NELLIE JASPERS: „Er is vooruitgang in t dorp ANGST voor SNELLE VEROUDERING blijft... Van de Penny-Galerij naar Hollywood Vijfjarig meisje wil niet naar moeder terug „IKGA VEEL LIEVER Nieuwe secte verovert Japan Wilt u niet eens de verlichte waterval op lopen voor 5 ct. Wil bij pleegouders in België blijven Adolf Zukor tachtig jaar DAGBLAD DE STEM VAN ZATERDAG 11 APRIL 1953 WONEN IN DE STAD 99 Simpele gesprekken De Hunter voor Nederland INïeuwe Russische dnding en „Ik geloof, dat liet wel zal mee vallen, een huisje, wat zon en.... Jonge mensen over de toekomst Oude vrouw stichtte Tenrikyo 1890: Er ging een „gehaaide jongen" naar Amerika 40 Dollar in zijn vest genaaid Rechter uit Aken staat voor Salomons oordeel Marie werd Mariene Reünie van Oud-VHertogenbosch bij de opening van Muziekstad is eenvoudig nooit gedacht er heen te trekken. En bovendien ik moet zeggen, dat het ook niet altijd mogelijk is ge weest. Het is voor niemand een ge heim, dat er in Sint Willebrord vaak en veel werkloosheid heerst. Ook al heb je een vader, die een vak kent en die arbeidt, dan nog kan het gebeu ren, dat hij werkloos wordt. Ik had misschien wel een huishoudschool kunnen volgen, ik heb er nooit zo over nagedacht als nu. Ik zie het be lang wel in, maar gedane zaken ne men geen keer." „Of ik er bepaalde liefhebberijen op na houdt, natuurlijk, ik ben een vriendin van de wielersport. Dat klinkt misschien een beetje gek, er zijn niet veel Sint Willebrorders, die niet naar een wielerwedstrijd gaan kijken. Het is een onderdeel van de ontspanning van de mensen hier. Ze houden bijna allemaal van de wieler sport en dus gaan ze kijken." „Of ik vind, dat er de laatste jaren in Sint Willebrord veel veranderd is. We praten daar thuis nog al eens over? We zien ook wel, dat er talrijke woningen worden gebouwd en ver schillende wegen verbeterd. We heb ben het echter ook dikwijls over de mensen en dan moet ik toch zeggen, dat Sint Willebrord een dorp is ge worden zoals alle andere. Kijk eens zeven of acht jaren terug. Wat deden toen de Sint Willebrorders en wat doen ze nu?" Nellie Jaspers is dus van mening, dat er wel degelijk en omwenteling is gekomen in de Sint Willebrordse be volking. Een omwenteling, die nog niet de oude gedachten heeft uitge bannen en die nog wel eens opleeft in de herinnering: het is echter een herinnering, een sprookje haast uit 'n ver verleden tijd. „Ik ben nooit lid geweest van een vereniging of zo", zegt Nellie. „De laatste jaren zijn er talrijke clubs bij gekomen en zijn er veel meisjes bij verenigingen gegaan. Ik heb echter verkering en ja, ik zoek zo'n beetje mijn eigen weg. Ik geloof, dat de toe komst werkelijk zal meevallen, een huisje, wat zon enach, wat er nu nog volgt weet iedereen TJET zijn simpele gesprekken, die n jn enkele artikelen worden weer- gegeven. Simpele gesprekken met J jongeren uit Sint Willebrord, die vol- J komen willekeurig werden gekozen. J Zij vertelden over de werkloosheid, zij verhaalden over hun dorp, of zij J daarin wilden blijven wonen of niet, zij spraken vooral over hun toe- komst. Het zal de moeite waard zijn deze gesprekken met deze eenvoudige mensen te lezen. Niet, omdat er diepe 5 en grote problemen worden aange- sneden. Maar zij geven precies weer, hoe de jongeren denken, wat zij van plan zijn, hoe zij zich de toekomst J hebben gedroomd. J Blijken zal, dat deze interviews, waarvan hier het eerste wordt afge- t drukt, toch wel waarde, zelfs belang- rijke waarde bezitten. ■VU de Nederlandse lucht- 1 macht een zelfstandig wa pen geworden is en ook het praedicaat „Koninklijk" ver-l kregen heeft, zal met voldoe ning vernomen zijn, dat dit nieuwe „wapen" ook behoorlijk materieel kan verwachten: de