Stad en Land Zwitsaletten Walcheren 7 aid-Beüeloncl Z.-VLAANDEREN ELF ZONNEKINDEREN GE-INSTALLEERD Hoe men in de 17e eeuw te Goes en in het land kerkte Toneelconcours R.K.J.B. geopend Uit Zuid-Bevelands Kerkgeschiedenis Pater Claus vertelt DAGBLAD DE STEM VAN WOENSDAG 14 JANUARI 1953 2 BESTRIJD DIE GRIEP! MIDDELBURG TERNEUZEN „DIABOLO" A. WILKING ZLe7 Rode Kruiswedstrjjden te Goes Dokter L. Gelderman overleden OP JACHT NAAR TALENTEN Doorverbinding voor 1 April a.s. Mooie plechtigheid te Sas van Gent Te GOEDE START VAN IJZENDIJKE Voortdurende plagerijen onder de Heilige Diensten Eigenaardig geval te Kwadendamme St. Raphaël-jubilaris- sen onderscheiden MEER SCHEEP- VAART EXAMENS AGENDA HEDEN MORGEN DIRECTEUR KINDERZORG GAAT HEEN De directeur van Kinderzorg te Middeburg, de heer J. v. d. Windt, werd benoemd tot Ambtenaar voor de Kinderwetten te Alkmaar. Hij zal op 16 Februari zijn nieuwe functie aanvaarden. MUTATIES BIJ DE P.Z.E.M. Bij de P.Z.E.M hadden de navol gende personeelsmutaties plaats: Aangesteld in vaste dienst: als Technisch-ambtenaar 2e klas: G. Gaikhorst te Vlissingen, als Hand langer: C. C. Sutin te Hoofdplaat. Aangesteld in tijdelijke dienst: als Ingenieur le klas A: R. Froijen te Amsterdam. Bevorderd tot Hulpma chinist: N. J. Verschuure te Sluis kil GEVAARLIJK GRAAFWERK Bij het delven van sloten buiten Breskens met een dragline werden vorige week ruim 300 granaten op gedolven. De gevaarlijke projectielen konden zonder ongelukken door de demontagedienst worden verwij derd. ROOMBOTER IN BESLAG GENOMEN Door ambtenaren der Invoerrech ten en accijnzen te IJzendijke werd proces-verbaal opgemaakt tegen J. A. N.. te W, wegens het afleveren van een grote partij roomboter voor de smokkel naar België. De boter werd tot dicht bij de grens gebracht en aldaar overgeladen in een ge reedstaande auto. FAILLISSEMENTEN GEëINDIGD Door het verbindend worden der enige uitdelingslijsten zijn geëindigd de faillissementen van A. Ridder hof te Yerseke en H. Romeyn, h./o. Fa. J. W. Romeyn te Zierikzee. SURSEANCE VAN BETALING Door C. C, Nobels, aannemer te Terneuzen, is een verzoekschrift ingediend om verlenging van de aan hem verleende surséance van beta ling. Bewindvoerder is mr. G. Ti chelman te Terneuzen. Het verhoor is bepaald op Dinsdag 3 Maart a.s. (Advertentie) wet de stiel en ieilloos werkende: ..'ti Z Wf TSAL preparaat/ tie verhoogd van 50 tot 75 cent per maand wat met algemene stemmen werd goedgekeurd. Door het uniform fonds werd f 400 aan renteloze aan delen uitgeloot. Bij de rondvraag kwam het voorstel om dit jaar voor dit doel een openlucht-bazar te hou den in de muziektuin. Volgens eigen verlangen nam de directeur Polder man als laatste spreker het woord voor de rondvraag. Hij maakte hier bij bekend, dat hij het de tijd geko men achtte, dat hij als directeur ont slag nam van Scheldegalm. Onder doodse stilte werden deze woorden door de volle vergadering aanhoord. Niemand minder dan een persoon, die 67 jaren lid, 32 jaar directeur van Scheldegalm is, en dit corps naar roem bracht, ziet zich genoodzaakt vanwege zijn 78-jarige leeftijd zijn functie neer te leggen. Hoewel de voortekenen al enige tijd merkbaar waren, kwam dit ontslag toch nog als een donderslag uit een lichte hemel. Op 23 Januari a.s. zal dir. Jan Pol derman zijn afscheidsconcert aanbie den. Direct na dit besluit kwam het bestuursvoorstel om de heer J. H. Polderman als ere-directeur met de hoogste onderscheiding te benoemen wat met grote instemming werd be- SCHULDVORDERINGEN TEN LASTE VAN DE GEMEENTE MIDDELBURG Burgemeester en Wethouders van Middelburg verzoeken hen, die over het kalenderjaar 1952 schuldvorderin gen ten laste van de gemeente bezit ten, die vorderingen (daaronder be grepen die voor gemeente-bedrijven en -diensten), met de nodige bewijs stukken vóór 1 Februari 1953 in te zenden. Middelburg, 9 Januari 1953. Burgemeester en Wethouders voor noemd, 64-o N. Rolkestein, burgemeester. J. Ph. Koene, secretaris. Succes van Medioburgums Dansgroep De volksdansgroep van Mediobur- gum, welke naar men weet j.l. Vrij dag en Zaterdag te Londen meewerk te aan het volksdansfestival, is hier weer teruggekeerd. De leden deelden mee, dat hun optreden een groot suc ces was en zelfs tot ovaties leidde. Vooral de Zeeuwse costumes trokken sterk de aandacht van het Engelse pu bliek. VERKOOP SILOGEBOUW MET ONDERGROND B. en W. schrijven aan de raad: „Reeds