Poolse
DP-kampen - stapelplaatsen
leed
van
menselijk
Kinderen met ogen, die
zagen
alles
Hier is een goede raad voor U!
ONTSTELLENDE NOOD
ZIJ
LEVEN TEMIDDEN VAN
DE VROEGERE VIJANDEN
Drie gezinnen
in één kamer
HEERST ER IN DEZE KAMPEN
Tiveehonderdduizend mensen slijten hun leven doffe wanhoop
H.H.Winkeliers!
„Onze hoop kunnen we nop: slechts
richten op een wanhoopsdaad
LAAT ik u het verhaal vertellen van
deze kinderen en de gezinnen
waarin zij leven. Het zijn namelijk
Póólse kinderen, maar dat maakt geen
verschil. Ze hebben dezelfde stem
metjes als uw kind en het mijne en
hun ogen zijn nog even helder, al zijn
hun gezichtjes wat ouwelijker en
vroeg-wijs. Doch dat heeft zijn oor
zaak. Luister.
UITKNIPPEN
DOE HET
METEEN!
TWEEDE BLAD
WOENSDAG 31 MAART 1954
OP EEN AVOND - nog niet zohn-g gele
den - ben ik heel stilletjes het kumertje
binnengeslopen, waar mijn dochtertje
slaapt. Ze lag in haar bedje - één en al rust
met in haar armpjes de afschuwelijkste pop
die ze bezit, maar die ze merkwaardigerwijs
het meest bemint. Ze sliep, zoals alleen
maar een kind slapen kan. Dat is: alsof ze
tijdens het spelen was neergevallen, zó vol
komen was haar overgave aan de slaap. In
het schemerige licht van haar kamertje zag
ik al haar speelgoed, de papieren rand langs
het behang, met al die komische mannetjes
en beestjes erop. Als mijn dochtertje in
haar slaap maar één kreetje zou geven, zou
den mijn vrouw of ik al naast haar bedje
staanom haar te troosten. Zij hoeft im
mers niet bang te zijn Want welk kind is
er veiliger beschut, welk kind wordt er
méér bemind dan zij En zo is het toch bij
ti allen Hoe bewaken al die duizenden
moeders en vaders het grote bezit, dat God
aan hun handen heeft toevertrouwd! Goed,
er zijn rijke kinderen en er zijn arme kin
deren, maar de armste der armen krijgt
nog alle kansen, die zijn ouders hem kun
nen geven. Het gezin omringt hem met
liefde en daarin kan hij zich ontwikkelen
lot een harmonisch mens, die - hoe het dan
ook zij - tóch de wereld aan zijn voeten ziet
liggen. Want hij werd die wereld ingedra
gen met liefde en het is een vrije wereld.
deren zijn geweest, die ik nu met
hun vroeg-oude gezichtjes naar élke
bezoeker van hun ellendig kamp zag
komen, met uitgestrekte handjes:
„Komt u ons wat brengen?"
De ogen van alle mensen in die
kampen kijken u vragend aan. Want
èrgens is er dat kleine vonkje opti
misme, dat misschien als je het
met mensenogen zou kunnen zien
alleen maar te herleiden is tot het feit,
dat deze mensen léven'. En „leven" wil
in de absolute zin zeggen: dat het
hart nog altijd klopt en bloed door
het lichaam drijft. Dat de zintuigen
nog werken en dat de ledematen zich
nog kunnen bewegen. Maar niet veel
méér dan dat.
Er was één man hij was nog
jong die een vreselijk verhaal ver
telde, over marteling in concentra
tiekampen. over vervolging en over de
bittere armoede, die hij nu leed:
„Maar waarom lééft u eigenlijk nog?"
vroeg ik.
En hij zei „Wij allemaal hier, wij
leven., nou ja, omdat we nog niet
dood zijn..!" Is er een zwartere wan
hoop denkbaar?
Met afgunst in hun stem spreken
de kampbewoners over hun gelukki
ger landgenoten, die na de oorlog
de kans kregen om te emigreren. Maar
het waren er zo weinig! De keuring
was ontzettend streng en duizenden en
nogeens duizenden liefhebbers werden
afgewezen, omdat zij een ongenees
lijke ziekte hadden, te oud waren of
door het leven in de kampen zó ver
wilderd waren, dat geen land ze als
immigrant zou willen toelaten. De
eisen waren heel streng, voor deze
Polen. Als er een gezin was. waarvan
Geen van deze drie kinderen is ou
der dan zeven jaar. Maar het lijkt
alsof we drie vrouwtjes zien, in
wier gezichten de zorgen en angsten
hun sporen hebben nagelaten. Zo
leven er duizenden in de DP-kam-
pen!
