Vanfl
Goed besluit na zes jaar
Atda-stijÜ
Honderd jaar geleden bouwde VHeerenhoel
een katholieke school
srssarJS».
sr„iïA ssta
Een merkwaardi 2brokje schoolstrijd
Wonderlijke Wereld
(RAD! O
l Veedieven j
TWEEDE BLAD
VRIJDAG 10 JULI 1953
Het moet in
UW HERSENS
gegrift staan:
Met deken Tomas brak Thorbecke
de weerstand van G.S.
Niet zo erg
Gewoon verkrijgbaar
Fakkelrallye dit jaar
op 13-14 Sepember
ÜtD-
beslissing.
8 uur: Op
'burg: Mara-
in een front-
Het zevende
ia Theater, 8
iur: Anna.
Bron.
ee matrozen
In de greep
Liet was 3 April 1947, toen de
(eerste) commissie-Holst in op
dracht van de regering een Jf?"1
maakte met haar studie over de in
genieursopleiding ter tegemoetko
ming aan een intensieve industria
lisatie. Binnen een jaar kwam de
commissie tot de conclusie, dat al
leen door decentralisatie de behoef
te tot ruimere opleiding zou kun-
nen worden voldaan maar dat dit
alleen behoefde te betreffen de mid
denmoot van de studie. Begin en
slot van de studie zouden in Delft
kunnen worden gemaakt. De com
missie zei dat de middenmoot van
twee andere
de studie op één of
plaatsen (naast Delft) mogelijk zou
moeten worden gemaakt.
Op 21 Mei 1948 werd de tweede
commissie-Holst ingesteld (door de
ministers Van den Brink en Gielen).
Deze commissie kwam tot de con
clusie, dat een tweede Technische
Hogeschool zou moeten worden op
gericht, geheel gelijkwaardig aan
Delft, met een beperkt aantal stu
die-richtingen en korte opleiding.
Hierbij zou Delft niet in het. ge
drang mogen komen. Over het
„waar" sprak de commissie zich
niet uit. Maar daarmee hielden zich
in de daarop volgende twee jaar de
verschillende gegadigden intensief
bezig. Een aantal gemeenten hielden
rekening met de mogelijkheid, dat
zij de tweede Technische Hoge
school binnen hun grenzen zouden
krijgen en verdisconteerden dat in
hun ontwerp-uitbreidingsplannen.
Van de candidaten noemen we:
Amsterdam, Groningen, de Twentse
steden. Eindhoven, Arnhem, Nijme
gen, Maastricht. De Limburgse
hoofdstad sloot echter een gentle
man-agreement. Wanneer de
tweede Technische Hogeschool in
Eindhoven, dus in het Zuiden zou
komen, zou zij afzien van verdere
activiteiten ten eigen behoeve. Hier
mee heeft Maastricht de kansen
voor het (katholieke) Zuiden sterk
doen stijgen. Wetend dat het, vech
tend voor eigen standje, geen bar
grote kans had op succes, stelde
Maastricht zijn hulptroepen ter be
schikking van een andere stad in
het Zuiden, die voor kopschuwe
niet-katholieken wat gemakkelijker
aanvaardbaar was.
philips stelde een millioen be
schikbaar als bijdrage in de
kosten. Ah! riepen de tegenstanders
van Eindhoven, nu zal de regering
overstag gaan. Philips kóópt de
tweede T.H. voor Eindhoven! Maar
toen op 10 Mei 1951 in de Tweede
Kamer vanachter de regeringstafel
werd verklaard: „het Kabinet heeft
gemeend, dat Eindhoven de beste
plaats van vestiging is", is eveneens
gezegd dat het millioen van Philips
niet de doorslag had gegeven, want
ook als de tweede T.H. ergens an
ders zou komen, had Philips dat
geld ter beschikking gesteld. In de
ze voor Eindhoven zo belangrijke
zitting van de Tweede Kamer werd
verder meegedeeld, dat er op de
nieuwe tweede T.H. drie studierich-
(Advertenties)
NIETS helpt U beter dan de
ALDA-STIFT
wanneer een likdoorn niet ver
dwijnt. De ALDA-STIFT helpt
U voorgoed, verricht een wel
dood aan Uw voet.
GEEN ZALF, GEEN PLEISTER
EK GEEN MES! Slechts de
90 ets.
helpt met SUCCES
Variwijgb. bij Uw apoth. of drog.
tingen zouden zijn. Dezelfde mede
deling volgde op 8 Augustus 1951 in
de Eerste Kamer, waaraan werd
toegevoegd, dat spoedig een wijzi
ging van de Rijksbegroting-1951
kon worden verwacht.
Met dit al was nog steeds niet de
beslissing gevallen, dat er een twee
de T.H. zou komen. Het kabinetsbe
sluit betrof slechts dat, als er een
tweede T.H. zou verrijzen, Eindho
ven de plaats van vestiging zou zijn.
