Een hoogst bezaaide vrouw
vertrok naar Home
Sensationele omwenteling op
het gebied van de film
Op reis met 'n carbidbus
Crete /trcM-wftm wat tUeine nt&Hsen
DE RUIMTE-FILMOP KOMST
Cadeau-kring" knapt het op
Nieuwe mogelijkheden9
maar ook nieuwe problemen
rn\
NAAR HET GYM
Zes maanden op haar post, zes
maanden bij haar echtgenoot
Geen „afzet-kans
DAGBLAD DE STEM VAN DONDERDAG 9 APRiL 1853
CLARE BOOTHE LUCEjournaliste en diplomate
Dood bracht inkeer
Wat men al niet organiseert!
het zelf maar uit
De gelukkige zoekt
\\W
DE PROBLEMEN DER RUIMTEVAART
De raket, vervoermiddel in hét heelal
u
on rïo nnon ulimlaph WOTl DCllc daflT
T7ELE UREN heeft ze op het State Department doorgebracht,
het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken. Her-
haaldelijk sprak ze met president Eisenhower, die grote bewonde
ring voor haar koestert. De deskundigen van het State Depart
ment ervoeren, dat ze met een bijzonder deskundig personage te
maken kregen. Clare Boothe Luce, ambassadrice van de Verenig-
de Staten te Rome, kort geleden benoemd en thans op weg naar
haar standplaats, heeft zich reeds van te voren een roep van grote
bekwaamheid verworven.
Een man als Eisenhower zou haar zeer zeker'niet op zo'n belang
rijke post als Rome benoemd hebben, alleen om een vurig propagandiste,
die zich tijdens zijn verkiezingscampagne bijzonder verdienstelijk heeft
gemaakt, met een eervolle benoeming zijn erkentelijkheid voor de be-
wezen diensten te betuigen.
/-LARE BOOTHE LUCE is iemand,
die door elke president met graag
te in zijn kring van naaste politieke
medewerkers zou worden gehaald.
Niet alleen, omdat ze een charmante
persoonlijkheid is en een vooraan
staand lid van de republikeinse partij,
een politicus met een scherpe en voor
uitziende blik, maar tevens omdat ze
de echtgenote is van een heel machtig
man. n.l. van Henry Luce, de direc
teur-hoofdredacteur van het veel ver
spreide en invloedrijke weekblad
„Time", mitsgaders uitgever van het
even verspreide „Life" en andere be
langrijke Amerikaanse bladen, wier
invloed op de publieke opinie niet ge
ring is. Toch heeft dit feit zeer zeker
niet de doorslag gegeven, want Clare
Boothe Luce kan geheel voor zichzelf
opkomen. Haar carrière legt getuige
nis af van bijzondere prestaties.
Het is dan ook met grote voldoening,
dat men te Rome het bericht van haar
benoeming vernam. Deze was al ge
ruime tijd in de pen, maar men vroeg
zich af, of Eisenhower de post te Ro
me, die vooral met het oog op Tito's
Joego Slavië zo belangrijk is en niet
minder vanwege het Vaticaan, wel aan
een vrouw zou toevertrouwen. Het is
niet de eerste maal, dat de Verenigde
Staten een vrouw als ambassadrice of
gezante naar het buitenland zond. Er
is een Amerikaanse diplomate te Ko
penhagen, bij het Deense hof en een
te Luxemburg. Deze posten kunnen
echter niet als bijzonder belangrijk be
schouwd worden. De benoeming van
Clare Boothe Luce is derhalve bijna
even opzienbarend als die door Stalin
indertijd van Mevrouw Kollontai te
Oslo, waar ze Sovjet-Rusland in Scan
dinavië moest vertegenwoordigen.
Haar plannen
JVe nieuwe ambassadrice, wier komst
thans met de grootste belangstel
ling tegemoet wordt gezien, kent Italië
vrij goed. Ze maakte cr herhaaldelijk
grote reizen door en tijdens de oorlog
vertoefde ze er geruime tijd, als lid
van de militaire commissie uit het
Amerikaanse Huis van afgevaardigden.
