Stad en Land
Zwitsaletten
Walcheren
7 aid-Beüeloncl
Z.-VLAANDEREN
ELF ZONNEKINDEREN
GE-INSTALLEERD
Hoe men in de 17e eeuw te Goes
en in het land kerkte
Toneelconcours R.K.J.B. geopend
Uit Zuid-Bevelands Kerkgeschiedenis
Pater Claus vertelt
DAGBLAD DE STEM VAN WOENSDAG 14 JANUARI 1953
2
BESTRIJD DIE GRIEP!
MIDDELBURG
TERNEUZEN
„DIABOLO"
A. WILKING ZLe7
Rode Kruiswedstrjjden
te Goes
Dokter L. Gelderman
overleden
OP JACHT NAAR
TALENTEN
Doorverbinding voor
1 April a.s.
Mooie plechtigheid te Sas van Gent
Te
GOEDE START VAN
IJZENDIJKE
Voortdurende plagerijen onder de
Heilige Diensten
Eigenaardig geval te
Kwadendamme
St. Raphaël-jubilaris-
sen onderscheiden
MEER SCHEEP-
VAART
EXAMENS
AGENDA
HEDEN
MORGEN
DIRECTEUR KINDERZORG
GAAT HEEN
De directeur van Kinderzorg te
Middeburg, de heer J. v. d. Windt,
werd benoemd tot Ambtenaar voor
de Kinderwetten te Alkmaar. Hij
zal op 16 Februari zijn nieuwe
functie aanvaarden.
MUTATIES BIJ DE P.Z.E.M.
Bij de P.Z.E.M hadden de navol
gende personeelsmutaties plaats:
Aangesteld in vaste dienst: als
Technisch-ambtenaar 2e klas: G.
Gaikhorst te Vlissingen, als Hand
langer: C. C. Sutin te Hoofdplaat.
Aangesteld in tijdelijke dienst: als
Ingenieur le klas A: R. Froijen te
Amsterdam. Bevorderd tot Hulpma
chinist: N. J. Verschuure te Sluis
kil
GEVAARLIJK GRAAFWERK
Bij het delven van sloten buiten
Breskens met een dragline werden
vorige week ruim 300 granaten op
gedolven. De gevaarlijke projectielen
konden zonder ongelukken door de
demontagedienst worden verwij
derd.
ROOMBOTER IN BESLAG
GENOMEN
Door ambtenaren der Invoerrech
ten en accijnzen te IJzendijke werd
proces-verbaal opgemaakt tegen J.
A. N.. te W, wegens het afleveren
van een grote partij roomboter voor
de smokkel naar België. De boter
werd tot dicht bij de grens gebracht
en aldaar overgeladen in een ge
reedstaande auto.
FAILLISSEMENTEN
GEëINDIGD
Door het verbindend worden der
enige uitdelingslijsten zijn geëindigd
de faillissementen van A. Ridder
hof te Yerseke en H. Romeyn, h./o.
Fa. J. W. Romeyn te Zierikzee.
SURSEANCE VAN
BETALING
Door C. C, Nobels, aannemer te
Terneuzen, is een verzoekschrift
ingediend om verlenging van de aan
hem verleende surséance van beta
ling. Bewindvoerder is mr. G. Ti
chelman te Terneuzen. Het verhoor
is bepaald op Dinsdag 3 Maart a.s.
(Advertentie)
wet de stiel en ieilloos werkende:
..'ti Z Wf TSAL preparaat/
tie verhoogd van 50 tot 75 cent per
maand wat met algemene stemmen
werd goedgekeurd. Door het uniform
fonds werd f 400 aan renteloze aan
delen uitgeloot. Bij de rondvraag
kwam het voorstel om dit jaar voor
dit doel een openlucht-bazar te hou
den in de muziektuin. Volgens eigen
verlangen nam de directeur Polder
man als laatste spreker het woord
voor de rondvraag. Hij maakte hier
bij bekend, dat hij het de tijd geko
men achtte, dat hij als directeur ont
slag nam van Scheldegalm. Onder
doodse stilte werden deze woorden
door de volle vergadering aanhoord.
Niemand minder dan een persoon,
die 67 jaren lid, 32 jaar directeur van
Scheldegalm is, en dit corps naar
roem bracht, ziet zich genoodzaakt
vanwege zijn 78-jarige leeftijd zijn
functie neer te leggen. Hoewel de
voortekenen al enige tijd merkbaar
waren, kwam dit ontslag toch nog als
een donderslag uit een lichte hemel.
Op 23 Januari a.s. zal dir. Jan Pol
derman zijn afscheidsconcert aanbie
den. Direct na dit besluit kwam het
bestuursvoorstel om de heer J. H.
Polderman als ere-directeur met de
hoogste onderscheiding te benoemen
wat met grote instemming werd be-
SCHULDVORDERINGEN TEN
LASTE VAN DE GEMEENTE
MIDDELBURG
Burgemeester en Wethouders van
Middelburg verzoeken hen, die over
het kalenderjaar 1952 schuldvorderin
gen ten laste van de gemeente bezit
ten, die vorderingen (daaronder be
grepen die voor gemeente-bedrijven
en -diensten), met de nodige bewijs
stukken vóór 1 Februari 1953 in te
zenden.
Middelburg, 9 Januari 1953.
Burgemeester en Wethouders voor
noemd, 64-o
N. Rolkestein, burgemeester.
J. Ph. Koene, secretaris.
Succes van Medioburgums
Dansgroep
De volksdansgroep van Mediobur-
gum, welke naar men weet j.l. Vrij
dag en Zaterdag te Londen meewerk
te aan het volksdansfestival, is hier
weer teruggekeerd. De leden deelden
mee, dat hun optreden een groot suc
ces was en zelfs tot ovaties leidde.