Hawker Hunter is voor ons land bestemd, een volwaardig jachtvliegtuig, waarmee reeds supersonische snelheden bereikt zijn. I ANGE tijd meende men, dat de keuze van de luchtmachtleiding op de Swift, eveneens een Engels toe stel. zou zijn gevallen, doch de Hun- ter behoorde ook tot de favorieten, zodat de uiteindelijke beslissing niet aeheel als een verrassing komt. Er moet alleen worden aangetekend, dat men nog weinig practische ervaring rnet de Hunter heeft en dat betekent dus, dat de Hunter zijn krachten nog met duidelijk met de Russische MIG heeft kunnen meten. De Hunter blijft derhalve in vele opzichten nog een theoretische kans, waarvan men de volledige bruikbaarheid nog maar dient af te wachten. OP GANG KOMEN £EN tweede is, dat er geen enkele reden is om thans hoera te roe pen. Alvorens de Fokkerfabrieken die het Britse toestel in licentie bouwen zullen de eerste vliegtuigen in serie kunnen afleveren, zullen verschillen de seizoenen verstrijken. Voor de zo mer van 1954 kan men derhalve nog weinig verwachten, wèl kan men ge voegelijk aannemen, dat tegen die ,,J,d de Russen weer een stap verder fm-ïn ,zlJn me|: een fU'ote waarschijn lijkheid zelfs, dat onze Hunter dan worden" °Ud b6eSt3e Zal Zijn ge" .degint langzamerhand te be- seiien.dat alleen met de allergrootste Krachtinspanning een evenwicht in oe lucht tussen Oost en West tot stand gebracht zal kunnen worden. De snelste jager, welke tegenwoordig m serie gebouwd wordt is nog steeds Qe nieuwste versie van de Sabre, het Amerikaanse standaard type straal jager van Korea, welke elk ogenblik de MIG 15 is en blijft. VLIEGENDE DRIEHOEK JK ben een geboren en getogen Sint Willebrordse. Ik vind het een aardig dorp, maar ik zou er mijn hele leven lang niet willen blijven wonen", zegt Nellie Jaspers, twintig jaar, blonde krullen en een lachend gezicht. „Ik ga natuurlijk niet op staande voet verhuizen, maar om nu eeuwig en altijd in Sint Willebrord te blijven, daar voel ik eerlijk gezegd niets voor. Een dorp is maar een dorp, ik geloof dat een stad veel aardiger is. De oorzaak daarvan is misschien, dat ik vrij veel in de steden kom. Ik zwerf nog al eens graag een keer door Breda en Antwer pen, ik kom wel eens in Namen en Brussel. Onwillekeurig ga je dan van de drukte houden, raak je ermee vertrouwd. Ik geloof, dat ik uiteindelijk in een stad terecht zal 'komen. Ik kan niet precies zeggen, waarom, maar ik voel dat zo." Mellie Jaspers, dochter uit een net arbeidersgezin, altijd keurig ge kleed en altijd vrolijk lachend, ziet de toekomst niet zo somber in. Zij gelooft, dat zij het eens goed zal krij gen, een geloof, dat niemand haar zou willen ontnemen. „Ik ging vroeger natuurlijk in Sint Willebrord op school. Ik kan me dat allemaal nog levendig voorstellen. Toen ik de klas- Waarnemers hebben op vlieg velden in Mandsjoerije en ook «en enkele maal ver achter het Ko reaanse luchtfront nieuwe Russen ge signaleerd, die aantonen dat de Rus sische vliegtuigindustrie niet bij de lauweren van de uitnemende MIG is gaan rusten. Kort geleden is een zo genaamd Delta-vliegtuig opgemerkt, een toestqj, dat nauwelijks meer een onderscheiding van vleugels heeft doch eerder op een driehoek gelijkt, terwijl ook bekend is geworden dat een gelijkwaardige tegenstander van de rode luchtmacht een nieuw type heeft, waarbij de stuurhut van plas tic bij hoge snelheden als het ware kan worden ingetrokken, waarmede de bestuurder toch voldoende zicht behoudt zelfs om een landing te kun nen maken Indien al deze mededelingen op waarheid berusten - en er is in feite geen enkele aanleiding om hieraan te twijfelen - dan moet men erken nen, dat de Russische luchtmacht niet alleen numeriek de meerderheid heeft - en