Ze verklaarde reeds .haar taak als
ambassadrice op een drietal formules
te zullen opbouwen en wel op een nau
we, economische samenwerking tussen
de Verenigde Staten en Italië en het
bevorderen van een vrijere handel,
niet alleen tussen deze twee landen,
maar ook met de andere landen van
Europa. Voorts wil ze de Amerikaanse
steun aan de Europese landen sterk
bevorderen en ten derde trachten, de
poorten der Verenigde Staten zoveel
mogelijk voor Italiaanse emigranten
open te stellen. Ten slotte zal ze haar
uiterste best doen, om het Sovjet-Rus
sische veto koud te stellen, zodat Ita
lië tot de Verenigde Naties zal kunnen
worden toegelaten.
Het is een lang niet geringe taak,
waarbij nog komt, dat Clare Boothe
Luce officieus de opdracht heeft ge
kregen, de Verenigde Staten in het
Vaticaan te vertegenwoordigen. Zoals
bekend, had dit land lange tijd een
officieuze vertegenwoordiger in de
staalmagnaat Taylor. Het voornemen
om de Verenigde Staten door een ge
zant te laten vertegenwoordigen, is
verijdeld door een fel verzet van be
paalde Protestantse groeperingen. De
pas benoemde gezant moest weer van
zjjn post ontheven worden.
Bekeerlinge
UNAT CLARE Boothe Luce nu offi
cieuze gezante bij het Vaticaan is,
kan in zekere zin als een vooruitgang
beschouwd worden. Juist vanwege
haar persoonlijkheid. Want deze vrouw
van Protestantse huize is Katholieke
geworden, uit volle overtuiging, mid
den in een uiterst succesvolle carrière.
Het is dus een bekeerlinge, die straks
met de raus belangrijke politieke en
religieuze problemen zal gaan bespre
ken.
De levensloop van Clare Boothe
Luce heeft Amerikaanse allures. Men
moet naar een vrouw als Eleanor Roo
sevelt kijken, om iemand te vinden,
die een zelfde grote werkzaamheid
ontplooit en evenveel talenten tentoon
spreidt. Ze is een uitnemend journalis
te, een beroemd toneelschrijfster en,
zoals gezegd, een politicus van for
maat. Clare Boothe Luce werd in 1903
te New York geboren en wordt in
April vijftig jaar. Reeds jong trouwde
ze met de rjjke industrieel George
Tutlle Borkaw. Het huwelijk was niet
gelukkig en eindigde in een scheiding.
Clare behield het enig kind, een doch
ter, Ann, die echter reeds op achttien
en de open glimlach, won ook daar
weer aller harten. Toch is ze een ta
melijk agressieve persoonlijkheid en
wie in haar polemieken betrokken
wordt, krijgt het hard te verantwoor
den. Ze verwierf vooral bekendheid
door haar veroordeling van de Ameri
kaanse society, die ze egoïstisch en
snobbistisch noemde.
Scherpe pen
Journaliste, toneelschrijfster, politicus,
maar ook actrice. In 1943 gaf ze een
prachtige creatie in G. B. Shaws „Can
dida", samen met de acteur Paul
McGrath en.in datzelfde jaar werd
ze tot afgevaardigde voor de republi
keinse partij voor Connecticut geko
zen. En dit, na een journalistieke
loopbaan speciaal in het modevak.
Clare Boothe Luce was redactrice van
het bekende modeblad „Vogue" en
daarna mede-directrice van „Vanity
Fair" een eveneens veelgelezen dames
blad. Bovendien had ze nog een boek
geschreven, een satyre op de New
Yorkse society, die haar eerste hu
welijk kapot had gemaakt.
Het is vooral deze society geweest,
deze kring van elegante nietsnutters
en nietsnutters, welke door haar tot
mikpunt van haar scherpe pen werd
gemaakt. Zowel in haar roman als in
haar toneelstukken bracht ze de typen
er uit naar voren, ze aan een onbarm
hartige critiek onderwerpend. De flit
sende, soms bepaald hatelijke dialogen
in haar toneelstukken rekenden volko
men met het aanstellerige snobisme
en de slechts op rijkdom gevestigde
voornaamheid af. Haar scherpe critiek
heeft haar juist in deze kringen heel
wat vijanden bezorgd en onder de po
litici ook velen stelling tegen haar
doen nemen.
