mm
Een sultan voor de rechter
Intellectuele werkers congresseerden
fpagM&9 extent
Va!illljh
P i ~ae-adviseur Dr. Pen lokte veel
tegenspraak uit
Hensen Muzen
DE MUURSCHILDERING VAN
GERRIT DE MORREE
Wat een Wonderlijke Wereld
Afgunst of afkeer?
De Krachtproef
Duitse ballon bij
Zwolle in knotwilg
RADIO
BLAD
DINSDAG 17 MAART 1953
schikkmg. ve de secretaris van jjaden gevraagd
Pakistaans vliegtuig
vermist
BEWEGING IN KLEUR EN LIJNEN
Ze vliegen weer
Licbtgranaat
als knutselwerk
TWEED E
ltsn Hamid Ine vraag rijst wat men Hamid
{N het proces tegen su uren.
zat weinig vaart. I" maar
lang gerekte verhoren vgrgen ge
heel weinig dingen nf°kiaagde be-
die voor de o
£)e vraag rijst wat men Hamid
eigenlijk concreet ten laste zal
kunnen leggen. Dat hij een dissi
dent was in Januari 1950, staat
vast, maar hoeveel duizenden an
deren waren er niet, die na de
omzetting van RIS en RI van het
toneel zijn verdwenen en in hun
hart federalist bleven en nóg blij
ven? Dan is de sultan, die voor zijn
gevoelens rond uitkwam, tenslotte
flinker dan al die toenmalige me
destanders. Dit alleen echter is
geen reden om hem te straffen.
komen, die voor oe "y ejn(jeloze
paald ernstig zijn- kiejne man,
uiteenzettingen van e heur in Dja-
Najoan, die als recne wiens naam
karta werkza m is e geruchtvolle
en daden tijdens januari 1950
gebeurtenissen van baarheid
nooit in het licht weüswaar
zijn gekomen, hetalieriei hem
toe geleid, dat na vermoedens en
ten laste gelegde erkend, maar
feiten als juist he z„n zaak
vreselijk ernstig aanzien.
,„ch w-
Van a ten procesae merkwaar-
tuigen, die ten P zig 2ijn> staan
dig genoeg nie' kIanngen ter be-
schriftelijke verklap Sde M
Tilemus KruytWi, R.LS.-be-
deDaerah. bes(uur van de sultan |y[A]-,ENKOV heeft woorden van
stond en die hem
als trouwe vriend
i w en derwaarts heeft ver-
0Verm waarheen het lot - en de
gezeld standigheden de mi-
P° tv zonder portefeuille geliefden
tole den. Kruythof is destijds mét
of vlak na de sultan gearresteerd,
is anderhalf jaar vastgehouden en
toen op een vliegveld de vrijheid in
Nederland tegemoet gezonden op
voorwaarde dat hij zich bereid zou
houden desnodig bij een tegen de
vorstenzoon in te zetten proces te
getuigen. Stellig is hij daartoe thans
ook nog genegen, maar juist nu
vindt de procureur-generaal het
niet nodig hem op te roepen en vol
staat deze met het voorlezen ener
schriftelijke verklaring, waarin Ha
mid op niet onbelangrijke wijze
wordt gedisculpeerd.
Kapitein Westerling, die zich bij
herhaling heeft aangeboden als
kroongetuige op te treden mits men vrede als het instemmen met daad
hem een internationaal vrijgeleide
biedt, ontvangt op deze suggestie
generlei antwoord. Vreest het ge
rechtshof, dat door zijn aanwezig
heid in Indonesië oude spoken uit
hun ijle rustplaats zullen worden
gehaald en méér aan de dag treedt
dan wenselijk zou zijn, óf meent
men dat het voldoende is, wanneer
andere getuigen zeggen, dat Hamid
hem, Westerling, een „domme
vrede gesproken. Wat beteke
nen ze, nadat juist de vorige week
de Migs roekeloos vuur spuwden te
gen geallieerde vliegtuigen.? Na
dat de Rus in de Veiligheidsraad
weer de dolk van het veto in een
overigens eenstemmig besluit stak?