Nu zou dus onderzocht moeten
worden, hoe de (materiële) plan
nen in Eindhoven zouden moeten
worden uitgevoerd. Ook hiervoor
zijn centen nodig en er kwam een
wetsontwerpje voor (f 15.000.
Dat heeft nogal een tijdje gelopen.
Pas eind-Februari van dit jaar
hebben we de openbare behandeling
in de Tweede Kamer beleefd. Ook
toen weer de vraag: maar kunnen
we er nog af, als we dat voorberei
dende werk in Eindhoven goedkeu
ren? Waarop het duidelijke ant
woord van minister Cals, dat men
door dit wetje goed te keuren te
vens te kennen zou geven, dat, als
er een tweede T.H. zou komen, deze
in Eindhoven zou komen te staan.
Ook in de Eerste Kamer is hier
aan van regeringszijde beslist vast
gehouden. Allen stemden voor, zij
het dat ook thans een kleine min
derheid voorbehoud bleef maken
ten aanzien van de vestigingsplaats.
Maar de verhoudingen liggen in de
Kamer toch zó, dat men gerust
kan zeggen, dat thans de kogel door
de kerk is.
Een goed besluit voor het Zuiden.
Een goed besluit voor heel Ne
derland
ER zullen weinig plaatsen in Nederland zo'n katholieke school
traditie hebben als het kleine Z. Bevelandse dorp 's Heeren-
hoek, dat honderd jaar terug al een katholieke school bouwde, na
nog vóór het herstel der bisschoppelijke hiërarchie, Gedeputeer
de Staten van Zeeland op de knieën te hebben gekregen
Vermoedelijk is de 's Heerenhoekse school wel de eerste
geweest, die door een kerkbestuur gesticht is.
Liet is en merkwaardig brok school-
tijd. waarvan de 's-Heerenhoek-
se archieven 2ewagen en dat niet al
leen om de feiten, maar ook om de
achtergrond van het geval.
Eén man vooral springt in deze
geschiedenis naar voren.
Het is de toenmalige pastoor van
's-Heerenhoek, deken Arnoldus To
mas Rotterdammer van geboorte,
thtoloog en filosoof van naam, krach
tig bestuurder en deskundig beheer
der van het grote vermogen, dat hij
bezat.
TOMAS EN THOMAS
Len hotelhouder in Luxemburg be-
sloot wegens zeer nare ervarin
gen geen Nederlandse toeristen
meer op te nemen. Parijse hoteliers
klagen, dat landgenoten van ons er
een gewoonte van maken op de ka
mers te koken en meer bewoners
binnen te smokkelen dan waarvoor
wordt betaald. Van de zijde van de
A.N.W.B. heeft men deswege een
ernstige vermaning laten horen:
Houdt toch in den vreemde onze
goede naam hoog!
Een woord, dat natuurlijk altijd
gelding heeft
Echter is het hier ook weer aldus,
dat de slechte gedragingen van een
klein percentage een heel volk een
slechte naam dreigen te bezorgen.
En zó erg is het nu ook weer niet!
De vertegenwoordiger in Nederland
van het Luxemburgse bureau voor
toerisme heeft gezegd, dat de Ne
derlanders nog altijd graag geziene
gasten zijn. De boze hotelhouder
staat alleen met zijn weigering. Er
is gegeneraliseerd, zegt de man uit
Luxemburg, de verhoudingen zijn
volkomen scheef getrokken.
Ziezo, dat geeft de burger dan
weer moed. Als het maar niet de
moed is tot nieuwe baldadigheid!
We hebben indertijd iets geschre
ven over het meningsverschil
Prof. Zeegers-Platenburg met be
trekking tot de grootte van het ge
middelde gezin in Nederland. We
hebben er ook bij verteld, dat de
K.V.P. de brochure over „het gezin
als basis voor gezinspolitiek" zou
hebben ingetrokken. We vernemen
nu, dat de verkoop inderdaad wel
even is ingehouden, maar dat de
brochure nu weer gewoon verkrijg
baar is. Als bijdrage tot een debat,
dat nog niet afgelopen is.
TN het eerste kwart van de 19e eeuw
bekleedde prof. Tomas een voor
aanstaande plaats in het lerarenkorps
te Hageveld. Dit bleef zo tot de ster
van die andere bekende filosoof Cor
nells Broere te Hageveld ging rijzen.
Terwijl prof Tomas het met de leer
van Thomas van Asprune hield, ging
Broere meer de kant uit van de toen
nog orthodoxe Lamennais. Broere
die steunen kon op zijn beschermer
mgr. van Bommel voor de strijd en
prof! Tomas vond het beter Hageveld
te verlaten en de practische zielzorg
te kiezen. Na een pastoraat te Mid
delburg, werd hij pastoor te Gouda
en deken van Schieland; daarna pas
toor te Beverwijk en deken van Ken-
nemerland om tenslotte in 1841 pas
toor te 's-Heerenhoek en deken van
Middelburg te worden. Het parochie
archief te Middelburg meldt dat hij
naar zeeland kwam om uit te rus
ten. Niettemin bleef deken Tomas
nog dertig jaar in functie en sleet
zijn dagen allesbehalve in ledigheid.
