GRAAF DE LIGNE toch in Zeven- bergen begraven Voor 150 gulden per dag logé van de Hertog.... Met tovenaars valt niet te spotten Een mooi Brabants dorp. vanuit de lucht bekeken Niet geruïneerd Koningin Juliana bezocht Zuid-Beveland Eert andere ivèreld"- Dertig naaimachines aan één lap DAGBLAD I)E STEM VAN DONDERDAG 13 AUGUSTUS 1953 Onderzoekingen van archivaris wezen uit: A azaten van de Aremberg's beschikken over oude rekeningen Tafeldienaars in livrei achter elke stoel Sagen uit Zeeuwsch-Vlaanderen ONDER DE BERGSE PEPERBUS CAISSON IN VEERSE GAT PRIJSGEGEVEN Flessen en ruzie TRUC LUKT NIET STEEDS T~\E GEMEENTE-ARCHIVARIS van Zevenbergen, de heer J. Brekelmans uit Princenhage, heeft uitgemaakt naar aanlei- leiding van een onderzoek, dat de laatste dagen heeft plaats ge vonden, dat graaf Jean de Ligne, die aan het begin van de tachtig jarige oorlog een Spaanse legereenheid van 2200 man aanvoerde in Heiligerlee en daar sneuvelde, in Zevenbergen is begraven. De heer J. Brekelmans kan het bewijs leveren, omdat bij nazaten van graaf Jean de Ligne, die Heer was van Zevenbergen, oude reke ningen zijn gevonden, die de begrafeniskosten van de legeraan voerder vermelden. QOORDAT de Nederlands Hervorm de Kerk van Zevenbergen werd gerestaureerd en hersteld van de oor logsschade, ontstond er een nieuwe belangstelling voor het gebouw, waar van de stichtingsdatum niet bekend is. De heer J. Brekelmans, die een jaar geleden tot archivaris in Zeven bergen werd benoemd interesseerde zich hevig voor de geschiedenis van de kerk en hij stelde dan ook, mede, omdat door monumentenzorg was ge zegd, dat de Zevenbergse kerk een van de schoonste is van het gehele land, een uitvoerig onderzoek in, dat hem bracht tot de nazaten van graaf Jean de Ligne, de Aremberg's die in Brus sel woonachtig zijn. In de archieven van de familie werden oude rekenin gen gevonden, die inmiddels worden gefotografeerd en waarin kosten staan genoteerd, die voor een vorstelijke begrafenis te Zevenbergen zijn be stemd. Gesproken wordt over de kos ten tot het maken van een kist, het maken van een graf, het ontvangen van de gasten, het verwerven van wapenherauten en de aanfschaffing van rouwborden. Het graf van Jean de Ligne, een Aremberg, bevindt zich nog in het voorschip van de thans onderhanden genomen zijnde kerk. Het graf van Jean de Ligne zal grondig worden gerestaureerd en getracht zal worden het weer in alle luister op te trekken. P)E HEER J. BREKELMANS heeft nog enige tijd gezocht naar de stichtingsdatum van de kerk, maar heeft deze niet kunnen vinden. Een feit is, dat er zich in 1420 te Zeven bergen een katholieke kerk bevond, die echter door de Sint Elisabeths- vloed in 1421 gedeeltelijk verloren schijnt te zijn gegaan. Er is echter een kerk gebleven, want in 1570, zo vermeldt een oud handschrift, werd in de katholieke kerk een diefstal ge pleegd. In de kerk stond een zilver huisje, dat bestemd was voor het her bergen van het H. Sacrament. Het zilver van dit huisje werd door een viertal dieven gestolen. Twee jaar voor deze diefstal werd Jean de Ligne, die eerst in Heiligerlee maar die enkele weken na zijn sneu velen in Zevenbergen werd herbegra ven, naar West-Brabant overgebracht. De kerk wordt op dit moment ge heel hersteld en zal rond Nieuw, jaar weer in gebruik genomen kun nen worden. Het belooft een zeer fraaie restauratie te worden, uit gevoerd onder toezicht van Monu mentenzorg. Burgemeester Schaminee heeft de suggestie gedaan straks in deze kerk uitvoeringen te geven, bijvoorbeeld van een Mattheuspassion. Hij meent, dat het gebouw zich daarvoor uitste kend leent. (Advertentie) HAZEI, R3DDEN. EN ETAALWARENEABRIEKEN T£ ZEVENBERGEN ^INS JAREN voert de Britse adel een strijd op leven en dood tegen de armoede. Niet alleen belet de rantsoenering hen aan nobele tafels, voorzien van de rijkste spijzen, neer te zitten. Erger: de uitge strektheid hunner goederen, de zware fiscale lasten en een practisch totaal gebrek aan inkomsten brengen hen haast tot de bedelstaf. Er zijn dan ook vele graven en hertogen, die hun kasteel open stellen voor toeristische bezoeken, tegen zoveel shilling entree pse twaalfde hertog van Bedford heeft er iets beters op gevonden. Voor de matige prijs van twee guintjes per dag. dat is ongeveer 150 gulden, kunt ge bij hem het leven leiden van een echte adellijke heer in het authen tieke kasteel van de Bedford's. Evenwel behoort de Hertog van Bedford niet tot dat adellijk geslacht, dat met uitpuilende ogen aan de hori zont zijner bange dromen de bedelstaf ziet naderen. Neen, want de hertog van Bedford is millionair, in ponden sterling welbegrepen en dat betekent wel wat. Het belastingbiljet dat hem echter telkenjare op een gulden schenkblad door zijn lijfknecht wordt aangeboden, wijl de heer des huizes zoals dat past in dergelijke omstandig heden zich door twee andere toever- laten laat masseren om de vermoeie nissen van de voorbije nacht met de beste middelen te boven te komen, wel, dat het belastingbiljet vermeldt, in astronomische cijfers, waarmee de schatkist van Her Majesty's regering zich wil verrijken. De Duke of Bedford, residerend ln het kasteel Ensleigh. nabij Tavistock, heeft tussen twee massagestreken dit jaar even een grimmige rimpel om zijn nobele lippen gebracht. Well, moet hij na een poosje gezegd hebben, die duizenden ponden belasting zal de Duke niet betalen. De common people dat het er voor over heeft zal het betalen. En zo gebeurt het nu In derdaad ook. AMERIKANEN AAN TAFEL LIET KASTEEL van Ensleigh bevindt zich op de grens van het graaf schap Devon en het hertogdom Corn- wallis. Het is omringd door paradijse lijke tuinen en bossen, die zich tot voorbij de gezichtseinder uitstrekken. Men kan er roze zalmen vissen, jagen op reebokken en konijnen, paard rij den. De kamers van het slot zijn ge vuld met onschatbare Sheratonmeu- belen, langs wanden, behangen met wereldberoemde schilderijen. Elke slaapkamer heeft een eigen badkamer en een reusachtige bibliotheek staat ter beschikking van de bezoekers. De „betalende genodigden" kunnen elke avond opgaan in het selecte genot van een partijtje bridge of canasta in de grote salon, waar prachtige Chinese porseleinstukken glanzen in het licht der honderde lampen in de kroon luchters. In de grote eetzaal staan op de tafels schitterend geslepen kristal len roemers en achter elke stoel van elke bezoeker staat met de ernst, een dergelijke positie vereisend, een tafel dienaar in stijf livrei. Moeten we de lezer verklappen wat de tafel biedt: neen. geen aangemaakte jus, geen aardappelen met ossenlapjes. Wel zalm, reebok en fazant, wijnen geput uit adellijke en eeuwenoude Brits» wijnkelders, kreeften, geavanceerde hazen, caviaar op toast en hertogelij ke slakken, j Op dit ogenblik resideren tegen i twee guinjes per dag en per persoon 58 betalende invités in het slot van j Ensleigh. Maar de Hertog van Bedford is niet gelukkig. De common people betaalt het gelag, ja, maar de disge- i noten, aangelokt door een advertentie I in de „Times" die heel Londen met verbazing sloeg, zijn Amerikanen. I Doodgewone, onadelijke Yanks, lui 1 die met de handen in de Broekzakken i de voorname eetzaal binnenslenteren, hun kauwgum naast de serie gegra veerde vorken deponeren, tot het maal verorberd is met veel geslurp en Yan kee-uitroepen van goedkeuring. Ame rikanen, die de tafeldienaars achter zich joviaal een sigaret presenteren, tot grote ergernis van de hertog en zijn zoon. die de tafel voorzitten, zo als, helaas, contractueel vastgelegd is. HERKENT GIJ 'T? 