Een prooi apostel: Pater Kaspar Berse van Goes Raakt het looft rekken uit de tijd? Tachtigjarige, die zijn hart heeft ver pand aan oude en mooie Meer CONTACT en samenwerking gevraagd Op Perzisch eilandje ver richtte hij zijn mot iste werk „Je begint ermee en hèt houdt jé voor altijd vast' De Godshuizen te Middelburg in 1952 HALSTEREN eerde 0. L. Vrouw van Beauraing DAGBLAD DE STEM VAN DINSDAG 20 OCTOBER 1953 Soldaat, kluizenaar, huisknecht, Jezuïet, missionaris HET Hij werd vier eeuwen geleden geboren Interessante proeven in Zeeland Antiquair P. C. Hagenaars te Bergen op Zoom m Winterprogramma Oudheidkundige Kring Lid van de Hobby-club Mensen uit ons midden Uitbreidingsplannen in uitvoering Wit-Gele Kruis toont werkelijkheidszin Maatregelen voor rationalisatie en intensivering He' resultaat der hierover gevoerde discussies was, dat men besloot: ten eerste periodieke districtsvergade ringen te organiseren, waar de volle dige besturen der afdelingen in een bepaald rayon tezamen met het ge hele bestuur al dergelijke kwesties kunnen bespreken. Deze bijeenkom sten kunnen het concrete effect heb ben dat na een (overigens slechts eenmaal per jaar gehouden) alge mene vergadering niet te bereiken valt. Adhaesie aan bus Breda -Sluiskil ST. GENESIUSDAG TE HULST aan n 1 Ook NAAR ORMXJZ IS NOG NIET helemaal een jaar geleden, 'dat de katholieke wereld een van haar groot ste missionarissen herdacht: Sint Franciscus Xaverius Er werd toen allerwegen aan herin nerd, dat hij als een tweede Paulus was geweest, een vurig apostel, die de Blijde Boodschap bracht aan de heidenen van het Oosten. Maar zoals de eerste Paulus een Barabbas bij zich had als trouwe metgezel en helper, zo had de tweede Llii werd te Goes uit onbemiddelde ouders geboren in 1515. Die stad tl «telde ieder iaar drie studiebeurzen ter beschikking van jongens, die goed konden leren. Tot die bevoorrechten behoorde ook Kaspar Berse en zo zien we de jonge Zeeuw naar Leuven trekken om daar wijsbe geerte te studeren. Met de titel van meester in die wetenschap liet hu SSTlater evenwel te Keulen als landsknecht ronselen voor het leger van keizer Karei V en twee jaar lang nam hij deel aan de gevechten van de tweede oorlog van keizer Karei tegen Frans I van Franknjk- Wit hij als soldaat beleefd heeft of wie hij op zijn tochten ontmoet heeft, weten we niet maar hij zei het ruwe soldatenleven vaarwel en wilde zich als kluizenaar geheel wijden aan God. Hij reisde naar Spanje en betroK een kluis op de berg Monserrat. Lang duurde dat teruggetrokken leven evenwel niet, want op zekere dag trad hij als huisknecht in dienst bij Sebastiano Morales, de groot-schat-be- waarder van de koning van Portugal; waarschijnlijk heeft hij die leren ken nen in het Benedictijnenklooster van Monserrat. Die eenvoudige dienstbetrekking was iets van de Voorzienigheid. Want als dienaar van de groot-schatbewaar der kwam Lij dikwijls aan het hof en zo in de gelegenheid kennis te maken met de jonge Sociëteit van Jesus. Aan een van de eerste leden van de Je zuïetenorde, Pater Simon Rodriguez, was immers de opvoeding van de prins opgedragen. Het gevolg van die ken nismaking was, dat Kaspar Berse zich tot die nieuwe orde aangetrokken ge voelde en dat hij inderdaad Jezuiet werd: op 20 April 1546 trad hij in te Coimbra. er ook een en dat was een Nederlander, Zeeuw. Nog geen jaar na Sint Franciscus Xave rius overleed hij te Goa, op 18 October 1553, in de jeugdige leeftijd van acht-en-dertig jaar. Hij is een van onze grootste apostelfiguren. Naar de mode van die tijd werd hij wel Barzeus ge noemd, maar zijn eigenlijke naam luidde: Kas par Berse. AAN DE STUDIE TNe aankomst in Indië werd voor de onstuimige Kaspar Berse een pijn lijke teleurstelling. Hij had er vast op gerekend, dat Franciscus Xaverius, zijn overste in het missiegebied van het Oosten, hem bij ich zou roepen in Japan. In plaats daarvan zond