I
Monseigneur J. Herrijgers vertelt van
zijn belevenissen in China
DOKTER SIMON,
DIEF OF SLACHTOFFER
Opvolger van Jan Metten Lippen
was een koen en gevierd ridder
Dansavond
Dansschool JANVIER
Jonggezel-
handzetters
L
w
De Kerk leeft in liet hart van 't volk
IN HET RIETBEDRIJF
HEERST HOOGCONJUNCTUUR
Medische „Revolutie
in Tilburg
te Hulst
o
DB
Firma De Moor-Vlaeminck
DEMONSTRATIES
DAGBLAD DE STEM VAN WOENSDAG 13 JANUARI 1954
Missiebisschop keerde in Sprundel terug
Martelaren
Boekenplank
Parijs spreekt over een beroemd chirurg
Zwerftocht door Bergens verleden
Gemeen spelletje
Belgen zijn goede
afnemers
CIJFERS
DURE BRUILOFT OP REKENING VAN DE
STAD EN VEEL GEBROKEN BORDEN
Groten kwamen naar
de Scheldestad
DR IR W. J. H. HARMSEN
OVERLEDEN
UIT VOORRAAD LEVERBAAR
VOLLEDIGE DIENSTBODE
Uaah
fvyeteuis
sesre
De Avonturen van Suske en Wiske
DE KNOKKERSBURCHT
(Van onze speciale verslaggever
jyjONSEIGNEUR J HERRIJGERS, Lazarist, de laatste in vrijheid levende
Nederlandse missionaris in China, keerde Maandagnacht op de pastorie
van zijn geboortedorp Sprundel terug met het verlangen, dat de ochtend spoe
dig zou aanbreken om zijn ouders en familieleden te begroeten en na enige
tjjd van rust terug te keren naar de missie van Formosa. Monseigneur, het
apostolische hoofd van de 16 parochiekerken en 40.000 katholieken van het
bisdom, verspreid over een oppervlakte zo groot als Nederland, stapte zijn
ouderlijk huis binnen met een pak vol verhalen voor zijn oude moeder (82)
en zijn blinde vader (83). Verhalen over moord en doodslag, onrust en mis
handeling, vervolging en actie tegen Rome.
Hij bracht echter ook verhalen mee van het dappere Chinese volk, over
donderd door de dolle communistische frasen van Mao's volgelingen, maar
standvastig in de belijdenis van hun geloof.
Als een heldere ster aan de donkere en godloze hemel, stond en staat een
katholieke gemeenschap aan het Chinese firmament getekend, blinkend en
lichtend, tot aanmoeding van in- en uitheemse priesters, die....
Dat is het verhaal van Monseigneur Herrijgers!
]"*)E VROME PRIESTER, de handen
samengevouwen als bij gebed, ver
tellend, dat hij in 1939 voor de twee
de maal naar China trok, kon met
glinsterende ogen zeggen, dat de ka
tholieken hem nooit hadden los ge
laten. Zij werden er om „gepest" en
soms gefolterd, zij werden beledigd
en vertrapt, beschimpt en besmeurd,
maar nooit vertelden zij een woord
kwaad van hun geestelijke leidsman.
Geen woord kwaad, maar wel een
woord van glorie, zoals de gevangen
genomen catechist van monseigneur,
die na een urenlang verhoor uitriep
tot zijn „rechters", dat hij geen
kwaad wilde spreken van de pastoor,
„want hij was een held en een marte
laar".
Monseigneur illustreerde de beschei
denheid, die hij had bedoeld in deze
woorden te ieggen. Zij zijn bestemd
om de lof te zingen over zijn catechist
en over het hoofd van deze jongen
heen over de christenen, die monseig
neur als gevangene en banneling
moest verlaten.
LEVENSSCHETS.
stemd voor alle priesters en gelovigen
de dwaling van het communisme en
de reformatie. Ik bestreed dit met
scherp omlijnde woorden, nodig om
de gelovigen nieuwe moed en frisse
kracht te verschaffen. Het stadsbe
stuur vroeg de brief te mogen lezen.
