Ernstig tekort aan MISSIEZUSTERS
Jules Verne leeft nog
HET NIEUWE BRABANT WORDT
BESCHREVEN
Mensen en
EEN AANBEVOLEN EN
VOORBEHOUDEN BOEK
Bijzondere moeilijkheden, maar
Legioen van Maria biedt kansen
Ontdekking in oud pand te Breda
Drie doodvonnissen
te Krakar
Critiek op Benelux
Eerste deel van een groot werk
Nederlands grootste warmbloed-
stamboek vergaderde in Utrecht
8
DAGBLAD DE STEM VAN WOENSDAG 28 JANUARI 1953
5
M gr v d. Westen vertelt over Pangkalpinang
Moeizame arbeid
TUSSEN DIJKEN EN DAMMEN
Schilderwerk (18e eeuw) onder behang
DIT WORDT eigenlijk een „praat-
Boeiende en instructieve beschouwingen
over het Brabantse Land
Noord-Brabant klimt
,.IK WIL LEVEN" van Wim Hornman
De tragiek van Korea
Baankampioenschap-
pen te Milaan
Damcompetitie hoofd
klasse
Nagekomen uitslagen
MARKTEN
TWEE jaar na z«n wijding tot bisschop van het Apostolisch-Vicariaat
van Pangkalpinang, een uitgestrekt missiegebied in Indonesië, is
Mgr v. d. Westen in Nederland teruggekeerd. Hij komt hier een half
jaar rust 'nemen, maar heeft zichzelf ook tot taak gesteld, werkkrachten
te vinden voor het vicariaat, waar men met een ernstig tekort aan Zus
ters te kampen heeft. Mgr. v. d. Westen maakte per vliegtuig een voor
spoedige reis, die onderbroken werd in Rome. Daar verbleef de bisschop
een week en werd hij bij Z. H. Paus Pius XII in audiëntie ontvangen.
Tezelfdertijd bracht mgr. v. d. Westen er het vijfjaarlijks rapport uit.
De bisschop heeft, na zijn aankomst vorige week, zijn intrek genomen
in het klooster der Paters H.H. Harten te Bavei, waar Z. H. Exe. ons
een en ander vertelde over zijn missiegebied.
Het vicariaat omvat de eilanden
Banka en Biliton en de Riau-archi-
pel, een ontelbaar aantal grotere en
kleinere eilanden, waarvan men niet
weet, of het er nu duizend of bv.
vierduizend zijn. Dit gebied ligt, in
ruime zin dan te verstaan „onder de
rook" van Singapore en tussen Java,
Sumatra en Borneo. Het gehele ge
bied behoort tot de Republiek Indo
nesië, heeft een bevolking van naar
schatting een half millioen, maar telt
slechts 2500 katholieken. In dit aan
tal zijn dan niet inbegrepen de be
keerlingen, die zich in de loop der
jaren bv. op Java vestigden. 2500
Katholieken op een half millioen be
woners is een zeer klein getal, maar
na hetgeen mgr v. d. Westen had ver
haald. kwamen we tot de conclusie,
dat het er eigenlijk, relatief bezien
dus, nog veel zijn.
Een van de eerste problemen, waar
voor de paters van de H.H. Harten
zich in hun missiegebied daar ge
plaatst zien, is het ernstig tekort aan
Zusters, die op de bevolking klaar
blijkelijk grote invloed hebben. In
Banka bv. het meest geciviliseerde
gebied, waar ook de grote tinmaat
schappijen gevestigd zijn, werken 19
paters, een Chinese pastoor (een Pre
dikheer), 18 broeders, waarvan één
Indonesische en 21 zusters, waarvan
vier Chinese, Oppervlakkig bezien
lijkt dit veel, maar de uitgestrektheid
van het gebied en vooral de omvang
van de arbeidstaak in aanmerking ge
nomen, is het veel en veel te weinig.
HET ONDERWIJS
Wtm een voorbeeld te noemen. Een
minimum aan zusters en broeders
moet zorgen voor een onderwijsappa-
raat, dat bij de gehele bevolking, dus
zowel bij Mohammedanen, Chinezen,
als Indonesiërs in hoog aanzien staat.
De Lagere Meisjesschool heeft 500
leerlingen en in de le klas alleen al
genieten er 120 kinderen onderwijs.
Twee Zusters staan voor die gehele
school en worden bijgestaan door
hulpkrachten, die zelf ook leiding be
hoeven. Regelmatig moeten aanvra
gen worden afgewezen. De kinderen
genieten dan onderwijs op een Bijzon
dere Katholieke School, maar de
band is nog groter. Want uit de leer
lingen zijn clubs en groepjes ge
vormd, die regelmatig bijeenkomen.
Die clubs blijven bestaan, ook na de
lagere schooljaren, als de meisjes of
jongens eventueel al op de middel
bare school zijn terecht gekomen. Op
die scholen, er zijn er twee voor jon
gens en er is er één voor meisjes,
verzorgen ook de broeders en zusters
de lessen.