hij hem naar een eilandje voor de Perzische kust. Ormuz geheten; daar moest hij drie jaren blijven. Pater Berse boog het hoofd en aanvaardde vol overgave de opdracht, die hem werd gegeven. Ze bleek uiterst moeilijk te zijn. Ormuz was een rotseilandje onder een blakende zon, vulkanisch en ge heel onbegroeid. Er werd in overvloed zout, zwavel en ijzer gevonden en me de daardoor werd het een heel be langrijke havenplaats. De handel bracht er rijkdom en weelde, met al de uitwassen van woeker en zedenbe derf. Een gedeelte van de bevolking was nog heiden; verder waren er Mo- hamedanen, Joden en Christenen. Onder de laatsten heerste er een ver regaande onwetendheid aangaande de godsdienst. Er was daar dus veel te doen voor een ijverig apostel. De drie jaren, die Kaspar Berse op Ormuz doorbracht, zijn zeer moeilijk anvankelijk beschouwden de paters hem als een ongeletterd man. Doch toen zij bemerkten, dat hij rede naarstalenten bezat en vernamen, dat hij zelfs meester was in de wijsbe geerte. lieten zij hem niet langer de ziekenbroeder helpen. Ze zetten hem aan de studie en met Kerstmis van datzelfde jaar was Kaspar Berse al priester. Na zijn wijding zette hij zijn studies voort, doch toen er weer een vloot naar het Oosten vertrok, zon den zijn oversten hem naar Indië: Franciscus Xaverius had immers her haaldelijk om helpers gevraagd! Op 17 Maart 1548 ging Pater Berse met verscheidene medebroeders aan boord van de „Kapitein Sint Pieter": nooit zou hij Europa terugzien. De reis naar Indië was lang en moeilijk en voor hem en zijn confraters verre van aan genaam. „Want, van het ogenblik, dat zij de voet op het schip hadden gezet, was er geen eind gekomen aan de be schimping en spotternij, aan de laffe geestigheden en onvoegzame opmer kingen der menigte", verhaalt Pater Van Nieuwenhoff SJ.. een van zijn le vensbeschrijvers. Reeds daar echter, aan boord van dat schip, begon de pater zijn missiewerk. Velen bracht hij inderdaad tot inkeer storm en noodweer hielpen hem daarbij wel wat! en de kapitein en een aantal andere edelen vroegen, toen zij in Goa voet aan wal zetten, zelfs ook Jezuiet te mogen worden! geweest. Maar hij deed in vurigheid voor Franciscus Xaverius niet onder. Heel dikwijls gunde lyj zich 's nachts slechts twee uren rust. Hij gaf cate- chismusles, preekte voor een gehoor, dat steeds groter werd, bezocht de zieken en gevangenen, deed aan huis bezoek. Hij trok onophoudelijk te vel de tegen de losbandigheid, maar ook tegen de oneerlijke handelspraktijken en de woeker. Ook daar kwam de natuur hem te hulp: een aardbeving bracht velen op het goede pad terug. Maar vooral door zijn goedheid en menslievendheid kwam er op dat eilandje een andere betere geest. MERWAARDIGE BEKERING pen van zijn meest opmerkelijke successen was de bekering van de overste van een nederzetting van hei dense kluizenaars of monniken. Deze yogi liet zich met veertig van zijn aanhangers dopen en ontving de naam Paulus. Pater Berse maakte van hun .klooster" een college, het .College van de Goede Jesus". Die bekering maakte veel indruk op de heidenen, ook op Xarases, de koning. Over heel dit prachtig missiewerk schreef Pater Berse aan zijn oversten te Coimbra zijn z.g. Ormutijnse brieven. Op 3 November 1549 riep Franciscus Xaverius pater Kaspar Berse dan naar Japan. Opgetogen deelde de Zeeuw dat grote en goede nieuws mede aan Coimbra. Maar ook ditmaal zou hij in zijn schoonste verwachtingen teleur gesteld worden: Franciscus Xaverius keerde zelf uit Japan terug en be noemde Kaspar Berse tot vice-provin- ciaal van Indië en rector van het St. Pauluscollege te Goa. Slechts anderhalf jaar heeft Pater Berse die functie mogen vervullen. Ook werd het hem niet meer gegeven nog uit te trekken naar Abessynië om daar, zoals hij droomde, een nieuw missieveld te ontginnen. Het ver schrikkelijke Ormuz had zijn krachten gesloopt. Op 18 October 1553 