dat wisten wij al - doch ook kwalitatief niet voor de Ameri kaanse industrie onder doet. Toch gaan de Amerikanen voort er op te wijzen, dat zij het evenwicht in de lucht zullen herstellen door een kwalitatief beter product. Wel, dan wordt het tijd. hoog tijd zelfs, dat er iets van die fantastische nieuwe toe stellen in de practijk getoond wordt. De waarnemende luchtvaartwereld hier op het Europese vasteland krijgt veeleer de indruk, dat Engeland hard op weg is om wat industrieel initiatief en ondernemingslust» aangaat Anteri or? 3 ?treven. Het is toch wel kentekenend dat Amerika uit gebrek aan eigen producten, in. Engeland twee-motorige straalbommenwerpers besteld heeft. Met dat al blijft de waarde van de Koninklijke Nederlandse Luchtmacht in het internationaal milieu nog een zeer onzekere en onstabiele, uitgerust als zij is met vliegtuigen, welke op dit ogenblik sterk verouderd zijn en in geen geval het hoofd zou kunnen bieden aan een overval van een met MIG-toestellen uitgeruste luchtvloot. sen doorgemaakt had, ben ik thuis gebleven. Moeder had wel wat werk voor me. Mijn zusje ging in een ate lier haar kost verdienen. Ik kwam in het huishouden. Ik ben nog altijd blij, die keuze gedaan te hebben, want ik heb veel in het huishouden geleerden ik geloof, dat dat voor een meisje toch wel het belangrijkste is. Ik ben nooit naar een huishoudschool gegaan. Of ik daar nu spijt van moet hebben of niet, ik durf het niet te zeggen. Er EEN Nederlands missionaris in Japan, pater Harry van Strae- len S.V.D., die zich reeds een internationale faam als kenner van dit land heeft verworven, verklaart in een opzienbarend ar tikel in het Japanse missiebulletin, dat niet zoals meestal wordt aangenomen het Boeddhisme en het Shintoisme, maar het Tenrikyo thans de godsdienst met de grootste wervingskracht is in het land van de Rijzende Zon. Deze nog jonge godsdienstige secte is aldus pater van Straelen, een mengeling van Oosterse mystiek en Christelijke ideologie. Zij werd gesticht door een bejaarde vrouw, Miki Nakayama, die in 1887 op 90- jarige leeftijd stierf, na twee van de 35 boeken van de Tenrikyo-bijbel te hebben voltooid. TN Januari 1953 bezochten op de ver- jaardag van haar afsterven niet minder dan 100.000 pelgrims de grote Tenrikyo-tempel te Tambaichi. Bij verschilende andere gelegenheden werd een half millioen bezoekers ge noteerd. Zoals bekend is, is de eigen in heemse godsdienst van Japan het Shintoisme, dat teruggaat tot de tijd. waarin Mongools-Maleise stammen de Japanse eilandengroep bezetten. Toen na 600 echter ook het Boeddhisme door de keizers werd beschermd en bevorderd, ontstond een compromis tussen beide erediensten, die de na tionale vorm bleef, waarin het Japan se volk zijn religieuze gevoelens be leefde. Mede door de aanraking met de veel Japanners geen bevrediging meer Westerse beschaving vinden echter in deze oude godsdiensten. Zij zoeken iets anders, dat bij hun veranderde opvattingen past. Vaak wenden zij zich tot het Christendom, waarin ver schillende elementen hen kunnen be vredigen. maar dat hun nationale trots niet kan voldoen. De leer van het Westen willen zij overnemen, maar alleen voor zover zij daardoor hun land groter kunnen maken. Pater van Straelen wijst er in zijn artikel op, dat het Tenrikyo zeer veel Christelijke elementen bevat. Hij noemt o.a. het scheppingsverhaal, dat rechtstreeks uit het boek Genesis overgenomen zou kunnen zijn. „In den beginne", zo leert het Tenrikyo. „was de wereld slechts een chaos. De schepper wilde die toestand echter niet handhaven en het idee kwam bij hem op: „Laat ons de mens maken en ons verheugen in zijn vreugdevol bestaan". DRIEVULDIGHEID QOK erkent het Tenrikyo een