Om de afwerking van Haarlems
..ST. BAVO"
GEWEZEN MAU-MAU ontvluchtte
het TERRORISME
DUIZENDEN RATTEN VRETEN
AAN FRANKRIJK
W&Telde1»6!0^ maa,i
ti»r» «g,
U ERKENT DE PAUS
Crete firdrUmm ixwt kleine mensen
Hij heeft echter ook een hard
oordeel over de blanken
Geschiedenis in krantenstijl
ZUINIG
Recepten van 4000
jaar geleden
Schade bedraagt jaarlijks milliarden
BOORKERNEN
BEWAREN!
DAGBLAD DE STEM VAN
Vele geslachten sullen er nog aan
moeten helpen
Gegronde redenen
Merkwaardige ontmoeting van een Witte Pater
Ondraaglijke plaag teistert stad en land
Frontberichten over
Hannibal
Maastrichtse
rattenvanger
v>
Het was genoeg om een priester
in Rusland te veroordelen
r\E PLEBAAN van Haarlems kathedraal, de zeereerw. heer Agterof,
U viel op de persconferentie, welke hij belegd had met de redacteuren
van det katholieke dagbladen in het Hollands-Zeeuwse bisdom al da-
I-O fle deur in huis, toen hij na zijn meedeling, dat het doel der
bespreking propagering dér afwerking en versiering van de kathedraal
was de critiek ontzenuwde, welke waarschijnlijk tegen deze plannen
zal rijzen
INDERDAAD lijkt het vreemd, dat,
waar de versiering van de gewone
parochie-kerken in Haarlems bisdom,
met het oog op de noodzakelijke ker
kenbouw. aan voorwaarden is gebon
den. de bisschop zijn eigen kerk wel
in het kunstzinnige wil laten afwer
ken.
Toch zijn hiervoor gegronde rede
nen Toen de kathedraal in 1948 vijf
tig jaar bestond, zijn er door vereni
gingen en particulieren vele giften ge
schonken voor de afwerking en ver
siering van bedoeld gebouw, dat, toen
tot basiliek verheven werd.
Ook voor die tijd waren door het
gelovig volk fondsen voor dat doel ge
vormd, maar de oorlog en de zeer
moeilijke na-oorlogse jaren, waren
oorzaak, dat het verder voortwerken
aan de kathedraal werd stilgelegd.
Het is niet geoorloofd wijzigingen
te brengen in de bestemming, welke
destijds de schenkers hebben bepaald
en omdat het er niet naar uitziet, dat
de tijden goedkoper worden en de
kunstenaars ook moeten leven, werd
besloten de in vroegere jaren verza
melde giften thans te besteden.
MAJESTUEUS MONUMENT
wijzen de Kruiswegstaties. In 1925 ont
wierp Han Bijvoet de eerste on pas
nu; na 28 jaar kon de laatste aange
bracht worden. Het is gelukkig een
uniek kunstwerk geworden en bestaat
uit in mozaïek-vorm door de ..Porce-
leyne Fles" gebakken tegenfragmen-
ten. De voorstellingen, beheerst van
vorm en klem-, ademen een diep reli
gieuze sfeer. Omdat de kunstenaar
zich. zoals hij ons zei. persoonlijk niet
heeft willen plaatsen tussen Christus
en zijn Passie, onthield hij zich van
al te kras realisme, wat de wijding
zeer bevordert.
WAT EB GEDAAN
ZAL WORDEN
lig afsterven, een actie ontplooid in
het bisdom om eindelijk, na 55 jaar,
te komen tot een waardig monumen
taal beeld van St. Bavo, de patroon
heilige in de kathedraal. Reeds onder
plebaan Filbry heeft Termote een
ontwerp hiervoor gemaakt Dan zou
er een begin gemaakt zijn met de
bouw van het grote orgel op de ach
tertribune. zoals de kathedrale ba
siliek van St. Jan in Den Bosch wat
de orgelraad met klem adviseerde.
Hiervoor was een gerede aanleiding
geweest in het begin van dit jaar.
toen het orgel totaal versleten bleek.
Men heeft zich tevreden gesteld met
een grondige restauratie en een be
perkte uitbreiding van het bestaande
orgel.
Dan zouden meteen de ramen van
het schip met gebrandschilderd glas
zi.in voorzien, nu deze ramen alle op
nieuw in het lood gezet moeten wor
den, omdat bij de krachtige wester
stormen de ramen levensgevaarlijk
worden, zoals gebleken is bij de storm
ramp van 1 Febr j.l. toen er een be
zweek.