Ik had echter een exemplaar gestuurd
naar het provinciaal bestuur. Het ge
volg was een gevankelijk wegvoeren
na enige tijd op mijn eigen pastorie
gevangen te hebben gezeten. Ik wist,
dat dit het einde was van mijn werk
in deze provincie. Ik antwoordde ne
gatief op alle vragen, die door de
rechters werden voorgelegd. Ik had
geen ondermijnende buitenlandse ac
tiviteiten bedreven en ik wilde Mao
niet van zijn voetstuk stoten. Ik wilde
alleen maar vrijheid van godsdienst
en v r ij h e i d om deze te preken
en uiteen te zetten.
Ik moest genoemen nemen met een
reis naar Tientsin. Ik kreeg er een
hotelkamer en de deur werd bewaakt
door drie politie-agenten, die me af
leverden op het schip, waarmee ik
naar Formosa, vandaar naar Hong
kong en later naar Nederland vertrok.
Ik had in China willen blijven,
maar ik hoorde niets van Nederland
de laatste tijd. Ik dacht: „Zou ik mijn
moeder nog wel zien?" Ik wist, dat zij
ziek was geweest. Ik durfde niet di
rect naar huis te gaan, maar ik belde
eerst op de pastorie aan.
Ik was vijftien jaar weg. Ik reisde
in een vliegtuig naar huis via Ham
burg en ik overdacht in dat toestel
mijn missionarisleven.
Hoe had ik dat kunnen volhouden?
ALLEEN OMDAT MIJN MOEDER
MIJ ENKELE JAREN GELEDEN
SCHREEF, DAT IK MOEST DOEN,
WAT DE PAUS VAN ME WILDE.
Monseigneur Herrijgers beëindigde
zijn verhaal. Zijn oude moeder knikte
en zij zei: „Ja, Jan, dat m o e s t je
jongen!"
(Van onze correspondent).
TIEN BILJETTEN VAN DUIZEND FRANKEN hebben Marianne weer
op haar kop gezet. Men spreekt nog slechts over de militaire chirurg
Gilbert Simon en zoals men enige weken geleden vroeg: wordt hij of
die ander president, zo vraagt men zich nu af: heeft hij of die ander
het gedaan. Het is dan ook een vreemd verhaal. En juist, omdat de
persoonlijkheid van de'veroordeelde zo'n merkwaardige, zo'n markante
is, deed deze onverkwikkelijke zaak zoveel stof opwaaien. Toch ge
beuren dergelijke diefstallen iedere dag van de week....
P*EN ONTROERENDE, maar schitte
rende levensschets legde de pries
ter voor. Hoe hij welgemoed naar Chi
na ging, in het laatste jaar vóór de
tweede wereldoorlog en spoedig in 'n
Japans concentratiekamp terecht
kwam.
„Het was er mild en slechts één
van de zes en twintig gevangen
priesters stierf in het kamp en dit
aan een gewone ziekte, die hem nor
maal niet zou hebben gered."
Langzaam naderde de bevrijding.
De Amerikanen kwamen en 't leven
herstelde zich. De invloed van Tsjang
Kai Sjek werd geringer en snel groei
de het regime van Mao, de „bevrij
der" van het moderne China. De troe
pen marcheerden het bisdom binnen
en op de 12e December 1948 werd
Thang Sjanh, de mijnstad, waarin ik
als apostolisch-administrator leefde,
bezet. De ellende begon. De vrijheid
van godsdienst decreteerden de stads
bestuurders, maar weldra organiseer
den zij meetings en voortreffelijk wis
ten zij, de ene keer op een vriendelijke,
de andere maal op en strakke toon,
mee te delen dat iedereen zich achter
de vaderlandslievende bedoelingen
van Mao moest scharen, want hij was
de Redder en de Bevrijder, hij was
de Grote en Onaantastbare.
De Christenen geloofden niet in
zulke sprookjes. Zjj klampten zich
vast aan de 16 inheemse priesters en
de drie Nederlanders, die nog in het
bisdom zaten, pater de Bakker uit
Hontenisse, mijn broer Antoon en ik.
Het verzet groeide met de dag. Pater
de Bakker werd verbannen en spoe
dig volgde onze Antoon.
Ik stond alleen in een andere en zo
vreemd geworden wereld. Ik stond al
leen met een kudde, waarop een ont
zettende druk werd uitgeoefend. Al
lerlei middelen werden aangepakt en
aangewend om ten val te brengen.
Verschillende van mijn inlandse pries
ters kwamen voor de rechter en moes
ten mij beschuldigen van anti-vader
landsliefde en van andere anti-com
munistische bedoelingen.