overleed hij te Goa, naar menselijk oordeel nog veel te jong. Twee dagen laier werd hü onder een grote toeloop van volk begraven onder het altaar van de ka pel van zijn c-'lege. Kaspar Berse of Barzaeus is met Sint Petrus Canisius en Pater Root haan wel de grootste Jezuiet geweest, die de Lage Landen hebben opgele verd. Hij mag tevens gerekend wor den tot de grootsten van al degenen, die het Christelijk geloof hebben ver kondigd. Reeds Rosweijdus schreef in zijn „Kerkelijke Historie van Neder land": „Dese Godsalige Dienaar des Heeren is waardig om met de oude Heiligen eeuwiglijk te sijn gepresen, ja, in het getal derselven gesteld te worden, omdat hij door eene heilige en behendige Conversatie en de soe- tigheid sijner seden eene groote me nigte van volk tot God bekeerd heeft" IN Zeeland worden door verschillende landbouwdiensten, inte ressante proeven genomen met het loofklappen en doodspui ten bij aardappelen. Het Zeeuws landbouwblad bracht daarover verschillende mededelingen. TTet looftrekken van pootgoed werd in de jaren na de oorlog gebrui kelijk om de scheiding tussen loof en knollen te bewerkstelligen en op deze wijze transport van virus naar de knollen te verhinderen. Eén van de voordelen van het looftrekken is o.a. een verbeterde houdbaarheid van de knol, hetwelk ook één van de voor naamste beweegredenen geweest is in Zeeland om deze maatregel in te voe ren, aangezien het ras Bintje hier 't meest verbouwd wordt. De bezwaren zijn niet alleen het dubbele werk dat men heeft aan een gewas pootgoed, omdat men nader- Interessante lezingen J~5E Oudheidkundige Kring „De Vier Ambachten" heeft voor het winterseizoen een aantrekkelijk pro gramma samengesteld. Op 27 October wordt het nieuwe seizoen ingeluid met een lezing van dr M. Gijsseling uit Gent over het onderwerp „Zeeuwsch-Vlaamse plaatsnamen". Dr. Glazema. voorzitter van de Rijksdienst voor Oudheidkundig Bo demonderzoek te Amersfoort zal half December een voordracht houden over de recente opgravingen in Zeeuwsch-Vlaanderen. Tijdens de jaarvergadering van de kring, welke in Februari wordt gehouden, zal Pa ter Dekkers van de Abdij van Ton- gerloo spreken over „Leven en wer ken van de Hulsterse Jansenius". Als vierde lezing staat die van dr. Mel- chior uit Haarlem over wooncultuur op het programma. Excursies zullen gemaakt worden naar Delft en Loevestein en naar Lo keren. "TlE kleine Friese klok, die in de kamer van de heer Hagenaars ■*-' hangt, springt even waardig en bedachtzaam met de tijd om als haar eigenaar. Langzaam tikt ze de seconden weg. Het geluid van die klok zal wel voor een groot deel het geheim verbergen van de weldadige rust in den huize Hagenaars. De glanzende stilte van oude beelden, borden en kannen, die in bonte verschei denheid op tafels en kasten staan, harmoniëert er ten volle mee. Antiquair P. C. Hagenaars heeft in vroeger jaren een winkel ge had. Momenteel echter moet men de trap op als men zijn verzameling wil zien. Zijn liefde voor wat oud is en mooi, werd louter tot een hobby. Vroeger ging zij met een bescheiden koopmanschap gepaard. Maar als je de tachtig gepasseerd bent. De heer Hagenaars woont in de Bos straat te Bergen op Zoom. Hij rookt een pijp en hij spreekt zacht en be dachtzaam. Soms denk je, dat hij bang is de rust van zijn prachtige collectie te verstoren. Maar hij praat graag over zijn verzameling, zo goed als hij u met alle plezier wil vertellen van de hobbyclub, een „soos" voor verza melaars, waarvan hij op zijn 80ste verjaardag lid werd, omdat de club op die verjaardag het levenslicht zag. Een aantal mensen uit meer dan één provincie, die allemaal van mooie, oude dingen houden, kwam vorig jaar de HOste verjaardag vieren van de Bergse antiquair. En het samenzijn beviel hun zo goed, dat zij besloten een intieme vereniging te stichten. „En het loopt prachtig", zegt de heer Hagenaars. „Vorige maand zijn we