MEER BELANGSTELLING
GEWENST
deeds in zijn onafgewerkte toe-
stand is de Sint Bavo buiten en
binnen van zulk een schoonheid, dat
buitenlanders bij honderden de reis
naar Haarlem maken Opvallend is
wel. dat er in het eigen bisdom zo wei
nig belangstelling voor bestaat.
Om meer Bekendheid te geven aan
de kathedraal, worden rondgangen
gehouden onder deskundige leiding
van de heer J. Beyk die ook bereid
is lezingen met lichtbeelden te hou
den. waar men er om verzoekt.
Tenslotte vertelde plebaan Agterof
nog iets over het in 1945 opgerichtte
St. Bavo-gilde waar ieder lid van
kan worden, tegen 'n geringe jaarlijk
se bijdrage en welk gilde eveneens de
afwerking van Cuypers schone schep
ping. met kracht nastreeft
(Advertentie)
SANAPIRIN jaagt kou
en pijn uit Uw body
Oudste medische handboek
QELEERDEN aan de Universiteit te
Philadelphia zijn er in geslaagd
een 4000 jaar oud medicijnenhoek
te ontcijferen van een Sumerische
kleitafel, die zich in het Museum van
de Universiteit bevindt.
Voor zover bekend, is dit het oud
ste medische handboek ter wereld. De
kleitafel werd ruim 50 jaar geleden
te Nippoer in laak gevonden. Dr Sa
muel Noah Kramer cn Dr Martin Le
vey, die het schrift van de Sumeri
sche arts leesbaar wisten te maken,
verklaarden, dat hij de kleitafel aan
beide zijden heeft beschreven met een
puntig riet. In het Sumerische schrift
van 2100 vóór Christus geeft hij een
aantal recepten, maar het is niet mo
gelijk, om de therapeutische waarde
daarvan vast te stellen, omdat er niet
bij staat, voor welke ziekte ze gelden.
De meeste ingrediënten, die in dit
oude handboek worden genoemd, zijn
van plantaardige oorsprong, zoals mir
te, duivelsdrek en thijm. Veel gebruik
moet ook gemaakt worden van bomen
als de wilg, de den, de pereboom, de
vijgeboom en de dadelpalm. Verder
beveelt hij melk aan, zout, salpeter,
schildpadhoorn en slangenhuiden. Het
grootste deel van de medicijnen moest
ingenomen worden met bier, om het
smakelijk te maken. De botanische be
standdelen werden gemaakt uit het
zaad, de wortel, de takken, de schors
of de hars, en men vermoedt, dat er.
evenals tegenwoordig, voorraden van
werden aangehouden, hetzij gedroogd
of in poedervorm, Dr Levey acht het
toch niet waarschijnlijk, dat de the
rapeutische waarde van deze recep
ten erg groot is geweest, omdat de
Sumerische artsen weinig of geen ge
bruik maakten van experiment en con
trole. Opmerkelijk was evenwel, dat
zij in geen enkel recept hun toevlucht
nemen tot magische bezwering of to
venarij.
„Nergens staat er een god of een
demon genoemd", zei Dr Kramer, „het
is een verrasend feit. dat dit docu
ment in klei, de oudste bladzijde uit
de geschiedenis der medicijnen, die
tot dusver ontdekt is, volkomen vrij
is van de mystieke en irrationele ele
menten, die de Babylonische genees
kunde later zou overwoekeren".
gELOEM was een Mau-Mau,
die wellicht door mijn tijdi
ge tussenkomst aan de strop
ontsnapte. Nu hij zich in veili
ge oorden met de beschaving
aan 't verzoenen is, mag ik zijn
lotgevallen wel eens in het kort
vertellen, aldus begint een Witte
Pater een belangwekkend ver
haal in de annalen van de Afri
kaanse Missie.
TK ontmoette hem niet ver van onze
missiepost bij het spoorwegstation
Kigoma. Hij scheen de physische en
morele uitputting nabij. Hii zocht
naar veiligheid rust en vrede. Dat
meende ik tenminste uit zijn verwar
rende taai te mogen opmaken. Ik heb
de bal toen niet misgeslagen
Na hem enkele dagen als een twee
de vader te hebben verzorgd, kwam ik
achter zijn geheim. Beloem was op
de vlucht voor de Mau's. In zijn ge
val verkeerden er wellicht honder
den, maar weinigen geraakten heel
huids door de gevaarlijke zóne aan de
Oostelijke zijde van Kigoma. Het was
in de tijd dat er een beruchte bood
schap de ronde deed. die ongeveer
luidde als volgt:
„Wij zweren dat de bestrijders van
onze zaak zullen vernietigd worden
en dat wij hun handen zullen aan
eensnoeren met de zenuwen, die wij
van hun ribben hebben gescheurd.