Zij deden het niet, want zij geloof
den alleen in God en niet in de pre
diking van Mao's volgelingen.
UREN-LANGE VERHOREN.
1" UKTE HET NIET bij de priesters,
dan was het te proberen bij mijn
braafste gelovigen. Ook zij werden
voor de rechtbanken gesleept en aan
urenlange verhoren onderworpen
maar zij gaven slechts zelden krimp.
Het succes was niet aan de kant van
de communistische dictators. Zij or
ganiseerden kolossale bijeenkomsten
over de hygiëne, spraken daar enkele
seconden over een begonnen dan over
de reformatie te praten. Dat was het
sein voor dekatholieken om op te
stappen. Dat werd de mensen vaak
belet, maar dan traden de vrouwen
aan en de deuren gingen open....
Na de afkondiging van de Pauselij
ke Brief in 1950, waarin werd gezegd,
dat alleen de doctrine van de kerk
door de kerk kon worden gepredikt
en niet door een genationaliseerd ge
loof groeide het verzet nog meer aan...
bij de communisten en bij de katho
lieken. De Avondmissen, in dit jaar
ingesteld, puilden uit van de katho
lieken, die niet naar huis gingen na
het laatste kruisteken, maar kracht
en sterkte zochten in de Kruisweg
en in het.... Marialegioen.
Ik kreeg geen gelegenheid meer bui
ten de stad te komen. Ik moest nieu
we en felle aanvallen afslaan van
communistische zijde en ik kon wel
uittellen, dat ik eens teveel zou zijn
in dit land. Ik hield mijn positie aan,
maar enkele maanden geleden, moest
ik bij het stadsbestuur verschijnen
voor een „kleine" zaak, die ik als een
grote zaak beschouwde. Ik veroor
deelde in een herderlijke brief,
be-
DE MAN AAN DE TOP
„De man aan de top" van Cameron
Hawley, een boek in de bekende Pris
mareeks van „Het Spectrum" is een
typische, maar uitstekende Ameri
kaanse zakenroman. In een klein stad
je in Pensylvenia verrees bij een
meubelindustrie een wolkenkrabber
van vierentwintig verdiepingen. Aan
vankelijk liep het goed in de indus
trie, maar er trad een periode van
malaise in en als de Tredwaymaat-
schappij toen niet Avery Bullard tot
hoofd had gehad zou het stellig fout
zijn gelopen en was de maatschappij
nooit de grootste meubelfabriek van
Amerika geworden. Avery Bullard
beheerde gedurende verschillende ja
ren de fabriek, die tot een machtige
corporatie uitgroeide. De directeur
maakte maar één fout. Hij vergat na
melijk een van de vijf onderdirecteu
ren tot plaatsvervangend directeur
te benoemen.
Op een boeiende wijze verhaalt de
schrijver de strijd om de macht tus
sen de vijf onderdirecteuren en enke
le belangrijke aandeelhouders in de
drie dagen na Avery Bullards dood.
De laatste regels van het boek bren
gen pas de oplossing.
Cameron Hawley schreef een boei
end boek, dat jeugdige en volwassen
lezers van de eerste tot de laatste re
gel in een ademloze spanning houdt.
FNRIE dagen lang stond de militaire
chirurg Gilbert Simon terecht
voor het militair gerechtshof van
Lyon. Hij werd er van beschuldigd
ongeveer 500.000 frs. te hebben ge°-
stolen ten nadele van zijn onderge
schikte artsen en verpleegsters. Te
gen een arts en een officier is geen
meer vernederende aanklacht denk
baar. Al geruime tijd verdwenen
er uit de beurzen van de artsen en
de verpleegsters van het hospitaal te
Lyon bankbiljetten. Niemand of
iedereen werd verdacht. Tenslotte be
sloot een der slachtoffers een val uit
te zetten. Terwijl een politie-agent
vanuit een kast in een kamer de kap
stok in het oog hield, kwam Gilbert
Simon binnen. Hij nam tien biljet
ten van duizend fr. uit de portefeuil
le en stak haar vervolgens terug in
de binnenzak van de jas aan de kap
stok. De politie-agent sprong uit zijn
schuilplaats. Rustig vroeg Simon:
„Zoekt U de dief? Wel, ik ben het.
Kijk maar...." en hij toonde de tien
biijetten. De politie begreep dit als
bekentenis, doch Simon zei later het
ironisch bedoeld te hebben. Hij wilde
de onvoorzichtige dokter Durand een
lesje geven, dat men onder deze om
standigheden geen portefeuilles njreer
in de jassen moest laten zitten.