Zo voor als na blijft de Sovjet-po
litiek in raadselen gehuld. In Was
hington heeft men na de zoele
woorden uit het Kremlin dan ook
het hoofd koel gehouden. Aan vre-
deswoorden hebben we niets, zegt
men daar, laat ons daden zien. Da
den van vrede als het staken van
de strijd in Korea, Vietnam en
Malakka. Daden van vrede als het
ophouden met de ophitsing van de
Sovjet-mensen tegen het Westen in
de krant, film en toneelstuk. Da
den van vrede als het loslaten van
het vijfde-colonnewerk in de lan
den van het Westen. Daden van
rvE SOCIALE POSITIE van de werkers in de intelectuele beroepen is
na behandeling in drie prae-adviezen, tezamen een boekdeel vor
mend van 125 bladzijden, uitvoerig besproken tijdens een zeer druk
bezocht congres te Amsterdam, waar ook enige ministers en de nieuwe
staats-secretaresse mej. dr. De Waal aanwezig waren. Reeds bij lezing
van de prae-adviezen was wel gebleken, dat het Instituut voor sociale
onderzoek, dat de samenkomst van intellectuele werkers had voorbe
reid, met een van de inleiders geen geslaagde keuze had gedaan. Het
betreft namelijk dr. J. Pen, de jeugdige directeur van het economisch
onderzoek aan het Ministerie van Economische zaken, die heeft ge
schreven en gesproken over de problematiek van de economische po
sitie der intellectuelen, maar die zich over dit de laatste tijd veel be
sproken onderwerp niet steeds even gelukkig en duidelijk heeft uil
gelaten.
werkelijke ontwapening, gepaard
met een doeltreffende controle.
Zolang die daden uitblijven, heb
ben we aan mooie woorden niets,
ja zijn mooie woorden erger dan de
onverbloemde taal der aggressie.
Omdat ze als 'n breekijzer kunnen
werken in de eenheid van't Westen.
En zo zijn ze misschien ook wel
bedoeld
Turk" heeft genoemd, waaruit dan l t l
zou moeten worden afgeleid, dat W. LiB^Cl 611 J j—
eigenlijk als getuige nauwelijks im
portant is te achten en wel niets IS HET een en ander te doen
nieuws naar voren zal brengen? over de jeugd-legerdagen. Het
I Eerste Kamerlid Ruys de Beeren-
f-]et belangrijkste wat tot dusverre brouck heeft er -n hele reeks vragen
door beklaagde is toegegeven, over gesteld. Hij vreest, blijkens die
is dat hij enkele ministers en een vragen, dat een consequente toe
stafchef zou hebben willen doen passing van het systeem grote be-
elimineren, maar dat de opdracht dragen zal gaan vergen, welke hij
niet verantwoord acht. Hij vraagt
ook, of het waar is, dat bijvoor
beeld op 10 Maart j.l. voor dit doel
ca. 120 leerlingen over een afstand
van ca. 135 km. te weten van 's-
Hertogenbosch naar Maastricht zijn
vervoerd, terwijl zij wandelende
evengoed de kazernes nabij Vught
hadden kunnen bezoeken en aldaar
soortgelijke indrukken hadden
kunnen opdoen.
Dit laatste klinkt inderdaad nog
al zonderling. En het instituut der
jeugdlegerdagen op zich moet o.i.
ook met omzichtigheid en volledig
paedagogisch en psychologisch be
grip worden opgezet.
De taak van een sterk leger als
instrument tot het behoeden van
de vrede en de vrijheid moet de
jeugd helder voor ogen komen te
staan. De belangstelling voor het
leger mag niet gescheiden worden
van de belangstelling voor de groei
ende internationale samenwerking,
meer in 't bizonder de Europese ge
dachte en de Atlantische gemeen
schap.
daartoe eigenlijk „in een boze bui"
is gegeven, vlak daarna is herroe
pen- Al het verdere stof, wat Ha
mid heeft doen opwaaien, in casu
zijn brief aan H.M. de Koningin,
het sauveren van Anak Agoeng Gde
Agoeng, is aardige entourage van
een proces, dat in zijn wortels niét
geruchtmakend is. Het enige pret
tige moment, als men de bericht
geving leest, is wanneer uit een
schrijven van de sultan aan zijn
echtgenote blijkt, dat hij Neder
land te fatsoenlijk achtte om zich
met de zaken van de RIS te be
moeien. Dat is juist jammer
genoeg, achteraf bezien maar als
element in een proces is ook deze
opinie van Hamid van nul en ge
nerlei waarde.
Merkwaardig is, dat de procu
reur-generaal de nog steeds in voor
arrest zittende Nederlanders niet
ten tonele laat verschijnen. Het
stond trouwens -zeer te bezien, of
deze mensen inderdaad a charge
zouden optreden. Eerder was te
verwachten, dat zij meer ten voor
dele van de beklaagde zouden
zeggen.
Ministerieel woord vol
begrip
1V1ET NAME van katholieke zijde
I had men zich reeds voor de aan
vang van het congres beraden over
de strekking van hetgeen dr. Pen in
zijn praeadvies had geschreven. En
het resultaat van deze voorbespreking
was dan ook een diepgaande dicsus-
sie, waarbij ook vele anderen zich
hebben aangesloten. Men vond, dat
deze prae-adviseur geen fundament
heeft aangegeven, waarop het vraag
stuk van de economische positie der
intellectële werkers tot oplossing kan
worden gebracht. Men zal dus verder
moeten studeren. Om enkele concrete
punten te noemen: dr. Dijsselbloem
uit Oegstgeest en anderen hebben de
eenzijdige behandeling van de werk-
classificatie veroordeeld en dr. Delf-
gauw, de man van het bekende twee
de rapport van de K.V.P., moest dr.