"DIJNA op de dag af 25 jaar na het debuut van
The Jazz Singer, de eerste sprekende film,
verscheen in het Broadway Theater te New-
York de eerste Cinerama-film, waarbij de toe
schouwer als het ware door het filmgebeuren
wordt omgeven, dank zij de projectie op een
meer of minder sterk gebogen doek. Dit eerste
optreden had een ongekend succes en toen even
daarna de eerste drie-dimensionale speelfilm in
kleuren „Bwana Devil", van Arch Oboler, dit
succes bevestigde, bleek daarmee het startsein
gegeven tot een koortsachtige ontwikkeling van
een film productieprocesdat in wezen niet
bepaald van recente datum is.
Deze even plotselinge als sensationele belang
stelling voor de film, die een illusie van diepte
geeft, wijst er op, dat men in Hollywood de tijd
rijp acht voor de toepassing en practische ont
wikkeling van stereoscopische vindingen. De
redenen van dit onverwachte naar voren schui
ven van de drie-dimensionale film zijn: voor
eerst de grote concurrentie van de Televisie,
vervolgens de toenemende betekenis van de
Europese film en de terugslag daarvan op de
Amerikaanse filmmarkt.
Clare Boothe Luce op de conventie
van de republikeinse partij in 1944,
samen met oud-president Hoover.
jarige leeftijd in Californië stierf, ten
gevolge van een auto-ongeluk.
Het was vooral deze slag, waardoor
Clare tot nadenken werd bestemd. Ze
maakte een religieuze crisis door, voel
de zich niet langer meer door het Pro
testantisme bevredigd en vond ten
slotte rust in het Katholicisme. Toen
had ze reeds een briljante carrière
achter zich als toneelschrijfster en to
neelspeelster. Haar toneelstuk „De
Vrouwen" beleefde zijn première te
New York, in 1937 en daarna 650 voor
stellingen, waarna het een triomftocht
over heel de wereld maakte en ten
slotte verfilmd werd. In de film speel
den beroemde actrices als ü/JNT
Shearer, Rosalind Russell, Joan-
taine en Paulette Goddard.
Vroeg
zelfstandig
plare Boothe Luce (de e van Boothe
voegde ze er later aan toe) is de
"J"WEEDUIZEND Nederlandse middenstanders zullen binnenkort tien
millioen landgenoten verlossen van één der moeilijkste problemen,
dat dag in dag uit, jaar in jaar uit telkens weer in elk gezin aqn de
orde komt: de vraag „Wat zal ik geven?"
Wereldschokkend is dat probleem natuurlijk niet. Maar zijn het
vaak niet de kleine zorgen van elke dag, die ons het meest benauwen?
op ZICH is de plastische of drie-dimensionale film niets nieuws. Het
principe der uitvinding (een speciaal lenzenstelsel voor de opname
en voor de projectie) werd reeds in 1898 ontwikkeld door de specialist
Paul Rudolph van de Zeiss Werke in Jena; het werd ongeveer lang'
dezelfde lijnen ontwikkeld door de Engelsman Dr Newcomer, die b
in 1930 in het Hollywood Theater op Broadway demonstreerde, terwijl
Professor Henri Chretien van de Sorbonne en het Institut d'Ontique tc
Parijs het in 1937 demonstreerde op de Exposition Universelle. Daar
naast hebben velen van ons al jaren geleden kennis gemaakt met b°
stereoscopische beeld, waarbij ipen door middel van een rood-groene
stereobrii, in direct contact met het vertoonde foto-beeld scheen te komen.
YY/AT ZAL IK GEVEN....? Bij ver-
jaardagen, bruiloften, verlovingen,
jubilea duikt die vraag altijd wéér op.
Accoord, geen stad zo groot, geen dorp
zo klein, of er zijn winkels. En wan
neer het gaat om een cadeau voor ie
mand, die men goed kent, zal die
vraag niet zo'n verschrikkelijk pro
bleem behoeven te zijn. Maar in hoe
veel duizenden gevallen zit de goede
geefster of gever niet met de handen
in het haar. Natuurlijk wordt er altijd
wel een oplossing gevonden. Gaat het
om een klein geschenk, welnu, dan is
een boek, een shawl, een,das, een doos
bonbons, een-kistje sigaren altijd wel
kom. En de jarige of de jubilaris ac
cepteert dat natuurlijk graag, ook al
zit hij op dat moment helemaal niet
verlegen om een boek, een shawl, een
das, een doos bonbons of een kistje
sigaren en zou hij of zij véél liever
dochter van een limonadefabrikant. Ze iets anders willen hebben.
bracht haar jeugd in verschillende ge- Het zou een studie waard zijn om
deelten der Verenigde Staten door, o.a. na te gaan voor welke kapitalen er
in rt t> ctnrl T\/T/-.n-> v.U.r. j -
in de stad Memphis, te Chicago en te
Greenwich, in de staat Connecticut. Ze
begon toneelstukken te schrijven, toen
ze nog op de middelbare school was.
