keer van pater Fredericus de
Wolf. Oudenboscli
Terugl
C. O. A. K. te Middelburg moet
kazerne uitbreiden
E MARIA - LITANIE
Faillissement van Hervormde
Kerk te Cadsand in 1677
Gidsen en honden samen in training
Nard de Kak stak 50 jaar zijn benen
onder dezelfde Dongense tafel
4
5
DAGBLAD DE STEM VAN WOENSDAG 23 DECEMBER 1953
Belgisch Congo een prachtig missiegebied
„Snelle ontwikkeling van de steden baart
de missionarissen extra zorgen
Katholiekn betaalden
Over kosthuizen gesproken
Kindermeske speulen
Huizen aan Zuidsingel c.a. moeten verdwijnen
Gymnasium waarschijnlijk naar Mil. Hospitaal
Bedrijvigheid te
Zierikzee
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
pATER FREDERICUS DE WOLF, van de Kaaistraat 24 uit Oudenbosch is
gelukkig het Kerstfeest voor het eerst na acht jaren thuis te kunnen vie
ren. Hij werkte als missionaris ruim zeven jaren onder de brandende zon
van Afrika, op drie graden van de evenaar als schoolpater, reispater en als
overste van de aanvankelijk kleine, maar thans groot geworden post Mweka,
een haast onogeljjk gehucht in het midden van Belgisch Congo gelegen. Hij
werkte er graag en hü zal blijmoedig naar zijn tweede (of derde) vaderland
terugkeren, want pater Fredericus houdt van de missie en houdt van de Con
go. Hij heeft er vele heidenen mogen dopen, hij heeft les mogen geven aan
de school en de Nachtmis mogen opdragen in het mede door inlanders ge
bouwde kerkje.
DATER DE WOLF spreekt graag
over zijn missiegebied. Hij is van
de congregatie van de Josephieten,
een Belgische orde, die talrijke Ne
derlandse missionarissen telt. Acht
jaar geleden werd pater de Wolf tot
priester gewijd en zoals zijn meeste
confraters kreeg hij een opdracht te
vervullen in de missie, tesamen met
pater Martin. Beiden trokken de
priesters naar Mweka en zij bouw
den een missie op, wier groei, zo ver
telt het pater de Wolf, het beste
wordt geïllustreerd uit de grootte van
de ciborie.
„Toen ik pas in de missie kwam",
aldus de pater: „was de ciborie maar
zeer klein. Het aantal H. Communies
kon nog niet groot zijn, want het
aantal Christenen was nog maar ge
ring. Zeker, er waren .reeds christe
nen want het gebied van Mweka was
al door missionarissen bezocht. Na
onze aankomst kwam er een pastorie
en een kerkje tot stand, er werd een
school gebouwd en honderden en nog
eens honderden leerlingen bezochten
de bescheiden onderwijsinstelling. De
ciborie moest vergroot worden, want
met het stijgen van het leerlingen-
QIRECT nadat de Hervorming haar intrede had gedaan, trachtten de
aanhangers van „de nieuwe leer" allerwegen de beschikking te krij
gen over een eigen kerkgebouw en een eigen predikant. In de grotere
plaatsen en daar waar een katholieke kerk kon worden „overgenomen",
stond Den Haag deze verzoeken vrij vlot toe, maar voor de kleine dorpen
had dit doorgaans meer voeten in de aarde, want, ofschoon de Heren
Staten de „ware religie" onverwacht waren toegedaan, hield men toch
de koorden van de beurs streng gesloten en het toestaan van een verzoek
om een eigen predikant betekende, dat deze uit 's lands kas moest wor
den bezolgdigd
Ook vanuit Cadsand ging een der
gelijk verzoek in zee, maar met weinig
goed gevolg. Om voor een dergelijk
nest een predikantensalaris te gaan
neertellen, voelden de heren niets
voor!
Onverwachts kwam echter uitkomst.
Het Twaalwjarig Bestand tussen de
Noordelijke Nederlanden en Spanje
had tot gevolg, dat de abdij van St.
Baat te Gent opnieuw in het genot
werd gesteld van haar vele in Staats I
Vlaanderen liggende eigendommen.
