TANDEM Waf te denken van de Morele Herbewapening? Vier procent van Zweden nog kerks De Baas van Kamp Vier Schouwen wordt droog gepompt half zware shay Wai een Wonderlijke Wereld Sla dit alstublieft over RADIO TWEEDE BLAD WOENSDAG 14 OCTOBER 1953 Versterk uw gestel PROTESTANTISME verliest al meer vat; KATHOLICISME krijgt meer belangstelling „EVANGELIE IN COLBERT" Overeen stemmin g Platteland de dupe Pittiq en toch niet zwaar! door EMART KINSBURN Ptezer dagen werd ons de vraag gesteld, wat de katholieken moeten denken van de Beweging tot Morele Herbewapening, een be weging, die ook in katholieke kring wel sympathie en medewerking vond. We menen ter beantwoording van deze vraag niet beter te kun nen doen dan iets mee te delen uit een boek, dat Mgr. Léon Jos. Sue- nens, wijbisschop van Mechelen, over de Beweging schreef. Doch eerst iets over haar ontstaan. De Amerikaanse Lutherse predi kant Frank Buchman is er de va der van. Hij begon in 1921 te Ox ford met een religieus-zedelijke be weging, welke mensen van alle ge zindten wilde opwekken tot een meer ernst maken met hun geloof. Daartoe organiseerde hij de z.g. house-parties, waar ieder zich vrij uitsprak over zijn geestelijke erva ringen, over schuld en boete, waar men in stilte wachtte op de stem van de Heilige Geest in het eigen hart. Uit deze beweging, die veel op gang gemaakt heeft in de dertiger jaren, kwam die voor de geestelij ke en morele herbewapening voort. Mensen van alle landaard en over tuiging wil men bewegen tot de ware broederschap, tot eerlijkheid en vrede in het bedrijfsleven, in de politiek en waar dan ook. Deze be weging voor Morele Herbewape ning heeft een centrum te Caux, dat mooi gelegen is boven Mon- treux in Zwitserland. Mgr. Seunens heeft een bijeenkomst te Caux be zocht en brengt in 't boek „Que faut il penser du Réarmement moral??' verslag uit van zijn bevindingen. Met grote waardering maakt de Vlaamse bisschop gewag van de po sitieve opbouwende elementen in de beweging. Doch daar staan an dere elementen naast, die, volgens zijn mening, een katholiek beslist moet afwijzen. Op grond daarvan acht Mgr. Suenens de Beweging tot Morele Herbewapening voor ka tholieken onaanvaardbaar. Mgr. Suenens heeft, zo vertelt hij in het boek, met onbevangen be langstelling genoten van de sfeer tijdens de internationale samen komst de Caux. Hij heeft dan ook alle waardering voor het vele, dat de Beweging tot Morele Herbewa pening met intensieve en met de energie van een werkelijke zending doet en heeft gedaan ter verbete ring van de zedelijke grondslagen der mensheid. £ijn kritiek op het Plan voor Mo rele Herbewapening die ook voor riet-katholieken hoogst inte ressant is om te vernemen richt zich met name tegen de mystieke sector van de .Morele Herbewape ning, die hij, hoewel dat haarzelf officieel steeds wordt bestreden, een volkomen godsdienstig karak ter toekent. Dit godsdienstig karakter blijkt, aldus Mgr. Suenens, zowel uit de geschriften van de stichter Frank Buchman, als uit die van zijn naas te medewerkers. Ziet men de pro- paganda-lectuur, dan lezen wij daarin, dat de beweging niet an ders wil zijn dan een motor, die van Christenen, Hindoes, Joden en Mo hammedanen betere Christenen, Hindoes, Joden en Mohammedanen wil maken. Leest men echter het voorwoord tot een boek van Frank Buchman en verklaringen van zijn medewerkers, dan komt men tot de ontdekking, dat in de practijk de beweging wèl als een algemeen georiënteerde godsdienst wordt be schouwd. Wij citeren: „De persoonlijkheid van Frank Buchman is absoluut ge