ELLEWOUTSDIJK en OMGEVING
VIELEN DROOG
Droeve balans van een
rampgemeente
Herstel van zeedijk der Zuidwaterinj
land
TS
IV
Geheel veilig kan men zich echter
nog niet voelen
Hengstenkeuring
te Axel
Geredde bemanning van vergaan schip
St. Maarten verdeelt opnieu w zijn mantel
Vlasbouw in I loo ge en Lage Zwaluwe
voorlopig onmogelijk
Benden beschoten
Flora en Keukenhof huldigen vorstin
Aan een groot werk is begonnen
Er komt n zandkern met kleibedekking
Utrecht adopteert H. en L. Zwaluwe
IGEN
11
DAGBLAD DE STEM VAN ZATERDAG 7 MAART 1953
11
Originele verrassing
OOSTBURG
MOSSELEXPORT
LIEP TERUG
Zuivering in Indonesië
Lege venster-ogen
Bressen in de dijk
N
WIM VAN EST
onderscheidde zich
in 3e étappe
Het Franse elftal voor
12 Maart
Sport in 't Kort
MARKTEN
tapitz ons
dat zelf-
t-e is. Bi.i
heenko-
die in de
lezin heb-
Jialamitei-
is over-
fr in het
legewezcn
pn tonen,
het gaat.
|een over-
men pas
van oor-
Ivoorberei-
leg gebeu-
EN BIJ
kavond tot
■it van het
pie zin, dat
pian het B.
die recht-
>mt, waar-
soeiale za-
le gemeen-
keurde de
om mede-
de bouw
iervormde
Iiteit te Nij.
aal examen
er kun de de
Goes.
GEUZEN.
|iging Werk-
yerd aanbe-
|10 woningen
te Terneu-
Paanbestedmg
woningen)
8.000; 2 R.
I 400, f 87.100;
f 12.300 en
ert, Hengst-
fcebr. van de
Ten f 89.400;
f 124.700 en
Nieuwkuyk
/Iielen, Ter-
9 Th. Bol-
|f 97.400; 10
135.500 en
lole f 136.250;
in f 138.000;
lizen f 140.300
|3ruijn, Hulst
St Jansteen
de Bruyn,
|01.460; 17 D.
I L. Hame-
f 105.255.
■lied.
hamse Opera
Red. Schouw-
pdward.
uur: Abbott
|le leeft.)
21 uurDe
|o (alle leeft.)
20 uur:
115.30, 19 en
koning Salo-
Tijgerhaal.
a-theater 20
Jusketiers.
uur: Lime-
|iur; De half-
15, 19 en 21
Irning Salomo
heater 20 u.:
(eft.)
Schouwburg
Iard. Kon.
ur: Traviata,
zardasvorstin.
Abbot en
Ileeft.) Om 20
iba (14 jaar).
Jouwburg: De
[rna: Je kunt
21 uur: De
to (alle leeft.)
3 uur: Prijs-
ir.
v 17.15 uur:
i 14.30 en 20
i (alle leeft.)
p de staande
jHove 15 uur:
Zaal Alb.
lg.
17.30 uur:
15.30, 19 en
|n koning Sa-
en 20 uur:
De kloof der
pia-theater 17
de musketiers
r: Parijs op
15 uur: schie-
brijspiering. A.
I Tragel om 13
ater 16.30 en
left.) Om 14.30
aar). Concert -
f bloed (14 jr.)
:a 15, 19 en
fkoning Salomo
[•theater 17 en
;r (alle leeft.)
4G
Schouwburg
cT.
n 21 uur: De
Jno (alle leeft.
Jordua 15 uur:
de wip.
w 20 uur: De
:eft.)
15.30. 19 en
Jm koning Sa-
|-theater 20 u.:
tiers (14 jaar.)
fteater 20 uur:
|a 19 en 21 u.:
Salomo (alle
gEGIN VAN DEZE WEEK viel de polder Ellewoutsdijk droog en raakte het
dorp uit het isolement, waarin het een maand gezeten had, verlost. De
duck, die de verbinding met „de vaste wal" had onderhouden, kreeg zijn
congé en de vertrouwde bussen van de A.M.Z. konden het dorp weer bin
nenrollen.
LJET normale leven is zich al weer
1 aan het herstellen al ziet men er
voor Ellewoutsdijk althans fok
nog heel wat abnormale verschijnse
len.
We waren nog maar net op ver
kenning toen er uit een boerenschuur
al een grote amphibie kwam wagge
len; in het gemeentehuis stietten we
op een kapitein van het Nederlandse
leger en midden in het gesprek, dat
we met een ambtenaar voerden, meld
de zich een man van de rijkspolitie,
Edelman van Veldzicht
ham pioen
pR bestond een grote belangstelling
voor de Centrale Hengstenkeu
ring van de Koninklijke Vereniging
„Het Nedcrlandsche Trekpaard".
"Voor deze premiekeuring, die te
Axel werd gehouden op het terrein
van de V.V.Z.F. was er^in totaal f 2050
aan premies beschikbaar, terwijl aan
iedere geprimeerde hengst een me
daille werd toegekend.
De kampioen werd Edelman van
Veldzicht, fokker Joh. de Feyter,
Schoondijke. eigenaar Hengstenvere*
niging ..Zuid-Beveland", secretaris C.
Mol, Waarde.
De navolgende hengsten werden
geprimeerd.