tijdens de onderhandelingen over verkoop van een deel van het groot-industrieterrein aan de N.V. Houthandel voorheen G. Alberts Lz. en Co. meldde zich als gegadigde voor het op dit terrein nog aanwezige zeer sterk geschonden silogebouw van de vroegere meelfabriek de coöpe ratieve Silovereniging „Noord-Beve land" te Kortgene. Aangezien de N.V. Alberts dit bouwwerk nadrukkelijk wilde blijven betrekken bij de aan te kopen gronden, kon met genoemde coöperatieve vereniging niet verder worden onderhandeld. Nu de verkoop aan de N.V. Alberts niet wordt gerealiseerd, is de coöpera tieve vereniging op haar eerste ver zoek teruggekomen. Na enkele be sprekingen en een bezoek ter plaatse zijn wij tenslotte uiteraard behou dens instemming en de goedkeuring van Gedeputeerde Staten tot over eenstemming gekomen over verkoop van dit gebouw met ondergrond en een strook van 5 meter aan drie zij den daarvan. Uit de toelichting blijkt verder, dat de silo-vereniging voor het gebouw ƒ20.000 wil geven en voor de grond strook ƒ7.50 per M2. B. en W. stellen de raad voor dit bod te accepteren. Hansweert JAARVERGADERING VAN „SCHELDEGALM". Directeur Polderman treedt af De Harmonievereniging „Schelde galm" hield haar jaarvergadering in het repetitielokaal. Uit deze verga dering bleek dat dit jaar het leden tal met tien personen gestegen was Hieruit volgde dat verschillende nieu we instrumenten zijn aangekocht en de uitgaven hierdoor groter dan naar gewoonte waren. Het batig saldo van de kas was dan ook zeer gering. Noodgedwongen weid de oontwbu- groet. Door het bestuur werd hierna een beroep gedaan op het lid C. Oele, schoonzoon van de heer Polderman, om het directeurschap op zich te wil len nemen. Deze was bereid deze functie, wider voorbehoud, op zich te willen nemen, wat met applaus werd aanvaard. Kapelle DE VRIJE SPIL De vrije spil is een benaming, welke in fruitkwekerskringen steeds meer aandacht krijgt. Het is een manier van boomvorming, waarvan velen iets goeds verwachten en die voor bepaal de rassen appels reeds zeer gunstige resultaten heeft opgeleverd. De vrije spil is echter nog nieuw en men heeft er nog weinig ervaring mee opgedaan. Vooral de snoei van deze bomen is zeer belangrijk en daar om werd alhier een demonstratie ge- geverf in het snoeien van de vrije spil door de heren L. C. Oele en D. de Pundert, assistenten van de Rijkstuin- bouwvoorlichtingsdienst te Goes. Speciaal werd de aandacht gevestigd op de vele fouten, welke nog worden gemaakt bij de opkweek van deze bo men. De belangstelling voor deze demon stratie. welke werd gegeven op het bedrijf van Mevr. Wed. H. A. Nijssen, was overweldigend groot. BURGERLIJKE STAND Huw.-aangiften: D. de Bruijne 24 j. en C. Geijp 25 j.; F. de Brouwer 25 j. en M. Gommers 19 j. Geboren: Jacobus z.v. P. de Feijter- Kolijn; Annemarie d.v. E. de Block- Theune; Sara d.v. P. Dieleman-de Kraker; Elisabeth d.v. H. Hamelink- den Exter; Elisabeth d.v. R. de Bock- Maertelaere; Elsa d.v. P. de Waal- Boone; Hendrik z.v. H. de Koeijer- Rouw. Overleden: E. v. d. Bulck 72 j.; I. Hamelink 1 j.; R. Simoen 3 w.; T. Al- laart 71 j. echtg. v. S. Michielsen; A. Dumoleyn 69 j., echtg. v. I. Warrens; C. Gérardi 65 j. Sluiskil ONDER ééN DAK In zaal Meert werd door de toneel groep. „Corn Boys" uit Sas van Gent een opvoering gegeven van het stuk .Onder een dak" van J. Fabricius. Niettegenstaande de hier en daar voor komende tekortkomingen, werd het stuk in zijn geheel aanvaardbaar weergegeven. Het was echter zeer jammer, dat de belangstelling zo ge ring was. Graauw JAARVERGADERING VAN DE K. A. B. Onze K.A.B. heeft een zeer goed bezochte vergadering gehouden. Bij opening door voorzitter Lod. Daal- man bleek de opkomst uitermate goed te zijn. Van de 118 leden waren er niet minder dan 114 aanwezig, twee waren wegens ziekte en 2 andere we gens retraite in Seppe afwezig. In zijn openingswoord wees de voorzit ter er op, dat er jammer genoeg nog veel arbeiders waren die het nut van aangesloten zijn bij de hun passende standsorganisatie niet voldoende In zien, althans geen lid zijn van de af deling. Had mij vóór de oorlog meer dan 200 leden, nu zijn het er maar 118, een aantal, dat dus wel voor een stevige uitbreiding vatbaar is. Na voorlezing en goedkeuring van notulen, jaarverslag en financiëel verslag van de penningmeester, werd overgegaan tot verkiezing van be stuursleden, die periodiek moesten aftreden. Het