Dr Havermans peilt de geestelijke
gezondheid
cU
EDAH
CRIMINALITEIT IN HET ZUIDEN
Statistiek spreekt
Wie t beste en 't snelste ploegt in de N. O. polder
2ST^-~
De beste waar
én...de laagsie prijs!
£NcV°PEWt'- "V
-li
Rondkomen
NEEM
Mmmm, s»'n boterham'smaakt buiten nog lekkerder dan thuis.
en VEREDELDE BLUE BAND is altijd even
met dat 3-voud aan zonneschijn-vitamine
DAGBLAD DE STEM VAN DONDERDAG 30 JULI 1953
Het grote gezin kan niet voldoende
hulp krijgen
vanaf 3 3/4
v. d. Berg Co.
dku«°*Hde-
V
V.
KEUR- of KASTEELKOFFIE
vruchtenkoekjes m22
bakwerkkoekjes „45
appelstroop g,.,.k.k.,68
boterhampapieroii>25
tkweetket"
,4
UIJ de uitgevers Romen en Zoon te Roermond verscheen een
brohure „Over de Criminaliteit onder Katholieken" en ge
schreven door een gezaghebbend zenuwarts, dr. mr. F .M. Ha
vermans, geneesheer-directeur van de psychiatrische inrich
ting te Venray. Het is de uitwerking van teen rede, welke voor
enkele Brabanse St. Adelbertafdelingen is gehouden. Zij gaat
uit van de cijfers, welke prof. Buytendijk ook in een gerucht
makende rede tot uitgangspunt nam. De criminele statistiek
van 1947 vermeldt namelijk, dat bijna 50 pet. van de delin
quenten, die genoemd jaar wegens ontucht met kinderen wa
ren veroordeeld, katholiek bleek te zijn, terwijl in het bijzonder
de sexuele criminaliteit in de zogenaamde katholieke provin
cies zeer hoog was.
LIET gemiddeld aantal veroordeel
den wegens misdrijven van aller
lei aard per 100.000 inwoners in
Noord-Brabant, Limburg, Groningen
en Drente bedroeg in 1947 en 1949
vergelijkendergewijs:
het Rijk 561.0 411.6
N. Brabant 664.3 439.1
Limburg 715.7 548.9
Groningen 497.7 348.8
Drente 548.7 386.5
Dr. Havermans verwerpt beslist re
deneringen als:
De statistieken vermelden niet de
onontdekte misdaden, die in de grote
steden veel meer voorkomen;
in de grote stad is meer uitlaat voor
sexuele spanningen door publieke
huizen, overspel, echtscheidingen e.d.
In elk geval, zo meent dr. Haver
mans, mag men tegenover de hoger
gewaande moraliteit, die zich des
noods met grote criminaliteit in Lim
burg zou verdragen, niet de moraliteit
van de andere Nederlanders onder
schatten.
Volgens een dagblad-reportage
vond men in Rotterdam, dat 50 pet.
van de niet-practiserende Katholie
ken afkomstig was uit de Zuidelijke
provincies ,en werd de vraag gesteld,
of er dan een speciaal soort Katholie
ken (in Brabant en Limburg) is, een
soort, dat niet bestand is tegen con
tact met andere levensbeschouwingen?
Kapelaan de Vet telde volgens zijn
„Onkerkelijkheid onder arbeiders"
(Binnenl. Apostolaat, 1952) in de
volksparochies van Breda een schrik
kelijk hoog percentage verzuim onder
de Zondagsmis.
Hier komen we aan de samenhang
tussen sociale, morele en politieke le
venshouding, waarop de kerkelijke
sociografie de aandacht vestigde, en
die dr. Havermans scherp accentueert.
Enerzijds vertoont zich b.v. in Rotter
dam zoals onlangs nog op de grote
vergadering der parochies aldaar
bleek een massale geloofsafval bij
mensen, die van kiridsbeen af door
geestelijkheid, pers en levenssfeer is
ingeprent, dat zij het enig ware geloof
bezitten. En anderzijds openbaart zich
bij verkiezingen politieke ontrouw
van een grote groep (ondanks sterk
sociale bemoeiingen dr. Poels e.a.)
om der wille van hun vermeende be
dreiging der materiële welvaart. De
moraal moge een schone facade vor
men, maar de cijfers der criminaliteit
moeten ons blijven waarschuwen en
de aandacht richten op de noodzaak
der persoonlijkheidscultuur van de
drager dier moraal.
