Eén katholieke politieke partij ook
gebod
thans nog geooaen
HEININGEN, houten
naastenliefde
dorp van de
Doorbraak kan zich niet beperken tot
politieke organisatie
Duidelijk antwoord aan N.S.
Moord na 24 jaar opgehelderd
Commissie-van der Grinten bracht rapport
DE politieke partij is de aangewezen vorm voor
de staatkundige eenheid der katholieke Ne
derlanders in dit tijdsgewricht. Maar voor zulk
een partij zijn bepaalde voorwaarden te stellen,
en ze moet aan bepaalde vereisten voldoen.
Ziedaar de kern der conclusies van een rap
Pluraliteit van katholieke partijen
geeft hun standskarakter
Hoe staan de
clubs er voor?
Kleiner bestuur en kleinere Partijraad
DE commissie-van der Grinten gaat in haar rapport uitvoerig
na, welke voorwaarden aan de ene katholieke partij te stellen
zijn. Zij beveelt een aantal reorganisaties aan.
Door die save uit Trondheim, Götesborg en.
4
DAGBLAD DE STEM VAN WOENSDAG 20 JANUARI 1954
4
DE KATHOLIEKEN hebben een. eigen principiële visie op maatschap
pij en staat, aldus het betoog. Zij zien zich voor de taak gesteld
de bedoelde beginselen in de staatkunde te doen doorwerken. Men zou
de beginselen overschatten en hun aard miskennen door te menen, dat
in de beginselen zelf de oplossing van deze concrete kwesties pasklaar
besloten moeten liggen. Doch evenzeer zou men de beginselen onder
schatten door deze als waardeloos te kwalificeren, juist omdat zij aan
de werking van ons eigen verstand ook nog wat te doen overlaten.
Ook voor deze tijd
De samenstelling der Commissie
Commissie-van der Grinten pleit voor:
Groslijststemming ware af te schaffen
Permanente
programcommissie
DE BUSLIJN SLUISKIL-BREDA
„Spoorwegen zetten reizigersvervoer in Z. VI.
stop, dan ook nu niet met verkeer bemoeien"
Tegen
pijnen
verkoudheid
griep
Geen enhousiaste brieven
naar huis
OOK ZWITSERLAND
Door snuffelen in oude dossiers
„IK moet U
arresteren"
Vele militairen
woningzoekend
D
port, samengesteld door de Commissie-van der
Grinten. Die commissie werd in Januari 1953
op verzoek van het Bestuur der K.V.P. inge
steld door het Centrum voor Staatkundige Vor
ming. Haar arbeid is thans neergelegd in een
brochure van ruim tachtig bladzijden.
T\e hoge waarde der beginselen be-
staat hierin, dat zij door leiding te
geven eenheid brengen in ons denken
en handelen en dat zij ons behoeden
voor dwaling.
Wat de katholieke partij kan bete
tekenen, blijkt uit de staatkundige ge
schiedenis van ons land sedert de ja
ren 80 van de vorige eeuw. De school
wetgeving, de sociale wetgeving, de
wegeving inzake de bedrijfsorganisa
tie zijn niet het minst aan haar werk
zaamheid te danken. De commissie
betwijfelt met name of zonder een
katholieke partij de publiek-rechte-
lijke bedrijfsorganisatie naar katho
lieke opvattingen een kans zou hebben
gehad. Kortom: de programma's en
het beleid van de K.V.P., de bijdra
gen van haar leden in de volksverte
genwoordiging hebben blijk gegeven
van een eigen zienswijze op het alge
meen welzijn, niet slechts in de we
tenschappelijke doch ook in de prac-
tische zin van het woord.
OOK IN DEZE TIJD
p\e commissie somt dan een groot
aantal onderwerpen op, waaruit
blijkt, welke betekenis de katholieke
maatschappij- en staatsopvattingen ook
in deze tijd hebben voor de staat
kunde en het staatkundig leven: de in
ternationale bestuurs- en rechtsvor
ming, de herziening van het burger
lijk recht ten aanzien van huwelijk,
ouderlijke macht, voogdij, eigendom
en arbeidscontract, de behandeling van
de delinquent, bevordering van de
openbare zedelijkheid, vernieuwing
van het onderwijs, cultuur- en jeugd-
politiek, de plaats van de arbeider in
de onderneming, de instelling en in
richting der „schappen".