Pen op verschillende onjuistheden be
trappen.
IETWAT GELADEN STEMMINF.
de intellectuëlen omhoog brengt, re
percussies ten aanzien van andere
roepen ontstaan, en wel achtte hij het
juist, dat iets wordt gedaan voor ver
geten groepen van intellectuëlen. die
in de knel zitten.
INTELLECTUELEN MET
OOGKLEPPEN.
WAN GANS andere aard en van
meer waardering getuigde de prae-
adviezen van de Carmeliet prof. dr.
mr. Th. Keulemans en dr. Ph. J. Iden-
burg, die de positie van de inttellec-
tuële werkers hebben belicht. Prof.
Keulemans heeft dat gedaan in een
wetenschappelijke beschouwing over
de probleemstelling, waarop een
weliswaar korte, nochtans interessante
gedachtenwisseling is gevolgd. En dr.
Idenburg gaf zijn gehoor enkele tref
fende gedachten mee naar huis.
TAE GEPRIKKELDE stemming, die
^bij het overgrote deel van het
Congres ten opzichte van dr. Pen
bestond, heeft er toe geleid, dat deze
prae-adviseur bij het beantwoorden
van de vele sprekers niet altijd even
vriendelijk was en even billijk. Te
genover Baron van Voorst tot Voorst
wilde hij er niet van weten, dat hij
zou hebben gehakt op het bekende
K.V.P.-rapport; maar hij hield dan
toch maar vol, dat de voorgestelde
verhoginig van salaris met 30 percent
niet ligt op het vlak van het bereik
bare en dat toeneming van het natio
naal inkomen niet mag toevallen aan
de intellectuëlen. Dr. Pen staat op het
standpunt, dat toeneming van het in
komen der intellectuele werkers niet
moet gaan ten koste van alle inko
mens.
Op enkele vragen is het antwoord
achterwege gebleven, bijvoorbeeld, of
in de P.B.O. een bedrijfsgroep voor
intellectuëlen gewenst is, en of
toch niet van een noodtoestand kan
worden gesproken, ook al verdient
een intelectueel misschien twee maal
zoveel als een handarbeider. Wel zei
dr. Pen, dat als men de salarissen van
Advertentie)
Van „luchtjes" gesproken... laat
de lucht van koken, bakken
ea'braden niet in uw woning
rondhangen. Alle keukengeuren
worden door Air.Wick even
prompt weggenomen als de
rooklucht uit uw woonkamer.
Eerste prijs-model van
monument beschadigd
2^0NDAG is het model van het
beeldhouwwerk, dat de eerste
prijs verwierf van de internationale
prijsvraag „De Onbekende Politieke
Gevangene", moedwillig beschadigd.
Het beeldhouwwerk, een geabstra
heerde voorstelling uit steen en
draad, is gemaakt door de Brit Reg
Butler. Hij heeft bijna een jaar aan
het ontwerp gewerkt.
Hij zei echter, dat hij het binnen
een paar dagen herstellen kon. De
eerste prijs bestond uit een bedrag
van 4.500 pond (45.000 gulden) Be
zoekers, zagen, hoe een man het mo
del indrukte en tegen de grond wierp
Hij werd gearresteerd en het bleek
een statenloze Hongaarse kunstenaar
te zijn. Het model is voor 10.000 gul
den verzekerd.
Verschillende steden, waaronder
Berlijn en Amsterdam, hebben ver
zocht het beeld van de winnaar te
mogen oprichten.
'°0«MENS^ ^NEU*
pEN PAKISTAANS passagiersvlieg-
1-4 tuig van 't type „Convair" wordt
sinds Zaterdag vermist. Er bevonden
zich 16 personen aan boord. Het
vliegtuig had geseind, dat het zich
in moeilijkheden bevond. Men heeft
de gehele Zondag tevergeefs boven 't
oerwoud van Bengalen gezocht.
Ten aanzien van de intellectuëlen
zeide hij. dat ze een maatschappelijk-
verbindende functie hebben, waarin
ze begrip moeten tonen voor de ver
scheidenheid van standpunten. En
omdat ze het voorrecht bezitten zon
der oogkleppen te lopen, zien ze
meer dan anderen. Na te hebben ge
pleit voor opvoeding van kinderen
overeenkomstig hun gaven, heeft dr.
Idenburg verklaard, dat het kenmerk
der volwassenheid is: het doen van
een keuze.
MINISTER SUURHOFF:
ARBEIDERS EN INTELLEC
TUELEN SAMEN.