Anders wordt de situatie getekend
door opmerkingen als van de grijze
koster ener dekenale kerk in het
Zuiden: ,,tn mijn kerk wordt nooit
iets gevonden; tenminste: er wordt
nooit iets bij mij of bij de politie
gebracht. Toch weet ik, hoeveel in
deze kerk vergeten wordt, maar dat
eigenen anderen zich toe. Onze lie
ve Heer houdt er vreemde kostgan
gers op na". Kapelaan de Vet vatte
het niet innerlijk maar wel uiterlijk
katholieke leven aldus samen: „Velen
in Brabant zijn nog slechts formeel
kerkelijk.... Zij houden nog wel vast
aan God en aan de (niet te lastige!)
geboden".
HET GROTE GEZIN
"TOT de oorzaken van de aanklacht,
welke in de criminele statistiek is
gelegen, rekent dr. Havermans o.a.
overbelasting der grote gezinnen, on
voldoende mogelijkheid tot verpleging
van katholieke geestelijk onevenwich-
tigen; onvoldoende gelegenheid tot
ontplooiing van de psychische aanleg.
Speciaal wat de moeilijkheden voor
het grote gezin aangaat, mogen we
wel iets nader op de zaak ingaan.
Hogwel het grote gezin in 't Zui
den de christelijke gebruiken van ge
slacht op geslacht pleegt over te le
veren, kan het in vele gevallen van
het gecompliceerde leven vandaag
niet voldoende toezicht op de kinde
ren houden wegens gebrek aan hulp
voor de huisvrouw. Een in volksbuur
ten ingesteld onderzoek leverde een
ontstellend percentage aan slachtof
fertjes van bedorven sexualiteit op.
Bij nader onderzoek bleken de ouders
niet op de hoogte te zijn van het als
een epidemie voortgaande kwaad. Ook
werd vastgesteld, dat deze kinderen
veelal uit grote gezinnen kwamen ter
wijl de ouders niet wisten, waar hun
kinderen na schooltijd uithingen.
Natuurlijk zijn er ook a-sociale ge
zinnen van geestelijk minderwaardi
ge ouders met meerdere criminele
broers en zusters. Erfelijkheid, ver
waarlozing, drankzucht en door niets
te verhelpen armoe spelen daar hun
rol. Men vindt er de vader, die zich
op huilerige toon tracht te distanci-
eren van zijn crimineel kind. Hij
heeft altijd zijn plicht gedaan (tegen
over God en de Kerk, zoals nog vaak
wordt toegevoegd!). Die plichtsbe
trachting. schrijft dr. Havermans, be
staat veeal uit het verwekken van
een groot aantal kinderen; van de
verdere opvoeding trekt hij zich ge
woonlijk niet veel aan. Deze levens
opvatting evengoed als de poging tot
distanciëren verraden een gebrek aan
moreel besef. Vooral in deze milieu's
trof dr. Havermans het verwaarlozen
van behoorlijke sexuele voorlichting
aan naast dwangneurotische pogingen
tot gehiemhouden van het levenspro
ces.
Ongetwijfeld is het grote gezin in
dit opzicht zeer kwetsbaar vooral als
de hulp ontbreekt, welke noodzake
lijk is opdat de ouders een harmoni
sche band onderling en een band tus
sen zichzelf en de kinderen kunnen
scheppen Overwerkte en prikkelbare
ouders, die hun kinderen afsnauwen,
zijn schadelijk voor de ontwikkeling
van het normale gevoelsleven. Moe
der is overspannen, vader vindt geen
rust als hij van zijn werk thuiskomt.
Hij wordt prikkelbaar en lastig, hij
werkt slechter en krijgt conflicten
met zijn chef; een gevaarlijke cirkel
gang is gesloten. Dr. Havermans zegt
heel wat gevallen te kennen waarin
zulke omstandigheden tot café-bezoek
en tenslotte tot drankmisbruik hebben
geleid. En dan is de man candidaat
voor de criminele statistiek. Door zijn
invloed wordt het hele gezin gemak
kelijk neurotisch, a-sociaal crimineel.
„Het is dan ook onbegrijpe
lijk schrijft hij dat men
in katholiek milieu enerzijds
de vorming van grote gezin
nen aanbeveelt, anderzijds zo
weinig zorg heeft voor de juis
te vorm van huishoudelijke
hulpverlening. De dure gezins
hulp van acht tot zes uur is
hiervoor natuurlijk onvol
doende".