(~)NS waterrijk landje heeft op vele
plaatsen rietvelden: in de Bies-
bosch, in het plassengebied van Zuid-
Holland, langs de grote rivieren:
Maas, Waal, Merwede. enz.
Vooral nu is het hoogseizoen in
het rietbedrijf en wanneer het weer
maar enigszins gunstig is trekken de
arbeiders er met hun riethaken op uit,
om de ranke stengels te „kappen".
Riet vormt in onze dagen een zeer
belangrijk handelsartikel. Men kan
zelfs van een hausse in het rietbe
drijf spreken en nu heeft het product
van de 8000 h.a. rietlanden in ons
land zelfs een belangrijke export ar
tikel in het leven geroepen. Rietvel
den die in de buurt van de bloem
bollenstreek liggen, vinden daar een
flink afzetgebied. Dat is' vooral het
bladuet, waarvan de oogst reeds in
September aanvangt en voortduurd
De blombollen worden er door afge
schermd tegen vorst en koude.
Nu is ook de oogst van het „dak
riet" begonnen, dat 80-180 cm. lang
moet zijn. Het moet ook hard, recht
en „elastisch" zijn. De kwaliteit van
het riet langs de Maas, de Waal, de
Merwede, enz. is vaak minder goed,
dan dat van de Zuid-Hollandse veen-
plassen. Veenplassenriet is gewoonlijk
beter.
Naar dit „dakriet" is momenteel
zeer grote vraag en de prijzen zijn
dan ook hoog. Er is zelfs een tekort
aan dit materiaal, mede door het feit,
dat onze Zuiderburen de Belgen, veel
riet vragen. En niet te vergeten, de
waterramp, die ons land teisterde. De
ze deed vele boerderijen in puin stor
ten. Worden deze herbouwd, dan ver
kiezen vele boeren een rieten dak,
boven een pannenbedekking.
En ooknieuwe woningen, spe
ciaal villa's krijgen thans veel meer
rieten daken.
Vooral in België is dit het geval.
Daar worden zelfs Hollandse rietdek
kers „gerecruteerd" voor het aan
brengen van de rietbedekking. In ons
land ging door de Februari-catastro-
phe veel riet verloren. Zo kwam het
ook, dat de oude oogst spoedig was
opgebruikt. En de overstromingsge
bieden „soupeerden" heel wat riet op.
In de Biesbosch b.v. groeit veel
„mat-riet", dat een lengte van twee
meter bereikt en ideaal is voor het
maken van rietmatten, waarmede de
tuinder b.v. zijn kassen bedekt en de
steenfabrikant de klei voor de te
bakken stenen.
Als materiaal voor zinksstukken
doet het tevens goede dienst.
Om zijn geluidsdempende eigen
schap bezigt de stucadoor het nóg voor
plafonds, al vervangt het steengaas
het riet zelden. Dit jaar was het riet
veel later „rijp" dan andere jaren,
wat te danken is aan het uitblijven
van de vorst.
Zoals we hierboven al schreven,
neemt België nu veel riet af, zodat
ook dit product een goede deviezen-
bron is.
Niemand in het hospitaal kon ge
loven, dat Simon inderdaad de dader
zou zijn. Eerder nam men aan, dat
hij de arts inderdaad een lesje had
willen geven, want Gilbert Simon is
een groot chirurg, die wordt geacht
en bemind door allen.
Maar hoe stond het met zijn privé-
leven? Het onderzoek wees uit, dat
hij kleine schulden had. Hij had o.m.
een bedrag geleend van een verpleeg
ster en wel om zich op crediet een
auto te kunnen aanschaffen. Waarom
was hij niet naar een bank gegaan?
Bovendien werd beweerd, dat Simon
boven zijn stand leefde en op de helft
van de maand soms al zonder geld
zat. Deze factoren hebben bij de ver
oordeling ongetwijfeld een grote rol
gespeeld.
