Men valt met de deur in het Australische huis NIET NAAR DE MAAN Amerikaanse veldtocht tegen de paniek Hoe onze welvaart sinds 1948 omhoog ging Een blik van boven op Nederlands-Belgische legpuzzle Motto: als men maar woont Stof- en spinnen nesten uit den boze Goede meubilering Pseudo-rampen om publiek te harden Van successen gesproken... DAGBLAD DE STEM VAN ZATERDAG 26 SEPTEMBER 1953 9 rouwen rustiger De (on)mogelijkheid van interplanetair verkeer Sanapirin qqq INVESTERINGEN 1betaungsbalans| 18 22.50 23,10 lische woning meer op het gemak voor de husvrouw is gericht, dan op luxe. DE SCHILDERIJEN OP EEN RIJTJE (Van onze correspondent in Australië) TOEN we het geluk hadden in onze eigen woning te trekken, bracht mijn vrouw ons huis bij de buren in opspraak; ze had de keuken aan de voorzijde van het huis doen inrichten. Iets dergelijks doet men in Australië niet en wie de vaste regels ook inzake de woninginrichting breekt, trekt bijzondere aandacht. Australische woningen hebben nu eenmaal een vaste in deling. IVjen zal mij niet té sterk aan de lijtf - moeten houden inzake die inde - ling van de woning; de moderne wo ningbouw brengt soms iets beters dan die van de oude stijl. Degenen die niet zo direct op een paar duizend pond behoeven te kij ken, laten soms zeer fraaie woningen bouwen. Hoewel Australië een land is waarin de architect, mede dank zij klimaat en omlijsting door de natuur, zijn kunstzinnige gaven ten volle kan ont plooien, krijgt men toch vaak de in druk dat daaraan iets hapert. Het kan ook zijn dat nog te weinig gebruik wordt gemaakt van de diensten van de architect, óók wat het binnenhuis aangaat. OOK MENSENPAKHUIZEN tingen omtrent de huisvesting heeft te ondergaan. Soms duurt dit lang omdat aan de Nederlandse sfeer zoveel mogelijk wordt vastgehouden. Men heeft zich evenwel aan te passen bij de wijze van bouwen en de noodzakelijkheden, door klimaat en natuur opgelegd. En uiteindelijk; men ondervindt dat door deze beide laatsten het leven van een emigrant zich graag laat wij zigen! Advertentie) (Van onze correspondent in Washington) TNE PANIEK, welke kan uitbreken tijdens een brand, tijdens een of andere ramp of tijdens een bombardement eist vaak meer slachtoffers dan het gevaar zelve. Op onze wereld sterven jaarlijks tienduizenden lieden vaak een vreselijke dood, omdat ze niet zijn gehard tegen paniek, tegen angstgevoelens. De overigens toch zo kranige Amerikanen zijn zeer gewillige slachtoffers der paniek, hetgeen al bij herhaling is gebleken. Toen b.v. in Chicago in een theatergebouw een volkomen onge vaarlijk toneelbrandje uitbrak en gelijktijdig het licht uit ging maakte een vreselijke paniek zich van de massa meester. Een vrouw liet een hysterische gil. Allen drongen naar de deuren, sloegen elkaar dood of vertrapten elkaar. Toen de treurige balans kon worden opgemaakt, ble ken 500 mensen te zijn overleden, zonder dat het vuur ook maar een slachtoffer had geéist. F)1T DORP of eigenlijk een samenvoeging van twee dorpen: het Nederlandse Baarle-Nassau en het Belgische Baarle-Hertog is wel het meest curieuze van Europa, omdat een bepaald land on geveer dertig enclaves heeft in een ander land, zodat niemand nu eens nauwkeurig de grenzen kan aangeven, tenzij hij een gedegen studie maakt van kadastrale kaarten ,e.d. Zelfs dan nog blijkt men niet zeker te zijn van de nationaliteit van sommige stukjes, zoals een thans lopend huizen-proces aantoont. De spoorlijn, die wij het dorp zien doorsnijden verdwijnt bovenaan in de richting Tilburg en onderaan naar België. De kerk met to ren, in het hart van de plaats, is de Belgische kerk. Die even links boven daarvan is de Nederlandse. Het grote gebouw links van het midden der spoorlijn is het broedersklooster. De weg lo pende naar de linker-bovenhoek