HENDRIK DE MAN over Leopold
Aiars
Zeeuwscli-Vlaamse plaatsnamen
veelal te danken aan het water
WALCHEREN
Q«!
EEUWFEEST
VERENIGING VAN B. S. EN O.
Sportsterren
voor sterren
Fa J. C. VINK
DAGBLAD DE STEM VAN MAANDAG 26 OCTOBER 1953
Boeiende causerie van Gentse geleerde
Vervormingen
MIDDELBURG
VLISSINGEN
CONCERT TE HULST
Viering in de gemeente Waterlandkerkje
„Europees socialist" getuigt voor zijn monarch
VOORUITZICHTEN
GERUSTSTELLEND
Te dure lampen voor
rampslachtoffers
EXAMENS
AANBESTEDINGEN
TE KOOP
geeft
0SMSA schrijft prettiger
Vcor OSIYIS A-peniren:
r\e plaatsnamen in Zeeuwsch-Vlaanderen zijn welhaast zonder uitzonde-
ring van Germaanse oorsprong. In de toponymie stuit men ln dit ge
west practisch niet op prae-historische namen, hetgeen de navorsingen op
dit terrein uiteraard belangrijk eenvoudiger maakt.
Slechts de locallsatie, het vaststellen van de punten waar de plaatsen
waarvan de namen nog bekend zijn gelegen moeten hebben, is zeer moeilijk,
hetgeen te wijten is aan de herhaalde overstromingen, de talrijke inpolde-
ringen enz.
Aldus verklaarde dr M. Gijsseling
uit Gent, die op verzoek van de Oud
heidkundige kring „De vier Ambach
ten" te Hulst een lezing hield over de
oorsprong van Zeeuwsch-Vlaamse
plaatsnamen.
Titeraard heeft het water, dat een
zo grote rol heeft gespeeld in de
geschiedenis van Zeeuwsch-Vlaande
ren, ook de toponymie sterk beinvloed.
De Braakman heeft bv. zijn naam te
danken aan het woord „breken", dat
eerst gelatiniseerd werd en tenslotte
weer tot bijna zijn oorspronkelijke
vorm terugkeerde. De naam slaat op
„afgebroken grond", nl. door onder
mijning van de onder de klei liggen
de zandlaag.
Een van de vele benamingen voor
waterlopen is „ee", welk woord men
terugvindt in de naam van 't grens
dorp Eede. Omdat vroeger in de
spreektaal de letters „de" veelal weg
vielen (zoals broeder werd uitgespro
ken als broer), nam men ten onrechte
aan dat dit ook hier het geval was
geweest, zodat men van „Ee" weer
..Eede" maakte. Overigens spreken de
Eedenaren nooit van Eede, doch van
d'Ee.
„Vliet" is een ander woord voor 'n
natuurlijke waterloop en dit vindt
men terug in bv. Biervliet. Het eer
ste lid duidt op een soort op „beer"
gelijkende modder. De familienaam
Polfllet is afkomstig van een verdwe
nen dorp in Hulster Ambacht.
Een „nesse" is een in zee uitstekend
stuk land. Het is een woord dat eigen
lijk „neus" betekent. Men treft het
aan in Ossenisse en Hontenisse. Bij
deze laatste plaatsnaam is „Honte"
vanzelfsprekend de naam van de ri
vier de Honte, welke vroeger nog
niet met de Schelde samenvloeide.
Gaternesse is een verdwenen dorp
bij Schoondijke. Ook Terneuzen dankt
zijn naam aan zo'n in zee stekend stuk
land. In deze naam is „neuzen" de
datiefvorm voor neus; eigenlijk bete
kent Terneuzen dus: stad „aan de
neus".
ZAND, BOS EN HEUVELS
evenals Groede, op het werkwoord
„groeien". Het waren dus dorpen in
„groeiend" (aanslibbend) land. Phi
lippine moet eenmaal geweest zijn een
dorp in de St. Philipspolder.
Het zand heeft eveneens zijn stem
pel gedrukt op vele plaatsnamen.
Cadzand bv.; Cad is een vorm van
„kade". Kloosterzande en Zuidzande
spreken voor zichzelf.
Een loo was een zeker soort bos;
Hulsterloo en Loohoeke waren belde
dorpen onder Hulst. Volgens dr Gijs
seling hebben ook Axel en Heille iets
met loo te maken. Het kunnen samen
trekkingen zijn van Axelloo en Heil-
loo; Axel is een persoonsnaam, welke
door de samentrekking van beide
woorden alleen overbleef.
