MAY KNUTH, een vrouwen-drama
PIET DE KOPEKE, in een blauwe
kiel door ESSCHEN
VAN GOGH-HERDENKING heeft
blijvende waarde
m
q
n
n
n
ÜJ
[iü
LLJ
3
ÜJ
SPIONNE OMWILLE VAN DE SCHOONHEID
Zij vocht voor haar leven
met geheime wapens
r
1
Boekenplank
Merkwaardige
Mensen
Dr Drees opent de „Keukenhof"
De gedenksteen
Veel schade
bleef
beperkt...
DAGBLAD DE STEM VAN ZATERDAG 21 MAART 1953
Naar een nieuwe toekomst....
Gouden bruiloft van Rillands echtpaar
in Bergen op Zoom
Geslagen,
maar ongebroken
B
Princenhages emigrant lijkenaflegger en kluchtzanger
,Ik werd vooral een Belg bij gebrek aan
een begrafenisondernemer!"
Met het volk
vergroeid"
Voorbereidingen ziin in het laatste stadium
Nieuwe uitgave van brieven wordt aangevuld
WERKEN UIT HET
LOUVRE
V
|ien
ran
de
llijk
I ied,
I /an
I /an
|rer-
op
liar-
lij-
I ies-
I jer-
1 Im-
van
*erd
hge-
Ihem
lïlles
I ;ller
li en
ltoch
Moerstraatsebaan te Bergen op
Zoom vierden Johan YViskerke en
Maatje v. d. Griek uit Rilland hun
iouden bruiloft. Hun huis in de Adri
an Butijnstraat werd overstroomd;
binnen ligt de modder centimeters dik
en rondom stroomt nog steeds het wa
ter.
Bescheiden heeft de hele familie dit
feest gevierd, wat niet betekent, dat
bet minder vrolijk was. Want Zeeu
wen incasseren slagen met een ver
trouwen in de toekomst .zoals dat
slechts eigen is aan mensen die zich
tot levensdevies gekozen hebben:
„Luctor et Emergo".
Van alle kanten kwamen blijken
van belangstelli iff binnen; ook van de
harmonie E.M.M., die een serenade
kwam brengen.
Het begon al met bakker Vermaat.
die bij de bestelde broodjes een pracht
van een taart cadeau deed. Van de
Petroleummaatschappij „Esso", waar
voor bet echtpaar bijna 30 jaar lang
olie heeft verkocht, ontvingen ze een
Johan Wiskerke en Maatje v. d.
J Griek uit Rilland op hun gouden brui-
loftsdag achter het huis van de fam.
v. d. Kreekc-Wiskerke aan de Moer-
J straatsebaan, temidden van hun kin-
deren en kleinkinderen.
grote bloemenmand. Dat het geld.
voor het feest gespaard, wegspoelde,
heeft geheel geen afbreuk gedaan
aan de gezelligheid.
Maatje, nu in haar Zondagse
Zeeuwse kledij, zit temidden van haar
dochters en zoons, die voor deze ge
legenheid overgekomen zijn uit afge
legen delen van het land: Zwolle.
Amersfoort. N.-Holland en uit Emmel-
oord in de N.O.-polder.
Naast haar, Johan Wiskerke. die 30
jaar lang de „belleman" van Rilland
was. Hij riep berichten om voor open
bare verkopingen, slachtingen, kort
om; alle plaatselijke nieuws. Het zal
nog wel even duren, voordat zijn stem
en het belgeluid weer door de straten
in het zo gehavende dorp klinken.
DE FOTO
CEN van de zoons laat een foto zien
van het dorp. „Kijk, hier staat 't
huis van mijn ouders zegt hij, ,,'t
meubilair valt uit elkaar. Vorige week
zijn we nog wezen kijken. We durf
den in de modder, die de vloeren be
dekte, niet te lopen, omdat we bang
waren het serviesgoed kapot te trap
pen, dat er onder lag". Maar het huis
wordt nu weer schoongemaakt, zoals
zoveel huizen in Rilland nu. Niemand
woont er nog, maar in ieder geval
werkt ieder weer aan de wederop
bouw na „de ergste aller oorlogen",
welke woorden zij zich van de Konin
gin herinneren.
Boven het water steken op de foto
de kop en wieken van een witte mo
len uit en verlaten ligt het klooster.