leidt naar Breda en die midden onder naar Turnhout. De weg naar de rechter-bovenhoek leidlt naar Tilburg en de Kapelstraat ziet men uitlopen precies naar het midden van de rechterzijde. Aan deze Kapelstraat staat, niet ver van de fotorand Baarle-Hertogs derde speelzaal. Ongeveer halverwege deze straat nabij dat grote witte dak staat speel zaal nummer vier, onlangs geopend. De „Cercle privé" en de twee de speelzaal moet men zoeken even boven de weg naar Breda, links van de Spoorbaan. Tenslotte ziet men, schuin-boven de Belgische kerk, een paar rijtjes huizen, netjes in het gelid. Die staan aan de nieuwe straat, die naar Burgemeester de Grauw is genoemd. Aan het einde (op deze foto niet meer te zien) van de weg, die van het dorpscentrum gaat naar België op deze foto dus midden-onder staan de huizen van Soy v. d. Eynde, waarover thans vele gemoederen verhit zijn! (Luchtfoto K.L.M. f")OK uit andere feiten kan blijken, dat een veldtocht tegen de paniek noodzakelijk is. Tijdens een luchtaan val op Londen het was in 1943 viel een moeder, die haar kind op haar arm droeg van de trap, die toe gang gaf tot de ondergrondse. De be scherming zoekende massa achter haar, die een moment werd opgehou den begon te dringen. Honderden lie den vielen van de trappen. Het resul taat was 170 doden en enige honder den gewonden. Soms kan een mens een paniek voorkomen. Het gebeurde b.v. in Berlijn, dat tijdens een der ve le luchtaanvallen ook een bioscoop theater werd getroffen .waarin zich bijna 3000 toeschouwers bevcjnden. Hoewel enige personen gevaarlijk wa ren getroffen wist een enkele man, een eenvoudige verzekeringsagent de massa in bedwang te houden. Met rustige stem vertelde hij: Houdt U zich vooral rustig. We zijn toch zoet jesaan wel aan dergelijke verrassin gen gewoon geraakt. Laten we op on ze plaats blijven zitten. Na het luchtalarm werd de bios coop rustig ontruimd. De twaalf do den en de zeventien gewonden weren directe slachtoffers van de luchtaan val. Herinnert U zich het jaar 1938 nog Een Amerikaans radio- tion zond een hoorspel uit van Orson Welles over de invasie der Marsbe woners. Hoewel de luisteraars slechts even een andere zender behoefden in te schakelen om te ontdekken, dat de uitzending slechts een hoorspel was. ontstond er een ongekende paniek, die grote delen van de U.S.A. volledig op de kop zette. De millioenen luiste raars waarschuwden telefonisch hun vrienden, dat de goede dagen voorbij waren en Amerika bezet werd door de bewoners van Mars. Het telefoon verkeer werd volledig geblokkeerd. Duizenden verduisterden hun wonin gen. Tienduizenden grepen naar hun auto en reden de stad uit, omdat ze bombardementen vreesden. Enige magazijnen werden geplunderd enz. De wilde vaart uit de stad kostte honderden doden en gewonden. NUCHTER VERSTAND UTISENHOWER zelf heeft tot de anti- paniek veldtocht opdracht gege ven. Hij zei daarbij: „Ons volk kan in oorlog geraken. Dan zuilen we ons nuchter verstand moeten kunnen ge bruiken. Maar ook om de omvang van andere rampen zo gering moge lijk te houden moeten we ons harden tegen paniek!" Men is er druk mee doende! In ne gentien grote steden bestaan al anti- paniekcentra. Artsen en psychologen onderzoeken kleine en grote gevallen teneinde de regels der paniekleer te ontdekken. Officiële instanties zen den vragen ter beantwoording rond. Men wil kunstmatig pseudo-ramper fantaseren om het publiek mee te harden. De „Rand Corporation" in Santa Monica" is doende een nieuwe elite aan te kweken die volkomen im muun is voor angst of paniek. De can- didaten moeten door brandende hui zen lopen, mogen dagenlang niet eten en slapen en worden daarna verzocht rekenkundige problemen op te los sen. Er zijn schrik- en gruwelkamers ingericht, waarin alle paniekgeluiden keurig