Men valt met de deur in het
Australische huis
NIET
NAAR
DE
MAAN
Amerikaanse veldtocht
tegen de paniek
Hoe onze welvaart sinds 1948 omhoog ging
Een blik van boven op Nederlands-Belgische legpuzzle
Motto: als men maar woont
Stof- en spinnen nesten uit den boze
Goede meubilering
Pseudo-rampen om publiek te harden
Van successen
gesproken...
DAGBLAD DE STEM VAN ZATERDAG 26 SEPTEMBER 1953
9
rouwen rustiger
De (on)mogelijkheid
van interplanetair
verkeer
Sanapirin qqq
INVESTERINGEN
1betaungsbalans|
18
22.50
23,10
lische woning meer op het gemak
voor de husvrouw is gericht, dan op
luxe.
DE SCHILDERIJEN OP EEN
RIJTJE
(Van onze correspondent in Australië)
TOEN we het geluk hadden in onze eigen woning te trekken,
bracht mijn vrouw ons huis bij de buren in opspraak; ze had
de keuken aan de voorzijde van het huis doen inrichten.
Iets dergelijks doet men in Australië niet en wie de vaste
regels ook inzake de woninginrichting breekt, trekt bijzondere
aandacht.
Australische woningen hebben nu eenmaal een vaste in
deling.
IVjen zal mij niet té sterk aan de lijtf
- moeten houden inzake die inde -
ling van de woning; de moderne wo
ningbouw brengt soms iets beters dan
die van de oude stijl.
Degenen die niet zo direct op een
paar duizend pond behoeven te kij
ken, laten soms zeer fraaie woningen
bouwen.
Hoewel Australië een land is waarin
de architect, mede dank zij klimaat
en omlijsting door de natuur, zijn
kunstzinnige gaven ten volle kan ont
plooien, krijgt men toch vaak de in
druk dat daaraan iets hapert. Het kan
ook zijn dat nog te weinig gebruik
wordt gemaakt van de diensten van
de architect, óók wat het binnenhuis
aangaat.
OOK MENSENPAKHUIZEN
tingen omtrent de huisvesting heeft
te ondergaan.
Soms duurt dit lang omdat aan de
Nederlandse sfeer zoveel mogelijk
wordt vastgehouden.
Men heeft zich evenwel aan te
passen bij de wijze van bouwen en de
noodzakelijkheden, door klimaat en
natuur opgelegd.
En uiteindelijk; men ondervindt dat
door deze beide laatsten het leven
van een emigrant zich graag laat wij
zigen!
Advertentie)
(Van onze correspondent in Washington)
TNE PANIEK, welke kan uitbreken tijdens een brand, tijdens
een of andere ramp of tijdens een bombardement eist vaak
meer slachtoffers dan het gevaar zelve. Op onze wereld sterven
jaarlijks tienduizenden lieden vaak een vreselijke dood, omdat ze
niet zijn gehard tegen paniek, tegen angstgevoelens. De overigens
toch zo kranige Amerikanen zijn zeer gewillige slachtoffers der
paniek, hetgeen al bij herhaling is gebleken.
Toen b.v. in Chicago in een theatergebouw een volkomen onge
vaarlijk toneelbrandje uitbrak en gelijktijdig het licht uit ging maakte
een vreselijke paniek zich van de massa meester. Een vrouw liet een
hysterische gil. Allen drongen naar de deuren, sloegen elkaar dood of
vertrapten elkaar. Toen de treurige balans kon worden opgemaakt, ble
ken 500 mensen te zijn overleden, zonder dat het vuur ook maar een
slachtoffer had geéist.
F)1T DORP of eigenlijk een samenvoeging van twee dorpen: het
Nederlandse Baarle-Nassau en het Belgische Baarle-Hertog
is wel het meest curieuze van Europa, omdat een bepaald land on
geveer dertig enclaves heeft in een ander land, zodat niemand nu
eens nauwkeurig de grenzen kan aangeven, tenzij hij een gedegen
studie maakt van kadastrale kaarten ,e.d. Zelfs dan nog blijkt men
niet zeker te zijn van de nationaliteit van sommige stukjes, zoals
een thans lopend huizen-proces aantoont.