Maatje vertelt ijver die eerste dagen,
zoals zij het alleen maar kan: „Ik zag
m'n kippen wegdrijven; en ze waren
juist zo lekker aan de leg".
Dat ze zo praten, betekent niet, dat
ze het licht opvatten wat hun over
kwam. maar dat ze de slag te boven
zijnl De duiven van Rilland zijn ge
bleven; waar ze hokken is een raad
sel. want de tillen zijn vernield. Door
een boer worden ze in het leven ge
houden. Hij zet regelmatig een pan
graan weg voor de dieren.
De dochter, die met haar gezin in
hetzelfde huis aan de Moerstraatse
baan woont, vertelt dat er tegen haar
woning in Rilland een massa hout is
aangespoeld, waar ze misschien wel
10 jaar van zouden kunnen 'stoken.
EEN NIEUWE LENTS
]\AAAR nu op dit feest denken z
niet meer zo aan de ramp. Ze zijn
bij elkaar nu, allemaal; in kamers, die
versierd zijn met guirlandes en bloe
men. In het tuintje voor het huis ont
bloeien crocusjes, die haar paarse en
gele kleuren in het zonlicht ten toon
spreiden als voorboden van een nieu
we lente. Ook in het leven van Johan
Wiskerke en Maatje v. d. Griek.
ONBEWOGEN hoorde dezer dagen een 46-
jarige toneelspeelster Maria Knuth door
de Openbare Aanklager van het Staatsge-
rechtshof in Bonn vele jaren gevangenisstraf
tegen zich eisen wegens spionnage voor de
Poolse geheime dienst.
In samenwerking met twee beambten van
het politiecorps van Funkfurt had Maria
Knuth sinds 1946 geheime documenten naar
Polen weten te smokkelen, documenten die
voor een deel betrekking hadden op geheime
verdedigingsplannen van West-Duitsland in
geval van een aanval door Rusland. Aanvan
kelijk werkte zij onder leiding van de ex-ka
pitein van de Duitse Weermacht Heikk
Kunze, die onmiddellijk na de oorlog een per
fect werkend spionnagenet voor de Poolse
communisten in West-Duitsland schiep. Doch
toen Kunze ten einde raad en geen uitweg
uit zijn moeilijkheden ziende in 1949 te Ha-
meln zelfmoord beging, nam Maria Knuth de
leiding van de organisatie over. Haar proces
was het eerste grote-na-oorlogse proces te
gen een vrouwelijke Duitse spionne.
J^E ACTRICE Knuth was op een zeer
meerwaardige wijze in de spionna-
ge-business terecht gekomen. Geen
avontuur had haar verleid, geen anti-
Westerse gevoelens geen overtuigd
communisme. Maria Knuth's tragedie
lag in haar leven zelf.
In 1940 woonde Maria in Berlijn
Grünewald, in een van die wijken,
waar de gewone sterveling alleen kan
gaan rondkijken maar niet kan wonen,
omdat het leven er peperduur is.
Het echtpaar Knuth leefde er op
grote voet en kon dat doen, omdat
Manfred Knuth invlieger was bij del
Junkers Vliegtuigen Fabrieken. Jaren-1
lang had Maria Knuth Manfred ge-\
volgd van de ene Junkers fabriek]
naar de andere. Hun huwelijk was ge
lukkig, totdat in die dagen van 1940
een ramp zich over het familieleven
van de Knuth's voltrok, wellicht om
dat beiden de wezenlijke waarden van
het leven niet kenden. Sinds die tijd
leefden zij gescheiden.
May Knuth, zoals zij door haar ken
nissen werd genoemd, trachtte een,
baan te krijgen bij de film en slaagde
daarin. Zij was een zeldzaam knappe
vrouw.
De oorlog woedde niet lang daarna
in alle hevigheid, ook in het hart van
Berlijn, al was dat aanvankelijk slechts
vanuit de lucht.
Maar vanuit de lucht voltrok zich
de tweede ramp over deze vrouw. Bij
een luchtaanval brandde haar huis af
met alles wat May Knuth bezat.
Niettemin zou deze ramp te over
leven zijn geweest. Zij deelde haar
met talloze andere Berlijners, die
eveneens niets meer bezaten. Kort
daarop echter, toen de actrice op weg
was naar een van de weinige theaters
die in Berlijn nog overeind stonden,
trof haar opnieuw een ongeluk.