Vooral de Zeeuwse costumes trokken
sterk de aandacht van het Engelse pu
bliek.
VERKOOP SILOGEBOUW MET
ONDERGROND
B. en W. schrijven aan de raad:
„Reeds tijdens de onderhandelingen
over verkoop van een deel van het
groot-industrieterrein aan de N.V.
Houthandel voorheen G. Alberts Lz.
en Co. meldde zich als gegadigde voor
het op dit terrein nog aanwezige
zeer sterk geschonden silogebouw
van de vroegere meelfabriek de coöpe
ratieve Silovereniging „Noord-Beve
land" te Kortgene. Aangezien de N.V.
Alberts dit bouwwerk nadrukkelijk
wilde blijven betrekken bij de aan te
kopen gronden, kon met genoemde
coöperatieve vereniging niet verder
worden onderhandeld.
Nu de verkoop aan de N.V. Alberts
niet wordt gerealiseerd, is de coöpera
tieve vereniging op haar eerste ver
zoek teruggekomen. Na enkele be
sprekingen en een bezoek ter plaatse
zijn wij tenslotte uiteraard behou
dens instemming en de goedkeuring
van Gedeputeerde Staten tot over
eenstemming gekomen over verkoop
van dit gebouw met ondergrond en
een strook van 5 meter aan drie zij
den daarvan.
Uit de toelichting blijkt verder, dat
de silo-vereniging voor het gebouw
ƒ20.000 wil geven en voor de grond
strook ƒ7.50 per M2.
B. en W. stellen de raad voor dit
bod te accepteren.
Hansweert
JAARVERGADERING VAN
„SCHELDEGALM".
Directeur Polderman treedt af
De Harmonievereniging „Schelde
galm" hield haar jaarvergadering in
het repetitielokaal. Uit deze verga
dering bleek dat dit jaar het leden
tal met tien personen gestegen was
Hieruit volgde dat verschillende nieu
we instrumenten zijn aangekocht en
de uitgaven hierdoor groter dan naar
gewoonte waren. Het batig saldo van
de kas was dan ook zeer gering.
Noodgedwongen weid de oontwbu-
groet. Door het bestuur werd hierna
een beroep gedaan op het lid C. Oele,
schoonzoon van de heer Polderman,
om het directeurschap op zich te wil
len nemen. Deze was bereid deze
functie, wider voorbehoud, op zich
te willen nemen, wat met applaus
werd aanvaard.
Kapelle
DE VRIJE SPIL
De vrije spil is een benaming, welke
in fruitkwekerskringen steeds meer
aandacht krijgt. Het is een manier van
boomvorming, waarvan velen iets
goeds verwachten en die voor bepaal
de rassen appels reeds zeer gunstige
resultaten heeft opgeleverd.
De vrije spil is echter nog nieuw en
men heeft er nog weinig ervaring
mee opgedaan. Vooral de snoei van
deze bomen is zeer belangrijk en daar
om werd alhier een demonstratie ge-
geverf in het snoeien van de vrije spil
door de heren L. C. Oele en D. de
Pundert, assistenten van de Rijkstuin-
bouwvoorlichtingsdienst te Goes.
Speciaal werd de aandacht gevestigd
op de vele fouten, welke nog worden
gemaakt bij de opkweek van deze bo
men.
De belangstelling voor deze demon
stratie. welke werd gegeven op het
bedrijf van Mevr. Wed. H. A. Nijssen,
was overweldigend groot.
BURGERLIJKE STAND
Huw.-aangiften: D. de Bruijne 24 j.
en C. Geijp 25 j.; F. de Brouwer 25 j.
en M. Gommers 19 j.
Geboren: Jacobus z.v. P. de Feijter-
Kolijn; Annemarie d.v. E. de Block-
Theune; Sara d.v. P. Dieleman-de
Kraker; Elisabeth d.v. H. Hamelink-
den Exter; Elisabeth d.v. R. de Bock-
Maertelaere; Elsa d.v. P. de Waal-
Boone; Hendrik z.v. H. de Koeijer-
Rouw.
Overleden: E. v. d. Bulck 72 j.; I.
Hamelink 1 j.; R. Simoen 3 w.; T. Al-
laart 71 j. echtg. v. S. Michielsen; A.
Dumoleyn 69 j., echtg. v. I. Warrens;
C. Gérardi 65 j.
Sluiskil
ONDER ééN DAK
In zaal Meert werd door de toneel
groep. „Corn Boys" uit Sas van Gent
een opvoering gegeven van het stuk
.Onder een dak" van J. Fabricius.
Niettegenstaande de hier en daar voor
komende tekortkomingen, werd het
stuk in zijn geheel aanvaardbaar
weergegeven. Het was echter zeer
jammer, dat de belangstelling zo ge
ring was.
Graauw
JAARVERGADERING VAN
DE K. A. B.
Onze K.A.B. heeft een zeer goed
bezochte vergadering gehouden. Bij
opening door voorzitter Lod. Daal-
man bleek de opkomst uitermate goed
te zijn. Van de 118 leden waren er
niet minder dan 114 aanwezig, twee
waren wegens ziekte en 2 andere we
gens retraite in Seppe afwezig. In
zijn openingswoord wees de voorzit
ter er op, dat er jammer genoeg nog
veel arbeiders waren die het nut van
aangesloten zijn bij de hun passende
standsorganisatie niet voldoende In
zien, althans geen lid zijn van de af
deling. Had mij vóór de oorlog meer
dan 200 leden, nu zijn het er maar
118, een aantal, dat dus wel voor een
stevige uitbreiding vatbaar is.