worden geïmmiteerd. De can- didaten moeten onder dergelijke ge luiden opstellen maken, vragen beant woorden, snelle besluiten nemen enz. Voor personen die bij de paniekbe- strijding een rol hebben te vervullen, zoals artsen, verpleegsters, rode krui- personeel, soldaten, brandweerlieden, politie enz. zijn dergelijke cursussen reeds verplicht gesteld. GEEN PROEVEN MET MUIZEN gen de paniek nodozakelijk. Vreemd is overigens, dat de Amerikaanse mannen bevattelijker zijn voor een paniekstemming dan de vrouwen. Tachtig percent der mannen zou on der bepaalde omstandigheden in pa niek geraken, doch onder dezelfde omstandigheden slechts vijftig percent der dames. Nu waren er „onder die omstandigheden" geen proeven met muizen „Hoe voelt U zich als Uw auto op een druk kruispunt plotseling niet meer vooruit wil; de bel van de deur en die van de telefoon gelijktijdig bellen; de lift tussen twee verdiepin gen blijft hangen; donkere gestalten U midden in de nacht de weg ver sperren? Probeer er maar eens ant< woord op te vinden. De Amerikanen zijn ze al aan het beantwoorden. Ze maken namelijk deel uit van de veld tocht tegen de paniek! UtE Amerikaanse regering is er van overtuigd dat iedere vreemde mo gendheid in oorlogstijd het Ameri kaanse volk in een vreselijke paniek kan brengen. De gevolgen zouden dan vreselijk kunnen zijn. Alleen al op grond van dit feit is de veldtocht te- A CHT dagen naar de Arden- nen of twee weken naar het zonnige Zuiden in onze super luxe reiswagens". U kent ze, de reclames des reisbureaux. Zullen over enkele tientallen jaren fel gekleurde affiches ons toe schreeuwen: „Met onze schok- yriie, stabiel-verwarmde raketten iwee heerlijke weken op Venus!" ot „Een gondelvaart op de kana- wt va.n Mars geeft u de su- onemste vacantie?" Mogelijk is Jies ~.?oker in onze fantasie maar wij geloven nog niet in die nS naar onze mede-planeten. Wij 0/, met cijfers verklaren waar- Om van de aarde los te komen moet een (door atoom-energie yo?rtgestuwde?) raket een snel heid hebben van minstens 11 km per seconde, dus rond 40.000 km per uur. Let wel: dit is 34 keer zo snel als de straaljager van snel heidsduivel Duke! Maar optimis ten (o.a. dr Werner von Braun) beweren, dat die razende vaart eens bereikt wordt. Laten we dus aannemen, dat 't bereikbaar is. Maar dan een paar weken vacantie op Venus, onze naaste zuster-planeet? Geen den ken aan! Venus staat rond 42 mil- lioen km van ons vandaan, een SaturnusI RF.ISOUUR VAN DE AARDE MAAR ENKELE PLANE - 'EN Bij EEN UURSNEL' EiO VAN AOOOO A UQANUS1 NCPTUNUSl raket voortrazend met een snel heid van 40.000 km per uur doet .over die afstand 1050 uur, dus 43 dagen en 18 uur. Een „tochtje" heen en terug duurt dus 87 dagen en 12 uur. En laten we nu maar meteen verklappen, hoe lang onze raket er, enkele reis, over zou doen naar de andere planeten van ons zonne stelsel, gerangschikt naar volg orde van afstand: Mars (76 mil- lioen km), ruim 79 dagen; Mer- curius (92 millioen km), bijna 96 dagen; Jupiter (630 millioen km) 1 jaar en ruim 291 dagen; Saturnus (1280 millioen km) 3 jaar en 238 dagen; Uranus (2720 millioen km) 7 jaar en 278 dagen; Neptunus (4350 millioen km) 12 jaar en 151 dagen; Pluto, voorlopig de verst bekende planeet (5760 millioen km) 16 jaar en 160 dagen. Zestien en 'n half jaar achtereen voortsui- zen met een snelheid van 40.000 km per uur. En dat door de gru welijke koude (bijna 273o Celsius onder nul!) wereldruimte. Brrr! „Waarom deze cijfers?" zult u vragen. Zij dienen om u een (vage) indruk te geven van de duizeling wekkende afstanden in het on voorstelbaar grote heelal. En om u nog wat méér te imponeren en kele getallen over twee bekende sterren. Eén in het sterrenbeeld Centauri, in ons land onzichtbaar, maar in astronomische kring ver maard, omdat