hij een dame in Eindhoven te gast geweest, binnenkort gaan we naar Den Haag en Schiedam. In die laat ste stad moeten we een verzameling van ruim 4000 drankflesjes gaan be zichtigen De heer Chr. Rogier, uit Bergen op Zoom, die glas en zilver verzamelt, is ook lid van de hobby-club. Er hangt, in de kamer van de heer Hagenaars, een opdracht voor de 80- jarige aan de wand. „In 't glunder oog leeft nog de glans van elk gekoes terde kleinood", is één van de vers regels. En het typeert inderdaad zijn hele persoon. Want veel en graag zal hij vertellen van ieder voorwerp dat zijn kamer siert. AARDEWERK jaar geleden laten vervaardigen. Hier hebt u een doofpot en dit is een aar den melkemmer, zoals de boeren hem gebruikten. In werkelijkheid was zo'n ding natuurlijk veel groter. En wat zegt u van zo'n spekpannetje en van zo'n vonkenvanger, die men boven de haard hing?" Alle stukjes aardewerk kunnen in een flinke handpalm rusten en ze be horen tot de geliefkoosde kleinoden van zijn verzameling. Een Italiaans wandbord, prachtige borden van Delfts blauw, tinnen lepels en kan nenKijk, hier hebt u er een met het wapen van Enkhuizen. Een klein KÜk", nia zegt hij, „hier hebt u de mi niatuuruitgaven van wat vroe ger in de Bergse pottenbakkerijen werd gemaakt. Ik heb die dingen 40 wapentje met drie haringen in het centrum". In een hoek van de kamer staat een Lievevrouwebeeld met wijde mantel. Het merkwaardige er aan is, dat de beeldhouwer zijn naam heeft geschreven in de geschilderde dia deem. „Wouter Pompe 1733". Het beeld is gemaakt voor het St. Lucas- gilde te Antwerpen. Er staat ook een koperen goeroe, een „heilige vogel", die van Java af komstig is en op de schoorsteen vindt men juweeltjes van handsnij werk. Allemaal hebben ze hun eigen boeiende geschiedenis, deze voorwer pen en als men daar in details op in wilde gaan, zou men geen artikel, maar een boek moeten schrijven. Op een klein glas-in-loodruitje ziet men een kuiper aan het werk. „Zo 't niet en sluit het lekt eruit' LIET jaarverslag der Middelburgse Godhuizen herat allereerst nieuws over de uitbreidingsplannen, die in middels uitgevoerd worden. Vele be sprekingen met Haagse instanties von den plaats en met name de financiële zijde van de uitbreiding, zowel wat kapitaals-investering als exploitatie betreft, vormde een onderwerp van financiële studie. Het stemt tot voldoening dat zowel de gemeentelijke, de provinciale als de njksinstanties overtuigd bleken van noodzaak dezer uitbreidingsplannen en deswege hun volle medewerking bleven verlenen. Het bestuur der Rijksverzekerings bank werd bereid gevonden tot het sluiten van een geldlening via de ge meente, De vereiste machtigingen, zo wel van di gemeenteraad als van' Ge deputeerde Staten van Zeeland wer den verkregen. Teneinde de voor uitbreiding beno digde gronden te verkrijgen werd be sloten tot aankoop van 3304 m2 ge meentegrond. liggende achter het Gasthuis. Inmiddels bleef, nu wederom een eratfr aantal V€rPleegdagen werd be reikt, het ruimtegebrek de normale gang van zaken in het Gasthuis ern stig beïnvloeden. v-Wat i1®' instrumentarium betreft kan worden vermeld dat ten behoeve hPrt'atie-afdeling een nieuwe oStrf 1 werd aangeschaft ter ver- anging van de oude. terwijl voorts werd overgegaan tot aanschaffing van een urologische tafel. nl«™r de.föntSen-afdeling werd een t« h dllthernue-toestel aangekocht huh jL? e Mannen- en Vrouwen- zen nila??ei inslijpende verbouwin- kelder «jL vroegere verwarmings ols opslaMla?tfhvVen 6n dieM thanS derne veraaw' Een meuwe en mo- centraal ™?gSmstallati® werd °P en voldoet ',L gen Plaats gebouwd ncmhch?eteia wchnische ®n len^bouwrtrd€n 2 meuwe ziekenza- d« westeiul6",de buitenmuren aan uiterst «wli Vleugel welke in een werden herstem verkeerden zien oer zalen w, waai'do°r het aan- zalen kon worden verhoogd. SN0EMELVERPLEGEND va-n het stuur en de medische^^rmet. mende zorg. Ondanks