Maar fabrieken of betrekkingen
met goede lonen elders doen vele jon
ge meisjes terecht of ten onrechte ge
makkelijker een dienst aanvaarden
dan in een groot gezin, waar met het
stijgend loonpeil en de sociale lasten
de hulpkracht in menig geval onbe
taalbaar wordt.
ANDER GELUID
LJOUDT dr. Havermans evenwel de
nieuwe gedachtenvorming in ka
tholiek milieu wel bij, als hij de teu
gelloze gezinsgroei zinspelenderwijze
aan kerkelijke aansporingen toe
schrijft? Nog deze maand leerde het
Limburgs diocesaan weekblad Credo
„God eist niet, dat er zoveel mogelijk
kinderen geboren worden. God eist
alleen, dat de gehuwden elkaar in
liefde en trouw geven, waar zij recht
op hebben, en dat zij niet, door lus
ten en lasten te scheiden, het weder
zijdse recht en de door God gestelde
orde verbreken. Overigens zijn de
echtgenoten op zich genomen, geheel
vrij in het beleven van het huwelijk,
en eisen zelfs rede en geloof, dat zij
bij dat beleven zich laten leiden door
matiging enerzijds, zodat er een ver
standig en echt menswaardig gebruik
uit resulteert". En de Dominicaan
prof. dr. A. H. Maltha schrijft in zijn
reeds in vierde druk verschenen vlug
schrift: „Heilig sexueel leven". „De
Kerk heeft sociale zorg en armenzorg
genoeg. De priesters hebben soms heel
wat moeite, daar hun geestelijke zorg
mee te verenigen. Onze zusters, on
derwijzeressen, onderwijzers hebben
nauwelijks tijd en enuwen voldoende
voor die grote klassen van kinderen,
waarmee zij aan de katholieke ouders
zo kolossaal veel werk uit de handen
nemen. En mocht het in een bepaalde
streek waar zijn, dat de vermeerde
ring van de bevolking het pauperisme
bevordert, nu dan zal de Kerk van
méér kinderen niet méér katholieken
mogen verwachten, daar dan de afval
des te schrikbarender wordt".
Het neemt niet weg, dat een goed
geregeld en verstandig geleid groot
gezin voor de godsdienstige gemeen
schap en de Staat een zo bijzonder
goed betekent, dat enkel een schro
melijk tekort aan inzicht blind maakt
voor de geestelijke en economische
kracht van welopgevoede kinderrijk
dom
SLECHT OVERZICHTELIJK
pen bepaald evenwichtig geschrift
is de brochure van dr. mr. Haver
mans geenszins. Zowel zijn hevige on
rust over het feit, dat de katholieke
gemeenschap niet veel minder crimi
neel is dan de rest van het land, en
zijnwat ongeordende jacht op feiten
hoe noodzakelijk ook voor het de
tailonderzoek maakt de criminele
kaart, die hij ontwerpt, slecht over
zichtelijk.
In het bijzonder de nog jonge we
tenschap der psychologie mag in het
concluderen over samenlevingsver
schijnselen, afgeleid uit de verhou
ding van mens en zedewet, maar zeer
behoedzaam te werk gaan. Is dit bij
de publicatie der cijfers over de mis
dadigheid in het zuiden des lands vol
doende geschied? In elk geval had
men ook de vergeten keerzij der me
daille moeten belichten.
De officiële stukken publiceren wél
de getallen van het kwaad, zij publi
ceren niet die van het goed. waarvoor
de rechtbanken geen belangstelling
over hebben.
Waar vindt men onder de politieke
partijen en uitleggers van misdaden-
cijfers een gewetenskweek als die
van het Katholieke zuiden? Waar zo
veel seminaries, kloosters en kerke
lijke inrichtingen vol kuise celibatai
ren? Waar minder propaganda voor
losse zeden, waar minder echtschei
dingen en minder neo-malthusianen?
Welke is de waardemeter van misdaad
en deugd ginds en hier? Het peillood
van de cijfers zakt niet tot de inner
lijke gesteltenis. Indien men een mo
derne wereldling, die zijn driften stel
selmatig uitleeft en geen berouw kent,
van binnen naar buiten kon keren en
vergeleek met een berouwende katho
lieke delinquent, die zich bijtijds de
akten van geloof, hoop en liefde her
innert, men zou een meer reëel ver
gelijkingsmateriaal krijgen voor het
schatten der werkelijke betekenis van
de zogenaamde criminaliteit in het
zuiden.