't Ligt „onder de rook" van Breda en behoort tot de gemeente Nieuw-Ginneken. Ja, het is 't vriendelijke Bavel. Wanneer gij de wegen en huizen zo te midden van de legkaart van vlakke akkers en weiden ziet, zoudt ge niet zeggen, dat er rondom zoveel natuurschoon in de vorm van bos en heide is te vinden. De smalle weg naar de linker-benedenhoek leidt naar het prachtige Ulvenhoutse bos en de aardige schilderachtige Bavelse heide zoudt gij zien, wanneer de foto aan de onder zijde nog wat groter ware geweest. Vanaf de St. Laurentiuskerk (iets rechts onder het mid den) loopt de straat naar rechts in de richting Gilze. Links boven aan het kruispunt staat de zuivelfabriek St. Brigida. Van daaruit leidt een weg naar links in de richting Ginne- ken - Breda, in de linkerbovenhoek naar het Klein-Semi- narie van het Bredase bisdom, IJpelaar. Luchtfoto k.l.m. pr was na die eerste wereldoorlog r' van 1914—1918 toch iets an ders geworre onder die ouwe Pe perbus en rond de Gevangenpoort. Ze ware allebei verstandig genog om der over te zwijge, want ze wiste bij ondervinding in ullie eeuwenlange bestaan, da na iedere oorlog of diepingrijpende gebeurte nis zo iets over de mense gekom- me was. Daer bestong een vreemd woord voor maar aangezien de meeste krabbe toch nie mé die stadhuiswoorde overweg konde. Hete ze 't er stillekes bij zitte, en zage kalmpkes 't gedoente van de mensen in de diepte aan.... Bij alles wa ze toen hoorde en zage, ware ze soms stomverbaasd, adde dikkels leut. en ware voor veul goeie dinge toch ok weer dank baar De eerste tijd zo kort na de oorlog was 't er nog niks van te merko, alle mense ware blij en dankbaar da 't nou eindelijk vrede was, en de angst, gebrek en zorge ware weggenome, 't Was nog wel een ontredderde na-oorlogse we reld maar mé wa goeie wi: en le vensmoed zou alles weer wel in orde komme. De mobilisatie was voor bij de vluchtelinge ware vertrok- ke, n in de gezinne keerde de echte Brabantse gezelligheid weer trug. 't Leve da wondere leve ging in alles weer gewoon deur. Er kwam weer volop ete en de mense konde al was 't dan bij bietjes ge lijk. vanwege de duurte toch ok weer een nuuwt stukske klere ko- pe. De bulleventers laaide zakke vol afgedroge spulle van onbe paalde snit op ullie karre, en was 't er bekant niks meer van de mo- lisatie te zien. Ons land was deur geen vernielend oorlogsge weld getroffe en veul eenvoudige mense dochte da 't nou weer net so zou worre as vroeger toen 't leve zo rustig en plechtig was as de kalme tik van een statige ou we klok.... Toen kwam langzaam da ngewone waar de Bergse Pe perbus en Gevangenpoort van af wiste. In plek da de mense nou adde geleerd en zelf anders ware geworre, bleek jammer genog het tegedeel waar te zijn- De lege plekke die de Spaanse griep ln veul gezinne ad gemaakt, war# soms deur andere manne en vrou we weer ingenome en 't kruid der vergetelheid begon over verschil lende grave al te woekere... De mense begonne luchtiger te leve, prebeerde alles in te hale wa ze in die sombere oorlogsdage adde motte misse en over Europa brak een danswoede los. Al degene die deur de orlog der beter op ware geworre konde nou ullie weelde en overvloed nie op, gonge bont en overdadig gekleed, en viele tusse de slovers en broodmense sebiet op. De vrouwe en jonge meskes begonne 't haar te krulle knipte van vore ponme, of droege een lokske op zij. p\e straatjeugd zong algauw: „Had Je me maar mé deen lokkie op z' ,iad Je me maar mé d'een knakie der bij!" Mé