zij het dichtst staat bij ons zonnestelsel. Maar dat „dit bij" betekent nog altijd rond.... 40 millioen km (40 met 12 nullen er achter!). Onze raket zou over deze afstand ruim 114.155 jaar doen! En dan Sirius, het hel derste sieraad aan ons firmament. Daarheen is het 82 billioen km (82 en twaalf nullen). Rond 230.000 jaar „raketten". U weet, het licht snelt 300.000 km per seconde door de kosmos. Per jaar legt het dus af een afstand van 365 (dagen) x 24 (uur) x 3600 (seconden) x 300.000 km is een kleine tien billioen km. Dit noemt men onder sterrenkundigen een lichtjaar. Nu dan: het licht van Centauri bereikt de aarde pas na ruim 41/4 jaar. dat van Sirius doet er ruim 8 3/4 jaar over. En dan te weten, dat er sterren zijn die millioenen lichtjaren van ons verwijderd zijnDuizelt het u? Ons ook! MET RUSSISCHE hulp wil commu nistisch China in de komende vijf jaren onder meer 75 fabrieken bou wen. Er staan negen spoorwegen op het programma, evenals de aanleg van 5000 kilometer autowegen. IN AMERIKA liggen overschotten aan landbouwproducten, ter waarde van ongeveer 2,6 milliard dollar op geslagen. LJoewel de moderne flats goed en prettig ingericht zijn, heeft men er in het ouder genre, welke men ge rust onder de verzamelnaam van mensenpakhuizen" kan brengen. In de grote steden treft men flat woningen aan, waarin geen daglicht kan binnendringen, omdat alle ka mers zijn ingebouwd. Men ziet drie-kamer flats, waarin 'n gang ontbreekt, zodat men van ka mer naar kamer loopt. Men vraagt zich af hoe het mogelijk is dergelijke onpractische en smake loze flats te bouwen. Doch, zü worden maar al te graag en vlot verhuurd; als men maar woontHet moge waar ztfn, dat de Australische gezinnen op vrjje dagen naar bos of strand trekken, per slot van rekening zou men voor hetzelfde geld heel wat aangenamer kunnen wonen! GRONDPRIJZEN STEGEN ryit voorgaande betreft dan een ge- deelte van de woongelegenheid in de grote steden; gelukkig is dat nog slechts een klein gedeelte. Want ook in die steden vindt men „hele huis jes", welke dateren uit de tijd, toen een vierkante meter grond geen der tig duizend gulden kostte, zoals thans, Bij de meeste van deze hele huis jes, welke men verder practisch door heel Australië aantreft, stapt men via de voordeur in de kamer. Slechts wei nig huizen hebben nl. een gang; laat staan een hal. Deze bouwtrant vindt men ook bij de nieuwe woningen nog vaak toegepast; blijkbaar prefereert de Australiër genoemde vlotte en- trée voor zijn woning. Deze wordt gewoonlijk nog verge makkelijkt, doordat de voordeur de hele dag open staat; men bekommert zich niet om nieuwsgierige blikken van de voorbijgangers. Van buiten treedt men dus dade- lyk de woonkamer binnen en van daaruit ook de andere kamers, bene vens de keuken, laundry, enz. Deze „laundry", de wasgelegenheid dus, gewoonlijk verplicht bij de bouw van een huis, evenals een badkamer, waar bij zelfs niet met een douchecel kan worden volstaan. Aan de inrichting van de keuken wordt in Australië veel zorg besteed er zijn diverse electrische apparaten speciale kasten, enz. De keuken be vindt zich aan achter- of zijkant van het huis, vandaar de opspraak, welke mijn vrouw in de buurt teweeg bracht! Uit deze korte schets kan men vast stelden, dat de indeling der Austra- I Iet heeft even geduurd alvorens ik ontdekte, waarom in de meeste woningen de schilderijen, enz. op een rijtje hangen. Daarvoor moet je nl. iets weten omtrent de bouw der woningen. Het interieur wordt gewoonlijk afge werkt met fibro. hardboard, e.d. ma teriaal, waarin geen spijker kan wor den geslagen, terwijl deze platen op balken van het frame der woning moeten worden bevestigd. Men is dan genoodzaakt deze balken te gebrui ken om iets op te hangen! Nu maakt de Australiër zich weinig