Oneindig veel meer zou aan al deze
onderwijsinrichtingen gedaan kunnen
worden, als vanuit Nederland zusters
en broeders konden worden gerecru-
teerd. Want het onderwijs is een van
de grootste houvasten. Op de andere
bewoners heeft men immers weinig
vat en iedere bekering op zich is een
moeizame taak. Ziekenverpleging is
al even belangrijk. En de Broeders
van Dongen, die in Banka een sana
torium en een tehuis voor Oude Man
nen beheren, hebben al evenzeer te
kort aan personeel.
Het missiegebied van mgr. v. d.
Westen telt momenteel één Groot-Se
minarist, die in Ponang op Malafeka
wordt opgeleid.
MOEILIJKHEDEN
Andere moeilijkheden zijn dan: de
uitgestrektheid en moeilijke be
reisbaarheid van de Riau-archipel,
waar men vier vaste staties heeft en
twee los-vaste. De reizen zijn er ont
zaglijk moeilijk in verhouding tot de
resultaten. De Babylonische spraak
verwarring is er al niet minder be
zwaarlijk; zelfs het Chinees heeft er
verschillende zeer uiteenlopende va
riaties. Daarom ook zijn overplaat
singen niet zo gemakkelijk.
Nog even vertelt mgr v. d. Westen
van zijn Bisschopswijding: een gewel
dig grote plechtigheid, die representa
tief werd voor het gehele vicariaat,
om welke reden Z.H.Exc. er ook de
voorkeur aan had gegeven daar ge
wijd te worden. De tinmaatschap
pijen, de bevolking, eenieder had
zich ingespannen om deze uitzon
derlijke plechtigheid alle luister bij
te zetten.
MARIALEGIOEN
enthousiast is mgr v. d. Westen
over het Legioen van Maria, dat
vooral in Banka nuttig werk doet.
Meisjes en jongens vormen een kern
groep, die enthousiast en spontaan
lekenapostolaat verricht: niet opge
legd, maar van binnen uit. Zij be
zoeken kennissen en leggen vriend
schapsbanden aan. Zij krijgen vat op
de bevolking en bereiken tastbare re
sultaten, waarvan mgr veel hoop
heeft.
Over een half jaar keert mgr v. d.
Westen weer terug, evenals nu, be
zield voor zijn werk, dat vooral daar
zeer en zeer moeilijk is.
F)E directeur van de provinciale
planologische dienst ontbreekt
het niet aan fantasie, wat zeven jaar
geleden reeds bleek toen hij met ir.
de Ranitz de brochure .,Er op of er
onder" de wereld instuurde en daar
in o.m. het Drie-eilanden-plan propa
geerde.
Het succes dat dit idee had hoe
wei het nog ver van een uitvoering
af is heeft ir. de Vink er blijkbaar
toe gebracht zich nog eens aan toe
komstfantasieën te wagen.
De ogen sluitend voor bergen van
bezwar-en: met geen woord reppend
over de enorme, niet te schatten fi
nanciële bezwaren of technische
puzzles, legde hij. in een causerie
voor het Zeeuwsch' Genootschap ge
houden, even een Moerdijkkanaal
door de Eendracht, nam hij Schou
wen bij het vasteland op. projecteer
de hij geheel belangeloos overi
gens voor België een kanaal van
Antwerpen naar de Belgische kust,
gaf Rotterdam over de Zeeuwse eilan
den een rijweg naar de ingang van
een toekomstige tunnel naar Enge
land en liet aan de autoriteiten be
leefd de vrijheid om een brug over
de Wester-Sohelde te slaan, dan wel
je bij een plaatje": hierbij ziet
deJoto van een
tweetal schilderstukken, waarvan
°.n9eveer en de maker he
lemaal niet bekend is.
vJn?arJilZ V°lgt dan weeTdat wij
Mw»lIflarlli' van ontstaan)
maar moeten raden. Dit is het eni-
e: WV 'lebben hier te
doen met een van die zeer merk-
waardige vondsten uit lang-vervlo-
gen jaren en wel, naar schattina
Tetz:^ b^^de achtU:
?"d| Pand. Karnemelk-
straat 12 te Breda, waar momen
teel de agentuur- en commissie
handel van de heer G W Ron"
vers is gevestigd, werd niet zo lang
geleden bij het uitvoeren van de
noodzakelijke herstelwerkzaamhe
den, onder een laag behana (min
stens 12 vellen dik!) een beschil
derde linnen „bekleding" aanqe'
troffen. Hoewel er nog weinig te
zien was van aard of waarde van
de beschildering, heeft men on
middellijk het geheel in zo groot
mogelijke rechthoeken afgesneden
Daarna begon het moeilijke werk
van het losweken der pdpierlugen
Het voorbereidende proces bestond
het in de open lucht te week
'eggen en door de inwerking van
üe dauw liet inderdaad zelfs de
oudste laag vrij gemakkelijk los.
tenslotte kwamen er taferelen te
hierboven afgebeeld.