het feit wel de sociale als de financiële der verpleegsters zeer verbeterd? tn men er niet voldoende sollicitanten rtr mededeling van de chirurg dr. okker ontwikkelde het sub-cen trum voor de kankerbestrijding zich regelmatig. De samenwerking met het Radio-Therapeutisch Instituut werd op dezelfde voet voortgezet, de ver houding was als voren, wederzijds be vruchtend en goed collegiaal. Ruime re subsidies werden toegezegd. Ook in financieel opzicht gaf het jaar 1952 de nodige zorgen. De snelle ontwikkeling der medische weten schap stelt eisen, die slechts bij een uiterst voorzichtig beheer verwezen lijkt kunnen worden. De stijging van het salarispeil veroorzaakt door het verlenen van toelagen en de hierme- de evenredige stijging van sociale las- t ten konden niet met de tariefsverho ging worden gedekt. Het aantal verpleegdagen was 51.645 1 en ae gemiddelde bezetting 141 patiën- 1 ten. Het gemiddelde aantal verpleeg- i den in het tehuis voor ouden van da gen bedroeg 45. Het op het Gasthuis geleden ver lies bedroeg f 36.000 en dat op de be jaardenverzorging f 14.800. De inkom sten uit beleggingen beliepen f 12.780. D jaaPrv0er SdeHng^tertÏ te "bote, Zich in houden, ernstig bezig gehouden me» v, 6S ?ys Bas te Terneuzen ge- werk der vereniging i„ aI haar die ^geletog™ C°Ördinati® ya" "et wel het werk'" an'hef ztuws1nw"f«fe^°Ken' TT"" b'Cek' dat h°e" uitgeoefend en voor menige soortgMHktInstelHm mCt kraCht W01dt er op vele punten nog noodzakelijke verbetm* voorbeeld kan gelden gebracht. zaxenjke verbeteringen kunnen worden aan- Men heeft besloten alle mobilisabele krachten in intensivering van het werk, welke voornamelijk spannen voor een nauwere en meer consequente samenwerking tusse^a T' worden in ea" functionarissen van de bond. talrijke diensten en Naar eontributie- herziening J—JET hoofdthema van de vergade- rihg, deze coördinatie nl„ werd m de middagbijeenkomst aangeroerd. De besprekingen werden ingeleid door heer J. M. A. C. van Dongen, de voorzitter van de bond. Met klare woorden welke zijn be doelingen juist uitdrukten en door hun helderheid voorkwamen dat men er nevenbedoelingen uit zou destille ren (waarvoor spr. vroeg zich te wil len hoeden) toonde de heer van Don gen aan dat in veie afdelingen het be stuur slechts enkele actieve krachten telt, die al het werk doen. „Men heeft f, ne? aanvaarding van zijn bestuurs functie geen erepost, doch een zware taak op zich genomen", aldus de voor zitter. „Mijn woorden klinken wel licht wat cru; ze houden echter geen verwijt in doch slechts een vaststel- ling van een helaas bestaand feit." Het eerste concrete voorbeeld, waaruit bleek, dat de coördinatie noodzakelijk is, was dat van de leden werving. De afdelingen welke nog geen nauw contact hebben met de ge meente-secretaris, teneinde opgaven van nieuwe vestigingen en huwelijken te krijgen, schieten te kort. Ieder ka tholiek gezin, lid te maken van het Wit-Gele Kruis is geen vaag, onbe reikbaar ideaal, doch een doel dat men verplicht is te bereiken en dat ook bereikt kan worden, zoals enkele af delingen metterdaad hebben bewezen! Qok met de contributieheffing gaat het niet overal zoals het behoort. In 19 afdelingen van de Zeeuwse bond is zij te laag, veel te laag zoals de statistieken aantonen. Het minimum contributiebedrag per gezin is vijf gulden per jaar, doch er zijn afdelin gen, welke niet hoger komen dan f 4 en zelfs talrijke leden tellen die veel minder betalen, in bepaalde gevallen tot zegge en schrijve één gulden per jaar toe. Gevaar voor massaal ledenverlies bij opvoering van dc contributie tot aan het minimumpeil bestaat er vol gens de voorzitter niet. De praktijk is toch dat men voor een zo gering be drag zich „abonneert" op een uitge breide hulpverlening. Het Wit-Gele Kruis moet geen armbestuur gaan spelen, door in bepaalde gevallen de contributie drastisch te verlagen of zelfs kwijt te