Categorie I en II. Hengsten geboren
in 1950. grote en kleine maat, 1.63 me
ter en hoger en minder dan 1.63 tpe-
ter: Vainqueur van Eversdam. zwart-
schimmel; kolletje, eig. J. W. Scheele
te Axel; Albion, bruinschimmel; kol,
fok. en eig. Jac. den Hamer te IJzen-
dijke; Victor van Eversdam, zwart-
schimmel: kolletje, eig. Cyr. v. Over
loop te Zuiddorpe en Jac. de Feijter
te Axel; Quibus, vosschimmel; kol,
snebje bij linker ng.. fok. en eig. Stal
len de Dobbelaere te IJzendijke; Ni
co van Helpeneij, bruinschimmel; on
derbr. vage kol., l.a. half witb.. eig.
Jac. de Putter Pzn. te Axel en Al.
Serrarens te Ossenisse; Quarré. zwart-
schimmel; kolfok. en eig. Stallen de
Dobbelaere te IJzendijke en Adr. J.
Catseman te Biervliet; Peter van
Kijkuit, vos; doorl. bles linker ng.
half innemend, eig. Jan Maljaars Jzn
te Oostkapeile; Certain van Hersa,
bruin; kol., eig. Alph. Mangnus te
Boschkapelle, post Stoppeldijk en E.
Verstraaten te Graauw; Luc van Al-
stein, bruinschimmel; kol, fok. en eig.
P. J. Boenne te Graauw; Karei van de
Melo, vos, iets sth.; doorl. bles ngn.
indr., fok. en eig. C. Steijaert-Plas-
schaert te Graauw; Joep van Alstein
bruinschiinmel;' vaag kolletje, fok.'Në*?T
eig. P. j. Boënne te Graauw; Nico'
van de "Retraitehoeve, zwartschimmel
eig. Mare. d'Hoore te Sluis, R. j. dé
de anders smetteloze broek en jas vol
slik, die o.a. vertellen kwam. dat een
zevental studenten van verschillende
universiteiten druk bezig waren om
de modder uit de pas drooggevallen
huizen te scheppen!
Ellewoutsdijk heeft weer een flinke
tik gekregen.' Van de ongeveer 150
huizen en boerderijen in de gemeente
werden er 90 geïnundeerd, zodat het
grootste deel van de inwoners zijn
heil ergens anders moest zoeken.
Doordat het dorp, gelegen in de pol
der Ellewoutsdijk niet direct het ge
weld van de zee te doorstaan kreeg,
maar onderliep via de binnendijk van
de Everingenpolder. waarvan de zee
wering op twee plaatsen bezweek
was de golfslag niet zo onstuimig, zo
dat er geen huizen of boerderijen in
stortten; dit laatste was alleen het ge
val met een landbouwerswoning vlak
bij een der gaten in de zeedijk, welke
woning door de stroom 's Maandags
onderspoeld werd. Drie doden heeft
het dorp te betreuren: het echtpaar
Zandee met 't jongste kind. Met hun
drie kinderen waren de ouders, voor
het opkomende water uit, weggefietst
van hun in de polder Ellewoutsdijk
gelegen woning. De twee oudste kin
deren bereikten het dorp; de rest van
het gezin niet. Vermoedelijk zijn de
ouders, die het jongste kind bij zich
hadden, naar hun woning teruggere
den om nog iets te halen en door het
snel stijgende water overvallen en
weggespoeld. Hun lijken zijn ri3g
steeds niet gevonden; de twee fietsen
wel.
NOG GEEN VEILIG
GEVOEL
„TS het hier nu veilig?" vroegen we.
Het antwoord werd gegeven in de
vorm van een grote serie foto's, welke
de' verwoesting aan de dijken lieten
zien. Ze waren veelzeggend en te
meer, omdat er nog maar weinig aan
het herstel gedaan is.
De fa. v. Oord uit Utrecht, die met
een 150 man aan het werk toog, steun
krijgend van de Heidemij, heeft al
haar kracht moeten concentreren op
de twee grote gaten in de zeewering
van de Everingenpolder. Onmiddel
lijk dichten was onbegonnen werk.
Men moest aanvangen met het leggen
van een ringkade om de gaten heen.
Met het eerste gat .dat 85 meter breed
en 9 meter diep is, is men betrekke
lijk snel klaar gekomen. Er ligt een
schor voor, dat bij eb droog valt en
houvast biedt. Men heeft daar de ka
de buitenwaarts gelegd. Meer moeite
levert het tweede gat op, dat een
breedte van 120 en een diepte van 7
meter heeft. Hier moest men de ring
kade binnenwaarts projecteren cn
moet onder water worden gewerkt.
Donderdag was de ringkade tot op
een twintig meter gesloten en zonk
men dit tot op een diepte van ander
halve meter.
Met enig geluk dacht men er deze
week mee klaar te komen.
JNUli UtbJN ZttWtlllINU
F\E ringkaden om de gaten beteke-
nen echter nog geen zeewering.
Snel zullen ze beveiligd moeten wor
den door de dichting der gaten zelf.
Een employé van de fa. van Oord
deelde ons mede, dat dit met bekwa
me spoed zal geschieden. Een zand
zuiger heeft men al gereed voor het
opspuiten van het dijkslichaam.
Ook dan is men er nog niet! Toen
we de dijken om Ellewoutsdijk be
zichtigden, zagen we dat de werke
lijkheid nog verontrustender is, dan
het fotobeeld te zien had gegeven.