Door de grondwetswijziging van
1848 was de onderwijsvrijheid formeel
herkregen, maar het wachten was
nog op een organieke wet voor het
lager onderwijs. Voorlopig bleef de
wet van 1806 nog van kracht en pas
in 1857 kwam daarin verandering.
Men moest dus tot die datum eerbie
dig verzoeken aan de autoriteiten een
bijzondere school te mogen stichten.
Van een kerkbestuur mocht zo'n ver
zoek niet uitgaan, want dan werd de
school zogenaamd een kerkelijke in
stelling, waarvoor de meeste machts
hebbers van die dagen als de dood
zo bang waren. Deken Tomas. die dit
wicht, zocht een andere weg. Hij liet
in Maart 1852 het. verzoek uitgaen
van negen mannelijke parochianen
en zond dit in. bij het toen al katho
lieke dagelijks bestuur der gemeente
's-Heerenhoek.
TN de omschrijving van het doel
werden er geen doekjes om gewon
den.
„Requestranten wensen voor hun
ne'kosten en lasten daar te stellen
een school voor lager onderwijs ten
behoeve der kinderen hunner ge
loofsgenoten. waarin benevens het le
zen schrijven, rektnen en datgene
wat tot het lager onderwijs is beho
rende. ook onderwijs wordt gegeven
in den godsdienst overeenkomstig de
leerstelling hunner kerk".
Het gemeentebestuur van 's-Hee-
renhotk had natuurlijk niet het min
ste bezwaar om zijn zegen te geven
op het verzoek, maar het moest ook
een prae-advies van de schoolopziener
hebben en dan tenslotte de goedkeu
ring van Ged. Staten van Zeeland;
vertikten die het dan stond beroep
open op de minister van Binnenland
se zaken, in die dagen de geweldige
Thorbecke.
Op 4 Maart 1852 was het adres in
zee gegaan en op dezelfde datum
wendde deken Tomas zich tot de
schoolopziener, ds Dresselhuys. die
nota bene heel in Utrecht woonde.
Op 15 Maart verklaarde deze ..niet
te zullen tegenwerken", maar gaf
meteen te kennen dat hij niet over
tuigd was dat de school voor de gods
dienstige behoeften der parochie no
dig was!
ZESLIBERALEN
INTUSSEN had het gemeentebestuur
zich al tot Gedeputeerde Staten
gewend, die na 14 dagen botweg te
rugschreven dat naar hun Inzicht
leerstellig onderwijs strijdig zou zijn
met de nog van kracht zijnde veror
deningen op het schoolwezen.
Het college van G.S. bestond des
tijds uit de heren Corn. Vis; Bastiaan
Bomme; jhr. P. v. Citters; jhr. J.
mr. A. Becius. Stuk voor stuk Iibe-
Schuurbeque Boey. mr. J. v. d. Bilt en
ralen van de smalle basis en be
vreesd zich aan koud water te bran
den.
De school-opziener vond in het
adres dat hem inmiddels bereikt had
formele fouten en nam geen beslis
sing. Begin Mei stelde deken Tomas
een nieuw adres op en liet voor alle
zekerheid <je beginselverklaring, wel
ke wij hierboven citeerden, achter
wege.
Na twee maanden gezwegen te heb
ben. berichtten Gea. Staten in Juli,
dat zij de beslissing aanhielden en
zich tot de minister hadden gewend
met het oog op de toepassing der nog
vigerende bepalingen.
Kennelijk probeerde men dt zaak
op de lange baan te schuiven.
Doch daar moest men bij deken
Tomas niet meer aankomen. De man.
die destijds door de koning was ge
decoreerd met de Nederlandse Leeuw,
liet zich niet ringeloren. Zelf schreef
hij minister Thorbecke en herinner
de in zijn brief van 22 Juli 1852 aan
het feit. dat hij reeds in het voorjaar
tot de minister had gesproken over
zijn vrees, dat Ged, Staten de op
richting van een bijzondere school
zouden tegenwerken.
Minister Thorbecke schreef op 8
Augustus terug: „Ik mag aannemen
dat op het ogenblik waarop ge deze
brief ontvangt, reeds de magtiging
van Ged. Staten tot oprigting dei-
school in uw bezit zal zijn. Mogt dit
evenwel niet het geval zijn. zo ver
zoek ik u mij daarvan dadelijk ken
nis te geven".
Nu, G.S. hadden helemaal geen
haast waarom de deken nogmaals
een brief naar Thorbecke ond, die
de treuzelende heren wel aan de oren
zal hebben getrokken. Althans op 23
Sept. kwam de toestemming op de
's-Heerenhoekse pastorie, via het ge
meentebestuur, binnen. Om hun ge
zicht te redden, maakten G.S. het
uitdrukkelijk beding, dat men zich
houden moest aan de wettelijke voor
schriften!