De spoorlijn, die wij het dorp zien doorsnijden verdwijnt bovenaan
in de richting Tilburg en onderaan naar België. De kerk met to
ren, in het hart van de plaats, is de Belgische kerk. Die even
links boven daarvan is de Nederlandse. Het grote gebouw links
van het midden der spoorlijn is het broedersklooster. De weg lo
pende naar de linker-bovenhoek leidt naar Breda en die midden
onder naar Turnhout. De weg naar de rechter-bovenhoek leidlt
naar Tilburg en de Kapelstraat ziet men uitlopen precies naar
het midden van de rechterzijde. Aan deze Kapelstraat staat, niet
ver van de fotorand Baarle-Hertogs derde speelzaal. Ongeveer
halverwege deze straat nabij dat grote witte dak staat speel
zaal nummer vier, onlangs geopend. De „Cercle privé" en de twee
de speelzaal moet men zoeken even boven de weg naar Breda, links
van de Spoorbaan. Tenslotte ziet men, schuin-boven de Belgische
kerk, een paar rijtjes huizen, netjes in het gelid. Die staan aan de
nieuwe straat, die naar Burgemeester de Grauw is genoemd. Aan
het einde (op deze foto niet meer te zien) van de weg, die van het
dorpscentrum gaat naar België op deze foto dus midden-onder
staan de huizen van Soy v. d. Eynde, waarover thans vele
gemoederen verhit zijn! (Luchtfoto K.L.M.
f")OK uit andere feiten kan blijken,
dat een veldtocht tegen de paniek
noodzakelijk is. Tijdens een luchtaan
val op Londen het was in 1943
viel een moeder, die haar kind op
haar arm droeg van de trap, die toe
gang gaf tot de ondergrondse. De be
scherming zoekende massa achter
haar, die een moment werd opgehou
den begon te dringen. Honderden lie
den vielen van de trappen. Het resul
taat was 170 doden en enige honder
den gewonden. Soms kan een mens
een paniek voorkomen. Het gebeurde
b.v. in Berlijn, dat tijdens een der ve
le luchtaanvallen ook een bioscoop
theater werd getroffen .waarin zich
bijna 3000 toeschouwers bevcjnden.
Hoewel enige personen gevaarlijk wa
ren getroffen wist een enkele man,
een eenvoudige verzekeringsagent de
massa in bedwang te houden. Met
rustige stem vertelde hij: Houdt U
zich vooral rustig. We zijn toch zoet
jesaan wel aan dergelijke verrassin
gen gewoon geraakt. Laten we op on
ze plaats blijven zitten.
Na het luchtalarm werd de bios
coop rustig ontruimd. De twaalf do
den en de zeventien gewonden weren
directe slachtoffers van de luchtaan
val.
Herinnert U zich het jaar 1938
nog Een Amerikaans radio-
tion zond een hoorspel uit van Orson
Welles over de invasie der Marsbe
woners. Hoewel de luisteraars slechts
even een andere zender behoefden in
te schakelen om te ontdekken, dat de
uitzending slechts een hoorspel was.
ontstond er een ongekende paniek,
die grote delen van de U.S.A. volledig
op de kop zette. De millioenen luiste
raars waarschuwden telefonisch hun
vrienden, dat de goede dagen voorbij
waren en Amerika bezet werd door
de bewoners van Mars. Het telefoon
verkeer werd volledig geblokkeerd.
Duizenden verduisterden hun wonin
gen. Tienduizenden grepen naar hun
auto en reden de stad uit, omdat ze
bombardementen vreesden. Enige
magazijnen werden geplunderd enz.
De wilde vaart uit de stad kostte
honderden doden en gewonden.
NUCHTER VERSTAND
UTISENHOWER zelf heeft tot de anti-
paniek veldtocht opdracht gege
ven. Hij zei daarbij: „Ons volk kan in
oorlog geraken. Dan zuilen we ons
nuchter verstand moeten kunnen ge
bruiken. Maar ook om de omvang
van andere rampen zo gering moge
lijk te houden moeten we ons harden
tegen paniek!"
Men is er druk mee doende! In ne
gentien grote steden bestaan al anti-
paniekcentra. Artsen en psychologen
onderzoeken kleine en grote gevallen
teneinde de regels der paniekleer te
ontdekken. Officiële instanties zen
den vragen ter beantwoording rond.
Men wil kunstmatig pseudo-ramper
fantaseren om het publiek mee te
harden.
De „Rand Corporation" in Santa
Monica" is doende een nieuwe elite
aan te kweken die volkomen im
muun is voor angst of paniek. De can-
didaten moeten door brandende hui
zen lopen, mogen dagenlang niet eten
en slapen en worden daarna verzocht
rekenkundige problemen op te los
sen. Er zijn schrik- en gruwelkamers
ingericht, waarin alle paniekgeluiden
keurig worden geïmmiteerd. De can-
didaten moeten onder dergelijke ge
luiden opstellen maken, vragen beant
woorden, snelle besluiten nemen enz.