de mo de wier 't nou ok tenden uit! De rokkc wiere nauw en d'akke hoog gedroge, zoda 't voorkwam da me nig dametje alleen mé grote moei te in een trein of tram kon stappe. As 't mislukte was de leut n'e van de lucht, vooral ln een garnizoens stad gaf du veul plezier onder 't „oldatevolk. Agge op Zondagmorge een volle kerk overzag leek 't net één bloeiende blom en fruithof van den buiten zoveul bevers, pie- ke. vere. blomme en fruit tot zelfs vogeltjes toe op d'oeie wier gedro ge. As jonge mèskes wier schande genog onze aandacht dikkels ln de kerk afgeleed deur een ouwe Juffrouw die twee aan mekaar genaaide spreeuwe op der hoedje droeg. Telkes name we ons eige voor om der nooit meer naar te kijke, maar 't was altijd weer een nieuwe belevenis, 't Aan Jcht van de wérelds was anders gewone, en 't was in andere lande net een der Was er dan nerges geen dankbaarheid en Godsvrucht meer te vinde? Sprake de oorlogsgrave geen duidelijke taal tot het hart van de mense en was aile uitred ding nou ineens vergete? Tusse de dwaasheid van de wèreld bloeide toen ineens in klare schoonheid de liefde tot God op... Dij ons op 't Port bego' de jonge D pastoor de Meulemeester de Lourdeskerk te bouwe, 't Begin was klein, want de kerk zou en kele jare later pas klaar kunne zijn. maar 't Patronaatsgebouw en de Pastorie kwame der al gaauw en toen was er ineens iets anders. Lengs d'ouwe huize van Potscheel kwame de minzame jonge pastoor en z'n kapelaan keuvelend voor- bijgekeuierd. Ze liepe 's morgens tusse de bloeiende hovensdeur te breviere en de jonge zon flikkerde op de gouwe snee van 't gebede- boek... De veelbelovende pastoor kwam zegenend en weldoend ln 't- leve van z'n parochiane, en deelde in hun blijdschap en smart... En de bouw gong gestaag deur. Over onze contreie zong 't lied van de arbeid en 't gaf de mense na al die bange Jare weer levenslust en moed. De ouwe Peperbus en Ge vangenpoort zage 't alles aan. ze ware stomverbaasd gewist over de terugslag onder de mense. adde leut om hun dwaasheid maar wa re blij en dankbaar da t goeie en schone nog nie voorgoed verlor was gegaan.... CATO UIT BERPEGE NJaar wij vernemen is de grote cais- son, die op de zandbank Onrust" bij de punt van Noord-Beveland in het Veerse Gat was vastgelopen, ge broken en prijsgegeven. Waarschijn lijk zal het gevaarte door springstof worden opgeruimd. Enkele dagen zijn niet minder dan acht sleepboten doende geweest om de uit Engeland afkomstige kolos in het water te slepen. En inderdaad geluk te het de caisson enkele meters van zijn plaats te duwen. Maandagavond laat werden echter enkele scheuren in het beton geconstateerd en later bleek dat zeven ruimtes, die eerst waren leeggepompt om het gewicht zo ge ring mogelijk te maken, weer vol wa ter stonden, dat door gaten in bodem en zijkanten was binnengestroomd. Daarop is de caisson die voor twee ton verzekerd was, prijsgegven. TN NOTTINGHAM zijn 4333 lege flessen gestolen uit het pakhuis van een grote drankfabriek. En in datzelfde Nottingham wordt sedert dien alleen maar meer met flessen gegooid en geslagen, wanneer het op vechten aankomt. De politie zoekt nu naar het verband. Halve frank in automaten L" WARTJES-AUTOMATEN voor si- garetten en snoepgoed in de Bel gisch-Nederlandse grensstreek zijn de laatste tijd herhaaldelijk „leeg ge haald" met behulp van de kort gele den in België in omloop gebrachte nieuwe muntstukjes van een halve franc. Een der drie Nederlandse fabrikan ten van automaten verklaarde, dat al leen op automaten van buitenlands fabrikaat en op slecht gerevideerde vooroorlogse Nederlandse automaten dat trucje kan worden toegepast. Deze fabrikant, die zelf ongeveer 300 