Hulst is eveneens een boomnaam;
het is een collectief voor „huls", een
soort heester.
Een hil of hille was een heuveltje;
men treft het o.a. aan In Krevershil.
Wat het achtervoegsel -inge betreft,
dat men in Zeeuwsch-Vlaanderen bv.
in de historische naam Saeftinge aan
treft. daarover vermocht dr Gijsseling
geen afdoende verklaring te geven.
NIEUWE GEZICHTSPUNTEN
Tn dit betoog van de Gentse topony-
micus zijn vele verrassende gezichts
punten. Waarschijnlijk zal niet ieder
een hot met alle verklaringen en hy
pothesen eens zijn. Enkele werken van
Nederlandse geleerden geven voor be
paalde namen inderdaad andere ver
klaringen.
Het is niet waarschijnlijk dat men
ooit met zekerheid de oorsprong van
alle geografische namen kan vast
stellen en verschil van mening zal er
steeds blijven. Niettemin is het van
belang, dat men met dit betoog be
paalde opinies eens tegenover elkaar
gesteld heeft; al was het alleen maar
om daardoor wat meer interesse te
kweken!
VEELICHTING VAN DE
PAUL KRUGERSTRAAT
Bij de proeven die genomen zijn
voor de nieuwe verlichting van de
Paul Krugerstraat is de keuze geval
len op HTL verlichting, Binnenkort
zullen nu dus de stalen masten kun
nen worden geplaatst om de, voor
deze drukke verkeersweg zo nodige
verlichting aan te brengen.
TONEEL VOOR DE
OUDEN VAN DAGEN
Ongeveer 450 ouden van dagen heb
ben in het Scheldekwartier genoten
van een toneelvoorstelling die dooi
de toneelgroep Herman Bouber werd
opgevoerd. Gespeeld werd „Een in
specteur vraagt belet" van J. B.
Priestley, een spel waarmee de oud
jes ten volle meeleefden. Aan het slot
van de voorstelling werd de toneel
groep een fruitmand aangeboden.
E'en weerd of waard is een rivier-
eiland, waaraan men later ook de
betekenis van buiten de dijken aan
geslibd land toekende. Lamswaarde
dankt daaraan zijn naam; het eerste
lid is afkomstig van de diernaam
„lam", ofwel van de Germaanse per
soonsnaam Lambo, dat evenwel toch
ook lam betekent. Bij dit dorp lag
vroeger een andere plaats, welke de
naam Nekkersweerde droeg; een nek-
ker was een watergeest.
Groede en Graauw betekenen in
wezen hetzelfde. Ook in deze geval
len zijn deze namen ontleend aan de
werking van het water, Graauw, dat
vroeger Groda genoemd werd, slaat,
ONTSPANNINGSAVOND C.O.A.K.
Onder auspiciën van de Dienst
Welzijnszorg Leger werden de mili
tairen der C.O.A.K. in de grote zaal
van het Schuttershof een ontspan
ningsavond aangeboden,
Majoor J. Pottenboom, commandant
van de C.O.A.K. verwelkomde in zijn
openingswoord de garnizoenscomman
dant majoor A. Kornet. Hierna gaf
het gezelschap „De Haagse Operette
Zankers", o.l.v de heer Cor Wijgers,
een uitstekende vertolking van de
operette „Victoria en haar huzaar".
Vooral Simon van Trirum als ritmees
ter Koltay bleek over een prachtige
stem te beschikken, evenals Danny
Zonewa in haar rol van gravin
Vicotria. Ook Victor Colani als graaf
Ferry, Nel Brink als het kamermeisje
en Lex Goudsmit als Jancsy. de op
passer van Holtay, verdienen zon
der de overigen te kort te doen
aparte vermelding.
Het orkest o.l.v. de heer Jan de
Regt zorgde, dank zij Paul Abraham's
mooie composities, voor een perfecte
maatvaste begeleiding.
Majoor Potteboom dankte de spe
lers voor het gebrachte en bood de
dames van het gezelschap bloemen
aan.