Naast bezittingen had dit klooster te
Cadsand ook verplichtingen en één
daarvan was het bezoldigen van pas
toor en schoolmeester. Dat inmiddels
de pastoor zijn plaats had moeten af
staan aan de predikant, deed niets
ter zake. Den Haag verleende Cadsand
een eigen predikant en St. Baaf moest
het salaris betalen! Bovendien moes
ten de paters nog een groot deel van
de herstelwerkzaamheden aan de tot
verval gekomen kerk betalen, eveneens
op gron'd van oude verplichtingen.
MOEILIJKHEDEN
aantal, kwamen er ook meer heidenen
die zich tot het katholicisme bekeer
den. Zonder enige verdienste te willen
opeisen, alles immers is Gods genade
werk. kan worden gezegd, dat de
missie van Mweka een bloeiende
missie is geworden. De catechumenen
van de school werden enkele weken
geleden gedoopt. Niet minder dan
vier priesters hadden drie uren werk
om alle dopen (met de korte for
mule) te kunnen bewerkstelligen".
SNELLE ONTWIKKELING.
PDE STEM van pater Fredericus
de Wolf weerklonk de liefde, die
hij aan Belgisch Congo toedraagt. De
pater heeft zijn hart aan deze missie
streek verpand. Hij vertelde iets over
de snelle ontwikkeling van Belgisch
Congo.
„Koning Leopold II van Belgie
deed een beroep ep de missionarissen
om de Belgische Congo met zorg te
omringen. Het beroep van de Koning
via Z. H. de Paus gedaan, was niet
tevergeefs. Er trokken vele priesters
naar Congo. Zij dienden de geeste
lijke belangen van de inlanders, maar
als een logisch gevolg, verzorgden zij
een gedeelte van de bevolkingsadmi
nistratie. De invloed van de priesters
was groot, zeer groot zelfs.
Er kwamen steden en dorpen tot
stand. De stad Leopoldsville maakte
een „Amerikaanse" ontwikkeling door
'n ontwikkeling zo snel als een me
teoor. In enkele jaren tijds groeide
de bevolking van Leopoldsville tot
tegen het half millioen. Daarvan is
er meer dan de helft inlander.
Het behoeft geen betoog, dat het
de missionarissen grote zorgen baart,
dat in een dergelijke stad een kwart-
millioen inlanders opeengepakt bij
elkaar leven. De inlanders hebben in
deze stad hun eigen cabarets, zij zijn
volkomen Westers georiënteerd, veel
al echter niet meer christelijk-Wes-
ters".
„Ik ben natuurlijk graag bij mijn
vader en moeder thuis", zo besloot
pater de Wolf. „Ik zal weer even blij
zijn terug te gaan naar Belgisch Con
go. Het is een prachtig land, waar
nog veel arbeid is te verzetten. Het is
een bloeiende kolonie en het is voor
een missionaris wel zeer mooi wer
ken!
|\dEN heeft mensen, die 50 jaar getrouwd zijn; mensen, die 50 jaar een
1*1 familie trouw hebben gediend; mensen, die 50 jaar koster zijn geweest
en ga zo maar door. Maar een kostganger, die 50 jaar zün benen onder een
en dezelfde tafel heeft gestoken, ontmoet men niet elke dag. Maar In Dongen
zit er zo een en het is nog niet de eerste de beste ook, al zegt hü van
zichzelf: „Ik ben er mar ene uit Loon en de wind van Loon deugt nog nie!"
Laat dan de wind maar niet deugen, van Nard de Kok zal dat in Dongen
niemand beweren.
f
de Kerk verloren gegaan en een ander
deel was men \erplicht geweest te
verkopen. Toen men eenmaal zonder
bezittingen was en toch moest door
gaan met het doen van betalingen zag
men geen andere uitkomst dan een be
roep te doen op het kapittel van St.
Baaf en deze ..als tiendheffer en pat-
loon" te verzoeken een subsidie te ver
lenen. erbij vermeldende, dat indien
de abdij niet geneigd zou zijn hierop
in te gaan „de kereke door proces-
en decreetkosten temet soude gaen"!