SLACHTOFFER
LIET is voor een rechter moeilijk te
geloven in de ironie van dit ge
val. Voor de rechters hield Simon
namelijk vol, dat hij onschuldig was
voorzover het de andere diefstallen
betrof en deze „diefstal" slechts be
dreven had om Durand te onderwij
zen in de voorzichtigheid. Hij speel
de zelfs de beledigde. Schuldig of on
schuldig, hierin lag natuurlijk zijn
enige kans, om er zo goedkoop mo
gelijk af te komen. Hij werd dan ook
veroordeeld tot vijf jaar voorwaar
delijk, maar zijn loopbaan is kapot,
indien hij zich niet kan rehabiliteren.
De Fransen van de straat en de
keuken interesseren zich dermate
voor het geval Gilbert Simon, dat
men nog nauwelijks over andere
kwesties hoort spreken. Vele getui
gen, zoals artsen, professoren, vroe
gere krijgsgevangenen enz. spraken
met zoveel bewondering en lof over
Simon, dat men de indruk krijgt met
een Übermensch te doe nte hebben,
Is deze man een dief? Uitgesloten,
zegt de grote massa. Hij is slechts
slachtoffer geworden van" een spelle-
woord in deze affaire is dan ook ze
tje onder de collega's. Het laatste
ker nog niet gesproken.
HET RADIO-THERAPEUTISCH INSTITUUT
MET de officiële opening kort na
Pasen van het nieuwe radio
therapeutisch instituut te Tilburg zal
ons land naast de bestaande be
stralingsinstituten te Amsterdam,
Rotterdam en in de universiteitsste
den in het bezit komen van een
hypermoderne outillage voor de be
straling van diverse gezwelsvormen
(waaronder kanker), huidafwijkingen
en verschillende vormen van rheuma.
Het nieuwe instituut onderge
bracht in een daartoe speciaal inge
richt pand in de nabijheid van het
St. Elisabeth ziekenhuis zal zijn te
beschouwen als een onafhankelijke
dochteronderneming van dat zieken
huis, aldus vertelde ons dr J. Stolte,
geneesheer-directeur.
Het radio-therapeutisch instituut
staat onder leiding van dr B. Ver-
beeten en zal worden uitgerust met
een cobaltbron met een voor Neder
land nog ongekend uitstralingsvermo
gen. Deze bron bevat ongeveer 250
curie radio-actief cobalt, overeenko
mende met 400 gram radium en gelijk
te stellen aan 1.500.000 electro-volt.
Het vermogen zal ongeveer gelijk zijn
aan dat van een röntgen-apparaat
van 3.000.000 electro-volt.
Bovendien beschikt het instituut over
een isotopen-laboratorium, voorzien
van de nodige Geiger-Müller-tellers,
scintillationtellers en over verschillen
de rontgenapparaten, o.a. dienstbaar
voor rotatie-bestraling.
Bij een en ander werd alle mede
werking ondervonden van 't gemeen
tebestuur.
IN AANBOUW
TN aanbouw is voorts nog een nieuw
laboratorium voor bacteriologie,
serologie en virologie, tevens streek-
laboratorium voor de volksgezond
heid, waarvan men verwacht dat het
in de loop van 1954 zal gereed komen.
Het staat onder leiding van dr J. van
der Veen.
Op 1 Februari zal een nieuw ge
bouwde verpleegstersschool met in
ternaat voor leerlingverpleegsters
worden geopend. De toekomstige
verpleegsters krijgen daar een inten
sieve prae-klinische opleiding van drie
maanden. Op het ogenblik is de ca
paciteit van de school berekend op
110 leerlingverpleegsters met door
uitbouw uitbreidingsmogelijkheid
tot 250.
Aansluitend krijgen de meisjes de
normale klinische opleiding. Voorts
ligt het in de bedoeling te zijner tijd
hier de stafcursus voor leidinggevend
verplegend personeel onder te bren
gen, die nu gehuisvest is bij de lief
de zusters op de Oude Dijk.
ook het ziekenhuis
LIET ziekenhuis zelf ondergaat een
uitbreiding met o.a een paviljoen
voor zenuwzieken en neuro-chirurgie.
Mede als gevolg van verschillende an
dere verbouwingen en uitbreidingen
kan het beddental binnenkort worden
uitgebreid met 120 bedden, zodat het
totaal ongeveer op 760 zal komen.
Deze uitbreiding, aldus dr Stolte, is
alleszins verantwoord, omdat Tilburg
voor de omliggende gemeenten als
rayon-ziekenhuis is te beschouwen.
In 1953 werden ruim 13.000 patiën
ten verpleegd (in 1946 8600). De stij
ging is stellig niet te wijten aan een
verslechtering van de gezondheids
toestand, maar is een logisch gevolg
van de bevolkingsaanwas en -verou
dering.