Welnu, de bekende restaurateur,
J. Theuns, kwam eraan te pas om
de gaten te dichten in het eeuwen
oude linnen, hij haalde hier en daar
de kleur weer op en bracht een
nieuwe laag vernis aan. Wat men
daarna te zien kreeg, was meer
dan de moeite waard: breed-opge-
zette door een bekwaam vakman
geschilderde landschappen van de
allure der Hollands-Vlaamse school
met een onmiskenbare Italiaanse
invloed.. De waterpartijen en de
luchten hebben de sereniteit van
de Italiaanse meesters, gemengd
echter met de typische sluier-
lichtval van schilderend Holland
uit die dagen. Compositie en hui
zen, beplanting en figuren daar
entegen doen het meest aan de La
ge Landen denken, zodat we tot
de volgende conclusie zouden moe
ten komenwe hebben hier te doen
met een opdracht, verstrekt aan 'n
rondreizend Italiaans kunstenaar.
De een of andere patriciër zal zijn
iiins eens hebben willen verfraaien
en we kunnen ons thans gelukkig
prijzen, dat zijn kunstzin ver ge
noeg reikte om ook iets goeds te
willen bezitten.
De heer Roovers heeft in totaal
een viertal imposante taferelen
Kunnen redden. Al kunnen we dan
niet zonder meer zeggen, dat hij
„onbekende meesterwerken" ont-
j 's l°ch in ieder geval
waar, dat zijn zorgzame toewijding
f®",. mteressant stukje cultuur
.11 weten te behouden voor ons
het nageslacht. En dat is veeU
om genoegen te nemen met een on
dergrondse verkeersgelegenheid. We
misten alleen in deze fantasie pijnlijk
een rechtstreekse luchtbrugverbin-
ding vlissingenHarwich, waarvan
het rijdek met ballonnen of helicop-
tère's zwevende is te houden. Moge
lijk komt dit een volgende keer tege
lijk met het project om alle vrije wa
teren in Zeeland te voorzien van een
dikke kurklaag en die te bedekken
met teelaarde om dan alle Westland-
se tuinders, die hun grond moesten
afstaan voor bouwterrein, naar ons
gewest over te brengen.
Doch alle gekheid op een stokje!
We kunnen best wat ondernemings
geest in Zeeland gebruiken en voor
frisse initiatieven zijn we ook niet
bang. doch wij Zeeuiwen houden er
va,n met beide benen op de bodem te
blijven staan en niet verder te sprin
gen dan onze stok lang is. Eén vogel
in de hand is ons liever dan tien in
de lucht.
Zo zou het van heel wat meer ge
zond verstand getuigen de landaan
winning. die terstond mogelijk is te
bespoedigen. Dan denken we aan
Saeftinge of aan het Noord-Sloe,
waar de Calandpolder nog drijvende
is en waar een groepje ondernemende
particulieren, voor eigen rekening,
verdronken land boven wil brengen.
Doch juist tegen dit laatste, zeer re-
ele plan verhief ir. de Vink zijn stem.
Zeer vreemd doet het nog aan in ir.
de vinks betoog, dat hij de oplossing
der werkloosheid op Tholen zoekt in
een ..samensmelting" van dit eiland
met Zuid-Beveland.
Tholen is evenwei reeds hecht en
sterk verbonden met West-Brabant
en indien het daar zi.in surplus niet
kwi.it kan, dan zeker niet elders. Meer
heil voor de Tholenaars is te ver
wachten van een ruilverkaveling en
van een ambachtsschool, waar de
landbouwjeugd geschoold kan worden
tot vaklieden. Daar zullen ze medi
aan hebben dan aan duizelingwek
kende projecten en hersenschimmen,
die hopelijk eens verwezenlijkt wor
den.
Ir. de vink geven wij de goede
raad te overwegen dat in de naam
van zijn dienst het woord „logisch"
voorkomt. Componeert hij daar zijn
plannen op dan zal Zeeland daar
beter mee uitkomen, dan met toe
komstdromen a la Jules Verne.
D. de Z.
Advertentie)
4 «wer/ca»
Blended Shag
slechts 60 cent
Spionnage voor de V. S."
TN KRAKAU is tegen Poolse geeste
lijken en burgers een proces ge
voerd. De beklaagden werden be
schuldigd van spionnage voor de V.S.
Een pater en twee burgers werden
ter dood veroordeeld. Drie paters
kregen resp. levenslang, vijftien en
acht jaar gevangenisstraf.
De vier priesters verklaarden schul
dig te zijn. Zij zeiden „spijt te heb
ben" en verzochten gematigde of
„rechtvaardige" straffen.
K.1S .B.T .B.-voorzitter
OP de K.N.B.T.B.-vergadering in
Utrecht herkozen voorzitter, de
heer Jac. Groen, bleek niet veel goede
woorden over te hebben voor de gang
van zaken binnen de Benelux. Het
optreden van België ten aanzien van
de landbouw kan er „nog zowat mee
door", maar voor de tuinbouw lijkt
het op niets, zo meende hy.
De heer Groen zei, dat het bij alle
goedmoedigheid van Nederlandse zij
de betoond, nu toch wel zo langza
merhand tijd wordt, dat een redelij
ker wijze van optreden ten aanzien
van onze tuinbouwproducten door
België, niet meer gevraagd maar door
onze Regering geëist moet wor
den. Hij vroeg de Regering diligent
te zijn.