LASTIGE SCHULDEISERS
jTEN paar mensenleeftijden lang kon
Cadsand op deze wijze een eigen
predikant in zijn midden hebben,
maar tenslotte kwamen er toch nog
moeilijkheden. Door duinbreuken, on-
derstuiven, enz. was een groot deel
van de eigendommen van de Hervorm-
ETRG veel verbazen kan het ons niet,
als we lezen, dat de paters te Gent
niet geneigd bleken de Hervormde
Kerk te Cadsand te gaan onderhou
den! Aan het betalen van het predi-
kantentractament konden zij zich niet
onttrekken, maar zeer begrijpelijk
hebben zij zich niet verplicht gevoeld
meer te doen, dan hun volgens oude
zeden was opgelegd.
Toen Gent geen hulp verleende, be
gonnen inderdaad de schuldeisers las
tig te worden. Een schikking kon niet
worden getroffen en om aan alle moei
lijkheden te ontkomen en van de
schuldenlast af te raken wisten de
kerkmeesters geen andere uitweg meer
dan de kerk te laten verkopen door de
klerk van desolate inboedels, met an
dere woorden, dan deze failliet te la
ten verklaren. Dit is dan ook gebeurd
en in Augustus 1677 is alles, wat de
kerk nog had ten bate van de schuld
eisers verkocht.
AA EN treft Nard de Kok niet altijd
thuis. Al is hij dan ook 81 jaar.
„Maar ome Nard zal zo kommen," zei
men ons bij de familie Weterings-
Dingemans in de Molensteeg. „Want
als er gegeten mot worden dan is-ie
er!" Nou, ome Nard liet dan ook niet
lang op zich wachtén.
„Ja. op 2 Januari a.s. ben ik 50 jaar
hier bij dezelfde familie in hetzelfde
huis in de kost. Dat ma? wel eens
in de krant, dunkt me. Nee, ik ben
nooit getrouwd geweest. Met oew
eigen krijgde niet gauw ruzie, zeg ik
mar. Ja, ik kom eigenlijk van de
Moer. Toen ik 50 jaar geleden in Don
gen als schoenmaker ging werken op
de fabriek, was het me wat te ver
om iedere dag op en neer te kuieren.
Ik ben in de kost gegaan en dat ben
ik nou nog. Dat is eigenlijk alles. Ik
behoef nie te vertellen, dat het een
goei kosthuis is geweest en nog. want
anders was ik al lang opgestapt."
TV/ÏAAR eigenlijk is dat niet alles, i
Want Nard de Kok is met zijn
81 jaar niet de eerste de beste kost
ganger, al kwam hij dan ook van
Loon. Want hij is iemand, die het
schoenmakersvak tot in de puntjes
kent. „As ik op de dag van vandaag
nog zou willen werken mar ik wil
het nie meer. ik heb het lang genogt
gedaon dan had ik vanmiddag nog
een zak met werk thuis. Dat weet ik
zeker."
Als Nard de Kok over het schoen
maken aan het praten gaat. dan kan
men van hem zeggen: waar het hart
vol van is, daar vloeit de mond van
over. „Samen met Ligtenberg heb ik
destijds hier in Dongen de vakschool
voor schoenmakers mee opgericht.
Dertig jaar heb ik in het bestuur van
de school gezeten. Toen ik te oud
werd heb ik ontslag genomen, maar
ik ben prompt tot ere-bestuurslid be
noemd. Dat ben ik nog. In het orga
nisatie-leven heb ik ook nogal een
rolleke gespeuld. Maar moet dat alle
maal in de krant? Allee dan! Zestien
jaar ben ik penningmeester van de
vakorganisatie geweest en voorzitter
van de onderhandelingscommissie
met de patroons. Ik ben zowat bij alle
patroons over de vloer geweest. Het
is niet om op mijn eigen te stuiten,
maar ik heb veel keren succes ge
boekt. Ik heb maar ene arbeider ge
had, die ik ongelijk moest geven. De
patroons hadden graag met me te
doen, omdat ik altijd alleen het recht
zocht en niks meer. Ja, dan heb ik
nog aan het ziekenfonds „Onderlinge
mer 9 in de Molensteeg. Geen groot
feest. „Maar zoiets kunde toch nie
voorbij laten gaan," meent moeder
Weterings-Dingemans. „We hebben al
tijd best mee mekaar kunnen akke-
deren en daarom zullen we onder me
kaar eens een keer gezellig feesten.