Voor personen die bij de paniekbe-
strijding een rol hebben te vervullen,
zoals artsen, verpleegsters, rode krui-
personeel, soldaten, brandweerlieden,
politie enz. zijn dergelijke cursussen
reeds verplicht gesteld.
GEEN PROEVEN MET
MUIZEN
gen de paniek nodozakelijk. Vreemd
is overigens, dat de Amerikaanse
mannen bevattelijker zijn voor een
paniekstemming dan de vrouwen.
Tachtig percent der mannen zou on
der bepaalde omstandigheden in pa
niek geraken, doch onder dezelfde
omstandigheden slechts vijftig percent
der dames. Nu waren er „onder die
omstandigheden" geen proeven met
muizen
„Hoe voelt U zich als Uw auto op
een druk kruispunt plotseling niet
meer vooruit wil; de bel van de deur
en die van de telefoon gelijktijdig
bellen; de lift tussen twee verdiepin
gen blijft hangen; donkere gestalten
U midden in de nacht de weg ver
sperren? Probeer er maar eens ant<
woord op te vinden. De Amerikanen
zijn ze al aan het beantwoorden. Ze
maken namelijk deel uit van de veld
tocht tegen de paniek!
UtE Amerikaanse regering is er van
overtuigd dat iedere vreemde mo
gendheid in oorlogstijd het Ameri
kaanse volk in een vreselijke paniek
kan brengen. De gevolgen zouden dan
vreselijk kunnen zijn. Alleen al op
grond van dit feit is de veldtocht te-
A CHT dagen naar de Arden-
nen of twee weken naar het
zonnige Zuiden in onze super
luxe reiswagens". U kent ze, de
reclames des reisbureaux. Zullen
over enkele tientallen jaren fel
gekleurde affiches ons toe
schreeuwen: „Met onze schok-
yriie, stabiel-verwarmde raketten
iwee heerlijke weken op Venus!"
ot „Een gondelvaart op de kana-
wt va.n Mars geeft u de su-
onemste vacantie?" Mogelijk is
Jies ~.?oker in onze fantasie
maar wij geloven nog niet in die
nS naar onze mede-planeten. Wij
0/, met cijfers verklaren waar-
Om van de aarde los te komen
moet een (door atoom-energie
yo?rtgestuwde?) raket een snel
heid hebben van minstens 11 km
per seconde, dus rond 40.000 km
per uur. Let wel: dit is 34 keer zo
snel als de straaljager van snel
heidsduivel Duke! Maar optimis
ten (o.a. dr Werner von Braun)
beweren, dat die razende vaart
eens bereikt wordt.
Laten we dus aannemen, dat 't
bereikbaar is. Maar dan een paar
weken vacantie op Venus, onze
naaste zuster-planeet? Geen den
ken aan! Venus staat rond 42 mil-
lioen km van ons vandaan, een
SaturnusI
RF.ISOUUR VAN DE AARDE
MAAR ENKELE PLANE -
'EN Bij EEN UURSNEL'
EiO VAN AOOOO A
UQANUS1
NCPTUNUSl
raket voortrazend met een snel
heid van 40.000 km per uur
doet .over die afstand 1050 uur, dus
43 dagen en 18 uur. Een „tochtje"
heen en terug duurt dus 87 dagen
en 12 uur.
En laten we nu maar meteen
verklappen, hoe lang onze raket
er, enkele reis, over zou doen naar
de andere planeten van ons zonne
stelsel, gerangschikt naar volg
orde van afstand: Mars (76 mil-
lioen km), ruim 79 dagen; Mer-
curius (92 millioen km), bijna 96
dagen; Jupiter (630 millioen km) 1
jaar en ruim 291 dagen; Saturnus
(1280 millioen km) 3 jaar en 238
dagen; Uranus (2720 millioen km)
7 jaar en 278 dagen; Neptunus
(4350 millioen km) 12 jaar en 151
dagen; Pluto, voorlopig de verst
bekende planeet (5760 millioen
km) 16 jaar en 160 dagen. Zestien
en 'n half jaar achtereen voortsui-
zen met een snelheid van 40.000
km per uur. En dat door de gru
welijke koude (bijna 273o Celsius
onder nul!) wereldruimte. Brrr!
