TANDEM
Waf te denken van de
Morele Herbewapening?
Vier procent van Zweden
nog kerks
De Baas van Kamp Vier
Schouwen wordt droog gepompt
half zware shay
Wai een Wonderlijke Wereld
Sla dit alstublieft over
RADIO
TWEEDE BLAD
WOENSDAG 14 OCTOBER 1953
Versterk uw gestel
PROTESTANTISME verliest al meer vat;
KATHOLICISME krijgt meer belangstelling
„EVANGELIE IN
COLBERT"
Overeen stemmin g
Platteland de dupe
Pittiq en
toch niet zwaar!
door EMART KINSBURN
Ptezer dagen werd ons de vraag
gesteld, wat de katholieken
moeten denken van de Beweging
tot Morele Herbewapening, een be
weging, die ook in katholieke kring
wel sympathie en medewerking
vond.
We menen ter beantwoording
van deze vraag niet beter te kun
nen doen dan iets mee te delen uit
een boek, dat Mgr. Léon Jos. Sue-
nens, wijbisschop van Mechelen,
over de Beweging schreef. Doch
eerst iets over haar ontstaan.
De Amerikaanse Lutherse predi
kant Frank Buchman is er de va
der van. Hij begon in 1921 te Ox
ford met een religieus-zedelijke be
weging, welke mensen van alle ge
zindten wilde opwekken tot een
meer ernst maken met hun geloof.
Daartoe organiseerde hij de z.g.
house-parties, waar ieder zich vrij
uitsprak over zijn geestelijke erva
ringen, over schuld en boete, waar
men in stilte wachtte op de stem
van de Heilige Geest in het eigen
hart.
Uit deze beweging, die veel op
gang gemaakt heeft in de dertiger
jaren, kwam die voor de geestelij
ke en morele herbewapening voort.
Mensen van alle landaard en over
tuiging wil men bewegen tot de
ware broederschap, tot eerlijkheid
en vrede in het bedrijfsleven, in de
politiek en waar dan ook. Deze be
weging voor Morele Herbewape
ning heeft een centrum te Caux,
dat mooi gelegen is boven Mon-
treux in Zwitserland. Mgr. Seunens
heeft een bijeenkomst te Caux be
zocht en brengt in 't boek „Que faut
il penser du Réarmement moral??'
verslag uit van zijn bevindingen.
Met grote waardering maakt de
Vlaamse bisschop gewag van de po
sitieve opbouwende elementen in
de beweging. Doch daar staan an
dere elementen naast, die, volgens
zijn mening, een katholiek beslist
moet afwijzen. Op grond daarvan
acht Mgr. Suenens de Beweging
tot Morele Herbewapening voor ka
tholieken onaanvaardbaar.
Mgr. Suenens heeft, zo vertelt
hij in het boek, met onbevangen be
langstelling genoten van de sfeer
tijdens de internationale samen
komst de Caux. Hij heeft dan ook
alle waardering voor het vele, dat
de Beweging tot Morele Herbewa
pening met intensieve en met de
energie van een werkelijke zending
doet en heeft gedaan ter verbete
ring van de zedelijke grondslagen
der mensheid.
£ijn kritiek op het Plan voor Mo
rele Herbewapening die ook
voor riet-katholieken hoogst inte
ressant is om te vernemen richt
zich met name tegen de mystieke
sector van de .Morele Herbewape
ning, die hij, hoewel dat haarzelf
officieel steeds wordt bestreden,
een volkomen godsdienstig karak
ter toekent.
Dit godsdienstig karakter blijkt,
aldus Mgr. Suenens, zowel uit de
geschriften van de stichter Frank
Buchman, als uit die van zijn naas
te medewerkers. Ziet men de pro-
paganda-lectuur, dan lezen wij
daarin, dat de beweging niet an
ders wil zijn dan een motor, die van
Christenen, Hindoes, Joden en Mo
hammedanen betere Christenen,
Hindoes, Joden en Mohammedanen
wil maken. Leest men echter het
voorwoord tot een boek van Frank
Buchman en verklaringen van zijn
medewerkers, dan komt men tot de
ontdekking, dat in de practijk de
beweging wèl als een algemeen
georiënteerde godsdienst wordt be
schouwd.
Wij citeren: „De persoonlijkheid
van Frank Buchman is absoluut ge
ïdentificeerd met de groei der on
zichtbare Kerk, die het Lichaam
van Christus hier op aarde moet
vormen."