zorgen over de wandversiering. Foto's vindt men er weinig, een behoorlijk schilderstuk zeer zelden, meestal nog „kitsch". Het meest ziet men een wandtegel of bordje naar het Engelse genre met de Pickwick-figuren. Kunstzinnig zijn de Australiërs niet heel erg! Weet u wat in de Australische wo ning de voornaamste goederen zijn: een „wall-to-wall-carpet" en „refrige rator" oftewel een vast kleed en een electrische ijskast. In mijn vorig artikel over de Austra lische woning vertelde ik reeds een en ander over de duisternis, welke men er laat heersen door kleine ra men en gesloten gordijnen; gevoegd bij hetgeen ik thans vermeld kunt ge u indenken, dat er weinig sfeer of gezelligheid van een Australische wo ning uitstraalt. Een lofprijzing op de Nederlandse woning behoef ik niet te geven, de verzorging welke deze ontvangt ,is genoegzaam bekend! Toch heeft men bij dit alles weer rekening te houden met verschil in landsklimaat. Zoals ik vaker reeds opmerkte; de Australiër leeft en geniet dank zij het milde klimaat meer buitenshuis dan in Nederland zelfs mogelijk zou zijn. Voorts acht men het uit een oog punt van hygiëne gewenst zo min mo gelijk „stofnesten" en plaatsen, waar spinnen zich kunnen verbergen, in 'n woning te hebben. Ook om die reden vindt men aan veel ramen de „Ve netian Blinds"; de zon-werende scher men, in plaats van gordijnen en hangt men zo weinig mogelijk aan de mu ren. Voorts treft men in vrijwel geen enkel huis een muurkast aan, doch wel koopt men bij een slaapkamer-ameu blement bv. twee kasten. EENVOUDIG MAAR GE MAKKELIJK FVe woningen zijn eenvoudig gemeu- bileerd, doch wel op een „gemak- gelijk zitje" berekend. Daarom ziet men er meestal een bankstel met ge makkelijke stoelen. Men kan in Australië het meest moderne en smaakvolle meubilair kopen, al is dat naar Nederlandse begrippen nogal prijzig. Doch wat betreft inrichting van een woning kan men een zeer royale keus doen, waarbij aan de hoogste eisen kan worden voldaan. Uit hetgeen ik vertelde omtrent de Australische woning, zowel naar het „uiterlijk" als „innerlijk" zal men kunnen begrepen, dat de nieuw ge arriveerde emigrant en bijzonder de „emigrante", een ommekeer in opvat- Advertentie) opwekkend pijnverdrijvend FRANKIE LANE 23 weken „Hit" P\E film-melodie „The song from Moulin Rouge" heeft niet alleen groot succes gebracht aan de Ame rikaanse vocaliste Felicia Sanders, het is ook een song die buitengewoon lang populair blijft. Felicia Sanders nam het nummer op met het orkest van Percy Faith en werd daarmee uit de onbekend heid opgeheven tot wereldbekend heid. De gramofoonplaat in kwestie staat nu al 21 weken in de „Hit Pa rade", de lijst van de tien meest po pulaire platen in Amerika. In Neder land maakte het Orkest Zonder Naam een goede plaat van „The song from Moulin Rouge". Overigens is het knal-effect van deze song overtroffen door dat van Frankie Laine's „I believe". Deze op name stond 23 weken bij de beste tien en wordt nog steeds genoteerd bij de vijftien meest populaire opna men. Aan het j aarverslag 1952 van het Verbond van Nederlandse Werkgevers zijn bovenstaande, eigenlijk zoor zich zelf spre kende grafieken ontleend. Men ziet, hoe de investeringen wel groeien, maar toch niet in gestadige lijn omhoog gaan en te recht zorg baren. Hoe verder de betalingsbalans zich na een laatste inzinking in 1950 steeds meer ging opheffen en in het positieve .stadium kwam, waarin ze thans nog verkeert. Hoe tenslotte de uitvoer zich ophief van een nederig staafje tot een flinke paal. De onwikkeling, sindsdien gevolgd, wijkt in strek king niet van de hier gegeven grafieken af, al zitten er onzeker heden in de toestand, welke tot de nodige behoedzaamheid manen.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1953 | | pagina 9