Naar de mening van de com
missie kunnen derhalve de ka
tholieke maatschappij- en staats
opvattingen in ons land ook
thans op de meest doelmatige
wijze worden ontwikkeld en tot
gelding gebracht door georga
niseerd en direct invloed te oefe
nen op wetgeving en bestuur.
Dit betekent: in de vorm van
een politieke partij.
VERSCHIL VAN INZICHT
YY/el is bij het vormen van een prac-
tisch politiek oordeel „rechtma
tig verschil van inzicht" onder katho
lieken mogelijk en bijgevolg ook
rechtmatige strijd" over 'n practisch
politiek in te neme nstandpunt, on
danks de aanvaarding der kath. be
ginselen als zijnde in hun alge
meenheid absoluut en onomstotelijk.
Is dit voldoende grond voor ver
werping van katholieke partijvor
ming? De commissie ontkent het. Het
lidmaatschap van een dergelijke par
tij dwingt niet tot het innemen van
een standpunt in elk practisch poli
tiek vraagstuk. Van belang is wat or
de brengt in het politieke denken en
handelen. Dat kunnen slechts begin
selen zijn, of beter, een geheel van
beginselen. Men verlaat de vaste en
veilige grondslag, welke de katho
lieke beginselen bieden, indien men
slechts aan een bepaalde grondge
dachte aandacht schenkt met ver
waarlozing van andere.
In het beginselprogram van de
Partij van de Arbeid wordt het innig
verband tussen levensovertuiging en
politiek inzicht erkend. De meerder
heid bepaalt de koers der partij. De
minderheid kan zich aan de verant
woordelijkheid voor deze koers niet
onttrekken. Dit geldt ook voor de ka
tholieke minderheid in de Partij van
de Arbeid. In de Partij van de Ar
beid is de leiding in feite, zo niet ge
heel dan toch vrijwel uitsluitend in
handen van andersdenkenden.
Het toetreden tot de Partij van de
Arbeid wordt gemotiveerd met een
politiek ideaal. De commissie heeft
de indruk, dat niet weinige stemmen
op de lijsten van deze partij echter
worden uitgebracht, omdat men het
eigen en groepsbelang in deze partij
veiliger waant. Hetzelfde kan worden
gezegd van stemmen op lijsten van de
Volkspartij voor Vrijheid en Democra
tie.
ALLEEN GEDACHTEN-
WISSELING?
De Katholieke Werkgemeenschap wil
wel alle katholieken bijeen bren
gen om over staatkundige vraagstuk
ken van gedachten te wisselen. De
commissie vreest, dat de meningsvor
ming zich dan zal beperken tot wat
zij zou willen noemen de principiële
zijde van de staatkundige vraagstuk
ken.
Wanneer de partijvorming zich vol
gens de wensen van de Partij van de
Arbeid zou ontwikkelen zou dit fei
telijke betekenen, dat de katholieken
zich zouden verdelen over de ver
schillende a-confessionele partijen. De
commissie meent, dat daarmede in
invloed van de katholieken, al te zeer
wordt beperkt tot negatieve bezinning
en dat de positief-bezielende invloed
niet of nauwelijks tot haar recht kan
komen.
Niet alleen in het voorbereidende
stadium der meningsvorming doch
ook in het beslissende stadium der
wils- en besluitvorming is de geza
menlijke geordende inspanning der
katholieke Nederlanders nodig. De
commissie meent niet, dat de gedachte
partijstructuur een organisatie op
confessionele grondslag zou verdragen,
niet binnen de partijen, maar ook niet
daarbuiten.
De bekwaamheid van verscheidene
katholieke leden van de Partij van de
Arbeid moge erkening vinden, hun
toegewijde werkzaamheid waardering,
toch betreurt de commissie hun op
treden vanwege de schade, welke dit
in feite toebrengt aan de noodzake
lijke inspanning tot ontwikkeling en
verwezenlijking der katholieke maat
schappij- en staatsopvattingen in ons
land.
De doorbraak beperkt zich niet tot
de politieke organisatie, zo betoogt de
commissie ook nog. Deze is een weg-
bereidster van de doorbraak in de
maatschappelijke organisatie.
Het lijkt niet onwaarschijn
lijk, dat van de katholieken, die
op de Partij van de Arbeid stem
den, een aantal voor het lid
maatschap van die partij kan
worden gewonnen. Dit partij
milieu zal zijn invloed niet mis
sen. Zij lezen partij-organen, zij
luisteren naar de V.A.R.A. Zul
len zij zich laten weerhouden
lid te worden van het N.V.V.?