Uit deze en andere citaten alsme
de uit de voordrachten op de in-1
ternationale samenkomst te Caux
concludeert Mgr. Suenens, dat er
in de beweging een sterke tendenz
bestaat de Morele Herbewapening
als een universele toekomstmystiek
voor te stellen, een vage, ongede
finieerde doch hogere vorm van
godsdienst, waaraan alle Kerken
en godsdiensten, ondergeschikt zijn.
De propaganda der Morele Her
bewapening draait om dit ene, cen
trale schema.' „de Morele Herbewa
pening is het Heil der wereld, het
Heil der godsdiensten, welke zij
nieuw leven ingiet".
Het is volgens Mgr. Suenens on
mogelijk, wanneer men de ge
schriften leest of de bijeenkomsten
bijwoont, aan de overtuiging te ont
komen, dat deze idee fixe bij de
aanhangers der beweging bestaat:
de Morele Herbewapening is niet
slechts een bijdrage tot het herstel
der wereld, niet slechts een steen
in dit gebouw, doch zij is de ver
lossing zelf. Deze idee fixe komt
wel heel sterk naar voren in uit
spraken van leiders der beweging
als: „De Morele Herbewapening is
de brandende lamp in een wereld
van donkerheid" „Het enige licht
der wereld is de Morele Herbewa
pening"; „De Morele Herbewape
ning is het enige antwoord voor de
wereld"; „Christus heeft de wereld
voor duizenden jaren beïnvloed,
wat wij doen, zal eveneens de we
reld voor duizenden jaren beïn
vloeden."
Een ander ernstig bezwaar ziet
Mgr. Suenens in de passiviteit der
beweging in het zoeken naar de
waarheid. De Belgische prelaat ziet
wel allerlei aansporingen tot ver
vulling van de meest uiteenlopende
plichten tegenover de gemeenschap,
doch geen enkele aansporing tot
de grote plicht tot elke prijs de
waarheid te zoeken.
Mgr. Suenens wijst tot slot, op de
goede zijde der beweging, zoals de
gunstige invloed op de individu en
de ijver, waarmee naar een betere
wereld wordt gestreefd. Doch deze
goede noten kunnen de gevaarlijke
facetten der beweging volgens hem
niet wegnemen.
(Advertentie)
Met Sanatogen het verster
kende tonicum voor zenuwen,
bloed en spieren. Uw gestel
(leurt er van op. Uw kracht
groeit, Uw energie «tijgt U
kunt weer van het (even ge
nieten. Begin nu met
(K.N.P.-correspondentie uit Zweden).
FlE kerken in Zweden blijven leeg. De belangstelling der offi-
cieel voor bijna 100 pet. Protestantse bevolking voor de Lu
therse Staatskerk is minimaal. De dominees preken des Zondags
voor enkele getrouwen, hoofdzakelijk bejaarde mensen. Statistie
ken geven aan, dat ongeveer 4 pet. van de volwassen bevolking
van Zweden regelmatig ter kerke gaat. In de steden is de toestand
wel bijzonder droevig; hier gaat slechts 1 pet. der Zondags nog
naar de kerk. Op het platteland is het slechts weinig beter. Niet
lang geleden hield een Lutherse aartsbisschop te Visby een gods
dienstoefening voor zegge en schrijve twee personen.
■gp
Jn de Stichting van de Arbeid is
gelukkig de eendracht hervon
den bij het ontwerpen van een aan
tal maatregelen, voortvloeiend uit
de 5 procents loonsverhoging. Voor
al sympathiek doet het aan, dat
thans alle partijen het erover eens
waren, dat er iets goed gemaakt
moest worden met betrekking tot
de grote gezinnen. Voor het zesde
en volgende kind werden de bedra
gen nu flink verhoogd. Tenminste
als de regering al deze voorstellen
overneemt. Doch daarop bestaat wel
een grote kans, menen we. Natuur
lijk heeft de regering volle vrij
heid van beslissing. Er moeten ech
ter wel zeer zwaarwichtige rede
nen zijn om niet datgene te sanc
tioneren, waarover werkgevers en
werknemers het eens zijn gewor
den.
PJE HEER Joh. Derhoen, voorzitter
van het Katholiek Onderwij
zers Verbond, heeft er goed werk
aan gedaan door nog eens met na
druk te wijzen op onhoudbare toe
standen, welke door de nog steeds
gehandhaafde gemeentenclassifica
tie ontstaan. Het wordt al moeilij
ker, leerkrachten op de dorpen aan
te trekken. Het is nu zó, dat een
onderwijzer met hoofdakte, zes kin
deren rijk, bij het bereiken van zijn
maximum ten plattelande 542 gul
den minder verdient dan zijn col
lega in de grote stad. En daarom
komen er steeds meer onvervulba
re vacatures in de kleinere plaat
sen. Zelfs het aanbieden van een
woning helpt niet. Men moet dan
ook op deze bazuin blijven blazen.