Rotterdams Symphonisch
Orkest treedt op
V7/oensdagavond, 28 October, zal het
Rotterdams Symphonisch Orkest
een concert geven in „De Koning van
Engeland" te Hulst. Deze muziek
avond staat onder auspiciën van de
Kunstkring „Van den Vos Reinaerde'';
dit gedeelte van het winterprogram-
ma van de Kunstkring is wel een van
de meest belangwekkende.
Het orkest bestaat uit 46 musici; de
heer Piet Ketting heeft de leiding.
Als solist zal optreden de pianist
Henk Lagendaal.
Het programma van dit concert (dat
om 8 uur begint) is zodanig samen
gesteld, dat het iedereen in het gehoor
ligt, zodat ook degenen die een in
wezen onbegrijpelijke terughou
dendheid aan de dag leggen voor
„klassieke muziek" aan dit concert
uitermate veel genoegen kunnen be
leven.
Er is vaak geklaagd dat er in Hulst
niet genoeg goede muziek te beluis
teren is. Nu de Kunstkring dit moge
lijk gemaakt heeft en te verwach
ten is dat dit zeker niet de laatste
keer zal zijn mag toch op een mas
saal bezoek gerekend worden.
EERSTE STEENLEGGING
Voor de bouw van de
brandweerkazerne
Door de echtgenote van de burge
meester, mevr. M. Kolff-Kruizinga, is
de eerste steen gelegd voor de bouw
van de brandweerkazerne.
Wethouder M. van Popering, ver
welkomde de genodigden in het bij
zonder mevr. Kolff en de vertegen
woordiger van de rijksinspectie Brand
weerwezen, de heer G. Kortus.
In 1943 is de kazerne bij een bom
bardement verwoest en het ligt in
de bedoeling om de slachtoffers die
toen zijn gevallen te herdenken door
het aanbrengen vaft een gedenksteen.
Voor het vele werk, aldus de wet
houder, dat u, mevr. Kolff, in de ja
ren na de oorlog en in de rampda
gen op velerlei gebied heeft gedaan,
hebben wij u als eerste burgeres van
onze gemeente verzocht de eerste
steen te willen leggen.
Nadat mevr. Kolff aan het verzoek
had voldaan werd het werk bezich
tigd, waarna in het bovenzaaltje van
het Scheldekwartier nog enkele spre
kers het woord voerden. Allereerst
bood de aannemer de heer Christiaan-
se de truffel met inscriptie aan, waar
mee de eerste steen was gelegd, waar
na mevr. Kolff de wethouder dankte
voor zijn vriendelijke woorden en de
aannemer voor de truffel. Burgemees
ter Kolff gaf uiting vaan zijn vreugde
dat nu de steenlegging had kunnen
plaats hebben.
De directeur van gemeentewerken,
de heer J. Moll, zei, dat de snelle
groei van de stad meebracht, dat er
ook een grotere garage moest komen.
Het ontwerp dat door de dienst van
gem.werken is gemaakt, js nu zo, dat
er een grote hal komt met zes deu-
£)E vereniging van B.S. en O., zoals
zij door ingewijden genoemd
wordt, maar die volgens haar officiële
naam „Vereniging van Burgemeesters.
Secretarissen en Ontvangers in het
voormalig 4e district van Zeeland"
heet, gaat haar eeuwfeest vieren op
5 November.
De vereniging werd opgericht op 21
Maart 1853 en bestond dus enkele
maanden geleden reeds 100 jaar, doch
de tijd was toen, gezien de juist plaats
gehad hebbende watersnoodsramp, al
lerminst geschikt tot een feestelijke
herdenking, zodat deze werd uitge
steld.
Oorspronkelijk was het slechts een
vereniging van burgemeesters en se
cretarissen. doch later zijn de ontvan
gers daarbij gekomen. Met wisselen
de perioden werd vergaderd, dan weer
steeds in eenzelfde zaal in dezelfde
plaats, dan weer in telkens een ande
re plaats. Vlak voor en tijdens de oor
log werd geregeld vergaderd in het
cafe van de Wed. Brijnooge te
choondijke als vaste plaats, doch na
yr!Vdirig veranderde men en
vpra^ j in andere plaats
ppn d*8 Daaraan werd dan tevens
ken vt>rb™den in de betrok-
excursie'9nlanSS nog stond een
no ld er o Et nieuwe Braakman-
op het programma,
DE FEESTVIERING
U vereniging is een commissie
^ie feestviering heeft
uit Jieiv, ^eZe commissie besta-f
vtV t hSren D" Vermet. burgemeester
an Zuidzande, J Paridaen, gemeen
te-secretaris van Aaixïenburg en se
cretaris der vereniging, en als toege
voegd lid de heer H. Everwijn, ge
meente-ontvanger van Zuidzande en
Oostburg. Men heeft gemeend de
feestviering te moeten houden niet in
een der grootste gemeenten of de cen
trumgemeente, maar in een kleine ge
meente, die de laatste jaren getoond
heeft haar zelfstandigheid ten volle
waardig te zijn door haar initiatieven,
haar saamhorigheid en haar werk
zaamheden op verschillend gebied, zo
als bij de totstandkoming van het
dorpshuis en de collecte voor het ram
penfonds: de gemeente Waterland
kerkje.