MEER KATHOLIEKE
PARTIJEN?
r~\e wenselijkheid van katholieke
partijvorming laat nog onbeant
woord de vraag, of dat één katholieke
partij dient te zijn dan wel verschil
lende katholieke partijen, die met
elkaar op enigerlei wijze samenwer -
ken.
Als er verschillende katholieke par
tijen zijn, vinden die hun bestaans
grond in bepaalde practische kwesties.
Door organisatie worden de tegen
stellingen aangescherpt. Meer dan an
dere partfjen zien zij in elkaar mede
dingers om de gunst van de katho
lieke kiezers. De onderlinge strijd is
niet bevorderlijk voor de sfeer, welke
nodig is om de samenwerking vrucht
baar te doen zijn.
En indien het overleg met name
over kwesties met een duidelijk aan
wijsbaar principieel aspect tot over
eenstemming zou leiden, dan nog is
het de vraag, of de samenwerking ter
verwezenlijking de nodige kracht zou
kunnen ontwikkelen, of de eenheid
van actie voldoende effectief zou
kunnen zijn. Het is trouwens de vraag
of toespitsing op bepaalde practische
desiderata niet zal leiden tot voorkeur
voor een andere samenwerking dan
die tussen de verschillende katholieke
partijen. Ten aanzien van de Katho
lieke Nationale Partij merkt de com
missie op, dat zij door haar optreden
de K.V.P. in haar verhouding tot de
politieke partijen, die niet op katho
lieke grondslag staan, heeft verzwakt,
terwijl van samenwerking tussen
beide partijen geen sprake is.
Voor een politieke partij, zo betoogt
de commissie verder, verdient het
verre de voorkeur, dat zij niet steunt
op een bepaalde maatschappelijke
groep, doch dat uit verschillende mi
lieus en standen haar aanhang afkom
stig is.
Bij een pluraliteit van katholieke
partijen zullen de partijen vrijwel
noodzakelijk een standskarakter ver
krijgen met alte gevolgen van dien.
AFWIJKEND STANDPUNT
Indien er één katholieke partij be
staat en zij schiet ernstig tekort,
dan is daarmede nog niet gezegd, dat
afscheiding verantwoord is. Wel meent
de commissie te moeten stellen, dat
herstel der eenheid een ernstige toet
sing vraagt van de bestaande partij
aan de eisen, die een katholieke partij
onder de gegeven tijdsomstandigheden
stelt. De katholieke partij heeft haar
opvattingen te concretiseren in de om
standigheden van tijd en plaats. Dit
geschiedt in programma, dat op zijn
beurt moet worden verwezenlijkt. Bij
de opstelling en verwezenlijking
tracht men tot overeenstemming te
komen. Het ligt voor de hand. dat er
bij een minderheid bezwaren kunnen
blijven bestaan.
Van een afwijkend standpunt moet
men bij de verwezenlijking kunnen
doen blijken. Het is denkbaar, dat een
minderheid met het blijk geven van
haar afwijkend standpunt geen ge
noegen neemt en min of meer
haar wil aan de meerderheid wil op
leggen. Daaraan kan niet worden toe
gegeven, ook niet wanneer wordt ge
dreigd met uittreding uit de partij. De
ene katholieke partij 's noodzakelijk
èn beginsel- èn programpartij.
Het welzijn van de gemengde sa
menleving eist naar de mening van de
commissie, dat de katholieke partij
zich richt op het welbegrepen welzijn
van die gemengde samenleving in die
zin, dat zij haar opvattingen tot gel
ding brengt met erkenning van het
gemengde karakter der Nederlandse
samenleving en de eerbiediging van
de vrijheid, die door de eeuwen heen
haar geestesmerk is geweest.
£)e commissie, welke de noodzaak van de staatkundige eenheid van
de katholieke Nederlanders heeft onderzocht, was als volgt
samengesteld:
Voorzitter Prof. Mr. C.W.L. van der Grinten (Tilburg), leden:.
Mevr. M. van Nispen tot Sevenaer-Ruys de Beerenbrouck (Warns-
veld), Mej. A.H. Nolte Amsterdam, Drs. J.H.L. Albers (Bilthoven),
Prof. Mr. A.L de Block (Den Haag), C. Burger (Amsterdam), Prof.