Speciaal de Fortdijk is jammtilijk
toegetakeld; afgevreten en hier en
daar aio omgeploegd en juist daar
staat de sterkste stroom.
Neen, dit is nog geen zeewering en
wel mag men bidden van een tweede
hevige storm in de habije toekomst
bevrijd te blijven!
ER IS NOG OPTIMISME
ENE mensen beseffen het wel, maar
ze pakken toch vol moed weer
aan. Overal ziet men de boer weer
aan de slag. Een van hen hield ons
aan en deelde ons zijn zorg mee. Zou
er nog een oogst willen groeien op
het verzilte land? Maar alsof hij een
ongunstig antwoord vreesde, begon hij
over het „wonder van Tholen", na de
inundatie welke de bevrijding vooraf
ging. Ook had hij gehoord, dat toen
een boomgaard onder Hoedekensker-
ke, welke vijf maanden onder had ge
zeten, nog niet eens dood was gegaan
van het zeewater.
„De Westerschelde is niet zo zout
als de Oosterschelde", vulde hij aan
toen we ongelovig keken.
We zwegen maar, wetend dat te
Hoedekenskerke in 1944 slechts enkele
dagen water had gestaan.
„Och, je gelooft die dingen graag",
monkelde de man.
Ja, als er geen optimisme was en
de bevolking van Ellewoutsdijk de
moed in de schoenen liet zinken, zou
het ook niet goed zijn. Het leven
moet voort!
(K WOON NU", had ir H. H. de Iongh te Moerdijk ons doen
weten, „in een paalwoning boven een plas." Het was zo. De
prachtige, grote witte villa zweefde op een aantal slanke betonnen
zuiltjes boven een gapende afgrond. De brede gemetselde stoep
lag gebroken in de kuil. Een houten laddertje leidde naar de
voordeur. Op een fantastische manier bungelde een hoge, be
tonnen achtertrap loodrecht in de lucht
Maar deze villa staat er dan nog, al zou men eer van zweven
moeten spreken. Kleinere huizen zijn eenvoudig weggevaagd
wat bakstenen wijzen de plaats aan waar ze geweest zijn.
J Electrisch licht op
7Se verjaardag
Het Zweedse s.s. „Rigel" kwam voor de Nederlandse kust met het
Italiaanse m.s. „Senegal" in aanvaring. Het eerstgenoemde schip
zonk zeer vlug. Het s.s. „Arnhem", dat de dienst tussen Harwich en
Hoek van Holland onderhoudt, heeft de opvarenden van de „Rigel"
aan boord genomen en in Hoek van Holland aan land gebracht.
Bij deze aanvaring zijn geen mensenlevens te betreuren.
Milliano te Oostburg en J. C. J. v. d.
Velde te Kamperland; Vengeur d'A-
mice, bruinschimmel; kol., fok en eig.
A. J. E. Temmerman te Hoofdplaat;
Herseur van Oventje, bruin; kol: ,eig.
W. de Buck en Zonen te Meliskerke;j-jréTvan" de schrijfster
LEZING BOEKENWEEK
Ter gelegenheid van de boekenweek
werd door Boekhandel Bronswijk een
literaire avond georganiseerd. In ho
tel „De Eenhoorn" hield Mevrouw van
de Broecke-de Man een lezing over
terlandkerkje, post Oostburg; Florus
van de Gruisdonk, zwartschimmel; e.
w. h. v. h. h., eig. Mare. d'Hoore te
Sluis, R. J. de Milliano te Oostburg
en J. C. J. v. d. Velde te Kamperland;
Tanus v. d. Jozinahoeve, bruin; e. w.
h. v. h. eig. Mare. d'Hoore te Sluis
Categorie IV. Hengsten geboren in
1949, kleine maat, minder dan 1.65
meter: Nico van Eversdam. bruin;
kol., eig. C. A. Dekker Czn. te Axel;
Karei van Keilen, bruin; kol, hoop
opl. sneb., fok. en eig. J. Q. C. Lens
hoek te Kloetinge; Leonard van Mar
tha, vos; kolletje grijs vlje tussen
ngn., eig. G. Jeronimus te Hoedekens
kerke; Burus van Aardenburg, bruin
schimmel; e. .w. h. v. h. h„ eig. L. P.
Hanse te Noordwelle, J. der Wedu
wen te Kerkwerve, C. Padmos te Ei
kerzee, A. N. Steendijk A.Jzn. te
Nieuwerkerk en J. R. P. Berman te
Dreischor.
Categorie V. Hengsten geboren in
1948 en 1947, grote maat, 1.65 meter
en hoger: Antoon van Strijen, vos;
doorl. bles ngn indr., eig. H. de Maat
te Stoppeldijk; Jaap van 't Paviljoen,
bruin; bles r. ng. indr., fok. en eig.
G .Modde te Oostburg; Lambiek van
St. Kruis, bruin; kol., opl. sneb., eig,
J. der Weduwen te Kerkwerve, C,
Padmos te Eikerzee, L. P. Hanse te
Noordwelle, J. R. P. Berman te Drei
schor en A. N. Steenwijk te Nieu
werkerk; Jaap van Beek, bruinschim
mel; kol, eig. Joh. de Feijter Johzn.
te Schoondijke; Nero van Oudenpol
der, bruin. eig. Alph. Mangnus te
Boschkapelle, post Stoppeldijk en E.