waren de heren Jos. v. Geertruy, Al. Totte en Jos. Kouyzer. Allen zagen hun mandaat verlengd. Hierna werd een woord gesproken door de nieuwe geestelijk adviseur, de weleerw. heer Stuyk. Hij hoopte voor de vereniging een goed adviseur te zijn, waarvoor hij zijn uiterste best zal doen. Wederkerig hoopte hij op de volle medewerking der leden, die zouden tonen ook goede leden te zijn Omdat de spreker de heer Jacobs uit Sluiskil wegens motorpech nog niet ter vergadering aanwezig was, werd nu een gratis verloting onder de le den gehouden. De prijzen bestonden uit huishoudelijke artikelen en ge bruiksvoorwerpen. De 3 eerste prijs winnaars waren de heren Jos. van Geertruy, Alph. Verdurmen en Edm. van Vlierberghen. Hierna kon de heer Jacobs zijn rede uitspreken, die een zeer aandachtig gehoor, maar zeker ook een zeer wel verdiend gehoor vond bij alle aanwe zigen. Spreker behandelde de Werk loosheids- en Wachtgeldverzekering op zeer duidelijke wijze. Het was 'n vruchtbar» en geanimeerde vergade ring. Boschkapelle „ZONDVLOED". Voor een uitverkochte zaal gaf de R. K. Toneelvereniging in het Paro chiehuis een opvoering van het be kende spel van Drs. L. Lockefeer: „Zondvloed". Het was de eerste maal in de geschiedenis van de toneelclub, dat met gemengde bezetting werd ge speeld. De vuurproef is echter met glans doorstaan en er werd een goe de en vlotte vertolking van het spel gegeven. De debuterende dames had den blijkbaar geen last van planken koorts. Zij waren niet de mindere van hun mannelijke collega's. Alle rollen werden behoorlijk vertolkt en bepaald zwakke plekken waren niet aan te wijzen. De grime liet wel wat te wen sen over, waardoor het leeftijdsver schil tussen de medespelenden niet voldoende tot uitdrukking kwam. Al met al mag de toneelclub, die onder regie van de heer H. Ducheine het heeft aangedurfd om direct een stuk van naam op het repertoire te nemen terugzien op een succesvolle avond. A.s. Zondag zal nog een heropvoering gegeven worden. Breskens „NOG SNELLER" VERGADERDE Onder voorzitterschap van de heer A. Vermeulen hield de duivenvereni- ging „Nog sneller" alhier haar alge mene jaarvergadering. Na zijn openingswoord vroeg de voorzitter de aanwezigen 1 minuut stilte voor de in 1944 en daarna ont vallen leden. Hierna memoreerde de voorzitter het feit, dat de vereniging 35 jaar be staat. (Advertentie) Binnenveermatrassen Fantastisch goed. Fantastisch goedkoop. (Advertentie) Dat is 'n plezierig blad En het HELE gezin heeft er wat aan Per week 30 cent, per kwartaal f 3.75. De bezorger van het „Dag blad De Stem" zal U graag als abonné noteren. Het financieel verslag gaf over het afgelopen jaar een kleine achteruit gang te zien. De periodiek aftredende leden J. Quaars, Faas Mz. en C. Hertog, wer den herkozen. In de kascommissie werden benoemd de heren Ir. Riteco, G. Pleyte en J. Adam. Twee personen, die onder de rook van Breskens, doch nog in de gemeen te Groede wonen, werden aangeno men als lid, daar de bestaande duiven- vereniging te Groede hiertegen geen bezwaar had. De vereniging telt thans 101 leden. Besloten werd nog om voor het te Breskens te houden solistenconcours een medaille beschikbaar te stellen, en in het najaar het 35-jarig bestaan feestelijk te vieren. IJzendijke VECHTPARTIJ Toen een groepje jongelui na afloop van een bal huiswaarts keerde, kregen even buiten de gemeente IJzendijke zekere N. P. uit Hoofdplaat en A. B. uit Biervliet een woordenwisseling. Deze liep zo hoog, dat men tot hand tastelijkheden overging. Hierbij is A. B. van de dijk o"p de steenweg terecht gekomen, waar hij hevig bloedend bleef liggen. De ontboden geneesheer constateerde een zware hersenschud ding. Het slachtoffer is naar het zie kenhuis St. Antonius overgebracht. De politie heeft de zaak in onderzoek. Sint Kruis UITVOERINGEN MUZIEK VERENIGING De muziekvereniging E.N.Z.K. houdt ieder jaar een paar gezellige avonden waarbij naast muziek en dans het hoofdprogramma bestaat uit een to neelstuk in meerdere bedrijven. Ter afwisseling had men ditmaal een ge varieerd programma van schetsen en éénacters opgesteld. Na een viertal marsen, gespeeld door het corps, volg den de kluchten „Als men Meisjes fopt". Tot slot was er nog een schets „De trouwerij van Teun en Pleun". Er werd vlot gespeeld en de lach ontbrak niet. Tot slot was er een gezellig bal. Een loterij verbeterde de kaspositie van Sint Kruis' muziekgezelschap. Aardenburg