EINDELIJK AANBESTEED
Toen wij een kiekje maakten van 't gedeelte der R. K. Jongens
school te 's-Heerenhoek, waarvan 100 jaar geleden de eerste steen
werd gelegd, stroomde de jeugd toe. Geheel achteraan staan pas
toor Kramer en het hoofd der school, de heer Favejee.
TNAAR het bouwseizoen al te ver ge-
vorderd was werd de school in
1853 aanbesteed voor de som van
f 11.472. Zo hecht en ruim werd ze
gebouwd, dat de tand des tijds er nog
geen vat op heeft en de lokalen nog
aan alle voorschriften voldoen. In
Mei 1854 werd de school begonnen
met meester Adriaan de Winter als
eerste hoofd. Jongens en meisjes ont
vingen er het onderricht totdat in
1876 de zusters van Etten een meis
jesschool opende.
Ondanks dat werd de Jongensschool
later te klein en kreeg er een paar
nieuwe lokalen bij.
Deken Tomas droeg grootmoedig de
financiële consequenties van zijn
durf. Het Tomasfonds, dat hij sticht
te, voor de opvoeding der kath. jeugd
hielp de 's-Heerenhoekse scholen door
de moeilijke jaren heen en werd ook
een steun voor het jeugdwerk.
Zo blijft zijn naam in gezegende
herinnering te 's-Heerenhoek leven
en zal volgend jaar. wanneer er hon
derd jaar katholiek onderwijs is ge
geven wederom op het voorplan ko
men.
Uoor de vijfde maal wordt dit jaar
de Fakkelrallye Bayeux-Eindhoven
gehouden en wel op Zondag: 13 en
Maandag; 14 September, zodat men een
minimum aan werktijd verliest nu de
rallye praktisch tijdens een weekend
wordt gehouden.
Het parcours is 1400 km. lang en er
zal een gemiddelde snelheid worden
voorgeschreven van 50 km. per uur.
Er is wederom een groot aantal
prachtige prijzen (totaal bedrag 15000
gulden!) waaronder de zilveren fakkel,
en dit jaar voor het eerst in plaats
van enkele geldprijzen zeer kostbare
luxe gebruiksvoorwerpen.
Het eerste lustrum van de Fakkel
rallye is aanleiding geweest voor de
organisatoren om het sportieve ele
ment uit te breiden met enkele klas
sementen, die de rijders op de proef
zullen stellen en de rallye nog inte
ressanter zullen maken. Men streeft
naar het invoeren van vier klasse
menten en wel een bergklassement,
een heuvelklim (die reeds met for
mule in het reglement is opgenomen),
een regelmatigheidsproef en een be
hendigheidstest. Het aardige van deze
klassementen is, dat deze alle vier
binnen het rallye-parcours vallen en
dus aan de finish achter de rug zijn.
HET HEEFT er weer flink gespan
nen in de gemeenteraad van
Nottingham-city. Het vrouwelij
ke lid, mevrouw Agnes Lucy vroeg
het woord en bracht in een felle rede
haar denkbeelden omtrent voetbal en
cricket naar voren. „Waardeloos",
meende ze. Waar is de tijd gebleven,
dat de jongetjes cowboy en Indiaan
tje speelden, zonder te worden aan
gevallen door parkwachters, die
daartoe werden gedreven door een
overdreven zorg voor de grasmat?
Dat was de vraag.
De heer Griffin zei echter, dat hij
de stuipen kreeg, alleen door aan
bloeddorstige Indiaantjes te denken
om nog maar te zwijgen van verniel
zuchtige cowboytjes. Daarmee waren
zijn ervaringen ook niet best.
Hij haalde in dit verband zijn buur
jongetje aan, die zich bij tijden ook
wel eens bezig hield met cowboy
spelen en vanuit die levenshouding
jacht maakte op al zijn vee en zijn
waterpistolen leeg schoot op de zoon
tjes van zijn buurman, die hy voor
paardendieven aanzag.
De jongetjes in Nottingham-city
blijven voetballen.
Bril
TWE HEER S. Longhi deed een dut-
je in zijn tuin. Zijn bril schoof
van zijn neus en kwam op zijn
shirt te liggen. Daar gingen de gla
zen dienen als brandglas, de zon deed
de rest en twee minuten later laaiden
de vlammen hoog op. De toestand
van de heer Longhi kan nog geen
stuiten lijden.
Liefde
MIEMAND KON iets .aanvangen
met de jongeman, die gebroken
door de liefde, in een gat van%
de grote Tennessee-brug hing, zo'n
slordige 50 meter boven de grond.
Hij hoefde zich maar los te laten om
te vallen. Hij was dat ook van plan,
tot op het ogenblik, dat de knappe
Cleo Foster verscheen. Cleo (22 jaar)
leunde boven het gat en klopte de
jongeman op zijn schouder. De zelf-
moordenaar-in-spé keek naar haar
lachende toet en kroop als de weer
licht terug naar de veilige aarde.
„Dat is dat", zei Cleo.