Getekend
Dij de zware luchtaanval op Berlijns
binnenstad, waarbij duizenden bur
gers omkwamen, werd Maria Knuth
voor haar verdere leven getekend.
Het viaduct, waaronder zij schuilde,,
stortte in. De actrice werd zwaar ge
wond, bleef 24 uur onder de puinho
pen liggen en werd tenslotte gered.
Maar van de knappe verschijning van
eertijds was niets anders over dan een
ongelukkige verminkte vrouw, wier
gelaat geschonden was, half verlamd,
het linkeroog half dicht en de mond
hoeken scheef getrokken. Zo verliet
Maria het ziekenhuis: een vrouw, die
niets meer van het leven te verwach
ten had.
In deze toestand begon May vertwij
feld naar middelen om te zien, die
haar geschonden schoonheid konden
herstellen. Zij bezocht befaamde chi
rurgen. En daar was het, dat het licht
voor de ongelukkige begon te dagen.
Herstel was mogelijk, er was alleen
geld voor nodig, veel geld. Zo viel May
Knuth in handen van ex-kapitein
Kunze.
Kunze had onmiddellijk begrepen,
het spionnage-werk gebruikte, waren
zeer verscheiden en van een vrouwe
lijke geraffineerdheid.
In een antiek Boeddha-beeldje smok
kelde zij een plan naar Polen, dat
naar zij meende was opgesteld door
generaal Heusinger.
De Poolse geheime dienst ontdekte
echter, dat men Maria waardeloos
materiaal in handen had gestopt. An
dere documenten van gewicht vielen
de actrice echter in handen. Zij had
geleerd om te gaan met een micro
fototoestel. Nadat de documenten wa
ren gefotografeerd, waste Maria de
fotofilm in een chemisch bad, waar
door het papier losliet en alleen de
foto-band overbleef. In elkaar gefrom
meld tot minuscule balletjes bracht de
spionne het materiaal naar Oost-Ber-
lijn. Een andere methode was deze:
May stuurde aan een uitleenbank in
Nooit heb ik gedacht nog eens voor een aardse
rechter te sullen verschijnen, tvanl ik had nog maar
een paar jaar te leven!" aldus verkÊiarde de actrice
na afloop van het proces. In deze woorden van een
uanhöpige vrouw lag voor een deel de reden van
Maria Knuth's intrede in de Poolse geheime dienst.
dat deze vrouw met haar vele relaties
in de beste kringen van het Westen
een waardevol instrument van de ae
heime dienst kon zijn. Hij gat haar
.grote sommen gelds.
De eerste bestemming van het geld
waren de plastische operaties, die be
kende chirurgen toepasten op het ge
schonden gelaat van de spionne. Een
hele serie van deze operaties slaagde
er tenslotte in voor een deel de
schoonheid te herstellen, waaraan
May vasthing alsof haar leven er mee
gemoeid was. En in 1950 verbaasden
zich haar kennissen over de verande
ringen, die het geschonden gelaat van
1944 had ondergaan.
Dubbel leven
DERLIJN werd May echter al te snel
te heet onder de voeten. In Keu
len liet zij een prachtig patriciërshuis
voor zich inrichten. Als iemand haar
vroeg, waarvan zij leefde, vertelde zij,
dat zij synchroniseerwerk bij de nieu
we filmindustrie had.
Niemand, niet eens de beste vrien
din, kende het dubbelleven van de
actrice. Maar elke 1ste en 16de van de
maand luisterde Maria Knuth of half
drie 's nachts op haar FM toestel naar
de kortegolfzender van de Poolse ge
heime dienst. Zo ontving zij de aan
wijzingen. die haar hielpen bij haar
werk.
De methoden, die Maria Knuth bij
Oost Berlijn ogenschijnlijk zeer on
schuldige pakjes tijdschriften, boeken
en platen enz. Maar ergens in deze
pakjes was altijd wel een miniem
stukje micro-film geplakt, waarop de
gegevens stonden, waarvoor de Polen
Maria met goud betaalden.
C oud was echter niet de dorst ge-
weest, die deze vrouw tot het ge
vaarlijke spel had verleid. Het was
alleen haar geschonden gelaat, haar
verminkte lichaam en haar gekwetste
ziel, waarvoor zij had willen vechten.