Het Jericho van de onrechtvaardi
ge classificatie moet vallen. Het
dorp heeft niet minder recht op
goed onderwijs dan de grote stad!
P)E grootste geeente, de Brannkerk
in Stockholm, die 130.000 leden
heeft, telt ongeveer vijfhonderd kerk
gangers. De jeugd komt bijna nooit
in de kerk. Bij bepaalde gelegenheden
zijn de diensten goed bezocht, bijvoor
beeld bij de confirmatie, op Kerst
morgen en Oudejaarsavond. Dat is
traditie en aan tradities zijn de Zwe
den zeer gehecht.
MET TAFELTENNIS
FjE predikanten doen al het moge
lijke om volk te trekken en de
jeugd te bewerken. Zij organiseren
gezellige avondjes, partijtjes, ronde
tafelconferenties en tafeltenniswed
strijden. Maar het helpt weinig. Heel
wat dominees hebben het moeizame
reeruteringswerk opgegeven.
Zij zijn ontmoedigd.
Zij sloven zich uit voor de gemeen
te. bereiden zorgvuldig de Zondags-
preek voor, maar de mensen blijven
thuis. Anderen gaan op de oude voet
voort. Zij vinden, dat het geen zin
firLS?1.J0nge mensen met ping-pong
tot Christus te brengen. Interesse
voor de kerk, op die manier gewekt,
kan met eerlijk zijn. Weer anderen
zijn van mening, dat het volk de
oude symbolen en de preektrant niet
meer verstaat: het begrijpt niet waar
om het gaat De meesten zouden een
grondige, nieuwe confirmatiecursus
moeten volgen.
Er is een tekort aan predikanten
ontstaan. Er zijn jaarlijks minstens
75 nieuwe nodig, maar er komen elk
jaar ongeveer slechts dertig ter be
schikking. Een en ander heeft een
rationalisering van de kerkdiensten
gewenst gemaakt. Een speciale com
missie van deskundigen heeft een
nieuwe indeling van de pastoraten
uitgewerkt. Binnenkort zullen de ker
kelijke autoriteiten het voorstel be
handelen en het dan ter goedkeuring
aan de regering voorleggen.
Het houdt in, dat er ongeveer 200
predikambten worden ingetrokken.
Dat betekent, dat er in 400 kerken op
bepaalde Zondagen geen dienst zal
zijn. Op deze wijze denkt men ook
het predikantentekort te compense
ren.
Er is felle critiek geleverd
de nieuwe maatregelen, die een
op
,be-
7 r*ceu „ue-
klemmend bewijs van de geestelijke
armoede in het sociale Zweden" wor
den geacht.
OOK AMBTENAAR
T"AE Zweedse dominee heeft een
drukke dagtaak. Behalve zielzor
ger is hij ook ambtenaar van de Bur
gerlijke Stand. Zodoende komt hij
toch geregeld met zijn gemeenteleden
in aanraking. Op elke vier a vijfdui
zend inwoners komt één predikant
ambtenaar voor. In dichtbevolkte
streken en steden is hij chef van een
compleet kantoor, met assistenten en
administratief personeel en zalen voor
de nodige plechtigheden.
De opvattingen van het volk over
de dominee en hoe hij moet zijn. lo
pen nogal uiteen. Heel wat predikan
ten, vooral de jongeren, trachten de
Kerk en zichzelf te populariseren.
Enkele gaan er prat op, dat zij geen
geheelonthouder zijn. Zij hebben in
zoverre succes, dat de dorpsgenoten
zeggen, dat zij menselijk zijn, heel
menselijk en zo gewoon. Vele dominé's
voelen er niets voor om rond en ge
moedelijk met het volk om te gaan.
Zij zijn bedacht op hun prestige en
waardigheid. Dat is hier ook een zijde
van het ambt. Het aan het werk zet
ten van leken is een ander middel om
leven in de Kerk te brengen.
Er zijn kerkelijke verenigingen op
gericht. waarin een leek de gods
dienstoefeningen leidt. Het betreft
hier gemeenten, die het zonder een
vaste predikant moeten stellen.