soort Drievuldigheid, die aanbeden wordt onder de aspecten van Schep per. Bestuurder en Verlosser. De Nederlandse missionaris wijst er op, dat de innerlijke structuur van de nieuwe secte eveneens veel overeen komst vertoont met die van de Ka tholieke Kerk. Zij bezitten een paus (hun huidige leider is een kleinzoon van de stichteres van het Tenrikyo), vele bestuurscongregaties en een „Va- ticaan", dat te Tambaichi, nabij Kyo to is gelegen. Maar ondanks deze overeenkom sten met het Christendom zijn er diepgaande verschillen, elementen, afkomstig uit de oude Japanse ere diensten. Een van de voornaamste is wel, dat indien de wereld gered zal zijn, ieder menselijk wezen 115 jaar oud zal worden om dan opnieuw voor 115 jaar geboren te worden. Het Ten rikyo leert, dat de reïncarnaties eeuwig doorgaan. Pater van Straelen verklaart in zijn artikel, dat het Tenrikyo een enorme dynamische kracht en reli gieus fanatisme bezit. De secte bezit een eigen universiteit met een biblio theek van meer dan 600.000 boeken, die de theologische werken van alle belangrijke godsdiensten omvat. Om echter een bekering tot andere gods diensten te voorkomen, wordt de stu denten systematisch ingeprent, dat de godsdienstige schrijvers van andere secten slechts gedeeltelijk „verlicht" zijn geweest, terwijl hun eigen lera ren de „volheid van weten" hebben ontvangen. J)ICSE is een klein dorp in Hongarije. En het leek voor het kleine jongetje, dat er op 7 Januari 1873 was geboren, nog kleiner te worden, to enhij daar als weesje met zijn broertje Ar thur onder voogdij van een oom werd gesteld. Die kleine jongen was Adolph Zukor, de „vader" van de tegenwoordige Paramount en ieder die wel eens met de bioscoop te maken heeft, weet, dat Paramount eigenlijk een ander woord is voor Hollywood, het grote Amerikaanse filmcentrum. Deeds vele generaties lang was het een traditie in de Zukor-familie, dat de zonen óf theologie gingen stu deren óf in de handel gingen. Arthur besloot om voor rabbijn te gaan stu deren, terwijl Adolph Zukor van plan was om in de handel te gaan. Toen Adolph 13 jaar was, verliet hU de school en kwam als leerjongen in dienst bij een groot warenhuis, waar hij drie jaar bleef. Hoewel hjj toen dus pas 16 jaar was, wist Adolph reeds, dat hij niet in Hongarije wilde blijven. Toen alle officiële hinderpalen uit de weg waren geruimd, kon Adolph naar Amerika vertrekken met een „kapitaal" dat juist toereikend was om zijn passage te betalen, waarna hij nog 40 dollar overhield, die zorgvul dig tussen het linnen van zijn vest werden genaaid, met de instructies P)E RECHTER IN AKEN zal dezer dagen een moeilijk geval op te lossen krijgen. Hij moet namelijk beslissen, aan wie een vijfjarig meisje toekomt. Ofwel aan zijn natuurlijke moeder, die het kind prac- tisch van zijn geboorte af aan zijn lot overliet, ofwel aan de pleeg moeder, die in België woont en die het meisje als haar eigen kind aannam. Liet vijfjarig meisje heet Marlène en werd in 1947 geboren, in Frei- enburg, bij Aken. Toen heette ze nog Maria Magdalena. De moeder van het kind, Elisabeth Kleinert, wilde het meisje echter niet bij zich houden en raakte het tenslotte kwijt aan een vriendin, zekere Hubertine, die in Aken woonde. In het geboortedorp, zo zei de moeder, zou ze voor het kind niet het nodige eten bij elkaar krijgen. De voedsteltoestand was toen in Duitsland zeer slecht en in Aken zou het kind niets te kort hebben, aangezien daar door de smokkelaars letterlijk alles werd be machtigd. NAAR HERBESTAHL. [Wlarlène werd mee naar Aken geno men, maar ze zou er niet lang blijven. Haar pleegmoeder vernam aldra, dat met smokkelen grote som men te verdienen waren en zij sloot zich aan bij een