[V/ïEER BEGRIP dan de Departe-
mentsambtenaa^r Pen toonde de
Minister van Sociale Zaken Suur-
hoff, toen hij het ISONEVO-con-
gres toesprekende zeide, dat de
culturele emancipatie van de arbei
ders onmogelijk is zonder de intellec
tuëlen. Zowel de intellectuele wer
kers als de kunstenaars hebben vol
gens Z.Exc. een cultuurscheppende,
bewarende en overdragende taak. Let
terlijk zei de minister: ..Hun taak is
niet te vervullen, in ~n hun maat
schappelijke positie i"'" wordt uit
gehold en zij te veel zorgen hebben
voor eigen stoffeelijk bestaan". Uit
naam van de Regering sprak Z.Exc.
de wens uit, dat hun arbeid iets mag
bijdragen tot de oplossing van de
moeilijke problemen, waar het op dit
congres over is gegaan.
Advertentie)
VOEDT VERSTERKT
EN DESINFECTEERT
DE HUID
QAT GERRIT DE MORREE een zeer geraffineerd tekenaar is, werd
reeds eerder in dit blad beweerd en werd op enkele tentoonstel
lingen door hem zelf reeds vele malen via zijn werk bewezen. Dat hij
zich thans laat zien als een „tekenaar met verf" mag als een nieuw
facet gelden van dit veelzijdig talent, waarbij dan pog gevoegd kan
worden, dat hij kleur en lijn tot een samenspel weet te dwingen van
rhythmische beweging, welke zoals in het geval bij de muurschildering
in de ontvangsthall van de Vandra-fabriek te Oosterhout een onge
meen hevige spanning weet te wekken.
F)E Italiaanse fresco's noden over
tiet algemeen meer tot bezinning
dan tot „meeleven", zij zijn veeleer
statisch dan dat ze in een bepaalde
lijn- en/of kleur-dynamiek de toe
schouwer in hun „vaart" mee zouden
kunnen slepen. Men kan dat zien als
een typische karaktertrek van de tijd.
waarin die kunstwerken ontstonden.
Als dat waar is, dan heeft Gerrit de
Morree in de ..verbeelding" van een
puntdicht van Anton van Duinkerken
wel in zeer hoge mate de bloed
stroom van onze eigen tijd weten te
vangen. Tot een goed begrip laten we
eerst de dichtregels volgen.
Van DRA zijn werk te doen
heeft iedereen genoegen.
Wie door zijn uren kruipt
zal door zijn jaren zwoegen.
De kunstschilder zag zich dus voor
de opdracht geplaatst de werklast en
het uithoudingsvermogen, het ijlende
tempo en de daarin ver-borgen ar
beidsvreugde uit te beelden. Hij
zocht de oplossing in een vurig stap
pend paard, dat hij styleerde uit één
roekeloos voortstromende lijn. Daar
mee op de eerste plaats bereikte hij
een uiterste aanzet tot krachtige be
weging. die hij prachtig ..opvmg" in
de nog juist even opspringende voor
benen van het edele dier.
Uit die beweging en het daarin
neergelegde accent van zelfbedwang
konden als het ware de omringende
figuren van nature ontstaan. Zij
moesten, zoals de toeschouwers, nood
gedwongen deel gaan nemen aan het
opgelegde rhythme: de lijn van hun
gestalten en zelfs de houding van het
geheven gelaat en het naar de toe
komst reikende gebaar van de han-
ïjET IS IJSELIJK het u te möeten
mededelen, maar het hoog-sei-
zoen van de vliegende schotels
is weer aangebroken. Of eigenlijk is
het al enige tijd aan de gang, maar
de berichten uit moeilijk bereikbare
gebieden komen eerst thans binnen.
In Bokaranga in Frans Equatoriaal
Afrika, zo meldde de weerkundige
diensten in die streek, heeft men
vier vliegende schotels opgemerkt.
Geloofwaardige ooggetuigen zagen
vier lichtende schijven zich met de
snelheid van een straalvliegtuig In
de vorm van een vierkant verplaat
sen. De kleur van deze schijven va
rieerde van rood tot zilver. De ge
heimzinnige schijven bleven gedu
rende 20 minuten zichtbaar.
Namen
{J moet voor de aardigheid
eens in het Amsterdamse
telefoonboek zoeken in het be-
roepenregister. Daar vindt u
onder de rubriek van de spe
cialisten „Waterorganen"
slechts één naam vermeld, nl.
die van dr Lek. En in de tele
foongids van Goes staat een
arts met name C. Griep.
Geen tranen
U/EET U, waarom de Amerika
nen bij het vernemen van Sta-
lins dood niet allemaal spon
taan in huilen zijn uitgebarsten?
Radio-Moskou heeft het onthuld,
toen het melding maakte van een
bericht uit de Prawda. Volgens dit
bericht waren in de Verenigde
Staten op alle straathoeken poli
tiespionnen geplaatst om de Ame
rikanen ervan te weerhouden,
uiting te geven aan hun verdriet
over het overlijden van Stalin.