Alle knechten der blanken zullen
de ogen worden uitgestoken en het
hoofd afgehakt".
Beloem verafschuwde dit barbaars
fondsen zullen
17 R is nog meer dat de afwerking
rechtvaardigt. De kathedraal is de
hoofdkerk van het bisdom waarin de
zetel, de cethedra van de bisschop
staat. In deze kathedraal worden de
bisschoppen van het bisdom gewijd;
hier wijdt men ook op Witte Donder
dag de H.H. Oliën voor alle parochies
van het diocees; hier houdt de bis
schop zijn officiële predikaties en
hier worden de Synoden gehouden.
Daarom behoort deze kerk. het levend
hart van het bisdom, een majestueus
monument te zijn.
Hoeveel reeds werd gedaan om dit
majestueuze te benaderen: het is er
nog ver van. dat dit bereikt is. Zó om
vangrijk is de afwerking, dat er vele
geslachten aan zullen moeten helpen.
De schatting is 150 jaar! Voor de 16
kapellen bijvoorbeeld zijn de meeste
nog niet geheel gereed en is de aan
kleding zo pover, dat &e waardigheid
van het geheel er door in het gedrang
komt.
Het is een ere-zaak van alle katho
lieken in Haarlems bisdom, hun steun
te geven aan deze zaak.
T 1IT de aanwezige
binnen afzienbare tijd nog tot
stand komen: De gedeeltelijke inrich
ting van de H. Carolus Borromeus-,
St. Franciscus- en H. Aloysius-kapel-
len. resp. geschenken van de saecu-
liere geestelijkheid; de St. Franciscus-
orden en congregaties en de jeugdbe
weging.
De K.A.B. en Hanze in het bisdom
hebben beide, bij het naderen van een
jubileum in hun kring, gemeend een
geschenk van dankbaarheid te moeten
geven aan hun kathedraal en sparen
meteen giften voor de kerkenbouw.
De K.A.B. gaf opdracht voor de
voltooiing van de St. Willibrordkapel
aan vier kunstenaars en de Hanze
vertrouwde het Han Bijvoet toe om
boven het Hanze-altaar een grote en
grootse muurschildering aan te bren
gen.
Tot stand zijn reeds gekomen de
wondermooie muurschildering boven
de Mariapoort, bestaande uit twee
fresco's: de Blijde boodschap en de
Bruiloft van Kana. waarin Bijvoet
zichzelf heeft overtroffen. Het zijn
geschenken van de kath. Onderwij
zersvereniging „St, Augustinus" en
van de Aartsbroederschap der H. Fa
milie.
Voorts bracht Charles Vos verschil
lende reliëfbeelden aan. waarvoor het
geld werd bijeengebracht bij het 40-
jarig priesterfeest van mgr. Filbry, de
vorige plebaan.
WAT NOG RUSTEN
BLIJFT
(Van onze Parijse correspondent)
TVJIMMER heeft Frankrijk een rattenplaag gekend zoals nu, Het
goede land heeft ongetwijfeld meer ratten dan inwoners. De
schade, welke dit millioenenleger veroorzaakt ,is bij geen benade
ring te schatten. Men beweert echter dat men er ieder jaar enige
tienduizenden woningen voor zou kunnen bouwen.
JNDIEN niet alle krachten ingespan
nen moesten worden voor de ker-
I kenbouw dan had men in dit jaar van
Hoe moeizaam het vaak gaat, be- het 12e eeuwfeest van St. Bavo's za-
,,LIeeI Italië door Hannibal veroverd"
.,70.000 Romeinen gesneuveld".
Deze koppen kan men lezen in een
nieuw Duits tijdschrift, dat hier vlot
wordt verkocht.
Het heet „Nieuwsblad voor wereld
geschiedenis" en wordt geredigeerd
en uitgegeven door de 41-jarlge uitge
ver, Alfred Wilheim, die op de idee
is gekomen, geschiedenis te onderwij
zen op een nieuwe frisse wijze. De
verkoop van het eerste nummer van
zijn tijdschrift wijst op succes.