Dank zij de gezamenlijke krachtsin
spanning van ingenieurs, aannemers
en arbeiders zijn thans alle gaten, die
in of na de rampnacht van 1 Februari
1953 in onze dijken zijn geslagen, op
één na gedicht. Het stroomgat bij Ou-
werkerk is het enige, dat nog moet
worden gesloten. Momenteel is men
dus bezig in Zeeland de overstroom
de polders leeg te pompen. Bij Burgh-
sluis werken 12 pompen, met een ca
paciteit van 50 m2 per minuut elk, op
volle kracht om Schouwen zo spoedig
mogelijk droog te krijgen. Op de foto
ziet men acht van de 12 pompen.
Luchtopname ANP-Foto
„Evangelie in colbert", noemen zij
het.
Over het algemeen is men er in
kerkelijke kringen van overtuigd, dat
het opleidingssysteem herzien en ge
moderniseerd moet worden. Op de
aanstaande kerkelijke conferentie, die
in de herfst zal worden gehouden,
wordt die kwestie ook onder ogen ge
zien.
BLIK NAAR ROME
TN hun wanhoop en vaak ook uit
overtuiging kijken vele Zweedse
predikanten naar Rome. Onder hen
zijn ettelijke, die het kruisteken slaan,
in stilte de Rozenkrans bidden en
ijverig de Katholieke leer bestuderen.
Een vijfde van de 3000 predikanten
zou liturgische belangstelling heb
ben. Er zijn ruim 5000 Katholieken in
Zweden. Na de oorlog is hun aantal
door de stroom van vluchtelingen uit
Polen, de Baltische landen en Honga
rije met 1000 toegenomen. Onwille
keurig is daardoor het Katholieke
missiewerk geïntensiveerd.
De positie van de Katholieken in
dit land is aanzienlijk sterker gewor
den sedert de recente opheffing van
de oude beperkende bepalingen ten
aanzien van „de vreemde godsdien
sten". Thans is de algemene vrijheid
van godsdienst practisch een feit ge
worden. Zo mogen de Katholieken on
der andere nu ook kloosters bouwen
in Zweden.
Hoewel de Katholieken niet met
een massale toeloop rekenen, zijn zij
toch niet pessimistisch. Volgens hen
zullen enkele factoren het Katholicis
me in de hand werken. Zij wijzen op
de liturgische stroming onder de pre
dikanten, op de toenemende bezwaren
van vele Zweden tegen het heersen
de materialisme en tenslotte op de be
kering van een aantal bekende figu
ren in het land.
(Advertentie)
ete«6u£ BS neatr
T*dMQp**essf?
n,t is bij uitzondering een stukje, dat u nu eens niet moet lezen.
Legt u deze krant nu maar opzij, of begint u eens gezellig aan
de advertentiepagina, de waterstanden of de marktberichten. Maar in
ieder geval: lees dit stukje niet. Er sta at trouwens niets bijzonders in-
Wat? Bent u nu toch aan het lezen gegaan? Wat zeiden wij nu? Smijt
die krant toch weg! U bent toch een zelfstandig mens? Heus, u zult
in dit stukje niets vormends, niets vermakelijks of schokkends vin
den. Het is wat je noemt waardeloos. Houd dus maar met lezen op en
kijk wat er verder in de krant staat.
Da.t is toch ook sterk! Daar zit u waarempel nóg met dit stukje onder
uw neus. O, wat bent u toch een zwakkeling. Misschien bent u wel
directeur van een instelling met een lange naam, of burgemeester van
een middelgrote gemeente, en daar bent u waarachtig nog te beslui
teloos om dit stukje te laten voor wat het is.
Nu u al tot hier bent gekomen, moeten wij wel vaststellen, dat u een
man of vrouw zonder ruggegraat bent. Toe, hou er nu mee op en kijk
eens voor de aardigheid wat er allemaal op de voorpagina staat. Dat
is toch zeer interessant en leerzaam? Het bepaalt uw toekomstig ge
luk. Dit stukje daarentegen maakt u alleen maar kregel.
Kijk eens aan, nu bent u al helemaal tot hier. Wat hebt u nu eigen
lijk opgestoken? Niets immers! U hebt eindelijk toch wel dóór, dat dit
maar wat gepraat voor de vaak is? Wees nou wijs, en begin eens aan
de waterstanden en de marktberichten, of het radioprogramma-
Maar nee hoor! Ik moet en zal weten wat er in dit stukje staat, ho
ren wij u denken. U moest toch wijzer zijn. Hier, bij de punt die nu
komt legt u deze krant weg. Dit is die punt. Daar.