Na voorlezing en goedkeuring van
notulen, jaarverslag en financiëel
verslag van de penningmeester, werd
overgegaan tot verkiezing van be
stuursleden, die periodiek moesten
aftreden. Het waren de heren Jos. v.
Geertruy, Al. Totte en Jos. Kouyzer.
Allen zagen hun mandaat verlengd.
Hierna werd een woord gesproken
door de nieuwe geestelijk adviseur, de
weleerw. heer Stuyk. Hij hoopte voor
de vereniging een goed adviseur te
zijn, waarvoor hij zijn uiterste best
zal doen. Wederkerig hoopte hij op
de volle medewerking der leden, die
zouden tonen ook goede leden te zijn
Omdat de spreker de heer Jacobs uit
Sluiskil wegens motorpech nog niet
ter vergadering aanwezig was, werd
nu een gratis verloting onder de le
den gehouden. De prijzen bestonden
uit huishoudelijke artikelen en ge
bruiksvoorwerpen. De 3 eerste prijs
winnaars waren de heren Jos. van
Geertruy, Alph. Verdurmen en Edm.
van Vlierberghen.
Hierna kon de heer Jacobs zijn rede
uitspreken, die een zeer aandachtig
gehoor, maar zeker ook een zeer wel
verdiend gehoor vond bij alle aanwe
zigen. Spreker behandelde de Werk
loosheids- en Wachtgeldverzekering
op zeer duidelijke wijze. Het was 'n
vruchtbar» en geanimeerde vergade
ring.
Boschkapelle
„ZONDVLOED".
Voor een uitverkochte zaal gaf de
R. K. Toneelvereniging in het Paro
chiehuis een opvoering van het be
kende spel van Drs. L. Lockefeer:
„Zondvloed". Het was de eerste maal
in de geschiedenis van de toneelclub,
dat met gemengde bezetting werd ge
speeld. De vuurproef is echter met
glans doorstaan en er werd een goe
de en vlotte vertolking van het spel
gegeven. De debuterende dames had
den blijkbaar geen last van planken
koorts. Zij waren niet de mindere van
hun mannelijke collega's. Alle rollen
werden behoorlijk vertolkt en bepaald
zwakke plekken waren niet aan te
wijzen. De grime liet wel wat te wen
sen over, waardoor het leeftijdsver
schil tussen de medespelenden niet
voldoende tot uitdrukking kwam. Al
met al mag de toneelclub, die onder
regie van de heer H. Ducheine het
heeft aangedurfd om direct een stuk
van naam op het repertoire te nemen
terugzien op een succesvolle avond.
A.s. Zondag zal nog een heropvoering
gegeven worden.
Breskens
„NOG SNELLER" VERGADERDE
Onder voorzitterschap van de heer
A. Vermeulen hield de duivenvereni-
ging „Nog sneller" alhier haar alge
mene jaarvergadering.
Na zijn openingswoord vroeg de
voorzitter de aanwezigen 1 minuut
stilte voor de in 1944 en daarna ont
vallen leden.
Hierna memoreerde de voorzitter
het feit, dat de vereniging 35 jaar be
staat.
(Advertentie)
Binnenveermatrassen
Fantastisch goed.
Fantastisch goedkoop.
(Advertentie)
Dat is
'n plezierig blad
En het HELE gezin
heeft er wat aan
Per week 30 cent, per kwartaal
f 3.75. De bezorger van het „Dag
blad De Stem" zal U graag als
abonné noteren.
Het financieel verslag gaf over het
afgelopen jaar een kleine achteruit
gang te zien.
De periodiek aftredende leden J.
Quaars, Faas Mz. en C. Hertog, wer
den herkozen.
In de kascommissie werden benoemd
de heren Ir. Riteco, G. Pleyte en J.
Adam.
Twee personen, die onder de rook
van Breskens, doch nog in de gemeen
te Groede wonen, werden aangeno
men als lid, daar de bestaande duiven-
vereniging te Groede hiertegen geen
bezwaar had. De vereniging telt thans
101 leden.
Besloten werd nog om voor het te
Breskens te houden solistenconcours
een medaille beschikbaar te stellen,
en in het najaar het 35-jarig bestaan
feestelijk te vieren.
IJzendijke
VECHTPARTIJ
Toen een groepje jongelui na afloop
van een bal huiswaarts keerde, kregen
even buiten de gemeente IJzendijke
zekere N. P. uit Hoofdplaat en A. B.
uit Biervliet een woordenwisseling.
Deze liep zo hoog, dat men tot hand
tastelijkheden overging. Hierbij is A.
B. van de dijk o"p de steenweg terecht
gekomen, waar hij hevig bloedend
bleef liggen. De ontboden geneesheer
constateerde een zware hersenschud
ding. Het slachtoffer is naar het zie
kenhuis St. Antonius overgebracht. De
politie heeft de zaak in onderzoek.
Sint Kruis
UITVOERINGEN MUZIEK
VERENIGING
De muziekvereniging E.N.Z.K. houdt
ieder jaar een paar gezellige avonden
waarbij naast muziek en dans het
hoofdprogramma bestaat uit een to
neelstuk in meerdere bedrijven. Ter
afwisseling had men ditmaal een ge
varieerd programma van schetsen en
éénacters opgesteld. Na een viertal
marsen, gespeeld door het corps, volg
den de kluchten „Als men Meisjes
fopt". Tot slot was er nog een schets
„De trouwerij van Teun en Pleun". Er
werd vlot gespeeld en de lach ontbrak
niet. Tot slot was er een gezellig bal.