Dr. A. Chorus (OegstgeestDr. A. Gerats M.S.C. (Heerlen) A. Hen-
nekens (Heerlen), Mr. Ph. A.M. Hillen (Arnhem), Drs. H.L. Jansen
(Den Haag), Tj. de Jong (Bolsward), Mr. W.A.M. van der Kallen
(Den Haag), Mr. H-A.T.M. Kolfschotens (Eindhoven), Mr H.P.A.M.
Mastboom (Oud-Gastel), C.G-A. Mertens (Hout-Blerick), J.A. Mid
delhuis (Utrecht), J.J.M. Sicking pr. (Eindhoven), Mr. B.M. Smul
ders (Den Haag), Mr. B.J.M. van Spaendonck (Tilburg), Mr. Dr.
Th-W.F. Speetjens (Venlo), Mag. Dr. J.G. Stokman (Utrecht), Prof.
Dr. L.G.J, Verberne (Breda), H.J.A.M. Vrouwenvelder (Den Haag),
Prof. G.H.L. Zeegers (Wassenaar)Secretaris Drs. J.M. Aarden
(Voorburg).
Gebrekkige maatschappelijke sa
menwerking, aldus het betoog van de
commissie, is schadelijk voor de par
tij.
De speciale commissies voor ver
schillende maatschappelijke groepen,
welke de K.V.P. thans kent, kunnen
het gemis aan maatschappelijke inte
gratie inplaats van te compenseren,
in zyn gevolgen voor het politieke le
ven verscherpen. Dit is zeer zeker 't
geval, als de genoemde commissies
hun adviserend werk geheel los van
elkander verrichten.
De instelling van commissies voor
bepaalde onderwerpen of groepen van
onderwerpen verdient verre de
voorkeur boven de instelling van com
missies voor maatschappelijke groe
pen. De commissie beveelt verder aan
de instelling van een sociaal-econo
mische studiedienst van het Katho
liek Bureau voor Maatschappelijk en
Cultureel Overleg. En verder het in
schakelen van onafhankelijke deskun
digen.
Ook acht de commissie nodig een
blijvende staatsfilosofische studie -
groep naast het Centrum voor Staat
kundige Vorming alsmede een perma
nente commissie met een beperkt
aantal leden, welke de samenstelling
van staatkundige en verkiezingspro
gramma's voorbereidt. In de tijd tus
sen twee verkiezingen inventarisere,
toetse en verwerke zijn bij voortdu
ring politieke desiderata. De vast
stelling van programs diene door be
stuursorganen te geschieden.
Het verwezenlijken van het staat
kundig program vraagt van de frac
tie-leden een zekere discipline. Deze
mag echter niet zo ver gaan, dat een
fractielid van een afwijzend stand
punt bij stemming in de Kamer niet
zou mogen doen blijken.
PARTIJ-ORGANEN
]~Ne Partijraad-nieuwe-stijl voor poli-
tieke zaken §ls thans wordt voor
gesteld lijkt de commissie te groot om
goed te kunnen werken. Ze acht bo
vendien het bestuur het eerst aange
wezen orgaan voor de politieke ge-
dachtenwisseling.
Het praesidium zou de commissie
willen opheffen en zyn taak zou moe
ten worden vervuld door een dagelijks
bestuur bestaande uit vijf leden. Het
partijbestuur kan dan de plaats inne
men van het huidige dagelijkse be
stuur.
Het aantal leden van de Partijraad
ware aanmerkelijk te verminderen;
bestuur plus één lid per kring, aan
welk lid voor bepaalde aangelegenhe
den een meervoudig stemrecht zou
kunnen worden toegekend, acht de
commissie voldoende. Het instituut
van adviserende leden zou kunnen
worden gehandhaafd. Splitsing van de
Partijraad is dan overbodig.
Volgens de commissie is het minder
gewenst, dat de partijvoorzitter deel
uitmaakt van de Tweede Kamerfrac
tie.
De groslijststemming kan
naar de mening der commissie
beter worden afgeschaft. De
partijlijsten dienen volgens haar
te worden samengesteld door de
Partijraad in de vorm zoals de
commissie die voorstelt.
De commissie beveelt ook aan het
herstel van een uitgebreid mededelin
genblad voor het kader, zoals de par
tij vóór de oorlog had in het orgaan
„De R. K. Staatspartij". Het had een
persoonlijk karakter. Daarin richtte
zich de voorzitter tot het kader.