De geschiedenis wordt in het perio
diek van Wilheim beschreven zoals
eer. grote-stads-krant het laatste
nieuws brengt.
Opvallende koppen trekken de aan
dacht van de lezer, foto's en kaartjes
verluchten de voorpagina en in hoofd
artikelen worden de nieuwsberichten
toegelicht.
Het eerste nummer, gedateerd der
de eeuw voor Christus" beschrijft in
.frontberichten" de slag bij Cannae,
waar de Romeinen een beslissende ne
derlaag leden tegen de met olifanten
opererende legers van Hannibal
In een hoofdartikel wordt commen
taar geleverd op de sombere militaire
politieke vooruitzichten van het
ST5,,™*.* en onder „laatste
Ftankm. maakt een -bulletin" uit
nie,™ eewag van 'n ..dreigend
waw e" ln GalM®
riiek vififU® voornemens zijn perio-
SetalhePefVaar 16 WW
oplage van
hebbenIeziinU1W^rf0nderwiisautorlteiten
bureaucratie mo« hll no? ve€l
zijn hoofdd^h"nenhii
né's te winnen bereiw
wone Duitse krant Van een se"
reScteufen
hele dagen door methéU j. brengt
archieven en bibliotheken len in
zijn berichten schrijft to '°°r h«
Hij hoopt ook spoedig advertenties
te krijgen. „Zakenlieden vinden in
mijn blad een prachtige gelegenheid
voor interessante advertenties" zegt
hij. „Zij kunnen b.v. sportvaartuigen
adverteren naast Romeinse oorlogs
scheepjes, scheermesjes naast baardi
ge Grieke politicus en oude zaken die
b.v. in Bismarck's tijd zijn opgericht
kunnen zelfs hun eerste matrijzen ge
bruiken."
Wilheim is op het denkbeeld geko
men geschiedenis te onderwijzen op
de manier van modern nieuws door-
da „de geschiedenislessen in de scho
len zo droog zijn". De belangstelling
moet worden opgewekt door kleur te
geven aan de historische feiten. De
geschiedenis moet even prettig lees
baar zijn als een hedendaags nieuws
bericht De verbeelding van de leer
lingen moet worden geprikkeld" vindt
hij. Pachters van krantenkiosken heb
ben medegedeeld dat het eerste num
mer zo goed als uitverkocht is. maar
een van hen vertelde, dat de meeste
kopers volwassenen waren.
o
JN honderden dorpen en gehuchten is
het houden van kleinvee een ris
kante zaak geworden. Konijnen, kui
kens en bijna volwassen kippen vor-
S1?? heerlijke rattendiners.
z-elfs bij uw correspondent deden ze
een geslaagde aanval, roofden drie
nesten jonge konijnen weg en ver
minderden daarna zijn kuikenstapel
van 98 tot., twee, waarmee de mooie
droom van verse eitjes bij het ontbijt
was uitgedroomd. Indien Zeeland een
percent van de Franse ratten zou krij-
f5? en wie ze£t, dat ze straks niet
emigreren, zou 't met de dijken, mits
gaders de polders en hun bewoners
gauw gedaan zijn.
VAN ALLES GEPROBEERD
MCn h®eft van alles geprobeerd, doch
w„Zu r Veel rJesultaat- Heerlijke
boterhammen, goed besmeerd met ar
senicum laten de diertjes dood
gewoon liggen Even heeft men ver
ondersteld, dat de myxomatose ook
reze plaag zouden opruimen, doch
de ratten bleken volkomen immuun
te zijn. Mijn buurman, die 'n tuintje
heeft met een riviertje en veel on
kruid, waarin de ratten zich blijkbaar
uitstekend amuseerden, probeerde 't
met honden. Hij schafte zich zes
felle rattenvangers aan. De eerste
nacht overmeesterden de trouwe
viervoeters bijna zestig ratten de
tweede nacht 38, de derde nacht 14
en daarna was het gedaan. De hon
den hadden er genoeg van. Hij zei me-
„Na de drievoudige moordpartij heb
ik nog meer ratten dan ooit tevoren.