ïdentificeerd met de groei der on zichtbare Kerk, die het Lichaam van Christus hier op aarde moet vormen." Uit deze en andere citaten alsme de uit de voordrachten op de in-1 ternationale samenkomst te Caux concludeert Mgr. Suenens, dat er in de beweging een sterke tendenz bestaat de Morele Herbewapening als een universele toekomstmystiek voor te stellen, een vage, ongede finieerde doch hogere vorm van godsdienst, waaraan alle Kerken en godsdiensten, ondergeschikt zijn. De propaganda der Morele Her bewapening draait om dit ene, cen trale schema.' „de Morele Herbewa pening is het Heil der wereld, het Heil der godsdiensten, welke zij nieuw leven ingiet". Het is volgens Mgr. Suenens on mogelijk, wanneer men de ge schriften leest of de bijeenkomsten bijwoont, aan de overtuiging te ont komen, dat deze idee fixe bij de aanhangers der beweging bestaat: de Morele Herbewapening is niet slechts een bijdrage tot het herstel der wereld, niet slechts een steen in dit gebouw, doch zij is de ver lossing zelf. Deze idee fixe komt wel heel sterk naar voren in uit spraken van leiders der beweging als: „De Morele Herbewapening is de brandende lamp in een wereld van donkerheid" „Het enige licht der wereld is de Morele Herbewa pening"; „De Morele Herbewape ning is het enige antwoord voor de wereld"; „Christus heeft de wereld voor duizenden jaren beïnvloed, wat wij doen, zal eveneens de we reld voor duizenden jaren beïn vloeden." Een ander ernstig bezwaar ziet Mgr. Suenens in de passiviteit der beweging in het zoeken naar de waarheid. De Belgische prelaat ziet wel allerlei aansporingen tot ver vulling van de meest uiteenlopende plichten tegenover de gemeenschap, doch geen enkele aansporing tot de grote plicht tot elke prijs de waarheid te zoeken. Mgr. Suenens wijst tot slot, op de goede zijde der beweging, zoals de gunstige invloed op de individu en de ijver, waarmee naar een betere wereld wordt gestreefd. Doch deze goede noten kunnen de gevaarlijke facetten der beweging volgens hem niet wegnemen. (Advertentie) Met Sanatogen het verster kende tonicum voor zenuwen, bloed en spieren. Uw gestel (leurt er van op. Uw kracht groeit, Uw energie «tijgt U kunt weer van het (even ge nieten. Begin nu met (K.N.P.-correspondentie uit Zweden). FlE kerken in Zweden blijven leeg. De belangstelling der offi- cieel voor bijna 100 pet. Protestantse bevolking voor de Lu therse Staatskerk is minimaal. De dominees preken des Zondags voor enkele getrouwen, hoofdzakelijk bejaarde mensen. Statistie ken geven aan, dat ongeveer 4 pet. van de volwassen bevolking van Zweden regelmatig ter kerke gaat. In de steden is de toestand wel bijzonder droevig; hier gaat slechts 1 pet. der Zondags nog naar de kerk. Op het platteland is het slechts weinig beter. Niet lang geleden hield een Lutherse aartsbisschop te Visby een gods dienstoefening voor zegge en schrijve twee personen. ■gp Jn de Stichting van de Arbeid is gelukkig de eendracht hervon den bij het ontwerpen van een aan tal maatregelen, voortvloeiend uit de 5 procents loonsverhoging. Voor al sympathiek doet het aan, dat thans alle partijen het erover eens waren, dat er iets goed gemaakt moest worden met betrekking tot de grote gezinnen. Voor het zesde en volgende kind werden de bedra gen nu flink verhoogd. Tenminste als de regering al deze voorstellen overneemt. Doch daarop bestaat wel een grote kans, menen we. Natuur lijk heeft de regering volle vrij heid van beslissing. Er moeten ech ter wel zeer zwaarwichtige rede nen zijn om niet datgene te sanc tioneren, waarover werkgevers en