Verstraaten te Graauw; Gladon, bruin;
druipkol, doorl. sneb., eig. L. J. M.
Blondeel te Aardenburg en Cam. Ram-
melaere te Heille-Sluis, post Aarden
burg; Edelman van Veldzicht, eig.
Hengstenvereniging „Zuid-Beveland",
secretaris C. Mol te Waarde.
Categorie VI: Hengsten geboren in
1948 en 1947, kleine maat, minder dan
1.65 meter: Nico van de Klef, bruin
schimmel; kol, eig. Jac. de Putter Pzn.
te Axel. Jac. Dieleman Mzn. te Zaam-
slag, J. Kr. de Putter te Axel en Osw.
Kerckhaert te Westdorpe; Nico van
het Zwartewater, zwartschimmel, eig.
Mare. d'Hoore te Sluis, R. J. de Mil
liano te Oostburg en J. C. J. v. d.
Velde te Kamperland; Nico van IJs-
selsteijn, zwartschimmel, eig. Mare.
d'Hoore te Sluis en J. C. J. v. d. Vel
de te Kamperland; Nico II van Caro
line bruinschimmel; kol., eig, Gebr.
Verdonk te Nieuwdorp, post Lewe-
dorp; Nico van Dorpbroek, bruin;
snebje. eig. D. A. Timmerman te Kat-
tendijke; Nico van Terhole, vos ,bre.
doorl. bles linker ng. indr. rechter ng.
half innemend, fok. en eig. René Cor-
nelissens te Terhole-Hontenisse, post
Kuitaart.
Categorie VII. Hengsten geboren in
1946 of vroeger, grote maat, 1.65 meter
en hoger: Marquis van de Koestraat,
vos. sth.; bre. doorl. bles, eig. Jan
Maljaars Jzn. te Oostkapeile en Iz.
de Buck te Grijpskerke, p. Oostkapei
le; Nico van Ella, bruinschimmel. eig.
D. A. Timmerman te Kattendijke;
Clairon van Cambron, vos; onr. on-
derbr. doorl. bles, eig. Gebr. Verdonk,
Nieuwdorp, post Lewedorp,
Ccdegorie VIII. Hengsten geboren in
1946 of vroeger, kleine maat, minder
aan 1.65 meter: Brutus van 't Hof
Nieuwland, bruinschimmel; kolletje,
,E- Koppejan en P. Dingemanse te
z.outelande en P. Wisse te Biggekerke;
Herseur van Alstein, bruinschimmel;
Koi., i a. w. binnenbal., fok. en eig.
x*. J. Boenne te Graauw.
Na de opening door de directeur,
dhr. Zonnevijlle gaf mevrouw van de
Broecke een korte uiteenzetting over
de totstandkoming van het boek en
vertelde zij iets over de schrijfster.
Daarna droeg zij voor uit „Désirée",
de geschiedenis van de dochter van
een zijdekoopman uit Marseille, die de
vrouw werd van Maarschalk Berna-
dotte en tot slot uitgeroepen werd tot
Notre Dame de la Paix en tot konin
gin van Zweden werd gekroond.
Tijdens de pauze werd koffie en
thee geserveerd. Aan het einde van
de avond dankte dhr. Zonnevijlle Me
vrouw van de Broecke voor haar
schitterende voordracht.
r\e mosselexport zette in het midden
van Februari, toen deze weer
werd opengesteld, uitstekend in. In
het laatst van Februari kwam er ech-
Advertentie)
ter weer een terugslag, zodat thans de
verzending niet druk is.
Wellicht is de vorstperiode, van 14
dagen geleden toen Duitsland niet
op de markt verscheen, daaraan niet
vreemd, thans nu er weer concurren
tie is was deze direct merkbaar.
In de week van 14 tot 20 Februari
werden door Bruinisser kwekers van
de Waddenzee aangevoerd 4400 ton
nen mosselen, in de week van 22 tot
28 Februari 1900 tonnen.
pEN BOMMENWERPER B 25 heeft
een zuiveringsactie ondernomen in
de buurt van de vulkaan Slamet.
Daar werd een bende, bestaande uit
eenheden van de Rarul Islam, met
mitrailieurvuur beschoten. De terro
risten splitsten zich toen in twee groe
pen, die in de middag van dezelfde
dag nog eens door de bommenwerper
beschoten werden. Die dag verloor de
bende 57 doden.
Enkele dagen daarvoor waren er 28
bendeleden gesneuveld, toen legeraf
delingen de terroristen met kanonnen
en granaten hadden bestookt.
De ministerraad van Indonesië zal
op een van zijn volgende zittingen de
veiligheidstoestand bespreken aan de
hand van rapporten van militaire
commandanten.
i r\P 3 Maart j.l. ging voor de be-
J woners van de „Acherste Tra-
i gel" te Schoondijke een lang ge-
i koesterde wens in vervulling. Op
J die dag werd deze wijk n.l. op het
J electrisch net van de P.Z.E.M.