Op klaarlichte dag wandelen ze in ge
sloten gelederen over het erf. Des
nachts maken ze zo'n kabaal, dat ik er
niet van kan slapen
IN GESLOTEN GELEDEREN
(~)ok in Argenteuil marcheren ze in
gesloten gelederen! Dit lieve stad
je, een steenworp ten Noorden van
Parijs, bezit namelijk een overlaadsta-
tion van de spoorwegen plus een
slachthuis. De geur van het bloed en
de levensmiddelen schijnen de ratten
aan te trekken. Sedert maanden
heerst er hier een ongekende ratten
plaag. Op klaarlichte dag wandelen ze
met honderden door de straten.
Bij de poelier schaken ze onschul
dige, dode kippen. Bij de bakker
springen ze op de toonbank. Iedere
nacht is er feest in het goederensta
tion en het slachthuis, waar balen sui
ker, tonnen boter, meelproducten, ont
bijtkoek, stapels koekjes, pootaardap-
pelen en vlees van eerste kwaliteit
worden soldaat gemaakt. Ten einde
raad heeft de burgemeester van Ar
genteuil naar Maastricht geschreven,
waar de Nederlandse rattenvanger J.
Olischlager woont, die beloofd heeft
begin October naar Argenteuil te ko
men om de ratten eens mores te le
ren en finaal te verdelgen.
De verwachtingen zijn hoog ge
spannen. Het gemeentebestuur en de
bevolking staan gereed om de Maas
trichtenaar te ontvangen. Hjj is hun
laatste hoop. Eenieder vraagt zich af
hoe de Nederlander het klaar wil spe
len. Herhaaldelijk vraagt men of hjj
nog met een fluit werkt.
De burgemeester zelf is beter op
de hoogte. Hij zei ons volledig ver
trouwen te hebben in de heer Oli
schlager. Zeker is in ieder geval, dat
als de Maastrichtenaar er in slaagt om
Argenteuil rattenvrij te maken er in
Frankrijk een geweldig arbeidster
rein voor hem braak ligt. Na Argen
teuil zal men hem roepen in Parijs,
in Bretagne, in Chateaufort en Char-
tres en in duizend andere plaatsen en
streken. Misschien komt het zover,
dat ook het erf van uw correspondent
rattenvrij wordt. Dan gaan we weer
kuikens kopen. Dan dromen we weer
van verse uitjes bij het ontbijt. Maar
tot nu toe marcheren ze nog steeds
;ngesloten gelederen, bij tiental
len. Bij honderden, bij duizenden en
millioenen.
(Van onze onderwijsmedewerker)
jyjUDDEMA houdt er wel van, om zijn lessen wat
op te fleuren. Zo was hij nu, in navolging van
vele collega's, ook begonnen met de kinderen een
verzameling te laten aanleggen van knipsels en te
keningen, die bij de aardrijkskundelessen behoor
den. Er waren er al, die hele voorraden aansleep
ten. Ze knipten thuis kranten en tijdschriften aan
flarden; verontruste ouders kwamen vragen, wat
dat voor een soort huiswerk was, dat nu ineens
in de mode was; maar tenslotte werd dan toch dt
ongebreidelde verzamellust van de leerlingen toi
normale proporties teruggebracht. En toen kwam
dan de grote dag, dat ieder kind de goedgekeur
de onderdelen van zijn verzameling mocht sorte
ren, inplakken en van commentaar voorzien. Daar
voor was een schrift nodig. Cijffers had gezegd.
„We zitten krap in de centen, man. Probeer liefst
maar eerst eens, of de ouders er wellicht een
dubbeltje voor over hebben, om hun kind een
schrift cadeau te doen."
Voorzichtig gaf Muddema de boodschap mee
naar huis: vragen of je een stevig schrift mag
kopen. Maar denk er om: de meester heeft niet
gezegd, dat het moet! Hij heeft gevraagd of het
mag!
Zoals steeds bleken de ouders de kwaadsten
niet. Binnen enkele dagen waren alle kinderen
voorzien van cahiers. Sommigen zelfs van hele
dure, met een spiraal in de rug.
Alle kinderen ja, behalve Tonny Garris
Tonny zat zelfs na vijf dagen nog zonder schrift
te kijken en haar antwoorden op Muddema's vra-
len klonken heel verward; het mocht niet; het
mocht wel; over een week kreeg ze er ook een.
ze had een kwartje voor een schrift gekregen ei
net weer verloren. Telkens een ander verhaal.