Bovendien gaat men tegenwoordig
gemakkelijker naar het ziekenhuis,
waartoe het verzekeringswezen onge
twijfeld veel heeft bijgedragen.
Aan het einde van een voor het
St. Elisabeth ziekenhuis uitermate be
langwekkend jaar zal er feest zijn.
Men beraamt namelijk plannen het
25-jarig bestaan op 29 November a.s.
niet ongemerkt te laten passeren.
JAN METTEN LIPPEN" overleed in 1494, na een roemrijke
regering in Bergen op Zoom van 53 jaar. Hij werd door zijn
zoon opgevolgd en archivaris Slootmans noemt Jan III terecht
,.De Bourgondiër". Als baby moet deze nieuwe heer van Bergen
een juweeltje geweest zijn, een lust voor het oog, zoals de kro
nieken zeggen; maar op latere leeftijd is van die schoonheid wei
nig meer te bespeuren. Daartegenover staat echter dat deze Jan
III een dapper militair en een edel ridder was.
Met zijn broers Philips en Cornelis
treffen we hem aan in de legers van
Karei de Stoute bij de bloedige en
zware slagen in de omgeving van
Neuss en Nancy, waar de drie broe
ders krijgsgevangen worden gemaakt
en waar Karei de Stoute sneuvelde (5
Januari 1477).
Ook in Augustus 1479 strijden de ge
broeders tegen de Franse koning, bij
welke gelegenheid de Franse troepen
terug moeten trekken. „Om der goi-
der (goede) tijdingen wille, dat onse
genedige (genadige) Heer victorie ge-
hadt hadde tegens den coninck", viert
men in Bergen feest: grote vreugde
vuren worden op de markt ontstoken,
de rederijkers voeren een spel op, ter
wijl de voornamen der stad geschaard
zitten rond een welvoorziene feestdis,
waarbij ook „huer vader met synen
vrienden was."
De Bourgondische vorsten wilden
de jonge held belonen en zo wordt
Jan 9 Mei 1481 opgenomen in de orde
van het Gulden Vlies, terwijl hij te
vens de opdracht krijgt om de Duitse
keizer en de hertog van Saksen hun
verkiezing mee te delen. Uit waarde
ring voor zijn optreden tegen de roe
rige Vlaamse steden wordt Jan als
gouverneur en baljuw over het
graafschap Namen aangesteld. In 1487
wordt hij lid van de zo juist opge
richte „conseil des finances", terwijl
hij in 1485 benoemd is tot „yersten
camerlinck" (eerste kamerheer) aan
het Bourgondisch-Oostenrijkse hof.
Dit is een zeer voorname functie, die
niet ver lag van de waardigheid van
kanselier.
ZIJN HUWELIJK
12 December 1487 huwt Jan III met
vrouwe Adriana de Brimeu. Een rijke
bruidsschat brengt Adriana mee, ter
wijl Jan o.a. van zijn vader Walhain
heeft gekregen, wat hem de naam be
zorgt: heer Jan van Walhain. De stad
doet alles om haar sympathie te be
tuigen. Jan was zeer gezien in Ber
gen, niet alleen, omdat men tegen hem
opkeek vanwege zijn heldendaden,
maar ook, omdat hij behalve dat hij
een bekwaam diplomaat was, ook had
'n bekwaam diplomaat was, ook hart
had voor de handelsbelangen van Ber
gen.
Daarom, richt de stad in het huis
Leeuwenborch een feestmaal aam
De muren worden behangen met
dure gobelins en fraai geweven
wandtapijten. De tafels zijn bela
den met dure spijzen. Het is daar
een echt Middeleeuwse smulpartij
geworden. De stadsrekeningen noe
men o.a.: gebraden zwanen, gan
zen, eenden, wulpen, kleine vogel
tjes, speenvarkens, kalkoenen, jon
ge haantjes, schapen, lammeren,
patrijzen, konijnen, pasteien, peren
en sinaasappelen. De stadsmuzikan
ten pijpten en vedelden dat het een
lust was, terwijl er overvloedig
wijn en bier geschonken werd. Het
schijnt geen tamme vertoning te
zijn geweest, want een der rent
meesters klaagt na afloop over de
talloze borden die gebroken en de
vele tinnen borden die verdwenen
zijn.