En Nard de .Kok is het daar gloei
end mee eens.
Ongeveer 60 berggidsen met hun
honden volgen op de Kleine Schei-
degg in het Berner Oberland een
cursus, die hun leert hoe te hande
len bij ongelukken of lawines in
de bergen.
Met veel moeite kon men een
hoeveelheid sneeuw bijeenhalen,
die het idee wekte van een minia
tuur lawine. De honden leren hier
in, hoe zij het beste naar voorwer
pen of mensen kunnen zoeken.
Bij het eerste bevel van hun
meesters zullen de honden opsprin
gen en gaan doen, wat hun werd
opgedragen.
NARD Dt KOK
Mot dat allemaal in de krant?..
Hulp" gezeten en veertig jaar ben ik
nog penningmeester geweest van de
Koninklijke Handboogschutterij Glo
ria Serano. Een tijdje zat ik nog in
de arbeidsbemiddeling, toen er nog
geen arbeidsbureau was. Nou is het
zeker wel genoeg?"
Wat Nard de Kok nu nog doet?
„Niks. vlak niks. Me dunkt dat ik
zat heb gedaan. Maar niks, dat is nou
ook weer overdreven. Ik speul nou zo
hier en daar veur kindermeske. maar
dat is dan ook alles. Weette wat ik
nog wel graag doe? Vissen!"
2 Januari wordt het feest op num-
TN EEN officieuze raadsvergadering heeft burgemeester har. dr. N.
Bolkestein zeer belangrijke mededelingen gedaan over de uitbrei
ding van de C. O. A. K. en de hiermede verband houdende plannen tot
het onderbrengen van het Middelburgs Stedelijk Museum in het Mili
tair Hospitaal. Het ministerie van Oorlog heeft plannen om thans de
volledige administratieve militaire opleiding in de Zeeuwse hoofdstad
te vestigen, zodat ook het deel, dat momenteel in Kampen is onderge.
bracht, naar Zeeland zal komen. Daartoe i„ het noodzakelijk, dat zowel
de les. als de legerruimte der leerlingen een aanzienlijke uitbreiding
ondergaat. Voor dat laatste dient de C. O. A. K.-kazerne aan de Korte
Noordstraat een geheel nieuwe vleugel te krijgen, hetgeen betekent,
dat de panden aan de Zuidsingel tussen de Koningstraat en ie Korte
Noordstraat (met enkele huizen in laatstgenoemde straten) verdwij
nen Met de militaire autoriteiten zijn momeneel onderhandelingen
gaande omtrent de wijze, waarop dezen de beschikking over de gronden
kunnen krijgen.
Burgemeester Bolkestein, die mede
deelde, dat de uitbreidingsplannen
wat het aantal COAK-militairen be
treft reeds voor een deel zijn uitge
voerd, wees er op, dat achter het hui
dige lesgebouw op gemeentegrond
twee lesbarakken met elk drie loka
len worden opgetrokken om voorlo
pig in het gebrek aan ruimte voor dit
doel te voorzien.
De gronden en de opstallen aan de
Zuidsingel c.a. zullen worden aange
kocht door Oorlog of indien dit
niet mogelijk blijkt worden ont
eigend. Toen dit bekend was, hebben
B. en W. een bespreking gehad met
de eerstaanwezend ingenieur der Ge
nie te Bergen op Zoom en een archi
tect van de Rijksdienst voor Monu
mentenzorg over de bestemming van
het Militair Hospitaal, dat Rijkseigen
dom is. Oorspronkclük wilde men dit
door inwendige restauratie en verbe
tering geschikt maken voor legerings
ruimte der COAK. Die plan moest,
mede om financiële redenen, worden
losgelaten, waarna het de gemeente
werd aangeboden.
HOSPITAAL-GYMNASIUM
Heilige Moeder van God....