In het dorpshuis van ,'t Kerkje" zal
dus de feestviering plaats vinden.
Hierbij zal ook de Commissaris dei-
Koningin in de provincie Zeeland, jhr.
mr. A. F. C. de Casembroot, tegen
woordig zijn, terwijl verder uitgeno
digd zullen worden het college van
Gedeputeerde Staten van Zeeland, de
besturen der zusterverenigingen, de
leden der vereniging en degenen, die
tot de pensioengerechtigde leeftijd lid
waren en thans met pensioen zijn.
De feestviering zal bestaan uit een
herdenkingsvergadering, een feest
maaltijd en daarna een gezellig sa
menzijn. waarin men een beschaafd
cabaretgezelschap denkt te laten op
treden. In de feestvergadering zal
door de huidige voorzitter der vereni
ging, de heer A. van Rose velt, bur
gemeester van Schoondijke. een ge
schiedkundig overzicht worden gege
ven van de jubilerende vereniging-
Bovendien is de heer H. Pieters, bi
bliothecaris van de provinciale biblio
theek te Middelburg, aangezocht een
voordracht te houden. Deze deskun
dige oo het gebied der Zeeuwse his
torie heeft tot titel van zijn voor
dracht gekozen „Tussen Zwin en
Braakman". Hii zal daarin de ge
schiedenis van West Zeeuwsch-Vlaan
deren behandelen, speciaal die van de
laatste 100 jaar.
Z ierikzee
„Deutsche Verlags-teliJke en volkenrechtelijke proble-
I men heen tekenden zich twee men
selijk grondig verschillend- opvat
tingen af. Bij de botsing daartussen
werden wondr geslag die 'iet
meer konden worden geheeld.
ren. Daarnaast komt de reparatie-af
deling en de magazijnen.
Het geheel krijgt een stalen over
kapping. In de v. d. Spieghelstraat
komt een flat met vier woningen en
een vergaderzaal. Het geheel is een
voudig maar doelmatig, aldus de heer
Moll en als er geen tegenslagen ko
men, zal het gebouw ongeveer Juni
1954 klaar komen. De commandant
van de brandweer, de heer D. Luit-
wieler, zag reeds verlangend uit naar
dit nieuwe gebouw. Hij dankte het
gemeentebestuur en bood mevr. Kolff
namens de brandweer ter herinne
ring aan deze dag een origineel ouder
wets brandweeremmertje aan, dat ge
vuld was met anjers.
De heer Kortus bood namens de
Rijksinspectie Brandweerwezen zijn
felicitaties aan.
Tot slot dankte de heer v. Popering
de sprekers.
DE BEVOLKINGSAANWAS
Deze week meldden we reeds dat
B. en W. van Vlissingen in hun toe
lichting op het Uitbreidingsplan de
verwachting uitspreken, dat de Schel-
de-stad in 1970 een bêvolking van
37.000 zielen zal tellen.
Zij geven hierop nog de volgende
toelichting:
Voor het plan-1937 werd een uitge
breide studie gemaakt over de bevol
kingsaanwas. De conclusie daarom
trent was dat Vlissingen in 1950 een
inwonertal van 24.300 zou hebben; in
1960 van 25.400 en in 1970 van 28.200.
Erkennende de grote waarde van
demografische studiën menen B. en
W. toch te mogen opmerken, dat
deze altijd min of meer speculatief
zijn, en dus slechts bij benadering 't
aantal te verwachten inwoners kun
nen aangeven. Wat Vlissingen betreft,
kunnen zij constateren, dat de voor
plan 1937 geraamde cijfers zeker niet
te optimistisch zijn geweest, doch in
werkelijkheid daarbij ten achter blij
ven. a
Immers niet in 1960 werd het aantal
van 25.000 inwoners overschreden,
doch dit was reeds in 1952 het geval.