één lid niet gezond was. dan mocht
het hele gezin niet emigreren.
Veel TBC
2^0 komt het ook, dat men gemid
deld in élke familie, die in de
kampen leeft, één of meer gevallen van
TBC of een andere kwaadaardige
ziekte aantreft. Vele mannen kunnen
niet werken, hoe graag ze het ook
zouden willen, en dan nog afgezien
De kleine Marioetka zingt een Pools
liedje voor de bezoekers van het
kamp. Maar het is geen blij versje,
wanthoe klein Marioetka ook is,
wanneer ze denkt aan Polen (en
dat doet ze bij het zingen van deze
liedjes), wordt ze altijd verdrietig.
Ze is nooit in haar vaderland ge
weest, zomin als die anderen, maar
wèl weet ze, dat het daar vroeger
mooi was en goed. Althans zovéél
beter dan hier, in het kamp.
daagse zaken zijn. Simpele dingen zo
als voedsel, kleren en speelgoed in
voldoende mate.
Straks is het Pasen, het feest van
het Licht en van de overwinning van
het leven op de dood. Een feest, dat
de bekroning is van het offer en waar
bij we opzien naar Hem. die Zichzelf
gaf voor de wereld. Is er een mooier
moment denkbaar dan dit. om de dui
zenden kinderen in de Poolse DP-kam-
pen wat vreugde te bereiden? Wij
hebben zovéél, wat deze mensen nooit
hebben bezeten. De armste onder ons
is altijd nog meer met aardse goede
ren gezegend, dan de rijkste onder de
Polen. En het is nu voor de kinderen
van dit gemartelde Poolse volk!
Wij moéten iets voor hen doen, uit
de eenvoudige menselijke plicht om
elkaar bij te staan. Gedenk de woor
den van die zieke leraar: Eén streep
op de stafkaart van de bevelhebbers
en het zouden ónze kinderen zijn, die
in kampen moesten leven. Al was het
alleen maar uit dankbaarheid, dat dit
ons bespaard is gebleven, zouden we
moeten geven van wat we hebben.
Zovéél, dat het voor ons persoonlijk
een offer zou zijn.
Bevrijders
lyjAAR we hebben nog méér ver-
plichtingen aan de Polen. Het
waren de Poolse soldaten, die in een
groot deel van het Zuiden van ons
land de bevrijding brachten. Zij, de
ön-vrijen, de mensen zonder vader
land, die ons dat grote goed van vrij
heid en veiligheid brachten! Kan men
zich een lot voorstellen, dat nog bit
terder is dan het hunne? Om hun
doden, zijn we dankbaarheid verschul
digd aan hun levenden! Dat zijn nu
die mensen in de kampen in Duits
land en dan vooral hun kinderen, die
de levenstrouw van hun onvrije ou
ders bevestigen.
In Samenwerking met het R.K.
Huisvestingscomité hebben directie
en hoofdredactie van „Dagblad De
Stem" het plan voor een grootscheep
se hulpcam^agne ontworpen, om de
Poolse kinderen met Pasen één dag
gelukkig te maken. Alle bijzonderhe
den over deze actie, waarbij geen
achterblijvers of laksen mogen zijn.
vindt u op de voorpagina.
Maak een Pools kind gelukkig
en geeft het daardoor zijn ver-
JJAAR dacht ik aan, toen ik keek naar mijn kind, dat sliep.
En ik voelde een dankbaarheid in me opwellen, die zó on
zegbaar groot was, dat ik moeite had, niet te schreien. Want nog
maar weinige uren tevoren had ik óók kinderen gezien. Kinderen
zoals dit, dat vredig sliep naar een nieuwe dag, die weer gevuld
zou zijn met blijheid, met liefde, met gezonde levensvreugde. Wéér
een dag in een heerlijke, veilige jeugd. Maar de kinderen, die ik
de afgelopen dag had gezien, waren anders.
Het gaat hier om een geschiedenis,
die begonnen is in 1939, toen de Duit
se legers zich wierpen op Polen: het
eerste land, dat het slachtoffer werd
van ongebreidelde zucht naar macht
In Nederland heeft men het ook mee
gemaakt. Duizenden mensen werden
verdreven van huis en haard, meege
voerd naar het land van de vijand,
waar zij moesten werken of waar zij
in concentratiekampen werden opge
sloten. Polen heeft dit nog erger te
verduren gehad dan Nederland, want
volgens het leergezag, dat in Hitiers
„derde rijk" opgeld deed. behoorden
de Oosteuropese volkeren tot de „sla
ven". Zij stonden heel wat lager op
de beschavingstrap en zij waren voor
bestemd om het volk van Heren, het
Duitse volk, te dienen.