Achttien jaar oud zorgde ze reeds voor
zichzelf en vestigde ze zich te New
York, haar geboortestad, waar ze een
tijdlang als employé in een fabriek
van papieren bloemen werkte. Door
haar huwelijke met Tuttle kwam Cla
re in de hoogste kringen van deze rij
ke stad. Er ontstonden spoedig conflic
ten, omdat Tuttle een luchthartig man
was, steeds op pleziertjes uit, terwijl
Clare grote belangstelling had voor de
literatuur en zich ook tot de journa
listiek voelde aangetrokken. Ze was
precies twintig bij haar huwelijk, en
ze werd zich daarna pas bewust, wel
ke ambities ze eigenlijk bezat.
Verdeelde tijd
TTaar tweede huwelijk is een harmo-
AA nisch, aangezien haar man, Henry
Luce, een journalist is bij uitnemend
heid en haar politieke en literaire ta
lenten respecteert. Ze heeft verklaard,
slechts zes maanden van het jaar te
Rome te zullen doorbrengen en de res
terende zes in de Verenigde Staten, bü
haar echtgenoot, terwijl ze zich boven
dien geregeld per vliegtuig naar New
York wil begeven, teneinde niet al te
lang van haar man gescheiden te blij
ven.
We hebben reeds aangestipt, dat Cla
re Boothe Luce een belangrijke rol in
de republikeinse partij speelt. Op de
conventie daarvan in 1942 ondersteun
de ze Dewey's candidatuur met een
voortreffelijke rede en op de nationale
conventie van de partij in 1944 hield
ze eveneens een rede, waarna ze sa
men met oud-president Hoover een
daverende ovatie in ontvangst kon ne
men. Ook bij de verkiezingen van 1948
-i^?n 20 van Par^J' terwijl ze in
1940 zeer voor de presidentiële can-
didaat Wendell Wilkie geijverd heeft.
Op de republikeinse conventie te
Chicago het vorig jaar deed ze bijzon
der van zich spreken. Ze steunde er
de candidatuur van Eisenhower tegen
Taft. Deze mooie, slanke, blonde, sym
pathieke vrouw met de blauwe ogen
jaarlijks op deze wijze aan waardeloze
in elk geval niet gewenste ge
schenken wordt uitgegeven. Hoeveel
bruidsparen weten zich geen raad met
de overvloed van schemerlampjes, le
pelvaasjes, stofmandjes en notenkra
kers? En het plaatje van de caricatu
rist in de krant van 6 December, van
al die mannetjes in de tram met alle
maal een splinternieuwe das en een
splinternieuw overhemd is heus niet
alleen aan de fantasie van de teke
naar ontsproten!
Welnu, tweeduizend Nederlandse
middenstanders zullen dit probleem
uit de wereld helpen. Enige tijd gele
den is nl. opgericht de „Nederlandse
Cadeaukring", waarbij deze midden
standers zijn aangesloten en die door
middel van cadeauchéques de vraag
„wat zal ik geven?" overbodig zullen
maken.
HET IDEE
Clare Boothe Luce met haar echtge
noot, de tijdschriftenkoning, Henri
Luce (tientallen miliioenen lezers over
heel de wereld).
I Iet systeem is eenvoudig: degene,
die iemand iets cadeau wil geven,
maar piekert over de vraag wat het
nu zal moeten zijn, loopt een bij de
Cadeaukring aangesloten zaak binnen
en ^vraagt een cadeauchóque, die hij
betaalt met het bedrag, dat hij voor
een geschenk wil besteden. Nu doet
het er niet toe. of die chéque gekocht
wordt in een bloemenzaak, een meu
belzaak, een boekwinkel of welke an
dere zaak; hij of zij, die de chéque
ontvangt is volkomen vrij deze te be
steden in welke zaak dan ook (mits
deze natuurlijk bij de Cadeaukring is
aangesloten) om juist dat te kopen,
waar hij of zij al zo lang naar heeft
verlangd.