Op een van Rome's zeven heuvelen, die van de Es-
quilinus, terzijde van het hypermoderne station van Ro
me ligt de kerk van S. Maria Maggiore. Van de 84 kerken
te Rome, die aan Maria zijn toegewijd, is zij de grootste.
Haar klokketoren is de hoogste van de stad en reeds
vanuit het vliegtuig te herkennen in de zee van koepels
en huizen die Rome heet. Door sneeuw te doen vallen
op een warme Augustusdag gaf Maria zelf aan aldus
de legende waar de kerk gebouwd most worden en zij
werd daarom aanvankelijk Maria ter sneeuw genoemd.
Binnentredend zien we de magnifique zuilengalerij, ge
houwen uit de Simplon en zich weerspiegelend in de
gepolijste marmervloer. Het platte gewelf is bedekt met
het eerste goud, dat de Spanjaarden vanuit Amerika
naar Europa brachten. Misschien is dit alles juist iets te
weelderig om in de kerk werkelijk wijding te vinden.
De Pauluskapel b.v. met jaspis, agaat en kostbare ge-
teenten uitgedost, vermag niet ieders bewondering te wek
ken. Maar zéker komt ge onder de indruk van de mo
zaïeken op de triomfboog van het koor, boven de crypte
waarin gedeelten worden bewaard van de kribbe van
Bethlehem. Deze mozaieken moesten Maria vooral laten
zien als de Moeder Gods, omdat in die tijd de leer der
Nestorianen dit Goddelijk moederschap ontkende. Alle
scenes uit Maria's leven, die met haar moederschap in
verband staan, ziet ge er dan ook uitgebeeld. De kleuren
goud op pauwenblauw en smaragdgroen, dat in goud
en zwart over gaat gloeien als in een toverwoud.
Moeder van Christus....
Op de plek, waar keizer Augustus de voorspelling ont
ving, dat het Joodse Kind zou geboren worden, op de
heilige heuvel van het Capitool te Rome, staat'nu de
s. Maria in Aracoeli. Een steile trap met blanke treden
ais het toetsenbord van een piano leidt er heen. Rozen
struiken uit Jericho wuiven hun takken over de trap en
het wkre-kerkgevel op de top contrasteert sterk met
net Blankwitte marmer van het monument der Italiaan-
ke„t k 6 'jdat hier de §ehele omgeving beheerst. In de
Te ,:eVi, zich het fameuse mirakelbeeldje van het
oezuskmdje, de Bambino genaamd. Het staat er bedol-
,°"der brieven uit alle delen des lands: in Italië
scnrijft men naar dit beeldje zelfs expres- en aangete
kende post.
Moeder van goede raad....
„_?an de oude via Tuscolana, de heirweg van Rome
hcrtl ape's- ligt in een bebost dal het weinig bezochte
een be h?p atsie Genazzano. Er staat een kerkje aan
dit eeh i nauwe straatjes, waarvan niemand weet hoe
ooit Ia!? v 's kunnen worden, want niemand heeft er
Vrnmw llre voor betaald. Maar toch staat het er: O. L.
van Goede Raad heeft er voorgezorgd
Moeder van de Zaligmaker....
vinden1LfevkLFl0ren?e' de mooiste stad dia in Italië te
vinden is. biedt zoveel kunstschatten, dat de stad één
openluchtmuseum is. Maar er is een kerk waarheen de
Florentijnen zich bij speciale gebeurtenissen als huwelijk
etc. het liefst begeven: de S. Maria della Annunziata. Zij
ligt aan een der gaafste pleinen van de stad, naast het
wereldberoemde vondelingenhuis, dat eens door Brunel-
leschi werd gebouwd. Een Middeleeuwse schilder werd
er door slaap overmand, toen hij een schilderstuk zou
maken van de Boodschap van de Engel aan Maria. Toen
hij wakker werd, bleek het schilderij voltooid en op zulk
een wijze dat slechts Maria zelf het kon hebben afge
maakt. Nog wordt dit schilderij bewaard op een zilveren
altaar, dat tot de mooiste kunstwerken ter wereld be
hoort.
Goedertieren Maagd....