„Waarom deze cijfers?" zult u
vragen. Zij dienen om u een (vage)
indruk te geven van de duizeling
wekkende afstanden in het on
voorstelbaar grote heelal. En om
u nog wat méér te imponeren en
kele getallen over twee bekende
sterren. Eén in het sterrenbeeld
Centauri, in ons land onzichtbaar,
maar in astronomische kring ver
maard, omdat zij het dichtst staat
bij ons zonnestelsel. Maar dat
„dit bij" betekent nog altijd
rond.... 40 millioen km (40 met
12 nullen er achter!). Onze raket
zou over deze afstand ruim 114.155
jaar doen! En dan Sirius, het hel
derste sieraad aan ons firmament.
Daarheen is het 82 billioen km (82
en twaalf nullen). Rond 230.000
jaar „raketten".
U weet, het licht snelt 300.000 km
per seconde door de kosmos. Per
jaar legt het dus af een afstand
van 365 (dagen) x 24 (uur) x 3600
(seconden) x 300.000 km is een
kleine tien billioen km. Dit noemt
men onder sterrenkundigen een
lichtjaar. Nu dan: het licht van
Centauri bereikt de aarde pas na
ruim 41/4 jaar. dat van Sirius
doet er ruim 8 3/4 jaar over. En
dan te weten, dat er sterren zijn
die millioenen lichtjaren van ons
verwijderd zijnDuizelt het u?
Ons ook!
MET RUSSISCHE hulp wil commu
nistisch China in de komende vijf
jaren onder meer 75 fabrieken bou
wen. Er staan negen spoorwegen op
het programma, evenals de aanleg
van 5000 kilometer autowegen.
IN AMERIKA liggen overschotten
aan landbouwproducten, ter waarde
van ongeveer 2,6 milliard dollar op
geslagen.
LJoewel de moderne flats goed en
prettig ingericht zijn, heeft men
er in het ouder genre, welke men ge
rust onder de verzamelnaam van
mensenpakhuizen" kan brengen.
In de grote steden treft men flat
woningen aan, waarin geen daglicht
kan binnendringen, omdat alle ka
mers zijn ingebouwd.
Men ziet drie-kamer flats, waarin 'n
gang ontbreekt, zodat men van ka
mer naar kamer loopt.
Men vraagt zich af hoe het mogelijk
is dergelijke onpractische en smake
loze flats te bouwen.
Doch, zü worden maar al te graag
en vlot verhuurd; als men maar
woontHet moge waar ztfn, dat de
Australische gezinnen op vrjje dagen
naar bos of strand trekken, per slot
van rekening zou men voor hetzelfde
geld heel wat aangenamer kunnen
wonen!
GRONDPRIJZEN STEGEN
ryit voorgaande betreft dan een ge-
deelte van de woongelegenheid in
de grote steden; gelukkig is dat nog
slechts een klein gedeelte. Want ook
in die steden vindt men „hele huis
jes", welke dateren uit de tijd, toen
een vierkante meter grond geen der
tig duizend gulden kostte, zoals thans,
Bij de meeste van deze hele huis
jes, welke men verder practisch door
heel Australië aantreft, stapt men via
de voordeur in de kamer. Slechts wei
nig huizen hebben nl. een gang; laat
staan een hal. Deze bouwtrant vindt
men ook bij de nieuwe woningen nog
vaak toegepast; blijkbaar prefereert
de Australiër genoemde vlotte en-
trée voor zijn woning.
Deze wordt gewoonlijk nog verge
makkelijkt, doordat de voordeur de
hele dag open staat; men bekommert
zich niet om nieuwsgierige blikken
van de voorbijgangers.
Van buiten treedt men dus dade-
lyk de woonkamer binnen en van
daaruit ook de andere kamers, bene
vens de keuken, laundry, enz. Deze
„laundry", de wasgelegenheid dus,
gewoonlijk verplicht bij de bouw van
een huis, evenals een badkamer, waar
bij zelfs niet met een douchecel kan
worden volstaan.
Aan de inrichting van de keuken
wordt in Australië veel zorg besteed
er zijn diverse electrische apparaten
speciale kasten, enz. De keuken be
vindt zich aan achter- of zijkant van
het huis, vandaar de opspraak, welke
mijn vrouw in de buurt teweeg
bracht!
Uit deze korte schets kan men vast
stelden, dat de indeling der Austra-
I Iet heeft even geduurd alvorens ik
ontdekte, waarom in de meeste
woningen de schilderijen, enz. op een
rijtje hangen.
Daarvoor moet je nl. iets weten
omtrent de bouw der woningen. Het
interieur wordt gewoonlijk afge
werkt met fibro. hardboard, e.d. ma
teriaal, waarin geen spijker kan wor
den geslagen, terwijl deze platen op
balken van het frame der woning
moeten worden bevestigd. Men is dan
genoodzaakt deze balken te gebrui
ken om iets op te hangen! Nu maakt
de Australiër zich weinig zorgen over
de wandversiering. Foto's vindt men
er weinig, een behoorlijk schilderstuk
zeer zelden, meestal nog „kitsch".