smokkelaarsbende. Ze werd echter betrapt en kwam in de gevangenis terecht. Er moest ech ter iets met het kind gebeuren. Ge lukkig vond Hubertine nog een an dere vriendin, die het toen negen maanden oude meisje adopteerde. Deze vrouw, Wally, woonde in Dus- seldorf en verhuisde naderhand naar Hamburg. In deze havenstad knoopte ze kennis aan met een Belgisch za kenman, waarmee ze tenslotte huwde. Op de bruiloftsfoto poseerde Mar lène ook. En ze ging mee naar Her- bestahl toen haar pleegouders zich te Herbestahl vestigden. DE HERRIE BEGINT. JTlisabeth Kleinert verscheen weer ten tonele. Zij herinnerde zich plotseling dat ze nog een kind had, Marlène, en benieuwd wat met haar gebeurd was begin ze naar het kind te zoeken. Zij kwam terecht bij Hu bertine, die juist uit de gevangenis ontslagen was, reisde naar Dusseldorf en Hamburg, om tenslotte bij Wally in Herbestahl uit te komen. Er wa ren drie jaren voorbijgegaan sinds ze haar dochtertje nog gezien had. Het meisje maakte het opperbest, was keurig gekleed, gedroeg zich welopgevoed, kortom het maakte de indruk van een kind uit een welva rend en beschaafd gezin. Elisabeth ging er mee accoord, dat het kind voortaan maar in België zou blijven, op voorwar rde, dat Wally en het kind haar af en toe eens kwamen bezoeken in Aken. En dat gebeurde ook. Het kind noemde zijn echter moeder „Else", terwijl het de pleegmoeder eenvoudig moeder noemde. Op een keer, toen Wally en Marlène nog eens op bezoek waren in Aken, wilde Eli sabeth persé het kind bij zich hou den. Het werd een herrie van belang en de politie werd er bij gehaald. Nu voor de politie bleek aldra dat Mï/t- lène het kind was van Elisibeth en Wally moest dan ook zonder kind naar Herbestahl terug. De pleegmoe der wilde het er echter niet bij laten. In Februari van dit jaar kwam Wal ly terug in Aken.om het kind te be zoeken. Elisabeth vreesde echter een ontvoering en verbood Wally het kind te zien. Van dit ogenblik zon Wally op een list. Op een Zondagmorgen, toen Elisabeth haar dochtertje met een buurmeisje naar de kerk had ge stuurd ontmoette Marlène Wally, Da delijk stapten ze beiden in een taxi en reden de weg ..naar de grens toe. Het buurmeisje ging verschrikt Elisa beth Kleinert waarschuwen. De poli tie werd opgebeld en dadelijk wer den de grensposten gealarmeerd, dat ze het kind niet mochten laten pas seren. Op het Belgisch paspoort van Wally stond Marlène echter als aangenomen kind" opgegeven, zodat de grensbeambten het kind niet konden tegenhouden. En toen de Akense politie ter plaatse verscheen, waren de twee al lang verdwenen. Elisabeth Kleinert heeft thans een aanklacht ingediend bij het gerecht en de zaak zal binnenkort te Aken voorkomen. Het vijf jaar oude meisje wil niet terug naar Duitsland, waar het, zoals het zegt, steeds gehuild heeft. Harerzijds zegt haar natuur lijke moeder, dat Marlène haar kind is en dat niemand op haar rechten kan doen gelden. Dat betwist Wally met te argumen teren dat, indien tot voor enkele we ken Elisabeth Kleinert haar kind aan haar lot had overgelaten, ze thans ook geen rechten als moeder kan doen gelden. Voor de rechter te Aken zal het ongetwijfeld een Salomons-oor- deel worden. dat hij onder geen enkele voorwaarde dit geld mocht gebruiken, vóórdat hij in Amerika aankwam! VAN 2 OP 4 DOLLAR ("Onmiddellijk na aankomst zocht hij contact met andere immigranten uit zijn geboorteplaats. Deze vriende lijke Hongaarse-Amerikanen intro duceerden hem weer bij anderen en via deze nieuwe kennissen vond hij spoedig een baantje als jongste be diende in een stoffeerderij waar hij het niet bepaald fantastische salaris van 2 dollar per week verdiende. Ge lukkig ontmoette hij enige weken la ter een oude