Hóóg boven de weinig aantrekkelijke havenstad Li-
vorno verheft zich een heuveltop, die de schepelingen
reeds van verre ontwaren. Zodra zij deze zien, is het ze
ker dat zij veilig de haven zullen binnenlopen. Op de
heuveltop immers staat het Monteneroklooster met een
miraculeus Mariaschilderij. De Goedertieren Maagd
waakt over allen die zich in haar gezichtskring bevin
den. Van de talloze graven op de heuvelrug zou men
dan ook kunnen zeggen: hoe hoger op de heuvel,, hoe
schoner volk. De bewoners van Livorno sparen al tijdens
hun leven om een graf te'krijgen zo dicht mogelijk bii
de top.
Zetel der wijsheid....
Op de piazza Navona te Rome zoudt ge op de eeuwige
stad verliefd kunnen worden. Het plein is vol spelende
kinderen en de waterstralen van Bernini's fonteinen doen
hun best om, ondanks de wind, verticaal omhoog te
spuiten. Gaat ge een straatje in terzijde van een der vele
cafétjes, dan belandt ge in een der meest volkse wijken
van de stad. Ge vindt daar gemakkelijk het kerkje van
S. Maria deH'Anima, dat speciaal door Nederlanders
wordt bezocht. Er ligt een der wijze opvolgers van Petrus
begraven, een paus die zoals het grafschrift vermeldt
„zijn tijd niet mee had". Het is de laatste niet-Italiaan-
se paus, onze Adriaan VI uit Utrecht-
Oozaak onzer blijdschap....
Niet ver vandaar ligt de S. Maria sopra Minerva, ge
bouwd de naam zegt het op de ruïnes van een hei
dense Minervatempel. Vóór deze enige gothische kerk
die Rome rijk is, staat een van Bernini's dwaasheden,
ditmaal een olifant met een obelisk op zijn rug! De
oorzaak onzer blijdschap is dit grapje zeker niet. Ge
moet haar zoeken in de kerk zelf, bij de Kruisdragende
Christus van Michel Angelo en méér nog bij het graf
van de engelachtige schilder Fra Angelico. Deze Floren
tijnse monnik penseelde het S. Marcoklooster van zijn
vaderstad vol met zeer tere fresco's van Maria. Hij moet
heeft Michel Angelo van hem gezegd het Paradijs
bezocht hebben en daar zijn modellen hebben mogen
uitzoeken. In deze Mariakerk ligt hij begraven, onder
een steeds brandend waslichtje en een tuiltje bloemen.
Ivoren toren....
De treinreiziger die de wat monotone Povlakte heeft
doorkruist en nu aan het Apennijnen traject begint, ziet
vlak voor de torenstad Bologna de kapel van de Ma
donna di S. Luca op een hoge heuveltop. Hij ziet ook,
hoe één lange overdekte galerij zigzag naar de top gaat,
als een trap naar een toren. De galerij begint in de stad
en over een afstand van 4 km. kunt ge naar boven lopen
zonder nat te worden. Onder 666 bogen gaat ge dan door
en 15 kapellen gaat ge voorbij. Eenmaal boven ziet ge
de gehele Povlakte aan Uw voeten.
Gulden Htiis....
In het melancholische gebied van de Marken aan de
Adriatische zee ligt het Italiaanse Lourdes: het plaatsje
Loreto. Op 10 Mei 1291 zo vertelt de traditie toen
Palestina werd veroverd door de Moslems, droegen hei
lige engelen het huisje waarin Maria was geboren door
de lucht weg. Zij brachten het naar Loreto, waar het
nóg staat, een nieuwe kerk als een enorme domper daar
bovenop. Geen wonder, dat O. L. Vrouw van Loreto de
patrones der vliegeniers geworden is- „Hic Verbum caro
factum est" staat boven de ingang van het huisje: hier
in is het Woord vlees geworden en ontving Maria de
boodschap van de engel. En van alle landen komen de
zieken naar lichaam en ziel naar het plaatsje Loreto, op
de top van- de groene heuvel hier in de Marken.
Ark des Verbonds....
Daaraan wordt ge herinnerd bij het binnentreden van
het kostelijk kerkje van S. Maria in Cosmedin, gelegen
tegen de helling van de Aventijnse heuvel in Rome.
