De wieltjes hebben een
diameter van 60 mm en worden uit
een stukje beukenhout gezaagd. De
bevestiging van het voorwiel gaat door
middel van een pennetje van 6 mm
diameter, de beide achterwielen wor
den met schroeven aan de zijkant
van het grondplankje vastgezet.
Nu het uitzagen van de haan. Teken
op 'n velletje papier 'n rechthoek van
175 bij 200 mm en verdeel die in vak
jes van 12 1/2 bij 12 1/2 mm. Teken
de haan aan de hand van de ruitjes
tekening, die hiernaast is opgenomen,
over en breng deze tekening met be
hulp van carbonpapier over op het
triplex.
De vleugel moet tweemaal op het
hout worden gezet, want u hebt er
twee nodig.
Zijn de drie delen uitgezaagd dan
eerst ze mooi glad schuren met fijn
schuurpapier.
Op de aangegeven plaatsen worden
de gaatjes geboord en dan worden de
ijzerdraadbeugeltjes in vorm gebracht.
Wanneer alles naar wens function-
neert wordt het geval gedemonteerd
en beschilderd. Als de verf droog is
weer monteren en de haan in het
grondplankje vastlijmen. Wanneer de
haan dan gaat rijden klapwieken de
vleugels.
(„Handig bekeken")
zijn, waar u toch al afstand van wil
de doen, omdat ze oud en versleten
zijn. Denk aan Anton en die duizen
den andere kinderen als hij, als aan
uw eigen kinderen.
„Voor het liefste het beste", las ik
eens in een advertentie. Dat moet nu
ook weer gelden voor het Poolse kind.'
(Advertentie)
Dit „huis" tekende Anton voor de
mensen in Holland. Het bed en de
tafel staan in één vertrek gelijk
vloers. Anton wéét niet beter. Maar
wat niet ontbreekt is het kruis aan
de wand.
Voor abonné's in Breda is het
adres: Reigerstraat 16. Naar dit
adres kunnen uw pakketten ook
via de post verzonden worden.
En nu nog even de belang
rijkste punten kort
samengevat.
1. V kunt geven: speel-
goed, snoepgoed, tex
tiel of levensmiddelen.
2. Sluit vooral geen kof
fie, thee of tabak in
6. Zet duidelijk uw
naam en adres op het
pakket.
Degenen, die door ziekte e.d. niet
in staat zijn. zelf hun geschenk te
komen brengen, kunnen ons even
een briefkaartje sturen. Het pak
ket wordt dan gehaald.
ballpoint H90
vanaf
W4C0#
£jE NIEUWE WEG Amsterdam-
Utrecht, die gisteren geopend
werd, heeft vele verkeersverbeterin-
gen tot stand gebracht. Behalve de
enorme verkorting tussen de directe
verbinding Amsterdam en Utrecht
waartegenover de oude weg met vele
bochten, dorpskommen en andere
verkeersobstakels een lange, brede,
ongehinderde verkeersbaan staat, zal
ook voor verschillende andere ver.
bindingen deze weg var groot belang
zijn. Onze kaart geeft een indruk van
de voornaamste hoofdverbindingen,
die op deze weg aansluiten.
"WERTEGENWOORDIGERS van vier
duizend bedrijven der Britse ma
chine-industrie en vakbondsleiders,
met meer dan drie millioen arbeiders
achter zich, hebben een compromis
regeling getroffen voor een arbeids
geschil, dat een der scherpste van na
de oorlog dreigde te worden.
De ionen der werknemers zullen
met ingang van vijf April a.s. met zes
procent verhoogd worden. Werkge
vers en werknemers zal worden ver
zocht hiermede in te stemmen.
1 Mei gaat als er geen (nieu-
we) tegenslagen opdoemen in
het staatsbos ten Zuiden van het
plaatsje Lhee, gemeente Dwingelo
(Drente) de eerste paal in de grond
voor de betonnen basis, waarop de
grootste radio-telescoop van het
Europese vasteland zal rusten. De
plannen daartoe zijn sinds 1946 ont
wikkeld door de stichting „Radiostra
ling van Zon en Melkweg", in samen
werking met „Werkspoor" in Amster
dam.
De Dwingeloërs waren niet dadelijk
enthousiast voor de plannen, tiental
len bezwaren hebben zij opgeworpen,
doch deze zijn uiteindelijk uit de weg
geruimd. Bij Dwingelo komt dus een
metalen z.g. parabolische reflector,
waarmee de radiogolven, die verschei
dene sterren (ook onze zon) en delen
van de „Melkweg" uitzenden, kun
nen worden „beluisterd" en zelfs op
getekend.
De Dwingelose radio-tele
scoop zal een doorsnee krijgen
van 25 meter. De bekleding zal
uit gaas bestaan. Men moet hem
zien als een ontzagwekkend
(Advertentie)
OCevirdtrE»*!
grote antenne, die bevestigd zal
worden aan een toren, welke op
een ronde railbaan kan draaien.
„Onze" radiotelescoop zal gelij
kenis vertonen met de reusach
tige radiotelescoop doorsnee
75 meter! die bij Manchester
in aanbouw is en welke verre
weg de grootste zal worden van
de gehele aarde.
Het schetsje, hierbij gereprodu
ceerd, geeft een indruk van de af
metingen van dit geweldige apparaat.