werknemers het eens zijn gewor den. PJE HEER Joh. Derhoen, voorzitter van het Katholiek Onderwij zers Verbond, heeft er goed werk aan gedaan door nog eens met na druk te wijzen op onhoudbare toe standen, welke door de nog steeds gehandhaafde gemeentenclassifica tie ontstaan. Het wordt al moeilij ker, leerkrachten op de dorpen aan te trekken. Het is nu zó, dat een onderwijzer met hoofdakte, zes kin deren rijk, bij het bereiken van zijn maximum ten plattelande 542 gul den minder verdient dan zijn col lega in de grote stad. En daarom komen er steeds meer onvervulba re vacatures in de kleinere plaat sen. Zelfs het aanbieden van een woning helpt niet. Men moet dan ook op deze bazuin blijven blazen. Het Jericho van de onrechtvaardi ge classificatie moet vallen. Het dorp heeft niet minder recht op goed onderwijs dan de grote stad! P)E grootste geeente, de Brannkerk in Stockholm, die 130.000 leden heeft, telt ongeveer vijfhonderd kerk gangers. De jeugd komt bijna nooit in de kerk. Bij bepaalde gelegenheden zijn de diensten goed bezocht, bijvoor beeld bij de confirmatie, op Kerst morgen en Oudejaarsavond. Dat is traditie en aan tradities zijn de Zwe den zeer gehecht. MET TAFELTENNIS FjE predikanten doen al het moge lijke om volk te trekken en de jeugd te bewerken. Zij organiseren gezellige avondjes, partijtjes, ronde tafelconferenties en tafeltenniswed strijden. Maar het helpt weinig. Heel wat dominees hebben het moeizame reeruteringswerk opgegeven. Zij zijn ontmoedigd. Zij sloven zich uit voor de gemeen te. bereiden zorgvuldig de Zondags- preek voor, maar de mensen blijven thuis. Anderen gaan op de oude voet voort. Zij vinden, dat het geen zin firLS?1.J0nge mensen met ping-pong tot Christus te brengen. Interesse voor de kerk, op die manier gewekt, kan met eerlijk zijn. Weer anderen zijn van mening, dat het volk de oude symbolen en de preektrant niet meer verstaat: het begrijpt niet waar om het gaat De meesten zouden een grondige, nieuwe confirmatiecursus moeten volgen. Er is een tekort aan predikanten ontstaan. Er zijn jaarlijks minstens 75 nieuwe nodig, maar er komen elk jaar ongeveer slechts dertig ter be schikking. Een en ander heeft een rationalisering van de kerkdiensten gewenst gemaakt. Een speciale com missie van deskundigen heeft een nieuwe indeling van de pastoraten uitgewerkt. Binnenkort zullen de ker kelijke autoriteiten het voorstel be handelen en het dan ter goedkeuring aan de regering voorleggen. Het houdt in, dat er ongeveer 200 predikambten worden ingetrokken. Dat betekent, dat er in 400 kerken op bepaalde Zondagen geen dienst zal zijn. Op deze wijze denkt men ook het predikantentekort te compense ren. Er is felle critiek geleverd de nieuwe maatregelen, die een op ,be- 7 r*ceu „ue- klemmend bewijs van de geestelijke armoede in het sociale Zweden" wor den geacht. OOK AMBTENAAR T"AE Zweedse dominee heeft een drukke dagtaak. Behalve zielzor ger is hij ook ambtenaar van de Bur gerlijke Stand. Zodoende komt hij toch geregeld met zijn gemeenteleden in aanraking. Op elke vier a vijfdui zend inwoners komt één predikant ambtenaar voor. In dichtbevolkte streken en steden is hij chef van een compleet kantoor, met assistenten en administratief personeel en zalen voor de nodige plechtigheden. De opvattingen van het volk over de dominee en hoe hij moet zijn. lo pen nogal uiteen. Heel wat predikan ten, vooral de jongeren, trachten de Kerk en zichzelf te populariseren. Enkele gaan er prat op, dat zij geen geheelonthouder zijn. Zij hebben in zoverre succes, dat de dorpsgenoten zeggen, dat