automaten aan winkeliers in het Zuiden van ons land heeft geleverd, had nog geen enkele klacht ontvan gen. Y'OVEREN IS EEN HELE KUNST, maar toch waren er in Zeeuwteh- Vlaanoeren héél wat mensen, die deze kunst verstonden. Vooral schaapherders, die iede rere dag tijd hadden om in tover boeken te studeren, wanneer zij ten minste lezen en schrijven konden, en pèredenmeesters, die al de oude en geheimzinnige middelen kenden om de paarden en het vee te genezen, komden meer dan rechttoe, recht aan. i i I 1 YY7AT DE VEEARTS van Zaamslag bijvoorbeeld niet van toveren wist, was de moeite niet waard om geweten te worden. De hele streek was een beetje bang voor hem en niemand zou hem graag 's nachts uit zijn bed hebben gehaald, omdat hij, als alle tovenaars, in de nachtelijke uren het gevaarlijkst was. Alleen één boer, die in de polder woonde, een bar onverschillige kerel, geloofde niet aan de bovennatuurlij ke macht van de dokter. Eens, toen midden in de nacht, een van zijn bes te melkkoeien ziek werd, wachtte hij niet tot de morgen, maar spande da delijk' een paard voor de sjees, en reed, zo snel als dat in het donker ging, naar het huis van de dokter, die in de kom van het dorp woonde. 't Sloeg juist twaalf uur, toen hij de klopper op de deur liet vallen. „Was je niet bang?" vroeg de dok ter, „zo midden in de nacht?" „Bang? Ik weet niet wat dat is". De dokter lachte eens binnensmonds. „Misschien kom je het nog wel eens te weten", antwoordde hij. De tocht verliep vlot. De vee-arts bekeek de koe en diende het dier een middel toe. waarvan het zichtbaar op knapte. Binnen een kwartier reden ze weer terug. Onderweg kwam het gesprek op to veren. „Eerst zien, dan geloven", zei de boer; „ik ben al zo oud, en ik heb nog nooit wat meegemaakt". „Wie weet wat er nog gebeuren kan" antwoordde de dokter. „Afwachten maar", zei de boer en met die woorden nam hij afscheid en reed naar zijn hoeve terug. Hij was het dorp nog niet uit, of er kwam een grote haas over een heg gesprongen en ging naast het paard lopen. „Dat is toch vreemd", dacht de boer, „een haas die niet bang is!?" 't Was dan ook een haas uit tover land, want terwijl de boer naar hem keek, groeide hij zienderogen. Op de duur was hij zo groot als het paard en nog bleef hij doorgroeien. Gelukkig, daar lag de boerderij. Met één sprong was de haas over de bonestaken in de moestuin: zijn lange oren staken boven de latten van de omheining uit. Terwijl de boer met onzekere handen het paard uitspande, deed de haas weer een sprong: pats! boven op het kelderluik, dat het 1 huis ervan daverde. Boem! Van schrik zat de boer op tj grond. Toen hij met moeite was I gestaan en het huis binnen gegJ was, hing er aan elk haar een zw«| droppel; zo had hij in angst gezelc Nooit heeft hij meer verteld, dati nergens bang voor was en zont mopperen heeft hij de gepeperde? kening van de paardendokter betail- „Ik ben blij, dat ik er zo goedkoop afgekomen", zei hij. „En spreek niet meer over toveren. Ik weet wat het is, en Ik lach er niet ni om". DE SCHAAPHERM H. M. de Koningin heeft een bezoek gebracht aan verschillende gemeenten ln het rampgebied. Hier zien we H.M. op de Rijksweg bij Rilland Bath, waar het hefschroefvliegtuig van de „Sabena", waarmede Zij de reis maakte, was geland. Vrouwen in Zeeuwse klederdracht begroetten de Koningin. Tn dag- en nachtploegen van zestig man is de laatste weken op de fa brieken van L. Stromeyer en Co. te Konstanz am Bodensee gewerkt aan de nieuwe, massale tent voor de Ne derlandse Circusonderneming van Jos Mullens. Binnenkort zal het gevaarte per trein op drie extra laadwagens naar Nederland komen, waar te Am sterdam na een aantal repetities, de