President
p X-PRESIDENT Harry Truman
bestuurde ^zijn zwarte Sedan in
de richting van New-York. Hij
overtrad echter de harde verkeers
wet en een nijver motor-agent (de
heer Manley Stamp, voor het geval
u hem tegenkomt) was er als de kip
pen bij. „Ik zag hem verscheidene
malen „snijden", zei Stamp later.
..Daarom riep ik hem een halt toe
en ik waarschuwde hem het niet
meer te doen, omdat anders het
boekje te voorschijn zou komen". De
heer Truman beloofde dat, breed
glimlachend.
Zes maanden geleden, toen hij de
wagen kocht, was Truman een beetje
benauwd. „Er zitten zo veel handles
en knoppen aan, dat ik eerst een
machinistenschool moet gaan bezoe
ken, alvorens er uit wijs te kunnen",
zei hij toen.
Onderwijzeres
MISS Bonnie Beal is er ook
eentje. Ze beoefent het no
bele beroep van onderwijzeres
Niet helemaal, zoals het moet
echter, getuige het rapport,
dat over haar werkwijze ver
scheen. Ze slaat, trapt, bijt,
knijpt en wurgt de leerlingen.
Het komt ook voor, dat ze hen
met schoolboeken bestookt en
de aanwijsstok als speer be
nut. Nu heeft ZIJ op haar
ogen gehad. In het kader van
de onderwijsvernieuwing
uiteraard.
Schoen
MOG MEER nieuws uit de schoe-
nen-sector. Een fabrikant uit
Wenen heeft patent gekregen op
een damesschoen zonder enkelband
jes. Een zuigertje houdt de schoen
tegen de hiel gedrukt. Het zuigertje
moet worden nat gemaakt voordat
de schoen wordt aangetrokken. Geen
spoor meer van klapperen.
Mechaniek
ENE BRITSE MARINE gaat binnen-
kort een enorme „notenkraker"
in gebruik nemen. Men wil de
sterkte van schepen onderzoeken
met dit mechaniek. Met hydrauli
sche persen kan men eenzelfde druk
als de zee op de scheepswanden uit
oefenen. De Engelse Jantjes hebben
ook reeds voorgesteld een lijvig ad
miraal op zijn weerstand te beproe
ven. Deze heeft echter al met klem
meegedeeld, dat er grenzen zijn.
Indiaan
F\E HEREN op ons gewaardeerde
archief konden wel een Indiaan
leveren, zeiden ze. Zij pulkten in
gespannen in grote kasten en toen
kwam er DIT te voorschijn.
„Een Indiaan met een versleten
pet óf een Indiaan die niet in de ga
ten had, dat vogeltjes een nest op
zijn hoofd bouwden, of een Indiaan
die graag voor gek wil lopen, maar
in ieder geval een Indiaan", vertel
den ze trots. „Hij zat in het India-
nenbuiltje".
Eentje
TJET ongetwijfeld, goede Burtton-
on-Trent telt momenteel slechts
één werkloze. De stad telt 50.000 in
woners. Die ene werkloze is een
juffrouw, die te lui is, dat ze uit
haar ogen kijkt, zelfs al worden
die door vier man opengehouden.
ZATERDAG 11 JULI 1953
HILVERSUM I 402 m.: KRO: 7.00 Nws.;
7.10 Gram.; 7.15 Gym.; 7.30 Koorzang;
7.45 Morgengebed en lit. k.; 8.00 Nws. en
weerber.; 815 Gram.; 9.00 V. d. huisvr.;
9.35 Gram.; 10.05 V. d. kleuters; 10.20
Gram.; 10.25 Pontificale Hoogmis; 12.00
Angelus; 12.03 Symphonette ork.; 12.30
Land- en tuinb. meded.; 12.33 Lunchconc.;
12.55 Zonnewijzer; 13.00 Nws. en kath.
nws.; 13.20 Lunchconc.; 14.00 Boekbespr.;
14.10 Metropole ork.; 14.40 Amateurs-
progr.; 15.15 Kroniek v. letteren en kun
sten; 15.55 Piano en orgel; 16.20 ,,De vlie
gende Hollander", caus.; 16.30 De schoon
heid van het Gregoriaans; 17.00 V. d.
kinderen; 18.00 Gram.; 18.15 Journalistiek
weekoverz.; 18.25 Lichte muz.; 18.40 Re-
geringsuitz.: Zoeklicht op de Westerse
Defensie; 19.00 Nws.; 19.10 Gram.; 19.20
Pari. overz.; 19.30 Gram.; 20.25 De ge
wone man; 20.30 „Lichtbaken", caus; 20.50
Ronde v. Frankr.; 21.00 Amus. muz.; 21.35
Act.; 21.45 Promenade ork. en solisten;