Het systeem is natuurlijk jn zoverre
niet nieuw, dat verscheidene grote wa
renhuizen dit al lang kennen. Maar
dan moet men de geschenkbon ook be
steden in de zaak. waar deze gekocht
is Dat is echter bij de aangeslotenen
bij de Nederlandse Cadeaukring met
nodig: men kan er overal mee terecht.
Een chéque bijv. gekocht bij een ju
welier in Groningen, kan ingewisseld
worden bij een winkelier in foto-arti
kelen in Amersfoort en omgekeerd.
De ontvanger mag het bedrag beste
den, zoals hijzelf dat het liefste wil.
Een „koud" geschenk, zo'n chéque?
Och, een kristallen bloemvaas, keurig
verpakt in een fraaie doos met een
lint erom, of een sigarettenkoker, óók
in een mooi doosje, „toont" meer.
Maar wat heeft de jarige of de jubi
laris eraan, wanneer hij of of zij al
zes bloemvazen en drie sigarettenko
kers heeft ontvangen?
TJ herinnert zich natuurlijk de muis
op het puntje van de stok, die on
der uw neus gebracht werd, de grie
zelige spin met haar haarige poten, de
op U toe springende leeuw enz. Reeds
voor de jongste wereldoorlog hebben
in tal van landen avant-gardisten met
de stereo- en de drie dimensionale
film geëxperimenteerd. Duitsland
maakte reeds in 1939 een plastische
speelfilm „Sechs Madels fahren ins
Wochenend". Amerika zette zijn on
derzoekingen op dit gebied ook tij
dens de oorlog voort. En toen in 1951,
tijdens het Festival of Britain, het
snufje „de Telecinema" een overwel
digend succes vond, gaf men er zich
overal rekenschap van, dat de Euro
pese markt openstond voor de stereos
copische film. Hoe de toekomstige
ruimte-film precies werken zal. we
ten we nog niet. Een tiental systemen
wordt ernstig beproefd en vragen om
belangstelling. Echter zonder af te
wachten welk systeem het zuiverste
Advertentie)
op STERLING SHAG! U merkt het meteen:
wat een verschil met gewone shag.
Dank rij het speciale NierheTjer's Positief-Mild
procédé komen geur en smaak van de besté
Virginia tabakken ten volle tot hun recht.
STERLING: de ideale shag. Dus:-
!"*i
-r
en het meest practisch zal blijken,
hebben tal van filmproductie-bedrij
ven in Amerika en elders besloten nog
dit jaar met een drie-dimensionale
productie op de markt te verschijnen,
Columbia heeft gecontracteerd voor
drie speelfilms, waarvan de eerste
,.Fort Ti"; Warner Bros, twee speel
films ..House of Wax" en „Burning
Arrow"; Paramount met „Sangaree".
Metro met „Arena"; Universal met ,.It
came from Outer Space"; Twentieth
Century Fox met o.a. „Inferno"; Ci
nerama Productions met „Paint your
wagon"; de Italiaanse producent Dino
de Laurentiis met ..De Olyssee van
Ulysses", onder regie van G. W. Pabst
enz. Allerwegen blijkt men dus mee te
willen doen aan de run op de „3-D"-
markt. Of deze omwenteling echter
een winst zal blijken te zijn voor de
bioscoop, de film en de filmkunst,
nog een grote vraag. Vooral in het
begin.
Systemen
LJET heeft geen zin hier de talrijke
1 systemen en procedé's van de
huidige ruimte-film na te gaan. Men!
zou door het bos de bomen niet meer
zien. Wij willen volstaan met dé'drie
grootste (tot op heden bekende; warit
sommigen werken met een nog niet
bekend procédé) systemen aan te dui
den.