RAADSVERGADERING Tegen Donderdag 15 Januari a.s. is een raadsvergadering! belegd, waarop niet minder dan 22 punten voorko men. De voornaamste daarvan zijn: subsidie aan het Jeugdcentrum Maris Stella, beplantingsplan Verloren Kost je, Verbetering Hazewegeling te Eede, reorganisatie vuilnis-ophaaldienst, vaststelling verordening op de heffing van precariorechten en aanschaffing van een nieuwe klokkestoel voor de kerktoren te St. Kruis. De beker naar Arnemuiden r\P DE TE GOES gehouden wed- strijden van het Rode Kruis, heeft de gecombineerde ploeg van Arnemui den de meeste punten behaald en daar door de beker verdiend. De herenploeg uit dezelfde gemeente wist een medail le te veroveren. De tweede medaille was voor de damesploeg van Middel burg. De kringcommissaris, mr. J. Heyse uit Middelburg, reikte de prijzen uit. Bekende Zeeuwse figuur WA KORTE ongesteldheid overleed, op 73-jarige leeftijd, In het Gast huis te Goes, dokter L. Gelderman uit Kortgene. Op 37-jarige leeftijd vestigde dokter Gelderman zich als huisarts te Kort gene en oefende deze functie 31 jaar uit. Daarna werd hij controlerend ge neesheer voor Centraal Beheer. Verschillende verenigingen op N.- Beveland profiteerde van dokter Gel dermans werkkracht. Zo was hij de stuwende kracht van het Brugcomité, waarvan hij tot voorzitter was geko zen. In deze kwaliteit voerde hij en kele weken geleden nog het woord, bij de ingebruikname van de nieuwe veerboot voor N.-Beveland. Een Zeeutcs streekprogram in de maak bij K.R.O. WANAVOND om 7 uur komt Ger de Roos te Middelburg in de Concert zaal het Zeeuws streekprogramma op nemen. Onlangs zijn tientallen amateurs te Middelburg komen „proefstomefi" evenals enkele clubjes en daarvan heb ben nu enkele een uitnodiging gekre gen. Gevraagd zijn o.m. de Boerenka- pel van „Sf. Caecilia" te Vlissingen; de Ambonezen band; het duo de Graaf en den Hollander uit Middelburg en mevr. Kunst, eveneens uit de Zeeuwse hoofdstad. „Symphonetta" uit 's-Heerenhoek, dat ook een uitstekende indruk maak te is nog niet van de partij, maar kreeg de toezegging, dat het over enkele maanden, in welke tijd het nog enige onvolkomenheden kan wegwerken, aan de beurt komt. In WZ. Vlaanderen 7 O ALS we reeds hebben bericht, zal voor de telefoonnetten in Westelijk Zeeuwsch-Vlaanderen een doeltref fende voorziening worden getroffen voor de doorverbinding. Het staat nu vast, dat deze maatregel nog voor 1 April zal zijn uitgevoerd. Alle netten met meer dan honderd abonné's krijgen, dan een personeels bezetting gedurende avond en nacht en eveneens op Zon- en feestdagen. De moeilijkheden bij het telefoneren zul len voor vele dorpen dan van de baan zijn. 'e Sas van Gent waren de ouders van de Zonnekinderen in het R. K. Verenigingsgebouw bijeen, om de installatie van de Zonnekinderen bij te wonen. Aalmoezenier Verdurmen wijst in zijn openingswoord op het belang van deze middag, hetgeen voornamelijk bestaèt uit het op de hoogte bren gen met hetgeen voor de opvoeding der kinderen in de jeugdbeweging wordt gedaan, naast hetgeen de ouders welke de eerste en eigen lijke opvoeders moeten zijn zelf voor de opvoeding van hun kind doen. De hierop volgende opening ge schiedt als bij elke opening van een Zonnekinderenbijeenkomst met een kort gebed gevolgd door het opzeg gen der wet en het zingen van het Zonnekinderenlied. De te installeren Zonnekinderen worden nu nog aan een laatste inspectie onderworpen, door stuk voor stuk enkele vragen te beantwoorden. Een iets ouder meisje draagt nu de mooie Kerstdeclamatie „Eens zat ik onder een wilgeboom" voor, hetgeen door een donderend applaus beloond wordt. Een groep meisjes in de leef tijd van 11 tot 13 jaar brengt nu het Kerstspel „Het blijde Kerstgebeuren" ten tonele. Een woord van hulde voor deze groep en hun leidsters, welke in slechts enkele weken tijds dit stuk op zo'u voortreffelijke wijze hebben in gestudeerd is hier zeer zeker op zijn plaats. Kapelaan Verdurmen richt zich tot de aanwezigen over het onderwerp: „Jeugdbeweging en gezin". Allereerst weerlegt spreker dè algemene gang bare uitdrukking dat de Jeugdbewe ging een noodzakelijk kwaad is, daar de opvoeding op de eerste plaats in 't gezin moet liggen. Naast de gezinnen moet echter een Jeugdbeweging staan. Deze Jeugdbeweging moet het kind gunstig beinvloeden voor het gehele verdere leven. Zonder de hulp van 't goede gezin kan de jeugdbeweging echter niets