Verder komt de commissie nog tot
een groot aantal practische wenken.
"TIJDENS de algemene vergadering
van de Kamer van Koophandel
voor Zeeuwseh-VIaanderen is gis
teren (welhaast vanzelfsprekend) ook
de busdienst Sluiskil-Breda ter spra
ke gekomen. De voorzitter, ir. C. A. L.
Horstmann, repliceerde in zijn jaar-,
rede op niet aan duidelijkheid te wen
sen latende wijze op hetgeen ir. den
Hollander ten aanzien van deze bus
dienst verklaarde.
„l_Iet zo geprezen initiatief van de Z.
V.T.M., waarover iedere instan
tie vol lof is en hetwelk door iedereen
als een grote verbetering wordt ge
zien, dreigt te stranden op het feit dat
blijkens een schrijven van de direc
teur-generaal van het Vervoer te Brus
sel, naar advies van de nationale
maatschappij der Belgische Spoorwe
gen èn van de Nederlandse Spoorwe
gen de betrokken busdienst aan geen
volstrekte noodzakelijkheid beant
woordt. daar de verbinding Hulst-Bre-
da reeds verzekerd is door de auto
busdienst Hulst-Antwerpen en de
spoorlijn Antwerpen-Esschen-Breda.",
.Advertentie)
(Van onze redacteur).
{jE KUNT HET NAUWELIJS op de kaart vinden-.., en het is daarom
dat ge het dreigt te vergeten. Ge zoekt er tevergeefs naar in een
duizelingswekkende encyclopaedic vol woorden en cijfers, getallen en
grafieken en met een hemelsbrede beschrijving van het leven van een
mier. Ge vindt het niet, want het staat er niet in. Ge kunt dat betreuren,
maar er is niets aan te doen, dat het gehucht Heiningen zo onooglijk klein
is, dat het in beschrijvingswaarde ver wordt overtroffen door de poli
tieke besprekingen in Washington en de handelingen van de Tweede
Kamer, dat is nu eenmaal zo en het zal wel altijd zo blijven. Heiningen
is geen vlek om er enthousiaste brieven met klinkende volzinnen over
naar huis te schrijven, maar.,... Wanneer ge thans de regenvlagen en
de wind trotseert, wanneer ge ergens in het West-Brabantse land plot
seling wordt geconfronteerd met werkzame mensen, die houten huizen
in elkaar timmeren en die elkaar om de haverklap vertellen, dat het
helemaal geen koude winter is, waardoor zij gewoon aan de slag kunnen
blijven, dan bent ge in Heiningen en
Dan bent ge in het houten dorp van de naastenliefde
Ge kunt rustig aannemen, dat en
de Noor en de Zweed en de Zwitser
nooit meer bij hun gaven hebben stil
gestaan. Zij zijn weer meegenomen in
het nieuws over de vliegtuigramp in
Rome en het zoveelste onheilspellen
de proces tegen een verrader-impe-
rialist-annex - buitenlandse - agent te
Moskou.
Het behoeft geen betoog, dat zij er
geen erg in hebben, dat in Heiningen
(hemel, wét is dat?!) een dorp wordt
gebouwd, dat geen andere benaming
verdient dan het dorp van de naas
tenliefde.
T"E KUNT het in deze tijd van Viet-
minh-troepen en Egyptische relle
tjes haast niet geloven, maar daar
ergens in een Noors dorpje, op zoveel
kilometer afstand van Trondheim,
moeten mensen wonen met warme en
kloppende harten. Zij lazen stukken
over de watersnoodramp in hun kran
ten en zij hebben geen ogenblik ge
aarzeld om in hun vestzakken te
graaien en daaruit enkele bankbiljet
ten te toveren, deze deponerende in
een collectebus, die hen onder de
neus werd gedrukt. Die mensen op
zoveel kilometers afstand van Trond
heim hebben er nimmer notie van
gehad waar dat bankbiljet zou blij
ven, hoe het zou worden besteed, bij
wie het terecht zou komen. Zij wis
ten alleen maar, dat er in Nederland,
dat landje van water en woeste win
den. iets aan de hand was, iets heel
ergs, dat zij alleen hadden kunnen
weten, als zij ooit hadden gehoord van
een Sint Elisabethsvloed en de ge
volgen daarvan, maar die mensen
kenden niets van Neerlands historie.