En nadat de actrice dit doel eenmaal
had bereikt, interesseerde het werk
haar niet meer. Zij wilde weer zoals
ieder ander eerlijke arbeid verrichten
om in haar levensonderhoud te voor
zien. Het was in die tijd, dat zij ver
twijfeld zocht naar ander werk. Maar
alsof het lot haar nog niet genoeg ge
troffen had. werk voor May was er
niet te vinden.
Einde 1951 ging zij nog eenmaal bij
kennissen in Berlijn op bezoek. „Ik
houd het leven bij de film niet meer
uit", klaagde zij, „wat heb ik aan vier
pelsmantels, paarlencolliers en rijk
dom? Weten jullie geen ander werk
voor me?"
Reeds was het te laat. Enkele maan
den later werd de spionne gearres
teerd tegelijk met haar ondergeschik
ten. Er was een einde gekomen aan
een leven, dat volkomen verwoest was.
Oude vrouw.
TOURNALISTEN, die weer een jaar
J later Maria Knuth in de beklaag
denbank zagen van het Staatsgerechts-
hof in Bonn, waren verbijsterd over
de verandering, die zich nogmaals
over Maria Knuth's gelaat had vol
trokken. De laatste ramp had de
actrice zozeer verouderd, zozeer tot
vertwijfeling gebracht, dat zij op een
oude vrouw geleek. En niets anders
wist de ongelukkige te zeggen, dan die
merkwaardige woorden: „Ik had nooit
gedacht nog eens voor een aardse rech
ter te moeten verschijnen."
TAE TINTELENDE, TOLLENDE ogen van Piet Embregts uit de Sta-
tionstraat van Esschen, de brede en soms briljante gebaren, ver
raden niet met iemand te doen te hebben van 78 jaar en zeker niet te
maken te hebben met een persoon, die zelf beweert twee maal te heb
ben geleefd.
In Esschen kennen ze Piet Embregts niet, ze hebben er alleen ge
hoord van Piet de Kopere, die als een kleine jongen van zeven of acht
jaar uit Princenhage trok met zijn vader en moeder en die sinds die
tijd deel uitmaakte van de Esschense gemeenschap, die Piet de Kopere
aanvaardde als een merkwaardig mens, want op het ene ogenblik was
hij bezig met het afleggen van een lijk en op het andere moment stond
hij op straat een vers te declameren in zijn vermaarde blauwe kiel,
met zijn rode zakdoek rond de hals.
Piet de Kopere werd bekend als kluchtzanger. Hij ging
declamerend door het leven, met een glimlach en pienter spelende
ogen», die zijn gezicht karakteristiek en geschikt maakten voor
het toneel, dat hij aanbad met een intense liefde en bespeelde
met een haast eeuwige vitaliteit.
Tk ben een merkwaardig immigrant",
zegt Piet de Kopere, terwijl hij
leunt tegen de toonbank van zijn klei
ne winkel. „Ik ben met het volk hier
vergroeid en ik geloof, dat ik er een
deel van ben geworden. Was ik eer
tijds niet een gekend lid van het Sint
Sebastiaansgilde, die beroemde en ou
de vereniging van pieken, schilden en
gebaarde mannen, die de traditie
handhaafden en dansen uitvoerden,
die in de zestiende en zeventiende
eeuw ook op de programma's prijk
ten? Ik geloof werkelijk een deel van
Esschen te zijn geworden, ook al
werd ik verstoten uit het gilde van
Sint Sebastiaan en nam ik de wijk
naar het Sint Andriesgilde van de
Wildert, even oud, met evenveel tradi
tie, even gezellig.
met de broeders en zusters van de
maatschappij. Ik werd een van hun
types, misschien wel een van de be-
kendsten."
Piet de Kopere sprak geen hoog
hartige taal, want hij toonde enkele
waar de voordrachtkunst nog wordt
beoefend op een gezellige avond, waar
tegelijk met het drinken van de pinten
bier enkele tafels tegen elkaar wor
den geschoven en waar wordt gezon
gen en gesprongen.
REPERTOIRE
Ik werd vooral Esschenaar bij ge
brek aan een begrafenis-ondernemer.
Eens deed een familie een beroep op
mij om een dode te komen afleggen.