Eerlijk gezegd: Muddema vertrouwde het
niet zo best. Misschien had Tonny het schriften
,'eld wel versnoept. Diezelfde avond gaf hij Tonny
een briefje mee met beleefde vraag, of zijn vreet
zoms gegrond kon zijn. Daags daarna leverde de
kleine meid prompt het antwoord af: „M.H., Tonny
krijgt van mij geen schriften. Want ik moet eersi
al dat papier opmaken. Ik heb nog teveel liggen
Hoogachtend, M. Garris."
[TN toen kwam de aap uit de mouw; Tonny had
al een week lang een namaak-schrift in haar
kastje. Maar ze durfde er niet mee voor de dag te
komen, omdat de andere kinderen met zulke mooie
cahiers pronkten. Het exemplaar van Tonny be
stond uit een aantal papieren uit de distributie-
tijd, in tweeën geknipt en met een touwtje aan
sikaar geregen. Het papier was totaal ongeschikt
>m beschreven te worden en er stonden bovendien
het eens lijnen op.
Muddema keek het pseudo-schrift eens
«inzend aan en stopte toen in het speelkwartier
;auw een schrift uit zijn voorraad in Tonny's
zastje. Toen de plakles een aanvang nam, keek
iet meisje verwonderd van het schrift in haar
castje naar de meester. Maar die gaf alleen een
cnipoogje en zei verder niets. De zuinigheid van
noeder Garces had haar kind gelukkig niet be-
chaamd gezet.
Maar hoe hoog de angst daarvoor het kind
rekweld had, merkte Muddema wel, toen Tonny
bij het uitgaan van de klas stilletjes tegen hem
fluisterde: „Ik vind u een fijne meester."
geweld, deze huiveringwekkende Mau-
Mau-taal
OP DE VLUCHT
]~)AAROM vluchtte hij uit hun ge-
lederen. Maar hij toonde even
min sympathie voor de Kikoejoe's,
die met Europese wapens zijn broe
ders hielpen verdelgen.
„Broedermoord!" knikte hij af en
toe. ..Kaïn en Abel! Dat mag toch
niet. worden geduld
Deze woorden wezen er op, dat de
ze wilde toch eens met het Evangelie
in contact was gekomen. Maar hoe?
Waar? Wanneer? Ik zou het nooit
te weten komen
Eenmaal opgemonterd bleek Be
loem geen rustige gast meer te zijn
En ik beken eerlijk: een arme missio
naris kan zich in zulke verlaten oor
den ook de weelde van het gastheer
schap niet tot in het oneindige blij
ven veroorloven Ik dacht een hele
nacht na over de toekomst van deze
jongen Daarin ligt toch het doel van
onze missietaak ik kon hem niet bij
mij houden, want dat betekende on
getwijfeld een risico voor de missie,
maar van de andere kant kon ik hem
ook moeilijk prijsgeven aan de geva
ren van de jungle
STOUTMOEDIGE
OPLOSSING
zich al lange tijd verzoend De boot
schrikte hem niet af. Wel het vlieg
tuig!
VREES VOOR DE ENGELSEN'
7AG ik in hem een apostel? Mijn
vurige gebeden tot de Heilige
Geest brachten een stoutmoedige op
lossing: Ik zou Beloem sturen naar
een vriend in België, die financieel
en moreel in staat was het gezelschap
van zulke zwarte te dragen.
Ik meende niet eens het „ja-woord"
van mijn vriend van doen te heb
ben. Over zulke zaken hadden wij
steeds dezelfde opinie. Ik verrichtte
apostolaat in Afrika en hij kon nu
hetzelfde doen in Europa!
Toen ik Beloem 's morgens vroeg
wat hij van mijn voorstel dacht,
kwam er geen antwoord. Hij wandel
de een poosje op en neer in het ver
trek en toen opeens drukte hij mij
de hand:
„Aangenomen, Pater! Europa goed.
Rijk, Beloem terugkeren bevrijding"
Een ogenblik verscheen er een vol
dane uitdrukking op zijn stoer ge
laat. zou hij werkelijk gelukkig zijn?
Ik had nog dringende zaken te Nairo
bi en te Mickay te regelen en wij
reisden samen met een klein gezel
schap naar Mombasa waar Beloem
zich op het eerstvolgende schip voor
Antwerpen zou inschepen. Deze tocht
"Te Nairobi verliet Beloem zijn ka-
1 mer niet. Scheen hij vrees te
koesteren voor de Engelsen?
Het leek er toch op, want hij stelde
mi.i onder meer de vraag waarom de
ene Europeaan met het Liefdeboek
(Evangelie) komt en de andere met
een revolver. Ik legde hem in het
kort het verschil uit tussen het be
keringswerk en de militaire of poli
tieke bezeting.