schoolvriend uit Honga rije, wiens broer werkzaam was als chef op een bontpelterij. Deze broer nam hem in dienst als leerling bont werker tegen een loon van 4 dollar per week. Zodra hij zich enigszins in dit vak had ingewerkt, ging hij avondlessen volgen in de Engelse taal en bestudeerde hij de Ameri kaanse zaken-methoden. Adolph Zukor vertrok, nadat hij 4 jaar in het bontbedrijf werkzaam was geweest, in 1892 naar Chicago. Hier gebruikte hij zijn spaargeld aangevuld met gelden, die hij leende van mensen, die vertrouwen hadden in zijn capaciteiten om een eigen bontzaak te openen. Korte tijd daarna ontmoette Mr. Zukor Lottie Kaufman op wie hij verliefd werd en nadat de zaken eenmaal goed gingen, trouwden zij. In filmkringen acht men dit hu welijk een waar model-huwelijk. Zijn erfdeel liet hij aan zijn broer, de Hongaarse rabbijn. STAAN KIJKEN ("\mstreeks de eeuwwisseling bracht Adolph Zukor een zakenbezoek aan New-York. Hier interesseerden hij en een viertal vrienden zich voor de nieuwe ontwikkeling van bewegende beelden op film. Het vijftal huurde 'n gebouw in 14th Street bij Union Square en op 4 Maart 1903 werd des werelds eerste Penny Galerij geopend. Van het moment af, dat de deuren geopend werden, stroomde geheel New-York naar dit nieuwe amuse mentsbedrijf. In lange rijen stond men te wachten tot men aan de beurt was om een penny in de machine te stoppen, waardoor men ècht-bewegen- de beelden kon zien! De Penny Ga lerij was een succes en naar alle waarschijnlijkheid heeft zelfs Adolph Zukor zich toen niet kunnen realise ren, dat dit eens uit zou groeien tot een milliarden-industrie. Tot die tijd had Adolph Zukor zich zelf altijd beschouwd als een zaken man. Doch zes maanden later demon streerde hij voor het eerst ook zijn kwaliteiten als „showman". „Als mensen willen betalen om in de Pen ny Galerij te gaan staan om naar be wegende beelden te kijken", zo rede neerde hij, „waarom zouden ze dan niet méér willen betalen om te kun nen zitten?" Gemak plus amusement moest toch meer geld opbrengen dan amusement alleen. Dus overtuigde Mr. Zukor zijn compagnons ervan, dat er stoelen geplaatst moesten wor den op de tweede verdieping van het gebouw, waarin de Penny Galerij ge- ADOLPH ZUKOR Als stoffeerder 2 dollar- vestig;} was, en er een „nickel" aan entree geheven moest worden. Het idee van de eerste „nickelodeon" was geboren. ZITTEN KIJKEN 7ijn compagnons voelden er wel wat voor, doch zij betwijfelden of de mensen twee trappen op zouden lopen voor méér geld, dan ze zouden moeten uitgeven als ze op de begane grond bleven. Doch ook daar had Adolph Zukor een antwoord op. Timmerlieden werden aan het werk gezet om de oude bestaande trappen weg te breken. Daarna werd er een glazen koker in bevestigd, waardoor voortdurend water stroom de en deze werd bedekt door door schijnende glazen traptreden, waarin electrisch licht werd aangebracht. Grote reclameborden nodigden de be zoekers uit de verlichte waterval op te lopen naar „Crystal Hall" waar men op even comfortabele wijze van de films kon genieten alsof men thuis .was. „Crystal Hall" werd een nog grote'succes dan de Penny Galerij. Toen het pand naast het gebouw, waarin de Penny Galerij en de „Crys tal Hall" waren gevestigd, leeg kwam te staan, probeerde Zukor zijn deelge noten ertoe over te halen ook dit pand te kopen, daar de kans anders zeer groot was, dat een concurrerende fir ma zich daarin zou vestigen. Zijn com pagnons voelden ei- echter weinig voor en dus besloot Zukor geheel voor eigen rekening in dit pand een theater te gaan exploiteren. Deze tweede nickelodeon was eigenlijk een bio scooptheater, zoals wij dit tegenwoor dig kennen. Behalve films, bracht hij op een klein toneel