Tjonge, tjonge, tjonge, daar zijn we al begonnen aan de laatste alinea,
en nog steeds vorst u deze regels door. Wat hebt u nu eigenlijk op-
gestoken? Niets immers. Alleen, nou ja, misschien hebt u geleerd dat
niet alleen kleine kinderen nieuwsgierig zijn. Maar dat is ook alles.
men kon nagaan wie de royale ge
vers waren, heeft men de kinderen
naar de vaders teruggezonden.
V rouw
(JEEF ons maar één vrouw,
en dan graag een wat jongere
uitgave van de 104-jarige Ber-
lijnse mevrouw Louise Riss-
mann. Zo één is meer dan een
hele harem. Mevrouw Riss-
mann heeft recht op de titel
van „Opoe-1953", want ze
leest nog zonder bril en naar
ze verklaarde heeft ze steeds
ruzie met haar kleinkinderen
(snotneuzen van een jaar of
vijftig), die willen dat ze vroeg
naar bed gaat.
•""1
Snel
r\E DAMES, die in het Noordoos-
ten van de Verenigde Staten
wonen, beroemen zich op hun titel
van „het snelle geslacht". De politie
in dit deel van Amerika heeft na
melijk een proef genomen met een
nieuw soort radarapparaat, waarbij
is gebleken, dat 55 procent van alie
automobilisten, die de snelheidsbe-
palingen hadden overtreden, dames
waren. Volgens de agenten waren de
dames ook het rapste met hun mond.
als ze een bon kregen, maar dat kon
met radar niet aangetoond worden.
Jochem
("yNZE toegewijde vriend Jochem,
heeft vanmorgen ruzie gehad
met de dominee, die in het huis
naast het zijne woont. Het ging over
een grasmaaimachine, die Jochem
zou hebben geleend en niet terugge
bracht. „Let wel", zei de dominee
vermanend tot Jochem, „dat er 'n we
zen is veel machtiger dan- jij en
ik dat alles weet wat wij doen en
over alles rekenschap zal erlan
gen!" Waarop Jochem bedeesd
sprak: „Dat weet ik. Van haar heb
ik zojuist al een uitbrander ge
had!"
Hart
JN München zijn chirurgen erin
geslaagd het hart van een jonge
vrouw, dat bij een operatie stil
was blijven staan, weer aan het
kloppen te krijgen. Men deed dit
door middel van electrische schok
ken- Het hart had anderhalf uur
stil gestaan.
Harem
VOALS u weet, slijt de sultan van
Marokko, die door de Fransen
van zijn post werd ontheven, zijn
dagen in ballingschap op Corsica. De
autoriteiten, die hem deze kool heb
ben gestoofd, bleken achteraf toch
hoffelijk te zijn. Ze hebben de sul
tan namelijk zijn acht-en-twintig
vrouwen nagestuurd. Acht van deze
dames weigerden op het laatste mo
ment de sultan te volgen. Bij een ge
zellig zoekpartijtje in de harem van
de sultan vond men nog enkele meis
jes, die de vorst in zijn goede da
gen van bewonderende vaders ten
geschenke had gekregen. Voorzover
£IJK, zó hadden wij ons die ver
jongde uitgave voorgesteld. Als
ze zich onder onze lezeressen be
vindt mag ze wel eens langskomen.
DONDERDAG 15 OCTOBER 1953
HILVERSUM I, 402 M. KRO: 7.00
Nws.; 7.10 Gram.; 7.45 Morgengebed en
lit. kal.; 8.00 Nws. en weerber.; 8.15
Gram.; 9.00 V. d. huisvrouw; 9.35 Wa-
terst.; 9.40 Schoolradio; NCRV: 10.00
Gram.; 10.30 Morgendienst; KRO: 11.00
V. d. zieken; 11.45 Schoolradio; 12.00 An
gelus; 12.03 Lunchconc. (12.30 Land- en
tuinb. meded.; 12.33-12.40 „Wij van het
land"); 12.55 Zonnewijzer; 13.00 Nws. en
kath. nws.; 13.20 Sopr. en piano; 13.50
Gram.; NCRV: 14.00 Gram.; 14.45 V. d.
vrouw; 15.15 Gram.; 16.00 Bijbellezing;
16.30 Vocaal ens.; 17.00 V. d. jeugd; 17.30
Koorzang; 17.40 Voordr.; 18.00 Gram.;
18.15 Pianorecital; 18.35 Raadhuis-praat;
18.45 Gram.; 19.00 Nws. en weerber.; 19.10
V. d. jeugd; 19.30 Gram.; 20.00 Radio
krant; 20.20 Gevar. progr.; 21.00 Amus.
muz.; 21.30 Mastklimmen; 22.00 Ik denk
er zo overen U?; 22.10 Orgelconc.;
22.45 Avondoverdenking; 23.00 Nws. en
SOS-ber.; 23.15-24.00 Gram.