Beloem gaf het niet op. Hij
schilderde de scherpe tegen
stellingen in een stad als Nai
robi, waar de Engelsen in de
nacht-bars op één nacht zoveel
geld verspillen, dat hen anders
in staat zou stellen een fatsoen
lijke woonwijk voor inlanders
op te trekken.
Was het een verontschuldi
ging, toen ik hem zei, dat ook
zulke toestanden maar veel
minder scherp in Europa be
staan?
Tijdens het laatste deel van onze
reis gebeurde er iets zonderlings. Plot
seling was Beloem verdwenen. Het
gebeurde tijdens een korte pauze in
de residentie Mickey. Zou hij in het
zicht van de haven de plaat hebben
gepoetst?
In feite had ik na Mickey geen op
drachten meer te vervullen. En mijn
geweten dwong mij spoedig naar de
missie terug te keren, hoe zeer mijn
hart ook naar nieuws over Beloem
snakte. Ik had mij er toch zoveel
moeite voor getroost. En ik bad vurig
tot de Almachtige dat deze Beloem
een echte Christen zou worden en
nooit in de handen van haatdragende
terroristen zou terugvallen. En kijk
een drietal uren later keerde hij
„op zijn tenen" terug!
NAAR HET GRAF VAN
VADER
TK meende wel recht te hebben op
een beetje uitleg en hij verschafte
mij een heel verslag:
„Ik heb afscheid genomen van mijn
vader", vertelde hij. ,.die een beetje
verder begraven ligt en onder ver
schrikkelijke arbeidsvoorwaarden bij
uw kleurgenoten bezweken is. Het is
U voorzeker aangenaam te vernemen
dat ik daar gepreveld heb: ,.en ver
geef ons onze schulden, gelijk wij
vergeven aan onze schuldenaren" en
dat ik toen gedacht heb aan de wij
ze. waarop de blanken onze grond
gestolen hebben onze stammen tegen
eikaar opjagen, vreemde ziekten ver
spreiden".
Het was de langste „speech" welke
hij ooit had uitgesproken. Ik heb er
lang over nagedacht, toen wij verder
van Mickay naar Mombasa trokken
en begon het langzaam te beschou
wen als een geslaagd toelatingsexa-
hij ooit het eindexamen
verliep gelukkig zonder incidenten, j men Zou
Eerst te paard, dan per trein. Met halen?
deze vervoermiddelen had Beloem Ik hoop het van harte.
WOORDAT ZIJ eindelijk, na een ge
vangenschap van meer dan tien
jaar, het kampleven achter zich
lieten, hebben de onlangs uit Rusland
ontslagen krijgsgevangenen nog een
maal met hun kameraad, de vroegere
aalmoezenier van de 207e divisie, Karl
Eurskens, in een ontroerende gods
dienstplechtigheid God gedankt voor
hun vrijheid en gebeden voor de nog
in Rusland achtergebleven kamera
den.
„Karl Eurskens was meer dan een
vriend", zo zei een van de ex-gevan
genen, ,,hij was ook achter het prik
keldraad op de eerste plaats zielzor
ger".
Dit was dan het einde van het har
de verblijf in Rusland, waarbij de ont
slagenen ieder huns weegs gingen.
Ook Karl Eursken, de enige pries
ter onder hen, keerde naar de gewone
zielzorg terug. Evenals vele van zijn
kameraden werd deze Duitse priester
op 27 December 1949 in een bliksem-
proces ter dood veroordeeld, waarop
echter een begenadiging tot 25 jaren
dwangarbeid volgde.
In de dagyaarding kwam de volgen
de beschuldiging voor: „Hij heeft door
gebed en ceremoniën de Duitse troe
pen in hun strijd tegen Rusland ge
staafd".
De rechter verklaarde daarop: „Per
soonlijk hebt ii niets gedaan, maar u
erkent de Paus als uw superieur, de
zelfde Paus. die nu weer tezamen met
de imperialistische machten, oproept
ten strijde tegen Rusland".
Pastoor Eursken werd op 19 Fe
bruari 1904 geboren en was tot 1940
kapelaan van de kerk van Maria Ten
hemelopneming te Stolberg. Toen hij
na zijn gevangenneming de Russische
autoriteiten op zijn geestelijk ambt
wees, lachten deze honend en zeiden:
„Een God bestaat er niet".