ook variété en heel wat jonge onbekende artisten zijn via dit kleine toneel in Zukor's theater beroemd geworden. Een van hen is Sophie Tucker. NAMAAK-TREIN Qmstreeks 1906 verrezen overal nieuwe bioscooptheaters cn Zu kor's zakeninstinct zei hem. dat de enige manier om publiek te blijven trekken was om voortdurend iet; nieuws te brengen. Hij ging samen werken met William A. Bradv. een grote figuur uit de theaterwereld die dagen, die de rechten had ver kregen van Hale's Tours. Hale's Tours bestond uit een spoorwegwagon, die gemonteerd was op een aantal veren, ieder voorzien van een handle. Aan 't ene uiteinde van de wagon was het doek bevestigd, en terwijl het publiek gezeten op de coupébanken, naar de film zat te kijken, werd het door mid del van de veren gezellig door elkaar geschud en gerammeld. Het geheel gaf de illusie, dat men zich in een echt rijdende trein bevond cn tevens een film kon zien.... In 1912 vpnd men er een op het Entos-feestterrein te Amsterdam benoorden het IJ. Het succes van „Hale's Tours" on der leiding van Zukor en Brady was ongekend. De mensen stroomden in zulke grote massa's toe, dat in korte tijd alle beschikbare films reeds ver toond waren en er geen nieuwe meer voorradig waren om het publiek te trekken. Zukor maakte zich echter niet bezorgd. Hij verwisselde de coupébanken voor gewone theater- stoelen en liet een toneel vóór het doek bouwen. Hij opende dit nieuwe „variété-theater" en liet er enige va- riété-artisten optreden, terwijl hij tevens een komische éénacter ver toonde, Alles tegen verhoogde entree prijzen Omstreeks 1912 voorzag Zukor, dat de belangstelling voor korte filmpjes spoedig zou afnemen. Hij hoordé, dat men het jaar daarvoor in Frankrijk reeds een film van vier ac- ten had vervaardigd, genaamd „Queen Elizabeth", met de beroemde Sarah Bernhardt in de hoofdrol. De productie van deze film had. in Ame rikaans geld omgerekend 40.000 dol lar gekost, hetgeen vele malen hoger was dan de kosten van elke tot nu toe gemaakte film in Amerika, doch Zu kor betaalde de gehele productiekos ten in ruil voor de vertoningsrechten voor Amerika en Canada. Hoewel nie mand. zelfs Sarah Bernhardt niet, ge loofde dat Zukor deze kosten eruit zou halen, zette hij zijn plan door. Hij trad uit de combinatie met Jo seph en Nicholas Schenck en Marcus Loew, opdat hij al zijn tijd zou kun nen wijden aan de propagandacam pagne voor „Queen Elizabeth". Het resultaat was. dat Zukor met deze film een netto-winst behaalde van 20.000 dollar. Nu was de tijd geko men om te gaan werken aan de ver vulling van een wens. waarvan hij reeds droomde sinds de opening van de eerste Penny Galerij. Deze droom was: de films tot een hoger niveau te verheffen door gebruik te maken van de grote klassieken uit de literatuur als basis voor een filmverhaal en de rollen te laten vertolken door be roemde toneelspelers. Tot nu toe was het zo, dat de gro ten uit de toneelwereld de film als iets minderwaardigs beschouwden. Als een acteur door geldgebrek gedwon gen was zich te „vernederen" en een rol in een film accepteerde, eiste hij, dat zijn naam niet gebruikt mocht worden. Met het doel om zijn films een goede inhoud te geven en zijn ster ren nooit te laten optreden in pro ducten van slechte kwaliteit, stichtte Zukor in 1912 zijn „Famous Players Film Company", samen met Daniel Frohman, de nestor der Amerikaanse toneelproducenten. De eerste film, die zij vervaardigden was „De gevan gene van Zenda", naar het boek van Anthony Hope. De hoofdrolspeler was James K. Hackett, in die tijd een van de beroemdheden van het Broadway- toneel. Hun tweede product was „De Graaf van Monte Cristo". Het succes van de nieuwe maat schappij trok steeds meer