Een loterij verbeterde de kaspositie
van Sint Kruis' muziekgezelschap.
Aardenburg
RAADSVERGADERING
Tegen Donderdag 15 Januari a.s. is
een raadsvergadering! belegd, waarop
niet minder dan 22 punten voorko
men. De voornaamste daarvan zijn:
subsidie aan het Jeugdcentrum Maris
Stella, beplantingsplan Verloren Kost
je, Verbetering Hazewegeling te Eede,
reorganisatie vuilnis-ophaaldienst,
vaststelling verordening op de heffing
van precariorechten en aanschaffing
van een nieuwe klokkestoel voor de
kerktoren te St. Kruis.
De beker naar Arnemuiden
r\P DE TE GOES gehouden wed-
strijden van het Rode Kruis, heeft
de gecombineerde ploeg van Arnemui
den de meeste punten behaald en daar
door de beker verdiend. De herenploeg
uit dezelfde gemeente wist een medail
le te veroveren. De tweede medaille
was voor de damesploeg van Middel
burg.
De kringcommissaris, mr. J. Heyse
uit Middelburg, reikte de prijzen uit.
Bekende Zeeuwse figuur
WA KORTE ongesteldheid overleed,
op 73-jarige leeftijd, In het Gast
huis te Goes, dokter L. Gelderman uit
Kortgene.
Op 37-jarige leeftijd vestigde dokter
Gelderman zich als huisarts te Kort
gene en oefende deze functie 31 jaar
uit. Daarna werd hij controlerend ge
neesheer voor Centraal Beheer.
Verschillende verenigingen op N.-
Beveland profiteerde van dokter Gel
dermans werkkracht. Zo was hij de
stuwende kracht van het Brugcomité,
waarvan hij tot voorzitter was geko
zen. In deze kwaliteit voerde hij en
kele weken geleden nog het woord,
bij de ingebruikname van de nieuwe
veerboot voor N.-Beveland.
Een Zeeutcs streekprogram
in de maak bij K.R.O.
WANAVOND om 7 uur komt Ger de
Roos te Middelburg in de Concert
zaal het Zeeuws streekprogramma op
nemen.
Onlangs zijn tientallen amateurs te
Middelburg komen „proefstomefi"
evenals enkele clubjes en daarvan heb
ben nu enkele een uitnodiging gekre
gen. Gevraagd zijn o.m. de Boerenka-
pel van „Sf. Caecilia" te Vlissingen;
de Ambonezen band; het duo de Graaf
en den Hollander uit Middelburg en
mevr. Kunst, eveneens uit de Zeeuwse
hoofdstad.
„Symphonetta" uit 's-Heerenhoek,
dat ook een uitstekende indruk maak
te is nog niet van de partij, maar kreeg
de toezegging, dat het over enkele
maanden, in welke tijd het nog enige
onvolkomenheden kan wegwerken,
aan de beurt komt.
In WZ. Vlaanderen
7 O ALS we reeds hebben bericht, zal
voor de telefoonnetten in Westelijk
Zeeuwsch-Vlaanderen een doeltref
fende voorziening worden getroffen
voor de doorverbinding. Het staat nu
vast, dat deze maatregel nog voor 1
April zal zijn uitgevoerd.
Alle netten met meer dan honderd
abonné's krijgen, dan een personeels
bezetting gedurende avond en nacht
en eveneens op Zon- en feestdagen. De
moeilijkheden bij het telefoneren zul
len voor vele dorpen dan van de baan
zijn.
'e Sas van Gent waren de ouders
van de Zonnekinderen in het R.
K. Verenigingsgebouw bijeen, om de
installatie van de Zonnekinderen bij
te wonen.
Aalmoezenier Verdurmen wijst in
zijn openingswoord op het belang van
deze middag, hetgeen voornamelijk
bestaèt uit het op de hoogte bren
gen met hetgeen voor de opvoeding
der kinderen in de jeugdbeweging
wordt gedaan, naast hetgeen de
ouders welke de eerste en eigen
lijke opvoeders moeten zijn zelf
voor de opvoeding van hun kind
doen. De hierop volgende opening ge
schiedt als bij elke opening van een
Zonnekinderenbijeenkomst met een
kort gebed gevolgd door het opzeg
gen der wet en het zingen van het
Zonnekinderenlied. De te installeren
Zonnekinderen worden nu nog aan
een laatste inspectie onderworpen,
door stuk voor stuk enkele vragen te
beantwoorden.
Een iets ouder meisje draagt nu de
mooie Kerstdeclamatie „Eens zat ik
onder een wilgeboom" voor, hetgeen
door een donderend applaus beloond
wordt. Een groep meisjes in de leef
tijd van 11 tot 13 jaar brengt nu het
Kerstspel „Het blijde Kerstgebeuren"
ten tonele. Een woord van hulde voor
deze groep en hun leidsters, welke in
slechts enkele weken tijds dit stuk op
zo'u voortreffelijke wijze hebben in
gestudeerd is hier zeer zeker op zijn
plaats.
Kapelaan Verdurmen richt zich tot
de aanwezigen over het onderwerp:
„Jeugdbeweging en gezin". Allereerst
weerlegt spreker dè algemene gang
bare uitdrukking dat de Jeugdbewe
ging een noodzakelijk kwaad is, daar
de opvoeding op de eerste plaats in 't
gezin moet liggen. Naast de gezinnen
moet echter een Jeugdbeweging staan.