zij menselijk zijn, heel menselijk en zo gewoon. Vele dominé's voelen er niets voor om rond en ge moedelijk met het volk om te gaan. Zij zijn bedacht op hun prestige en waardigheid. Dat is hier ook een zijde van het ambt. Het aan het werk zet ten van leken is een ander middel om leven in de Kerk te brengen. Er zijn kerkelijke verenigingen op gericht. waarin een leek de gods dienstoefeningen leidt. Het betreft hier gemeenten, die het zonder een vaste predikant moeten stellen. Dank zij de gezamenlijke krachtsin spanning van ingenieurs, aannemers en arbeiders zijn thans alle gaten, die in of na de rampnacht van 1 Februari 1953 in onze dijken zijn geslagen, op één na gedicht. Het stroomgat bij Ou- werkerk is het enige, dat nog moet worden gesloten. Momenteel is men dus bezig in Zeeland de overstroom de polders leeg te pompen. Bij Burgh- sluis werken 12 pompen, met een ca paciteit van 50 m2 per minuut elk, op volle kracht om Schouwen zo spoedig mogelijk droog te krijgen. Op de foto ziet men acht van de 12 pompen. Luchtopname ANP-Foto „Evangelie in colbert", noemen zij het. Over het algemeen is men er in kerkelijke kringen van overtuigd, dat het opleidingssysteem herzien en ge moderniseerd moet worden. Op de aanstaande kerkelijke conferentie, die in de herfst zal worden gehouden, wordt die kwestie ook onder ogen ge zien. BLIK NAAR ROME TN hun wanhoop en vaak ook uit overtuiging kijken vele Zweedse predikanten naar Rome. Onder hen zijn ettelijke, die het kruisteken slaan, in stilte de Rozenkrans bidden en ijverig de Katholieke leer bestuderen. Een vijfde van de 3000 predikanten zou liturgische belangstelling heb ben. Er zijn ruim 5000 Katholieken in Zweden. Na de oorlog is hun aantal door de stroom van vluchtelingen uit Polen, de Baltische landen en Honga rije met 1000 toegenomen. Onwille keurig is daardoor het Katholieke missiewerk geïntensiveerd. De positie van de Katholieken in dit land is aanzienlijk sterker gewor den sedert de recente opheffing van de oude beperkende bepalingen ten aanzien van „de vreemde godsdien sten". Thans is de algemene vrijheid van godsdienst practisch een feit ge worden. Zo mogen de Katholieken on der andere nu ook kloosters bouwen in Zweden. Hoewel de Katholieken niet met een massale toeloop rekenen, zijn zij toch niet pessimistisch. Volgens hen zullen enkele factoren het Katholicis me in de hand werken. Zij wijzen op de liturgische stroming onder de pre dikanten, op de toenemende bezwaren van vele Zweden tegen het heersen de materialisme en tenslotte op de be kering van een aantal bekende figu ren in het land. (Advertentie) ete«6u£ BS neatr T*dMQp**essf? n,t is bij uitzondering een stukje, dat u nu eens niet moet lezen. Legt u deze krant nu maar opzij, of begint u eens gezellig aan de advertentiepagina, de waterstanden of de marktberichten. Maar in ieder geval: lees dit stukje niet. Er sta at trouwens niets bijzonders in- Wat? Bent u nu toch aan het lezen gegaan? Wat zeiden wij nu? Smijt die krant toch weg! U bent toch een zelfstandig mens? Heus, u zult in dit stukje niets vormends, niets vermakelijks of schokkends vin den. Het is wat je noemt waardeloos. Houd dus maar met lezen op en kijk wat er verder in de krant staat. Da.t is toch ook sterk! Daar zit u waarempel nóg met dit stukje onder uw neus. O, wat bent u toch een zwakkeling. Misschien bent u wel directeur van een instelling met een lange naam, of burgemeester van een middelgrote gemeente, en daar bent u waarachtig nog te beslui teloos om dit stukje te laten voor wat het is. Nu u al tot hier bent