4 aangesloten. Voor één woning en
wel de woning W. 104 werd een
J uitzondering gemaakt. In de wo-
4 ning, bewoner de heer W. Blaak-
4 man, brandde reeds op 2 Maart
J het electrisch licht. Men wilde de
heer B., die op deze dag zijn 75-
4 ste verjaardag vierde, op een ori-
ginele wijze verrassen. Dat het
J een verrassing was bleek wel uit J
4 de opmerking, die de heer B. 4
4 maakte. Hij zei: „We zagen el
kaar niet zitten van het vele
licht". De heer B. had in zijn ge
hele leven nog bij geen ander
lamplicht dan petroleumlicht ge
zeten. d
Onder het getjoeketjoek van
pompen en nog eens pompen wan
delt men dan van de Haven terug
naar de dorpsstraat, waar de lec
tuur voor 't grijpen ligt. De terug
gekeerde bewoners hebben hun
soms povere boekenbezit in het ne
velige zonnetje op de stoepen te
drogen gelegd. De wat uitgebeten
salonstoelen staan er naast. En de
matrassen. En de roestige koek
trommels van de bakker.
In de verte gulpt een brede water
straal uit een buis. Er wordt zand ge
spoten in het 13 meter diepe gat, dat
een kokende zee sloeg op de plaats,
waar zich eerst een dijk ver. ief. Naar
de aard van de bodem behoeft men
niet te raden in de polder liggen
enorme turfblokken bij dozijnen, los
gewoeld en meegesleurd. „Het water
heeft hier 4,10 meter gestaan", zegt
wethouder Dirk Marcus.
„Het zal me meevallen, als Moerdijk
nog 1000 zielen overhoudt", zegt de
heer Matthee, die hier nu zowat bur-
gemeestert en die in het Provinciaal
Opbouw Orgaan zijn eigen lijkrede
heeft kunnen lezen („Ze dachten, dat
ik omgekomen was. Mijn moeder leeft
ook nog, ze is nu 97").
„Van de 1800 inwoners verloren we
er tijdens de oorlog 400 en ik vrees,
dat we er weer zoveel kwijt zullen
zijn".
Dat is dan dat. Een menigte journa
listen uit Utrecht scheept zich in
in een Utrechtse stadsbus die ge
wend als ze is aan het asfalt van de
Koningfin Juliana heeft op Paleis Soestdijk een bloemenhulde in ont
vangst genomen, haar gebracht door Flora en Keukenhof. Het Centrale
Bloembollen Comité beschouwt dit als de eerste manifestatie van het in
ternationale Flowerfestival 1953. Jhr. Dr. O. F. A. H. van Nispen tot Pan-
nerden, burgemeester van Hillegom en voorzitter van „Flora 1953", over
handigt H. M. de bloemen; rechts de heer H. J. Voors, secretaris penning
meester van de Algemene Vereniging van Bloembollencultuur.
HET HERSTEL
TAE ALGEMENE VERGADERING van de Polder Walcheren besloot
een groot crediet beschikbaar te stellen voor herstel en verho
ging van de zeedijk van de Zuidwatering. Dit werk, dat vele maanden
zal duren en vermoedelijk tegen het najaar gereed zal zijn, is reeds
begonnen. De ingenieur van de Polder ir. Wiersma heeft in de direc
tiekeet bij het werk aan de dijk bij „De Schoone Waardin" een en
ander verteld over dit grote werk. dat tot doei heeft de schade te her
stellen en verder maatregelen te treffen om herhaling van het ge
beurde tegen te gaan, zodat de Zuidwatering voortaan beter tegen de
aanvallen van de zee zal zijn beschermd.
Qver een grote afstand heeft het
overslaande zeewater het binnen-
beloop van de dijk afgeschoven en op
enkele plaatsen zijn bressen in de dijk
geslagen. Met behulp van een dragline
zijn de bressen gesloten en bovendien
is een versterking van zandzakken
aangebracht, terwijl de hoogte van de
herstelde dijken voldoende kan wor
den genoemd.
Het water in de Wester-Schelde be
reikte op 1 Februari een stand, die
65 cm. was boven de hoogst-bekende.
Hoewel dit op het eerste gezicht
slechts gering lijkt te zijn. heeft dit
eigenlijk de deur dicht gedaan, aldus
ir. Wiersma. Door de wind was er een
bijzondere golfslag ontstaan, waardoor
het water over de dijk heenkwam met
het resultaat, dat het binnenbeloop
ging verzakken.
Liet buitenbeloop is over het alge-
meen zeer goed intact gebleven en
ook de steenglooiïng heeft zich goed
gehouden. Men zit nu met de moei
lijkheid, dat men een halve dijk over
heeft gehouden, waarop zich het bui
tenbeloop bevindt. Herstel moet nu
betekenen, dat men een nieuw stuk
binnendijk „aanplakt" tegen de be
staande dijk, zodat een nieuw binnen
beloop wordt verkregen. Deze aan
hechting is een verre van eenvoudige
zaak en bovendien zou dit met klei
moeten geschieden. Klei is bpvendien
schaars en duur. Daarom is naar een
andere methode omgezien.
MET ZAND
Liet is de bedoeling, dat er een zand-
kern komt met een kleibedekking.