Deze Jeugdbeweging moet het kind
gunstig beinvloeden voor het gehele
verdere leven. Zonder de hulp van 't
goede gezin kan de jeugdbeweging
echter niets uitrichten en zelfs niet
blijven bestaan.
STRIK EN MUTS
""Tijdens de hierop volgende pauze
wordt aan alle aanwezigen een
kopje koffie met een koekje aange
boden. Direct hierop wordt tot de
installatie van de 11 nieuwe Zonne
kinderen overgegaan. Op de eerste
plaats wordt door een kort gebed
genade gevraagd om een goed Zonne
kind te kunnen zijn, waarna de
nieuwelingen elk afzonderlijk in de
handen van de Raggio de belofte af
leggen, waarna zij van aalmoezenier
Verdurmen de zegen ontvangen. De
hierdoor geïnstalleerde Zonnekinde
ren ontvangen nu uit handen van hun
Torcia de strik en muts. als symbool
Ma reeds jaren toneel gespeeld te
hebben, zullen de verschillende
afdelingen van de R.K.J.B. in West-
Zeeuwsch-Vlaanderen zich dit jaar
voor het eerst wagen In een onder
linge strijd, om daarnaast door het
oordeel der jury te komen tot beter
verzorgde uitvoeringen.
Het was van de culturele afdeling
van de N.C.B. een goede gedachte dit
concours te organiseren om de leden
te animeren toneel te spelen.
IJzendijke opende in het fraaie
jeugdgebouw het concours met het
Noorse stuk „En de bossen zingen hun
lied", door Rosita Peeters.
De schrijfster heeft er wel een zeer
„meerstemmig" lied van gemaakt
de keuze kunnen wij niet erg geluk
kig noemen. Steeds weer kwamen er
dusdanige verwikkelingen, dat de spe
lers practisch van de ene climax in
de andere werden geworpen.
Opvallend verzorgd was de uit
spraak, een onderdeel, dat in Zeeuwsch
Vlaanderen meestal onvoldoende op
levert.
Met eenvoudige middelen heeft men
van het décor iets goeds gemaakt, of
schoon de verlichting, vooral in de
diepte van het toneel, wel felle"r had
mogen zijn.Een klein doek met
een berglandschap had, wanneer de
ramen in de houtvesterswoning open
pATER CLAUS verhaalt in zijn Zuid-Bevelandse kerkgeschiedenis,
hoe tot 1635 toe, de Goese katholieken geen eigen kerkgebouw of
vergaderplaats hadden. Pas in 1635, toen de reeds veel eerder naar
Vlaanderen uitgeweken Goesenaar, Cornelis Eversdijk, zijn woning,
nabij het Slot Ostende vermaakte aan zijn zoon, de eerw. heer Jacobus
Eversdijk, die op Zuid-Beveland missionneerde, kwam daarin verbete
ring. De stadsoverheid stond oogluikend toe, dat pastoor Eversdijk, de
zolder van het huis tot noodkerk omboutode en ook de apostolische
vicaris, Philippus Rovenius gaf zijn zegen daarop. Aan de jammer
lijke toestand, dat de pastoor bij toerbeurt in de huizen van enkele
parochianen moest kerken, was daarmee een einde gekomen.
Lloe het overigens te Goes in de 17e
eeuw toeging voor de katholieken,
daarvan vertelt pater Claus het vol
gende:
„Niettegenstaande de heren Staten
van Zeeland enige oogluiking gebruik
ten voor de Roomse godsdienst en de
strenge plakkaten niet altijd nakwa
men, nochtans zo wierd de godsdienst
dikmaals gestoord door de baljuw en
de gemeente met zware boeten ge
straft, voornamelijk eer nog een vaste
vergaderplaats of kerk daartoe was
gesteld. Zo geschiedde het, dat de bal
juw, met name Michiek Baerland in
1619 de Kerstnacht heeft gestoord in
het huis van de Heer van Renouw en
dc boete is geweest ƒ300. Alsook in
1621 op de feestdag van H. Andreas
(30 Nov.) in het huis van Pieter Cor-
nelisse Blaubeen, en de boete weder
om geweest 300 gulden. Wederom is
dezelve gestoord in 1623 in het huis
van Denys van Daelen en de boete
was 100 gulden. Alle die boeten wer
den vardeeld onder de gemeente, zo
danig, dat ieder getaxeerd werd naar
zijne macht, om zijn deel in die boe
ten te contribuéren, gelijk blijkt uit
de rekeningen van die jaren; zodat de
oogluiking en vrijheid van godsdienst
zeer klein was, saksr door bat gemor
en de haat van het gemeen volk. Om
deze gedurige storing en vervolging
wierd de godsdienst altijd bij nachte
of in de vroege morgenstond verricht,
niet alleen als hij nog geoefend wierd
in de borgers-huizen ,maar ook ten tij
de ,dat de vergaderplaats daartoe op
de zolder van het pastoreelhuis wierd
gebruikt, wanneer de gemeente over
muren van tuinen moest klimmen met
ladders om langs den hof van de pas-
torije naar de kerk te komen. Daarom
woonden in de Wijngaardstraat en
St. Adriaanstraat vele Roomsgezinden,
welkers huizen, benevens het Slot
daartoe wierden gebruikt. Ook wierd
nog dikwijls de godsdienst gestoord
door de baljuw en dan vluchtte de
pastoor op de hoogste vliering van het
huis, gelijk geschied op 25 Maart 1697,
wanneer daags tevoren de kerken in
het land waren geplunderd. Daarom
hadden de bezorgers van de gemeente
een heimelijk contract gemaakt met
s'heren dienaars, dat als er enige sto
ring van godsdienst zou worden ver
richt zij zouden waarschuwen, waar
voor zij jaarlijks trokken 12 ducatons,
hetwelk sedert zo in gebruik is ge
raakt! dat hetzelve heden (1767) nog
als een verbintenis moet worden be
taald, niettegenstaande bij edelachtba
re burgemeesters in 1744 grote sollici-
tatiën zijn gedaan om enige verminde
ring hierin te krijgen, doch tevergeefs.