toneelspe lers aan, o.a. de Barrymores. Na zijn succes met „Famous Players", bracht Mr. Zukor weer iets nieuws, nl. het lanceren van totaal onbekenden in zijn films. De gehele wereld weet wat er gebeurde met het meisje, genaamd Gladys Smith, dat later haar naam wijzigde in Mary Pickford en als '„America's Sweetheart" beroemd werd. HET NET GEWEVEN A ndere maatschappijen volgden het .voorbeeld van „Famous Players" en ook deze werd een groot succes deelachtig. Mr. Zukor's visie had ge zegevierd! In Juli 1916 ging „Famous Players" een fusie aan met de Jesse L. Lasky Feature Play Company on der de naam „Famous Players Lasky Corporation". Zes maanden later kwamen daar nog meer maatschap pijen bij, o.a. de Paramount Pictures Corporation, doch hoewel deze laatst genoemde firma geheel opging in het concern, achtte Zukor d naam zo suggestief, dat hij deze koos als nieuw symbool voor de levenskracht der nieuwe combinatie. Sindsdien houdt Paramount letterlijk de wereld om spannen.... Op 7 Januari jl. vierde Zukor zijn 80ste verjaardag. Op een leeftijd dat anderen zich reeds lang uit het zaken leven hebben teruggetrokken, is hij nog even actief als 50 jaar geleden. Tijdens de bijeenkomsten van de Raad van Beheer van Paramount klinkt zijn stem met onverminderde kracht en vastberadenheid en iedereen luistert altijd met de grootste aandacht als hij zijn ideeën en inzichten uiteenzet. Want men weet, dat men luistert naar de stem van „Mr. Motion Pictures", de mjn, wiens dromen en rustige kracht deze gigantische industrie op bouwde. 1935-1953 TN de annaelen van de stede van Hertog Hendrik staet met guldene letteren geschreven, dat de feesten, ghevierd bij haar seven honderd en vijftig jaer bestaen sijn gheweest vol luister cn tot groot profijt haerer borgeren. Het was een seer goede ghe- dagte alle dieghenen, die in 1935 hun tijd ende florijnen besteedden aen het welslaegen s-an de feesten nog eene mael bijeen te vergaeren. Aldus de uitnodiging, die de com missie Reünie Oud-'s-Hertogenbosch een dezer dagen verzond aan vele autoriteiten en borgeren van Oud- 's-Hertogenbosch om bij de opening van de Muziekhof, die zal geschie den door de Magistratuur van Oud- 's-Hertogenbosch 1953, ..tesaemen te komen op het stadhuys aen de Grote Merkt, om dan ghesaementlijck te gaen naer den hof, waer jolijt sal zijn en waer men praeten sal over den ouden tijd". Deze reünie belooft een groot en gezellig feest te worden als men het programma mag geloven: Als de Kloek „drie" sal hebben ghe- slaegen ende de Waghter van den to ren sijnen hoorn sal hebben ghesto- ken, dan sullen allen, die verlanghen te vergaederen sich versaemeien op het stadt.huys aan de Grote Merkt van 's-Hertogenbosch. Een half uur daernae sal men den stoet formeren en ghesaementlijck gaen naer den Musyckhof. dewelcke pleghtiklijk sal worden openghesteld door de Magistratuur van Oud-'s-Her togenbosch 1953. Te vijf uren sal een waterspuyter versiert met beeldekens, daer ge- piaetst ter naeghedagthenirse van den rechtveerdigen en groter ere burger Herman van den Eerenbeemt worden ontdaen van 't laecken en sullen daertoe genoode borgeren een kort woort en spreecken. Daarnae sal men kouten en 'n glas drincken. De Meester van 't accijns heeft goed ghevonden voor dien dagh d accijns niet t« sullen verhogen. Te ses ure en dertigh minuten sal men sich sgaeren rond den disch om den poirtersmaaltijd te ghebduicken. Tot slot sal daer si.in musyeken en sal men als van ouds lighten de bee- nen van de vloer, doch sal 't op pee- ne van verbeur van eenen silveren Hendrik verboden sijn samen te dan sen door twee borgers van 't selfde geslaght.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1953 | | pagina 7