gekomen, moeten wij wel vaststellen, dat u een man of vrouw zonder ruggegraat bent. Toe, hou er nu mee op en kijk eens voor de aardigheid wat er allemaal op de voorpagina staat. Dat is toch zeer interessant en leerzaam? Het bepaalt uw toekomstig ge luk. Dit stukje daarentegen maakt u alleen maar kregel. Kijk eens aan, nu bent u al helemaal tot hier. Wat hebt u nu eigen lijk opgestoken? Niets immers! U hebt eindelijk toch wel dóór, dat dit maar wat gepraat voor de vaak is? Wees nou wijs, en begin eens aan de waterstanden en de marktberichten, of het radioprogramma- Maar nee hoor! Ik moet en zal weten wat er in dit stukje staat, ho ren wij u denken. U moest toch wijzer zijn. Hier, bij de punt die nu komt legt u deze krant weg. Dit is die punt. Daar. Tjonge, tjonge, tjonge, daar zijn we al begonnen aan de laatste alinea, en nog steeds vorst u deze regels door. Wat hebt u nu eigenlijk op- gestoken? Niets immers. Alleen, nou ja, misschien hebt u geleerd dat niet alleen kleine kinderen nieuwsgierig zijn. Maar dat is ook alles. men kon nagaan wie de royale ge vers waren, heeft men de kinderen naar de vaders teruggezonden. V rouw (JEEF ons maar één vrouw, en dan graag een wat jongere uitgave van de 104-jarige Ber- lijnse mevrouw Louise Riss- mann. Zo één is meer dan een hele harem. Mevrouw Riss- mann heeft recht op de titel van „Opoe-1953", want ze leest nog zonder bril en naar ze verklaarde heeft ze steeds ruzie met haar kleinkinderen (snotneuzen van een jaar of vijftig), die willen dat ze vroeg naar bed gaat. •""1 Snel r\E DAMES, die in het Noordoos- ten van de Verenigde Staten wonen, beroemen zich op hun titel van „het snelle geslacht". De politie in dit deel van Amerika heeft na melijk een proef genomen met een nieuw soort radarapparaat, waarbij is gebleken, dat 55 procent van alie automobilisten, die de snelheidsbe- palingen hadden overtreden, dames waren. Volgens de agenten waren de dames ook het rapste met hun mond. als ze een bon kregen, maar dat kon met radar niet aangetoond worden. Jochem ("yNZE toegewijde vriend Jochem, heeft vanmorgen ruzie gehad met de dominee, die in het huis naast het zijne woont. Het ging over een grasmaaimachine, die Jochem zou hebben geleend en niet terugge bracht. „Let wel", zei de dominee vermanend tot Jochem, „dat er 'n we zen is veel machtiger dan- jij en ik dat alles weet wat wij doen en over alles rekenschap zal erlan gen!" Waarop Jochem bedeesd sprak: „Dat weet ik. Van haar heb ik zojuist al een uitbrander ge had!" Hart JN München zijn chirurgen erin geslaagd het hart van een jonge vrouw, dat bij een operatie stil was blijven staan, weer aan het kloppen te krijgen. Men deed dit door middel van electrische schok ken- Het hart had anderhalf uur stil gestaan. Harem VOALS u weet, slijt de sultan van Marokko, die door de Fransen van zijn post werd ontheven, zijn dagen in ballingschap op Corsica. De autoriteiten, die hem deze kool heb ben gestoofd, bleken achteraf toch hoffelijk te zijn. Ze hebben de sul tan namelijk zijn acht-en-twintig vrouwen nagestuurd. Acht van deze dames weigerden op het laatste mo ment de sultan te volgen. Bij een ge zellig zoekpartijtje in de harem van de sultan vond men nog enkele meis jes, die de vorst in zijn goede da gen van bewonderende vaders ten geschenke had gekregen. Voorzover £IJK, zó hadden wij ons die ver jongde uitgave voorgesteld. Als ze zich onder onze lezeressen be vindt mag ze wel eens langskomen. DONDERDAG 15 OCTOBER 1953 HILVERSUM I, 402 M. KRO: 7.00 Nws.; 7.10 Gram.; 7.45 Morgengebed en lit. kal.; 8.00 