Terreur
"TOEN de stoi-m in Europa was uitge-
woed, waren duizenden van hen
reeds verlost van de slavernij Vooi
altijd. Maar tienduizenden hadden he4
leven nog behouden, al was dat dan
ook het enige wat zij nog hadden Zij
vormden de meest troosteloze men
sengroep in een massa van millioenen
Millioenen verdrevenen denkt u
het zich eens in. Alleen in Europa le
ven nog vijftien millioen mensen zoals
zij. op dit r ment nog! Vijftien mil
lioen men onder vaderland
Diep trag sch is de weg, die het
Poolse volk heeft moeten gaan Toen
de Duitse legers uit het land waren
verdreven, kwamen er andere legers
binnen.
Duizenden Russische soldaten bezet
ten het land en voerden er een regiem
in, dat alleen in naam milder was
dan dat van de Duitsers. Polen werd
één van de vele landen achter het
IJzeren Gordijn, waar de terreur tot
recht verheven is en de angst tot le
venssfeer.
In het verpuinde en onttakelde
Duitsland bevonden zich nog honderd
duizend Polen. Zij zaten in een vijan
delijk land, dat weliswaar machteloos
was, maar waar het leven toch een
onmogelijkheid was. Daarvoor was
de schuld té groot. Terugkeren naar
Polen?
Duizenden hebben dit gedaan, met
een hart vol onzekerheid, maar toch
ergens een sprankje hoop, dat het
onder het communistische regiem be
ter leven zou zijn, dan temidden van
de verslagen vijanden, op wie je zelfs
geen wraak mocht nemen. Ze zijn
bitter teleurgesteld, deze geronselde
Polen! Ja, geronseld, want er was nu
eenmaal een zeker belang, om deze
mensen naar hun vaderland terug te
krijgen.
Maar die achterbleven waren nog
met duizenden in getal. Wilt u het
nauwkeuriger?: tweehonderdduizend!
Waren mensen, die het leven tussen
de oude vijanden verkozen boven dat
in het vaderland, waar de rode vlag
nu wappert. Zij werden het „drijfhout
van Europa." de Displaced Persons
(verplaatste personen).
Geen hoop
jyien zal begrijpen, dat dit volk van
tweehonderdduizend mensen, die
stuk voor stuk bezeten waren van 'n do
delijke haat tegen de Duitsers, een
groot gevaar vormde in het Duitsland
van na de oorlog. Daarom heeft men
ze in kampen ondergebracht. Twee
honderdduizend mensen. waarvan
meer dan een kwart kinderen!
In West-Duitsland nu heeft
men een achttal van deze kam
pen, waarin mensen leven, die
de herinnering aan een huis, met
een kleine tuin in een vredige
straat, bijna vergeten zijn. Want
zij zitten voor het merendeel al
twaalf jaar in Duitsland. In
kampen. Waar zij kinderen kre
gen, en waar die kinderen met
elkaar trouwden, zoals het in 't
leven gaat. En waar zij thans een
leven leiden, dat alle beschrij
ving tart.
In zo'n kamp was ik geweest en nu
begrijpt u misschien, waarom ik die
avond na dat bezoek, met een vreem
de brok in m'n keel naar mijn eigen
kind keek. Omdat dit simpele geluk
van te leven in vrijheid, omringd door
goede zorgen en In eenvoudige wel
stand, aan tienduizenden kinderen als
het uwe en het mijne, onthouden
wordt!
O, deze kinderen zijn het meest tra
gische post-scriptum van de oorlog.
Omdat zij een natuurrecht bezitten op
blijheid en veiligheid, dat zij in de
Poolse ontheemden-kampen moeten
ontberen! Hun zielen zijn even rein
als die van uw en mijn kinderen,
maar wat gaat er van hen worden in
die omgeving van doffe wanhoop, van
een absolute uitzichtsloosheid?
Dit is het levensbeeld van de gezin
nen in de Duitse Kampen: „Nimmer
een terugkeer naar het vaderland en
voor de meesten geen kansen om in
Duitsland in het maatschappelijk leven
te worden opgenomen!" Ik sprak een
oude man in dat kamp. Hij was in
Polen leraar geweest aan een gymna
sium. In Duitsland kon hij geen em
plooi vinden, ook al omdat hij leed
aan TBC, zoals heel veel van zijn lot
genoten.
„Hebt u nu helemaal niets meer
om op te hopen?" vroeg ik hem. „He
lemaal geen uitzicht op een betere
tijd?"