HILVERSUM II, 298 M. AVRO: 7.00
Nws.; 7.10 Gram.; 7.15 Gym.; 7.30 Gram.;
VPRO: 7.50 Dagopening; AVRO: 8.00
Nws.; 8.15 Gram.; 8.45 Idem; 9.00 Mor
genwijding; 9.15 Gram.; 9.30 V. d. vrouw
9.35 Gram.; 10.50 V. d. kleuters; 11.00
Lichte muz.; 11.50 Voordr.; 12.00 Orgelsp.
32.25 In 't spionnetje; 12.30 Land- en
tuinb. meded.; 12.33 Pianoduo; 12.50 „Uit
het bedrijfsleven"; 13.00 Nws.; 13.15
Meded. en gram.; 13.25 Gevar. muz.; 13.55
„Mag ik mij even voorstellen? Mijn naam
is Cox'", hoorsp.; 14.30 Sopr. en piano;
15.00 V. d. zieken; 16.00 Viool en piano;
16.15 Voordr.; 16.30 Gram.; 16.45 V. d.
jeugd; 17.30 Gram.; 17.45 Regeringsuitz.:
Mr. A. D. Vaz Nunes; „Joego-Slavië";
18.00 Nws.; 18.15 Sportproblemen; 18.25
Reportage of gram.; 18.40 Hoorsp. met
muz.; 19.00 V. d. kind.; 19.05 Gesproken
brief uit Londen; 19.10 Jazzmuz.; 19.40
Rondetafelparlement; 20.00 Nws.;20.05 Re
sidentie ork. en soliste; 21.10 „Koers
West", hoorsp.; 22.15 Dansmuz.; 22.45
Sportact.; 23.00 Nws.; 23.15 Rep. 23.20-
24.00 Gram.
BRUSSEL, Vlaams, 324 M.: 11.45 Gram.
12.30 Weerber.; 12.34 Gram.; 13.00 Nws.;
13.15 Gram.; 14.00 Engelse les; 14.15
Volksliederen; 14.30 Franse les; 14.45
Ork. conc.; 15.30 „De Musketiers in het
Klooster", opera; 16.15 Ork. conc.: 16.45
Gram.; 17.00 Nws.; 17.10 Gram.; 17.15 V.
d. kind.; 18.15 Gram.; 18.30 V. d. sold.;
19.00 Nws.; 19.40 Gram.; 19.50 Pol. caus.;
20.00 Gram.; 20.10 Klankb.; 20.40 Verz.
progr.; 21.15 Gram.; 22.00 Nws.; 22.15
Viool en piano; 22.45 Gram.; 22.50-23.00
Nws.
BRUSSEL. Frans, 484 M.: 12.00 Omr.
ork.; 13.00 Nws.; 13.15 en 14.00 ,-Gram.;
15.00 Groot symph. ork. en soliste; 15.40
Gram.; 17.00 Nws.; 17.15 Gram.; 19.30
Nws.; 20.00 Hoorspel; 22.15 Gram.; 22.55
Nws.
2)
Ik heb een hekel aan vechten,
verzekerde Chet hem oprecht ge
meend. Vechten is niks leuk. Als
ik geweten had, dat die knul me wil
de aanpakken, dan was ik daar naar
binnen gegaan en had hem de brand
kast tegen z'n kop gegooid. Maar hij
begon te schelden en toen.
Zou Bi óie brandkast opgepakt
hebben? grijnsde een stel mannen, en
ogenblikkelijk werden een dozijn paar
ogen^ op de middelmatige brandkast
die in het kantoor stond, gevestigd.
Zeker, antwoordde Chet schok
schouderend. Hij nam de menigte
scherp op. Was dit het antwoord op
zijn voorgevoel? Alleen maar om
hem te laten zien, wie hij voorhad.
Zwijgend keken de mannen beurte
lings naar Chet en de brandkast.
je. kunt die brandkast on
mogelijk optillen, Jack! zei een van
de mannen eindelijk schouderopha
lend.