Het kasteel van Wouw was tot dan
toe gewoon het buitenverblijf van de
heren van Bergen geweest, maar in
deze tijd, waarin het gebruik van
vuurwapenen steeds algemener werd,
voldeed het niet aan eisen ,die in oor
logstijd gesteld moesten worden. Bo
vendien was het voor de heer nuttig
een flinke versterking te hebben in 't
land tussen Bergen en Roosendaal.
Anton Keldermans, de beroemde en
uiterst kundige architect, die in dienst
van de heren van Glymes stond, werd
te hulp geroepen. Om een oplossing
te vinden ging hij op studiereis. En
na zijn terugkeer bouwt hij het woon
huis om tot een machtig bolwerk met
vier zware hoektorens, het geheel om
geven door een gracht. 12 jaar heeft
men nodig gehad voordat men met de
bouwerij klaar was. Jan kon de dure
bouwkosten betalen, omdat de voor
name functies, die hij vervulde, hem
heel wat in het laatje brachten.
heer jan's positie
rte positie van Jan III verschilt nog
al wat van die van zijn voorvade
ren. Hoe komt het, dat de heren van
Bergen sinds het optreden van Jan
metten Lippen onder de eersten van
het land gerekend werden, terwijl ze
daarvoor nauwelijks in de openbaar
heid treden? Na 1480 krijgen de meer
noordelijke gewesten meer invloed op
de centrale regering. Dit blijkt o.a.
uit het feit, dat de regeringszetel ver
legd wordt naar Mechelen. dan naar
Brussel en Antwerpen! Maximiliaan
van Oostenrijk, de toenmalige heer
der Bourgondische staten, was fel
anti-Frans en niet bereid de roerige
Vlaamse steden, die zich sterk op
Frankrijk oriënteerden, te steunen.
Maximiliaan zocht en vond steun bij
de Engels-gezinde steden, waaronder
Bergen.
Wanneer in 1497 Philips de Schone
met Johanna (de krankzinnige) huwt.
wordt het huwelijk in Lier ingezegend
en wei door Hendrik van Bergen, bis
schop van Kamerijk, en hroer van
Jan iii, Johanna houdt in Bergen 't
dochtertje van Jan iii ten doop 7
Maart 1500 wordt Karei V geboren.
Zijn tweede peetoom is heer Jan iii
van Bergen. Maximiliaan en de rid
ders van het Gulden Vlies komen
meermalen Bergen op Zoom bezoe -
ken. Uit deze paar feiten en er zijn er
meer aan te wijzen, blijkt, dat de
Bergse heren een belangrijke plaats
innemen.
ingehuldigd
Len paar dagen na het overlijden van
zijn vadér aanvaardt Jan III het
JAN III VAN GLYMES
bestuur over zijn heerlijkheid. Van -
wege de rouw houdt men de plechtig
heid sober. Slechts de naaste familie
leden zijn aanwezig. Er is een feest
maal met de burgemeesters, de sche
penen en oud-schepenen en vrienden
op 17 September, terwijl 21 Septem
ber wijn wordt geschonken aan „de
zangers van der kerken van der mis
sen van den heyligen Gheest, die zij
zongen als men mijnen Heer hulden
soude."
Nauwelijks was de rouw afgelegd,
of er was groot feest in Bergen en
wel op Kerstdag 1494. Dan ziet de
oude stad een uitgelezen gezelschap
binnen haar muren. Maximiliaan en
zijn gemalin Blanca arriveren per
schip. De feestdagen worden mee ge
vierd door o.a. graaf Philips van
Nassau, de heer van Egmond, de her
togen van York en Saksen, de mark
graaf van Baden, de bisschoppen van
Mainz en Worms en nog vele andere
voorname heren, Maximiliaan heeft
zijn eigen muzikanten („speelluy-
den") meegebracht. Nooit had Bergen
zoveel hoge adel aanschouwd. Alom
schitterde de glans van een rijke hof
houding. Dergelijk bezoek is tekenend
voor de positie van het toenmalige
Bergen en de belangrijkheid van zijn
heer Jan III.
JAN SANDERS
"te 's-Gravenhage is op 68-jarige
leeftijd onverwacht overleden dr
ir w. j. H. Harmsen, oud-directeur-
generaal van de Rijkswaterstaat.