Heer, geef ons oorlog
TTIJ schudde treurig het hoofd. „On-
ze hoop is gericht op een wan
hoopsdaad", zei hij langzaam. „Een
wanhoopsdaad, die een nieuwe oorlog
moet zijn. Wij bidden erom, maar dan
worden we zelf bang, want dan zal
er opnieuw met ons gesleept en ge
dobbeld worden. En deze kampen
zullen wéér groter worden. Of mis
schien trekken de strategen andere
lijnen op hun stafkaarten en wie weet
of uw land dan niet het lot van Polen
krijgt te verduren? Wij zijn er nu aan
gewend.
Het is de filosofie van de rade
loosheid. moest ik onwillekeurig
denken, maar had deze geslagen en
zieke man geen gelijk? Als de oor
log een andere wending genomen
had, als bijvoorbeeld Hitiers „Volks-
nerkiezmgsplan" uitgevoerd zou
zijn. dan zouden u en ik het zijn, die
kampen bevolkten. Eén kleine gril
van het lot, en het zouden ónze kin
van het feit, dat een Pool in Duitsland
heel moeilijk aan werk kan komen,
omdat men nu eenmaal de landgeno
ten laat voorgaan.
Zo leven ze in de kampen, met als
enig inkomen hetgeen zij van „Soci
ale Zaken" ontvangen. Al waren er
huizen voor hen. ze zouden er niet in
kunnen gaan wonen, omdat men van
34 Mark per week. geen 20 Mark huur
kan betalen en dan nog leven. En daar
komt nog bij, dat ze een panische
angst koesteren voor de grote sprong
naar de vrije maatschappij, waar ze
zich geheel door hen vijandiggezinde
mensen omringd weten. De kampge
meenschap is hun vertrouwd en tus
sen de algemene ellende, valt de eigen
narigheid minder op. Het is gemak
kelijker te dragen zo. Maar het is nog
zó zwaar!
Het kamp, waarvan ik u vertel, be
staat uit barakken van dunne beton
platen, die elk gerief en zelfs de min
ste aantrekkelijkheid missen. Van bin
nen zijn het bunkers gelijk. Ruwe mu
ren, donkere vertrekken, die slecht
geventileerd zijn. Betonnen vloeren.
In één kamer, of in enkele
gunstige gevallen in twee ka
mers, woont één gezin van ge
middeld zes personen. Maar er
zijn ook kamers, die door drie
gezinnen bewoond worden! In
zulke vertrekken wordt het eten
gekookt, gegeten, geslapen en
(het klinkt als een vloek) ook
„gewoond". Dat alles door drie
gezinnen! Stapelplaatsen van
menselijke ellende zijn het. Er
worden kinderen geboren, zoals
dat in de achterlijkste gebieden
van China gebeurt. Met vele
getuigen en daar zijn kinderen
bijGod geven, dat zij het mees
te van wat er „thuis" voorvalt
niet beseffen. Maar het is an
ders. Dat ziet men ze aan.
Kinderen
COMMIGE mensen hebben een
enorme levenswoede zoals de dieren
Dat het leven zich voortzet in de
jeugd. Dat jonge mensen in het kamp
van elkaar gaan houden en dan sa
men naar de Poolse priester gaan,
die in het kamp de zielzorg behartigt
van dit half-verwilderd volkje. En
trouwen en wéér kinderen krijgen, die
geen vaderland zullen hebben! Kinde
ren, steeds maar kinderen die in kam
pen geboren worden en geen andere
omgeving kennen. Die missen wat
voor millioenen andere kinderen alle-
trouwen in de wereld en de men'
sen terug! Doe mee aan deze
actie, die moet worden een
Vastenkruistocht voor het
Poolse kind!
(Advertentie)
Yes Sir... gentlemen prefer
De MILDE Amerikaanse
In cellophaan W
Knip onderstaande an
nonce uit en hang haar op
een goed zichtbare plaats
in uw winkel. Bevorder
onze actie voor het Poolse
kind! Overdrukken op
goed papier van onder
staande annonce worden
na aanvraag gratis toege
stuurd. Adres: „Dagblad
De Stem", Reigerstraat 16,
Breda.
LAAT ONS
Uw pakket gereedmaken voor de
in de DP-kampen in Duitsland.
Poolse kinderen
Ziet hierover slechts de grote foto-reportages in
Wij verzorgen Uw aandeel in de Paasactie ten bate van
deze misdeelde jeugd.
U ZEGT
wat U voor de Poolse kinderen wilt offeren en wij maken
een fantastisch Paaspakket voor hen klaar.