uitrichten en zelfs niet blijven bestaan. STRIK EN MUTS ""Tijdens de hierop volgende pauze wordt aan alle aanwezigen een kopje koffie met een koekje aange boden. Direct hierop wordt tot de installatie van de 11 nieuwe Zonne kinderen overgegaan. Op de eerste plaats wordt door een kort gebed genade gevraagd om een goed Zonne kind te kunnen zijn, waarna de nieuwelingen elk afzonderlijk in de handen van de Raggio de belofte af leggen, waarna zij van aalmoezenier Verdurmen de zegen ontvangen. De hierdoor geïnstalleerde Zonnekinde ren ontvangen nu uit handen van hun Torcia de strik en muts. als symbool Ma reeds jaren toneel gespeeld te hebben, zullen de verschillende afdelingen van de R.K.J.B. in West- Zeeuwsch-Vlaanderen zich dit jaar voor het eerst wagen In een onder linge strijd, om daarnaast door het oordeel der jury te komen tot beter verzorgde uitvoeringen. Het was van de culturele afdeling van de N.C.B. een goede gedachte dit concours te organiseren om de leden te animeren toneel te spelen. IJzendijke opende in het fraaie jeugdgebouw het concours met het Noorse stuk „En de bossen zingen hun lied", door Rosita Peeters. De schrijfster heeft er wel een zeer „meerstemmig" lied van gemaakt de keuze kunnen wij niet erg geluk kig noemen. Steeds weer kwamen er dusdanige verwikkelingen, dat de spe lers practisch van de ene climax in de andere werden geworpen. Opvallend verzorgd was de uit spraak, een onderdeel, dat in Zeeuwsch Vlaanderen meestal onvoldoende op levert. Met eenvoudige middelen heeft men van het décor iets goeds gemaakt, of schoon de verlichting, vooral in de diepte van het toneel, wel felle"r had mogen zijn.Een klein doek met een berglandschap had, wanneer de ramen in de houtvesterswoning open pATER CLAUS verhaalt in zijn Zuid-Bevelandse kerkgeschiedenis, hoe tot 1635 toe, de Goese katholieken geen eigen kerkgebouw of vergaderplaats hadden. Pas in 1635, toen de reeds veel eerder naar Vlaanderen uitgeweken Goesenaar, Cornelis Eversdijk, zijn woning, nabij het Slot Ostende vermaakte aan zijn zoon, de eerw. heer Jacobus Eversdijk, die op Zuid-Beveland missionneerde, kwam daarin verbete ring. De stadsoverheid stond oogluikend toe, dat pastoor Eversdijk, de zolder van het huis tot noodkerk omboutode en ook de apostolische vicaris, Philippus Rovenius gaf zijn zegen daarop. Aan de jammer lijke toestand, dat de pastoor bij toerbeurt in de huizen van enkele parochianen moest kerken, was daarmee een einde gekomen. Lloe het overigens te Goes in de 17e eeuw toeging voor de katholieken, daarvan vertelt pater Claus het vol gende: „Niettegenstaande de heren Staten van Zeeland enige oogluiking gebruik ten voor de Roomse godsdienst en de strenge plakkaten niet altijd nakwa men, nochtans zo wierd de godsdienst dikmaals gestoord door de baljuw en de gemeente met zware boeten ge straft, voornamelijk eer nog een vaste vergaderplaats of kerk daartoe was gesteld. Zo geschiedde het, dat de bal juw, met name Michiek Baerland in 1619 de Kerstnacht heeft gestoord in het huis van de Heer van Renouw en dc boete is geweest ƒ300. Alsook in 1621 op de feestdag van H. Andreas (30 Nov.) in het huis van Pieter Cor- nelisse Blaubeen, en de boete weder om geweest 300 gulden. Wederom is dezelve gestoord in 1623 in het huis van Denys van Daelen en de boete was 100 gulden. Alle die boeten wer den vardeeld onder de gemeente, zo danig, dat ieder getaxeerd werd naar zijne macht, om zijn deel in die boe ten te contribuéren, gelijk blijkt uit de rekeningen van die jaren; zodat de oogluiking en vrijheid van godsdienst zeer klein was, saksr door bat gemor en de haat van het gemeen volk. Om deze gedurige storing en vervolging wierd de godsdienst altijd bij nachte of in de vroege morgenstond verricht, niet alleen als hij nog geoefend wierd in de borgers-huizen ,maar ook ten tij de ,dat de vergaderplaats daartoe op de zolder van het pastoreelhuis wierd gebruikt, wanneer de gemeente over muren van tuinen moest klimmen met ladders om langs den hof van de pas- torije naar de kerk te komen. Daarom woonden in de Wijngaardstraat en St. Adriaanstraat vele Roomsgezinden, welkers huizen, benevens het Slot daartoe wierden gebruikt. Ook wierd nog dikwijls de godsdienst gestoord door de baljuw en dan vluchtte de pastoor op de hoogste vliering van het huis, gelijk geschied op 25 Maart 1697, wanneer daags tevoren de kerken in het land waren geplunderd. Daarom