De winkelier, ge zult dat willen
aannemen, uit het stadje Göteburg.
die een praatje maakte met een van
zijn klanten, die om een pak vermi
celli of daaromtrent verlegen zat en
die ook zijn offertje in de een of an
dere collectebus stopte, herinnerde
zich slechts vaag, dat er op de we
reldkaart een Nederland bestond, dat
ergens onder of boven Frankrijk was
gelegen
De Zwitser uit Kaltsheim had uit
sluitend gelezen, dat Holland 'n vlak
land was, hetgeen hij onmogelijk kon
geloven, omdat er toch hier of daar
bergen moesten zijn. Ook hij deed een
duit in het hem voldoende bekende
zakje. Hij dacht er nadien nooit meer
over na
Het zijn niet de timmerlieden
en de metselaars, niet de straat
makers en schilders, die dit hou
ten dorpje bouwen. Het is wer
kelijkheid aan het worden door
daden, gepleegd in dat dorpje op
zoveel kilometers afstand van
Trondheim, in het stadje Göte-
borg en het bergachtige Kalts
heim.
Heiningen zal eeuwig en altijd Hei
ningen blijven, voor het grootste ge
deelte van alle volkeren volslagen on
bekend. De ramp is in het buitenland
reeds vergeten, maar als een monu
ment staat midden in een bloeiend
polderlandschap dat stelletje houten
woningen, oneindig veel meer bete
kenend dan wie-weet-welke-confe-
rentie over welk onderwerp dan ook!
f^E ZIET in dit dorpje de timmerlie
den heen en weer lopen met plan
ken, hamers en andere attributen. Zij
zeggen niet veel. want zij hebben het
druk. Zij hangen geen ontroerende
verhalen op en zij hebben van Noor
se, Zwitserse en Zweedse dorpen nim
mer gehoord. Zij zullen U echter wel
meedelen, dat dit een Noorse en dat
een Zweedse woning is. Zij zullen U
met enige trots vertellen, dat er ginds
een houten jeugdhuis wordt opge
richt, dat een geschenk is uit Zwit
serland. De mannen timmeren verder,
maar als ge informeert, hoe dit zaakje
in elkaar steekt, dan zeggen zij, dat
er veertien Zweedse en 11 Noorse wo
ningen komen. Zij geven een ogenblik
hun gebukte houding prijs en wijzen
naar zanderige paden, die eens straten
zullen worden.
Ge hoort dan, dat er een Graaf
Bernadottestraat is en een Valencien-
nesstraat op stapel staat. Ge luistert
met aandacht hoe precies de Koning
Haakonstraat zal lopen en ge weet na
enkele minuten secuur waar ergens
de Veiuwestraat wordt geschapen.
Ge overziet daarna het hele geval
en ge weet, dat het niet lang meer
zal duren, of de houten huizen gaan
betrokken worden. Ge maakt een
praatje met de gemeente-architect, die
zeer enthousiast is over deze bouw en
ge klampt ook nog een inwoner aan
van Heiningen, die tot de zwaar ge
troffenen behoort.
Ge hoort slechts de lof zingen over
dit werk. De lof, die aan de mensen
niet mag worden onthoudenvoor
al niet aan die man in dat dorpje over
zoveel kilometers afstand, die winke
zo betoogde ir. Horstmann en hij ver
volgde:
„De heer den Hollander heeft op zijn
laatstgehouden pcrsconferente ontkend,
dat de N.S. met deze kwestie iets te
maken zouden hebben. Indien de heer
den Hollander niet geheel op de hoog
te zou zijn van de activiteit van de
N.S., zijn wij natuurlijk onmiddellijk
bereid hem een fotocopie van dit
schrijven te doen toekomen.
We hopen echter van harte
dat de heer den Hollander zoveel
invloed bij de N.S. heeft, dat dit li
chaam in overeenstemming met de
mening van zijn president-directeur
iedere activiteit tegen onze busdienst
zal laten varen, waardoor een der
weinige goede gevolgen van de wa
tersnood voor ons gebied behouden zal
blijven.
Nadat de N.S. de lijnen in ons
gebied heeft overgenomen en
het reizigersvervoer daarna
heeft stop gezet, terwijl het
hoefijzerverkeer voor goederen
per spoor welhaast onbetaalbaar
is geworden, verlangen wij niet
anders dan dat de Spoorwegen
zich ook thans niet bemoeien
met een Zeeuwsch-V'laams ver-
keersbelang.