LIET NIEUWE BRABANTIn het begin van de vorige eeuw had dit
gewest zijn dieptepunt bereikt. Als Assepoester was het twee eeuwen
lang uitgesloten geweest van het volwaardig Nederlandschap. Kop
pig had het zich verweerd tegen de pogingen, om zijn aloude aard te
versnijden naar Hollandse snit. Deze koppigheid was vergolden met een
lot van achterstelling en armoede. Het telde nauwelijks mee. Daar boven
de rivieren maakte men geschiedenis, vergaarde men rijkdommen, be
paalde men de levensstijl.
De ontvoogding kwam, merkwaardig genoeg, in een tijd van bezet
ting, de bezetting door de Fransen. Sindsdien zijn de sluimerende poten
ties wakker geworden, is een opkomst begonnen, de in de laatste decennia
zelfs een stormachtig tempo aanneemt. Het staat nu kloek en fier in het
gezelschap der Nederlandse gewesten. Het kent een taak, die van eminent
belang is voor de toekomst van de gehele Nederlandse stam.
P)EZE OPKOMST en uitgroei hebben
een drom van problemen in hun
gevolg gehad.1. Het ging niet alle
maal evenwichtig en gelijkmatig. De
Brabantse mens kon ook deze gisten
de evolutie niet onmiddellijk door
gronden en er geëigende levensvor
men voor vinden. Het is daarom goed
eens bestek op te maken, eens te zien
waar we precies staan, na te gaan
wat er goed en wat er mis gegroeid
is. En dit niet alleen. Het is ook hard
nodig aan het overige Nederland te
vertellen wat dit gewest was, wat het
is en wat het worden wil en moet.
Daar zijn al pogingen toe gewaagd
door een aantal belangrijke boekwer
ken, van Vincent Cleerdin, van dr H.
van Velthoven, van Antoon Coolen.
Maar het Provinciaal Genootschap
dat een tweede jeugd beleeft
vond het toch geraden een redactie
commissie bij elkaar te roepen, die
een nieuw boekwerk op touw zou
zetten, waardoor alle aspecten in de
wording van het nieuwe Brabant nog
eens een andere en wellicht levendi
ger belichting zouden krijgen. In die
redactiecommissie hebben zitting prof.
de Quay, pastoor Commissaris, An
toon Coolen, ds ter Haar Romeny en
prof. Frans van der Ven. Vertrouwde
namen dus, die deskundigheid en
geestdrift waarborgen.
Drie delen zal dit werk tellen, één
r^e Vereniging tot bevordering van
de Landbouwtuigpaardenfokkerij
in Nederland (V.L.N.) heeft haar al
gemene ledenvergadering gehouden
te Utrecht, onder leiding van haar
voorzitter, Mr. C. Th. E. graaf van
Lynden van Sandenburg, die in zijn
openingswoord verschillende gasten
welkom heette. Hij bracht verschil
lende gebeurtenissen van het afgelo
pen jaar in herinnering, zoals de op
richting van het Paarden-centrum en
het contact, dat gelegd is met de R.K.
Landelijke Rijverenigingen, welks
voorzitter, Dr. Roelvink te Oirschot
thans als adviserend lid zitting heeft
in het hoofdbestuur.
Het jaarverslag van secretaris
hoofdinspecteur P. B. v. Binsbergen,
was optimistisch gestemd; het aantal
leden blijft constant boven de 12000
Vooral in Noord-Brabant is er goed
leven: daar was de grootste toename
van het ledenaantal. Waarmede Noord
Brabant bezig is zich op te werken
naar de tweede plaats. Het heeft
thans 2169 leden tegen Overijsel 2206.
Gelderland is nog de grootste afdeling
met 4425 leden.
De keuringen trokken in 1952 veel
belangstelling; op de hengstenkeurin-
gen werd 31 driejarige en 134 oudere
hengsten goedgekeurd. Preferent wer
den de hengsten Dominant (N. Br.) en
Ideaal (Ov.) terwijl 3 hengsten keur-
hengst werden.
De merriekeuringen hadden tot re
sultaat dat 1804 merriën in het stam
boek werden opgenomen waarvan 603
uit Gelderland, waarop Noord-Bra
bant volgde met 349 tegen Overijsel
met 245 Stermerriën waren er 209.
waarvan 29 uit Noord-Brabant tegen
59 en 49 uit Gelderland en Overijsel.
Van de 49 kroonmerriën waren er V
uit Noord-Brabant, terwijl van 10
preferente merriën er twee uit N.
Brabant waren: Hadora van A. B.
Snoek te Almkerk en Goaltina van
N. v. Heyst te Nuenen.
Het aantal geregistreerde veulens
van 5652, plm. 10 pCt. meer dan vorig
jaar, telde 794 Noord-Brabantse te
gen 836 Overijselse en 2311 Gelderse.
Vooral de najaars-show te Utrecht
trekt veel belangstelling, ook uit het
buitenland. De overheid interesseert
zich blijkbaar meer voor de paarden
fokkerij, getuige oa. de benoeming
van de paardenconsulent, Dr. Ir. B. J.
B. Groeneveld.
De hengstenkeuringscommissie zal
weer in overleg met het N.W.P. wor
den samengesteld. Tot jurylid werd
herkozen R. v. d. Scheer te Kamper
veen (O.)