Wat willen de sterrenkundigen met
de radiotelescoop uitvoeren? Men zou
simpelweg kunnen antwoorden: ster
ren bestuderen. Maar hoe? Het oud
ste waarnemings-instrument is het
menselijke oog. Lang voordat er len
zen waren uitgevonden die uitein
delijk ook het bouwen van sterren
kijkers mogelijk maakten bestu
deerden geleerden al de hemel. Het
treft altijd weer bij het bestuderen
van de resultaten, welke deze vèr-
voor-Christelijke waarnemers boekten
met hoe veel intelligentie, geduld
en doorzettingsvermogen deze astro
nomen te werk gingen, hoeveel zij al
wisten van het heelal.
een naam met wereldvermaardheid
een waarborg voor sublieme kwaliteit
en zuiverheid.
OXO „CHICKEN" - OXO VERMICELLISOEP - OXO TOMATENSOEP
OXO CHAMPIGNONSOEP - OXO JULIENNESOEP
^#4^
Nieuwe autostrada's
MA EEN maandenlange strijd tussen
de belanghebbende groepen heeft
de West-Duitse regering thans haar
eerste beslissingen genomen om orde
te scheppen in de chaos, waarin het
verkeer in de bondsrepubliek is ge
raakt.
De maatregelen hebben enerzijds
beperking ten doel van het zware
vervoer langs de weg ten gunste van
de spoorwegen en anderzijds bespoe
diging van de aanleg van nieuwe auto
strada's. De regering heeft daartoe
twee wetsontwerpen opgesteld, die
binnenkort aan het parlement zullen
worden aangeboden.
Het ligt in haar bedoeling een maat
schappij te doen oprichten, die de fi
nanciering van de uitbreiding van het
net der grote autowegen door middel
van leningen en heffingen ter hand
zal nemen. Op deze wijze hoopt men
binnen zes jaren 560 kilometer nieuwe
autowegen te kunnen aanleggen.
Toen werd rond het begin van de
zeventiende eeuw waarschijnlijk
door een Nederlander de sterren
kijker uitgevonden en door astrono
men als Galileï reeds met veel vrucht
gebruikt. Welk een ontzaglijke vlucht
de huidige astronomie dank zij len
zen- en spiegeltelescopen heeft ge
nomen is niet met enkele woorden
zelfs maar vaag aan te duiden.
Slechts één ding: zij leerde de astro
nomen, dat onze zon deel is van een
uit millioen sterren bestaande ster
ten „onze Melkweg" nog millioenen
andere sterrennevels zijn, die elk weer
millioenen sterren bevatten.
Bepaalde delen in de kosmos bleken
steeds weer moeilijk waarneembaar,
zo b.v. het centrum van „onze" Melk
weg. Slechts weinige jaren geleden
ontdekte men, dat er sterren, sterren-
groepen en ook „duistere" delen van
de Melkweg zijn. die radio-golven uit
zenden. Het bleek mogelijk, deze ra
diogolven op te vangen, te versterken,
te meten en te registreren .De golf
lengten van die radiogolven liggen in
het gebied tussen 1 cm. en 10 meter.
De astronomen hebben goede hoop
met de radiotelescopen méér van het
centrum van onze „Melkweg" te we
ten te komen dan nu bekend is. Ook
andere geheimen van de kosmos ho
pen zij er mee te kunnen oplossen.
QP Donderdag 15 April hoopt de
weduwe S. Bosschaart-de Vlieger
haar honderdste verjaardag te vieren.
Vanaf 1950 wordt zij al verpleegd in
„Der Birede" te KoudekerKe, waar zij
verreweg de oudste bewoonster is.
„Opoe Bosschaart" is erg doof, maar
verder maakt zij het, haar hoge leef
tijd in aanmerking genomen, goed.
's Morgens komt zij nog altijd uit bed
om een tijdje rustig in een stoel te
zitten en rond te kijken. Dan gebeurt
het ook vaak. dat zij een vergrootglas
krijgt om een stukje in de Bijbel te
kunnen lezen. Zij weet zich uit haar
leven nog heel wat te herinneren en
graag praat zij erover.
In Meliskerke werd „opoe Bos
schaart" geboren in een zeer eenvou
dig gezin. Het grootste gedeelte van
haar leven heeft, zijn in Vlissingen
gewoond op de Zeemanserve. Zij is
tweemaal gehuwd geweest. Uit het
huwelijk met haar eerste man. Abra-
hamse, zijn twee kinderen geboren en
uit het tweede huwelijk kwamen vier
kinderen voort. Bosschaart heeft lan
ge jaren op de Stadsschuur in Vlissin
gen gewerkt. Ongeveer 35 jaar geleden
is hij gestorven Van de zes kinderen
is er nog één in leven. n.l. een zoon,
die in Rotterdam woont.
De bijna 100-jarige heeft 22 klem
kinderen 26 achter-kleinkinderen en
32 achter-achter-kleinkinderen. Die
komen natuurlijk niet allemaal naar
..Der Boede" maar een deputatie zal
op 15 April toch zeker aanwezig zijn.
Toen ..opoe Bosschaart" nog in Vlis
singen woonde bezocht zij elke Zon
dag trouw de Gereformeerde kerk. Ook
toen zij al de leeftijd der zeer sterken
had bereikt miste zij bijna nooit.
Door weer en wind toog zij kerk
waarts.