22.30 Wij luiden de Zondag in! 23.00 Nws.
23.15 Nws. in Esperanto; 23.22-24.00 Gram.
HILVERSUM II, 298 m.: VARA: 7.00
Nws.; 7.13 Gram.; 8.00 Nws.; 8.18 Gram.;
8.55 V. d. vrouw; 9.00 Gym.; 9.10 Gram
(Om 9.35 Waterst.); VPRO: 10.00 „Tijde
lijk uitgeschakeld", caus.; 10.05 Morgen
wijding: VARA: 10.20 V. d. arb. i.d. con
tinubedrijven; 11.35 Viool-trio; 12.00
Gram.; 12.30 Land- en tuinb. meded.;
12.33 Gram.; 13.00 Nws.; 13.15 Dansmuz.;
13.50 Weekjourn.; 14.20 Filmprogr.; 14.50
Huismuz.; 15.10 Amateurprogr.; 15.40
Boekbespr.; 16.00 Kamerork. en solist;
16.45 Sportpraatje; 17.00 Gram.; 17.30 V.
d. jeugd; 18.00 Nws. en comm.; 18.20
Gram.; 19.00 Artistieke staalkaart; VPRO:
19.30 „Passepartout", caus.; 19.40 „Het
Oude Testament in deze tijd'', caus.; 19.55
,,Deze week", caus.; VARA: 20.00 Nws.;
20.05 Gram.; 20.15 „The Geisha", operette
21.25 Soc. comm.; 21.40 Pianoconc.; 22.05
„Dodenhuis", hoorsp.; 22.35 Muz. v. h.
zuiden; 23.00 Nws.; 23.1524.00 Gram.
BRUSSEL, Vlaams 324 m.: 11.30 Ork.
conc.; 12.35 Beiaardspel; 13.00 Caus.; 13.10
Nws.; 13.25 Operettemuz.; 14.15 Omr. ork.;
15.15 Knapenkoor; 15.30 Vlaamse piano-
muz.; 15.45 Knapenkoor; 16.00 Gram.;
16.45 Engelse les; 17.10 Gram.; 17.30 Or-
gelconc.; 18.30 V. d. sold.; 19.00 Nws.; 19.30
Gevar. muz.; 19.40 Zangrecital; 20.00
Symph. ork.; 20.30 Klankb.; 20.50 Gevar.
muz.; 22.00 Nws.; 22.15 Vlaamse kamer-
muz.; 23.00 Nws.; 23.05 Dansmuz.; 23.35
24.00 Gram.
BRUSSEL, Frans, 484 m.: 11.45 Gram.;
12.10 Omr. ork.; 13.00 Nws.; 13.10 en 14.05
Verz. progr.; 15.00 Gram.; 16.30 Lichte
muz.; 17.00 Nws.; 17.15 Lichte muz.; 18.30
Gram.; 19.00 Wenen en Schubert: 19.40
Gram.; 19.45 Nws.; 20.00 Gram.; 21.00 Ge
var. muz.; 22.00 Nws.; 22.10 Gram; 22.30
Gevar. muz.; 22.50 Nws.; 23.00 Gevar.
muz.; 23.30 Gram; 23.55 Nws.
EMART KUSSBIJRIS
8)
„De hele omtrek is hier ongeveer
zo als deze streek, waardoor jullie
naar Splayfoot Ranch zijn gekomen,"
vervolgde ze. „Echt een woestenij,
maar nog al heuvelachtig. En overal
even zanderig.... In het Oosten ligt
de Afgesloten Hoogvlakte. De dieven
kunnen het vee die kant onmogelijk
uitbrengen. Vader heeft in Wigwam
een man op post gezet om ervoor te
waken, dat er langs die kant geen
vee weggevoerd wordt. In Hornet is
°ok zo'n wachter. En andere plaatsen
van verzending zijn er hier in de
buurt niet. De dichtsbijzijndc stad is
Hermit en dat is driehonderd mijl ver
weg. Om het vee dus hiervandaan te
zouden ze het helemaal rond-
tiü ?c."AJSesloten Hoogvlakte" moe
wee V°n en daai'na langs de spoor-
zonder "at. dat, zou onmogelijk zijn,
De stad vader het bemerkte....
ziin" t,™™?' )ullie vandaan gekomen
de oude spoorweg16;? dvperd<:r°P langs
nitpanu ,8» ls de enige andere
wachter daar -1 echter ook een
waarschuwde En arht zag cn ons
Hoogvlakte beginnen de v,A*gesloten
zijn,
den mijlen onafgebroken bosgronden
gedreven worden, op en neer, op en
neer, over of langs toppen van soms
zevenhonderd meter hoogte, waar bij
na altijd sneeuw ligtZo staan de
zaken dus op het ogenblik. We heb
ben honderden stuks vee verloren.
Op een goede dag werden er weer 'n
stel weggedreven en hoe het gebeurt,
blijft een raadsel.
„Dat is buitengewoon vriendelijk
van u, meneer Valley," antwoordde
Ranier, een grote, donkere man van
zowat dertig jaar in een linnen reis
pak, leren beenkappen en met een
nieuwe, zorgvuldig gedeukte Stet
son op het hoofd. „Behalve Quail en
ik zijn er nog vier anderen, die graag
uw uitnodiging zullen aanvaarden. Is
dat niet te veel?"