Het dagelijks bestuur zal met 2 le
den worden uitgebreid. Hiertoe wer
den aangewezen de heren A. Punt Cz.
te Klundert (N.-B.) voor het Gronings
en R. den Hartog te Kesteren voor het
Gelderstype.
Deze splitsing voor het veulenboek
in één voor het Gelders en één voor
het Gronings type kreeg vandaag zijn
beslag. De veulens zullen ingeschre
ven worden naar der moeder stam
boek. Alleen zal een veulen van een
Groningse merrie door een Gelderse
hengst verwekt, ingeschreven worden
in het hulpveulenboek.
Van dit laatste kan worden afge
weken als de hengst en de merrie bei
de zijn aangewezen ter bespoediging
van de ombouw van het Groningse
type.
rÜk als Nederland is aan boeken uit tijden van oorlog en bezetting,
zo arm is het aan werkelijke oorlogsliteratuur. Een boek als „Door
tocht" van Bert Voeten of een roman als „De laars op de nek" van Mau-
rits Dekker of een werk als „De vrijheid gaat in het rood gekleed" van
Theun de Vries, heeft elk op zich in feite wel iets met oorlog te maken.
Maar een boek als „Ik wil leven" van de jonge journalist Wim Hornman
is „een ruw stuk oorlog op zichzelf", staat midden in het geweld van de
oorlog en heeft er wezenlijk deel aan.
bloed en van jenever, van beklem-
f)E LOTGEVALLEN van enkele Ne
derlandse Korea-jongens uit de
periode van Overste den Ouden,
zijn als het ware op 't slagveld neer
geschreven met het zweet en het
bloed, de drek en de verwording van
dat slagveld en van hen, die het
noodgedwongen - vrijwilig tijdelijk
(maar al te tijdelijk vaak!) bevolken.
Daarom is het debuut van Wim Horn
man eon zeer persoonlijke bijdrage
aan de vaderlandse letterkunde.
Het is ook een zeer verdienstelijke
bijdrage. Hornman heeft namelijk,
waarschijnlijk nog altijd levend van
uit een soms schrijnende en soms gal
bittere herinnering aan Indonesië, in
zijn woordkeus en zinsbouw de ket
sende vorm gevonden, welke uitslui
tend schijnt te passen in een omge
ving van schuttersputten en granaat
splinters. Aldus heeft hij dat bevroren
gebied van Koreaans Niemandsland,
van tergende tjotten, van geteisterde
lichamen en gehavende zielen, van
dood en verderf, van hunkering en
walging doen samen-groeien tot een
indrukwekkend geheel van menselijk
heid. Indrukwekkend als een glet-
scher en zo naakt. Naakt als een gra-
ndetrots en zo ongenaakbaar. Onge
naakbaar als Het Geluk en (op een
slagveld) zo verleidelijk in zijn tra
gisch vluchtige gestalte. Daarom kun
nen da« mennen dronken zijn van
mïng en van eerzucht. Daarom kan
het ingekuilde leven van een scherp
schutter tegelijkertijd tomeloos ver
vlieten als een door smeltend sneeuw
en striemenderegen opgejaagde berg
stroom.
WEERGALOZE KREET
VO ONGEVEER is dit boek van Wim
Hornman. Zo ongeveer althans is
de „karakterbeschrijving" van dit
boek, van deze weergaloze kreet om
leven. Het is als een in slagveld-ru
moer en doodsangst gesmoorde kreet
om hulp uit een nood die even on
peilbaar als abstract is en die tezelf
dertijd in het flikkeren van een ba
jonet of in het ontploffen van een
kartets zo huiveringwekkend con
creet kan zijn.
Hornman is zover ons bekend, nim
mer in Korea geweest. Hij kent als
weinig anderen echter de mentaliteit
van de vechtende soldaat; hij is bin
nengedrongen in de meest geheime
schuilhoeken der geestelijke lucht
spiegelingen, welke onafscheidelijk
verbonden moeten zijn aan de slag
veld-koorts. Hornman is met dit al
les al schrijvende geheel verweven
geraakt, het is zijn zinnen en woor
den binnengesijpeld als een bijtend
vocht en het heeft op zijn boek een
blijvend merkteken gedrukt, waarvan
wij hierboven de onschatbare voor
delen hebben geschetst en waarvan
we met een enkel woord de nadelen
moeten noemen.
WIM HORNMAN
IK WIL LEVEN" is noodgedwongen
een hard en bitter boek gewor
den. Men kan niet zeggen, dat
Hornman zich te buiten is gegaan aan
geforceerde ruwheden of laffe „rea
listische .grappen". Het is echter no
dig, vast te stellen, dat inhoud en ka
rakter van zijn boek (men kan het
moeilijk een roman noemen) een vaak
ontstellende hoeveelheid rauw vlees
en open wonden aan de openbaarheid
prijsgeeft, zodat het lezen van zijn
„notities" dit woord is eigenlijk
weer „te klein" voor wat Hornman
biedt toch wel strikt moet worden
voorbehouden.