schelden. De bond is een centrum van dienstverlening. Overigens brengt een te lage con tributie-opbrengst mee dat de provin ciale subsidies lager worden; deze worden nl. procentsgewijs bepaald naar rato van de opbrengst der bij dragen van de leden. Verder kan hier en daar in de ver houding tussen bestuur en wijkver pleegster verbetering gebracht wor den; een (verwonderlijk) gebrek aan 1 contact is hier wellicht de oorzaak van de fout. Tenslotte dient ook de samenwer- kingt tussen de afdelingen en de pro vinciale bond hechter te worden. VOORSTELLEN AANVAARD Ten tweede: men zal trachten een persoon aan te stellen als „admini stratief adviseur", als contactman tus sen de afdelingen enerzijds en de pro vinciale bond en de federatie ander zijds. Hiermee beoogt men de nog te geringe analogie in de administratie en opgaven van statistieken op te voeren. Ten derde werd besloten te trach ten de contributie zo spoedig mogelijk (en gelijktijdig) op peil te brengen, 't Minimum van f 5 per jaar moet be reikt worden. Een permanent secretariaat der provinciale bond zal, hoewel door de enorme stijging der werkzaamheden, zeker reeds gewenst, voorlopig nog onbereikbaar zijn. Met deze in eensgezindheid genomen besluiten heeft het Wit-Gele Kruis be wezen werkelijkheidszin te bezitten en tevens wat nog belangrijker is getoond de hand in eigen boezem te durven steken om daardoor de noodzakelijke intensivering te berei ken. onder de afbeelding en de heer Ha genaars kijkt er met welgevallen naar, want hij is eigenlijk kuiper van zijn stiel. „Hoe ik in het antiquariaat ben ge komen? Ja, hoe gaat dat? In mijn jeugd sprak ik eens met deze en gene en ik leerde een paar mensen kennen die mij antieke dingen lieten zien. Ik vond ze mooi en langzaam kreeg ik de smaak ervan te pakken. Je gaat verzamelen en natuurlijk houd je er nooit meer mee op." UIT BERGEN Matuurlijk heeft de heer Hagenaars ook wel interessante voorwerpen die op Bergen op Zoom betrekking hebben. Die oude, bronzen bijl van voor Christus bv„ die op het land in de buurt van de stad werd gevonden, En ook een keur voor het handboog gilde van St. Sebasiaan te Nieuw- Borgvliet, uitgeschreven door An- theunis van Glymes, die van 1533 tot 1541 Markies was van Bergen op Zoom. „In Den Haag waren ze er ver liefd op, maar natuurlijk blijft dit handschrift in Bergen „Of ik nog wel eens wat verkoop? Het'gebeurt wel eens, zo'n enkel din getje. Maar verder is dit mijn eigen collectie. Als ik wat moois vind, ruim ik er weer een plaatsje voor in." Je praat en je praat en terwijl staan al die dingen je maar aan te staren. Alsof ze willen beduiden, dat je niet teveel moet praten, omdat zij op de eerste plaats om stille bewondering vragen. En tenslotte zeg je dan niets meer en als je wat te vragen hebt, doe je het met een enkel woord. En je kijkt maar. En je denkt: „Wat ade men die dingen een rust. Ze hebben de ziel gevangen van een tijd die nog van geen benzine en radar wist." Dan ga je weg. En een klein beetje be nijd je de eigenaar, die de rust van zijn 80 jaren behoed weet door zoveel moois. K. v. K. West-Brabant In de vergadering van de Kamer van Koophandel voor Westelijk Noord- Brabant herdacht de voorzitter, mr. G. v d. Schrieck, de overleden onder voorzitter der Kamer, de heer M. J. Kolk. In het bijzonder schetste de voorzitter de toewijding van de heer Kolk aan de belangen van de Kamer en de vriendschap, die vele leden der Kamer van hem hebben ondervonden. De Kamer besloot adhaesie te be tuigen aan het verzoek van de N.V. B.B.A. aan de bevoegde instanties tot handhaving van de busverbinding Bre da met Zeeuwsch-Vlaanderen via Ant werpen, welke verbinding sedert de watersnood van 1 Februari 1.1. bestaat. Het is aan de Kamer gebleken, dat bij uitvoer naar België van gereed schappen nodig bij aldaar uit te voe ren werken, grote moeilijkheden wor den ondervonden bij de terugvoer