Het eerste is het zogenaamde pano
rama- systeem (Cinerama, Cinema
scope), waarbij de toeschouwer als het
ware wordt „omgeven" door de pro
jectie op een meer of minder sterk
gebogen doek. Dit is een zeer kost
baar systeem. Bij de vervaardiging
van de films gebruikt het een camera
met drie lenzen, die tegelijkertijd drie
films opneemt. Elke lens neemt een
derde van de totale breedte van de
film op. De projectie of weergave in
de bioscoop geschiedt synchroon door
drie projectoren en zo dat zij ieder
een derde deel van het projectiedoek
bestrijken. Dit projectiedoek is bijna
zesmaal zo groot als een normaal door
ons gekend projectiedoek. Voor dit
systeem zullen slechts uiterst weinige
bioscoopzalen geschikt zijn. De Cine
mascope heeft het systeem vereenvou
digd: een gebogen scherm, waarop
men ook normale films kan projecte
ren en dat aan de .grootte van de
bioscoop aangepast kan worden. Het
tweede systeem is het echte stereo
scopische, waarbij men de geprojec
teerde film slechts als ruimtefilm kan
zien door een stereo-bril, waardoor
ieder oog slechts het voor hem be
stemde beeld ontvangt. Aanvankelijk
vreesde men dat dit systeem de
kleurenfilm zou uitsluiten. Door hel
gebruik van gepolariseerd licht werd
dit euvel' opgeheven. Tot dit systeem
behoort ook het Natural Vision -
systeem, waarmee „Bwana Devil"
werkte en waarin o.a. Columbia,
Warner Bros, R.K.O. en Metro zullen
werken.
Tot slot bestaat er nog een derde
groep systemen, die aangeduid worden
als auto-stereoscopisch. Het betreft
hier het projecteren van echte drie
dimensionale films, die als zodanig
kunnen worden waargenomen zonder
bril. Voor zover bekend werken deze
met een aantal weerkaatsende rasters
achter het projectie vlak van plastic,
aluminium of een bepaalde glassoort.
(Hierin schijnt o.a. Max Fleischer, de
bekende Amerikaanse producent van
de tekenfilms, iets bereikt te hebben.
Of een van deze systemen (en welk
daarvan), na de sensatie van „het
nieuwe" op een blijvende belangstel
ling van het publiek zal mogen reke
nen, staat nog geenszins vast. Verder
zal het -niet geringe moeiten kosten
om de bioscopen geregeld te voorzien
met films, en zeker met films van
enige waarde. Van de normale film
(die in 25 jaar toch al 2 maal heeft
moeten omschakelen: sprekende- en
kleuren-film) naar de diepte-film is
een hele stap. En tenslotte: een even
tuele omzwenking zal aanzienlijke in
vesteringen van alle groepen in het
bedrijf vergen. En dan staat Neder
land er met zijn exorbitant-hoge
bioscoop-belasting heus niet zo
gunstig voor. De ontwikkeling van
de ruimte-film is dus in volle gang.
Wij moeten er ons voorlopig echter
nog niet te veel van voorstellen. Wij
in het Zuiden, mogen ons reeds geluk
kig prijzen indien wij dit jaar nog
alleen- maai- kennis mogen maken
met een stereoscopische film.... met
brillen.
(Van onze luchtvaart-medewerker)
"RUIMTEVAART is voor velen nog een vreemd woord. Zo lang als er
een mensheid bestaat meer dan driehonderdduizend jaar is
het de mens nog niet gelukt zich buiten de aarde, zijn woonplaats in
het heelal, te begeven. Pas deze eeuw zag de ontwikkeling van de
luchtvaart. Maar ook het vliegtuig is „gebonden aan de aarde": het
bereikt in de aardse dampkring, enorme hoogten tenminste zo lijkt
het maar het kan zich niet buiten die dampkring wagen, omdat daar
geen lucht meer zou zijn om zijn vleugels te ondersteunen.
T"YAARBUITEN begint het rijk van
de ruimte. Voor een groot deel le
dige ruimte. Pas op dertig aard-mid
dellijnen afstand bevindt zich het
naastbij zijnde hemellichaam: de maan.
En astronomisch bekeken staat zij
naast de deur: op 384.000 kilometer
van ons af. Haar licht heeft één se
conde nodig om ons te bereiken. On
voorstelbaar veel verder staat nog de
zon: haar schijnsel doet er meer dan
acht minuten over, voordat het bij ons
is. En afgezien van Mercurius. Venus
en Mars bevinden de overige planeten
zich op afstanden, die een veelvoud
zijn van de afstand zon-aarde. Nog
verder, dat wil dus zeggen buiten ons
planetenstelsel, is de ruimte nog veol
dunner bevolkt: de dichtstbijzijnde
zon (de ster Proxima Centauri) staat
meer dan vier lichtjaren van ons af.