Wij hebben een onderhoud met de
Minister van Verkeer en Waterstaat
aangevraagd en hebben goede hoop
dat ons alleszins rechtvaardig en bil
lijk verlangen wordt ingewilligd."
Aldus de voorzitter van de Kamer
van Koophandel.
Derde klasse B
Gudok
14
10
2
2
22
31—13
Heusden
13
8
2
3
18
30—23
Hieronymus
13
6
4
3
16
20—22
Baardwijk
13
6
3
4
15
23—21
Concordia
13
6
3
4
15
28—26
Uno Animo
13
6
2
5
14
28—19
RKDVC
13
5
3
5
13
29—22
St. Michielsg.
13
4
5
4
13
23—24
Zwaluw
13
3
4
6
10
26—33
RKTVV
13
2
5
6
9
20—24
RWB
12
2
3
7
7
9—21
OJC
13
1
2 10
4
15—34
Derde klasse C
Roosendaal
14
11
3
0
25
39—16
WSC
13
7
3
3
17
24—14
WVO
13
6
4
3
16
23—18
BSC
14
7
2
5
16
40—32
Hero
13
6
3
4
15
24—23
Virtus
13
6
2
5
14
19—21
Dongen
14
6
2
6
14
29—24
VES
14
5
2
7
12
28—26
SCO
14
3
5
6
11
25—34
DHV
12
2
6
4
10
16—18
RKC
13
2
3
8
7
18—33
Zierikzee
13
1
1
11
3
1642
Derde klasse D
Hulst
14
10
3
1
23
40—21
Odio
14
6
5
3
17
342N
Axel
14
8
1
5
17
39—25
RKFC
14
6
4
4
16
38—25
RCS
14
6
2
6
14
34—27
Biervliet
13
5
3
5
13
18—28
De Zeeuwen
14
6
1
7
13
26—25
Corn Boys
14
5
3
6
13
21—28
Zeelandia
14
4
4
6
12
13—27
Breskens
14
3
5
6
11
17—26
Nw. Borg vliet
14
3
3
8
9
19—33
Meto
13
2
4
7
8
13—27
Vierde klasse
D
GW
9
7
1
1
15
34—12
HVCH
11
6
3
2
15
29—20
RKJVV
10
5
3
2
13
30—18
Vlijm. Boys
11
6
0
5
12
26—21
Zaltbommel
10
4
4
2
12
29—17
DESO
10
5
1
4
11
29—30
Nieuwkuijk
11
4
1
6
9
22—30
Haarsteeg
11
3
2
6
8
18—30
Wit Zwart
11
2
2
7
6
12—33
Raamsdonk
12
1
3
8
5
16—39
Vierde
klasse
E
VOAB
11
8
3
0
19
30—15
TAC
10
S
2
3
12
22—17
GSBW
11
5
2
4
12
23—18
Ons Vios
11
5
2
4
12
16—19
SVG
10
4
2
4
10
11—13
Broekhoven
12
2
6
4
10
22—29
Were Di
10
3
3
4
9
17—18
PCP
11
4
1
6
9
26—28
Oisterwijk
10
3
1
6
7
15—17
Nevelo
10
2
2
6
6
1825
Vierde
klasse F
Gilze
11
10
1
0
21
44—14
Veerse Boys
11
9
0
2
18
27—10
Madese Boys
11
7
1
3
15
23—12
Zundert
11
5
2
4
12
23—19
RSV
11
4
2
5
10
14—10
Breda
11
3
4
4
10
20—34
Groen Wit
9
3
3
3
9
17—20
Boeimeer
11
3
1
7
7
23—35
TVC
11
1
1
9
3
13—26
SAB
11
1
1
9
3
14—33
Vierde
klasse G
Steenbergen
12
7
3
2
17
33—25
SC Gastel
12
7
2
3
16
44—16
Ierseke
11
6
2
3
14
27—19
Grenswachters
12
5
3
4
13
26—20
Halsteren
12
3
6
3
12
19—19
Schutters
10
3
4
3
10
18—13
NSV
11
4
2
5
10
30—30
Kaaise Boys
11
3
3
5
9
13—22
HSC
10
3
0
7
6
17—36
Robur
11
2
1
8
5
1845
Vierde
klasse H
Luctor
12
9
0
3
18
36—17
Hontenisse
12
8
2
2
18
31—10
Koewacht
13
7
1
5
15
32—32
Steen
12
6
2
4
14
34—25
Oostburg
12
6
2
4
14
23—27
Aardenburg
12
5
3
4
13
29—27
Clinge
12
S
1
6
11
30—21
Ria W
12
4
1
7
9
26—22
Sluiskil
10
3
2
5
3
18—24
EMM
12
3
2
7
8
18—34
IJzendijke
11
0
2
9
2
9—36
lier uit Götesberg
Kaltsheim.