Maar alsdan is de dienaars van de he
ren burgemeesters opgelegd, dat zij
alle Zondagen, zo de godsdienst ein
digt. op straat voor de deur moeten
staan, om de vreemdelingen, die daar
blijven staan te doen weggaan."
Wat dus in de benauwdheid van de
tijden de katholieken was afgeperst,
werd, toen de ergste vervolging voor
bij was, beschouwd als een onderdeel
van het salaris van „s'heren burge
meesters dienaars".
VERLEGDE PAASTIJD
„Tn vorige tijden", vertelt de pater
verder, „dan moest de godsdienst
als gestolen verricht worden; zo er
stoornis was geschied door de heer
baljuw, was er enige tijd geen gods
dienst totdat hetzelve wederom enigs
zins was gesleten. Om deze reden
duurde de Paastijd van Palm-Zondag
tot Pinxteren. Dan wierden dagelijks
een of twee huishoudens vermaand
om hun Paasplicht te houden, die ook
nooit van voren in het pastoreelhuis
mochten ingaan als er iemand van de
andergezinden aan die kant van het
kerkhof was, maar alsdan voorbij
gaan. De voornoemde heren pastoors
hebben op de dag niet derven uit
gaan, maar als er een zieke was, die
bediend moest worden of een kind ge
doopt, hebben dat 's avonds in de don
keren verricht. Was er een subiete
zieke, die in perykel was, dat de pas
toor hem bij de dag moest bedienen,
was hij altijd verkleed, meest in boe-
re-kleren, om onbekend te zijn".
Ook op het land was het in de eer
ste helft van de zeventiende eeuw al
lesbehalve veilig. De kans, dat het
beleven van het geloof daar werd ont
dekt, was nog groter, omdat ieder
daar elkaar kende en de dorpsschou
ten waren gewoonlijk kleingeestige
fanatiekelingen. De H. Mis werd dan
ook steeds in het holle van de nacht
opgedragen in de huiskamer bij een
katholieke boer voor 30 of 40 van de
parochie, terwijl een van de gelovigen
buiten de wacht hield. Omdat er tel
kens slechts een klein gezelschap kon
worden toegelaten, hoorden de mees
te katholieken maar eenmaal in de
twee of drie maanden de H. Mis. Dat
door dit alles de geloofsbeleving ver
slapte en de vervreemding van de kerk
teerk was, ligt voor d» hand. Zodra de
geestelijke verzorging op ,t platteland
beter werd, was 't althans met de af
val afgelopen en groeide het getal ka
tholieken bij het jaar.
ROKENDE IN DE H. MIS
F\ikwijls werden de godsdienstoefe-
ningen op 't land gestoord. Pater
Claus verhaalt er verschillende din
gen van. Zo gebeurde het eens op de
hoeve van Bastiaan "Zuidhof onder
Arendskerke, dat toen de H. Mis werd
opgedragen, twee protestanten plotse
ling de kamer binnendrongen „met
de brandende tabakspijp in de mond
en bleven daar zeer onbeschaamd en
aanstotelijk, zo lang de godsdienst
duurde, dewelke geëindigd zijnde, zij
zonder verdere storing weggingen. Ten
tijde van de eerw. heer Lansink is
het geschied, dat hij 's nachts op de
Rode Hoeve onder Ovezande de gods
dienst zullende verrichten, dit tevoren
ruchtbaar was geworden onder de an-
dersgezinden, waarop de dorpsman
nen van Ovezande tesamen hebben
gecomplotteerd om op die nacht de
godsdienst te verstoren en de pastoor
en de gemeente van de hoeve weg te
jagen. Zij kwamen dan 's nachts met
een grote hoop naar de hoeve, maar
dewijl het zomer was en vele vreem
delingen (vermoedelijk Brabantse sei
zoenwerkers) in het land en daar ter
kerke waren, zo liepen die vreemde
lingen, dat vernemende naar de hout
vimme, namen ieder een knuppel,
trokken de dorpsmannen tegemoet en
dreven hen met geweld wederom naar
het dorp."
'T LIEP TE HOOG
LIelaas waren niet altijd dergelijke
1 stoutmoedigen aanwezig en daar
om werden de plagerijen tenslotte zo
groot, dat pastoor Lansink de kerk
meesters van het land aanzette om
stappen te doen bij de heer Cornelius
Kelle, die rentmeester was van de
heer van Odijk, vertegenwoordiger
van de Eerste edele van Zeeland
de prins van Oranje om zodoende
een dragelijker toestand te bekomen.