Het meest ziet men een wandtegel
of bordje naar het Engelse genre met
de Pickwick-figuren.
Kunstzinnig zijn de Australiërs niet
heel erg!
Weet u wat in de Australische wo
ning de voornaamste goederen zijn:
een „wall-to-wall-carpet" en „refrige
rator" oftewel een vast kleed en een
electrische ijskast.
In mijn vorig artikel over de Austra
lische woning vertelde ik reeds een
en ander over de duisternis, welke
men er laat heersen door kleine ra
men en gesloten gordijnen; gevoegd
bij hetgeen ik thans vermeld kunt ge
u indenken, dat er weinig sfeer of
gezelligheid van een Australische wo
ning uitstraalt.
Een lofprijzing op de Nederlandse
woning behoef ik niet te geven, de
verzorging welke deze ontvangt ,is
genoegzaam bekend! Toch heeft men
bij dit alles weer rekening te houden
met verschil in landsklimaat.
Zoals ik vaker reeds opmerkte; de
Australiër leeft en geniet dank zij
het milde klimaat meer buitenshuis
dan in Nederland zelfs mogelijk zou
zijn. Voorts acht men het uit een oog
punt van hygiëne gewenst zo min mo
gelijk „stofnesten" en plaatsen, waar
spinnen zich kunnen verbergen, in 'n
woning te hebben. Ook om die reden
vindt men aan veel ramen de „Ve
netian Blinds"; de zon-werende scher
men, in plaats van gordijnen en hangt
men zo weinig mogelijk aan de mu
ren. Voorts treft men in vrijwel geen
enkel huis een muurkast aan, doch wel
koopt men bij een slaapkamer-ameu
blement bv. twee kasten.
EENVOUDIG MAAR GE
MAKKELIJK
FVe woningen zijn eenvoudig gemeu-
bileerd, doch wel op een „gemak-
gelijk zitje" berekend. Daarom ziet
men er meestal een bankstel met ge
makkelijke stoelen. Men kan in
Australië het meest moderne en
smaakvolle meubilair kopen, al is
dat naar Nederlandse begrippen nogal
prijzig. Doch wat betreft inrichting
van een woning kan men een zeer
royale keus doen, waarbij aan de
hoogste eisen kan worden voldaan.
Uit hetgeen ik vertelde omtrent de
Australische woning, zowel naar het
„uiterlijk" als „innerlijk" zal men
kunnen begrepen, dat de nieuw ge
arriveerde emigrant en bijzonder de
„emigrante", een ommekeer in opvat-
Advertentie)
opwekkend pijnverdrijvend
FRANKIE LANE
23 weken „Hit"
P\E film-melodie „The song from
Moulin Rouge" heeft niet alleen
groot succes gebracht aan de Ame
rikaanse vocaliste Felicia Sanders,
het is ook een song die buitengewoon
lang populair blijft.
Felicia Sanders nam het nummer
op met het orkest van Percy Faith
en werd daarmee uit de onbekend
heid opgeheven tot wereldbekend
heid. De gramofoonplaat in kwestie
staat nu al 21 weken in de „Hit Pa
rade", de lijst van de tien meest po
pulaire platen in Amerika. In Neder
land maakte het Orkest Zonder Naam
een goede plaat van „The song from
Moulin Rouge".
Overigens is het knal-effect van
deze song overtroffen door dat van
Frankie Laine's „I believe". Deze op
name stond 23 weken bij de beste
tien en wordt nog steeds genoteerd
bij de vijftien meest populaire opna
men.
Aan het j aarverslag 1952 van het Verbond van Nederlandse
Werkgevers zijn bovenstaande, eigenlijk zoor zich zelf spre
kende grafieken ontleend. Men ziet, hoe de investeringen wel
groeien, maar toch niet in gestadige lijn omhoog gaan en te
recht zorg baren. Hoe verder de betalingsbalans zich na een
laatste inzinking in 1950 steeds meer ging opheffen en in het
positieve .stadium kwam, waarin ze thans nog verkeert. Hoe
tenslotte de uitvoer zich ophief van een nederig staafje tot een
flinke paal. De onwikkeling, sindsdien gevolgd, wijkt in strek
king niet van de hier gegeven grafieken af, al zitten er onzeker
heden in de toestand, welke tot de nodige behoedzaamheid
manen.