en die heer uit
(Van onze correspondent).
|TEN zeer vooraanstaande, rijke boer uit de omstreken van Steyer in
Oostenrijk is dezer dagen gearresteerd wegens een moord, die hij
24 jaren geleden had bedreven. Vier en twintig jaren geleden was
Stretner nog knecht op een boerderij en zonder middelen. Hij werd
„verliefd" op een dienstbode, die bij zijn baas werkte. Toen het hem
evenwel te ver ging, nam hij het meisje mee uit wandelen en duwde
haar in een afgrond. Rustig ging hij vervolgens naar de boerderij en
legde zich ter ruste. Dat gebeurde op 1 December 1929.
Liet meisje, Anna Maer werd als ver
mist gemeld. De politie geholpen
door buurtbewoners deden gedurende
twee maanden nasporingen. Er werden
oproepen door de radio uitgezonden
en advertenties geplaatst, doch zonder
resultaat. Daarna werd het dossier in
het rek geschoven. In 1931 vonden
touristen het stoffelijk overschot. Al
gemeen was men de overtuiging toe
gedaan, dat het meisje verongelukt
was.
Stretner huwde daarna een rijke
boerendochter. Harde werker als hij
was werd hij in de omgeving een
persoonlijkheid die meetelde. Hij
kocht steeds meer land en nam zit
ting in allerlei besturen en commis
sies. In September van dit jaar werd
de gendarmerie van Steyr aangevuld
met een ijverige, jonge politieman,
een zekere Seidl. Deze werd verliefd
op een der dochters van Stretner. De
rijke boer weigerde hem evenwel als
schoonzoon te erkennen „Probeer
eerst eens iets te presteren en pro
motie te maken", sprak de boer. Seidl
knoopte dit in zijn oren. Hij begon te
studeren en ieder vrij ogenblik be
steedde hij aan de dossiers met onop
geloste problemen. Vanai de eerste
dag had het dossier Anna Mayer zijn
volle aandacht. Wekenlang werkte hij
nauwgezet verder. Zijn verliefdheid
verplaatste zich inmiddels op een an
dere dorpsschone, waarmee hij wilde
trouwen. Kort voor zijn huwelijk werd
de zaak Mayer hem dezer dagen dui
delijk, omdat hij de van de relatie
Mayer-Stretner een en ander te weten
was gekomen.
Met een mand vol aanwijzingen,
doch zonder steekhoudend bewijs liet
hjj dezer dagen Stretner van zijn bed
lichten. „Herr Stetner, het spijt me
voor U, maar 24 jaar geleden hebt U
Anna Mayer vermoord. Ik moet U
arresterenDe volkomen verraste
boer werd lijkbleek en bekende on-
middeljjk.
Seidl heeft promotie gemaakt en
gaat begin Februari trouwen. Inmid
dels heeft hij weer en ander dossier
opgenomen.
(Advertentie)
VOORKOM HEESHEID
Zorg er voor
steeds een doos-
e Wybert bij U
te hebben.
E
staatssecretaris van Oorlog, mr
F. J. Kranenburg is er van over
tuigd, dat het militaire personeel als
groep ten aanzien van de huisvesting
achter staat bü elke andere groep der
bevolking.
Naar aanleiding hiervan is in 1952
cn 1953 een extra bouwvolume spe
ciaal voor militairen ter beschikking
gesteld, wat in totaal 5884 woningen
opleverde waarvan de bouw in 1954
zal zijn voltooid. Daar komen dit jaar
nog 1000 woningen bij, als onderdeel
van het algemene bouwplan 1954 en
zo komt men op een totaal van rond
7000 woningen, waarvan ongeveer
2000 bestemd zijn voor de marine, de
rest voor land- en luchtmacht.
Het aantal militaire woningbehoe-
venden is sedert begin van dit jaar
weer gestegen en wel van ongeveer
6000 tot ongeveer 8000. Er is echter
goede hoop. dat men in de komende
twee jaar deze 8000 mensen een wo
ning zal kunnen bezorgen.