Ik schrok er erg van terug, want ik
voelde meer voor een klucht op de
planken dan voor een baantje in een
obscure, rouwige kamer. De aandrang
was echter hartstochtelijk en ik gaf er
gevolg aan. Ik legde de dode af, ik
deed blijkbaar mijn werk goed, want
nadien werd ik tientallen malen ge
vraagd deze arbeid te herhalen. Ik
werd er aan gewoon, hoe ongelofelijk
dit ook mag klinken. Ik werd zoveel
als immigrant-lijkenaflegger, maar ik
blééf kluchtzanger. Ik bleef een man,
die graag danste met het gilde, uitging
NJiet alleen in de kroegen verwierf
1 Piet de Kopere zich de volksroem.
Hij werd ze evenzeer meester in de
open lucht, in de natuur. Want had
Piet de Kopere een goeie bui, was hij
op welk uur van de dag ook verliefd
op zijn kunst, dan schoot hij zijn blau
we kiel aan en begon hij voor te dra
gen als een moderne troubadour. Dan
zagen de Esschenaren de kleine kun
stenaar bezig met zijn grote trom.
voordragend het lied van „Peer Gros-
ques" of van „Jan, de Dromer". Dan
leefde Piet de Kopere, zoals hij zal
blijven leven in de herinnering als een
extravagant type, een zonderling im
migrant.
Piet de Kopere bespeelde in Esschen
nog meerdere registers. Niet alleen de
gouden medailles van het toneel wer
den zijn roem, hij werd een bekende
van Esschens Vrije Vakschool. Hoe
vaak poseerde Piet niet voor de jon
ge schilders en kunstenaars, die in
zijn expressief gezicht een dankbaar
onderwerp zagen?
Daarbij was Piet Embregts 35 jaar
lang voorzitter van de ziekenbond,
een baantje, dat hem wel beviel, even
als het koperslagersvak, dat hij fei
telijk behoorde te beoefenen.
„Ik mag terecht zeggen, dat ik twee
keer heb geleefd", merkt Piet de Ko
pere op. Ik heb veel gezien in mijn
leven. Ik werd in de oorlog van '14- 18
door de Duitsers gevangen genomen,
maar ik ontsnapte uit het cachot en
ik keerde in een Belgisch vrijwllli-
gerspak terug in Esschen. Ik heb veel
meegemaakt, heel veel, maar....!"
Piet de Kopere was en bleef de
troubadour van Esschen. De volksman,
die zijn hart verpandde aan de volks
kunst. Piet de Kopere.... de lijken
aflegger en dekluchtenzanger....
MENS VAN GOGH moet in het midden van de belangstel
en v™ 6n g®plaatst en de aandacht van meer mensen moet
P t? 7 W6rk worden g^icht.
wpru.t "J®11 zich voor ogen stelt, overal waar ge-
WdeS n vf VT :ereidingen tot een waardige Van Gogh-
Bppff honderdste viering van Vincents geboortedag
heeft men hiervoor aangegrepen en het ziet er naar uit, dat deze
herdenking niet alleen een nader contact van ons volk met het
werk van deze grote kunstenaar als resultaat zal hebben maar
dat er tevens een blijvend monument, de schilder ter ere zal
worden opgericht.
LJET is bekend, dat op verschillende
plaatsen in Nederland tentoon
stellingen van het werk van v. Gogh
gehouden zullen worden. Een komt
er in het Gemeentemuseum te 's-Gra-
venhage van 30 Maart—17 Mei, een
in het Rijksmuseum Kröller-Müller te
Otterlo van 23 Mei—19 Juli en een
in het Stedelijk Museum te Amster
dam van 24 Juli—20 September.
Daarnaast worden nog in enkele an
dere plaatsen kleinere expositie ge
houden, n.l. te Zundert en te Hoens-
broek.
De drie grote tentoonstellingen zul
len een zeer breed beeld geven van
persoon en werk van Vincent van
Gogh. Niet alleen werk dat in Neder
lands bezit is zal hier worden uitge
stald, maar er komen ook schilderijen
uit het buitenland.