Deze Kelle was katholiek en woonde
op het slot Barbestein te Heinkens
zand. Hij ging op het verzoek in en de
heer van Odijk verordende daarop,
dat hij geen knevelarijen meer duld
de. Dit bevel hielp en sindsdien was
het op het land goeddeels met de
vervolging, althans door de autoritei
ten, afgelopen. Wel bleven zij werke
loos toezien, wanneer, zoals bij de
verwoesting van de later ingerichte
noodkerken te Kapelle en Ovezande,
de massa hear aati-papisme uitleefde.
stonden zeer zeker een buitengewoon
effect gegeven.
Jammer, dat de bouw van het décor
een zoveelste hinderpaal was voor de
toch reeds hopeloze accoustiek van de
overigens fraaie zaal.
Vol lof was de jury over het spel
van Olga. de dochter van de landjon
ker. vertolkt door Mej: Ch. Calon.
Het gehele stuk door wist zij het
adelijke dametje te blijven, vol char
me en romantiek.
Ook de beide overige damesrollen
werden goed vertolkt. Vooral moeder
Karin met haar sober verantwoord
spel was buitengewoon goed.
Bij de heren was de stroper Nikkel
Nielsen (A. Thomaes) de uitblinker;
jammer, dat zoveel verloren ging door
zijn onduidelijke uitspraak. Zijn ty
pering was af en zijn mimiek koste
lijk. De landjonker (E. Callon), iets
te jeugdig, was zeer vlothaast te
vlotdoch miste in de dramatische
hoogtepunten de juiste aanpassing
Lars Kragh (A. Callon), de oude vader
daarentegen, was heftig. Deze drama
tische rol werd goed vertolkt. Claus
(R. de Meyer) gaf zeer verzorgd spel,
maar wist zich niet tot de dichterlijMfe
dromer op te werken, evenals Ole (J.
van Hyfte) die niet de indruk wekte
een dusdanige fat te zijn als uit het
verloop bleek.
Peter, die steeds de indruk gaf te
kalm te zijn voor de hem toebedeelde
rol. gaf in zijn gevecht met stroper
Nielsen een staaltje van beheersing
ten beste, welke bewondering af
dwong... geen dolle worsteling, maar
een zeer beheerste actie
De overige rollen deden geen af
breuk aan het geheel. De R.K.J.B. te
IJzendijke mag terugzien op een zeer
geslaagde avond.
De jury kende deze vereniging
33 1/2 punt toe van de 50 te behalen
punten.
van hun lidmaatschap. Door het plaat
sen van enkele zelfgemaakte „natuur-
stukjes" bij het Mariabeeld en de
daarop volgende toewijding aan de
H. Maagd wordt deze installatieplech
tigheid voltooid.
Hierop richt mej. van de Heuvel
zich in een kort woord -tot de ouders
over het onderwerp „De waarde van
de Jeugdbeweging bij de opvoeding".
Spreekster spoort de aanwezige
ouders aan hun kinderen steeds naar
de jeugdbeweging te zenden, en dit
vol te houden, ook al hebben de kin
deren wel eens geen zin. Mej. ran
de Heuvel besluit haar toespraak met
de parochie geluk te wensen met de
bloeiende Zonnekinderengroep en
enkele waarderende woorden te uiten
over de leidsters, welke alles voor
hun jeugdbeweging over hebben.
Met het zingen van enkele liederen
en een kort gebed wordt deze mooi»
en leerzame middag besloten.
Inbraak in een paardenstal
V°°ns van de landbouwer J. onder
Kwadendamme. werden 's nachts
wakker door gestommel in de paar
denstal en gerucht op het erf.
Onraad vermoedend, gingen zij op
onderzoek uit en namen voor alle ze
kerheid een jachtgeweer mee. Zij von
den inderdaad de staldeur open en
zagen ook, dat een der paarden ver
dwenen was. Zij spoedden zich naar
buiten en zagen de inbreker met het
paard er vandoor gaan. Eerst werd in
de lucht geschoten, wat niet hielp en
daarna richtte de schutter het geweer
op de man zelf. Die werd toen, zoals
later bleek, door enige korrels hagel
in de wang getroffen. Hij liet daarop
het paard in de steek en maakte be
nen. Het fortuin was echter niet met
hem. want een surveillerende rijks-
politie-man, had achter een hok langs
een dijk een fiets en een leren jas
zien liggen. Terecht vermoedend, dat
hiermee iets aan de hand was en de
eigenaar wel terug zou keren, stelde
hij zich verdekt op. Kort nadat de
schoten waren gelost, liep de paarden-
schaker hem in de armen. Het was
de jongeman N. uit Ovezande, die
overdag in Vlissingen op de Schelde
werkt. Hij kon natuurlijk niets an
ders dan toegeven het paard wegge
haald te hebben, temeer daar hij
schotwonden in het gezicht had. De
jongeman liet na zijn arrestatie niets
los over zijn motieven, noch over iets
anders, zodat de politie voor een raad
sel staat. Het vermoeden hier met een
complot te doen te hebben, is een
vermoeden gebleven. N. is na korte
tijd op vrije yoeten gelaten, wat door
het publiek niet bijzonder gewaar
deerd wordt, temeer daar er ook in
het afgelopen najaar af en toe vee is
vermist in de Zak van Z. Beveland.
Van de andere kant is het weer
waar, dat de dader te Ovezande niet
ongunstig bekend staat en een Goese
zenuwarts moet verklaard hebben, dat
hij niet ten volle toerekenbaar is.
Overigens getuigt de inbraak en de
vlucht op heel wat wijs overleg.
Feestelijke bijeenkomst te
Terneuzen
IN HET PAROCHIEHUIS te Terneu
zen zijn een groot aantal Zeeuwsch-
Vlaamse spoorwegmannen, velen ver
gezeld van hun vrouwen, bijeen ge
weest, om udt handen van de heer A.