hadden de bezorgers van de gemeente een heimelijk contract gemaakt met s'heren dienaars, dat als er enige sto ring van godsdienst zou worden ver richt zij zouden waarschuwen, waar voor zij jaarlijks trokken 12 ducatons, hetwelk sedert zo in gebruik is ge raakt! dat hetzelve heden (1767) nog als een verbintenis moet worden be taald, niettegenstaande bij edelachtba re burgemeesters in 1744 grote sollici- tatiën zijn gedaan om enige verminde ring hierin te krijgen, doch tevergeefs. Maar alsdan is de dienaars van de he ren burgemeesters opgelegd, dat zij alle Zondagen, zo de godsdienst ein digt. op straat voor de deur moeten staan, om de vreemdelingen, die daar blijven staan te doen weggaan." Wat dus in de benauwdheid van de tijden de katholieken was afgeperst, werd, toen de ergste vervolging voor bij was, beschouwd als een onderdeel van het salaris van „s'heren burge meesters dienaars". VERLEGDE PAASTIJD „Tn vorige tijden", vertelt de pater verder, „dan moest de godsdienst als gestolen verricht worden; zo er stoornis was geschied door de heer baljuw, was er enige tijd geen gods dienst totdat hetzelve wederom enigs zins was gesleten. Om deze reden duurde de Paastijd van Palm-Zondag tot Pinxteren. Dan wierden dagelijks een of twee huishoudens vermaand om hun Paasplicht te houden, die ook nooit van voren in het pastoreelhuis mochten ingaan als er iemand van de andergezinden aan die kant van het kerkhof was, maar alsdan voorbij gaan. De voornoemde heren pastoors hebben op de dag niet derven uit gaan, maar als er een zieke was, die bediend moest worden of een kind ge doopt, hebben dat 's avonds in de don keren verricht. Was er een subiete zieke, die in perykel was, dat de pas toor hem bij de dag moest bedienen, was hij altijd verkleed, meest in boe- re-kleren, om onbekend te zijn". Ook op het land was het in de eer ste helft van de zeventiende eeuw al lesbehalve veilig. De kans, dat het beleven van het geloof daar werd ont dekt, was nog groter, omdat ieder daar elkaar kende en de dorpsschou ten waren gewoonlijk kleingeestige fanatiekelingen. De H. Mis werd dan ook steeds in het holle van de nacht opgedragen in de huiskamer bij een katholieke boer voor 30 of 40 van de parochie, terwijl een van de gelovigen buiten de wacht hield. Omdat er tel kens slechts een klein gezelschap kon worden toegelaten, hoorden de mees te katholieken maar eenmaal in de twee of drie maanden de H. Mis. Dat door dit alles de geloofsbeleving ver slapte en de vervreemding van de kerk teerk was, ligt voor d» hand. Zodra de geestelijke verzorging op ,t platteland beter werd, was 't althans met de af val afgelopen en groeide het getal ka tholieken bij het jaar. ROKENDE IN DE H. MIS F\ikwijls werden de godsdienstoefe- ningen op 't land gestoord. Pater Claus verhaalt er verschillende din gen van. Zo gebeurde het eens op de hoeve van Bastiaan "Zuidhof onder Arendskerke, dat toen de H. Mis werd opgedragen, twee protestanten plotse ling de kamer binnendrongen „met de brandende tabakspijp in de mond en bleven daar zeer onbeschaamd en aanstotelijk, zo lang de godsdienst duurde, dewelke geëindigd zijnde, zij zonder verdere storing weggingen. Ten tijde van de eerw. heer Lansink is het geschied, dat hij 's nachts op de Rode Hoeve onder Ovezande de gods dienst zullende verrichten, dit tevoren ruchtbaar was geworden onder de an- dersgezinden, waarop de dorpsman nen van Ovezande tesamen hebben gecomplotteerd om op die nacht de godsdienst te verstoren en de pastoor en de gemeente van de hoeve weg te jagen. Zij kwamen dan 's nachts met een grote hoop naar de hoeve, maar dewijl het zomer was en vele vreem delingen (vermoedelijk Brabantse sei zoenwerkers) in het land en daar ter kerke waren, zo liepen die vreemde lingen, dat vernemende naar de hout vimme, namen ieder een knuppel, trokken de dorpsmannen tegemoet en dreven hen met geweld wederom naar het dorp." 