Nws. en weerber.; 8.15 Gram.; 9.00 V. d. huisvrouw; 9.35 Wa- terst.; 9.40 Schoolradio; NCRV: 10.00 Gram.; 10.30 Morgendienst; KRO: 11.00 V. d. zieken; 11.45 Schoolradio; 12.00 An gelus; 12.03 Lunchconc. (12.30 Land- en tuinb. meded.; 12.33-12.40 „Wij van het land"); 12.55 Zonnewijzer; 13.00 Nws. en kath. nws.; 13.20 Sopr. en piano; 13.50 Gram.; NCRV: 14.00 Gram.; 14.45 V. d. vrouw; 15.15 Gram.; 16.00 Bijbellezing; 16.30 Vocaal ens.; 17.00 V. d. jeugd; 17.30 Koorzang; 17.40 Voordr.; 18.00 Gram.; 18.15 Pianorecital; 18.35 Raadhuis-praat; 18.45 Gram.; 19.00 Nws. en weerber.; 19.10 V. d. jeugd; 19.30 Gram.; 20.00 Radio krant; 20.20 Gevar. progr.; 21.00 Amus. muz.; 21.30 Mastklimmen; 22.00 Ik denk er zo overen U?; 22.10 Orgelconc.; 22.45 Avondoverdenking; 23.00 Nws. en SOS-ber.; 23.15-24.00 Gram. HILVERSUM II, 298 M. AVRO: 7.00 Nws.; 7.10 Gram.; 7.15 Gym.; 7.30 Gram.; VPRO: 7.50 Dagopening; AVRO: 8.00 Nws.; 8.15 Gram.; 8.45 Idem; 9.00 Mor genwijding; 9.15 Gram.; 9.30 V. d. vrouw 9.35 Gram.; 10.50 V. d. kleuters; 11.00 Lichte muz.; 11.50 Voordr.; 12.00 Orgelsp. 32.25 In 't spionnetje; 12.30 Land- en tuinb. meded.; 12.33 Pianoduo; 12.50 „Uit het bedrijfsleven"; 13.00 Nws.; 13.15 Meded. en gram.; 13.25 Gevar. muz.; 13.55 „Mag ik mij even voorstellen? Mijn naam is Cox'", hoorsp.; 14.30 Sopr. en piano; 15.00 V. d. zieken; 16.00 Viool en piano; 16.15 Voordr.; 16.30 Gram.; 16.45 V. d. jeugd; 17.30 Gram.; 17.45 Regeringsuitz.: Mr. A. D. Vaz Nunes; „Joego-Slavië"; 18.00 Nws.; 18.15 Sportproblemen; 18.25 Reportage of gram.; 18.40 Hoorsp. met muz.; 19.00 V. d. kind.; 19.05 Gesproken brief uit Londen; 19.10 Jazzmuz.; 19.40 Rondetafelparlement; 20.00 Nws.;20.05 Re sidentie ork. en soliste; 21.10 „Koers West", hoorsp.; 22.15 Dansmuz.; 22.45 Sportact.; 23.00 Nws.; 23.15 Rep. 23.20- 24.00 Gram. BRUSSEL, Vlaams, 324 M.: 11.45 Gram. 12.30 Weerber.; 12.34 Gram.; 13.00 Nws.; 13.15 Gram.; 14.00 Engelse les; 14.15 Volksliederen; 14.30 Franse les; 14.45 Ork. conc.; 15.30 „De Musketiers in het Klooster", opera; 16.15 Ork. conc.: 16.45 Gram.; 17.00 Nws.; 17.10 Gram.; 17.15 V. d. kind.; 18.15 Gram.; 18.30 V. d. sold.; 19.00 Nws.; 19.40 Gram.; 19.50 Pol. caus.; 20.00 Gram.; 20.10 Klankb.; 20.40 Verz. progr.; 21.15 Gram.; 22.00 Nws.; 22.15 Viool en piano; 22.45 Gram.; 22.50-23.00 Nws. BRUSSEL. Frans, 484 M.: 12.00 Omr. ork.; 13.00 Nws.; 13.15 en 14.00 ,-Gram.; 15.00 Groot symph. ork. en soliste; 15.40 Gram.; 17.00 Nws.; 17.15 Gram.; 19.30 Nws.; 20.00 Hoorspel; 22.15 Gram.; 22.55 Nws. 2) Ik heb een hekel aan vechten, verzekerde Chet hem oprecht ge meend. Vechten is niks leuk. Als ik geweten had, dat die knul me wil de aanpakken, dan was ik daar naar binnen gegaan en had hem de brand kast tegen z'n kop gegooid. Maar hij begon te schelden en toen. Zou Bi óie brandkast opgepakt hebben? grijnsde een stel mannen, en ogenblikkelijk werden een dozijn paar ogen^ op de middelmatige brandkast die in het kantoor stond, gevestigd. Zeker, antwoordde Chet schok schouderend. Hij nam de menigte scherp op. Was dit het antwoord op zijn voorgevoel? Alleen maar om hem te laten zien, wie hij voorhad. Zwijgend keken de mannen beurte lings naar Chet en de brandkast. je. kunt die brandkast on mogelijk optillen, Jack! zei een van de mannen eindelijk schouderopha lend. Tja, zei Chet, peinzend. Ik ben volkomen platzak, ik heb alleen mijn kaartje naar Nieuw-Mexico. Wie neemt dat als inzet om erop te wed den? Twéé tegen één, zei een stem. Meteen haalde Chet zijn kaartje te voorschijn en overhandigde het aan een der kantoorbedienden, die ge