van die gereedschappen. Hieromtrent be sloot de Kamer stappen te ondernemen bij bevoegde instanties. Aan de Nederlandse Organisatie van de internationale Kamer van Koop handel te 's-Gravenhage zal medede ling worden gedaan van uit een inge stelde enquête verkregen gegevens om trent moeilijkheden bij export naar Amerika. De Kamer besprak vervolgens ver schillende desiderata met betrekking tot de wegverbindingen in West-Bra bant. Dij gelegenheid van de te Halsteren gehouden propagandistendag voor de bedevaarten naar Beauraing, werd het aldaar door de Paters Assuniptio- nisten van ..Stella Maris" opgerichte beeld van O. L. Vrouw van Beauraing onthuld en ingezegend. Nadat in de kapel van het St. Eli- sabethgesticht de plechtige hoogmis in het bijzijn van de propagandisten van geheel West-Brabant en Zeeland, was opgedragen door Pater Martens, rector van Beauraing ging het m processie, voorafgegaan door een twintigtal bruid jes naar de Viersprong, waar op- de hoek van de tuin van .Stella Maris" het, anderhalve meter hoge beeld, ge maakt door de Franse beeldhouwer A Pierroux, is opgesteld Allereerst werd het beeld onthuld, waarna Pastoor de Cock de grote scha re aanwezigen toesprak Vervolgens verrichtte de Pastoor de plechtige in wijding Hierna sprak Pater Martens, als af gezant van Beauraings heiligdom waarbij hij. evenals Pastoor de Cock, de aanwezigen aanspoorde tot gebed en boete en de hoop uitsprak dat de tegenwoordigheid van dit teeeld een ze ge voor de Parochie moge zijn alsme de een spoorslag voor de propagandis ten. Gezamenlijk klonk daarna het ,,U Rozenkrans bemin ik" door de herfst lucht. terwijl de bruidjes een bloemen hulde brachten aan de Moeder met het Gouden Hart van Beauraing Met de drie Weesgegroeten tor ere van Maria werd deze plechtigheid be sloten. Voor de propagandisten werd de dag voortgezet met een vergadering in de huishoudschool waarna de koffietafel werd genuttigd in Stella Maris" Ver der was er een filmvertoning terwijl des avonds allen weer aanwezig waren in de kapel, alwaar de dag met een plechtig lof werd besloten. hand nog moet rooien, en dat men te kampen krijgt met vuil land, maar vooral de arbeidsfactor. Het werk is -niet aantrekkelijk, bij grotere opper vlakten moet men tijdig vóór de loof- trekdatum beginnen met trekken, ter wijl dan veelal met vreemd personeel gewerkt moet worden. Met de huidige lonen is het looftrekken ook duur, ter wijl men de kans loopt met andere werkzaamheden in het gedrang te ko men. Vanzelfsprekend heeft men in de achter ons liggende mechanisatietijd getracht om het loofplukken machi naal te doen plaats vinden. De meest vernuftig geconstrueerde loopluk- machines leverden echter onder onze omstandigheden nog geen bevredigend resultaat. Dit was dan ook wel hoofd zakelijk de reden dat men naar an dere middelen ging uitzien. De N.A.K. heeft het doodspuiten als vervanging van looftrekken niet kun nen toestaan op grond van de haar ter beschikking staande gegevens. Het vorig jaar zijn echter reeds enige proeven opgezet om een indruk te krijgen van de mogelijkheden, die met de huidige doodspuitmiddelen zijn te verwezenlijken. Naast het dood spuiten van het volle gewas heeft men tevens nagegaan, welke de resultaten waren van bespuitingen van half en geheel afgemaaide gewassen. Onze resultaten waren van dien aard, dat men thans in geheel Neder land, ook in Zeeland, zogenaamde loofklap- en doodspuitproeven heeft aangelegd. Er zijn in Zeeland thans 7 proefpercelen aangelegd en behan deld. Bij deze proeven gaat het er dus om na te gaan of door middel van loofklappen en doodspuiten het loof trekken in de toekomst kan vervallen. DE PROEVEN U\e opzet van de proeven is de vol- gende: Naast elkaar liggen drie stroken, die te zamen het proefperceel vormen. Op één strook is normaal loof ge trokken, in de tweede strook is door middel van een loofklapmachine het loof