Handtekening
"TIJDENS ZIJN jongste venblijf in
de Verenigde Staten begaf de
heer Maurice Frère, gouverneur
van de Belgische Nationale Bank
zich naar een bank te New-York om
er een cheque te ontvangen.
Aan de kassier, die hem naar een
identiteitsbewijs vroeg, overhandig
de de heer Frère gewoon een biljet
van 100 Ir. naar de handtekening
wijzend, diie er op voorkomt.
De wissel van de heer Frère werd
gehonoreerd.
Onderduiker
ACHT-EN-DERTIG jaar geleden
ontsnapte een Duitse krijgs
gevangene uit een krijgs-ge-
vangenkamp in Illinois in de Ver.
Staten. Enkele dagen geleden werd
hij gearresteerd in Chicago, waar
hij al tientallen jaren een boek
winkel drijft. Hij had zijn naam
veranderd in Phil Brick en leefde
er als Amerikaan met de Ameri
kanen. Hij was getrouwd en had
een zoon. Wegens illegale immi
gratie is hij thans ter beschikking
gesteld van de immigratie-autori
teiten, die zullen uitmaken of hij
dient te worden uitgewezen.
Geen gekus
"TOEN BEGIN van deze maand pre
sident Eisenhower uit de kerk
kwam, duwde een moeder haar
baby in zijn armen, verwachtend,
dat de president, traditiegetrouw, 't
wicht zou kussen. Het gebeurde niet
en het zal ook niet gebeuren, want
Ike heeft thans gezegd: „Wij zijn
geen variété-artisten en geen mens
venvacht dergelijke stuntjes van
ons
Niet bellen
TK HEB vanuit New-York mijn
moeder maar niet opgebeld, om
te vragen hoe zij het maakte,
zei de Hertog van Windsor, toen hij
te Southampton arriveerde. „Zij
heeft namelijk nooit van haar leven
door de telefoon gesproken", voeg
de hij er aan toe. De oude koningin
Mary (grootmoeder van koningin
Elisabeth) is op de een of andere
manier bang van de telefoon.
„Waarom weet ik niet", zei de Her
tog. „Het is nu eenmaal een van
haar eigenaardigheden".
Altijd Johnson
{-{et 104.000 inwoners tellende
Dulith in de Amerikaanse
staat Minnesota zal altijd een
George Johnson als burge
meester hebben, wie de ge
meenteraadsverkiezingen op 7
April a.s. ook zal winnen.
Want de tegencandidaat van
George Johnson is een andere
George Johnson.
Onkosten
{JET ONKOSTEN-rekeningetje van
een Londense politieman en een
vrouwelijke collega bedroeg de
afgelopen week 950 .gulden. Dit be
drag hebben ze n.l. uitgegeven toen
ze vier avonden met elkaar „aan
de zwier" waren geweest in een
nachtclub, waarvan ze samen lid wa
ren geworden. Het ging erom. of
daar na sluitingstijd sterke drank
werd verkocht. Na vier avonden wsa
het bewijs geleverd en de eigenaar
van de club moet, behalve 100 gul
den boete, tevens het onkosten-re-
keningetje van 95e gulden betalen.
Spoken inbegrepen
TN LENHAM (in het Engelse graaf
schap Kent) is een 15e eeuws
huis te koop aangeboden voor
75.000 gulden. Bij de koop zijn in
begrepen twee afzonderlijke spoken
een van een monnik en een van
een oud vrouwtje en een spook-
groep van vier volbloedpaarden die
een 17e eeuwse koets voorttrekken.
den (die om zo te zeggen zichtbaar
naar het werk verlangen) kreeg in 't
eeheel een dienende functie van
mee te stuwen".
Zo ook de vogels. Zij kunnen zich
onmogelijk inhouden, zij worden met
kracht gedrongen naar een verschiet,
waar arbeid en vreugde zuilen sal
mengaan tot een machtige sympho-
nie gelijk de Morree kans zag een
symphonie van bewegende kleuren
mee te geven aan zijn gave schep
ping. Hij heeft een eigen stijl inge
luid. die geheel past bij een muur uit
de twintigste eeuw. waartussen de
mens uit de eeuw van beheerst tem
po en bewuste arbeidsvreugde zijn le
ven voor een belangrijk deel moet
doorbrengen. Het is goed dat dit
kunstwerk in een fabriekshaU te vin
den is: daar hoort het thuis en daar
vooral kan het van grote heilzame
invloed zijn tot in lengte van jaren.
LEO BOEKRAAD.
door
Nico J. P. Smith ==a_
29)
Halverwege de gang keert Westra oo
z'n schreden terug. Hii Raat «ai? 5
kamer van de surveillant, die m
boek zit te lezen en haastig opspringt
als de directeur binnenkomt. Hier is
licht volop en ofschoon Westra mei
één oogopslag ziet dat het meubikh
met bepaald weelderig is dit ka
mertje lijkt een oase in een woestiin
Is er iets bijzonders, directeur?