Willem Jacobus Hendrikus Harm
sen werd 4 Januari 1886 te -Zutphen
geboren. In 1916 vertrok hij naar Zee
land als arrondissements-ingenieur. In
1918 werd ir Harmsen bevorderd tot
ingenieur der tweede klasse en in
1924 tot hoofdingenieur van de rijks
waterstaat. In deze functie werden
hem belangrijke werken opgedragen,
o.m. bij het ontwerpen en de bouw
van verkeersbrufogen te Keizersveer,
Zaltbommel, Arnhem, Nijmegen, Via-
nen, Moerdijk, Dordrecht, Hedel en
Hendrik-Ido-Ambacht.
De Technische Hogeschool te Delft
verleende hem in 1946 wegens zijn
vele verdiensten het ere-doctoraat in
de technische wetenschap. Ir Harm
sen ontving het eredoctoraat in de
zelfde plechtige zitting waarin dr a.
Plesman werd onderscheiden.
in de zaal van „De Graanbeurs",
op Zondag 17 Januari. Aanvang 7
uur.
Muziek: The Jolly Boys.
Dansdemonstratie 5.
KALK AMON SALPETER - THOMASFOSFAAT
FOSFAATAMOON 20/20 - KALI 40 - CHILI-
SALPETER P. KALI - A.S.F. - KORRELS
Tegen zeer lage prijzen. - Vraagt inlichtingen.
HULST.
Telefoon 119.
Bij het DAGBLAD DE STEM, BREDA
kunnen voor spoedige indiensttreding
enkele
worden geplaatst om bij gebleken ge
schiktheid tot MACHINE-ZETTER te
worden opgeleid.
Gevraagd te BAARN in moderne kleine villa
(inwonend)
bij echtpaar z.k. Goed koken en zelfstan
dig werken vereist. - Per 1 Februari 1954.
Brieven met opgave van leeftijd en refe-
reties aan mevr. Garschagen, Anna Pau-
lownalaan 2, Baard. Tel. 2696 Baarn. 25-oo
WAST
helderder
vlugger
goedkoper èn
o zo gemakkeh|k
Woensdag 13 Jan.: in zaal Van Leuven
te KLOOSTERZANDE, om 7.30 uur.
Donderdag 14 Jan.: in zaal Misseghers
te KOEWACHT, om 7.30 uur.
Vrijdag 15 Jan.: in zaal Alb. de Schepper
te RAPENBURG, om 7.30 uur.
„SEVAR", Gentsestraat 24 - HULST. - Telefoon 174.
119-120 Hier kunnen we
zien, hoe onze Jerom steeds
meer verstrikt raakt in de
liefde, die hij koestert voor de
blonde dochter van Mac Truf-
Eel. Gewapend met zijn bloe-
semende boom gaat hij naar
het meisje toe, dat onmiddel
lijk weet wat ze doen moet.
Ze kent het warme hart, dat
lerommeke voor ons aller
Schabolleke koestert en
staande voor het wiegje van
ie lappen pop doet Jerom
snaar op de man af zijn hu
welijksaanzoek. Zoals we zien
wil hij dit kracht bijzetten
ioor een staaltje van zijn
sterke spieren te laten zien.
- ^- *1
l Dagmiss Jerommeke bloempje) bat is heel'Hef.Jerom!Ik
middels goed mor
SckaboHeke gezorgd'
(jê. Jerom. msardumou ik mei iemand
moeten trouwende wor mu
en SchutoUeke wil werken!
2T
Jk rot er eens orer denken.
Jerom, ik kon to mnur met de
eerste de beste niet trouwen!
X
Door W. VAN DER STEEN
■viv-vl1 I
Eerste de beste.Hu al goed benen gijVelheu Jê1
..tliet mot.tter struts en recht...
Laten zien hoe sterk Jenommehe is
94e J^
Uitgave
Verschi
Reigers
nistrath
redactei
C. J. v.
H. B L
V. M.
vooruitb
f 6.55,
bestell.)
Losse ni
Bureai
van
Duitsla
Nederl;
ook De
die de;
den, zi,
troffen.
Reeds
deeld,
de vooi
werelds
kerd is
de deel
televisü
aan de
paalde
ma's zi
wissel d.
OMDAT
kaart h
tenden
gehoor
van een
wetsdien
kon red
der pogi
gen.
IN OOST
werking
Vatna J<
vaar voo
woeste g
vani
J Maan
t Zon op
i uur.