O.a. zullen er werken komen, die
sinds kort in het bezit zijn van het
Louvre in Parys. Ze hebben lange ja
ren en bijna in verborgenheid
toebehoord aan de zoon van de dok
ter, die Vincent in Zuid-Frankrijk
heeft verpleegd. Toen hij ze aan net
Louvre ten geschenke deed, stelde hij
als voorwaarde, dat ze niet zouden
worden uitgeleend, tenzij aan Neder
land. Dit laatste zal nu dus gebeuren.
DE OMGEVING VAN
VINCENT
o V. J 0 m Pari3s omgang heb-
oen gehad cn wier werk nok invloed
0p, V. hupsten aarschap van Vincent
zal hebben gehad. Deze tentoonstel
ling, die wordt samengesteld uit de
collectie Theo van Gogh, wordt op 31
Maart geopend in het Kröller-Müller-
museum.
HERUITGAVE BRIEVEN
LJIERBOVEN spraken we van blij
vende waarden, die uit deze van
Gogh-herdenking voortspruiten. Hier
toe mag men zeker rekenen de her
uitgave van de brieven van Vincent
aan zijn broer Theo. Uit deze brieven
kan men zich, evenals uit zijn werk.
een goed beeld vormen van dè ge-
dachtenwereld van de kunstenaar.
Toch of misschien beter: juist
daarom heeft men het steeds als
een gemis gevoeld, dat deze brieven
verzameling een leegte vertoonde, n.l.
uit de tijd, dat van Gogh bij zijn
broer in Parijs woonde. Dit zal men
nu in de nieuwe uitgave aanvullen,
door er brieven in op te nemen, die
Vincent vanuit Parijs aan anderen
schreef.
„VAN GOGH-MUSEUM"
LJET KrölIer-^Tüller-museum te Ot-
terlo bevat in vast bezit zoveel
werk van Vincent van Gogh, dat men
het welhaast een „Van Gogh-museum"
zou kunnen noemen. Bij gelegenheid
van de herdenking wordt dit museum
uitgebreid met een ruime aula, die
men gereed hoopt te hebben op de
dag, dat daar de tentoonstelling geo
pend wordt. Ook dit zou men als een
geschenk van blijvende betekenis
kunnen zien.
Tenslotte zal in het kader van de
van Gogh-herdenking in het Haagse
gemeentemuseum een driedaagse stu
diebijeenkomst worden gehopden, die
voor ieder toegankelijk is. Deze bij
eenkomst valt op 27, 28 en 29 Maart.
Van Gogh-kenners uit alle windstre
ken komen er heen om door middel
van inleidingen, waarop telkens een
debat kan volgen, alle facetten van
het leven van v» Gogh te bekijken.
DE VIERING TE ZUNDERT
LJET spreekt voor zich, dat Zundert
de geboorteplaats van Vincent, in
de herdenking niet achter zal blijven.
We hebben hierover al eerder een en
ander gemeld. Op 30 Maart.de geboor
tedag van v. Gogh. zal er een herden-
<0^
'(f/ Op 3©"«7SÖS3
HRHP M
"V
V iV i
%,V!«aRTVAN
.££0C3«EJNI A.M.
Advertentie)
dank zij tijdig overleg
met onze deskundige advi
seurs. Ook Uw bescha
digde bankstel en ander
meubilair kunnen wij wel*
licht weer keurig in orde
brengen. Vraag vandaag
nog bezoek aanl
COMPLETE WONINGINRICHTING
BAGIJNH0F 10 - TELEF. 3551
OORDRECHT
hi^ fgmiddag llceft l)r w- Drees, de Minister-President, de nationale
loemententoonstelling „Keukenhof" te Lisse, die dit jaar voor de vierde
achtereenvolgende maal wordt gehouden, officieel geopend. Dr. W. Drees
ontvangt uit handen van Jacoba van Beieren de gouden Keukenhof-speld.
In het midden: Mevrouw Drees.
P)E kennismaking met het werk van
Vincent zal gemakkelijker vallen,
wanneer men iets weet van de omge
ving. waarin de schilder heeft geleefd
en gewerkt. Om dit te bereiken heeft
men naast de exposities van het werk
van v. Gogh ook een tentoonstelling
ingericht, die schilderijen toont van
de kunstenaars, waarmee Vincent en
Dit is een afbeelding van de gedenk
steen, die in Zundert op 30 Maart zal
worden onthuld. Hij is ingemetseld
in het huis, dat gebouwd is op de
plaats waar v. Gogh geboren werd.