De binnenkant van de dijk wordt ge
heel afgegraven met draglines. Zo
doende zal een nieuwe dijk ontstaan,
beter is de naam „Keerkade", die ge
heel uit de nu afgeschoven klei zal
bestaan en waar nodig ook uit de be
staande dijk zal kunnen worden geno
men. Hierdoor ontstaat dus aan de
buitenkant de overgebleven halve zee
dijk met daartussen een brede strook,
waarachter zich aan de landzijde de op
te werpen keerkade zal bevinden. De
strook tussen de beide dijken zal dan
worden' opgevuld met 300.00(7 kub. m.
zand. Dit zand kan niet over land wor
den aangevoerd en daarom zal bin
nenkort bij het Sloe een zandzuiger
arriveren, die een capaciteit heeft van
20 tot 25.000 kub. m. per week. Via
een buisleiding eerst over water, daar
na over land zal het zand in de strook
tussen de dijken worden gepompt. De
zandzuiger heeft een motor, die er
voor zorgt, dat het zand, vermengd
uiteraard met water, dat wordt afge
voerd, over een lengte van 2 1/2 km.
kan opstouwen. Wordt de buisleiding
langer, dan wordt opnieuw een motor
van 900 p.k. ingeschakeld als opjaag-
tussenstation om het zand verder te
transporteren door de leiding. Op deze
wijze zal men een zandlichaam achter
de zeedijk aanbrengen met een lengte
van 3100 m. Wanneer het opspuiten
van het zand gpreed is gekomen, zal
met behulp van de draglines de klei
van de keerkade op het zandlichaam
worden gebracht. Het zand zal dan
door een 1 meter dikke kleilaag wor
den afgedekt.
Op deze wijze denkt men de dijk zo
sterk mogelijk te maken.
Tevens zal met de aanwezige klei de
dijk verder worden opgehoogd, zodat
tegen nieuwe hoge vloeden een nog
betere weerstand kan worden gebo
den.
PROFIEL-WIJZIGING
Lloewel de steenglooiïngen zich uit-
stekend hebben gehouden, is be
sloten een kleine wijziging in het pro
fiel van het buitenbeloop aan te bren
gen. Er komt een onderbreking in het
beloop, waardoor de golfoploop beter
wordt gestuit en het water voor het
de kruin van de dijk bereikt, de groot
ste kracht heeft verloren. Bovendien
zal de steenglooiïng nog iets hoger
moeten worden opgetrokken.
Indien alles vlot verloopt heeft men
goede hoop, dat het komend najaar
de Zuidwatering zal zijn beschermd
door zeedijk, die beter tegen hoge
vloeden en stormen bestand is, dan
voor 1 Februari j.l. het geval was.
Veel zal afhangen van de weersge
steldheid. Het zwakke punt in dit ge
heel is n.l. de zandzuiger, die, hoewel
natuurlijk wel tegen een stootje be
stand, toch altijd in het roerige water
van de Wester-Schelde ligt.
Viestraat wat onwennig hobbelt
over de geteisterde wegen en dijken,
Moerdijk is achter de rug. Nu gaan ze
naar Hooge- en Lage Zwaluwe. De pas
drooggevallen weg slingert zich door
rimpelloze watervlakten die enkele
kilometers benoorden Breda begonnen
waren en zich uitstrekken zover het
oog reikt. Burgemeester dr. Vlak, die
zich al thuis voelt in dit landschap vol
misère, wijst zijn oud-stadgenoten op
de narigheden rondom.
Zo op het eerste gezicht lijkt het
nog heel wat. De gevels van de dijk
huizen staan er nog, maar als men ze
nadert kijkt men veelal door vensters
als lege ogen muren en achterge
vels zijn weggeslagen. Een gezin, va
der, moeder en kinderen, tillen brok
ken puin weg om te zien of er nog
iets bruikbaars onder ligt. Maar de
oogst is droevig klein.
Zo komen we dan door Hooge Zwa
luwe. Hier heeft de dijk het gehouden,
beter dan in Lage Zwaluwe, waar een
sfeer hangt van een front-dorp. Men
rijdt er over metalen platen die de
pas-gedichte gaten in de dijk berijd
baar maken. Men ziet er zware man
nen in waterlaarzen lopen, gebukt on
der stukken van ledikanten en ma
trassen. Slager Walraven moet voor
lopig maar ergens anders beginnen,
want de golven sloegen zijn winkel
onder het dak van zijn huis uit. Een
rijtje nieuwe gemeentewoningen, on
der aan de dijk, staat nog met de te-
hen in het water en desondanks sjouwt
moeder de vrouw ook zij in water
laarzen haar linnenkast leef om de
spullen hogerop te drogen te hangen.
NATTE ZOMER!
TNAAR aan de Haven staan de nieu-
we gebouwen van de Vlasstich
ting, de trots van. Zwaluwe. Gaaf en
stevig, al sloegen de golven over het
fabrieksdak heen. Maar het vlas,
mens praat .er niet van.
De gemeente had de gebouwen neer
laten zetten. De Vlasstichting begon
haar bedrijf en werkte zo succesvol,
dat ze de gebouwen kon kopen, maar
nu....
„Er kan geen vlas worden inge
zaaid" ,zegt wethouder Mareus en dan
komt het gesprek op de verzilting.
„Gemiddeld bevat een liter water 10
gram zout", vertelt burgemeester Vlak.
De Sultuurtechnische Dienst zal eerst
grondmonsters moeten nemen, eer het
land bewerkt kan worden.
Nu zal een stadsmens de evacué uit
het noodgebied misschien een lekkere
droge zomer toewensen met het oog
op het drogen van huis en meubilair.
Wei 98 procent van zijn gemeente
stond onder water toen hij er kwam.
Maar volgens de buitenman kan het
niet hard genoeg regenen. Want regen
zal het zout doen wegzinken.
DE BALANS
F)an gaan de Utrechtenaren terug
over hobbels en bobbels naar het
gemeentehuis, waar burgemeester
Vlak opening van zaken zal doen.