dreigd hadden, hem er uit te gooien. Jij moet boekhouder zijn, zei hij. Vraag vier dollar aan die vent. Ik heb het geld hard nodig. Het geld werd terstond ingezet. De menigte ging wat achteruit en liet Chet voorbij het afsluithekje. Chet liep regelrecht op een opmerkelijk keurig geklede man toe, die hij van het begin af al in de gaten gehouden had. Het was een gezette man van om en om de vijftig jaar, met peper en zoutkleurig haar en een gemoede lijk, grof gezicht. In zijn das stak een grote diamanten speld en de geur van zijn sigaar was buitengewoon goed. Met twinkelende blauwe ogen tussen kleine rimpeltjes had hij naar de ru zie staan kijken. Hij scheen met Chet Fanning mee te voelen. Zeg, zei Fanning in het voorbij gaan zachtjes tegen hem, ik kan die kast optillen. Wed op mij. We de len samen. De eerste maal laat ik het mislukken. Goed? Het werd even stil, toen Chet bleef staan, zijn jas uittrok, zijn hemdsmou wen begon op te rollenallemaal om de gezette man gelegenheid te ge ven tot overleg. De blauwe ogen van de vreemdeling waren op de brand kast gericht en er was een sluwe, be rekenende flikkering in ontstaan. Die weegt zevenhonderd pond, fluisterde hij terug, die til je niet op, jongen. Wel waar, zei Chet. Wed nou op me. Als je verliest, maak ik het binnen vier-en-twintig uur weer goed met je. Weer bleef het even stil. Toen zei de man: Nou, vooruit. Ik waag het! HOOFDSTUK II. SAMSON QHET FANNING stond voor de brandkast met de handen in de zij en bekeek het ding. Zeg eens, joggie, hoeveel weeg je eigen lijk, schoon aan de haak? vroeg hij lachend. Hij draaide zich om. Zeg, komen jullie eens met een stuk of zes en kantel dat ding om, zei hij. Dan kan ik Hoor eens hier! riep een stem en de directeur kwam naar voren. Als je soms denkt, dat het hier een arena is voor schooiers, om erin te spelen, dan vergis jij je deerlijk. Er uit, en.. Hij hield zich stil, toen een hand op zijn arm werd gelegd. Het was de hand van de gezette man met de diamanten dasspeld. Hij zei enkele woorden op gedempte toon en de di recteur begon te lachen en wendde zich naar Chet om. Ga maar door, zei hij lachend. Dat is werk, Spookezel! Laat hem het spel niet bederven, Spookezel! Verbaasd luisterde Chet naar die woorden. "Spookezel!" Wat 'n rare naam, als het tenminste een niam was! Wie was die man met zijn rim peltjes naast z'n ogen, die zo guitig twinkelden? Het had er veel van weg, dat de meeste zwervers achter het hekje hem kenden, want nog anderen spraken hem aan en nog gemoedelij ker dan de eersten. Zoveel mogelijk mannen drongen het kantoortje binnen en zetten om zichtig de brandkast op z'n kant. Nou nog een ei touw, zei Chet. Er lagen verscheidene touwen in de wachtkamer. Het beddegoed van som mige zwervers was met touwen sa mengebonden. Men maakte er enige los en daarop tilde Chet, tot aller verbazing, een hoek van de kast een eindje op, zodat iemand anders er een touw onder kon schuiven. Hij liet de kast weer zakken en besteedde enige minuten, om de touwen goed vast te maken. Nou! Jongens, daar gaan we dan! zei hij eindelijk. Maar ik moet jullie van te voren zeggen, dat het lamme ding me, toen ik het uit de verte zag, bedrogen heeft. Toen ik daarnet even voelde, hoe zwaar het ding was, fluisterde het me een paar woorden en niet van de vriendelijkste, in. Dat neemt niet weg, dat ik, nu we eenmaal gewed hebben, het proberen zal. Hij ging wijdbeens over de kast heen staan en greep de touwen ste vig vast. Langzaam bukte hij zich en begon zich daarna op te richten. De zware spieren van zijn armen