Wanneer men daaraan toevoegt, dat
thans nog 1502 woningzoekenden
staan ingeschreven, en gebleken is,
dat de Kon. Mij. De Schelde geen ar
beidskrachten naar behoefte kan aan
trekken wegens gebrek aan beschik
bare woningen, dan is het duidelijk,
dat voor 1970 niet meer mag worden
gerekend op 28.200, zoals de demogra
fische studie voor plan 1937 aangeeft,
doch dat wij dit aantal moeten stellen
op minstens 35.000, terwijl over 10
jaar de 32.000 zal zijn bereikt.
Er moet daarom van worden uitge
gaan. dat het thans voorliggende plan
ruimte moet bieden voor minstens
32.000 zielen binnen de eerste 10 jaar,
terwijl een schatting van 37.000 zielen
voor iets verder verwijderd tijdstip,
niet overdreven schijnt.
HANDELSAVONDSCHOOL
BESTOND 40 JAAR
Het 40-jarig bestaan van de Ge
meentelijke Handelsavondschool is
met een feestelijke bijeenkomst in
het Concertgebouw gevierd.
Vele genodigden o.w. het voltallig
college van B. en W.. het lid van G.S.
de heer A, Schout, de inspecteur van
het M.O. dr Jos de Boer. gecommit
teerden, oud-leraren, vertegenwoordi
gers van het bedrijfsleven en direc
teuren en hoofden van scholen heb
ben deze avond bijgewoond.
Het openingswoord werd gesproken
door Ella Gooyer, de presidente van
de schoolver. „Thaia" die het gemeen
tebestuur gelukwenste met dit jubi
leum en de directeur der school, de
heer A. Mets een tafelkleed aanbood
om de leraarskamer wat op te sieren.
Wethouder Poppe wees op de grote
plaats die handel en Industrie in ons
land innemen. Wij zijn rijk met onze
avondschool, en dé grote groei, waarin
deze zich mag verheugen, zo besloot
hij zijn toespraak.
Zonder overdrijving kan ik zeggen,
aldus besloot de inspecteur van het
M.O. dat de leerlingen van een avond
school flinke jongelui zijn, die de
tanden op elkaar zetten en 's avonds
werken, en ik waardeer de leraren, die
avond aan avond hun vrouw en kin
deren alleen laten om les te geven.
De voorzitter van de gecommitteer
den en de directeur van de RHBS
joden hierna hun gelukwensen aan.
Burgemeester Kolff trok een verge
lijking tussen een HBS en de avond-
schooi. Tot de leraren van de laatste
zei spreker: U hebt leerlingen, die fei
telijk reeds het volle leven zijn in
getrokken maar toch nog op een leef
tijd zijn, dat zij steun nodig hebben
Er moet echter wel aandacht aan
worden geschonken, dat zij na hun
dagelijks werk de schooi bezoeken.
De directeur der school, de heer
Mets. dankte de spvekrs waarna het
gezelschap „De Zuidwesters" uit Mid
delburg de première bracht van zijn
nieuwe eabarelprogramma ..Van de
hak on de tak", dat zeer in de smaak
is gevallen.
TWEE NIEUWE RAADSLEDEN
GEÏNSTALLEERD
In de gemeenteraadsvergadering
heeft burgemeester Kolff twee nieu
we raadsleden, mevr. C. Spithout-
Nacrebout en de heer J. van Wagten-
donk, beëdigd en geïnstalleerd. Hier
na ging de raad in besloten zitting
voor de voorbeschouwing van de ge
meentebegroting 1954.
LET OP HET VERKEER!
Na de ramp heeft zich de onver
mijdelijke verkeerschaos nog gerui-
men tijd voortgezet. Tijdens en na de
rampdagen werd oogluikend een ze
kere verkeersvrijheid toegestaan.
Thans zijn de toestanden wel zodanig
dat men van de zijde der politie
strenger zal gaan toezien op de na
leving var. de regels die het snelver
keer stelt. Vooral op de verschillen
de verkeersborden dient te worden
gelet.
ST. NICOLAASFEEST.