Koster, hoofdbestuurslid van St. Ra
phael, het insigne en de oorkonde voor
25- of 40-jarig lidmaatschap van die
organisatie te ontvangen. Verder was
op deze feestelijke vergadering nog
aanwezig het hoofdbestuurslid J. van
Vliet en de geestelijke adviseur van de
afdeling kapelaan Claerhoudt van Ter
neuzen. Na opening met gebed door
de voorzitter de heer P. van Aerde te
Sluiskil en het zingen van het bonds
lied sprak de heer van Vliet de jubi
larissen toe. Een bijzonder woord van
waardering richtte deze spreker tot de
drie nog in leven zijnde mede-oprich
ters ven de Zeeuwsch-Vlaamse afde
ling van St. Raphael de heren P. Al-
laert, F. Hamerlinck en A. Clemminck,
die ten voorbeeld werden gesteld aan
de jongeren. Ook de heer Koster, die
in vroeger jaren vele malen in Z.
Vlaanderen is geweest om de belangen
van de St. Raphael-leden te beharti
gen voerde nog het woord en haalde
oude herinneringen uit de jaren op.
Met een hartelijke gelukwens reikte
de heer Koster daarop de insignes en
oorkonden uit.
Een insigne en oorkonde voor 40-
jarig lidmaatschap ontvingen de heren
P. Allaert, A. Clemminck, C. Deechep-
per, H. de Cooker, A. Dieleman, E.
Dobbeleir, F. Hamerlinck, F. de LÜ9er,
A. Deschepper en A. IJsebaert te Tor-
neuzen, A. Breepoel, A. van Britsom,
A. Verstraeten en C. Verstraeten te
Axel, R. van Aerde, R. Simoens, E.
Spitael en P. Willems te Sluiskil, G.
Bauwens te Hulst en Al. Bockstael, E.
J. Kalfsvel, P. Mauleman, A. Poppe en
P. Roegiers te Sas van Gent.
Insigne en oorkonde voor 18-jarig
lidmaatschap de heer L. du Bois,
F. Clemminck, J. Dieleman, L. Dobbe
leir, A. Goossens, Jos. Hamerlinck,
Joh. Hamerlinck, C. de Koek, Cl. van
Maele, P. van Maele, M. Stockman, A.
van Tricht, R. Vermast en E. IJse
baert te Terneuzen, C. van Acker J.
Baart, P. Baert, L. Breepoel, A. van
Britsom, J. Dieleman, Th. van Hecke,
A. Neyt, en F. IJsebaert te Axel; P.
van Aerde en A. van Maele te Sluis
kil, B. de Coninck, P. Engels, A. Fer-
ket, L. v. d. Velde en P. v. d. Vlies te
Hulst, A. Bockstael, J. Oostdijk, G.
Poppe, G. v. d. Steen en R. Verhelst
te Sas van Gent.
Na afloop van het officiële gedeelte
bleef men nog een tijdlang gezellig bij
een, herinneringen uit vroeger jaren
ophalend, toen de Zeeuwsch-Vlaamse
lijnen nog „Mechelen-Terneuzen" en
„Gent-Terneuzen" waren.
In kanaal Terneuzen-Gent
in totaal 4.491 aee-
een tonnage van
TN 1952 hebben
schepen met
5.21(1.222 brt. het kanaal Terneuzen-
Gnet gepasseerd, tegen 4412 met een
tonnage van 5.214.438 brt. in 1951. Het
aantal binnenvaartschepen, dat in
1952 het kanaal passeerde, bedroeg
38.856, met 12.015.798 ton, tegen 34.610
met 11.306.651 ton in het jaar daar
voor.
Het goederenvervoer met zeesche
pen bedroeg voor Terneuzen, Sluiskil
en Sas van Gent tezamen 440.144 brt.,
tegen 416.458 in 1951. Het goederen
vervoer met binnenvaartschepen in de
haven van Terneuzen bedroeg in, 1952
totaal 505.852 ton en in 195i 517.254
ton.
HOOFDASS.-TITULAIR
RIJKSBELASTINGEN.
Bij het vergelijkend onderzoek voor
hoofdassistent-titulair der rijksbelastin
gen, hetwelk in Breda en Leiden werd
gehouden, slaagden van de 45 candidaten
uit Zeeland de dienstgeleiders P. J. Ris.
seeuw uit Aardenburg en van Bloois uit
Terneuzen.
ANTWERPEN.
De liefde van
Kon. Ned. Schouwburg
vier kolonels.
AXEL. Centrum 20 uur: Eva.
GOES. Grand: De vrouw, die h^j be
geerde.
MIDDELBURG.
Electro: Bel-ami.
OOSTBURG. Ledel 20 uur: Hyena's van
het Rotsgebergte.
SAS VAN GENT. Olympia 20 uur:
Lassie's grote avontuur.
TERNEUZEN. Luxor 20 uur: Always
in my heart.
VLISSINGEN. Alhambra: Zwakheid
uw naam is vrouw. Luxor: De stad
zonder genade.
ANTWERPEN. Kon. Vlaamse Opera
20 uur Madame Butterbly. Kon. Ned.
Schouwburg: De liefde- van vier kolo.
nels.
Schouwburg: De
GENT. Kon. Ned.
dood" van een rat.
GOES. Grand: Cyrano de Bergerac.
MIDDELBURG. Concert 1 20 uur:
Piano-recital Janine Dacosta.
VLISSINGEN. Alhambra: Mannen.