Tja, zei Chet, peinzend. Ik
ben volkomen platzak, ik heb alleen
mijn kaartje naar Nieuw-Mexico. Wie
neemt dat als inzet om erop te wed
den?
Twéé tegen één, zei een stem.
Meteen haalde Chet zijn kaartje te
voorschijn en overhandigde het aan
een der kantoorbedienden, die ge
dreigd hadden, hem er uit te gooien.
Jij moet boekhouder zijn, zei hij.
Vraag vier dollar aan die vent. Ik
heb het geld hard nodig.
Het geld werd terstond ingezet. De
menigte ging wat achteruit en liet
Chet voorbij het afsluithekje. Chet
liep regelrecht op een opmerkelijk
keurig geklede man toe, die hij van
het begin af al in de gaten gehouden
had. Het was een gezette man van
om en om de vijftig jaar, met peper
en zoutkleurig haar en een gemoede
lijk, grof gezicht. In zijn das stak een
grote diamanten speld en de geur van
zijn sigaar was buitengewoon goed.
Met twinkelende blauwe ogen tussen
kleine rimpeltjes had hij naar de ru
zie staan kijken. Hij scheen met Chet
Fanning mee te voelen.
Zeg, zei Fanning in het voorbij
gaan zachtjes tegen hem, ik kan
die kast optillen. Wed op mij. We de
len samen. De eerste maal laat ik het
mislukken. Goed?
Het werd even stil, toen Chet bleef
staan, zijn jas uittrok, zijn hemdsmou
wen begon op te rollenallemaal
om de gezette man gelegenheid te ge
ven tot overleg. De blauwe ogen van
de vreemdeling waren op de brand
kast gericht en er was een sluwe, be
rekenende flikkering in ontstaan.
Die weegt zevenhonderd pond,
fluisterde hij terug, die til je niet
op, jongen.
Wel waar, zei Chet. Wed nou
op me. Als je verliest, maak ik het
binnen vier-en-twintig uur weer goed
met je.
Weer bleef het even stil. Toen zei
de man: Nou, vooruit. Ik waag het!
HOOFDSTUK II.
SAMSON
QHET FANNING stond voor de
brandkast met de handen in de
zij en bekeek het ding. Zeg
eens, joggie, hoeveel weeg je eigen
lijk, schoon aan de haak? vroeg hij
lachend. Hij draaide zich om.
Zeg, komen jullie eens met een
stuk of zes en kantel dat ding om,
zei hij. Dan kan ik
Hoor eens hier! riep een stem en
de directeur kwam naar voren. Als
je soms denkt, dat het hier een arena
is voor schooiers, om erin te spelen,
dan vergis jij je deerlijk. Er uit, en..
Hij hield zich stil, toen een hand
op zijn arm werd gelegd. Het was
de hand van de gezette man met de
diamanten dasspeld. Hij zei enkele
woorden op gedempte toon en de di
recteur begon te lachen en wendde
zich naar Chet om.
Ga maar door, zei hij lachend.
Dat is werk, Spookezel! Laat hem
het spel niet bederven, Spookezel!
Verbaasd luisterde Chet naar die
woorden. "Spookezel!" Wat 'n rare
naam, als het tenminste een niam
was! Wie was die man met zijn rim
peltjes naast z'n ogen, die zo guitig
twinkelden? Het had er veel van weg,
dat de meeste zwervers achter het
hekje hem kenden, want nog anderen
spraken hem aan en nog gemoedelij
ker dan de eersten.
Zoveel mogelijk mannen drongen
het kantoortje binnen en zetten om
zichtig de brandkast op z'n kant.
Nou nog een ei touw, zei Chet.
Er lagen verscheidene touwen in de
wachtkamer. Het beddegoed van som
mige zwervers was met touwen sa
mengebonden. Men maakte er enige
los en daarop tilde Chet, tot aller
verbazing, een hoek van de kast een
eindje op, zodat iemand anders er
een touw onder kon schuiven. Hij liet
de kast weer zakken en besteedde
enige minuten, om de touwen goed
vast te maken.
Nou! Jongens, daar gaan we dan!
zei hij eindelijk. Maar ik moet
jullie van te voren zeggen, dat het
lamme ding me, toen ik het uit de
verte zag, bedrogen heeft. Toen ik
daarnet even voelde, hoe zwaar het
ding was, fluisterde het me een paar
woorden en niet van de vriendelijkste,
in. Dat neemt niet weg, dat ik, nu we
eenmaal gewed hebben, het proberen
zal.