Amsterdam, dat zoals bekend,
Schouwen Duiveland heeft geadop
teerd, heeft aan de gemeenten op dit
dit eiland een brief doen toeko
men, met het verzoek uit iedere ge
meente een tweetal kinderen af te
vaardigen naar een St. Nicolaasfeest,
dat Zaterdag 20 November a.s. zal
worden gevierd. Een viertal nader aan
te wijzen leiders of leidsters zullen
de groep kinderen onder hun hoede
nemen.
Het dijkherstel
"TEN gemeentehuize .van Breskens
werd de laatste vergadering van
de Coördinatiecommissie voor W. Z.
Vlaanderen gehouden. De vergadering
stond onder leiding van het lid van
G.S. van Zeeland, de heer C. Hame
link, en werd bijgewoond door de
Commissaris van de Koningin in Zee
land, de Rijks- en Provinciale Water
staatsdienst, de burgemeesters van de
kustgemeenten, alsmede de vertegen
woordigers van de betreffende water
schappen.
Besloten werd de commissie op te
heffen, aangezien haar taak als ge
ëindigd kan worden beschouwd. De
voorzitter deelde mede, dat na gehou
den inspectie van de kust, gebleken
is, dat het door de Rijkswaterstaat
uitgevoerde dijkherstel dermate is
gevorderd, dat een ruime mate van
zekerheid werd bereikt, waardoor
met gerustheid de komende winter
tegemoet zal kunnen worden gezien.
Voorts deelde de voorzitter mede,
dat een alarm-systeem in vergevor
derde staat van voorbereiding is,
waardoor het mogelijk zal zijn tijdig
de burgemeesters en de bevolking te
waarschuwen bij dreigend gevaar,
zodat ook op dit punt geen ongerust
heid behoeft te bestaan. Aan allen
werd dank gebracht voor de buiten
gewone wijze van samenwerking,
welke allerwege werd ondervonden.
DIJ de
J-* Anstalt" te Stuttgart is
het werk verschenen van de
voor enkele maanden in Zwit
serland verongelukte Belgische
staatsman Hendrik De Man.
Het boek, gepubliceerd onder
de titel „Gegen den Strom"
(Tegen de Stroom) bevat de
„Memoiren eines Europai-
schen Sozialisten" en onder
meer ook een zeer belangwek
kende passage ovei de tragi
sche omstandigheden der ca
pitulatie van het Belgische
Leger in Mei 1940.
LIET Belgische leger hield zich
met uitzondering van enkele een
heden goed, zo schreef Hendrik de
Man. Zulks was des te ver
dienstelijker daar de zenuwen zwaar
op de proef werden gesteld. Reeds bij
de eerste verrassings-aanval in de
morgen van 10 Mei werd zo goed als
de ganse Belgische Luchtmacht uit
geschakeld. De Britten, die alleen
in staat waren, om deze bres te vul
Ion, wezen het desbetreffende voor
stel van de Engelse verbindingsoffi
cier bij Koning Leopold, admiraal
Keyes, af. Mijn eerste .„rodere
opdracht bestond er toevallig in, dit
punt tij 'ens de avonduren van 11 Mei
in een telefoongesprek met Londen te
behandelen. Gedurende de ganse acht
tiendaags veldtocht heersten de Duit
se vliegtuigen onbetwist in het Bel
gische luchtruim Daardoor gelukte
het de Duitschérs het Albertkanaal
op twee plaatsen te overschrijden en
de daarachter liggende sleutelstelling
van hot fort Eben-Emaal door een
ongehoord koene aanval vanuit de
lucht te veroveren. Onze tervgt ht
was overigens minder et gevolg van
de drukking van het DuUse leger,
dan aan het feit, dat het Franse front
in de streek van Sedan was ineen
gestort. Wanneer na twee weken de
laatste verdedigingsslag in de noord
westelijke eek van Vlaanderen ge
leverd werd, "'at het Belgische veld
leger door de Duitse opmars tot
Abbeville, de Franse vlucht naai het
Zuiden en de Britse terugtocht in
Duinkerken, volledig afgesneden.
Desondanks hield het dapper stand,
tot de omsingeling op het engst moge
lijk gebied zulke verhoudingen had
aangenomen, dat verdere w rstand
nog slechts een nutteloos bloedbad
zou geworden zijn.
KONINKLIJK VERWIJT
■yotaal
anders was de houding van
burgerbevolking,, en van de
burgerlijke overheden.