Zoals men weet, is het eigenlijke ge
boortehuis van Vincent in 1903 afge
broken. De gedenksteen die zal wor
den onthuld door prof. dr. de Quay,
Commissaris van de Koningin in N.
Brabant, is ontworpen en vervaardigd
door de Bredase beeldhouwer Nicl
Steenbergen.
kingsbijeenkomst worden gehouden,
waarop prof. dr. J. E. de Quay, de
herdenkingsrede zal uitspreken. Op de
plaats waar de kunstenaar werd ge
boren zal een gedenksteen worden
onthuld .vervaardigd door de beeld
houwer Niel Steenbergen. In de mid
dag wordt in het Parochiehuis de ten
toonstelling geopend door ir. Vincent
van Gogh, neef en naamgenoot van de
schilder. Het Brabants Orkest zal deze
plechtigheid opluisteren.
ARTISTIEKE VAN GOGH-
FILM
Een beeld uit de film: Veiling van een van v. Goghs meesterwerken.
TN feite is de van Gogh-herdenking
reeds geopend en wel met de gala
première van de kleurenfilm, die aan
het leven van v. Gogh is gewijd. H.M.
de Koningin en het Corps Diploma
tique woonden deze eerste uitvoering
gisteren in de Residentie bij.
De film, vervaardigd door Poly-
goon-Profilti, is zeer geslaagd. Piet
Out was de cameraman, die voortref
felijk werk verrichtte. Dr. J. Hulsker
schreef het scenario en voerde de re
gie en Jan Mul schreef er muziek bij.
Zij hebben samen een rolprent gepro
duceerd, die in alle opzichten verant
woord is, ook wat betreft en dat is
hier uiteraard zeer belangrijk de
kleuren.
Er zullen versies in enkele moderne
talen worden vervaardigd, zodat deze
welgeslaagde eersteling van Polygoon
ook in het buitenland genoten kan
worden.
WOEST WATER.
Klaas Toxopeus, die met zijn „Vlie
gende Storm" zich ontpopt heeft als
een hartig en smakelijk verteller,
heeft in een tweede boek nu zijn
herinneringen vervolgd. In dit boek
voert hij ook een ander ten tonele,
een vissersman, die een leven van
vriendschap en strijd met de zee heeft
gekend. Zo worden we dan verder
ingeleid in dit ongecompliceerde, rui
ge en eerlijk leven van mannen langs
het grote water en het is een ver
ademing er kennis van te nemen.
Hier geen geintrigeei en gepeuter,
maar mannelijkheid en moed in een
voudige plichtsvervulling. Het boek
is zo up to date, dat zelfs belevenissen
in de rampnacht van 1 Februari nog
worden verhaald.
Ook vooi de opgroeiende jeugd zijn
deze relazen vol eerlijke kracht zeer
boeiend en leerzaam (Uitgave Het
Wereldvenster, Baarn).
ADVENT IN RUSLAND
Edzard Schaper, die in zijn „De
laatste Pope" een treffend beeld gaf
van het landelijk leven en de reli-
gieuse gesteidtemssen in Estland,
laat nu de figuur van diaken Sab-
bas uit dit eerste boek naar Rusland
trekken, waar hij de onder de com
munistische as smeulende godsdien
stige vonken weet aan te blazen. Hij
komt jr ook weer in aanraking met
de zoon van de laaste pope, die
thans 'n machthebber is geworden in 't
bolsjewistisch bestel, maar die on
der de indruk van opnieuw gewekte
herinneringen aan zijn jeugd en door
de liefde van een jong meisje de weg
naar het geloof terugvindt. Tenslotte
wordt dit „religieus complot" opge
rold, maar in de verhoren en het
kwellende gevangenisleven blijft de
geloofsmoed levend. Edzard Schaper
weet in dit boek bizonder treffend
sfeer en stemming van het nieuwe
Russische leven te schilderen. de
doem van onderdrukking en angst,
maar ook het onverwoestbaar geloof
in eenvoudige zielen. De gestalten
van de popezoon Ilja, van het meisje
Doesjka. maar vooraj ook die van
diaken Sabbas brengt hij levensecht
en onvergetelijk tot ons. Een voor
treffelijk boek. (Uitgave J. J. Romen
en Zoon, Roermond).