Pater Eursken doorliep in de loop
der jaren alle lijdensstaties van de
Duitse krijgsgevangenen in Rusland.
Zo werkte hij o.a. in de moerassen
aan de weg van Saransk, werd later
ingedeeld bij een landarbeidsploeg.
totdat hij zwaar ziek werd, tot 107
pond vermagerde en ingedeeld bij de
groep van de hopeloze ziektegevallen.
Tezamen met 27 officieren en S.S.-ers
werd hij vervolgens in 1949 in Boro-
witschi, een middelgrote plaats tussen
Moskou en Leningrad, veroordeeld.
Het feit, dat hij priester was, had
slechts een strafverzwarende invloed
Later moest pater Eursken werken
in een mijn en werd hij als verple
ger in verschillende ziekenhuizen te
werk gesteld. Steeds weer trachtte h;'
het onmenselijke lijden van Zijn me^r
gevangenen te verlichten. Tot 1951 kon
hij op onopvallende wijze dagelijks
de H. Mis opdragen, meestal in de
wasgelegenheid of in het scheerhok.
..Toen echter werd mij dat opeens ver
boden", zo vertelde pater Eursken.
Toen ik ondanks dit verbod in het
kamp Swerdlowsk de H. Mis trachtte
te lezen, werd mij dit ten tweede ma
le zonder opgaaf van reden verboden
en verklaarde men mij: „Wanneer u
nog een keer de Mis leest, zullen we
u ergens naar toezenden, waar u het
bidden wel zult verleren".
Van die tijd af stond pater Eursken
onder strenge bewaking. Desondanks
slaagde hij er in aan alle stervenden
de absolutie te geven en meermalen
de biecht van de gevangenen te ho
ren. Naar pater Eursken mededeelde,
bevinden zich alleen al in het kamp
Swerdlowsk nog 600 a 700 Duitse
krijgsgevangenen.
Unesco dringt erop aan
gewaart u uw boorkernen? Deze
misschien ietwat vreemde vraag
werd door Unesco een half jaar gele
den voorgelegd aan de regeringen
van 69 ledenstaten. Vandaag de dag
zijn 19 antwoorden binnengekomen,
waarvan 9 negatief lulden.
En toch is deze vraag belangrijk.
Want boorkernen zijn dunne cylin
ders rots, die van een diepte van en
kele duizenden meters naar boven ge-
brach' wprden elke keer als een
boormachine zich in de aardkorst
dringt op zoek naar olie, steenkool of
water. En deze kernen zijn een be
langrijk gegeven voor de geologen.
De boormeesters bestuderen deze
kernen op aanwezigheid van olie. wa
ter e.d. Daarna worden ze echter
weggegooid. Er worden weliswaar
rapporten over opgesteld maar deze
zijn aanzienlijk minder waard dan de
monsters zelf bij later geologisch on
derzoek Boormeesters zijn namelijk
meestal geen geologen.
Niet alleen zijn deze boorkernen
van belang als coördinatiemiddel bij
het bodemonderzoek van verschillen
de landen, maar mogelijk bevatten ze
ook aanwijzingen voor de aanwezig
heid van mineralen, die eerst iater
ontdekt of waardevol worden. Een
sprekend voorbeeld hiervan is ura
nium. Aan de hand van bewaarde
oude monsters kan men thans zonder
veel moeite bepalen waar precies
uranium in de bodem zit.
In Groot Brittannië werd in 1926
reeds de zogenaamde Mining Industry-
Act uitgevaardigd, waarbij bepaald
werd dat van alle boringen van meer
dan 30 meter de monsters bewaard
moesten blijven. In 1945 werd een
soortgelijke wet uitgevaardigd voor
waterboringen van meer dan 15 me
ter. Duitsland bepaalde in 1934 dat
alle bodemmonsters door geologen be
studeerd moesten worden en dat de
legering het recht had de boorgaten
zelf opnieuw te onderzoeken. Op een
tweemaandelijkse vergadering van 't
Bureau voor Bodemonderzoek wor
den dan de resultaten besproken
Vreemd genoeg kent Amerika niet
een dergelijke bepaling. En toch
werden daar in 1952 maar liefst 12.425
boringen verricht.
Tijdens een bijeenkomst van het
raadgevend comité van Unesco voor
't onderzoek van dorre gebieden, die
onlangs plaats vond, werd het vraag
stuk aan de orde gesteld deze bepa
lingen internationaal van kracht' te
verklaren.