NIET BLIND ZIJN
Er zou een studieus en dieper in
gaand overleg moeten komen tussen
geestelijken, zielenartsen, rechtsge
leerden en leidinggevende volksop
voedkundigen over een practische
en methodische sanering van het ge
signaleerde kwaad. Geestelijke ge
zondheidszorg voor het katholieke
volksdeel betekent bij de schoonmaak
in de biechtstoel, de voeding van het
genadeleven door de H. Communie,
Sacramenten en offer-liturgie mede
een dieper bewustwording, een ziel
kundig geleide vorming van persoon
lijkheid. gezin en gemeenschap een
systematische strijd tegen de ook in
onze katholieke gewesten voortvreten-
de oerworm der erfzonde.
In de Noord-Oost-Polder ls een
ploegwedstrjjd gehouden, de selectie
wedstrijd voor het wereldkampioen
schap ploegen, dat dit jaar voor het
eerste in Canada zal worden gehou
den. De twee hoogst geklasseerde Ne
derlandse ploegers van de 16 deelne
mers aan deze selectiewedstrijd, zul
len worden afgevaardigd naar Cana
da. In vier uur tijds moest er een
veldje van 300 bij 20 meter worden
bewerkt. De diepte van de ploegvoor
mocht niet meer dan 18 cm. en niet
minder dan 13 cm. bedragen.
DETEKENT het, dat we blind moe-
ten blijven voor de zwarte cijfers?
Hoe rijk Brabant en Limburg ook
mogen zijn aan kerken, kloosters, be
devaarten en kruisen langs de wegen,
ook hier staan gevangenissen en gek
kenhuizen. Het is beschamend en ver
ontrustend, maar het is beter ons te
laten verontrusten ook in de zielzorg
en de duivelen onder ons uit te drij
ven dan te pochen, dat rooms troef
is en dat we achter onze kerkmuren
veilig zijn.
IMP. COPVRATOR* BILTHOVEN
le Hypotheek
op courante woon- en
winkelhuizen
Van ouds bekend adres:
Nieuwe Ginnekenstr. 43,
Breda. Tel. 4951/2.
Anno 1896
55-»*
O* va zuiver. Proe/e/) C/»
pruitbovfL. p
CarameUa: ml
nmiMV
VOOR
MALVE PRIJS (13 ct)
een pak brosse EDAH-BESCHUIT
bij elk pak geurige
van 250 gram JJÊ?\A
Geldig f/m 7 Augustus 1953
(zacht fruit) Pad
Uw koekje voor de Zondag 9
LEVERPASTEI Wlk4b
heerlijk op het brood
LiHOiUOE GAZEUSE „.,27
Tekker fris tot de laatste drup, 3/4 liter
smaakt naar meer
als U er een dag op uit treKi,
psa
.Thuis eten ze me al de oren van het
hoofd", vertelt moeder lachend. „Dus U
begrijpt wat ik ze op 'n fietstocht mee
moet geven. Maar ik vind het best, hoor.
Want op iedere boterham zit Blue Band.
Dus met iedere boterham krijgen ze volop
zonneschijn-vitamine naar binnen. Tegen
woordig weet iedere moeder hoe belangrijk
dat is. Voor iedereen; zomer en winter. Vita
mine D zorgt voor een sterk beendergestel, een
Tezond gebit; en voor meer weerstand tegen
ziekten. Daarom is er voor mij maar één
margarine: Blue Band. En
't is de lekkerste!
voor wie
destijds te
BlUEöM40
Pak ^tzegel*
at«rasv°w
ee*1
extra
prief*aar,,_P^7.e Blue Band
en 6 van deze
Qp aa.it
Blue »and bRC'
van de _®^rr
clopedi
postbus 1 eerste i>
ocmkWelW
■ringen me
Dan
krijg*
afiever
levering* Blue Band.
uw pakjes
leest D
Hoera Ik ga de zegeltjes
"tknippen; ik kan nog beginnen
met die mooie encyclopedie
dB 39.145 320.V1
RONDREIS
per „INDRAPOERA"
Rotterdam - Hamburg -
Kopenhagen - Rotterdam
5 - 14 Sept. - 280—
Boeking bij
LISSONE - LINDEMAN
Nwe Ginnekenstraat
BREDA.