Voor de kring, die in de wan
deling wordt aangeduid als de
rijpere en gevormde lezer, kan
men echter geen werkelijk be
zwaar maken tegen deze eer
lijke en voor de schrijver eer
volle aanklacht tegen de maat
schappelijke kanker, waarvoor
Korea ook vandaag nog helaas
om een aanklacht en om gene
zing smeekt.
LEO BOEKRAAD
handelend over het Brabantse Land,
één over het Brabantse Volk en één
over de Brabantse Geest.
HET EERSTE DEEL
LJET EERSTE DEEL kwam nu van
de pers. In de volgorde der
hoofdstukken zit systematiek. Na
een met enthousiasme geschreven in
leiding van prof. de Quay, begint het
met de geologische opbouw van Bra
bant. A. L. C. A. van Nijnanten geeft
er een populair college over, waarin
de nieuwste vondsten ook zijn ver
werkt. Dezelfde schrijver vertelt in
het kort over Flora en Fauna in het
Brabantse land. Er wordt naar onze
smaak te veel in opgesomd en te wei
nig getypeerd. Maar in zo'n kort be
stek kon het wellicht niet anders.
Dan komt Antoon Coolen aan het
woord over iets wat hem zeer lief is,
het Brabantse Landschap. Het is een
stromend stuk proza, dat men geboeid
leest. Toch voedt het geen vals heim
wee naar die goede oude tijd, toen al
les zo veel mooier en beter zou zijn
geweest. Neen, hij pleit voor het
kloekmoedig aanvaarden van de nieu
we tijd en zijn eisen, ook ten opzichte
van het landschap. Dezelfde lof kun
nen we geven aan de beschouwing
over het Brabantse Dorp. Ze eindigt
eveneens in optimisme: „De oude dor
pen hebben 'n eigen toon van eeuwen
her. Hij doorstond de moeilijkheden
van Brabants zwaarsten en smar.te-
lijksten tijd en van Brabants armsten
tijd. Hij zal ook de moeilijkheden
doorstaan van welvaart en bevol
kingsaanwas in het nieuwe Brabant
der inustriële en agrarische emanci
patie''
Een kort tussenhoofdstuk vertelt
nog iets van een belangrijk onderdeel
van dorp en landschap: de boerderij
in Brabant. H. J. M. Hanssen bekijkt
dat architectonisch en economisch.
DE STEDEN
f)AN KOMEN de oude en jonge ste
den aan de beurt. Het is de di
recteur van de provinciale plano
logische dienst, ir H. M. Buskens, die
hierover een boeiende en raak type
rende beschouwing geeft. Hij voert
ons o.a. naar:
Bergen op Zoom, „met oude wel
vaart, bewogen historie en levendige
traditie, fraaie straten, pleinen en ge
bouwen, Zuidelijk georiënteerd, be
dienend centrum van een grote om
geving, pleister- en marktplaats voor
Zeeland, rustig zich ontwikkelend in
industriële bedrijvigheid"
Roosendaal, „een jonge stad, echter
met enkele bindingen aan het verle
den, met een bevolking uit eigen om-
üitgave van ,De bezige Bij" te Am
sterdam.
Tijdens besprekingen tussen vertegen
woordigers van de wielerbonden van Ita
lië en Zwitserland is van Italiaanse zijde
de vraag naar voren gekomen, of de
wereldkampioenschappen wielrennen op
de baan in 1953 misschien op de Vigo-
rellibaan te Milaan kunnen worden ge
houden inplaatis van- te Zürich. Er werd
daarbij gedacht aan de combinatie weg-
kampioenschappen te Tessino-baankam-
pioenschappen te Milaan, hetgeen nog
mogelijk is. aangezien de UCI pas tijdens
het congres te San Sebastiaan zal beslis
sen of wereldkampioenschappen over 2
landen mogen worden verdeeld, ja of
nee.
Zeeuwse biljartkampioen-
sehappen
In het clubgebouw van VEG te Sou
burg werden de laatste wedstrijden ge
speeld voor het kampioenschap van Wal
cheren en Zuid-Beveland, 2e klasse li-
bre. De titel ging na spannende strijd
naar de heer J. Wisse van ALM uit Mid
delburg. De heer B. Korff van VEG
moest weliswaar met die tweede plaats
genoegen nemen, maar hij overschreed
de moyennegrens (5.00) behoorlijk (5.49)
en promoveerde dus naar de le klasse.
BILJARTCOMPETITIE
TE HANSWEERT.
In het café de Harmonie te Hansweert
had de competitiewedstrijd plaats van
Onderling Kunstgenot tegen Zeelandia.
De uitslag was alg volgt: C. Zuijdweg 54
C. Menheere 154; Jac. Zoetewey 81C
Vermeulen 126; A. van de Borght Bzn.
31A. C. dien Boer 50; F. Houtman 54
L. van Ertveldc 45; A. van de Guchte
60—S. van Ertvelde 45; H. Brandenburg 75
C. van de Borgt Mzn. 34; A. Branden
burg 51J. Flipse 44; M. Bruggeman 36
C van die Guchte 47; Totaal OKG 442;
Zeelandia 527 punten.
In de hoofdklasse van de Zeeuwse dam
competitie speelde Middelburg tegen
Aagtekerke. De hoofdstedelingen behaal
den een royale 146 overwinning, waar
door zij op de tweede plaats kwamen.