ingebruikneming van dit reusachtige circus zal plaats vinden. Het circus biedt plaats aan bijna 10,000 personen. In drie maneges wordt in bonte ver scheidenheid een internationaal pro gramma uitgevoerd. De foto geeft een kijkje ln een der grote fabriekshallen in het Stromeyer- dorp te Konstanz, waar dertig zwaar geconstrueerde naaimachines de strijd hebben aangebonden met het taaie linnen van de 22 meter hoge Circus tent. De prémière van het circus zal te Amsterdam plaats vinden op Vrijdag 21 Augustus. Ingenieurs en tentbouw- deskundigen zullen uit Konstanz over komen om bij de opbouw van dit reusachtige circus aanwijzingen te geven. ETEN BOER van Sint-Anna ter 11 den, dicht bij de grens, had schaapherder in dienst, die waard was, omdat hij toveren kon. De andere schepers hielden net de dijkwegen en zouden het niet waagd hebben in de weiland- 3/ dalen, waar het gras zo over»® groeit, want als ze daar op andei terrein betrapt werden, moest boer een hoge boete betalen, en waren ze de langste tijd schaaphm geweest. Adriaan, de tovenaar-sehaaphtri! zocht op zijn gemak de beste wei!» den uit en liet zijn kudde maar r zen. Hij had er altijd een voorgen van, wanneer de maréchaussees, op hem loerden, in de buurt wan Als zij in de verte schapen zagen: wegen op het land en er op at gen, meenden ze weldra, dat ze toch verkeken hadden. Dichterbij komen viel er niets te bekennen: herder, géén hond, géén schapen EI viel hen alléén op, dat de mollen I wroet hadden in de wei. Waren ze echter goed en welt trokken, dan kwam er beweginl een óüde wilg aan de voet van de&i de tovenaar veranderde zich weert een boom in een mens. Hij liep M de wel en raakte met zijn staf molshoop aan en daar stond schaap verbaasd te blaten. „Ik spreek mijn woord, Ik wijs in "t rond. Kom allemaal Zo uit de grond". zei de scheper dan. Hij zwaaide zijn staf naar alle windstreken mompelde binnensmonds het ie woord, dat niet hardop gesproken worden, en hond en schapen t» weer present. De maréchaussées keken wel v als ze hem niet lang daarna, vriq lijk groetend, voorbij zagen maar ze konden hem niets makd „Ja, ja, heren, wie toveren kanV boven de wet", zei de schaapsher GEVAARLIJK fVAAR HAD hij wel gelijk ln, toch is en blijft toveren ee5'" vaarlijk werk, vooral voor die nog niet volleerd zijn in de X" te kunst", of wier geheugen hes eens in de steek laat. Zo woonde er iemand in lh*a,L die de beginselen van 't vit ff der de knie had en ervan W® zijn vrienden telkens weer'4<i:" met nieuwe kunsten. „Zal ik een dier door het i- de gootsteen te voorschijn laten pen en het al maar groter laf® den?" vroeg hij eens, toen hij milie op bezoek was. „Dat is een goed idee, oom zijn neef, „zoiets zie je niet elke d Oom mompelde een paar woot maakte enige gebaren, en kijh, liep een spinnetje door de gooi Het groeide en groeide. Eerst wer« spin zo groot als een muis, to® een kat, als een hond en nog ghf ze: haar harige vangarmen wars zo dik als de poten van een sto» bleef maar groeien, want de tovd was de spreuk vergeten, om haar^ kleiner te maken. Hij kreeg het® nauwd van. Iedereen was de uitgevlucht, maar hij kon niet wegkomen, zonder door de spi" grepen te worden. Op dat hachelijke moment 8'"' deur open: de pastoor, die in der» gehaald was, stond op de dra» Zonder te aarzelen sprak hij de in het Latijn aan. Daar had het niet van terug. Van schrik kroW in elkaar en in minder dan ge had de pastoor het weer klein gen en het door de gootsteen w spoeld. „Ik zou het toveren er yoop maar aan geven, vriend", zei WJ. eerst je geheugen te scherpen, da- het wel beter gaan". JACQUES R. W. SINNU"

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1953 | | pagina 8