'T LIEP TE HOOG LIelaas waren niet altijd dergelijke 1 stoutmoedigen aanwezig en daar om werden de plagerijen tenslotte zo groot, dat pastoor Lansink de kerk meesters van het land aanzette om stappen te doen bij de heer Cornelius Kelle, die rentmeester was van de heer van Odijk, vertegenwoordiger van de Eerste edele van Zeeland de prins van Oranje om zodoende een dragelijker toestand te bekomen. Deze Kelle was katholiek en woonde op het slot Barbestein te Heinkens zand. Hij ging op het verzoek in en de heer van Odijk verordende daarop, dat hij geen knevelarijen meer duld de. Dit bevel hielp en sindsdien was het op het land goeddeels met de vervolging, althans door de autoritei ten, afgelopen. Wel bleven zij werke loos toezien, wanneer, zoals bij de verwoesting van de later ingerichte noodkerken te Kapelle en Ovezande, de massa hear aati-papisme uitleefde. stonden zeer zeker een buitengewoon effect gegeven. Jammer, dat de bouw van het décor een zoveelste hinderpaal was voor de toch reeds hopeloze accoustiek van de overigens fraaie zaal. Vol lof was de jury over het spel van Olga. de dochter van de landjon ker. vertolkt door Mej: Ch. Calon. Het gehele stuk door wist zij het adelijke dametje te blijven, vol char me en romantiek. Ook de beide overige damesrollen werden goed vertolkt. Vooral moeder Karin met haar sober verantwoord spel was buitengewoon goed. Bij de heren was de stroper Nikkel Nielsen (A. Thomaes) de uitblinker; jammer, dat zoveel verloren ging door zijn onduidelijke uitspraak. Zijn ty pering was af en zijn mimiek koste lijk. De landjonker (E. Callon), iets te jeugdig, was zeer vlothaast te vlotdoch miste in de dramatische hoogtepunten de juiste aanpassing Lars Kragh (A. Callon), de oude vader daarentegen, was heftig. Deze drama tische rol werd goed vertolkt. Claus (R. de Meyer) gaf zeer verzorgd spel, maar wist zich niet tot de dichterlijMfe dromer op te werken, evenals Ole (J. van Hyfte) die niet de indruk wekte een dusdanige fat te zijn als uit het verloop bleek. Peter, die steeds de indruk gaf te kalm te zijn voor de hem toebedeelde rol. gaf in zijn gevecht met stroper Nielsen een staaltje van beheersing ten beste, welke bewondering af dwong... geen dolle worsteling, maar een zeer beheerste actie De overige rollen deden geen af breuk aan het geheel. De R.K.J.B. te IJzendijke mag terugzien op een zeer geslaagde avond. De jury kende deze vereniging 33 1/2 punt toe van de 50 te behalen punten. van hun lidmaatschap. Door het plaat sen van enkele zelfgemaakte „natuur- stukjes" bij het Mariabeeld en de daarop volgende toewijding aan de H. Maagd wordt deze installatieplech tigheid voltooid. Hierop richt mej. van de Heuvel zich in een kort woord -tot de ouders over het onderwerp „De waarde van de Jeugdbeweging bij de opvoeding". Spreekster spoort de aanwezige ouders aan hun kinderen steeds naar de jeugdbeweging te zenden, en dit vol te houden, ook al hebben de kin deren wel eens geen zin. Mej. ran de Heuvel besluit haar toespraak met de parochie geluk te wensen met de bloeiende Zonnekinderengroep en enkele waarderende woorden te uiten over de leidsters, welke alles voor hun jeugdbeweging over hebben. Met het zingen van enkele liederen en een kort gebed wordt deze mooi» en leerzame middag besloten. Inbraak in een paardenstal V°°ns van de landbouwer J. onder Kwadendamme. werden 's nachts wakker door gestommel in de paar denstal en gerucht op het erf. Onraad vermoedend, gingen zij op onderzoek uit en namen voor alle ze kerheid een jachtgeweer mee. Zij von den inderdaad de staldeur open en zagen ook, dat een der paarden ver dwenen was. Zij spoedden zich naar buiten en zagen de inbreker met het paard er vandoor gaan. Eerst werd in de lucht geschoten, wat niet hielp en daarna richtte de schutter het geweer op de man zelf. Die werd toen, zoals later bleek, door enige korrels hagel in de wang getroffen. Hij liet daarop het paard in de steek en maakte be nen. Het fortuin was echter niet met hem. want een surveillerende rijks- politie-man, had achter een hok langs een dijk een fiets en een leren jas zien liggen. Terecht vermoedend, dat hiermee iets aan de hand was en de eigenaar wel terug zou keren, stelde hij zich verdekt op. Kort nadat de schoten waren gelost, liep de paarden- schaker hem in de armen. Het was de jongeman N. uit Ovezande, die overdag in Vlissingen op de Schelde werkt. Hij kon natuurlijk niets an ders dan toegeven het paard wegge haald te hebben, temeer daar hij schotwonden in het gezicht had. De jongeman liet na zijn arrestatie niets los over zijn motieven, noch over iets anders, zodat de politie voor een raad sel staat. Het vermoeden hier met een complot te doen te hebben, is een vermoeden gebleven. N. is na korte tijd op vrije yoeten gelaten, wat door het publiek niet bijzonder gewaar deerd wordt, temeer daar er ook in het afgelopen najaar af en toe vee is vermist in de Zak van Z. Beveland. Van