De stand is nu: GDC 48; Middelburg
58; DOS 34; Vlissingen 34; Aagte
kerke 5—4; DID 3—0; Souburg 5—0.
De uitslagen waren: M. F. de Jonge
P. de Visser 2—0; J. Strooband Sr.—A.
Willem se 2—0: G. OvertveldA. Boone
11; D. DavidiseD. Trieier 11; P. de
Ruiter—J. Maljaars 1—1; P. van Hemert
J. dje Viseer 2—0; H. MieermanS.
Blaas 11; M. A. DeurlooL. Trieller
20; J. BliekC. Jongepier 11; A.
WalravenJ. dien Hollander 11.
ZIERIKZEE HEEFT DE LEIDING.
In de eerste klasse van de Zeeuwse
schaakcompetitie wist Zierikzee het
tegen VUK uit Kapelle met verder te
brengen dan een 55 gelijk spel, maar
dat was voldoende om de eerste plaats
Ue veroveren. De stand is nu: Zierikzee
35; Terneuzen 24; Goes 34; VUK
42; Vlissingen 21; Middelburg 2 20.
De uitslagen waren: dr. FaceeSchaef-
ferJ. J. van den Encle 01; A. Quak-
kelaardr. J. J. Westendorp Boerma 0-1;
A. WalrechtA. van de Westen ls0; J.
Karelse—J. Enzlim 1—0; 1—0; M. Hey-
boer—C. J. Coumpu 1/2; G. Heyboer
A. J. van 't Leven H. Blok
O. Vleeshouwer 0—1: J. BurgerA. J.
Hendrikse i/2— J. CabboordR. Door.
nenbal 1—0; J. Coppoolse—A. J. Hen
drikse y,1/t,
geving afkomstig, luchthartig e*i een
voudig, die een sterke industriële ont
wikkeling in de laatste decennia kent,
die een belangrijke streek bedient en
daarom ook als markt- en winkel-
plaats van belang is"....
Breda, „de stad met vorstelijke his
torie, oude cultuur en vroege wel
vaartmilitaire stad bij uitne
mendheid en tevens de groeiende in
dustrieplaats met sterke ontwikke
lingskansen".
Tilburg, „de jonge industriestad,
echt levend: in het heden, Brabants in
hart en nieren".
's Hertogenbosch, „een stad met ve
le functies en een oude bewogen his
torie".
Eindhoven, „jong in bevolkings-sa-
menstelling, jong in ontwikkeling van
het stedelijk leven, jon-g en veelbelo
vend in de industriële expansie"....
Helmond, „wat aarzelend door his
torie en omstandigheden, maar met
een groots program voor de toe
komst", meer nog tal van kleinere
stadsgemeenschappen.
Ir Buskens vertelt ook van hun
structuur en hun uitbreidingsplannen
en roept met het geheel van zijn ar
tikel ook begrip op voor de zin van
de stad, voor de zegen van de stad in
het nieuwe Brabant.
BOUWKUNST
TJITERST INTERESSANT is ook wat
Dom H. van der Laan O.S.B.
schrijft over de kerkelijke bouw
kunst. Hij situeert de vele, vele ker
ken van Brabant in de opeenvolgende
stijlperioden en vraagt ongemerkt aan
dacht voor schoonheid, welke men
eens achteloos voorbijging. Hij heeft
goede hoop op het nieuwe streven,
dat als vrucht van het zoeken naar
ware architectuur als vanzelf een
klassieke oriëntatie brengt.
En ten besluite van dit eerste deel
voert P. H. van Kessel ons langs de
wereldlijke bouwkunst, waarbij zelfs
de benzinepompen en service-stations
niet worden vergeten. Ook een zeer
instructieve en levendig geschreven
beschouwing.
Als we dan nog zeggen, dat het boek
uitgave van het Provinciaal Ge
nootschap van Kunsten en Weten
schappen voornaam en smaakvol
werd uitgevoerd, met heel wat bui-
tentekstfoto's, zal men uit al het
voorgaande wel begrijpen, dat we blij
zijn met dit boek en dat we met ver
langen naar de volgende delen uit
zien
Het is het „Edele Brabant" waar
dig!
K.N.V.B. - Afd. Zeeland
le KLASSE AKruindngen 1Cori-
gene 1 42; Duct or 1Vogelwaarde 1
(Vogelwaarde n.o.p.); Rapenburg 1-Hans.
weertse Boys 1 afg.; 's-Heer Arendskerke
1—Volharding '32 1 1—3.
le KLASSE B: Retranchement 1Dom.
burg 1 24; Noormannen 1Walcheren
1 91; Lewed. Boys 1Schoondijke 1 4-0
Groede 1Hoofdtplaat 1 afg.
le KLASSE C: Renesse 1Burgh 2 5-1
Zierikzee 3D rei schor 1 37.
2e KLASSE B: Hulsrt 3—Goes 4 13—2;
Koewacht 2Hansw. Boys 2 14; Kwa-
dendamme 1Hontenisse 3 40.