„Helemaal niet helemaal niet! Ik
kan er wel een dozijn herbergen. Als
't er op aankomt, doet Splayfoot niet
voor een echt hotel onder."
De vermoeide paarden werden ver
zorgd, de nieuwe sjees in een schuur
gezet en Rainer en Quail betraden t
geweldig grote, onregelmatig ge
bouwde huis, waar ze aan de vrouw
van Valley werden voorgesteld. Zij
was een korte, dikke vrouw, die als
ze niet in de keuken bezig was, liefst
voor het vuur zat te slapen.
„Het spijt me. heren," zei Valley
met slepende stem, „dat mijn nest van
'n dochter niet hier is, om het jullie
een beetje gezellig te maken. Maar
die meid zit aan haar zadel vastge
plakt en het is een hele toer voor
haar, om tegen het avondeten af te
klimmen.
Het duurde nier lang of de hele
stoet kwam binnengereden. De muil
ezels balkten, de paarden hinnikten
in het vooruitzicht van voer en wa
ter. Splayfoot Ranch was namelijk
de enige drenkplaats tussen Nine
Boy's Wells, mijlen ver naar het
Westen en Wigwam, het einde van
de spoorweg en het doel van de ka
ravaan.
Het werd een grote drukte. De
mannen zetten haastig kookketels
neer, stookten er vuurtjes onder en
en koks gingen met koffiekannen en
braadpannen aan het werk. De muil
ezels en paarden werden naar de
drinkbakken gevoerd en zo bleef het
doorgaan tot de laatste wagens onder
veel lawaai en geschreeuw op hun
plaats stonden.
Nu de grootste hitte voorbij was
werden de mannen opgewekter. De
gedrenkte dieren werden in de vee-
kraal naar de troggen vol tarwe en
haver gebracht, waarin ze met hun
natte snuiten gretig rondwoelden.
Dofrood steeg de rook der kookvuren
omhoog. De doordringende geuren
van gebakken spek en ham van ge
bakken brood en gezette koffie hing
over de stille vlakte. Er was een
groot kampvuur aangelegd en de
vlammen ervan stegen huizenhoog.
In de warme gloed strekten de man
nen, die niets anders meer te doen
hadden dan wachten op hun avond
eten, zich behagelijk en lui uit.
En plotseling kwam daar midden
door de drukte heen een meisje op
een grijs paard aangereden, met
Schitterende ogen en wijd open mond
van verbazing.
„Grote goedheid! Wat moet dat alle
maal? Hoeveel lui zijn hier wel? Wat
zijn jullie voor lui? Hoeveel hammen
liggen er wel in die braadpannen?
Hoeveel liters koffie zijn jullie aan
het zetten? Hoeveel wagens....
paardenmuilezels hebben jullie?
Vooruit, verteilen jullie me op slag
alles, wat er te vertellen valt! Op
schieten!"
In het grote huis had het avond
maal reeds een kwartier staan wach
ten. Men wachtte op Jacqueline en
„Ma" Valley was reeds een paar ma
len de grote veranda opgestapt om
naar haar dochter uit te kijken. De
oude Tom, die met de beide aanne
mers stijfjes in de voorkamer zat, in
gezelschap van de opzichter en zijn
helper, de hoofd-boekhouder en de
controleur, putte zich uit in excuses
voor zijn wegblijvende dochter. Ein
delijk stak Ma Valley haar hoofd door
de deur en zei: „We moesten maar
niet langer wachten, Pa. Ze komt
toch net, als het haar uitkomt. Breng
je gasten maar mee naar de keuken,
dan gaan we eten. Zo'n drommelse
meid toch!"
„Geef haar nog vijf minuten, Ma,"
opperde de oude Tom. „Misschien heeft
de grijze een hoefijzer verloren of zo.
Ik heb een paar dagen geleden ge
zien, dat een van de achterijzers nog
al los zat; maar die verdraaide meid
was al weggereden, voordat ik mijn
gereedschap kon halen om het beest
te beslaan!"
Winchel, de opzichter, stond op.
„Als het nog vijf minuten duurt,
voor we gaan eten," zei hij, „ga ik
een ogenblikje naar het kamp, om
aan een van de voormannen iets te
zeggen, dat ik vergeten heb. Ik ben
dadelijk terug, vrouw Valley. Maak
u niet ongerust, dat ik te laat zal
komenik heb al geroken hoe
heerlijk, het zal worden!"
Hij was met drie minuten terug en
er speelde een lachje om zijn mond.
„Vertel hun eens wat meer over
het Afgesloten Hoogland, Jack," zei
Idamohe, rustig een sigaret rollend.
Jack deed het. Maar midden in haar
beschrijving van het groteske rots
landschap viel een man haar in de
rede.
„Neemt u me niet kwalijk", zei hij,
„maar bedoelt u, dat die vlakte over
al even steil uit de omgeving op
rijst? Dat er van geen enkelen kant
tegen op te rijden is?"