stonden als koorden gespannen. In een doodse stilte trok en rukte hij. Toen hij zich een weinig voor over boog, raakte één zijde der brand kast van de vloer los. Achterover bui gend, kwam het andere einde om hoog. Maar geen ogenblik kwam de kast van de bodem geheel los. Plotseling liet hij de touwen los en loosde een diepe zware zucht. Hij schudde het hoofd en grijnsde dwaas tegen de menigte. Ik moet het opgeven, zei hij en deed een stap achteruit, om het ijze ren gevaarte te bekijken. Er steeg een spotkreet uit de menigte op, toen de kantoorklerk de vier dollar en het rode kaartje van Chet aan de winnaar overhandigde. Luistert nu eens! schreeuwde Chet, toen het rumoer wat bedaard was. Ik móét naar Nieuw-Mexico toe en nu heb ik geen cent meer op zak. Wie helpt me, om het nog eens met dat ding te proberen? Verdraaid, ik ben er zeker van, dat ik die kast kan optillen! Wie zet er wat op me? Ik zal samen delen. Ik zal ditmaal nog krachtiger tillen. Ik moet die kast van de grond krijgendat is alles! Er klonken nog meer spotkreten en de man, die ze Spookezel noemden, hief de hand op om stilte te vragen. Joggie, zei hij. Ik zal op je zetten. Verdraaid, ik geloof, dat je het 'm nog leveren zult! Om hoeveel, Jongens? Kom, vooruit ermee! Zetten jullie vier tegen één? Accoord, ouwe jongen! schreeuw den ze. In orde! zei Spookezel. Kom 's hier. Alex, wendde hij zich tot een der klerken. Jij bent bankhouder en noteert de namen. Vooruit, jongens, begin maar! Laat eens kijken, hoeveel jullie bij elkaar brengen! Ik leg even veel in! Hij stapte met de klerk naar het hekje toe en tien minuten lang klonk het gerinkel van zilvergeld en het ritselen van bankpapier. Mooi gedaan, jongens! zei de ge zette man eindelijk. Ik had niet gedacht, dat er nog zoveel geld zat bij zo'n troep zwervers als jullie zijn. Als dat jog die kast optilt, win ik honderd-zestig dollar! Als jullie je dat kunt veroorloven, dan doe ik het ook. Vooruit nou, Samson! En Samson ging aan de gang. Hij ging weer over de kast heenstaan, greep de touwen beet, liet zijn arm spieren zwellen e,. even later klonk een doffe smak. Voordat iemand het bemerkt had, was de kast van de grond vrijgeko men en er weer op teruggeploft. Ze was nauwelijks een paar duim van de grond geweest. „Bedrog! Bedrog." gilde de troep door elkaar. Chet stond rechtop en rolde grinne- kend zijn mouwen weer omlaag. „Jullie dachten toch zeker niet, dat ik het ding op zou nemen en in mijn vestzakje stoppen? De hand is vlug ger dan het oog, weet jullie wel? Als een van jullie driehonderd pond kan tillen, dan neem ik aan. hem in drie lessen zeshonderd te leren op tillen. Ik reken honderd dollar per les, meer niet." Daarna zette hij, zonder hulp. de kast weer rechtop en stapte naar de bankhouder en Spookezel toe. Deze laatste schudde van het lachen. „Ik krijg, geloof ik, de helft," zei hij. „Betaal maar op!" Het geld werd hem dadelijk voor geteld. „Nou geloof ik, dat ik maar niet eens naar Nieuw-Mexico ga," zei Chet grijnzend, en baande zich n weg door de verbaasde, bewonderen de menigte. Om middernacht keerde hij van de speeltafel terug uit een geheim speel hol met nog drie dollar in zijn zak. Genoegelijk grinnekend zocht hij e n goedkope slaapgelegenheid op, waar hij voor vijftig cent een bed kon krij gen. De volgende morgen besteec.de hij vijftig cent aan zijn ontbijt en een sigaar. Hij hield nog twee dollar in zijn zak en met dat geld rammelend keerde hij terug naar de arbeids beurs. (Wordt vervolgd)

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1953 | | pagina 5