NAAR DE MAAN
]\/Taar ]aat ons klein beginnen wij
willen naar de maan. Voor velen
is dat zelfs geestelijk al moeilijk ge
noeg: het is eén sprong in de hemel-
(Van onze onderwijsmedewerker)
TK kom er even met u over praten", zei vader
Geerts opgewekt, „ofschoon dat natuurlijk
overbodig is. We hadden gedacht onze José naar
het gymnasium te sturen. Ze heeft er wel zin in
en vanzelfsprekend bent u het hiermee eens. Ik
heb er eens met onze huisarts over gesproken, of
ze beter kan bussen dan fietsen. Maar hij dacht,
dat fietsen geen kwaad kon. Kost ons weer een
damesfiets, meneer Cijffers! En allicht ook nog
een paar sneeuwlaarzen. Hebt u gezien, hoe slecht
er de afgelopen winter voor het sneeuwruimen
werd gezorgd? Toen ik wethouder van den Broek
tegen het lijf liep. zei ik: „Kerel
En zo ging dat verder, de ene volzin over de
andere, gemeentepolitiek naast gezinstrubbels,
grappen naast opwindende belevenissen. Cijffers
stond het machteloos aan te horen, niet in staal
tegen deze woordenstroom op te roeien. Hij werd
altijd verlamd door het vertoon van zoveel spreek-
talent. Die tijdelijke verlammingen waren bij hem
thuis ook de reden, dat hij de behandeling van
welsprekende vertegenwoordigers aan zijn vrouw
Cijffers zelf was te gemakkelijk te
iverliet.
iverdonderen.
„Ik kwam heel toevallig met hun uit de kerk
•n ik zei nog zonder erg tegen José die liep
naast me Kijk, zei ik, jullie moeten maar vrien
din worden, als je over een paar maanden "samen
naar het gym gaat. En daar hoor ik toen opeens,
dat Leni Hoogstraten niet naar het gym gaat.
Doodjammer, aardige meid anders. Maar ja, er
moeten natuurlijk ook hersens zijn. Laatst zeg ik
nog tegen mijn vrouw
"|"enslotte gebruikte Cijffers dan maar de siga
retten-kist.
„Opsteken?"
„Graag."
En tijdens deze ceremonie viel de spraak-
machine althans enkele seconden stil. Zonder aar
zelen vatte Cijffers nu het heft in handen:
„Als ik u dus goed begrijp, zou u José graag
naar het gymnasium laten gaan?"
„Ja zeker, dat is al in kannen en kruiken."
„U denkt dus wel, dat ze die studie aan kan?"
„Aankunnen? Maar, meneer Cijffers, u wilt
toch niet zeggen, dat een meisje met zulke rap
porten niet geschikt is voor verdere studie?. Ik
heb zelf ook het gym afgelopen en mijn vrouw
de H.B.S. Als het nodig is, kunnen we haar nog
een flink handje helpen bovendien."
Cijffers hulde zich in een geheimzinnig zwij-
•en. Zoals zijn bedoeling was, irriteerde dit de
praatlustige vader:
„Ja, wat bedoelt u nou? Vindt u het geen
eschikte school?"
Cijffers bleef nog een ogenblik de geheim
nnige spelen:
„Kent u. het verschil tussen intellect en ge-
eugen?"
De héér Geerts haalde diep adem en ant
woordde:
„Allicht."
„Mooi", zei Cijffers, „en hebt u ook ooit ge-
ruimle. waarin de mens van nature
niet thuishoort.
Er zijn er die zeggen, dat de mens
hier te hoog grijpt, maar dat is een
oud argument: toen George Stephen
son de eerste locomotief liet rijden,
kon niemand zich voorstellen, dat eens
een spoorwegnet de aardbol zou om
spannen. En wie in de tijd van de ge
broeders Wright de omvang van het
huidige luchtverkeer had voorspeld,
was waarschijnlijk voor niet wijs uit
gemaakt.
Buiten de aarde dus. Maar de ledige
ruimte biedt ons niets om ons tegen
af te zetten. Lopen, fietsen, autorijden
eri vliegen hebben alle één ding ge
meen: de mens die zich wil voortbe
wegen zet zich, hetzij met spierkracht,
het/.y met behulp van een motor of
anderszins, af tegen enigerlei materie.