Het eerste verwijt, dat de koning
zijn mintsters toestuurde was, dat zu
niets ondc nomen hadden om die
panische vlucht van honderdduizen
den, die wegen van het land
barrikadeerden, tijdig in te dijken,
Het openlijke conflict tussen de ko
ning en zijn ministers brak uit toen
hij hen dienaangaande rekenschap
vroeg.
Zij verzochten van hun kant de
koning zich bij hun vlucht aan te
sluiten, opdat hij niet als krijgsgê'
vangene in de handen van de Duit'
sers zou vallen -- alle grondwet'
„VERRAAD".
7ulks uitte zich reeds na weiflige
dagen, toen de ministei zir'1 voor
de in Zuid-Frankrijk verzrmelde
parlementsleden aansloten bij dc the
sis van de Franse -egering, die de
capitulatie van het Belgische leger
als een verraad ten pzichte van de
geallieerden gebrandmerkt lad. Wel
iswaar ward die thesis late van Bel
glsche !e stilzwijgend opgegeven en
de in October 1940 in Lo den opge
richte regerr g -ballingschap be
perkte zich tot de vaststelling, dat de
koning zich niet door een tijdige
vlucht aan zijn gevangeneming ont
trokken had; hij was aldus door eigen
schuld in cc positie gekomen, aie
hem tijdens de bezettingstijd ver
hinderde .'der aan Ie spits van de
nationale v. -stand te stran.
Dat ook ik daarbij in het gedrang
kwam, was onvermijdelijk, d. ar d(
koning gedurende de veldtocht dage
lijks en in de beslissende ogenbli! ken
van uur tot uur mijn raad inwon
Daar ik zijn opvatting als de enig
juiste aanzag, aarzelde ik ook geen
ogenblik om de gevolgen van de
daaraan verbonden politieke mede
verantwoordelijkheid op mij te nemen,
Hoe zwaar deze gevolgen rindsdien
ook waren, ik heb deze beslissin
geen enkel, ogenblik betreurd Er
zijn weinig episoden in mijn leven,
waaraan ik met zulke onvertroebelde
innerlijke bevrediging terugdenk ais
aan elk van die dagen.
In een tijd, waar maat- en scrupu
leuze machtshonger, achterbaksheid
en woordbreuk, de hoogste opvatting
van staatshoofden en volksleiders
schenen te zijn, ben ik getuige ge
weest hoe een koning zich bewust
voor zijn volk offerde en bij zijn be
slissingen niet naar mogcljj-ie voor
of nadelen, maar eenvoudig naar de
geboden plicht en de eer vroeg. Na
tuurlijk, niet de opvatting van eer
die met eerzucht doordrenkt is, maar
deze die een hoger gebod kent als de
vervulling van aangegane verbinte
nissen.
Hoe opportuun het ook klinken
moge, ik heb het beleefd dat een
staatshoofd, voor zware beslissingen
gesteld^ zich nog éénmaal de tekst
van zijn Grondwettelijke eed en van
de door hem ondertekende Staats
vedragen met vreemde mogendheden
deed voorlezen, opdat hem geen en
kel detail van de daarin omschreven
verplichtingen ontgaan zou. Die ge
voelens welke deze herinneringen bij
mij wakker roepen, hebben met By-
zanijnse monarchenverering niets te
zien. Mijn positieve opvatting over de
monarchistische staatsvorm van Bel
gië berust geenzins op een princi
pieel voortzetten van het monarchis
tisch principe voor het republikeinse.
Ik meen zelfs dat de m archie in
de meeste landen zichzelf overleefd
heeft; doch mijn mening is t-k dat
het daarmee in België anders gesteld
is (of was!), en deze mening berust
op de bijzondere historische omstan
digheden, die ergens anders, in een
andere tijd of met andere mensen,
tegenovergestelde besluiten zouden
kunnen rechtvaardigen.
D. v. d. B. te Hedel, aardappelhan
delaar, had in strijd gehandeld met de
verordening „aflevering droge aard
appelen 1953". Hij had een grote hoe
veelheid Bintjes, die zich op Zuid-
Beveland bevonden, ontvangen. De
Officier eiste een geldboete van f 400
of 2 maanden hechtenis. De Econo
mische Politierechter zal over 8 da
gen schriftelijk vonnis wijzen.
F. J. C„ handelaar te Goes had ver
schillende lampen aan mensen in het
watersnoodgebied te duur verkocht.