Leo Pagano komt naar Hulst
A.s. Woensdag komt Leo Pagano in
de Graanbeurs te Hulst zijn visie op
de sport ten beste geven.
Leo Pagano zal verschillende aspecten
van de sport belichten: hiet ontstlaan en
de ontwikkeling van de sport, sport en
het verband met de cultuur, belevenis
sen in zijn carrière als radio-reporter,
en hoogtpunten van het afgelopen sport
jaar, o.a. Helsinki 1952.
Naar de Stichting mededeelde, was de
heer Pagano enthousiast over het voor
stel, om reden van het feit dat hij geen
vreemde is van Hulst en en-passant nog
oude bekenden hoopti te zien.
GOES, 27 Jan. Eierenprijzen. Bericht
van handelaren Kippeneieren lli/2, vuil-
schaliige 1 cent lager; poelje-eieren 10;
eendeneieren 10; kalkoeneieren 20; en
ganzeneieren 30 cent.
GOES, 27 Jan. Exportveiling. Goud-
reinetnen AAA 24—24.10, AA 19.80, A 19.80
BC 16.40—17, I grof 19.60—24, II 16—16.10,
Jonathan AA 29, A 32.80, BC 26.60—28.20
I grof 26.70—28.90, II 19.50—20, II 8.50;
Golden Delicious A 46, BC 37.3037.50,
I grof 41.20. I 28.40—29.40, II 11.40; Zure
Bellefleur A 17, BC 9.70, I grof 13.60, I
8—8.50, II 3.20; Doyenne d)u Commice I
grof 3940, I 4144. II 31; St. Remy I
gof 9, I 10, 11 8; Gieser Wildeman I grof
2023, I 1516, 11 9, Kleiperen 8. Verpakt
fruit: Goudreinetten AAA 3132, AA 30
32, AB 24, Jonathan AAA 44, AA 34
39, Golden Delicious AA 5257, A 50
56, B 4548, Lombarts Calville A 3536,
B 30, C 21. Kleine veiling: Cox Orange
Pippm 1122, Goudireinetten keuken 10
15, fabriek 6yz8, Jonathan 524, Zure
Bellefleur 68, Golden Delicious 633,
Bramley Seedling 34, Pondsperen 37,
Gieser Wildeman 618, Kleiperen 59,
St. Remy 59, Doyenne du Commice 17
33, Conference 713, Comtesse de Paris
1416, Zoete Ermgaarde 2ö36, Glorie
van Holland 1118, Ellisons Orange 12,
GOES. Prijs voor verse kippeneieren
f 2.18 per kg. Voor vuilschalige en ge
wassen eieren wordt 2 cent per stuk min
der uitbetaald.
ROTTERDAM, 27 Jan. Veemarkt. Aan
voer in totaal 3592. Vette koeien en ossen
800. Gebruiksvee 791 (198 t.b.c.vrij); vette
kalveren 60; graskalveren 139 (70 t.b.c.
vrij); nuchtere kalveren 1282. Varkens
42. Paarden 132 Veulens 7. Schapen of
lammeren 290. Bokken of geiten 49.
Vette koeien 272—282, 252—265, 200—220;
vette kalveren 280—290 270—280 240—
260; graskalveren 380330—260. Nuchtere
kalveren 484440. Slachtpaarden 190
175165. Schapen 12010080. Lammeren
95—85—70. Kalfkoeien 1200—1000—860.
Melkkoeien 12001000860. Vare koeien
800—700—600. Vaarzen 875—800—680. Pin
ken 600525400
Vette koeuen aanvoer iets minder, han.
de stroef, prijzen als Maandag, prima's
iets boven notering. Vette kalveren aan
voer als vorige week, handel levendig,
prijshoudend. Graskalveren aanvoer even
'kleiner, handel traag, prijzen vooral
niet hoger. Nuchtere kalveren aanvoer
ruimer, handel kalm, prijzen iets lager.
Slachtpaarden aanvoer als vorige week,
harndel flauw, prijzen le kw. onveran
derd; 2e en 3e iets minder. Schapen aan
voer gewoon, handel stug, prijzen on
veranderd. Lammeren aanvoer gewoon,
handel stug, prijzen onveranderd. Kalf
koeien aanvoer als vorige week, handel
kalm, prijzen onveranderd. Melkkoeien
aanvoer als vorige week, handel kalm,
prijzen onveranderd. Vare koeien aan
voer redelijk, handel matig, staande prij
zen. Vaarzen aanvoer redelijk, handel
tamelijk, prijzen als vorige week. Pinken
aanvoer redielijk, handel tamelijk, prij
zen als vorige week. T.b.c.-vrij vee aan
voer iets groter, handel goed, prijshou
dend.
W ATERST AIS DEIS
Mannheim 227 (—7), Trier 170 (—5),
Koblenz 191 (—4), Keulen 165 (—5). Ruhr,
ort 380 4, Lobith 793 4), Nijmegen
780 (—3). Arnhem 783 (—2). Eefde 332
(—9), Deventer 235 (—8). Namen 158
-fl). Borgharen 4046 (4-6), Belfeld (ben.)
1130 15), Grave (beneden) 489 (4-3),
Lith 0.65 23), Vreeswijk 0.49 18).
I