„Juist," antwoordde Jacqueline, en
Idahome zowel als Labarre knikten
ernstig van ja.
„En het is twintig mijl breed en
vijftig lang?"
„Zo ongeveer."
„Met een meer bovenop?"
„Een Soda-meer."
„En er groeit zo goed als geen
gras?"
„Nee."
„Toen we er voorbijrenden, zag het
er in de verte uit als... 'n dameshoe
dendoos.... ten minste van deze zij
de," zei de man.
„Het ziet er aan alle kanten on
geveer hetzelfde uit, zei Jack.
Het meisje keek haar ondervrager
aandachtig aan. Hij zat tegenover
haar aan de andere kant van het
kaïhpvuur en staarde nadenkend in
de vlammen. Hij was een lange,
gebronsde kerel met donkerbruin
haar. Hij droeg een roestkleurigen
broek, een vettige grijze trui en een
oude pet. Zijn zware schoenen waren
nog nieuw. Doch, ofschoon hij er net
zo ruw uitzag als de anderen om
hem heen, en zich in lang niet gescho
ren had, vond het meisje hem toch
verschillend van de rest. Hij zag er
verstandiger, en bekwamer uit.
Hij kon nog geen dertig zijn, schat
te ze. Zijn magere gezicht sprak van
scherpzinnigheid en kracht; ze had
nog nooit zulke opmerkzame ogen
gezien. Hij wekte haar belangstel
ling. Er waren anderen aan 't woord
gekomen en nu hield hij zich stil. De
hoofdkok, die tijdens de maaltijd een
onbetwiste heerschappij over de man
nen voerde, was naast het meisje ko
men zitten en niemand durfde hem
dat voorrecht betwisten. Jack boog
zich naar hem toe en vroeg zachtjes
onder het luide praten der anderen
door: „Wie was die man, die me zo
even ondervroeg?"
„O, die?" antwoordde zijne maje
steit. „Ja ik, weet niets van hem
af, dame. Hij is bij onze troep geko
men. toen we in Maysville aan het
laden waren...."
„Hé Shorty," wendde hij zich tot
een man, die juist was opgestaan om
zich een kop koffie in te schenken,
„kom 's hier. Wou je spreken."
Shorty, een typische wegwerker,
kwam naar de kok toe, die hem fluis
terend vroeg: „Wie is die knul met
die vurige ogen. die daarnet zoveel
vragen aan deze dame stelde?"
Shorty keek met zijn rattenoogjes
over het vuur heen.
„O, die vent?" zei hij ietwat sma
lend. „Dat is maar zo'n bijloper....
'n zwerver.... Niet in vaste dienst."
„Dat dacht ik ook al, Shorty. Hij
lijkt me een echte schooier toe. Ik
snap niet, hoe hij bij zo'n troep oud
gedienden van Rainer en Quail is ge
komen. Zeg, weet je soms, hoe hij
hoet?"
„Ik heb 'm door de jongens Wes
horen noemen," zei Shorty. „Maar ik
weet verder geen snars van 'm af."
En Shorty slenterde weg om nog
een kop koffie te halen.
„Hebt u het gehoord?" vroeg de
'kok aan Jacquline.
„Ja," antwoordde zij. „Maar waar
om noemde hij die man een zwerver
en een schooier?"
„Ochja.... hoe zal ik zeggen...
hij bedoelt, dat hij geen vakman is,
begrijpt u? Net 'n mens als u en ik."
Jack moest om die verklaring la
chen en de mannen om haar heen
hielden op met praten en keken naar
haar. Van die ogenblikkelijke stilte
maakte de man, die Wes genoemd
werd, gebruik.
„Wat gestolen vee kan toch mis
schien wel over die Afgesloten Hoog
vlakte vervoerd worden," zei hij.
„Och, houd je snuit!" gromde de man
naast hem. „Wat weet jij nou af van
Afgesloten Hoogvlaktes? Jij zult meer
verstand hebben van afgesloten kip
penhokken is het niet, Jack?"
Jacqueline kwam toen gemoedelijk
tussenbeide cn vroeg aan de man bij
het vuur: „Heet je óók Jack?"
„Nee, ma'am," antwoordde hij.
„Maar het schijnt, dat iedereen hier
in het kamp Jack heet."
„Dan pas ik c- goed bij, is het niet?
Ze noemen mij ook Jack, moet je
weten. Ik vind het leuk. Maar je ver
gist je broertje, als je denkt, dat ze
gestolen vee over de Afgesloten Hoog
vlakte kunnen brengen. Ik dacht, dat
ik je toch duidelijk verklaard had, dat
het onmogelijk ging."
„Ja, maar het zit zóó," was zijn
antwoord. ,U weet zeker dat ze het
vlakke land niet verlaten langs een
van de drie verzendingsplaatsen hier
in de buurt. U weet dat het onmoge
lijk is, ze langs de spoorweg naar
Hermit te brengen. Dan blijft er geen
andere weg over dan die Afgesloten
Hoogvlakte." (Wordt vervolgd)