Maar in de ruimte bevindt zich geen
enkele materie, afgezien van wat rond
vliegende meteorieten, waaraan wjj
voor dit doel niets hebben.
Wij moeten onze „afzet-materie" dus
op reis in de ruimte zelf meenemen.
Daarop berust het principe van de
raket of vuurpijl, zoals dit vervoer
middel ook wrl wordt genoemd. Het
heeft in beginsel iets weg van de car
bidbus, waarmee wij als jongens
speelden Met dit verschil, dat er geen
los deksel op zit, dat bij ontbranding
van de gasmassa in het inwendige eraf
vliegt. Er zit echter wel een gat in de
bodem, precies als bij die carbidbus.
HOE GAAN WIJ?
hoord dat men het geheugen wel eens noemt:
grande simulatrice de l'intelligence"?"
„Nee, nooit van mijn leven. Maar daar wordt 1
zeker mee bedoeld, dat een goed geheugen
niet hetzelfde is als een goed versland?"
„Precies", zei Cijffers, „en daar hebt u nu
meteen mijn standpunt omtrent de verdere studie
van José. Uw meisje heeft een prima geheugen J de druk van de exploderende gasmas-
\Vat wij nu bij die raket doen is ei-
geulijk hetzelfde. Het is een bus
met het een of andere goedje erin, dat
nog wjj tot ontbranding brengen. Die ont
branding zoekt zich een uitweg en als
zodanig fungeert het gat onder in: de
uitlaat. Mot hels geweld barst de ont-
'e j ploffing los en wat gebeurt er: onder
„zn de druk vai
daaraan heeft zij voor een groot deel haa' sa vliegt de bus ,"*n eind vooruit,
mooie rapportcijfers te danken. Maar vergeet ui Ziehiet het vervoermiddel, dat wij
niet, dat bij de middelbare studie het begrip, hei nod'., hebben om ons in de ledige
denken en combineren een veel grotere rol gaat rui;r'e voort te bewegen: de ..afzet-
spelen. Op het gymnasium komt José niet klaar
met van builen geleerde lesjes. Er zijn er daar
al te veel, die enkel op hun geheugen het diploma
denken te halen. En laat ik u vertelleu. dat die
ook allemaal mislukken. Nee, als u het mij vraagt,
kiest u dan voor uw dochter 'n schoolsoort, waar
het geheugen meer resultaat kan opleveren. Zij
moet naar mijn mening helemaal niet de zuiver
wetenschappelijke richting inslaan."
Meneer Gee ris stond paf.
„Wel, het is nauwelijks te geloven, wat u daar
allemaal vertelt."
„Dat neem ik graag aan", zei Cijffers, „en
daarom hoeft u dit ook niet helemaal direct zo
maar te slikken. We zullen de proef nemen. Komt
u morgenavond eens in de klas met José. Dan
zullen we enkele eenvoudige problemen nemen,
om geheugen en verstand tegen elkaar af te wegen.
Gelooft u het dan nog niet, dan staan u nog altijd
deskundigen ten dienste, om het juiste advies te
geven."
En zo werd afgesproken.
materie" nemen, wij zelf mee in de
vorm van brandstof Een laket zet zich
af tegen ee vuurstraal, die zij zelf pro-
i duccert. In theorie zijn wij er nu: wij
hebben geen aarde, geen wegdek en
geen dampkring meer nodig. Later zal
zelfs blijken, dat hoe eerder wij bui
ten die dampkring zijn. hoe beter het
is: zij werkt alleen maar remmend.
Pas daarbuiten wordt de luchtweer-
stand nul en onze raket beweegt zich
in de vrije ruimte.
Het is natuurlijk zaak, een flinke
hoeveelheid brandstof mee te nemen,
want in één opzicht blijft de invloed
van de aarde ook nog tot ver buiten
de dampkring merkbaty: wij zijn nog
steeds onderhevig aan de „zwaarte
kracht", de aantrekkingskracht van
onze planeet. Die reikt immers veel
verder dan de dampkring als het
niet zo was, zou de maan niet zo net
jes om ons heen zijn blijven draaien;
die was dan allang weggevlucht, die
per het heelal in.