Telef. 4951/2.
IX
Uitsl. voor de Zeeuwse
oplage 4 regels of minder
f 0.90, iedere regel meer
10 cent. Bij 3 achtereen
volgende plaatsingen
wordt de derde plaatsing
tegen halve prijs berekend
25 Letters, cijfers of lees
tekens gelden voor een
regel.
PERSONEEL GEVR.
Per 1 Sept. zelfst. meisje sm
v.d. of d.e.n. V.g.g.v. In gezin
met 3 gr. kind., grote was bui
tenshuis, flink loon.. Mei:
Rijppert, Fr. Rooseveltlaan 71,
Breda. 1217
Nette dienstbode gevraagd in gt.
zin met 2 kinderen. Kunnende
koken. De Baré. v. Schoonbeke-
straat 129, Antwerpen. V" L
TE KOOP AANGEB.
Uit de hand te koop: 1% Gemet
weigewassen rogge. Bevr. bij P.'
A. de Boek, Zeildijk 35, Hon-
tenisse bij Hulst81!
Handappelen, moesappelen en
pruimen te koop. Bij J. C. Sit
sen, Huybergsebaan 137, B. c.
Zoom, aan het woonhuis. 83»
Een z.g.a.n. bromfiets te kop
merk J.L.O. voor f 485, bij AL.
B. de Schepper, Klompenfata
Kerkstraat B 69a, Tel. 49, Clinst
HUIZEN
Nieuwbouw, vrije vestiging. -
vanaf f 10.950. Makelaars V.
Berg Co., Nieuwe Ginneken
straat 43, Breda. Tel. 495H9&
Uit de hand te koop een nettt
arbeiderswoning gelegen, in de
Zomerstraat 22. Te bevr. bij r
Freyser Houtenkwartier 10 Hu»
Middenstandswoning in of nabi]
Breda te koop gevraagd. Brie
ven met opgave van Jigging
wanneer vrij te aanvaarden en
koopprijs onder no. 4317.
TE HUUR AANGEB.
Pension aangeboden met ei&e'
zit-slaapkamer, m. of z. huise.
verker, te Breda. Brieven onda
no. 4286.
Tehuis voor student aangaf
m. eigen zit-slaapkamer en voM
pension te Breda, Brieven co
der no. 4287.
Vavantie Scheveningen, lHI
Sept. Zit-slaapkamer met
bruik van keuken voor ecMJ
paar of 2 dames, f 30.-
week. F. v. d. Wiel, Renbi
str. 69, Scheveningen.
WONINGRÜIL
Wil ruilen voor de laatste l'|
dagen van Aug. vrij bovenhui*
4 kamers, badkamer, keuken
zeer dicht aan zee, voor onge
veer eenzelfde huis in Breda,
liefst dicht bij het bos. -
zijn met 2 dames - 3 kindek -
Brieven onder no. 4297^.
Vacantie. Woningruil. Te
Haag aangeb. v. 10-22 Aj
comf. woning, 5 slaappl-
dito woning te Breda, o£
woning zonder ruil, 4-5 slaaPP'
Aanb. p.o. Rijswijkseweg
Den Haag.
Hilversum - Breda. Heb
met 2 kamers ensuite. 4 .s! r
kamers, zolder, tuin,
gevraagd dito woning te m
sum. Brieven onder no. 42
DIVERSEN
.J»1
Een dag naar de Efteüng
ls pas vacantie!"
Huismoeders wilt U in
komen van een wasmachine. 1
nu uw slag. Schrijf °nd®Jhhefl
9075 van dit blad. Wi] he a
voor U alle soorten mer^eP,'J0
Hoover. Rondo. Wasco, Mjrj»
Erres, Edy. enz. enz. De beww»
kan geregeld 'orden per
per jaar, oer l'/t iaar-
Een goede Jazz-band gevraag
best. uit 3 man. A3"1?',,
Adriaansen, Korenbeursstr.
B. o. Zoom.
Bezoekt op Zaterdag 1
Zondag 2 Augustus de k,
voor amateurs 011 nieuweling
in „Nieuw Hulst". slarl„.nri
half 3 vanaf de BagJjne r
Verzekerde deelname ya"
bekende renners. Zater£,r,st
avonds dansen in „Nieuw H
m.m.v. van een goed orKes -