Och nee maar ik wou de gans
wel even open hebben. Nee. laat maar
voegt hij de ander toe. als deze op-'
staat om met hem mee te gaan.ik
wou het je alleen maar even zeg«en
'Ik zal je waarschuwen, als ik weer
wegga.
De ander keert tot zijn boek onder
de lamp terug. De grote baas kan het
krijgen zoals hij het hebben wil. Geen
gemakkelijk heer anders dat heeft
hij al lang gemerkt.
Westra staat weer in de gang en
gooit voorzichtig de grote grendel los
die met één slag alie kooien opent.
Het maakt meer lawaai dan hij dacht
maar geen der slapers merkt, dat hun
kooi nu niet meer op slot is.
Vlugger dan tevoren loopt Westra
naar net eind van de gang, waar hij.
ondanks het schemerdonker, een der
jongens heeft gezien, die leunend op
z'n elleboog in bed zit. Hij doet de ge
traliede deur open en stapt het hok
in, dat het slaapvertrek van de jon
gens is. Hij neemt de enige stoel die
er staat, legt de kleren die erop lig
gen voorzichtig op het bed en vraagt,
terwijl hij de stoel aanschuift en gaat
zitten: Waarom slaap je niet?
De jongen heeft eerst geen aandacht
aan hem geschonken. Nu laat hij zich
in de kussens terug en kijkt Westra
met grote ogen aan.
Ik kon niet in slaap komen, zegt
hij nors.
Je keek naar d,e maan, is 't niet?
vraagt Westra, als hij ziet, dat een
brede streep licht juist over de grau
we paardedeken in de chambrette van
de jongen valt.
Do knaap geeft geen antwoord. Hij
knikt alleen even en kijk schuw van
de directeur naar het hoge venster.
Daar is de maan: tussen diepzwarte
wolken glimpt haar licht in het slaap
vertrek van de jong-veroordeelde.
Dat is mooi, zegt Westra zacht.
De maan schijnt heel hoog te staan,
vanavond onbereikbaar hoog.
Hij zou de jongen bij de naam wil
len noemen dat schenkt meer ver-
irouwen, maar hij zou met geen mo~
gelijkheid weten, hoe die knaap heet.
langzamerhand zal hij de namen
wei leren. Dat was vroeger op school
oo kzo: na korte tijd kende hij al z'n
3S?»*n en dat waren er toch zo'n
'tlthondeu'd, bij naam en toenaam.
Het vreemde was, dat hij zich later
I «in n<Jferen alleen nog maar herin
nerde, als er iets bijzonders mee was
i geweest als ze bijzonder knap wa
ren, óf, wat veel meer voorkwam, als
ze een of ander hadden uitgehaald,
waaWdoor ze met de politie in aanra
king kwamen. Dan zette hij ze in zijn
dikke blauwe schrift, waarin Westra
de euveldaden tot in de finesses had
beschreven. Ja, van dat schrift, waar
in hij een eigen geheimschrift toepas
te, had hij al wat plezier gehad. Na
jaren kon hij n-og inlichtingen geven
over feiten, die al lang waren verge
ten .maar die toch een inzicht gaven
op het karakter van de misdadiger.
Daar kwam het toch maar op aan.
op het inzicht. De naam van die jon
gen moet hij hebben, maar Westra kai
hem met -geen mogelijkheid in zijn
geheugen opgraven.
Dan verder.zonder naam.
Je hebt hier een mooie plaats
om naar die maan te kijken, zegt hij
zacht. Die daar liggen allemaal in
het donker.
Het hindert niks, antwoordt het
jog onvriendelijk. Het is toch het
zelfde. Die maan is hoog ze is
voor ons onbereikbaarnet als de
vrijheid. A,
O, is het dat, denkt Westra. Altijd
weer die hang naar de vrijheid de
vrijheid om te doen en te laten wat
ze willen. Hier zijn ze opgesloten
van 's morgens vroeg tot 's avonds
laat en zelfs des nachts. Vrijheid
vrijheid!. Dat wat je niet hebtde
vrijheid, om te gaan en te staan waar
ze willende vrijheidLiever
wonen in de ongunstigste omstandig
heden, dan in een kasteel, dat door
zware muren is omgeven.
Daar buiten kunnen ze de maan
evenmin bereiken, verzekert Westra.
Stel je er niet te veel van voor.
Denk je vaak aan de vrijheid?
Altijd, is 't antwoord, dat Wes
tra toch even doet schrikken.
Je hoeft die maan niet te heb
ben, maar je kunt zien, wat hij ver
licht je ziet de bomen en strui
kenje ziet de toren in de verte,
je ziet de koeien, als ze liggen in at
wei. Je kan gaan en staan waar je
vul.... Hier zie je alleen die smerige
deken je ziet maar een glimpje van
het licht ,dat ze je niet eens gunnen.