Er was geen verbinding tussen Hooge-
en Lage-Zwaluwe, de zeedijk te
vens derpsstraat was op wel 60
punten doorgeslagen. Volgens de meest
recente telling had de gemeente 1162
woningen. Daarvan zijn er 64 totaal
verdwenen, 101 ongeveer onherstel
baar beschadigd en 567 zodanig be
schadigd. dat herstel tussen de 2500 en
3000 gulden per woning zal kosten.
Van de 4600 zielen waren er 3500
geëvacueerd, maar de drang om terug
te keren is niet te stuiten, doch in
verband met verschillende factoren
kunnen slechts zij terugkomen, wier
woningen thans droog zijn gekomen.
Aangenomen kan worden, dat tussen
de 500 en 750 mensen niet in hun wo
ningen kunnen terugkeren, omdat
hun huizen verdwenen zijn. Gestreefd
zal nu worden naar een inwoning bij
andere ingezetenen, zodat men toch in
Zwaluwe zal wonen. Want door eva
cuatie naar verdere delen des lands
zou leiden tot uiteengerukte gezinnen
en andere narigheden.
De schade voor de landbouwende
bevolking is uiterst groot. Van de ong.
2600 koeie.. „ijn er ruim 600 verdron
ken. De varkensstapel is practisch ge
heel weg. De opgeslagen voorraden
tarwe en rogge zijn vernietigd en er
is grote schade aan landbouwwerktui
gen. De persoonlijke wintervoorraden
zoals de inmaak zijn geheel verloren
omdat alle kelders onder water zijn
geweest.
De vlasinrichting, die aar. 60 a CO ge
zinnen werk verschaft, ligt stil en er
kan niet gezaaid worden. Ook andere
bedrijven zijn getroffen.
Een gemeentelijke schade-commissie
heeft de schade aan huizen en meubi
lair opgenomen en er is een groot ver
trouwen, dat het Rijks-schadebureau
de taxaties zal overnemen.
DE HULP
MU ZAL Utrecht de gemeente Hooge-
en Lage Zwaluwe adopteren.
Dankbaar is deze hulp aanvaard,
maar beide gemeenten waren het er
over eens, dat deze hulp niet moet
worden inbegrepen in de hulp van
het Rampenfonds. Daarom zal die
hulp-moeten bestaan uit hulp in tech-
HET COLLEGE VAN B. en W. van Utrecht, vergezeld van en
kele ambtenaren, heeft dezer dagen een bezoek gebracht aan
Hooge- en Lage Zwaluwe om zich daar persoonlijk op dc
hoogte te stellen van de omvang van de ramp, die deze gemeente
heeft getroffen. Na afloop van dit bezoek heeft het Utrechtse Col
lege, dat rondgeleid werd door de onlangs benoemde burgemees
ter, dr C. Vlak, zich in een bespreking met de gemeenteraad van
Hooge- en Lage Zwaluwe georiënteerd over de wijze, waarop
Utrecht zo snel en doeltreffend mogelijk hulp kan verlenen. De
aanbieding van Utrechtse hulpverlening is uiterst
dankbaar aanvaard.
J
nisch personeel en materiaal.
an Utrecht zal worden opgegeven
wat nodig is en wat het materiaal be
treft, zal vooral worden gerekend op
meubilair en keukenuitrusting; in 500
huizen is de keuken-uitrusting volle
dig verdwenen. De meeste kachels en
fornuizen zijn brandend en wel in het
water ten onder gegaan.
De scholen zijn zwaar beschadigd
en het '-ermateriaal is voor een groot
deel vernietigd
Ziedaar de droeve balans, die de
burgemeester zijn toehoorders moest
voorzetten.
De heer Hagoort, die de gevoelens
der Utrechtenaren vertolkte, wees op
de daad van Utrechts stadspatroon
Sint Maarten, die zijn mantel door
sneed om hem te delen met een arme.
Utrecht zal zich niet voor zijn schuts
patroon behoeven te schamen. De pers
zal er met alle haar ten dienste staan
de middelen aan medéwerken, dat de
Utrechters met gulle hand zullen ge
ven.
„Met een bezwaard hart", antwoord
de burgemeester Vlak, „heb ik deze
weken mijn taak uitgevoerd. Ik zag
gezinnen, die veel liefs hebben verlo
ren. Ik zag jonge echtparen, die met
zo grote verwachtingen hun huwelijks
leven begonnen en nu alles kwijt zijn.
Maar het is voor mij een heerlijk ge
voel, dat mijn oude vaderstad haar be
schermende hand zich over deze ge
meente zal uitstrekken. Ik hoop, dat
Gods Zegen op de oude Domstad zal
neerdalen.
INTERIEURTJE
FNan hebben wij tenslotte een bezoek
gebracht aan een nieuw huisje,
maar amper droog. Wij weter. niet
wie daarin hebben gewoond, maar het
moet een jong gezin zijn geweest met
een klein kind. Het teddybeertje lag
op de keukenplank. Klei bedekt de
vloerbedekking en er hangen wat ver
kleurde japonnen te drogen aan de
lijsten van scheefhangende schilde
rijen. Een klein, nieuw dressoir ligt
op zijn rug, gekraakt en afgebladderd.
Het salontafeltje is middendoor. De
chaos is onbeschrijfelijk. De achter
wand is bezweken en de spouwmuur
ligt bloot....