De .Officier van Justitie eiste f 250
boete en de Economische Politierech
ter veroordeelde hem tot f 150 boete
of 1 maand hechtenis.
F. v. d. V., zonder beroep te Meer-
donck (B.), had 75 kg. boter over de
grens gesmokkeld en werd hiervoor
tot 1 week gevangenistraf veroordeeld
met verbeurdverklaring van de inbe-
slaggenomen boter.
AANNEMER
Geslaagd voor het vakdiploma aan
nemer, burgerlijke en utiliteitsbouw,
de heren M. Geuze te Middelburg en
L. Zwartepoorte te Kloetinge.
DETAILHANDEL
Bij het te Amsterdam gehouden
examen voor Detailhandel in sport
artikelen,, slaagde de heer G. Bo
gaard uit Sluis.
RIOLERINGS-, BESTRATINGS-
EN GRONDWERKEN
Op de raadszaal te Terneuzen werd
door B. en W. aanbesteed het uitvoe
ren van riolerings-, bestratings- en
grondwerken in het uitbreidingsplan
in de Zuidlandpolder. Ingeschreven
werd als volgt:
C. de Ruysscher, Biervliet en P.
Rammeloo, Philippine f 90.990, fa. H.
Bunschoten en Zoon, Noordwijk
f 88.507, P. Mollet, Hoofdplaat f 87.752,
P. Voet, Kloosterzande f 84.100, P. de
Waal, Kuitaart 1 83.000, K. Lucasse en
G. Sponselee, Walsoorden f 79.500, J.
en K. de Oude, Biervliet f 78.748, fa.
gebr. de Bokx, Terneuzen f 77.824 en
M. Hol, Kloosterzande f 73.900.
TWEE WONINGEN TE GOES
Door B. en W. werd aanbesteed het
bouwen van twee woningen aan de
Zuidvlietstraat. Ingeschreven werd als
volgt: M. Boutens, Goes f 24.000, D. v.
d. Poel, Oudelande f 26.100, A. Blan-
kenburgh, Nieuwdorp f 25.800, G. M.
Breas en Zn., Goes f 24.640, Bouwbe
drijf M. Goedemondt, Goes f 24.175,
J. Nonnekes. Goes f 24.290.
FAMILIEBERICHTEN
(Uit andere bladen).
Getrouwd: J. Cramer
en M. van Gogh, Laren
Overleden: H. Lemm,
83 jaar, Rotterdam. K. Pie-
tersen, 68 jaar, Rotterdam.
A. van Duuren, 89 jaar, Am-
Sterdam. E. Behle, 84 jaar,
Wassenaar.
1 ALLIS CHALMERS
TRACTOR model ,.B"
omgebouwd voor boom
gaardcultuur, met on-
dergebouwde 2-wegs-
ploeg.
Fa, W. SCHIPPER ZOON
GOES.
Telef. 3244. 931-0
Wilt U meer weten van Uw
•portfavorieten?
Folo's en levensbeschrijvin
gen vindt U in het boekje
„Beroemde figuren uit de
Sportwereld", dat de MARS
CHOCOLADE FABR[EK
U gratis zendt bij inlevering
van 24 van dere sterren,
welke voorkomen op
de omslagen van de MARS
en NUTS Chocolade.
...en U schrijft er veel langer mee, want
het VACUUM-vulsysteem van de OSMIA-
PROGRESS SUPRA neemt veel meer inkt
op. Geen metalen delen.
Lekken is uitgesloten I
Zonder perfectie geen OSMlA
De unieke VACUUM-pomp Is
een stoutmoedige, nieuwe con
structie Fijn precisie-werk van
de volleerde Osmia-vaklieden,
die ook het kleinste onder-
deeltje de enig-juiste vorm
weten te geven I
CSMIA PROGRESS SUPRA 135.-
s rit 1881
OSMI.A Geeft U een mensenleven lang
volmaakt schrijfgenot met de lorse, 14
karaats geplatineerd gouden pen me»
gegarandeerd onverslijtbare Osml.
Iridium punt.
Zie de Osmia-collectie bij Uw Kantoor,
boekhandel of Vulpenleverancier.
Van f35.w tot f 1 6.90
OSMIA- garantie.
OSMIA SCHRIJFT PRETTIGER!
A
De volledige ,,OSMIA"-eollectie vindt U bij
MARKT 12 TELEFOON 646
912-0
AXEL