Dat ze je niet gunnen? vraagt
Westra. Hoe bedoel je dat?
Als Denis zou zien, dat ik naai
de maan kijk, zou hij me morgen een
ander hok aanwijzen.
DenisVoor hij het heeft ge
vraagd. schiet het door Westra heen,
dat Denis de toezichthouder is, de
man ,die nu ir z'n eigen kamertje zit
te lezen. Hij heeft al geen hoge dunk
van de opvoedkundige capaciteiten
van die man.
Maar tot de jongen zegt hij: Ik
geloof niet, dat de heer Denis dit zou
doen. Jullie denken altijd, dat alle
maatregelen hier worden genomen om
jullie dwars te zitten. Ze worden ge
nomen in je bestwil ook al begrijp
je dat niet altijd.
De maan, die even achter een don
kere wolk schuil ging, glimpt weer
de slaapzaal binnen en slaat over het
nu norse gezicht van de jongen.
U bent hier pas u \veet het
nog niet zo. maar ze doen hier alles
om je te pesten, verzekert hij.
Daar worden ze voor betaald. Als ik
het vooruit had geweten, had ik het
anders aangepakt.... dan had ik mis
schien toch wel verteld, hoe dat zaak
je in elkaar zat.
Westra merkt, dat de jongen zacht
voor zich uitspreekt.
De norse trek is verdwenen en het
lijkt wel, of hij z'n toespraak tegen
de maan houdt. Het ligt Westra op
de lippen, om een nadere uitleg te
vragen. Hij doet het niet. Hij wacht
zwijgend af, wat er verder zal komen.
Als ze geweten hadden, dat Ve
der er achter zat, zouden ze wel een
andere kant zijn uitgegaan. Als ik het
gezegd had, dan was er een grotere
geweestdan had hij de duw ge
kregen. Dam had ik
Plotseling schijnt de jongen zich
weer de tegenwoordigheid van Wes
tra bewust te worden. Hij zwijgt en
de verbeten, bijna grimmige trek
komt weer over z'n gezicht.
Hoe heet je? vraagt hij nu.
Harry.... Harry Duintjer.
Westra's hart is goed genoeg, om de
jongen door te zagen over de beken
de naam, die hij zoëven hoorde. Hij
bedwingt zijn nieuwsgierigheid en
vraagt zacht: Leeft je moeder nog?
De jongen antwoordt niet. Hij
maakt alleen een afwerende bewe
ging.
Die zal het ook niet leuk vinden,
dat je hier bent, zegt Westra.
Zelf vindt hij, dat die opmerking
nogal profaan klinkt, maar Harry
springen de tranen in de ogen. Wist
zij hetvan die Veder?
(Wordt vervolgd).
^NNDER zeer grote belangstelling
daalde Zondagmiddag te Ittersum
in de onmiddellijke omgeving van
Zwolle heel langzaam en statig een
luchtballon, waarmee door het uit
werpen van pamfletten reclame werd
gemaakt voor een Duits jeugdblad.
De gezagvoerder Karl Gotze was om
streeks 1 uur opgestegen in Munster.
Verder waren nog twee mannen en
een vrouw aan boord. De wind dreef
het gevaarte naar ons land, maar dit
hadden de ballonvaarders blijkbaar
niet bemerkt. Toen de commandant
van de ballon het IJsselmeer zag
schrok hij geweldig en ging onmid
dellijk over tot een daling, hetgeen
geschiedde in een knotwilg.
Soldaat ernstig gewond
OL
DE VLIERING van een perceel
in de Molenstraat te Den Helder
is een lichtgranaat ontploft, waardoor
de soldaat P. W. F. aan beide ogen
en aan zijn rechterhand vrij ernstig
werd gewond. Hij is in het ziekenhuis
te Den Helder opgenomen. Een 17-ja-
rige broer van het slachtoffer kwam
met de schrik vrij.
De soldaat had het projectiel van
de demontage-compagnie te Harder
wijk, meegenomen. Hij verklaarde,
dat een vriend uit Amsterdam even
eens een lichtgranaat had meegeno
men om thuis te demonteren. De ma
rechaussee heeft daarop de Amster
damse politie gewaarschuwd om een
onderzoek in te stellen.