En boven een deur hangt een herin
nering aan de plechtige Aanneming als
lid der Ned. Herv. Kerk met erboven:
„De Heer bescherme Zijn pand"....
Van Ronde van Algiers
De derde etappe van de Ronde van
Algiers van Constantine fcaar Bougie,
over een afstand van 234 k.m. is gewon,
n endoor de Belg Germain Derijcke in
5 uur 54 min. 34 sec.
De uitslag luidt verder: 2 Dolhats; 3
Impanis; 4 Bobet; 5 van Est; 6 Mirando
7 Fernandez, alen zelfde tijd als de win
naar. Wagtmans werd 37e met 6 uur 5
min. 24 sec.
Na de derde etappe luidt het algemeen
klassement: 1 Lauredi 16-03-09 2 Gau-
tbier 16-04-34; 3 Germain Derijcke 16-03
-02; 4 Mirando 16-05-27; 5 Impanis 16-
05-53 6 Varjano 16-06-52; 7 Neyt 16-07-
44; 88 Meunier en Siguenza, elk 16-
10-32; 10 Keteleer 16-12-24.
Wagtmans bezet de 20e laats in 16 uur
16 min. 17 sec.; Wim van Est is 58e met
een totaaltij d van 16 uur 36 min. 33 sec.
Het Franse leftal, dat Donderdag 12
Maart te Parijs tegen he+ elftal van
Nederlandse professionals speelt, is als
volgt samengesteld
d.: RumiLnski (Itfjssél); a.t Gianjesci
Roubaix) en Marche (Reims); m.: Gau-
lon (Stade Francois), Jonquet (Reims)
en Penverne (Reims.
In de voorhoede wordt de rechtsbui
tenplaats bezet door Kopa (Reims), de
rechtsbinnenplaats door Ujlaki (Nimes)
en de linksbuitenplaats door Deladerrie.
re (Nancy).
De spelers, die als midvoor en links
binnen de voorhoede zullen complete
ren, zullen Maandag bekend worden ge
maakt.
„GOES'VROBUR 3-3
Inplaats van de op het laatste moment
door de KNVB afgelaste competitiewed
strijd Goes-Axel had gisteren een vriend
schappelijke ontmoeting plaats tussen
Goes en Robur ten bate van het Ram
penfonds. Goes nam het eerst wat ge
makkelijk op in tegenstelling tot Robur
dat fleur aan de ontmoeting gaf. Robur
opende de score en rust ging in met
11. Daarna veroverde Robur weer de
leiding en maakte er zelfs 13 van.
Toen ontwaakte Goes en zonder moeite
werd een 3—3 gelijk spel uit het vuur
gesleept.
De wedstrijd tussen het elftal der
Nederlandse professionals en het Franse
elftal. Donderdag 12 Maart te Parijs, zal
worden geleid door de Luxemburgse
scheidsrechter Eischen; als grensrechters
zullen optreden de Franse arbiters Ge-
villerg en Kohier.
LEEUWARDEN, 6 Maart. Aanvoer 89
stieren, van 2.46—2.80 per kg. slachtgew.
150 vette koeien le kw. 2,602.90, 2e
kw. 2.50—2.59, 3e lew. 2.30—2.49; 1851
melk- en kalfkoeien 5001095; 398 pin
ken en graskalveren, pinken 550610;
graskalveren 225475; 1862 nuchtere kal.
veren 2537; 348 vette weddeschapen en
lammeren 60—105; 278 vette varkens:
oude varkens 1.451.55, vette biggen 1.70
1.75, zouters 1.701.74 per kilo lev.
gewicht; 310 biggen en lopers, biggen
3045, lopers 4680; 14 bokken en gei
ten, geen notering; 61 paarden 4501050
totaal 5361.
Stieren aanvoer klein, stemming matig
prijzen gelijk vorige week. Melk- en
kalfkoeien, aanvoer ruim, stemming kal.
mer, prijzen niet hoger. Pinken en gras.
kalveren, aanvoer groter, stemming kal
mer, niet geheel prijshoudend. Nuchtere
kalveren: aanvoer groot, stemming kal
mer, prijzen lager. Varkens: aanvoer
klein, stemming matig, oude varkens
prijs gelijk. Vette biggen hoger in prijs
en zouters iets lager. Biggen en lopers
aanvoer klein, stemming traag, prijzen
als vorige week. Schapen: aanvoer klein
voor de dood beter. Voor fokschapen
stemming lui. Prijs voor de dood is Jets
hoger en de prijs voor de fokschapen
is niet hoger. Paarden aanvoer klein,
stemming kalm, prijzen iets hoger.
TERNEUZEN, 5 Maart. Groenten:
Kroten 67, Waspeen 18, Veldsla 97,
Knolselderij 31. Rode kool 710, Sav.
kool 1120, Witte kool 6, Peen 68,
Prei 5057. afw. 3638. Spruiten 4547
Uien 32—34, afw. 7—15, Witlof 61—6,
afw. 1743, Koolrapen 24, Fruit: Bellel
fleur (Brab.) 310, Bramley Seedling 3
—4, Goudreinetten fabriek 7—9, keuken
1317, Jonathan fabriek 918, Rem
bours 3—8, Winston AA 37—4i, A 41,
HHI 31, keuken 21, Zoete appels 1723.
Peren: Gieser Wildeman 7, St. Rémy HHI
10, fabriek 6—7, Pondsperen 3