Hij ging wijdbeens over de kast
heen staan en greep de touwen ste
vig vast. Langzaam bukte hij zich en
begon zich daarna op te richten. De
zware spieren van zijn armen stonden
als koorden gespannen.
In een doodse stilte trok en rukte
hij. Toen hij zich een weinig voor
over boog, raakte één zijde der brand
kast van de vloer los. Achterover bui
gend, kwam het andere einde om
hoog. Maar geen ogenblik kwam de
kast van de bodem geheel los.
Plotseling liet hij de touwen los en
loosde een diepe zware zucht.
Hij schudde het hoofd en grijnsde
dwaas tegen de menigte.
Ik moet het opgeven, zei hij en
deed een stap achteruit, om het ijze
ren gevaarte te bekijken. Er steeg een
spotkreet uit de menigte op, toen de
kantoorklerk de vier dollar en het
rode kaartje van Chet aan de winnaar
overhandigde.
Luistert nu eens! schreeuwde
Chet, toen het rumoer wat bedaard
was. Ik móét naar Nieuw-Mexico
toe en nu heb ik geen cent meer op
zak. Wie helpt me, om het nog eens
met dat ding te proberen? Verdraaid,
ik ben er zeker van, dat ik die kast
kan optillen! Wie zet er wat op me?
Ik zal samen delen. Ik zal ditmaal nog
krachtiger tillen. Ik moet die kast van
de grond krijgendat is alles!
Er klonken nog meer spotkreten en
de man, die ze Spookezel noemden,
hief de hand op om stilte te vragen.
Joggie, zei hij. Ik zal op je
zetten. Verdraaid, ik geloof, dat je
het 'm nog leveren zult! Om hoeveel,
Jongens? Kom, vooruit ermee! Zetten
jullie vier tegen één?
Accoord, ouwe jongen! schreeuw
den ze.
In orde! zei Spookezel. Kom
's hier. Alex, wendde hij zich tot een
der klerken. Jij bent bankhouder
en noteert de namen. Vooruit, jongens,
begin maar! Laat eens kijken, hoeveel
jullie bij elkaar brengen! Ik leg even
veel in!
Hij stapte met de klerk naar het
hekje toe en tien minuten lang klonk
het gerinkel van zilvergeld en het
ritselen van bankpapier.
Mooi gedaan, jongens! zei de ge
zette man eindelijk. Ik had niet
gedacht, dat er nog zoveel geld zat
bij zo'n troep zwervers als jullie zijn.
Als dat jog die kast optilt, win ik
honderd-zestig dollar! Als jullie je dat
kunt veroorloven, dan doe ik het ook.
Vooruit nou, Samson!
En Samson ging aan de gang. Hij
ging weer over de kast heenstaan,
greep de touwen beet, liet zijn arm
spieren zwellen e,. even later klonk
een doffe smak.
Voordat iemand het bemerkt had,
was de kast van de grond vrijgeko
men en er weer op teruggeploft. Ze
was nauwelijks een paar duim van de
grond geweest.
„Bedrog! Bedrog." gilde de troep
door elkaar.
Chet stond rechtop en rolde grinne-
kend zijn mouwen weer omlaag.
„Jullie dachten toch zeker niet, dat
ik het ding op zou nemen en in mijn
vestzakje stoppen? De hand is vlug
ger dan het oog, weet jullie wel?
Als een van jullie driehonderd pond
kan tillen, dan neem ik aan. hem in
drie lessen zeshonderd te leren op
tillen. Ik reken honderd dollar per
les, meer niet."
Daarna zette hij, zonder hulp. de
kast weer rechtop en stapte naar de
bankhouder en Spookezel toe. Deze
laatste schudde van het lachen.
„Ik krijg, geloof ik, de helft," zei
hij. „Betaal maar op!"
Het geld werd hem dadelijk voor
geteld.
„Nou geloof ik, dat ik maar niet
eens naar Nieuw-Mexico ga," zei
Chet grijnzend, en baande zich n
weg door de verbaasde, bewonderen
de menigte.
Om middernacht keerde hij van de
speeltafel terug uit een geheim speel
hol met nog drie dollar in zijn zak.
Genoegelijk grinnekend zocht hij e n
goedkope slaapgelegenheid op, waar
hij voor vijftig cent een bed kon krij
gen. De volgende morgen besteec.de
hij vijftig cent aan zijn ontbijt en een
sigaar. Hij hield nog twee dollar in
zijn zak en met dat geld rammelend
keerde hij terug naar de arbeids
beurs.
(Wordt vervolgd)