verwijderd op de stengelstampers na, die daarna met 'n doodspuitmid- del zijn behandeld, terwijl de derde strook blijft uitgroeien, om na te gaan, in hoeverre primaire infectie is opgetreden na de proefneming, m.a. w. hoe sterk de infectie geweest kan zijn op de beide eerste proefstroken. Van alle drie de stroken werden mon sters knollen genomen, zodat volgend jaar in de nateelt zal blijken, hoe het staat met het verschil tussen loof klappen en doodspuiten en met het looftrekken, wat betreft het percen tage virusziekten. De nagroei van de proefpercelen is momenteel goed na te gaan voor iedere belangstellende. Bedoelde proefpercelen liggen in Z. VI. (2)op N. Beveland (1) en op Z. Beveland (4). Verschillende machines hebben op de proefpercelen gewerkt. Het gun stigste rapport werd uitgebracht over de door de fa. Schipper te Goes ge construeerde machine. Tussen de wie len van een Allis Chalmers is een ap paraat gebouwd van precies hetzelfde systeem als bij de Ratzekahl. Hier zijn echter de hamertjes voor de zijkanten van de bedden verstel- en verwissel baar. Daar niet alle bedden op de diverse percelen een gelüke vorm hebben, is dit zeer belangrijk. Het toerental van de klapper bedraagt ruim 1300 en de snelheid van de trekker 4 km per uur. De aandrijving geschiedt vanaf de poulie d.m.v. V-snaren. Direct achter de klapper is een schaar gemonteerd die het eventueel op het bed terecht gekomen geklapte loof eraf schuift. GOED RESULTAAT I lef, resultaat van deze machine is buitengewoon goed. De lengte van de stengels die blijven staan is naar willekeur vanaf 0 cm en hoger te re gelen met een hefboom die al rijden de versteld kan worden. Door een tussengebouwde fijn regulateur kan de lengte tot in mm nauwkeurig wor den bepaald. Doordat de machine als één-rijer is uitgevoerd, werd geen last ondervonden van hoogteverschillen tussen de bedden onderling. Daar de Allis Chalmers B zeer gemakkelijk 'n twee-rijer trekken kan, ligt het in de bedoeling een twee-rijer met een onafhankelijke werking van elkaar te gaan bouwen. Het doodspuiten kan op verschillen de manieren worden gedaan. De tech- nichi achtten de beste methode dit ge lijktijdig met het loofklappen te doen; ook bij dit systeem werkte de Goese machine het best. Hoewel nu reeds de voorlopige resultaten zich op het oog laten beoordelen, zal de nateelt van de verschillende proefstroken op het proefbedrijf „Zeeland" definitief de resultaten van deze proefnemingen opleveren en daarbij een indruk ge ven of het mogelijk zal zijn het loof trekken te vervangen door loofklap pen en doodspuiten. Amateurs-tonelisten bijeen \/OOR de eerste maal in de gesehie- denis van het Werkverband Ama teur Toneel Provincie Zeeland zal een St. Genesiusdag worden georgani seerd. Het belooft dan ook in Hulst, waar de dag gehouden wordt, een ge zellig samenzijn te worden, waarbij alle leden van de bij het W.K.A. aan gesloten verenigingen zijn uitgeno digd. De dag begint Zondag 25 October a.s. om half tien met een H. Mis in d e kapel van de Paters Maristen, waaronder een korte preek over hun Patroonheilige St. Genesius. Na de H Mis worden de deelnemers door de voorzitter verwelkomd, waarna een officiële ontvangst plaats vindt ten stadhuize van Hulst. Na een gemeen schappelijke lunch in hotel „Het Bon te Hert" zal er een spreekbeurt gehou den worden door de bekende Belgische acteur-regisseur Herman Bruggen. De dag wordt voortgezet met een jaarver gadering waarin o.a. het provinciaal concours besproken zal worden Ge tracht zal worden om in de namiddag Het Apenklauwtje" door de St. Jo sephs Ghesellen' te Hulst op te voe ren Daarna voltet een gezellig sa menzijn Ongetwijleld zal men op aeze St. Genesiusdag vele amateurspelerststersi aantreffen die er voor zullen zorgdra gen dat hun eerste Genesiusdag een ware Gildedag wordt.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1953 | | pagina 5