Héél klein is het kerkje en héél lief. Het ligt er als een
juweeltje temidden van de oude Romeinse tempels, als
en rustpunt terzijde van de autosnelweg van Rome naar
Ostia.
Deur des hemels.
Als de Alpen ten einde zijn en afdalen in de grote
vlakte van Lombardije. verheft zich bij de stad Varese
het model van een héldere fabrieksstad de laatste
stuiptrekking van het bergland. Met een kabelbaan kunt
ge omhoog naar deze heilige heuvel, waarop een pel-
grimskerk van Maria staat. Geen Mariakerk staat in zulk
een uniek landschap: diep onder U liggen de noord- Ita
liaanse meren, het Lago Maggiore aan de ene kant, het
Comomeer aan de andere. De dorpjes beneden liggen als
luie dieren in de zon. En als Stendhal beweert, dat het
schoonheidsgevoel hier meer opgewekt wordt dan in de
S. Pieter te Rome, kunt ge dat grif met hem eens zijn
De hemel is hier waarlijk zeer nabij.
Morgenster....
Nog vóór in de nacht van 1 op 2 April de duizenden
en duizenden lichtjes van het magnifique gelegen Genua
stadswijk voor stadswijk worden gedoofd, trekt een lange
rij van biddende mensen de 1000 m. hoge heuvel op waar
een nieuwe Mariakerk staat. Zij dragen toortsen bij
zich, omhangen met alle denkbare bloemen van Ligurië
Zodra de zon opkomt, wordt de toorts van de eerste man
in de rij ontstoken. Het vuur geeft zich door naar be
neden en ge ziet het afdalen totdat de ontwakende ha
venstad door één ladder van vuur met de kerk is ver
bonden.
Behoudenis der kranken....
Toen de glimlach der wereld, de sprookjesstad Venetië,
in 1630 door een pestepidemie werd getroffen, beloofde
het stadsbestuur de bouw van een grote Mariakerk als de
pest zou wegtrekken. Aldus gebeurde en elke Venetië-
reiziger kent de S. Maria della Salute, gelegen aan het
Canal Grande. De stadsbootjes en gondels leggen er aan,
want Titiaan's en Tintoretto's schilderijen slaat geen en
kele bezoeker over.
Toevlucht der zondaren....
De pleinen van Rome stellen de simpele Place de la
Concorde van Parijs verre in de schaduw. Een van hen
is de piazza del Popoio, het grote ovaalvormige plein,
waar de communisten hun meetings plegen te houden.
In de Middeleeuwen kwamen de pelgrims uit het Noor
den over de via Flaminia en over dit plein de eeuwige
stad binnen. Zij sloegen dan direct rechts de weg in
naar de S. Pieter, want de opgang naar de Pincioheuvel
was toen nog niet aangelegd en de S. Maria del Popoio
nog niet wat zij thans is. Eerst Bernini zou deze kerk
waarin het altijd koel is restaureren tot het kunstmu
seum waarop zij thans lijkt. Op deze plek was het, dat
keizer Nero stierf, in deze kerk ook droeg Luther zijn
laatste H. Mis op als katholiek priester.
Koningin zonder erf smet ontvangen....
Rome is niet alleen de stad van fonteinen en pleinen,
naar ook van trappen. Op die trappen is het klimmen een
féést en zij zijn het symbool der worsteling, der moei
zame verovering. De grote zuil die werd opgericht ter
ere van de dogmaverklaring eeuw eeuw geleden
van Maria's onbevlekte ontvangenis, staat bij 's werelds
mooiste trap: Scala di Spagna. De waterval van blanke
treden is vol bloemenvel-koopsters en schildersmodellen.
Kinderen gaan er juichend op en af. En in de tuinen
groeit en geurt de mimosa.
Koningin van de allerheiligste
rozenkrans....
Bijna 2000 jaar nadat de stad Pompei' door een uit
barsting der Vesuvius werd bedolven, werd in de buurt
ten modern Pompeï gebouwd, toegewijd aan O. L.