de andere kant is het weer waar, dat de dader te Ovezande niet ongunstig bekend staat en een Goese zenuwarts moet verklaard hebben, dat hij niet ten volle toerekenbaar is. Overigens getuigt de inbraak en de vlucht op heel wat wijs overleg. Feestelijke bijeenkomst te Terneuzen IN HET PAROCHIEHUIS te Terneu zen zijn een groot aantal Zeeuwsch- Vlaamse spoorwegmannen, velen ver gezeld van hun vrouwen, bijeen ge weest, om udt handen van de heer A. Koster, hoofdbestuurslid van St. Ra phael, het insigne en de oorkonde voor 25- of 40-jarig lidmaatschap van die organisatie te ontvangen. Verder was op deze feestelijke vergadering nog aanwezig het hoofdbestuurslid J. van Vliet en de geestelijke adviseur van de afdeling kapelaan Claerhoudt van Ter neuzen. Na opening met gebed door de voorzitter de heer P. van Aerde te Sluiskil en het zingen van het bonds lied sprak de heer van Vliet de jubi larissen toe. Een bijzonder woord van waardering richtte deze spreker tot de drie nog in leven zijnde mede-oprich ters ven de Zeeuwsch-Vlaamse afde ling van St. Raphael de heren P. Al- laert, F. Hamerlinck en A. Clemminck, die ten voorbeeld werden gesteld aan de jongeren. Ook de heer Koster, die in vroeger jaren vele malen in Z. Vlaanderen is geweest om de belangen van de St. Raphael-leden te beharti gen voerde nog het woord en haalde oude herinneringen uit de jaren op. Met een hartelijke gelukwens reikte de heer Koster daarop de insignes en oorkonden uit. Een insigne en oorkonde voor 40- jarig lidmaatschap ontvingen de heren P. Allaert, A. Clemminck, C. Deechep- per, H. de Cooker, A. Dieleman, E. Dobbeleir, F. Hamerlinck, F. de LÜ9er, A. Deschepper en A. IJsebaert te Tor- neuzen, A. Breepoel, A. van Britsom, A. Verstraeten en C. Verstraeten te Axel, R. van Aerde, R. Simoens, E. Spitael en P. Willems te Sluiskil, G. Bauwens te Hulst en Al. Bockstael, E. J. Kalfsvel, P. Mauleman, A. Poppe en P. Roegiers te Sas van Gent. Insigne en oorkonde voor 18-jarig lidmaatschap de heer L. du Bois, F. Clemminck, J. Dieleman, L. Dobbe leir, A. Goossens, Jos. Hamerlinck, Joh. Hamerlinck, C. de Koek, Cl. van Maele, P. van Maele, M. Stockman, A. van Tricht, R. Vermast en E. IJse baert te Terneuzen, C. van Acker J. Baart, P. Baert, L. Breepoel, A. van Britsom, J. Dieleman, Th. van Hecke, A. Neyt, en F. IJsebaert te Axel; P. van Aerde en A. van Maele te Sluis kil, B. de Coninck, P. Engels, A. Fer- ket, L. v. d. Velde en P. v. d. Vlies te Hulst, A. Bockstael, J. Oostdijk, G. Poppe, G. v. d. Steen en R. Verhelst te Sas van Gent. Na afloop van het officiële gedeelte bleef men nog een tijdlang gezellig bij een, herinneringen uit vroeger jaren ophalend, toen de Zeeuwsch-Vlaamse lijnen nog „Mechelen-Terneuzen" en „Gent-Terneuzen" waren. In kanaal Terneuzen-Gent in totaal 4.491 aee- een tonnage van TN 1952 hebben schepen met 5.21(1.222 brt. het kanaal Terneuzen- Gnet gepasseerd, tegen 4412 met een tonnage van 5.214.438 brt. in 1951. Het aantal binnenvaartschepen, dat in 1952 het kanaal passeerde, bedroeg 38.856, met 12.015.798 ton, tegen 34.610 met 11.306.651 ton in het jaar daar voor. Het goederenvervoer met zeesche pen bedroeg voor Terneuzen, Sluiskil en Sas van Gent tezamen 440.144 brt., tegen 416.458 in 1951. Het goederen vervoer met binnenvaartschepen in de haven van Terneuzen bedroeg in, 1952 totaal 505.852 ton en in 195i 517.254 ton. HOOFDASS.-TITULAIR RIJKSBELASTINGEN. Bij het vergelijkend onderzoek voor hoofdassistent-titulair der rijksbelastin gen, hetwelk in Breda en Leiden werd gehouden, slaagden van de 45 candidaten uit Zeeland de dienstgeleiders P. J. Ris. seeuw uit Aardenburg en van Bloois uit Terneuzen. ANTWERPEN. De liefde van Kon. Ned. Schouwburg vier kolonels. AXEL. Centrum 20 uur: Eva. GOES. Grand: De vrouw, die h^j be geerde. MIDDELBURG. Electro: Bel-ami. OOSTBURG. Ledel 20 uur: Hyena's van het Rotsgebergte. SAS VAN GENT. Olympia 20 uur: Lassie's grote avontuur. TERNEUZEN. Luxor 20 uur: Always in my heart. VLISSINGEN. Alhambra: Zwakheid uw naam is vrouw. Luxor: De stad zonder genade. ANTWERPEN. Kon. Vlaamse Opera 20 uur Madame Butterbly. Kon. Ned. Schouwburg: De liefde- van vier kolo. nels. Schouwburg: De GENT. Kon. Ned. dood" van een rat. GOES. Grand: Cyrano de Bergerac. MIDDELBURG. Concert 1 20 uur: Piano-recital Janine Dacosta. VLISSINGEN. Alhambra: Mannen.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1953 | | pagina 2