WOENSDAG 18 MAART 1953
HILVERSUM I 402 meter VARA:
7 00 Nieuws: 7.13 Gramofoonmuziek; 7.30
Idem; 8.00 Nieuws en weerberichten; 8.18
Giramof oonmuziek8.50 Voor de huis
vrouw; 9.00 Gramofoonmuziek; 9.35 Wa
terstanden; 9.40 Orgelconcert; VPRO;
10.00 Schoolradio; VARA: 10.20 Voor
de vrouw; 11.00 Gramofoonmuziek; 12.00
Zigeunerklanken; 12.30 Land- en tuin-
bouwmededelmgen; 12.33 Voor het plat
teland'; 12.38 Lichte muziek: 13.00 Nws.
en commentaar; 13.20 Orgel en klein
koor; 13.45 Gramofoonmuziek; 14.00 ,,De
weg omhoog", causerie; 14.15 Jeugdcon-
cert; 15.00 Voor de kinderen; 15.30 Voor
de jeugd; 16.00 Franse en Spaanse gi
taarmuziek; 16.12 Voor de jeugd; 16.45
Voor de zieken; 17.15 Dansmuziek; 17.50
Regeringsuitzending: Mr M. P. Bajetto:
..Techniek in dteinst der voorlichting
iin Indonesë"; 18.00 Nieuws; 18.15 VARA-
Varia; 18.20 Actualiteiten; 18.30 Lichte
muziek: 19.00 Klankbeeld; 19.20 Gramo
foonmuziek: VPRO: 19.30 Voor de
jeugd: VARA: 20.00 Nieuws: 20.05 Po
litiek commentaar; 20.15 Lichte muziek;
20.50 ..John Every" of ..Hoeveel is een
mens waard?", hoorspel met muziek;
21.50 Strijksextet; 22.25 „Isotopen als
wegwijzers", causerie: 22.40 Viool en pia.
no; 23.00 N'ieuws; 23.15 Socialistisch nws.
in Esperanto; 23.20 Jazzmuziek; 23,35-
24.00 Gramofoonmuziek.
HILVERSUM II 298 meter NCRV:
7.00 Nieuws; 7.10 Gramofoonmuziek; 7.15
Ochtend gymmastieik; 7.30 Gramofoonmu
ziek; 7.45 Een woord voor de dag; 8.00
Nueuws en weerberichten; 8.18 Gewijde
muziek; 8.45 Gramofoonmuziek; 9.00 Voor
de zieken; 9.30 Voor de vrouw; 9.35 Gra
mofoonmuziek; 10.30 Morgendienst; 11.00
„Heieen keert terug", hoorspel; 11.50
Gramofoonmuziek; 12.10 Alt en piano;
12.30 Land. en tumbouwmededelingen;
12.33 Gramofoomimuaiek; 12.59 Klokgelui;
13.00 Nieuws; 13.15 Protestants Interker
kelijk Thuisfront; 13.20 Lichte muziek;
13.50 Gramofoonmuziek; 14.00 Reportage;
14.45 Gramofoonmuziek; 15.00 Voor de
meisjes; 15.15 Gramofoonmuziek; 15.30
Viool, clavecimbel en cello; 16.00 Voor
de jeugd; 17.20 Orgelspel; 17.50 Militaire
causerie; 18.00 Gevarieerde muziek; 18.30
Spectrum van het Christelijk Organisatie-
en Verenigingsleven; 18.45 Geestelijke
liederen; 19.00 Niieuws en weerberichten;
19.10 Boekbespreking; 19.25 Gramofoon
muziek: 19.30 Buitenlands overzicht; 19.50
Gramofoonmuziek; 20.00 Radiokrant; 20.20
Radi o Philharmonisch orkest en solisten;
21.20 Lijdensoverdenking; 21.50 Vierhan
dig pianospel; 22.30 Reportage; 22.45
Avondoverdenking; 23.00 Nieuws en SOS-
berichten; 23.15-24.00 Gramofoonmuzliek.
BRUSSEL. VLAAMS. 324 meter 11.45
Omroeporkest en solist; 12.30 Weerbe
richten; 12.33 Gramofoonmuziek; (Om
12.50 Koersen); 13.00 Nieuws; 13.15 Gra
mofoonmuziek. 14.00 Schoolradio; 15.40
Gramofoonmuzr.ek; 15.50 Koorzang; 16.30
Gramofoonmuziek: 17.00 Nieuws; 17.10
Gramofoonmuziek: 17.50 Boekbespreking;
18.00 Vlaamse liederen en gedichten; In
de pauze: Causerie); 18.30 Voor de sol
daten; 19.00 Nieuws; 19.40 Gramofoon
muziek; 20.00 Hoorspel; 21.11 Gramofoon
muziek; 21.15 Idem; 22.00 Nieuws; 22.15
Muziek en voordracht; 22.55-23.00 Nws.
BRUSSEL. FRANS. 484 meter 12.05
Gramofoonmuziek; 13.00 Nieuws; 13.10,
15.00 en 15.30 Gramofoommuziek; 16.00
Lchie muziek; 17.00 Nieuws; 17.15 18.30.
19.00 en 19.40 Gramofoonmuziek; 19.45
Nieuws; 20.05 Symphonie-orkest en so
liste; 21.35 Gramofoonmuziek; 22.00 Nws.;
22.15 Jazzmuziek; 22.45 Gramofoonmuziiek;
22.50 Nieuws.