Vrouw van de rozenkrans. De autostrada vanuit Napels
voert de honderden pelgrims aan, die er gaan bidden in
de zeer grote kerk, die alle mysteries van de rozenkrans
in schilder- en beeldhouwwerk uitbeeldt. De Vesuvius
rookt niet meer en tegen haar brede flank liggen de
huizen als kruimels op een tafellaken.
Koningin van de vrede....
Laten wij sluiten in Rome, waar in een volkse buurt de
S. Maria della Pace ligt, een barokjuweeltje van da Cor-
tona- Rafaël schilderde ey zijn beroemde Sibyllen in en
het kerkje wordt bij voorkeur door jonggehuwden be
zocht. Knaapjes van acht a negen jaar delen er bij de
ingang communistische pamfletten uit
DR L. VAN EGERAAT
UYIRECT is nagegaan voor welk doel
het monumentale bouwwerk zou
kunnen worden gebruikt. Diverse sug
gesties bleken niet uitvoerbaar, totdat
ir H. de Lussanet de la Sabloniére
voorstelde het gebouw te aanvaarden
en er het gymnasium in onder te
brengen. Het oude voorgedeelte zou
na restauratie uitstekend dienst kun
nen doen als aula, voor rectorkamer,
voor overblijflokaal enz. De leslokalen
zouden gebouwd moeten worden naast
dit gedeelte en ook langs de Baan-
straat. Gemeentewerken kwam tot
de conclusie, dat deze plannen zeer
wel voor uitvoering geschikt waren.
Monumentenzorg ging met 't voorstel
accoord.
Daarna hebben B. en W. de minis
ter van Oorlog medegedeeld, dat zq
bereid waren hun medewerking te
verlenen bq het beschikbaar krqgen
der gronden aan de Zuidsingel in ruil
voor het hospitaal. De minister ging
daarmede in principe accoord. Met de
drie grootste zakenlieden in het „be
dreigde" gedeelte zqn besprekingen
gevoerd om te trachten voor hen een
oplossing te vinden. Al staat deze nog
niet vast, zoveel is wel zeker, dat er
voor hen elders, maar niet ver van
de oude plaats vandaan, goede moge-
lqkheden liggen.
EXTRA BOUWVOLUME?
■"TIJDENS de discussie heeft de bur
gemeester nog medegedeeld, dat
het gymnasium werkelijk in 'n nood
toestand verkeert en dat rector en
curatoren met het plan instemmen.
Gemeentewerken maakte een plan
voor restauratie van het huidige gym
nasium aan de Latijnse Schoolstraat,
maar dit bleek niet heel veel goed
koper te zijn dan nieuwbouw. Het is
zeker niet de bedoeling in het oude
gymnasium een andere school te huis
vesten. De medewerking aan de mili
taire autoriteiten betekent, dat B. en
W. als tussenschakel optreden, omdat
zij beter dan genoemde autoriteiten
kunnen beoordelen waar mogelijkhe
den liggen voor de zakenlieden.
Het college acht het een volkomen
redelqke eis, dat, wanneer de huizen
worden afgebroken, extra bouwvo
lume wordt verstrekt. In de restau
ratiekosten van het hospitaal zal het
Rijk 60 pet bqdragen en als B. en W.
hun zin krqgen, dan zal het torentje,
dat er vroeger op stond, worden her
bouwd.
Aan het begin der officiële raads
zitting heeft de burgmeeester in een
korte rede ir Van der Steur herdacht
Hij verklaarde, dat zijn schepping
(het nieuwe stadhuiscomplex) van
zeer bijzondere architectonische
schoonheid is.
2_IERIKZEE beleeft op het ogenolik
weer een van de hoogtepunten in
de aanvoer van grond voor het heistel
van de dijken op Schouwen en Dui-
veland. Reeds honderdduizenden ton
nen werden aangevoerd per schro,
hetgeen een grote bedrijvigheid in de
haven met zich mee bracht en brengt.
Van de naven wordt dit materiaal
met vrachtwagens naar de objecten
getransporteerd, netgeen ook in de
straten van het oude stadje verkeers
drukte brengt Om het verkeer in goe
de banen te leiden heeft men de hulp
van de verkeersgroep van de Rijksno-
litie ingeroepen die in samenwerking
met de gemeentepolitie het verhoer
regelt.
